SlideShare a Scribd company logo

3776

•
•
K
kotob arabia
Education
1 of 189
Download to read offline
   ‫א‬ ‫א‬
‫ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻘﻮﺍﻧﲔ ﺍﳌﻠﻜﻴﺔ ﺍﻟﻔﻜﺮﻳﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫אא‬ ‫א‬ ‫)ﻋـﱪ ﺍﻻﻧﱰﻧـﺖ ﺃﻭ‬ ‫א‬ ‫אא‬ ‫ﻟﻠﻤﻜﺘﺒــﺎﺕ ﺍﻻﻟﻜﱰﻭﻧﻴــﺔ ﺃﻭ ﺍﻷﻗــﺮﺍﺹ ﺍﳌﺪﳎــﺔ ﺃﻭ ﺍﻯ‬ ‫א‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ (‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫.‬ ‫א א‬
‫ﺍﻟﻔﻬﺭﺱ‬ ‫ﺘﻘﺩﻴﻡ .............................................................. ٥‬ ‫ﺠﻭﺩﺓ ﺴﻌﻴﺩ ﺍﻟﺩﻴﺏ ................................................ ٢١‬ ‫ﺃﻡ ﺼﻔﻭﺕ ........................................................ ٢٢‬ ‫ﻤﺤﻤﺩ ﻋ ّﺎﺱ ..................................................... ٥٣‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻤﻜﺎﺭﻱ .................................................... ٥٤‬ ‫ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ ......................................................... ٧٥‬ ‫ﺍﻟﻨﺒﺽ ........................................................... ٦٦‬ ‫ﺍﻟﻔﺭﺠﻪ ........................................................... ٦٧‬ ‫ﺨﻁﻴﺏ ﺍﻟﻤﻨﺎﻓﻲ ................................................... ٦٨‬ ‫ﻏﻨﻭﻩ ﻓﻲ ﺃﻭل ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ............................................ ٧٩‬ ‫ﺍﻟﻠﻭﺤﻪ ......................................................... ٢٠١‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﺕ ﻜﺄﻨﻪ ﺍﻟ ﹸﻨﺎ ............................................... ٢١١‬ ‫ﻐ‬ ‫ﺴﺤﻭﺭ ﺃﺒﻭ ﺍﻟﻁ ّﺏ .............................................. ٥٢١‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺍﻟﻀﺎﺩ .......................................................... ٩٢١‬ ‫ﺍﻟﻁﻠﻕ ﻭﺍﻟﺘﻬﻨﻴﻥ ﻭﻻﺩﻩ ﻓﻲ ﺍﻟﻨ َﻯ ................................ ١٤١‬ ‫ﹶﺩ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﻀﻲ ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻁﺒﻊ ............................................ ١٥١‬ ‫ﻟﻴﻠﺔ ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ................................................... ٩٥١‬
‫ﻋﻴﻥ ﺸﻤﺱ .................................................... ٣٦١‬ ‫ﻏﺼﻥ ﺍﻟﻤ ّﺍل .................................................. ١٧١‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻻﺴﺘﻐﻔﺎﺭ ...................................................... ٠٨١‬
‫ﺘﻘﺩﻴﻡ‬ ‫)ﺁﺩﻯ ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﺏ ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ(‬ ‫ﺃﻭل ﺃﺒﻴﺎﺕ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ، ﻭﺃﻭل ﺒﻴﺕ ﻴﻜﺘﺒﻪ ﻓﺅﺍﺩ ﺤـ ‪‬ﺍﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﺍﻨﻘﻁﺎﻉ ﻋﻥ ﺍﻟﺸﻌﺭ ﺩﺍﻡ ﺃﺭﺒﻊ ﺴﻨﻭﺍﺕ، ﻓﻘﺩ ﺃﺼﻴﺏ ﻓﻲ ﺴﻨﺔ‬ ‫٦٧٩١ ﺒﻤﺭﺽ "ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ"، ﻜﺎﻥ ﻴﺸﻌﺭ ﺒﺩﻭﺍﺭ ﻜﻠﻤﺎ ﻨـﺯل ﺇﻟـﻰ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ﻭﺤﺩﻩ.‬ ‫ﻫل ﺭﺁﻩ ﺃﺤﺩﻜﻡ ﻤﻤﺴﻜﺎ ﺒﺫﺭﺍﻋﻲ ﺃﻭ ﺫﺭﺍﻉ ﺃﺨـﻲ ﻓـﻲ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺫﻫﺎﺒﻪ ﻭﻋﻭﺩﺘﻪ.‬ ‫ﻓﻲ ﺫﻟﻙ ﺍﻟﻭﻗﺕ ﻜﺎﻥ ﻴﻌﻤل ﻓﻲ ﻭﻜﺎﻟﺔ ﺃﻨﺒـﺎﺀ ﺍﻟﺸـﺭﻕ‬ ‫ﺍﻷﻭﺴﻁ، ﻤﻨﺤﻨﻴﺎ ﻴﺘﺭﺠﻡ ﺃﻨﺒﺎﺀ ﺘﺤﻤﻠﻬـﺎ ﺁﻻﺕ ﺍﻟﺘﻴﻜـﺭﺯ ﺍﻟﺘـﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻ ﻴﻨﻘﻁﻊ ﻀﺠﻴﺠﻬﺎ.‬ ‫)ﻭﻋﻠﻰ ﻜﺭﺴﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻜﺎﻟﺔ ﺯﻱ ﺘﻤﺜﺎل ﻋﺭﺍﺒﻲ‬ ‫ﺍﻟﻔﺎﺭﻉ ﻓﻲ ﺸﻌﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﻔﺎﺭﻍ ﻓﻲ ﻤﻴﺩﺍﻥ ﺍﻟﺘﺤﺭﻴﺭ‬ ‫ﺃﺯﻙ ﺃﺯﻙ ﻓﻲ ﻤﻜﺎﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺘﻼﺕ ﺭﺠﻠﻴﻥ ﺃﻤﺸﻲ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺭﺠل ﻭﺍﺤﺩﻩ‬
‫ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺒﻌﻪ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺨﻤﺴﻪ....(‬ ‫ﻭﺃﻜﺩ ﺍﻷﻁﺒﺎﺀ ﺃﻥ ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ ﺤﺎﻟﺔ ﻨﻔﺴـﻴﺔ. ﻭﻜﺘـﺏ ﻟـﻪ‬ ‫ﺍﻟﺩﻜﺘﻭﺭ ﻴﺤﻴﻰ ﺍﻟﺭﺨﺎﻭﻱ ﺃﺩﻭﻴﺔ ﻤﻀـﺎﺩﺓ ﻟﻼﻜﺘﺌـﺎﺏ، ﻭﺃﻤـﺭﻩ‬ ‫ﺒﺎﻟﻨﺯﻭل ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ﻭﺤﺩﻩ ﻭﻤﻭﺍﺠﻬﺔ "ﺍﻟﺩﻭﺨـﺔ" ﻭﺃﻻ ﻴﻨﺤﻨـﻲ‬ ‫ﻜﺎﻟﻌﺸﺏ ﻟﻠﺭﻴﺢ.‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﻗﻑ ﻓﻲ ﺃﻭل ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ، ﻭﻴﻤﺸﻲ ﻫﻭ ﻭﺤﻴﺩﺍ ﺇﻟـﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺁﺨﺭﻩ، ﺜﻡ ﻴﻌﻭﺩ ﻓﺎﺭﺩﺍ ﺫﺭﺍﻋﻴﻪ ﺨﺎﺌﻔﺎ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﻗﻭﻉ، ﻜﺄﻨـﻪ ﻁﻔـل‬ ‫ﹰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘﻌﻠﻡ ﺍﻟﻤﺸﻲ ﻟﺘﻭﻩ.‬ ‫ﻭﺃﻓﻠﺢ ﺍﻟﻌﻼﺝ، ﻭﻀﺎﻋﺕ ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ ﻭﻀﺎﻉ ﺍﻟﺸﻌﺭ ﻤﻌﻬﺎ،‬ ‫ﻭﺒﻘﻴﺕ ﺍﻷﺩﻭﻴﺔ.‬ ‫)ﻏﻨﻭﺘﻲ ﺸﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﻀـﺎﻉ ﻤﻨـﻲ(‬ ‫ﻭﺠﺎﺀ ﻨﻌﻲ ﺍﻷﺼﺩﻗﺎﺀ. ﻤﺎﺕ ﻓﺨﺭﻱ ﻤﻜﺎﺭﻱ، ﻭﻤﺎﺘـﺕ‬ ‫ﺃﻡ ﺼﻔﻭﺕ، ﺜﻡ ﻤﺎﺕ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﺒﺎﺱ، ﻭﺃﺼﻴﺏ ﻓﺅﺍﺩ ﺤﺩﺍﺩ ﺒﺠﻠﻁﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻘﻠﺏ ﻓﻲ ﻨﻭﻓﻤﺒﺭ ٩٧٩١، ﻭﻤﺎﺕ ﺠﻭﺩﺓ ﺴﻌﻴﺩ ﺍﻟﺩﻴﺏ ﻓـﻲ‬ ‫ﺩﻴﺴﻤﺒﺭ.‬ ‫)ﺁﻩ ﻤﻥ ﺍﻟﺼﺨﺭ ﺍﻟﻠﻲ ﻗﻠﺒـﻪ ﺍﻨﻔﺠـﺭ‬ ‫ﻓﻲ ﺭﺜﺎﺀ ﺠـﻭﺩﺓ ﺴـﻌﻴﺩ ﺍﻟـﺩﻴﺏ(‬
‫ﺘﺭﻙ ﺃﺩﻭﻴﺔ ﺍﻷﻋﺼﺎﺏ ﺍﻟﺘﻲ ﻜﺒﺴﺕ ﻋﻠﻰ ﺃﻨﻔﺎﺱ ﺍﻟﺸﻌﺭ،‬ ‫ﻭﺘﺭﻙ ﺍﻟﺴﺠﺎﺌﺭ ﻭﻭﻀﻊ ﻗﻠﺒﻪ ﺍﻟﻌﻠﻴل ﺘﺤﺕ ﺒﺎﻁﻪ ﻜﺎﻟﺭﻏﻴﻑ، ﻭﺒﺩﺃ‬ ‫ﺩﻴﻭﺍﻥ "ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﺏ ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ" ﺒﻠﻐﺔ ﺠﺩﻴﺩﺓ ﻭﻭﺯﻥ، ﺠﺩﻴﺩ.‬ ‫ـﻭﺕ‬‫ـﺏ ﻭﺍﻟﻤـ‬‫)ﺁﺩﻱ ـﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠـ‬ ‫ﺃﻴـ‬ ‫ﺠﺎﺀﺕ ﺒﺴﺭﻋﺔ ﺯﻱ ﻏﻤﻀﺔ ﻋـﻴﻥ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻤﺎ ﻗﻠـﺘﺵ ﺯﻱ ﻟﻤـﺢ ﺍﻟﺒﺼـﺭ‬ ‫ـﻴﻥ(‬ ‫ـﺏ ـﻰ ﺍﻟﺠﻨـ‬ ‫ﻜ ـﺕ ﺒﺎﺘﻘﻠـ ﻋﻠـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﺒﺩﺃ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ ﺒﺭﺜﺎﺀ ﺍﻷﺼﺩﻗﺎﺀ ﺍﻟﺫﻴﻥ ﻨﺎﻀل ﻤﻌﻬﻡ. ﻜﺎﻨﻭﺍ‬ ‫ﻴﻨﺸﺩﻭﻥ ﺍﻟﻌﺩل ﻭﺍﻟﻤﺴﺎﻭﺍﺓ ﺃﻤﺎ ﺍﻵﻥ ﻓﻬﻭ ﻋﻠﻰ ﺴﺭﻴﺭﻩ ﺒﺎﻟﺒﻴﺠﺎﻤﺔ‬ ‫ﻴﻨﺘﻅﺭ ﺍﻟﻘﻴﺎﻤﺔ ﻟﺘﻘﻴﻡ ﻤﻴﺯﺍﻥ ﺍﻟﻌﺩل. ﻫل ﻜﺎﻥ ﺒﺎﻁﻼ ﻤﺎ ﻜـﺎﻓﺤﻭﺍ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﺠﻠﻪ، ﻫل ﺫﻫﺏ ﻜل ﺫﻟﻙ ﻗﺒﺽ ﺍﻟﺭﻴﺢ؟!‬ ‫)ﺍﻟﻘــﻭﺍﻓﻲ ﺍﺘﻨﺯﻟــﺕ ﺃﺴــﺭﺍﺏ‬ ‫ﻻ ﺍﻨﺕ ﻗﺒﺽ ﺍﻟـﺭﻴﺢ ﻭﻻ ﺒﺎﻁـل‬ ‫ﺇﻨـ ـﺕ ﻟﺤـ ـﻡ ﻭﺩﻡ ﺒﻴﻨﺎﻀـ ـل(‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺜﻡ ﻴﺘﺒﻊ ﺍﻟﻤﺭﺍﺜﻲ ﺒﻘﺼﻴﺩﺓ ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ. ﺸـﻴﻁﺎﻥ ﺸـﺎﻁﺭ‬ ‫ﺸﺎﻁﺭ ﻴﻁﺭﻗﻊ ﺒﺈﺼﺒﻌﻪ ﻭﻴﺘﻜﻠﻡ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﺩﺍﻴﺔ ﻭﻜﺄﻥ ﺍﻟﺸـﺎﻋﺭ ﻫـﻭ‬ ‫ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻨﻁﻘﻪ، ﺜﻡ ﻓﺠﺄﺓ ﻴﺴﺘﻘل ﺒﻨﻔﺴﻪ، ﻭﻴﻤﻠﻲ ﺍﻟﺸـﻴﻁﺎﻥ ﺸـﻌﺭﻩ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ:‬
‫)ﻗﻭل ﻟﻔﻨـﻙ ﻤﻬﻤـﺎ ﻜـﺎﻥ ﻗـﺎﺩﺭ‬ ‫ﻤﺴــﺘﺤﻴل ﺤﺘﻐﻴــﺭ ﺍﻟﻤﺎﻀــﻲ‬ ‫ﻤﺴــﺘﺤﻴل ﺤﺘﻐﻴــﺭ ﺍﻟﺤﺎﻀــﺭ‬ ‫ـﺘﻘﺒل(‬‫ـﺭ ﺍﻟﻤﺴـ‬‫ـﺘﺤﻴل ﺤﺘﻐﻴـ‬‫ﻤﺴـ‬ ‫ﻭﻫﻜﺫﺍ ﺘﺭﻙ ﻓﺅﺍﺩ ﺤﺩﺍﺩ "ﺩﻴـﻭﺍﻥ ﺍﻟﻌﺠـﺏ ﻭﺍﻟﻤـﻭﺕ"‬ ‫ﻟﻴﻨﺸﻐل ﺒﺩﻭﺍﻭﻴﻥ ﺃﺨﺭﻯ، ﻭﻨﺴﺄﻟﻪ: ﻤﺘﻰ ﺴﺘﻜﻤﻠﻪ؟ ﻓﻴﺭﺩ: ﻟﺴـﺕ‬ ‫ﺃﺩﺭﻱ ﻤﺎﺫﺍ ﺃﻗﻭل ﺒﻌﺩ ﺫﻟﻙ، ﻟﻘﺩ ﺃﺴﻜﺘﻨﻲ ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ، ﻜﻼﻤﻪ ﻜـﺎﻥ‬ ‫ﺸﺩﻴﺩﺍ!‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺠﺎﺀ ﺍﻻﺠﺘﻴﺎﺡ ﺍﻹﺴﺭﺍﺌﻴﻠﻲ ﻟﻠﺒﻨﺎﻥ، ﻓﻌﺎﺩ ﺇﻟﻰ ﺍﻟـﺩﻴﻭﺍﻥ‬ ‫ﻟﻴﻜﺘﺏ ﻗﺼﻴﺩﺓ "ﺍﻟﻨﺒﺽ" ﻤﺴﻤﻴﺎ ﻨﻔﺴﻪ "ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻓـﺅﺍﺩ". ﻭﺒﺸـﻔﺎﻓﻴﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﺫﻫﻠﺔ ﻭﺍﺴﺘﻘﺭﺍﺀ ﻓﺫ ﻟﻠﻤﺴﺘﻘﺒل ﻴﻨﺒﻪ ﺍﻟﺠﻤﻴـﻊ ﻟﻠﺨﻁـﺭ ﺍﻟـﺩﺍﻫﻡ‬ ‫ﺍﻟﻤﺤﺩﻕ ﺒﺎﻷﻤﺔ ﺍﻟﻌﺭﺒﻴﺔ:‬ ‫)ﺒ ـﻭﺍ ـﺭﻭﺕ ـﺄﻨﻲ ـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺒـ ﺤـ‬ ‫ﻠﻐـ ﺒﻴـ‬ ‫ﺩﻴ ـﺩﺒﺎﻥ ﺤ ـﺎﺭﺱ ﻋﻠ ـﻰ ﺠﺴ ـﺩﻱ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺤـﻭﺍﺭﻱ ﻤﺤﻁـﺔ ﺍﻟﺒﻨـﺯﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﺭﺏ ﻻﺒﺴﻴﻥ ﺒـﺩل ﻋﻨﻜﺒـﻭﺕ‬ ‫ـﺭﺏ‬‫ـﺭ ﻟﻠﻤﻐــ‬‫ـﺎﻩ ﺍﻟﻔﺠــ‬‫ﺍﻨﺘﺒــ‬ ‫ـﺘﺵ ـل ـﻭﻡ ـﻭﺕ(‬ ‫ﻜـ ﻴـ ﻴﻔـ‬ ‫ﺍﻟﻤﻔـ‬
