2. • გლობალური დათბობა, ბოლო პერიოდში,
საყოველთაოდ ცნობილი ტერმინი გახდა.
ეს საკითხი, მართლაც, აქტუალურია.
ბოლო 40 წლის განმავლობაში ამ თემამ
წინა პლანზე წამოიწია. ცოცხალ
ორგანიზმთა სუნთქვისა და საწვავის წვის
შედეგად ატმოსფეროში ნახშირორჟანგი
გამოიყოფა. ნახშირორჟანგი, მეთანი,
აზოტის ჟანგეულები, წყლის ორთქლი და
ზოგიერთი სხვა გაზი ატმოსფეროში
დაგროვებისას ისეთივე როლს თამაშობს,
რასაც სათბურში მინა: ისინი
დაუბრკოლებლად ატარებენ სინათლის
სხივებს, რომელთაც დედამიწა შთანთქავს,
მაგრამ არ ატარებენ დედამიწის მიერ
გამოსხივებულ სითბოს. ამ მოვლენას,
„სათბურის ეფექტი“ უწოდეს. „სათბურის
ეფექტის“ გამო დედამიწის საშუალო
წლიური ტემპერატურა 0,3-0,6 გრადუსით
გაიზარდა. მეცნიერების ვარაუდით,
მოსალოდნელია მისი შემდგომი მატება ეს
მოვლენა გლობალური დათბობის
სახელით არის ცნობილი.
• გლობალური დათბობა ბევრ ზიანს აყენებს
ჩვენს დედამიწას და სულ მალე
განადგურების პირას მიიყვანს მას
3. ატმოსფეროს საშუალო ტემპერატურა დედამიწის ზედაპირზე ბოლო საუკუნის განმავლობაში 0.74
± 0.18 °C-ით გაიზარდა. კლიმატის ცვლილების სამთავრობათშორისო ჯგუფის (IPCC) დასკვნით
"დედამიწის ატმოსფეროს საშუალო ტემპერატურის ზრდა მე-20 საუკუნის შუა წლებიდან
სავარაუდოდ განპირობებულია ანთროპოგენური (ანუ ადამიანის საქმიანობის შედეგად
წარმოქმნილი) სათბურის აირების კონცენტრაციის ზრდით", რომლის შედეგადაც ძლიერდება
ატმოსფეროს სათბურის ეფექტი, რაც დედამიწის ქერქისა და ქვემო ატმოსფეროს გახურებას იწვევს
6. გლობალურმა დათბობამ შეიძლება გამოიწვიოს:
• ატმოსფეროს საშუალო ტემპერატირუს ზრდა გამოიწვევს ზღვის დონის აწევას.
გაიზრდება კატასტროფული კლიმატური მოვლენების სიხშირე და სიმძლავრე,
შეიცვლება ნალექების რაოდენობა და განაწილება. შეიცვლება აგრეთვე სოფლის
მეურნეობის მოსავლიანობა, შემცირდება მყინვარები, გადაშენდება ცოცხალი
ორგანიზმების ზოგიერთი სახეობები, გაიზრდება დაავადებათა რიცხვი.
7. • გლობალური დათბობის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე
• ჯანმრთელობაზე გლობალური დათბობის გავლენის შესწავლა ბოლო წლებში უფრო და
უფრო აქტუალური ხდება. მეცნიერებმა კლიმატდამოკიდებული დაავადებებიც კი
გამოყვეს. ამ ჩამონათვალში მოხვდა სისხლის მიმოქცევის სისტემის, სასუნთქი სისტემის,
ალერგიული, ინფექციური და პარაზიტული დაავადებები. ცხელ პერიოდში მკვეთრად
იმატებს მათი გამოვლინებებიც და სიმძიმეც. თანაც აღმოჩნდა, რომ ჯანდაცვის
სექტორში ადეკვატური ღონისძიებების გატარებით მოსალოდნელი მსხვერპლის
თავიდან აცილება შესაძლებელია. ასე მაგალითად, 2003 წელს ე.წ. სიცხის ტალღებს
(რამდენიმედღიან ანომალურად მაღალ ტემპერატურას) ევროპაში ათიათასობით
ადამიანი ემსხვერპლა, მათგან მხოლოდ საფრანგეთში – 15 000-მდე, შარშან ზაფხულში კი
ჯანდაცვის სიტემა უკვე მზად დახვდა ცხელი ტალღების შემოტევებს – ჩამოყალიბდა
წინასწარი შეტყობინების სამსახური, რომელიც ანომალურად მაღალი ტემპერატურის
პერიოდში მოწყვლად კონტინგენტზე განსაკუთრებული ზედამხედველობის დაწესებას,
ადეკვატური რეკომენდაციების გაცემას გულისხმობს. ამ საადაპტაციო ღონისძიებების
წყალობით ყველაზე ცხელი ზაფხული საფრანგეთში ბევრად უმტკივნეულოდ
გადაიტანეს. მეტად სასურველია, ასეთივე სამსახური საქართველოშიც არსებობდეს. ეს
ნამდვილად გაგვიადვილებს სიცხის ტალღების შემოტევათა გადატანას.
• მკვლევართა მონაცემებით, ამჟამად გლობალური დათბობის გამო მსოფლიოში
ყოველწლიურად დაახლოებით 300 ათასი ადამიანი იღუპება. საქმე იმაშია, რომ
კლიმატის ცვლა ბუნებრივი სტიქიური მოვლენების რაოდენობის ზრდას იწვევს,
ისეთების, როგორიცაა გვალვა და წყალდიდობა. ამას გარდა ცვალებადი კლიმატი
გავლენას ახდენს განვითარებული ქვეყნების სოფლის მეურნეობაზეც, რასაც
შიმშილობამდე მივყავართ. ”Global Humanitarian Forum”-ის მონაცემებით,
სიკვდილიანობის დიდი წილი (90%-ი) განვითარებულ ქვეყნებზე მოდის. მეცნიერები
ვარაუდობენ, რომ 2030 წლისათვის დათბობის მსხვერპლთა რაოდენობა
ყოველწლიურად 500 ათასამდე გაიზრდება.
8.
9. • გლობალური დათბობის შეჩერება მხოლოდ მწვანე მცენარეებს
შეუძლიათ, რადგან ისინი შთანთქავს ნახშირორჟანგს და გამოყოფს
ჟანგბადს. მიუხედავად ასეთი საჭიროებისა, ადამიანები ვერ
აცნობიერებენ მოსალოდნელ საფრთხეს და კვლავ მიმდინარეობს ტყეების
მასობრივი გაჩეხვა-განადგურება, რის შედეგადაც დედამიწამ ბოლო 30
წლის განმავლობაში თავისი ტყეების ნახევარი დაკარგა. ჩვენი პლანეტა
ყოველწლიურად 12 მილიონ ჰექტარ ტყეს კარგავს, რაც თითქმის
ინგლისის ფართობს უტოლდება. ყურადღება უნდა მიექცეს გამწვანებას,
აიკრძალოს ხე-ტყის უკანონოდ ჩეხვა. პრობლემის გადაჭრის გზების
ძიებამ მსოფლიო ერთ მუშტად უნდა შეკრას. მხოლოდ ამის შემდგომ
მოევლება საკითხის სიმწვავეს.