‫ﺜﻡ ﻴﺘﺒﻊ "ﺍﻟﻨﺒﺽ" ﺒﺴﺎﺌﺭ ﻗﺼﺎﺌﺩ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ، ﻤﺨﺘﺘﻤﺎ ﺒــ‬ ‫‪‬‬ ‫"ﺍﻻﺴﺘﻐﻔﺎﺭ" ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ.‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬‫) ـﻥ ﺁﺩﻡ ﻻ ـﻭﻥ ﺇﻻ ﻨﻔﺴـ‬ ‫ﻴﻜـ‬ ‫ﺍﺒـ‬ ‫ـﺔ ـﺎﻥ(‬ ‫ﺇﻻ ـﺔ ـﺏ ﻋﻅﻤـ ﻟﺴـ‬ ‫ﺤﺒـ ﻗﻠـ‬ ‫ﺇﻨﻪ ﻤﺜل ﺍﻟﺠﻤل ﻴﺠﺘﺭ ﻤﻥ ﻤﺂﺴﻲ ﺍﻟـﺫﻜﺭﻴﺎﺕ ﺍﻟﺩﻓﻴﻨـﺔ،‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺃﻏﺎﻨﻲ ﺍﻟﺸﺎﻡ ﻭﺍﻟﻤﻭﺍﻭﻴل ﺍﻟﻤﺼـﺭﻴﺔ، ﻭﻴﺴﺘﺤﻀـﺭ ﺃﻫﻠـﻪ‬ ‫ﻭﺃﺼﺩﻗﺎﺀﻩ ﻭﺃﺒﺎﻩ ﺴﻠﻴﻡ ﺤﺩﺍﺩ ﻭﺩﻴﺴﺘﻭﻓﺴﻜﻲ ﻭﺃﺨﻨﺎﺘﻭﻥ ﻭﺍﻟﻤﺘﻨﺒـﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻌﺭﻱ ﻭﺍﺒﻥ ﺯﺭﻴﻕ ﺍﻟﺒﻐﺩﺍﺩﻱ ﻭﺍﻟﻁﻐﺭﺍﺌﻲ ﻭﻜﻌﺏ ﺒﻥ ﺯﻫﻴﺭ،‬ ‫ﻴﺘﻤﺜﻠﻬﻡ ﻭﻴﺘﻤﺜﻠﻭﻨﻪ.‬ ‫)ﻻ ﻤﺤﺎﻟ ـﻪ ﺇﻨ ـﻲ ﻜﻌ ـﺏ ﺯﻫﻴ ـﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻤﺵ ﻤﻭﻅﻑ ﻓﻲ ﺼـﺒﺎﺡ ﺍﻟﺨﻴـﺭ(‬ ‫ﺒﺎﻟﻁﺒﻊ.. ﻻ ﺯﻟﻨﺎ ﻨﺭﺍﻩ ﻭﻨﺸﻤﻪ ﻭﻨﻠﻤﺴـﻪ ﻭﻨﻨﻅـﺭ ﻟـﻪ‬ ‫ﻭﻴﻨﻅﺭ ﻟﻨﺎ ﻓﻲ ﻜل ﻭﻗﺕ، ﻭﺤﻴﻥ ﻨﻘﺭﺃ ﺃﺸﻌﺎﺭﻩ، ﻭﺤـﻴﻥ ﻨـﺩﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﺸﺭﻴﻁ ﻟﻨﺴﻤﻌﻪ.‬ ‫)ﻜﺎﻥ ﻤﻌﺎﻴﺎ ﺍﻟﻤﻴﻪ ﻓـﻲ ﺍﻟﺯﻤﺯﻤﻴـﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﻭﻁﻥ ﻓﻲ ﺍﻟـﺫﺍﻜﺭﻩ ﺍﻹﻟﺯﺍﻤﻴـﻪ(‬
‫ﺇﻥ ﺩﻴﻭﺍﻥ "ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﺏ ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ" ﻫﻭ ﺍﻟﻌﻤﻭﺩ ﺍﻟﻔﻘـﺭﻱ‬ ‫ﻟﺸﻌﺭ ﻓﺅﺍﺩ ﺤﺩﺍﺩ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺠﻠﻁﺔ. ﻭﻜﻤﺎ ﻗﺎل ﻫﻭ ﻓﻲ ﻤﻘﺩﻤـﺔ ﻨـﻭﺭ‬ ‫ﺍﻟﺨﻴﺎل "ﻫﺫﺍ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ ﻜﺘﺏ ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻜﺴﺔ"؛ ﺃﻗﻭل:‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﺫﺍ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ ﻜﺘﺏ ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﻭﺕ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘﺎﺭﻴﺦ ﻁﻭﻴل ﺒﻴﻨﻬﻤﺎ، ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻌﺘﻘل ﻭﻤﺎ ﺃﺘﺒﻊ ﺴﻨﺔ ﺴﺒﻌﻴﻥ‬ ‫ﻭ"ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ" ﻭﺍﻟﺠﻠﻁﺔ ﻭﻤﻭﺕ ﺍﻷﺼﺩﻗﺎﺀ ﻭﺤﺼﺎﺭ ﺒﻴﺭﻭﺕ.‬ ‫ﻨﻌﻡ ﻜﺎﻥ ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﻭﺕ، ﻜﻤﺎ ﻗﺎل ﻫﻭ:‬ ‫‪‬‬ ‫) ـﺕ ـﺎﻟﻌﺭﺒﻲ ـﺎﻏﻨﻲ ـﻡ‬ ‫ﻟﻜـ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﻜﻨـ ﺒـ‬ ‫ـﺕ ـﺎﻟﻑ ـﺕ ـﻴﻥ ﺍﷲ‬ ‫ﺘﺤـ ﻋـ‬ ‫ﻜﻨـ ﺤـ‬ ‫ﺇﻨـﻲ ﺁﺨـﺩ ﺤﻘـﻲ ﻤـﻥ ﻤـﻭﺘﻲ(‬ ‫ـ ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﻤﻴﺭ ﺤﺩﺍﺩ‬ ‫ّ‬
  
‫ﺠﻭﺩﺓ ﺴﻌﻴﺩ ﺍﻟﺩﻴﺏ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺠﺎﺕ ﺒﺴﺭﻋﻪ ﺯﻱ ﻏﻤﻀـﺔ ﻋـﻴﻥ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻤـﺎﻗﻠﺘﺵ ﺯﻱ ﻟﻤ‪‬ـﺢ ﺍﻟﺒ ‪‬ـﺭ‬ ‫‪‬ﺼ‬ ‫‪ ‬ﹶ‬ ‫ـﺕ ﺒﺎﺘﻘﻠ ـﺏ ـﻰ ﺍﻟﺠﻨ ـﻴﻥ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﹼـ ﻋﻠـ‬ ‫ﻜﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻜﺎﺒﻭﺱ ﻤﻥ ﻜل ﺠﻨـﺏ ﻴﺠﻴﻨـﻲ‬ ‫ﺯﻱ ﺃﻋﻤ ـﻰ ﻴﺤ ـﺱ ﻟﻤ ـﺎ ﻴﺠ ـﺱ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ﺃﻟﻘﻰ ﻨﻔﺴـﻲ ﻭﺍﻻ ﺍﺸـﻭﻑ ﻨﻔﺴـﻲ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺒﺎﻟﺘﻔــﺕ ﻤــﻥ ﺁﺨــﺭ ﺍﻟــﺩﻨﻴﺎ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﻴــﺭ ﺒﺘﺠﺭﺠــﺭ ﺍﻟﻌﺭ ‪‬ــﺎﺕ‬ ‫‪ ‬ﺒ‬ ‫ﺍﻟﺴﻤﺎ ﺍﻟﻠﻲ ﺘﺤـﺕ ﻤﻨﻬـﺎ ﺤﺎﺒـﺎﺕ‬ ‫ﻋﻨﺩ ﻜﻭﺒﺭﻱ ﺃﺒـﻭ ﺍﻟﻌـﻼ ﺒﺘﺸـﺘﻲ‬ ‫ﺃﻨﻜﻤﺵ ﻓـﻲ ﺠ ﹼﺘـﻲ ﻤـﻥ ﺍﻟﺒـﺭﺩ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻟ ‪‬ﻪ ﺤﺎﺭﺠﻊ ﻁﻔل ﺘﺤـﺕ ﺍﻟﻤﻁـﺭ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻭﺍﻨﺤﻨﻲ ﻉ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﺍﻓﻀل ﻋﺠﻭﺯ‬ ‫ﺍﺘﻭﻫﻤﺕ ﺍﻟﺨﻭﻑ ﺩﻫﺴـﻨﻲ ﺍﻟﺨﻁـﺭ‬
‫ﻜ ـل ﺸ ـﻲﺀ ﺇﻻ ﺍﻟﺨﻴﺎﻨ ـﻪ ﻴﺠ ـﻭﺯ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺃﻟﺒﺱ ﺍﻟﺘﻭﺏ ﺍﻟﻠـﻲ ﻤـﺵ ﺘـﻭﺒﻲ‬ ‫ﺃﻋﻤـل ﺍﻟﻤﻤﻜـﻥ ﻤـﻊ ﺍﻟﻤﺴـﺘﺤﻴل‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﻤﺸــﻲ ﺯﻱ ﺍﻟﺨﻨﻔﺴــﻪ ﻭﺍﻟﺒــﺩ‬ ‫ﺠﻨﺏ ﺤﻴﻁﻪ ﻓﻲ ﺭﻜـﻥ ﻉ ﺍﻟﺴـﹼﻡ‬ ‫ﻠ‬ ‫ـﺄﹼﻡ‬ ‫ـ ﹶﺭ ﺒﻴﺘــ ﻟ‬ ‫ـﺭ ﺍﻷﺼــ ﻔ‬ ‫ﺍﻟﺤﺠــ‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺃﺜـﺭ ﻟﻠﻌﺸـﺭﻩ ﻤﻬﻤـﺎ ﺘﻬـﻭﻥ‬ ‫ﺃﻗﺒل ﺍﻟﻅﻠـﻡ ﺍﻟﻠـﻲ ﻓـﻲ ﺍﻷﺸـﻴﺎﺀ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻴــﺎﻟﻲ ﺒﺨــﺩﻫﺎ ﺍﻟﻤــﺩﻫﻭﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻴﺎﻩ ﻭﺍﻟﻨﺎﺱ ﻭﺤﺘﻰ ﻓﻲ ﻨﻔﺴـﻲ‬ ‫ﻭﺍﻗﺭﺍ ﻓﻲ ﺍﻟﺠﺭﻨـﺎل ﻜـﻼﻡ ﺘـﺎﻨﻲ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻘل ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺎﻀـﻲ ﻭﺍﺴـﺘﻐﺭﺏ‬ ‫ﻭﺍﺒﻜــﻲ ﻉ ﺍﻟﻤﺴــﺘﻘﺒل ﺍﻟﻔــﺎﻨﻲ‬ ‫ـﻪ ـﻰ ـﻲ‬ ‫ـل ﺍﻟﻅﻠﻤـ ﻋﻠـ ﻋﻴﻨـ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﺤﻤـ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﺒﻪ ﻤﻥ ﻨـﻭﻤﻲ ﻭﺍﺴ‪‬ـﻤﻊ ﻨﻌـﻲ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬ ‫ﺍﺴﻤﻪ ﺒﺎﻟﻜﺎﻤل ﻴـﺎ ﻓﺠـﺭ ﺍﻟﻁﻴـﺏ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻋﺕ ﻤﻨ ـﻲ ﺃﻴ ـﻪ‬ ‫ﹼـ ‪‬ﺎﻤـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﻀـ‬
‫ـﻭﺕ‬‫ـﺏ ﻭﺍﻟﻤـ‬‫ﻭﺍﺩﻱ ﺃﻴ ـﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺍﺴﻤﻪ ﺒﺎﻟﻜﺎﻤل ﻓﻲ ﺃﻭﺭﺩﻱ ﺍﻟﻠﻴﻤـﺎﻥ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺼـﺒﺎﺡ ﺍﻟﻤﺠـﺭﻡ ﺍﻟﻤﺸـﺌﻭﻡ‬ ‫ـﺘﻔﺽ ـﻤﻪ ـﻊ ـﻭﻡ‬ ‫ﺠﺴـ ﻭﻴﻘـ ﻭﻴﻘـ‬ ‫ﻴﻨـ‬ ‫ـﻭﻡ‬ ‫ـﺩ ﻭﺍﻟﺸـ‬ ‫ـﺭ ـﻴﻥ ﺍﻟﺠﺭﻴـ‬ ‫ﻴﻨﺘﺸـ ﺒـ‬ ‫ﺠﻭﺩﺓ ﻜﺎﻥ ﻴﺸـﺒﻪ ﺴـﺎﻋﺘﻬﺎ ﺒـﻼل‬ ‫ﺠ ـﻭﺩﺓ ﻜ ـﺎﻥ ﻴﺸ ـﺒﻪ ﺩﻤ ـﻭﻉ ﺍﻷﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺼﻔﺤﻪ ﻤﻜﺘﻭﺒﻪ ﺒﺸـﺭﻑ ﻭﺠـﻼل‬ ‫ـﺭﺍﺀﻩ ـﻥ ـﺩﺍﻉ ـﺅﻡ‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻤـ ﺨـ‬ ‫ﺍﻟﺒـ‬ ‫ﻟ ‪‬ــﻪ ﻓــﺎﻜﺭﻩ ﻴــﺎ ﻟﻴﺎﻟﻴﻨــﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺴ ـ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺭ ﻗﺒﻠﻴﻨـ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ـﺎﺤﻲ ﺍﻟﻔﺠـ‬ ‫ﺼـ‬ ‫ﺠـ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ـﺎﻟﻊ ﻟﻠﺠ ـل ـﺭﺩﺍﻥ‬ ‫ﺒـ ﺒـ‬ ‫ﻁـ‬ ‫ﺠـ‬ ‫ﻟ ‪‬ﺎ ﻴﻠﻘـﻰ ﺍﻟﺸـﻤﺱ ﻴﺒﻘـﻰ ﺴـﻌﻴﺩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟﺴ ـﻪ ﺒ ـﺎﺤﻠﻡ ﻭﺍﻻ ﺠ ـﻭﺩﺓ ﺒ ـﻴﺤﻠﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫‪‬ـ ـ‬ ‫ﺇ ﹼﻲ ﺒﺎﺘـﺩﺤﺭﺝ ﻓـﻲ ﻫـﻭ ﺒﻌﻴـﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻓﻲ ﺯﻤـﻥ ﻏﻴـﺭ ﺍﻟﻨﻬـﺎﺭ ﻭﺍﻟﻠﻴـل‬ ‫ﺠﺎﺀﺕ ﻓﻲ ﻋﻴﻨﻲ ﻟ ‪‬ﺎ ﺸـﺎﻟﺕ ﺸـﻴل‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﺨﺭ ﻤﺭﻤﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻪ ـﻭﻕ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ﺃﺯﻤـ ﻓـ‬
‫ـﻭﺏ‬ ‫ـﺩ ﺍﻟﻤﻘﻠـ‬ ‫ـﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﻬﺩﻫـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﺎﻤﻠـ‬ ‫ﻜ ﹼــﺎ ﺯﻱ ﺍﻟﺠــﻥ ﻤﺘﺴــ ﹼﺭﻴﻥ‬ ‫ﺨ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻨﺒﻨﻲ ﻷ ﻨﻜﺴﺭ ﺤﺠﺭ ﻤـﺵ ﻁـﻭﺏ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺴﺭﺍﺏ ﻭﺍﻟﺼـﻬﺩ ﻤﺘﺴـﻤﺭﻴﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻟﻤـ ـﺢ ﺍﻷﺸـ ـﺒﺎﺡ ﺒﻴﺘﺤﺭﻜـ ـﻭﺍ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟــﺯﻟﻁ ﺒﻴﺴــﻔﻠﺕ ﺍﻟﺸــﺎﺭﻉ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﺍﻥ‬ ‫ـﺩ ﹼﻥ ﺍﻟﻘﻁــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻬـ ـﻭﺍ ﺒﻴــ ﺨ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋﻴﻨﻲ ﺸﺎﻴﻔﻪ ﺍﻟﻤﻨﻅـﺭ ﺍﻟﻤﺸـﺭﻭﺥ‬ ‫ـﺭﻩ ـﺩﻭﺥ‬ ‫ـ ‪‬ﻡ ﻭﻤـ ‪ ‬ﻴـ‬ ‫ـﺭﻩ ﺒﻴﻐـ ﻴ‬ ‫ﻤـ ‪‬‬ ‫ـﺭﻩ ﺒﻴﺠﻴﺒ ـﻲ ـﺭﻩ ﻴﺠﻴـ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ﻨـ ﻭﻤـ ‪‬‬ ‫ﻤـ ‪‬‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬ ‫ـﺎﻩ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻡ ـﺠﻥ ﻭﺍﻟﻤﺄﺴـ‬ ‫ﻓـ ﺘﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﺎ ـﺩﺍ ﺍﻟﺸ ـﻌ ‪‬ﺍ‬ ‫ﹸـ ‪‬ﺭ‬ ‫ـﺎ ﺁﻩ ﺇﺤﻨـ ﻜـ‬‫ﻗﻠﻨـ‬ ‫ﻗﻠﺒﻨـ ـﺎ ﺍﻟﺴـ ـ ‪‬ﺎﺭﻩ ﺃﻡ ﺍﻟﻬـ ـﺩﻭﻡ‬ ‫ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬ﻁ‬ ‫ـﺎ ﻭﻨﻌــ ﻴ‬‫ـﻲ ﺒﻨﻁﹼﻌﻬــ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻟ ‪‬ﺎ ﻨـﺩﺨل ﻓﻴﻬـﺎ ﺘـﺎﻨﻲ ﻭﺘﺎﻟـﺕ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻡ ﺍﻟﻘﺎﻓﻴــ‬ ‫ـﺎﺭﺏ ﺘﺤﻜــ‬ ‫ﺍﻟﺘﺠــ‬ ‫ـﻡ ـ ‪‬ﻟﺘﻨﺎ ﻭﻗﺎﻟــ‬ ‫ـﺕ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﺍﺴــ ﺒــ ﺩ‬
‫ﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻓﻴﻥ ﻗﻤﻴﺹ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺯﺭﺍﻴﺭ ﻓـﻴﻥ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﺕ ﻴﺘﻌﻠ ـﻕ ـﻰ ﺍﻟﻜﺘﻔـ‬ ‫ﹼـ ﻋﻠـ‬ ‫ﺒﺸـ‬ ‫ﺘﺤﺕ ﻤﻨـﻪ ﺍﻟﻘﻠـﺏ ﻴﺎﻤـﺎ ﺨﻔـﻕ‬ ‫ـﺒﺎﺏ ـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﻭﻴ ـﺎ ـﻼﻡ ﺍﻟﺸـ‬ ‫‪‬ـ ﺃﺤـ‬ ‫ﺭ ‪‬ﺢ ﺍﻟ ﹶﻬﺭ ﺍﻟﻠـﻲ ﺸـﺎل ﺒـﺎﻟﻐﹶﻕ‬ ‫ﹶﻠ‬ ‫ﻴ ﻅ‬ ‫ﺨـﺩ ﻟـﻙ ﺍﺘﻨﺎﺸـﺭ ﺴـﻨﻪ ﺇﻓـﺭﺍﺝ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺇﻨﺕ ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻙ ﻴﺎ ﺠﻭﺩﺓ ‪‬ـ ‪‬ﻕ‬ ‫ﻋ ﺭ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﺍﻟﺸــﻘﺎ ﺩﺍﻴــﻡ ﺒــﻼ ﺇﺤــﺭﺍﺝ‬ ‫ﺃﺴ ـﺄﻟﻙ ﻤﻤﻜ ـﻥ ﻴﻁ ـﻭل ﺍﻷﺴ ـﻰ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻘﻴﻘــﻪ ﺍﻹﻨﺴــﺎﻨﻴﻪ ﺘﻀــﻴﻊ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﺎﻥ ﻤﺤﻴ ـﺎﻙ ـﻭﺩﻭﺩ ﺍﻜﺘﺴـ‬ ‫‪‬ـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﺎﻤﻪ ـﻥ ـﺩ ‪‬ﺎﺀ ﺍﻟﻭﺩﻴـ‬ ‫ﺍﺒﺘﺴـ ﻤـ ﺍﻟـ ‪‬ﻫ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴ ـﺎﻤﻪ ﻤ ـﻥ ﺠﻬ ـﺎﺩ ﻤﻐﻤ ـﻭﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻭﺭ‬ ‫ـﺎﻤﻪ ـﻥ ـﺩﻓﺎ ﻭﺍﻟﻨـ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴـ ﻤـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻴﻁﻠﺒﻭﻫﺎ ﻭﻴﺭﺘﺎﺤﻭﺍ ﻟ ‪‬ـﺎ ﺍﻟﺤ ‪‬ﺍ ﹶـﻰ‬ ‫‪‬ﺯ ﻨ‬ ‫ﹾﻬ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺸـﺎﻓﻙ ﻓـﺎﺭﺵ ﺍﻟﺯﻨﺯﺍﻨـﻪ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﻤﺎﺸﻲ ﺍﻟﻅﻬﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﺸـﺎﺭﻉ‬ ‫ﹼ‬
‫ﺸﺎﻑ ﻋﻠﻰ ﺠﺒﻴﻨﻙ ﺴـﻤﺎ ‪‬ﻁﻤﺌ ﹼـﻪ‬ ‫ﻤ ﻨ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺎﻭﺏ ﻭﺒﺘﺅﻜــ‬ ‫ـﺕ ﺒﺘﺠــ‬ ‫ﺍﻨــ‬ ‫ﻋﻥ ﺠﻤﻴﻊ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺠﻠـﺩ ﻭﺍﺘﺴـﺠﻥ‬ ‫ـﻭل‬ ‫ﻭﺍﻟﺸ ـﻬﻴﺩ ﺍﻟﻤﻨﻁﻠ ـﻕ ﻭﺍﻟﺨﺠـ‬ ‫‪ ‬ﹾ ﹶِـ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ﻭﺍﻨﺕ ﺒﺘﻘﻭل ﻟﻲ ﻓﻲ ﺴﺎﻋﺔ ﺸـﺠﻥ‬ ‫ـﻭل‬‫ـﺎ ﺒﺘﻘــ‬‫ـﻙ ﻜﻠﻬــ‬‫ﻭﺒﺤﻴﺎﺘــ‬ ‫ـﻴﻥ ﻁﻴ ـﺏ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺎل ﺍﻟﻁﻴﺒــ‬‫ﻟﻠﻌﻴــ‬ ‫ﻟﻠﺒﻨــﺎﺕ ﺍﻟﻤﺤ ِــﻨﺎﺕ ﺤﺎﻀــﺭ‬ ‫‪ ‬ﺴ‬ ‫ـﺭﺏ‬ ‫ـﺭ ﻉ ﺍﻟﻤﻐـ‬ ‫" ـﺎ ﺭﺩ" ﺍﻟﻔﺠـ‬ ‫ﻴﺎﻤـ‬ ‫ﺠﺎﺕ ﻓﻲ ﻭﺩﻨﻲ ﻭﺼـ ‪‬ﺔ ﺍﻟﺸـﺎﻁﺭ‬ ‫ﻴ‬ ‫ـﻼﻡ ﺨﻠ ـﻪ ﻋﻤ ـل ﺃﺤﻠ ـﻰ‬ ‫‪‬ﹶـ‬ ‫ﹼﻴـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﺍﻟﻜـ‬ ‫ـﻰ‬‫ﻭﺍﻟﻤﺜ ـل ﺨﻠ ـﻪ ﻤﺜ ـل ﺃﻋﻠـ‬ ‫ﹼﻴـ ‪ ‬ﹶـ‬ ‫‪ ‬ﹶـ‬ ‫ـ ‪‬ﺩ ـﻭﻡ ـﻲ ـﺩﻤﻬﻡ‬ ‫ﺴـ ﻴ ﺍﻟﻘـ ﺍﻟﻠـ ﻴﺨـ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻌﺭﻕ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﺤﺭﻩ ﺼﺒﻴﺏ‬ ‫ﻤﻘ ـﺩ ِﻴﻥ ﻴﺴ ـﹶﻡ ـﻲ ﻤﻘ ـ ِﻤﻬﻡ‬ ‫‪‬ـ ﻠ ﻟـ ‪ ‬ﹾـ ﺩ‬ ‫‪ ‬ﹾـ ِﻤ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬ ‫ـﻠﻡ ـﻲ‬ ‫ـﺕ ﻴﺴ ـﹶﻡ ـﻲ ﻭﺘﺴـ ﻟـ‬ ‫‪‬ـ ﻠ ﻟـ‬ ‫ﻗﻠـ‬ ‫ﻨﺎﻡ ﻓﻲ ﺤﻀﻥ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﺍﺤﻠﻡ ﻟـﻲ‬
‫ﻜﹼﻨﺎ ﻓـﻲ ﺤﻠـﻡ ﻭﺴـﻔﺭ ﻭﺨﻴـﺎل‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻫﺎﺕ ﺇﻴﺩﻴﻨﺎ ﻓـﻲ ﺒﻌـﺽ ﻟﻸﺠﻴـﺎل‬ ‫ـﻌﺭ ﻭﺍﺘﻨﻬ ـﺩ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻭل ـﺎﻱ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻗـ ﻤﻌـ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻗﻭل ﻭﺸﻕ ﻓـﻲ ﻤﻬﺠﺘـﻲ ﻭﺍﺜﺒـﺕ‬ ‫ﻓـ ـﻲ ﻋﻴـ ـﻭﻨﻲ ﻻ ﺘﺒـ ـﺎﺭﺤﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻁﻌﻡ ﺸـﻌﺭﻙ ﺯﻱ ﻁﻌـﻡ ﺍﻟﻌـﻴﺵ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺩﻯ ﺍﻟﻠﻲ ﻴﺭ ﹼـﺏ ﺍﻹﺤﺴـﺎﺱ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﻤﺭ ﻁـﺎﻟﻊ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻜـﻭﺭﻨﻴﺵ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺭﺍﺏ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﺘﺤﻀـﻥ ﻭﺍﻨﺒـﺎﺱ‬ ‫ـﺎﻁﻪ ﺍﻥ ﻨﻘ ـﺭﺕ ـﻭﻴﺵ‬ ‫ﺒﺸـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺴـ‬ ‫ﻴﺴﻘﻁ ﺍﻟﺤـﺎﺠﺯ ﻤـﺎ ﺒـﻴﻥ ﺍﻟﻨـﺎﺱ‬ ‫ﻴﺎ ﺴﻼﻡ ﻉ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﺘﻭﻫـﺏ‬ ‫ﻜﻨﺯ ﺃﺭﻫﻑ ﻤـﻥ ﻤﻴـﺯﺍﻥ ﺍﻟـﺩﻫﺏ‬ ‫ـﻊ ﻭﺍﻟﻐﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـل ﺍﻟﻁﺒـ‬ ‫ـﺎﻥ ﺠﻤﻴـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺒﺎﺕ ﺍﻟﺴـﻭﺭ ﻭﺤـﻭﺵ ﺍﻟﺒﻴـﺕ‬ ‫ـﺎ ـﺎﻗﻭﺕ ﺍ ـﻤﺭ ﻭﺴﻌﺩﻴ ــﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ﻴـ ﻴـ‬ ‫ﺘﻨ ـﺩﻫﻭﺍ ﻟ ـﻪ ﻴﻘ ـﻭل ﻟﻜ ـﻡ ﻟ ‪‬ﻴ ـﺕ‬ ‫ـ ﺒـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬
‫ـﻪ ﻤﻬﺩﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﻪ ﻤﺒﺭﻭﻜــ‬ ‫ﻜﻠﻤﺘــ‬ ‫ـل‬ ‫ـﻴﻡ ﺍﻟﻌﻠﻴـ‬ ‫ﺯﻱ ـﺎ ـﻭل ﺍﻟﻨﺴـ‬ ‫‪ ‬ﻤـ ﺘﻘـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻲ ـﺭﺍﺏ ـﺎﺭﺩ ﺍﻟﻘﺎﺴـ‬ ‫ﺍﻟﺒـ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟﺨـ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﻭﺍﻗﻊ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻜـﺎﻥ ﺍﻟـﺫﻟﻴل‬ ‫ﺤﺎﺵ ﺒﺈﻴﺩﻩ ﺍﻟﺸﻭﻤﻪ ﻋـﻥ ﺭﺍﺴـﻲ‬ ‫"ﻤﺩ ﺇﻴـﺩﻩ ﺒﻘـﺕ ﺤﻤﺎﻤـﻪ" ﺠﻤﻴـل‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺼﻑ ﺠـﻭﺩﺓ ﻟﻘـﺩﺭﺓ ﺍﻹﻨﺴـﺎﻥ‬ ‫ﻓ ـﻲ "ﺍﻟﺯﻴ ـﺎﺭﻩ" ﺍﺴ ـﺘﻬل ﺍﻟﺤﻨ ـﺎﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ّ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺎل "ﻴﺎ ﻗﻭﺕ ﻴﻘﻔﺯ ﻋﻠـﻰ ﻜﺘـﺎﻓﻲ"‬ ‫ﺘﺎﻨﻲ ﺒﻴﺕ "ﻭﻴﻘﻭل ﻟﻲ ﺼﻨﺩل ﺠﺩﻴﺩ"‬ ‫ﻗﺎﻓﻴﺘ ـﻪ "ﻻﺤﺴ ـﻥ ﺒﻘﻴ ـﺕ ﺤ ـﺎﻓﻲ"‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩ ـﺎ ـﻪ ـﻪ ـﺩﻴﺩ‬ ‫ﺤـ ‪ ‬ﻓﻴﻨـ ﻟﺴـ ﻗﻠﺒـ ﺸـ‬ ‫ﻴﺒﻘ ـﻰ ﻴ ـﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟﻌ ـﺭﺏ ﻏﻴﺭﻨ ـﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻴﻨﺎ‬ ‫ـﻔﻨﺎ ﻭﻤﺸـ‬ ‫ـﻨﺎ ﻭﺸـ‬ ‫ـﺎ ﻋﺸـ‬ ‫ﻴﺎﻤـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻟﻭﺍ ﻭﻜﺒﺭﻨــ‬‫ـﺎﻤﻰ ﻗــ‬‫ﺍﻟﻴﺘــ‬ ‫ﻭﺍﻓﺘﻜﺭﻨــﺎ ﺒﻌــﺩ ﻤــﺎ ﻨﺴــﻴﻨﺎ‬ ‫ـﻡ ـﺎﻤﺭﻨﺎ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺩﻴﻬﻲ ﻴﻀـ ‪ ‬ﺴـ‬ ‫ﻜـ ﺒـ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬
‫ﺁﺩﻱ ﺃﻭل ﻤــﺭﻩ ﻓﻴﻬــﺎ ﻴﻐﻴــﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺃﻴــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ـﺔ ـﻪ‬ ‫ـﻤﻌﻭﺍ ﻤﻨ ـﻲ ﺤﻜﺎﻴـ ﺁﻫـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ﻭﺍﺴـ‬ ‫ﻟ ‪‬ﺎ ﺃﻗﻭل ﺍﻟﺸـﻌﺭ ﺃﻋـﺭﻑ ‪‬ـ ‪‬ﺍﻫﺎ‬ ‫ﻤ ﺩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻏ ‪‬ﺭﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﺘﻴﻪ ﻭﺠـﻭﺩﺓ ﻫـﺩﺍﻫﺎ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﺤﺭﺍ ﺍﻟﻨـﺩﻯ ﺒﻴﻨـﺯل‬ ‫ـﺕ ﺍﻟﺤﺩ ـﻪ ـﻪ ـﺯل‬ ‫‪‬ﻭﺘـ ﻓﻴـ ﻤﻨـ‬ ‫ﻗﺎﻟـ‬ ‫ﺩﺍﻴــﺭ ﺩﺍﻴــﺭ ﺒــﻼ ﺸــﺒﺎﺒﻴﻙ‬ ‫ٍ‬ ‫ﺩﺍﻴــﺭ ﺩﺍﻴــﺭ ﺒــﻼ ﺃﺒــﻭﺍﺏ‬ ‫ٍ‬ ‫ﻤﺎ ﺍﻟﺘﻘﻴﺕ ﻤ ﹼﻙ ﻴﺎ ﻤﻨـﺯل ﺠـﻭﺍﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻨﻴﻥ ـﺕ ـﺎ ﺒﺎﻨﺎﺩﻴـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ ﻓﺎﺘـ ﻭﺃﻨـ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﻤﻥ ﺼـﻐﺭﻱ ﺒﺎﺨﺎﻴـل ﻓﻴـﻙ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ﺃﻤ ـﺎ ـﻭﻗﺘﻲ ـﺅﺍﺩﻱ ﺍﻨﻔﺠـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫‪‬ـ ﺩﻟـ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﺯ ‪‬ﻙ ﻁﻭﺏ ﺃﺼـﻡ ﻭﺤﺠـﺭ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤﻬﻤﺎ ﻀﺞ ﺒﺄﻟﻑ ﻀـﻲ ﻭﻀـﺠﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭ‬‫ـﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﻐﺠـ‬‫ـﻭﻥ ﺃﻟﻭﺍﻨـ‬‫ﻭﺍﻟﻨﻴـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺯﺍﺯ ﻤﻥ ﺒـﺭﻩ ﻴﻔـﺘﺢ ﺒﻭﺘﻴـﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﺸﺏ ﻤﻥ ﻭﺠﻭﻩ ﻴﻌﻤل ﺩﻴﻜـﻭﺭ‬
‫ـﻲ ـﻲ ـﺯﻭﺭ‬ ‫ـﻼﻡ ﺍﻷﺠﻨﺒـ ﻓـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﻜـ‬ ‫ﺒﺎﻟﺘﻔــﺕ ﻟﻶﺨــﺭﻩ ﻭﺍﻟﺘــﺭﺍﺙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺙ‬ ‫ـﺎ ﺃﻨﻜــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺤﺒ ـﻪ ﻏﺯﻟﻬــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺯﻤﺎﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﻨﻘـﺽ ﻏﺯﻟـﻲ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ـﺩ ـﻪ ـﺩﻩ ـﻲ‬ ‫ﻤـ ‪ ‬ﺇﻴﺩﻴـ ﺒﻴﻨـ ﻟـ‬ ‫ﺠـ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻐﻨـﻲ ﻟﻨـﺎ ﺃﻏـﺎﻨﻲ ﺍﻟﺴـ ‪‬ﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻟ ‪‬ــﺎ ﻨﺘﺸــﻭﻕ ﻭﻟ ‪‬ــﺎ ﻨﻌ ‪‬ــﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻐ ﹼـﻲ ﻤـﻥ ﺃﻏـﺎﻨﻲ ﺍﻟﺸـﺎﻡ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻨﻲ ﺭ ـﺩﻩ ﻴﺎﺒــ‬ ‫‪‬ﺍﻴــ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﷲ ﻤــ‬ ‫‪‬ﺍ ‪‬ﺩﻩ ﻴﺎ ﻤﺼـﺭ ‪‬ـﻭﺘﻪ ﺍﻟﺤﻨـﻭﻥ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺭﻴ‬ ‫‪‬ﺍ ‪‬ﺩﻩ ﺒﻴﺘﻪ ﻓـﻲ ﻁـﺭﻑ ﺍﻟﺯﻴﺘـﻭﻥ‬ ‫ﺭﻴ‬ ‫ﺍﻟﻜــﺭﻴﻡ ﻴﺴــﺘﻘﺒﻠﻙ ﺒﺎﻟﺤﻀــﻥ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺼﺭﻴﺢ ﻴﻀﺤﻙ ﻟﻲ ﻤﻥ ﻗﻠﺒـﻪ‬ ‫ﻜــﺎﻥ ﻤﻔــ ﹼﺢ ﺯﻱ ﻭﺭﺩ ﺍﻟﺒﻠــﺩ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺃﺼـﻴل ﺯﻱ ﺍﻟـ ‪‬ﺭﻩ ﻭﺍﻟﻘﻤـﺢ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺤﺒﻴﺒـﻲ ﻭﻜـﺎﻥ ﺃﺭﻕ ﺤﺒﻴـﺏ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬
‫ﺃﻡ ﺼﻔﻭﺕ‬ ‫ﻭﺵ ﺃﺒـ ـﻴﺽ ﻻﺒـ ـﺱ ﺍﻟﻁﺭﺤـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫ﺯﻱ ﺁﻴـــﻪ ﻤﻨـــﻭﺭﻩ ﺒﻴﻁـــل‬ ‫ّ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺩﺭ ﻭﺍﻟﻔﺎﺘﺤــ‬‫ـﺔ ﺍﻟﻘــ‬‫ﺯﻱ ﻟﻴﻠــ‬ ‫ـﻲ ـﻥ ـل ـﺩﻯ ـﺎﺒﺤﻪ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﻤـ ﻗﺒـ ﺍﻟﻨـ ﺼـ‬ ‫ﻜــﺎﻥ ﺩﻋﺎﻫــﺎ ﺍﺒﺘﻬــﺎل ﺍﻟﻔــل‬ ‫ّ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻴﻥ ﺃﻭﺤ ـﻰ‬ ‫‪‬ـــ‬ ‫ـﺎ ﻟﻠﻁﻴﺒـــ‬ ‫ﺭ ‪‬ﻨـــ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺎﺩﻱ ﻭﺍﻟﻔﺭﺤــ‬‫ـﻼﻡ ﺍﻟﻬــ‬‫ﺍﻟﺴــ‬ ‫ﺍﻹﻴﻤــﺎﻥ ﺍﻟﻠــﻲ ﻴﻘــﻑ ﻟﻠــﺫل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻤﻭﺩ ﺍ ـﺎﺩﺭ ـﻲ ﺍﺤﺘﻤـ‬ ‫ـل‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻟﻘـ‬ ‫ﺍﻟﺼـ‬ ‫ـﺭ ـﻨﻴﻥ‬ ‫ـﺭﻭﺕ ﻭﻗﻬـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﺠﺒـ‬ ‫ﺨﻨﻘـ‬ ‫ـﺕ ـﻤﻪ ﻭﺍﻻ ﺠﺒ ـل‬ ‫ﹼ ‪ ‬ـ‬ ‫ـﺫ ﻜﺎﻨـ ﻨﺴـ‬‫ﻫﻴـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ـﺎ ﺒ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠـ ﻴـ ﹼـ‬ ‫ﻴـ ‪‬ﻨـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﺭ ـﻲ ﺍﻟﻤﻌﺘﻘـ‬ ‫ﺭﺩ ـﻲ ﺍﻟﻔﺠـ ﻓـ‬ ‫‪  ‬ﻋﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻀﺤﻰ ﺍﻟﻭﺍﻀﺢ ﻓﻲ ﻀﻲ ﺍﻟﺠﺒـﻴﻥ‬ ‫ـﻲ ﺃﻡ ﺍﻷﻤ ـل‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺃﻡ ﺼ ـﻔﹾﻭﺕ ﻫــ‬ ‫‪ ‬ــ‬
‫ﻫــﻲ ﺃ ‪‬ــﻲ ﻭﻫــﻲ ﺃﻡ ﺍﻟ ﹸــل‬ ‫ّ‬ ‫ﻜ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﻤ ـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀ ـﻌﻪ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ ‪ِ  ‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﻤﺭﺴ ـﺎل‬ ‫ِ ‪ ‬ـ‬ ‫ﺨﻠ ـﻲ ـﻲ ﻭﺒﻴﻨـ‬ ‫ﹶﹼـ ﺒﻴﻨـ‬ ‫ﻫﺎﺘﻑ ﺍﻟﺸـﻌﺏ ﺍﻟﻠـﻲ ﺩﺍﻴ ‪‬ـﺎ ﻭ ‪‬ـﺏ‬ ‫ﻤ ‪‬ﺠ‬ ‫ﻴ ـﺎ ﺭﺌﻴﺴ ـﻪ ﻓ ـﻲ ﻤﺠﻤ ـﻊ ﺍﻷﻤﺜ ـﺎل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺎل ﻟﻙ ﺍﻟﻤـ ‪‬ﺍل ﻋـﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﻨﻜﺘـﺏ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺠﺒــﻴﻥ ﻻﺯﻡ ﺘﺸــﻭﻓﻪ ﺍﻟﻌــﻴﻥ‬ ‫ﻴــﺎ ﻋﻠﻴﻤــﻪ ﺒﺎﻟﺸــﻘﺎ ﻭﺍﻟ ‪‬ــﻕ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺤ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻫ ‪‬ــﺎ ﻭﺍﺤــﺩ ﻭﺍﻻ ﻫﻤــﺎ ﺍﺘﻨــﻴﻥ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻜﻨــﺕ ﺃﺴــﻤﻊ ﻤ ﹼــﻙ ﺍﻟﻜﻠﻤــﻪ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺃﻟﻘـ ـﻰ ﻓﻴﻬـ ـﺎ ﺒﻠﺴـ ـﻡ ﺍﻟﺤﻜﻤـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﻟﻘــﻰ ﻓﻴﻬــﺎ ﺍﻟﻨﺴ‪‬ــﻤﻪ ﻭﺍﻟﻨﻌﻤــﻪ‬ ‫ـﻥ ﻨﺒ ـﺎﺕ ـﺏ ـ ﹼﺭ ـﺎﺕ‬ ‫ﻤـ ﹶ ‪‬ـ ﺍﻟﺤـ ‪ ‬ﺴـ ﻜ ﻨﺒـ‬ ‫ﻴــﺎ ﺴــﻌﻴﺩﻩ ﺒﻬﺎﻟــﺔ ﺍﻟﻤﻨﹾﺠ ‪‬ــﺎﺕ‬ ‫‪ ‬ﺒ‬ ‫ﻗ ‪‬ــﺩﻴﻨﻲ ﻓــﻲ ﻅﻠــﻙ ﺍﻟﻤﻤ‪‬ــﺩﻭﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻌ‬ ‫ـﺎﺡ ـ ‪‬ﺩﻭﺩ‬ ‫ﺍﻟـ ﻭ‬ ‫ﻗﺭ ـﻲ ـﻥ ﺍﻟﺠﻨـ‬ ‫‪‬ﺒﻴﻨـ ﻤـ‬ ‫ﺍﻟــﺯﻤﻥ ﻜﺎﻤــل ﻭﻤﺎﻟــﻪ ﺤــﺩﻭﺩ‬
‫ـﻴﻥ‬‫ﺭﺠ ـﻲ ـﺎﻡ ـﺫﺍ ﻭﺃﺭﺒﻌـ‬ ‫‪‬ﻌﻴﻨـ ﻟﻌـ ﻜـ‬ ‫ـﺭﻑ ـﻲ ﺩﺍ‬ ‫ﺍﻟﺤـ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﺯﻴ ـﻙ ﻭﺍﻋـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺃﻤﺸـ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﻑ ﻉ ﺍﻟﻴﻤـ‬ ‫ـﺎﻨﻲ ـﺎﺭﻩ ﺃﻨﻌﻁـ‬ ‫ﺤـ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ﺃﻭﺼـل ﺍﻟﺒﻴـﺕ ﺍﻟﻠـﻲ ﻓـﻲ ﺍﻟﺴـ ‪‬ﺩﻩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﺴ ـﻤﻲ ـﺎﺭﺱ ﻭﺍﻻ ﺍﺴ ـﻤﻲ ﺃﻤ ـﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫ـ ﻓـ‬ ‫ـﺎﻟﻊ ﺭﺤ ـﻲ ﺍﻟﻤﻨ ـﺩﻩ‬ ‫‪ ‬ﹾﺸـ ‪‬‬ ‫ﻠﺘـ‬ ‫ـﻲ ﻤﻁـ‬‫ﻓـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ـﺎ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠـ ﻴـ ﱠـ‬ ‫ﻴـ ﺒﻨـ‬ ‫ـﺕ ﺘﻠﺒ ـﻲ ﺍﻟﻨ ـﺩﺍ‬ ‫‪‬ــ ِــ‬ ‫ﺃﻤ ـﻡ ﻗﺎﻤــ‬ ‫‪‬ﻜــ‬ ‫ﺯ ‪‬ﺩﺕ ﻋــﻭﺩﻱ ﺒﺭﻋﺸــﺔ ﺤﻨــﻴﻥ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺜ ‪‬ﺘـ ـﺕ ﻗﻠﺒـ ـﻲ ﺃﻤـ ـﺎﻡ ﺍﻟ ِـ ـﺩﻯ‬ ‫ـ ﻌ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒ ـ‬ ‫ﻨــ ‪‬ﺭﺘﻨﻲ ﻓــﻲ ﺍﻟﺠﻬــﺎﺩ ﻭﺍﻟﻔــﺩﺍ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻋﹼﻤﺘﻨـــﻲ ﺍﺤﺘـــﺭﺍﻡ ﺍﻟﺤﻴـــﺎﻩ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻜﺎﻨـ ـﺕ ﺍﻟﻤﻌـ ـﺯﻭﺯﻩ ﻭﺍﻟﻤﺴ‪‬ـ ـﻌﺩﻩ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤــﺎ ﺴــﻤﻌﺘﺵ ﻤﻨﻬــﺎ ﻗﻭﻟــﺔ ﺁﻩ‬ ‫ﺇﻻ ﻤـــﺭﻩ ﻭﺍﻟﺘﻘـــﻲ ﻋﻴـــﻭﻨﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺭﺼــﻴﻑ ﺍﻟ ﹸﻬــﺭ ﻨﺴــﻴﻭﻨﻲ‬ ‫ﻅ‬ ‫ـﺎﻡ‬‫ـﺎﻭﺩﻨﻲ ـﻲ ـﺤﺎﺒﺔ ﻏﻴـ‬ ‫ﻓـ ﺴـ‬ ‫ﺒﻴﻌـ‬ ‫ـﻭﻡ ـﻪ ـﻥ ـﺭﻕ ﺍﻹﻴ ـﺎﻡ‬ ‫ِ ‪‬ـ‬ ‫ﻴـ ﻜﺄﻨـ ﻤـ ﻏـ‬
‫ـﺩ ـﺵ ـﺎﻤ ‪‬ﻪ‬ ‫ﺴـ ‪‬ﻌ‬ ‫ـﺎﻑ ﺍﻨﺼـ ‪ ‬ﻤـ‬‫ﺍﻟﻬﺘـ‬ ‫ـﺎﻥ ـ ‪‬ﻕ ـﺵ ـﺎﻴ ‪‬ﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻜـ ﻀـ ﻴ ﻭﻤـ ﺴـ ‪‬ﻌ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻭﻜﺎﻥ ﻤـﻥ ﺒﻌـﺩ ﻴـﻭﻡ ﺍﻟﺸـﺒﺎﺏ‬ ‫ـﺒﺎﺏ‬‫ـ ‪‬ل ﺍﻷﺴــ‬ ‫ـﺯﻤﻥ ﺒﻴﺒــ ﺩ‬‫ﻭﺍﻟــ‬ ‫ـﻭﺒﺭﻱ ﻋﺒ ـﺎﺱ ـﺘﺢ ـﺭﻭﺭ‬ ‫ﺍﻨﻔـ ﻟﻠﻤـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻭﺭ‬‫ـﻭﻻﺩ ﺍﺘﺭﺤ ـﻭﺍ ﻟﻠﻁــ‬ ‫‪‬ﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟــ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﻓـﻲ ﻋﻴﻭﻨـﻙ ﺩﻤـﻭﻉ ﺍﻟﻨـﻭﺭ‬ ‫ﺭﺍﺤــﺕ ﺍﻟــﺩﻨﻴﺎ ﻓــﻲ ﺸــ ‪‬ﻭﺭﻩ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺭﺏ ﺍﻟﻘــ‬ ‫ـﺎﻓﺭ ﻴﻀــ‬ ‫ﺯﻱ ﺤــ‬ ‫ﺘﻨﻜﺴــﺭ ﻓــﻲ ﺍﻟﺠــﻭ ﺃﺤﻼﻤــﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺩﻱ ﻓﻠﺴـ ـﻁﻴﻥ ﺍﻟﻠـ ـﻲ ﻤﻜﺴـ ـﻭﺭﻩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺒﺢ ﺩﺍﻤـ‬‫ـﺎﺭﻴﺦ ـﻲ ﺼـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘـ‬ ‫ـﺏ‬‫ـﺒﺢ ﻏﺎﻴـ‬‫ـﺏ ـﻲ ﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﺒﻴـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻜﺎﻨـــﺕ ﺍﻟﺩﺍﺨﻠﻴـــﻪ ﻗـــ ‪‬ﺍﻤﻲ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻻﻅﻭﻏﻠﻲ ﻓﻲ ﻅﻬـﺭﻱ ﻴ ﹼـﺎﻭﺏ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻜﻨ ـﺕ ﻤ ـﺵ ﻻﻗ ـﻲ ﺍﻟﻜ ـﻼﻡ ﻫﺎﻴ ـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻜﻭﻥ ـﻲ ـﺘﻠﻁ ـﺎﻟﻨﺒﺽ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﺍﺨـ‬ ‫ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬
‫ـﻌﻪ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀـ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨــﺎ ﻓــﻲ ﺍﻟﻌــﺫﺍﺏ ﺘــﺎﻨﻲ‬ ‫ـﺎﻨﻲ‬‫ـﺭﺡ ﺍﻟﻬـ‬‫ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﻤﻁـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻬﻨـ ﻓـ‬ ‫ﻴ ـﻭﻡ ﺃﻗ ـﻭل ﺍﻟﻤ ـﻭﺕ ﺃﺨ ـﻑ ﻭﻴ ـﻭﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﻴﻌﺎﻨﻲ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﺴــ‬‫ـﺎﻨﺘﺵ ﺍﻟــ‬‫ﻤﺎﻜــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨــﺎ ﻓــﻲ ﺭﺤــﺎﺏ ﺍﻟﻘــﻭﻡ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﺠﺭ ﻭﺍﻟﻁﻴـ‬‫ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨـ ﻓـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻌﻴﻠــ‬ ‫ـﺎ ـﻲ ﺩﻓــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨــ ﻓــ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﻘﺎ ﻭﺍﻟﺨﻴـ‬‫ـﻬﺎﺩﻩ ـﻲ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻜــﺎﻥ ﻨﺼــﻴﺒﻨﺎ ﻤﻌــ ‪‬ﻡ ﺍﻟﻜﻴﻠــﻪ‬ ‫ﺭ‬ ‫ـﺎﺘﻑ‬‫ـﻪ ﻨﺘﻜــ‬‫ﻁﻴ ـﻴﻥ ﻉ ﺍﻟﻠﻘﻤــ‬ ‫‪‬ﺒــ‬ ‫ـﺎﺘﻑ‬ ‫ـﺎ ﻭﺍﻟﻬـ‬ ‫ـﺘﺭﻙ ـﻲ ﺍﻟﺭﺅﻴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻨﺸـ‬ ‫ﺤﺘ ـﻰ ﻓ ـﻲ ﻋ ـﺯ ﺍﻟﺸ ـﺘﺎ ﻨﺼ ـﺎﺩﻑ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼـ ـ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺤﻨ ـﺎﻥ ﺍﻟﺼ ـﻴﻑ ﻤﺴ ـﺎ ﻭﻟﻴﻠ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨـــﺎ ﻓـــﻲ ﺍﻟﺼـــﻨﺎﻴﻌﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓــﻲ ﻋﺠﺎﻴــﺏ ﺃﻟــﻑ ﻭﺭﺩ ‪‬ــﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺭ ‪‬ﺤــﻲ ﻜﺘﺎﻓــﻙ ﻤــﻥ ﺍﻟﺸــﻴﻠﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺩﺍ ـﻲ ـﻴﺵ ـﻭﺍﺩﺙ ﻨﻬ ـﺞ‬ ‫ﹶ ‪‬ـ‬ ‫ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﺒﻴﻌـ‬
‫ـﺤﻲ ـﺭﻕ ـﺭﻴﻡ ـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﻘـ‬ ‫ﺍﻟﻜـ‬ ‫ﺍﻟﻌـ‬ ‫ﺍﻤﺴـ‬ ‫ﺍﻟﻠ ـﻲ ﺯﻫ ـﺭ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻨﺴ ـﻴﻡ ﻭﺍﺒ ـﺘﻬﺞ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪‬ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ ـ ‪‬ﻯ ﺇﻴ ـﺩﻙ ﻓ ـﻭﻕ ﻋﺸ ـﺎﻥ ﻨ ﹼﻘ ـﻲ‬ ‫ـ ﺘـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺩ ـ‬ ‫ﻤﻥ ﺸـﻌﺎﻉ ﺍﻟﺸـﻤﺱ ﻀـﻲ ﺍﻟـﻭ ‪‬ﺞ‬ ‫‪‬ﻫ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺎ ﺭﺍﺡ ﻨﻠﺘﻘــ‬‫ـﺎ ﻭﻴﺎﻤــ‬‫ﺍﻟﺘﻘﻴﻨــ‬ ‫ـﺎﻭﺏ‬ ‫ـﺎ ﺤﺘﺠـ‬ ‫ـﻲ ـﺅﺍل ﻭﺤﻴﺎﺘﻨـ‬ ‫ﻓـ ﺴـ‬ ‫ـﺭ ﺭﻤ ـﻕ ـﺎ‬ ‫ـﻥ ـﺎ ﻵﺨـ ‪ ‬ـ ﻓﻴﻨـ‬ ‫ﻤـ ﻫﻨـ‬ ‫ﻓــﻲ ﻫــﻼل ﺒﻴﻨــﻭﺭ ﺍﻟﻘــﺎﺭﺏ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻲ ـﻼﻡ ـﺎﺯل ـﻰ ﺍﻟﻤﻴﻨـ‬ ‫ﻋﻠـ‬ ‫ﻓـ ﻅـ ﻨـ‬ ‫ـﺎﺤﺏ‬ ‫ـﻲ ﻭﺩﺍﻉ ﺍﻟﻤﺠﻬ ـﺩ ﺍﻟﺸــ‬ ‫‪  ‬ــ‬ ‫ﻓــ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺒﻭﻉ ﻭﺘﻬﻨﻴﻨـ‬‫ـﻲ ـﻴﻼﺩ ﻭﺴـ‬ ‫ﻓـ ﻤـ‬ ‫ﻓ ـﻲ ﺯﻤ ـﻥ ﻤ ـﻥ ﺤﺴ ـﻨﻪ ﻴﺘﻌﺎﺠ ـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ ﺒ ـﺏ‬ ‫ـﻥ ـﻲ ﺒﻌﻀـ ﻴﻌﺎﺘـ‬ ‫ﺃﻭ ﺯﻤـ ﻓـ‬ ‫ـﻪ‬‫ـل ﻭﺍﻟﺯﻴﻨـ‬‫ـﺎﻁ ﺍﻟﻁﺒـ‬‫ـﻲ ﺍﻨﺒﺴـ‬‫ﻓـ‬ ‫ﻭﺍﺤﺘﻤـ ـﺎل ﺍﻟﺼـ ـﺒﺭ ﻭﺍﻟﻭﺍﺠـ ـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﺒﺎﺡ ﺍﻟﻤﺒـ‬ ‫ـﺏ ـﻲ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﺍﻜـ ﻓـ‬ ‫ﺍ ـﻲ ـﻭﻻﺩﻙ ـﻭﻟﻲ ـﻴﻥ‬ ‫ﺁﻤـ‬ ‫ﻭﻗـ‬ ‫ﺩﻋـ ﻟـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ﻴ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠــ ﻴــ ﹼــ‬ ‫ﺎﺒﻨــ‬
‫ـﺭ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ ـﻭﺩ‬ ‫‪‬ـ ﺘﻌـ‬ ‫ﺃﻤ ـﻡ ـﻲ ﺍﻟﻔﺠـ‬ ‫‪‬ﻜـ ﻓـ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤـﺎ ﺘﺼـﹼﻲ ﺘﻘـﻭل ﻴـﺎ ‪‬ﻌـﻴﻥ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻴـ ـﺎ ﺇﻟﻬـ ـﻲ ﺍﻟﻘـ ـﺎﺩﺭ ﺍﻟﻤﻌﺒـ ـﻭﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒﺎﺴﺄﻟﻙ ﻤـﻥ ﻗﻠـﺏ ﺸـﺎﻋﺭ ﺴـﺠﻴﻥ‬ ‫ﺭ ‪‬ــﻊ ﺍﻟﻭﺍﻟــﺩ ﺇﻟــﻰ ﺍﻟﻤﻭﻟــﻭﺩ‬ ‫ﺠ‬ ‫ـﺒﺕ ـﺭﻱ ﻭﻻﺩﻱ ـﻭ ـﺫ ﹸﺭ‬ ‫ﻟـ ﻴـ ﹾﻜ‬ ‫ﺴـ ﺒﻜـ‬ ‫ـﻪ ـﻭﺩ‬ ‫ـﺭﺥ ﻋﻴﻭﻨـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﺩﻤﻭﻉ ﺘﺼـ‬ ‫ﺒﺎﻟـ‬ ‫ـ ﹶﻴﺭ ـﺭﻩ ـﺒﻌﺔ ـﻬﺭ‬ ‫ﺃﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺼـ ﻐ ﻋﻤـ ﺴـ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺭ ـل ـﻥ ﺍ ـﻭﺩ‬ ‫ﻜـ ﻗﻤـ ﺃﺘﻘـ ﻤـ ﻟﻌﻨﻘـ‬ ‫ﺃﻡ ﺼـ ـﻔﻭﺕ ﺘﺠﻤـ ـﻊ ﺍﻟﻌـ ـﺎﺌﻼﺕ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻡ ـﺎﻟﻲ‬ ‫ـﻊ ﻴﻀـ ‪ ‬ﻋﻴـ‬ ‫ـﻨﻬﺎ ﺍﻟﻭﺍﺴـ‬ ‫ﺤﻀـ‬ ‫ـﺏ ﺭﺒ ـﺎﺕ ـﻭﺕ ـﺎﻤﻼﺕ‬ ‫ﻋـ‬ ‫‪‬ـ ﺍﻟﺒﻴـ‬ ‫ﺠﻨـ‬ ‫ﻴﺎ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﺴﻤﻙ ﻓـﻲ ﺍﻟﻀـﻤﺎﻴﺭ ﻋـﺎﻟﻲ‬ ‫ﺩ ﹼﻲ ﻉ ﺍﻷﺒـﻭﺍﺏ ﻭﺭﻭﺤـﻲ ﻭﺘﻌـﺎﻟﻲ‬ ‫‪‬ﻗ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺩ ﺩﻭﺭﻱ ﺯﻱ ﺍﻟﻨﺤﻠــ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺠﺭﺍﻴــ‬ ‫ﻴﺎ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﺴﻤﻙ ﻓـﻲ ﺍﻟﻀـﻤﺎﻴﺭ ﺃﻋﻠـﻰ‬ ‫ﻤــﻥ ﻤﻘــﺎﻡ ﺍﻟﺨﺼــﻡ ﻗــ ‪‬ﺍﻤﻙ‬ ‫ﺩ‬ ‫ـﺎﻥ‬ ‫ـﺩﻩ ـﻭﺯﻨﻲ ﺍﻹﻨﺴـ‬ ‫ـﺭﻩ ﻭﺍﺤـ ﺘـ‬ ‫ﻨﻅـ‬
‫ﺒﺎﻟـــﺫﻜﺎﺀ ﺍﻟﻨ ‪‬ـــﺭ ﺍﻟﺼـــﺎﺤﻲ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺘﻌﺭﻓﻲ ﺍﻟﻠـﻭﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﻓـﻲ ﻋﺭﻭﻗـﻪ‬ ‫ـﺏ ـﺭﺽ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻟﺤﻕ ﻭﺍﺠـ ﻓـ‬ ‫ﺘﻨﻁﻘـ ﺒـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﻌﻪ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀـ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﺎﺝ ـﻙ ﺨ ـﺩﻱ ـ ‪‬ﻱ‬ ‫ﻟﺴ ـﻪ ﻤﺤﺘـ ﻟـ ﹸـ ﺒﻴـ ﺩ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻭﺍﻤﺴﺤﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﺠـﺭﻱ ﻓـﻭﻕ ﺨـ ‪‬ﻱ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻨﺘﻲ ﻋﺎﺭﻓـﻪ ﻟﻴـﻪ ﻜﻼﻤـﻲ ﺤـﺯﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻲ ﺸﺎﻫﺩﻩ ﻴـﺎﻟﻠﻲ ﻁﺒﻌـﻙ ﺭﺯﻴـﻥ‬ ‫ـﻭﻑ‬‫ﻟﺴ ـﻪ ـﻡ ﻭﺩﻡ ﻟﺴ ـﻪ ﺒﺎﺸـ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫‪‬ـ ﻟﺤـ‬ ‫ـﻭﻑ‬ ‫ـﻪ ـﻤﻊ ـﺭﺨﺔ ﺍﻟﻤﻠﻬـ‬ ‫ﻟﺴـ ﺒﺎﺴـ ﺼـ‬ ‫ﻟ ‪‬ﻪ ﻋﻨـﺩﻱ ﻤـﻥ ﺍﻟﻤﻭﺍﺠـﻊ ﺨـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻋﻤـﺭ ﻁ ـﺎﻓﺢ ﻤـﻥ ﻟﻴـﺎﻟﻲ ﺍﻟﻬ ـﻼﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ﻴ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠــ ﻴــ ﹼــ‬ ‫ﺎﺒﻨــ‬ ‫ـﺕ ـﺯﻭﺭﻜﻡ ـﺎﻙ‬ ‫ﻫﻨـ‬ ‫ـﻡ ﺭﺍﺤـ ﺘـ‬‫ﺃﻤﻜـ‬ ‫ـﻔﻭﺕ ـﻴﻥ ـﺩﻩ ـﻴﻥ‬ ‫ﺒﻴﻨـ ﻤـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺃﻡ ﺼـ‬ ‫ﺍﻟﻬــﻭﺍ ﺒﻴﺨــﺒﻁ ﻋﻠــﻰ ﺍﻟﺸــ ‪‬ﺎﻙ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﺎﺕ ﺍﻟﻌﺠ ـل‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـﺩﻩ ـﻤﻊ ﺩﺭﺒﻜـ‬ ‫ﻗﺎﻋـ ﺘﺴـ‬
‫ـﺩﺵ ـﺄل‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﺵ ـﻭل ﻭﺍﻻ ﻤﺎﺤـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺇﻴـ ﻴﻘـ‬ ‫ـﺭ ﻟﻤ ـﺎ ـﻭﺕ‬ ‫ـﺵ ـﻭل ﺍﻟﻘﻁـ ‪‬ـ ﻴﻔـ‬ ‫ﺇﻴـ ﻴﻘـ‬ ‫ـﺭﻩ‬ ‫ـﺨﺭﻩ ﻭﺍﻟﺤﺠـ‬ ‫ـﺵ ﻭﺍﻟﺼـ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﻌﻁـ‬ ‫ﺃﺭﺽ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺯﺭﻉ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺒﻴـﻭﺕ‬ ‫ﺇﻴﺵ ﻴﻘـﻭل ﺍﻟﻘﻁـﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﺼـﺤﺭﺍ‬ ‫ﺇﻭﻋـﻰ ﺤـﺩ ﻴﻌ ـﻴﺵ ﻭﺤـﺩ ﻴﻤ ـﻭﺕ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ﻓــﻲ ﺍﻟﻤﻨــﺎﻓﻲ ﻭﻟﻴﻠــﺔ ﺍﻟﻔﻘــﺭﺍ‬ ‫ـﻌﺭﺍ‬‫ـﻊ ﺍﻟﺸـ‬‫ـﻬﺩﺍ ﻭﻤـ‬‫ﺃﻭ ـﻊ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﻭﺕ‬‫ـﺭﺍﺥ ﻤﻜﺒـ‬‫ﻜﻠ ـﻡ ـﺎﻨﻭﺍ ﺼـ‬ ‫ﹼﻬـ ﻜـ‬ ‫ﻜﻠﻬ ـﻡ ﺭﺍﺤ ـﻭﺍ ﻓ ـﻲ ﻗﺒ ـﺭ ﺴ ـﻜﻭﺕ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺇﻴ ـﺵ ﻴﻘ ـﻭل ﺍﻟﻘﻁ ـﺭ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻌﻔ ـﺭﻩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﹼﺭ‬ ‫ـل ـﺎ ﻴﻌﻔ ـﺭ ـﺎ ﻴﺼـ ﻔ‬ ‫ﹼـ ﻭﻤـ‬ ‫ﻜـ ّ ﻤـ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﻭﺍﺤﺎﺕ ﺇﻥ ﻜﻨﺘﻲ ﺭﺍﻴﺤـﻪ ﺠﺩﻴـﺩ‬ ‫ـﻜﻪ ﺤﺩﻴــ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺎﺕ ﻭﺍﻻ ﺒﺴــ ﹼ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺒﺠﻨﺎﺤــ‬ ‫ﺍﺴﻤﻌﻲ ﻓـﻲ ﻋ ‪‬ﻠـﻰ ‪‬ـ ‪‬ﺩ ﻭﻋﺩﻴـﺩ‬ ‫ﻫ ﺩ‬ ‫‪‬ﺠ‬ ‫ﻗﻠﻨــﺎ ﻴــﺎ ﺴــﺕ ﺍﻟﺤﺒﺎﻴــﺏ ﻷ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺍﺴــﻤﻌﻲ ﺍﻟﻘﻠــﺏ ﺍﻟﻤﻨﺎﻀــل ﺩﻕ‬ ‫‪‬ﹼ‬ ‫ـﻴﺩ‬‫ـﺭﻩ ﺍﻟﻨﺸـ‬ ‫ـﺭﻩ ـﺎﻟﻤ ‪‬ﺍل ﻭﻤـ ‪‬‬ ‫ﻤـ ‪ ‬ﺒـ ﻭ‬
‫ﻜـــ ‪‬ﺕ ﺍﻟﻤﻭﺍﻋﻴـــﺩ ﻭﻏﻨﻴﻨـــﺎ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻗــﺎل ﺒﻴــ ‪‬ﺍﺭﻭﺍ ﻤــﻥ ﺍﻟﺘﻨﻬﻴــﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ـل ـﺎ ﻭﻨ ـﺎ‬ ‫ـﺎ ـﻭل ﺍﻟﻠﻴـ ﻤـ ﹼﻴﻨـ‬ ‫ﻗﻠﻨـ ﻁـ‬ ‫ـﺩﻴﻨﺎ ـﻭﺭ ـﺄﻏﻠﻰ ـﻬﻴﺩ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﺍﻟﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻓﺘـ‬ ‫ﻤﻌﺘﻘﻠﻨـــﺎ ﺍﺨﻀـــﺭ ﺒﺈﻴـــﺩﻴﻨﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩ‬‫ـﻊ ﺍﻹﻴــ‬‫ـﺘﻠﻘﻬﻡ ﺯﻱ ﻗﻁــ‬‫ﻤﻌــ‬ ‫ﺍﻹﻴﻤــﺎﻥ ﺍﻟﺤــﺭ ﻓــﻲ ﻋﻴﻨﻴﻨــﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺭﻫﻡ ـﻲ ﺍﻷﺭﺽ ﺯﻱ ﺍﻟﻌﺒﻴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻅﻬـ‬ ‫ـﺩﻩ ـﺎ ـﻪ‬ ‫ـﺭ ﺒﻌﻴـ ﻴـ ﻨﻴﻨـ‬‫ـﻲ ﻤﺼـ‬‫ﻫـ‬ ‫ﻜــل ﺤﺎﺠــﻪ ﺒﻴﻁﻠﺒﻭﻫــﺎ ﺒﻌﻴــﺩ‬ ‫ﻜﹼــﻪ ﻀــﺎﻴﻊ ﻭﺍﻟﻜ ‪‬ــﺩ ﺤﻴﺯﻴــﺩ‬ ‫ﹶﺒ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻜــل ﺃ ‪‬ــﺎﻤﻬﻡ ﻨﻬﺎﺭﻫــﺎ ﺸــﺩﻴﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻴــﺎﻟﻲ ﻜــل ﻭﺍﺤــﺩ ﻭﺤﻴــﺩ‬ ‫ﻜﹼﻨﺎ ﻓـﻲ ﺤﻀـﻨﻙ ﻭﺘﺤـﺕ ﺍﻟﻨﻅـﺭ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺭﺒﻁﻪ ﻭﺍﺤـﺩﻩ ﻤـﻥ ﺭﺒﻴـﻊ ﺍﻟﺸـﺠﺭ‬ ‫ﻴ ـﺎ ﺃﻡ ﺼ ـﻔﻭﺕ ﻴ ـﺎ ﺼ ـﺒﺎﺡ ﺍﻟﻌﻴ ـﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺘﺢ ـﻙ ـﻲ ـﺎ ﺸ ـ ‪‬ﺭ‬ ‫ﻭﺍﻨﻔـ ﻟـ ﻗﻠﺒـ ﻟﻤـ ﹶـ ﻌ‬ ‫ﺯﻱ ﻋ ـﻴﻥ ﻤ ـﺎ ﺒﺘﺤ ـﺘﻤﻠﺵ ﺍﻟﻐﻤ ـﺽ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬
‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﻌﻪ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀـ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺍﺫﻜﺭﻴﻨــﻲ ﻓــﻲ ﺨﺘــﺎﻡ ﺍﻟــﺩﻋﺎ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻲ ﺭﺍﻓﻌـﻪ ﺇﻴـﺩﻴﻜﻲ ﺯﻱ ﺍﻟﻜﺘـﺎﺏ‬ ‫ﺭﺒ ـﺎ ـﺎﺩﻱ ـﺭﺤﻴﻡ ـﺘﺠﺎﺏ‬ ‫ﺍﺴـ‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫‪‬ﻨـ ﺍﻟﻬـ‬ ‫ﻋﺸﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﺤﻠـﻡ ﺍﻟﺴـﻌﻴﺩ ﻤﻨﺘﺸـﻲ‬ ‫ﺤﺘـﻰ ﻏ ﹼﻴـﺕ ﺍﻟﺯﻤـﺎﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﺘـﺎﺏ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌـ ـﺭﻴﺱ ﺍﻟﻤﻌﺠﺒـ ـﺎﻨﻲ ﻤﺸـ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﻲ ﻁﺭﻴـﻕ ﺍﻟﺯ ﹼـﻪ ﺯﺍﻫـﻲ ﺍﻟﺜﻴـﺎﺏ‬ ‫ﻓ‬ ‫ـﻥ ﻭﻻﺩﻙ ـﻰ ـﺫﺍ ـﺭﻴﺱ‬ ‫ﻴﺒﻘـ ﻫـ ﺍﻟﻌـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺤﻁ ﺭﺠﻠﻪ ﻓﻲ ﻭﺸـﻲ ﻤـﺎ ﺒﻴﺨﺘﺸـﻲ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺃﺼﻠﻲ ﻤﻥ ﺠـﻨﺱ ﺍﻟﺘـﺭﺍﺏ ﺍﻟﺘﻌـﻴﺱ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﺼﺎﺤﺏ ﻓﻀل ﻤـﺎ ﻟـﻪ ﺃﻨـﻴﺱ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻜﺎﻥ ﻓـﻲ ﺍﻟﺴـﺠﻥ ﺯﻱ ﺍﻷﺴـﺩ‬ ‫ـﻡ ﻓﺴ ـﺩ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ـﺎﻑ ﺍﻟﻌﻅ ـﻡ ﻤﻠﺤـ ﹶ ‪‬ـ‬ ‫ﹾـ‬ ‫‪‬ـ ﺸـ‬ ‫ﺤ ﹼﻰ ﺨـﺎﻑ ﻟﺘﺼـﻴﺒﻪ ﻋـﻴﻥ ﺍﻟﺤﺴـﺩ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻤــﻥ ﻭﻻﺩﻙ ﻤــﻥ ﺃﺒــﺭ ﺍﻟﺒﻨــﻴﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﺎﻋﺭ ﺒﺎﻟﻤﺤﺒ ـﻪ ﺍﻜﺘﻔــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺸــ‬
‫ﻋــﺎﻭﺯ ﺍﻷﻴــﺎﻡ ﺘﺒ ﹼــل ﺃﻨــﻴﻥ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﺍﻨ ـﺕ ﻴ ـﺎ ﻤﺤﻤ ـﺩ ﻭﻴ ـﺎ ﻤﺼ ـﻁﻔﻰ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ﻴ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠــ ﻴــ ﹼــ‬ ‫ﺎﺒﻨــ‬ ‫ـﻭﻁﻥ ﻭﺍﻟﻭ ـﺎ‬ ‫‪‬ﻓــ‬ ‫ﺃﻤ ـﻡ ﺭﻭﺡ ﺍﻟــ‬ ‫‪‬ﻜــ‬ ‫ﻴــﺎ ﺃﺴــﺎﺱ ﺍﻹﻨﺴــﺎﻨﻴﻪ ﺍﻟﻤﺘــﻴﻥ‬ ‫ﺍﻟﻌﻴــﻭﻥ ﺍﻟﻠــﻲ ﺼــﺎﺤﺒﻬﺎ ﻏ ﹶــﺎ‬ ‫ﹶﻔ‬ ‫ﻴﺎ ﺘـﺭﻯ ﺘﺸـﻭﻑ ﺍﻟﻌـﺫﺍﺏ ﺍﻟـﺩﻓﻴﻥ‬ ‫ـﺩ ﹶﺎ‬ ‫ـﺎﻥ ﻭﺍﻟــ ‪‬ﻓ‬ ‫ـﻡ ﺒﺎﻟﺤﻨــ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺘﺤﻠــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻴ ـﺎ ﺴ ـﻼﻡ ﻤ ـﺎ ﺒﻌ ـﺩ ﻤﻨ ـﻪ ﺴ ـﻼﻡ‬ ‫ـ ـ ﹼـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻁ ‪‬ﺒــﻪ ﻴــﺎ ﻗﻠﻭﺒﻨــﺎ ﻭﻤﺴــﺎﻤ‪‬ﺤﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺍﺯﺭﻋ ـﻲ ﻟ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘﻤ ـﺭ ﻗﻤﺤ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـﻼﻡ‬‫ـﻨﺒﻼﺘﻬﺎ ﺘﻔﺴ ـﺭ ﺍﻷﺤــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺴــ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻪ ﻭﺍﻟﺭﺍﻴﺤـ‬ ‫ـﺭﺤﻲ ـﻲ ﺍﻟﺠﺎﻴـ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ﻭﺍﺸـ‬ ‫ﻨــ ‪‬ﺭﻱ ﻟــﻲ ﺁﺨــﺭ ﺍﻟﺼــﻔﺤﻪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻌـ ـﻲ ﻟـ ـﻲ ﻜﻠﻤـ ـﺔ ﺍﻷ ‪‬ـ ـﺎﻡ‬ ‫ﻴ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ ـ‬ ‫ـ ‪‬ﻰ‬ ‫ـﻔﻭﺕ ﺃﻨ ـﻪ ‪‬ﺍﺼــ ﺤ‬ ‫َ ﹾﺘﺒــ ﻭ‬ ‫ﺃﻡ ﺼــ‬ ‫ﺃﻟﺘﻘــﻲ ﻜــل ﺍﻟﻘﻠــﻭﺏ ﺼــﺎﻟﺤﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺸ ـﺎﻴﺭ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻐﻴﻁ ـﺎﻥ ﻭﺍﻀ ـﺤﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬
‫ﺍﻟ ﹶـ ـﺯﻡ ﺁ ِـ ـﻥ ﹶـ ـﺩﻡ ‪‬ـ ـ ‪‬ﻰ‬ ‫‪ ‬ﺨ ‪ ‬ﻀ ﺤ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫ﹾﺘ‬ ‫ﻭﺵ ﺃﺒـ ـﻴﺽ ﻻﺒـ ـﺱ ﺍﻟﻁﺭﺤـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫ـﻌﻰ ـﺒﻌﺽ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ـﺩﻱ ـﻭﺭﻩ ﻭﻨﺴـ‬ ‫ﻨﻬﺘـ ﺒﻨـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀ ـﻌﻪ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ ‪ِ  ‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫***‬
‫ﻤﺤﻤﺩ ﻋ ّﺎﺱ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﺎﻟﻲ ـﺎ ﻤﺤﻤ ـﺩ ـل ـﺎﺏ‬ ‫‪‬ـ ﺃﻗـ ّ ﻋﺘـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﺏ‬ ‫ـﺎﻟﻲ ـﺭ ـﺯﻥ ﻭﺍﻹﻋﺠـ‬ ‫ﻏﻴـ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻋـﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﻪ ﺤﺠـ‬‫ـﺎﺵ ـﻲ ﻭﺒﻴﻨـ‬ ‫ﺒﻴﻨـ‬ ‫ﻤﺎﺒﻘـ‬ ‫ـﻥ ـﻭﻡ ـﺩﻨﻴﺎ ـﺎﻥ ﻓﺎﻀـ‬ ‫ـل‬ ‫ﻤـ ﻫﻤـ ﺍﻟـ ﻜـ‬ ‫ﻗﺒــل ﻤ ﹼــﻲ ﺘﻔــﺎﺭﻕ ﺍﻷﺤﺒــﺎﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻴﺒﻨﻲ‬‫ـﺕ ـﻙ ﺇﻥ ـﺕ ﺤﺘﺴـ‬ ‫ﻜﻨـ‬ ‫ﻗﻠـ ﻟـ‬ ‫ـﻲ ﻻ ـﺭﺩ ـﺎﺏ‬ ‫ﺘـ ‪ ‬ﺍﻟﺒـ‬ ‫ـﺕ ﻤﺎﺸـ‬‫ﻭﺍﻨـ‬ ‫ـﺒﻨﻲ‬ ‫ـﺕ ـﻲ ـﻭﻡ ﺘﺤﺎﺴـ‬ ‫ﻭﺇﻥ ﺭﺠﻌـ ﻓـ ﻴـ‬ ‫ﻤﻬﻨــﺔ ﺍﻟﺸــﺎﻋﺭ ﺃﺸــﺩ ﺤﺴــﺎﺏ‬ ‫ﺍﻷﺼــﻴل ﻓﻴﻬــﺎ ﺍﺴــﺘﻔﺎﺩ ﺍﻟﻬــﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻑ ـ ‪‬ﺍﺏ‬ ‫ﺍﻟﻜـ ﺩ‬ ‫ـﻰ ـﻥ ﺍﻟﺯﺨـ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻬـ ﻤـ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ـﺎﻑ ـﺩﻡ ـﺎل ـﺩﻡ‬ ‫ﺍﻟـ ‪ ‬ﻗـ ﺍﻟـ ‪‬‬ ‫‪‬ـ ﺸـ‬ ‫ﻤ ـﺎ ﺍﻓﺘﻜ ـﺭﺵ ﺍﻟﺘ ـﻭﺕ ﻭﻻ ﺍﻟﻌﻨ ـﺎﺏ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﺱ ـﺎﻟ ﹸﻔﺭ ـﺭﺯ ﻭﺍﻟﻨـ‬ ‫ﺤـ ‪ ‬ﺒـ ﻅ ﺍﺘﻐـ‬
‫ﻓﻲ ﺼـﻤﻴﻡ ﻗﻠﺒـﻲ ﻭﺼـﻤﻴﻡ ﻗﻠﺒـﻙ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻊ ﻭﻴﻐﺎﻟﺒــ‬ ‫ـﺎﻟﺒﻨﻲ ﺍﻟﻁﺒــ‬ ‫ﻭﻴﻐــ‬ ‫ـﻕ ﺍﻵﻩ ﺍﻟﻠـــﻲ ﺒﺘﺤ ‪‬ﻨـــﻲ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺃﻁﻠــ‬ ‫ﺘﻜـــﺘﻡ ﺍﻵﻩ ﺍﻟﻠـــﻲ ﺒﺘﺤ ‪‬ـــﻙ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﻭﺩ ـﻲ ﺭﺍﺡ ﻴﺘ ـﻲ‬ ‫ﹼﻨـ‬ ‫ـﻨﺩ ﺍﻟﻌـ ﺍﻟﻠـ‬‫ﺍﺴـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻪ ﺒﻴﺘﺒﻨـ‬ ‫ـﺎ ﻤ ـﺎﻡ ـﻲ ﺍﻟﻤﻌﺭﻜـ‬ ‫ﻴـ ﻘـ ﻓـ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺒـﺎﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻌﺭﻜـﻪ ﺒﻴﺨﻀـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒــﺱ ﻟﻴــﻪ ﻓ ﹼﺭﺘﻨــﻲ ﺒــﺎﻟﻴﺘﻴﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪ ‬ـ ﻜ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﻨﻀـﺭﺏ ﻭﺍﻨﻀـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻴﻡ‬ ‫ـﻙ ﺭﻕ ﺯﻱ ﺍﻟﻨﺴــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ﻟﻭﻨــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻌﺎﻨـﺎ ﺍﻟـﺭﻭﺡ ﻤﺎﺤـ ‪‬ﺵ ﻓـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜ ـﺎﻥ ﻤﻌﺎﻨ ـﺎ ﺍﻟﺠﺴ ـﻡ ﻫ ـ ‪‬ﺍ ﻭﺘﻌ ـﺏ‬ ‫ـ ‪ ‬ﺩ ِ ِـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺤﺎﺏ ـﻭﺭﺩﻱ ﻟﻤ ـﺎ ـﺘﻤﺭ‬ ‫‪‬ـ ﺍﺴـ ‪‬‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻓﻲ ﺴـﻤﺎ ﺍﻷﻭﺭﺩﻱ ﺼـﺒﺢ ﻤﻜﹾﺘ ِـﺏ‬ ‫‪ ‬ﺌ‬ ‫ﻤﻀــﺭﺒﻴﻥ ﺯﻱ ﺍﻟﺠﻤــل ﻨﺠﺘــﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬‫ـﻲ ـﺎﺭ ـﺫﻜﺭﻴﺎﺕ ﺍﻟﺩﻓﻴﻨـ‬ ‫ﻓـ ﺁﺜـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜﻨ ـﺎ ﻓ ـﻲ ﺸ ـﻬﻭﺭ ﺍﻟﺯﻫ ـﻕ ﻭﺍﻟﺤ ـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ﹼـ ـ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌــﺭﻕ ﻨﺤﺘــﺎﺝ ﻟﻬــﺎ ﺘــﺩﻓﻴﻨﺎ‬
‫ﻭﺍﻟﺴـــﻔﻴﻨﻪ ﻋ ‪‬ﻁـــﺕ ﻟﻠﺒـــﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ـﺎﻁﻲ ـﻭﻉ ـﻔﻴﻨﻪ‬ ‫ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻗﻠـ‬ ‫ـﺎ ﺒﻨﻁـ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨـ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴــﺎﻤﺔ ﻜــل ﻭﺍﺤــﺩ ﻓﻴﻨــﺎ‬ ‫ّ‬ ‫ـ ﹼﺭ‬ ‫ـل ﻤﻀـ ﻁ‬‫ـﺎﻤﻪ ـﻥ ﺒﻁـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺩﺍﻓــﻊ ﻓﻴﻬــﺎ ﺃﻓــﺩﺡ ﺘ ‪‬ــﻥ‬ ‫ﹶﻤ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﺸـ ‪‬‬‫ـﺘﻌﺠل ﻨﻬﺎﻴـ‬‫ـﺎﻥ ﺒﻴﺴـ‬‫ﻜـ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺒﻴﺤــﺎﻭل ﺼــﺭﺍﻉ ﺍﻟــﺯ ‪‬ﻥ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻓﻲ ﻨ ﹶـﺱ ﻭﺍﺤـﺩ ﻴﻘـﻭل ﻤـﺎ ﺃ ‪‬ـﺭ‬ ‫َﻤ ‪‬‬ ‫ﹶﻔ‬ ‫ﺍﻟﻬﺯﻴﻤﻪ ﻭﻤـﺎ ﺃﺤﹶـﻰ ﻁﻌـﻡ ﺍﻟﹶـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﻠ ﺒ‬ ‫‪‬ﻠ‬ ‫ـﺭﺍﺏ‬ ‫ـﺭ ـﻥ ﺍﻹﻀـ‬ ‫ـﻭﻡ ﺘﻤﻨﺘﺎﺸـ ﻤـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ﺼ ـﻭﺕ ﺒﻴﺴ ـﺄل ﺤ ـﺩ ﻓﻴﻨ ـﺎ ﺍﺘﻐ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ـ ـ ﹶ ﺒ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺼﻭﺕ ﻴـﺭﺩ ﻜﻔﺎﻴـﻪ ﻜ ﹼـﺎ ﺼـﺤﺎﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﻊ ـﻤﻠﻨﺎ ﺍﻟﺘﺭﺤـ‬ ‫ـﺎﻥ ﺒﻴﺠﻤـ ﺸـ‬‫ﻜـ‬ ‫ﻜﹼﻨــﺎ ﺒﻨﺴــﻌﻰ ﻟ ‪‬ــﺩﻑ ﻋــﺎﺩل‬ ‫ﹶﻬ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺍﻟﻨﺯﻴـــﻪ ﻭﺍﻟﺸـــﻬﻡ ﻭﺍﻟﻌﺎﻗـــل‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻋﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ﻤﻬﻤ ـﺎ ﺘﻌ ـﻭﻱ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻠﻴ ـﺎﻟﻲ ﺩﻴ ـﺎﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـل‬‫ـﺎﻁﺔ ﺍﻟﻌﺎﻤــ‬‫ـﺘﺭﻴﺢ ﺒﺒﺴــ‬‫ﻤﺴــ‬
‫ـﺩﻕ‬‫ـﺩﻱ ـﻲ ﺍﻟﺨﻨـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﺎﺓ ﺍﻟﺠﻨـ‬‫ﻭﺒﺤﻴـ‬ ‫ﺤــﺭ ﻤــﺅﻤﻥ ﺒﺎﻟﺸــﻘﺎ ﺍﻟﻜﺎﻤــل‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓــﻲ ﺴــﺒﻴل ﺍﻟﺤــﻕ ﻭﺍﻟﻤﺒــﺩﺃ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﻲ ﻋﻤ‪‬ـﺭ ﻓـﻲ ﺤ ‪‬ـﻪ ﻤـﻥ ‪‬ـﺩ‪‬ﺭﻱ‬ ‫ﺒ‬ ‫‪‬ﺒ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ ﺇﻴـﻪ ﻟـﻭ ﻴﻤﺸـﻲ ﻟـﻭ ﻴﻨﻁـﻕ‬ ‫ﻤﻨﺸﺭﺡ ﻓـﻲ ﺍﻟـﺩﻨﻴﺎ ﻭﻓـﻲ ‪‬ـﺩ‪‬ﺭﻱ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺸــﺎﺭﻉ ﺍﻟﺤ ‪‬ﻴــﻪ ﻜﹼــﻪ ‪‬ــ ‪‬ﺍ‬ ‫ﻠ ـ ﻫ ﻭ‬ ‫ﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺢ ﺍﻟﻨﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺎﺅل ﻭﺍﻀــ‬ ‫ـﺎ ﺘﻔــ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺤﻴﺎﺘﻨ ـﺎ ﻭﻤ ـﺎ ﺃﻅ ـﻥ ﺍﻨﻁ ـ ‪‬ﻯ‬ ‫‪ ‬ﹶ ﻭ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ﺴ ـ ‪‬ﺍ‬ ‫ـﺎ ﻋﺎ ـﺎ ـﺎ ﺠﻨﻴﻨـ ‪‬ـ ﻭ‬ ‫ﻨﻴﻨـ ﻭﻤـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﻲ ـﺩ ‪‬ﺍ‬ ‫ـﺭﻩ ﻭﺍﻻﻗـ ﺍﻟـ ‪‬ﻭ‬‫ـﺏ ﺍﻟﻌﺒـ‬‫ﺃﻁﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻫﺘـــﺩﻱ ﻷﻟـــﻭﺍﻥ ﻤﻐﻨ ‪‬ـــﻪ‬ ‫ﹼﻴ‬ ‫ﺃﺭﺴـــﻤﻙ ﺒﻬـــﺩﻭﺀ ﻭﺤﻨ ‪‬ـــﻪ‬ ‫ﹼﻴ‬ ‫ﺯﻱ ﺒﻴﺘـــﻙ ﻴﻨﻔـــﺭﺵ ﺃﻫـــﻼ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﺩﻱ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺎﻁ ﺍﻷﺤﻤــ‬‫ﺒﺎﻟﺒﺴــ‬ ‫ـﻊ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﺯﻱ ﻤﻨ ـ ‪‬ﺭ ـﻲ ﺍﻟﺭﺒﻴـ ﺘـ ﺩ‬ ‫‪  ‬ﹾـ ﻭ ﻓـ‬ ‫ﺍﻟــﺩﻴﻭﻙ ﻭﺍﻟﺤــﻲ ﻜﹼــﻪ ‪‬ــ ‪‬ﻊ‬ ‫ﺴ ﻤ‬ ‫‪ ‬ﻠ‬ ‫ﻓــﺎﺕ ﻋﺒﻴــﺭ ﺍﻟﺤﻠــﻡ ﺒﺎﻟﺠ ﹼــﻪ‬ ‫ﻨ‬
‫ﺨــﺩﺕ ﻤ ﹼــﻪ ﺍﻹﺫﻥ ﺭﻕ ﻭ ‪‬ــ ‪‬ﺢ‬ ‫ﺴ ﻤ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻗﺎل "ﻭﺍﺒـﻭﻙ ﻨﺠـﺎﺭ ﻭﺍﺨـﻭﻙ ﺒ ﹼـﺎ"‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻭﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ل ﺨﻴﻁ ﺴـﺭﺡ ﻓـﻲ ﺍﻟﻜـﻭﻥ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺃﻟ ـﻑ ﺤ ـﺎﺭﻩ ﺍﻟﻀ ـﻲ ﻓﻴﻬ ـﺎ ﺴ ـﺭﺡ‬ ‫‪ ‬ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻲ ـﻭﻥ‬ ‫ـﻭﻥ ﻴﻼﻏـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ـﻤﻙ ﻭﺍﻟﻠـ‬ ‫ﺃﺭﺴـ‬ ‫ـﻪ‬‫ﺯﻱ ـﺭ ـﻲ ـﺎﺭﻉ ﺍﻟﻘﻠﻌـ‬ ‫‪ ‬ﺒﺤـ ﻓـ ﺸـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻭﻉ ﺍﻟﻤﺒ‪‬ﻬﺠ ـﻪ ﺍﻟﻁﺎﻟﻌــ‬ ‫‪ ‬ــ‬ ‫ﺍﻟﺠﻤــ‬ ‫ـﺩ ـﺭﺍ‬ ‫ـﺘﻌﻤﺎﺭ ﻭﻀـ ﺍﻓﺘـ‬ ‫ـﺩ ﺍﻻﺴـ‬ ‫ﻀـ‬ ‫ـﺭﺍ‬ ‫ـﺎ ﻭﺍﻨﺠﻠﺘــ‬ ‫ـﺭﺍﺌﻴل ﻭﻓﺭﻨﺴــ‬ ‫ﺇﺴــ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﻬﻡ ـﺩﻴﺩ ﺍﻟﻌﺼـ‬ ‫ـﺒﺽ ﺃﻨﻔﺎﺴـ ﺸـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ـﺎﺕ ﻤﺯﻫ ـﺭﻩ‬ ‫‪ِ  ‬ــ ‪‬‬ ‫ﺠﻼﺒﻴ ـﺎﺘﻬﻡ ﺭﺍﻴــ‬ ‫ﹼ ‪‬ــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﻴــﻭﻥ ﺍﻟﻭﺍﺴــﻌﻪ ﻻ ﻴﻐ ﹶﺼــﺏ‬ ‫‪ ‬ﹾﺘ‬ ‫ﻤﻨ ‪‬ـﺎ ﻨـﻭﺭ ﺍﻟﻌﺼـﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﻘـﺎﻫﺭﻩ‬ ‫ِ ﹾﻬ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﻌﺎﺩﻩ ﺭﺍﻜﺒـﻪ ﻋـﺭﺵ ﺍﻟﻐﻀـﺏ‬ ‫ﻭﺍﻹﻴـ ـﺩﻴﻥ ﻤﻤـ ـﺩﻭﺩﻩ ﻤﺴﺘﺒ‪‬ﺸـ ـﺭﻩ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹶ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺎﻟﻭﺍ: ﻁﻴـﺎﺭﺘﻴﻥ ﻓـﻲ ﺒـﺎﺏ ﺍﻟﺨﻠﹾـﻕ‬ ‫ﹶ‬ ‫ـﻤﻙ ـﺎﺘﺢ ـﺎﺕ ـﺭﻕ‬ ‫ﻭﺍﺭﺴـ ﻓـ ﺠﻬـ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺯﻱ ﺯﺭﻉ ﺒﻴﺭﻤـ ـﻲ ﺯﺭﻉ ﺒﻴﺭﻤـ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬
‫ﺯﺭﻉ ﻭﻴﻁـ ـﺎﻭل ﺒـ ـﺭﺍﺡ ﺍﻟﻨـ ـﻭﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻐﻲ‬ ‫ـﻥ ـﺩﻭﺭﻩ ﻟﻨﻭ ـﻪ ﺒﻴﺸـ‬ ‫‪‬ﺍﺭﺍﺘـ‬ ‫ﻤـ ﺠـ‬ ‫ﺃﻟﻑ ﺸـﻲﺀ ﺒـﺎﻫﺭ ﻭﺸـﻲﺀ ﻤﺒﻬـﻭﺭ‬ ‫ـﻭﻱ‬‫ـﺢ ﺘﻀـ‬‫ـﺏ ﻭﺭﻭﺍﻴـ‬ ‫ﺃﺭﺽ ﺒﺘﺸـ ‪‬‬ ‫ـﻔﻭﺭ‬ ‫ـل ﻭﺍﻟﻌﺼــ‬ ‫ـﻪ ﻟﻠﻨﺤــ‬ ‫ﻤﻤﻠﻜــ‬ ‫ﺍﻨﺕ ﻨﻔﺴـﻙ ﻏـﻴﻁ ﻤ ﹼـﻭﺭ ﻤﺼـﺭﻱ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹶ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﺌﻥ ﻭﺭﺤـ‬ ‫ـﻬل ـﻲ ﻭﻤﻁﻤـ ‪‬‬ ‫ﺴـ ﻭﺍﻓـ‬ ‫ـﻌﺏ‬ ‫ـﺎ ـﻥ ﺃﻴ ـﺎﻡ ـﻭﻁﻥ ﻭﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻴـ ﺍﺒـ ‪‬ـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜﻭﻥ ﺩﻟﻴﻠﻲ ﻓـﻲ ﺍﻟﻘﺼـﺏ ﻭﺍﻟﻐـﺎﺏ‬ ‫ﺨﻠ ـﻲ ﺼ ـﻭﺘﻨﺎ ﺒﻌ ـﺩ ﻤﻭﺘﻨ ـﺎ ﻤﻠ ـﻴﺢ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ﻤﺵ ﻋﻤـل ﺒﺎﻁـل ﻭﻗـﺒﺽ ﺍﻟـﺭﻴﺢ‬ ‫ﻤﺵ ﻜﻼﻤﻨـﺎ ﺍﻟﻠـﻲ ﺤﻴﺒﻘـﻰ ﺘـﺭﺍﺏ‬ ‫ـﺭﺍﺏ‬‫ـﻭﺍﻓﻲ ﺍﺘﻨﺯ ـﺕ ﺃﺴــ‬ ‫‪‬ﻟــ‬ ‫ﺍﻟﻘــ‬ ‫ﻻ ﺍﻨ ـﺕ ﻗ ـﺒﺽ ﺍﻟ ـﺭﻴﺢ ﻭﻻ ﺒﺎﻁ ـل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹶ ـ‬ ‫ﺍﻨـــﺕ ﻟﺤـــﻡ ﻭﺩﻡ ﺒﻴﻨﺎﻀـــل‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻋـﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ـﻪ ـﺎﻤﻲ ـﺭ ـﻪ ـﺎﺏ‬ ‫ﻜﺘﻴـ ﻭﻟـ ﺃﻟﻘـ‬ ‫ﻟـ ﺃﺴـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﺎﻟﻪ ـﻪ ـﺎﻡ ﺯﺍﺠـ‬ ‫ـﻪ ﺭﺴـ ﻭﻟـ ﺤﻤـ‬ ‫ﻟـ‬
‫ﻟــﻪ ﻤﺭﺍﻴــﻪ ﺘﺴــ ‪‬ﻊ ﺍﻟﻤﻐ ﹶــﻰ‬ ‫ﻤ ‪ ‬ﹾﻨ ـ‬ ‫ﻟــﻪ ﻗﺭﻴﻨــﻪ ﻴﻌﻴﻨــﻪ ﻭﻴﺯﺍﻤــل‬ ‫ـﺘﻐﻨﻰ‬ ‫ـﺭﺩ ﻋﻨ ـﻪ ﻭﻻ ﺍﺴــ‬ ‫ﹼــ‬ ‫ﻻ ﺍﻨﻔــ‬ ‫ـﻁﺒﻪ ﻟﻜﺘ ـﺎﺏ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـﻪ ﻟﻤﺼـ‬‫ـﻥ ﺠﻨﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﺏ‬ ‫ـﻲ ﺘﺯﻫ ـﺭ ﺍﻷﻋﺘـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺕ ﻤﺎﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻨـ‬ ‫ﻤﺎﺸــﻲ ﺯﻱ ﺍﻟﺒﻭﺴــﻁﺠﻲ ﻤﺎﻴــل‬ ‫ﺠﻨـﺏ ﻗﻠﺒـﻙ ﻴـﺎ ﺒﻁـل ﻴـﺎ ﺸـﺎﻴل‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﻠﻌﺭﻭﺴـ ـﻪ ﺍﻟﻤﺴـ ـﺘﺤﻴﻪ ﺨﻁـ ـﺎﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺘﺤﻴﻪ ﻭﺍﻻ ﺒﺘﻔ ﹼﺤــــ‬ ‫ﹼ ﺘ‬ ‫ﻤﺴــــ ‪‬‬ ‫ـﺘﺤﻲ‬‫ـﻕ ﻻ ﻴﺴـــ‬‫ﺍﻷﺩﺏ ﻭﺍﻟﺤـــ‬ ‫ﻜﻨــﺕ ﺒــﺎﺘﻤ ﹼﻰ ﺍﻟﻠﻴــﺎﻟﻲ ﺘﻌــﻭﺩ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺭﻩ ﺘﺘﻤﺭﺠﺤـ‬‫ـﻴﻥ ـﺩﻱ ﻟﺒﻜـ‬ ‫ﺒـ ﺇﻴـ ‪‬‬ ‫ـﻲ‬‫ـﻴﻥ ﻋﻴﻨ ـﻲ ـ ‪‬ﻤﻲ ﻭﺘﻨﺠﺤـ‬ ‫ﹼـ ﺘﻘـ ﺩ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ـﻭﺩ‬‫ـﺕ ـﺎﺤﻠﻡ ﺒﺎﻟﻤ ـ ‪‬ﺩ ﻭﺠﻬـ‬ ‫‪‬ـ ﺩ‬ ‫ﻜﻨـ ﺒـ‬ ‫ﺘﺒﻘــﻰ ﺃ ‪‬ﺎﻤــﻙ ﻋﻠﻴﻬــﺎ ﺸــﻬﻭﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤـﻥ ﺨـﺩﻭﺩﻙ ﻟﺴـﻪ ﺃﺤﻠـﻰ ﺨـﺩﻭﺩ‬ ‫ـ ـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻕ ﺭﻴ ـﺎﻥ ﺍﻟﺼ ـ ‪‬ﺎ‬ ‫ِـ ﺒ‬ ‫ﺤـ‬ ‫ـﺕ ﺒﺎﺴﺘﻨﺸـ‬ ‫ﻜﻨـ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﻀﺎ ﺍﻟﻭﺍﻟـﺩﻴﻥ ﻴـﺎ ﻨـﻭﺭ ﺍﻟﻌـﻴﻥ‬
‫ـﻭﺩ‬ ‫ـ ﹼﺭ ﺍﻟﻤﻌﻘــ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟﺴــ ﻜ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺇﻨﺘــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﻭﺩ ـﺎ ـﺘﻲ ﻫﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺭ ﺍﻟﻌﻨﻘـ ﻴـ ﺴـ‬ ‫ﺁﺨـ‬ ‫ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻤﻭﺍﺴ ـﻡ ﻨﺎﻋﻤ ـﻪ ﻴ ـﺎ ﻏﺭﻴﺒ ـﻪ‬ ‫ـ ‪  ‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﺴﻤﻌﻲ ﻟـﻲ ﻏﻨـﻭﺘﻲ ﻓـﻲ ﺍﻟﻭﺠـﻭﺩ‬ ‫ـﺕ ﻤﺘﺄﺩﺒ ـﻪ‬ ‫ـﺎﻩ ﺇﻥ ﻜﻨــ ِ ‪ ‬ــ‬‫ﻭﺍﻟﺤﻴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﺠﺎﻴـ ـﺏ ﻭﺍﻨـ ـﺕ ﻤﺴـ ـﺘﻌﺠﺒﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ ﻭﻴﻨﺒ ـﻲ ﻭﻴﺼ ـﺢ‬ ‫‪ ‬ــ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺴــ ‪ ‬ﹾ ‪‬ﻐــ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼ ـﺢ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ـﺎ ﺨﻁـ‬‫ﻫﻤـ‬ ‫ـل ﺍﻟﺭﺒ ـﺎ‬ ‫ِ ‪‬ـ‬ ‫ـل ﺭﺃﺱ ـﺎل ﻭﺃﻫـ‬ ‫ﺍﻟﻤـ‬ ‫ﺃﻫـ‬ ‫ﻴﺎﻤــﺎ ﻗــﺎﻟﻭﺍ ﻭﻋ ‪‬ﻤــﻭﺍ ﺍﻟﻔ ﹼــﻪ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﻭ‬ ‫ـل ﺍﻟﺒﺨ ـﺕ ﻭﺍﻟﺘﺠﺭﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﹾــ‬ ‫ﺩﺍ ﻗﻠﻴــ‬ ‫ـﺭﻱ ﻭﺍﻟ ِﻔﺸ ـﻪ‬ ‫ﻌ ﹶــ‬ ‫ـﺩ ﻭﺍﻟﻔﻘــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻠﻴــ‬ ‫ﺍﻟﻠ ـﻲ ﻴﻠﻘ ـﻭﺍ ﺍﻟﻌﻅ ـﻡ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻜﺭﺸ ـﻪ‬ ‫ِ ‪ ‬ﹶـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﻟﻬﻡ ـﺩﺍ ﻭﺤ ـﻪ‬ ‫‪‬ﺸـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻭﻓﻲ ﺃﻋﻤـ‬‫ﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺃﻋﻤـــﺎﻟﻬﻡ ﻜـــﺩﺍ ﻁ ‪‬ﺒـــﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼ ـﺢ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ﻫﻤ ـﺎ ﺨﻁـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻭﻥ ﺍﻟﺭﺒ ـﻰ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـل ـﻭﻕ ﻏﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻼﺒـ ﻓـ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﺎﺕ ـﻭﺍ ﺍﻟﻔﻀ ـﺎ ﺍﻷﻭﺴـ‬ ‫ﹶ ‪‬ـ‬ ‫ﺒﺎﻵﻫـ ﻴﻤﻠـ‬
‫ـﻪ ـﺩﺭﺱ ﻭﺍﻟﻤ‪‬ﻭﻫ ـﻪ‬ ‫ﹶ ِﺒـ‬ ‫ـﺵ ﻜﻔﺎﻴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺍﻟﺤــﻼﻭﻩ ﺒﻨــﺕ ﻨــﺎﺭ ﺘﻠﺴــﻊ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒـــﺎﻟﻔﺅﺍﺩ ﺒﻨﻐ ﹼـــﻲ ﻭﺒﻨﺴـــﻤﻊ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﻭﺍﺘﻬﻡ ـﺩﺍ ﺘﺴﺭﺴـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻭﻓﻲ ﺃﺼـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ـﻭﺍﺘﻬﻡ ـﺩﺍ ﻤﻁﺭﺒ ـﻪ‬ ‫ﻜــ ‪ ‬ﹾ ِ ‪‬ــ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺃﺼــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼ ـﺢ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ﻫﻤ ـﺎ ﺨﻁـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻲ ﻫﺸ ـﻭﺍ ﺍﻟﺤ ـﺩﻯ ﻭﺍﻻ ﻏﺭﺒ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋــﻥ ﺴــﻤﺎﻨﺎ ﻭﺍﻟﺴــﻤﺎ ﺒﺘﺭﻋــﺩ‬ ‫ـﺎ ـﺕ ﺩﻱ ﺍﻟﺴ ـﻨﻪ ﻤﺠﺩﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ ﹶ ‪ ِ ‬ـ‬ ‫ﻤﻬﻤـ ﻜﺎﻨـ‬ ‫ﻤﻬﻤ ـﺎ ﻁ ـﺎل ﺍﻟﻭﻗ ـﺕ ﻓﻴ ـﻪ ﻤﻭﻋ ـﺩ‬ ‫ـ ‪ِ  ‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺘﻘﺒل ﺍﻟﻤﺴ ـ ِﺩ‬ ‫‪ ‬ـ ﻌ‬ ‫ﻁﻠ ـﻲ ـﻲ ﺍﻟﻤﺴـ‬ ‫ﹸﹼـ ﻓـ‬ ‫ﺸــﻭﻓﻲ ﺃﺤﻼﻤﻨــﺎ ﻜــﺩﺍ ﺒﺘﺒﻌــﺩ‬ ‫ـﺩﺍ ﻗﺭﻴﺒ ـﻪ‬ ‫‪  ‬ــ‬ ‫ـﺎ ﻜــ‬‫ﻭﺍﻻ ﺃﺤﻼﻤﻨــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﺢ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼـ ‪‬‬‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ﻫﻤ ـﺎ ﺨﻁـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﹼﻲ ﻉ ـﺯﻴﻥ ـﻲ ـﻙ ﺩﺡ‬ ‫ﺍﻨﺘـ ﻜﻠـ ‪ ‬‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﺼـ ﻠ‬ ‫ـﻘﻠﺒﻪ‬ ‫ـﻪ ـﻲ ﻤﺘﺸـ‬ ‫ـﺩﻟﻲ ﺍﻟﻨﺎﺤﻴـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻋـ‬ ‫ﻋﻴﻨــﻲ ﻴــﺎ ﻤﺤﻤــﺩ ﻭﺇﻨﺴــﺎﻨﻲ‬ ‫ﻗﻠـــﺕ ﺒﻠﺴـــﺎﻨﻙ ﻭﺒﻠﺴـــﺎﻨﻲ‬
‫ـﻲ ﺒﻴﻐﻨ ـﻲ‬ ‫ﹼــ‬ ‫ـﻭ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺅﺍﺩ ﻫــ ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻔــ‬ ‫ﺍﺘﻨﻘﺸـــﺕ ﺒﺎﺴـــﻤﻲ ﻭﺒﻔﻨـــﻲ‬ ‫ﻓــﻲ ﺠﺒــﻴﻥ ﺍﻟﻠﻴــل ﻤﺎﻴﻨﺴــﺎﻨﻲ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﺩ ـل ﺍﻟﻘﻤـ‬ ‫ـﺕ ـﺎ ﻤﺤﻤـ ﻜﻤﺜـ‬ ‫ﻭﺍﻨـ ﹶ ﻴـ‬ ‫ﺼﺎﺤﺏ ﺍﻟﻭﺸـﻡ ﻓـﻲ ﺠﺒـﻴﻥ ﺍﻟﻠﻴـل‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺎ ﻵﺨﺭﻫــ‬ ‫ـﺕ ﻓﻴﻬــ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺜﺒــ‬ ‫‪‬ــ ‪‬‬ ‫ـﻪ ﻋ ـﻥ ﻏﻴﺭ ـﺎ‬ ‫ﻟ ـﻡ ﻴﻤﻴ ـﺯ ﻨﻔﺴـ ‪‬ـ ‪ ‬ﻫـ‬ ‫ﹶـ ‪   ‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺭ ﺍﻟﺤـ ‪‬‬‫ـﺎ ﺭﺜﻴﺘ ـﻙ ـﺎ ﺃﻤﻴـ‬ ‫ﹶـ ﻴـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺇﻨﻤــﺎ ﺃﻨــﺎ ﻜﻨــﺕ ﻋﺎﻤــل ﺯﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺘﻠﻬﻡ‬‫ـﻲ ـﻲ ﻴﺴـ‬ ‫ـﻘﻁ ﺍﻟﻀـ ‪ ‬ﺍﻟﻠـ‬‫ﻤﺴـ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸــﺎﺭﻕ ﻭﺍﻟﻀــﺤﻰ ﻭﺍﻟﻅﻬ‪‬ــﺭ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻭﺍﺴﻤﻙ ﺍﻟﺸﻤﺱ ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺎ ﻟﻬـﺎ ﻏﻴـﺎﺏ‬ ‫ﻻ ﺫ ‪‬ــﻭل ﻤ ﹼــﻲ ﻭﻻ ﺍﺴــﺘﻐﺭﺍﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹸﻫ‬ ‫ﺯﻱ ـﺎ ـﻭﻥ ـﺩﻯ ـﺎﺯل‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﺍﻟﻨـ‬ ‫‪ ‬ﻤـ ﻴﻜـ‬ ‫ـﻥ ـﻨﻴﻥ ـﻨﻴﻥ ـﺎ ـل‬ ‫ﻤـ ﺴـ ﻭﺴـ ﻭﺍﻨـ ﻗﺎﻴـ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻋـﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﻪ ﺤﺠـ‬‫ﻤ ـﺎﺵ ـﻲ ﻭﺒﻴﻨـ‬ ‫ﺒﻴﻨـ‬ ‫ﺎﺒﻘـ‬
‫ﻓﺨﺭﻱ ﻤﻜﺎﺭﻱ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ﺍﻏﻨ ـﻲ ـل ـل ـﺭ‬ ‫‪‬ـ ﹼـ ﻴﺎﻟﻴـ ﻴﺎﻟﻴـ ﺘﻜﺒـ‬ ‫ـﺩ ﺍﻻﺴ ـﻤﺭ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻭﺘﻲ ـﺭﺩ ﺍﻟﻭﻟـ‬ ‫ﺒﻴـ ‪‬‬ ‫ﺼـ‬ ‫ﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨﻤــﺭ‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬‫ـﻪ ﻭ ـﻪ ﻤﺼـ‬ ‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ ﻁﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﻭﺘﻲ ﻗﻤ‪‬ﺭﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـل ﺼـ‬‫ﺭﺒ ـﻲ ﻴﺠﻌـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺎﺩ‪‬ﺭﻩ ـﺎﺘﺒ ﹼﻠﺵ ـﺠ‪‬ﻊ ـﺩﻴل‬ ‫ﻤـ ﻁ ﺴـ ﻭﻫـ‬ ‫ﻗـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﺵ ﻭﺍﻟﻨﻴـ‬ ‫ـﻭل ـﺎﺒﺘﺤﺱ ﺍﻟﻌﻁـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻁـ ﻤـ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻜـﺎﻥ ﺯﻱ ﺍﻟﻨﺒـﺎﺕ ﺍﻷﺼـﻴل‬ ‫ﺍﻟﺸــ ـﺩﻴﺩ ﺍﻟﺜﺎﺒــ ـﺕ ﺍﻟﻠــ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﻴ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﻥ ﻭﻻ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﻴﺒـ ﻴ‬ ‫ـﺎﻥ ـﻴﻥ ﻭﻤـ‬ ‫ﻜـ ﻤﺘـ‬ ‫ـﻤﻪ ـل‬ ‫ـﻪ ﻭﺍﻻ ﺠﺴـ ﻗﻠﻴـ‬‫ـﻭ ﺭﺒﻌـ‬‫ﻫـ‬ ‫ـ ‪‬ﻕ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻟﻠﻲ ـﺎﻩ ﻭﻤﺘﺸـ ﻭ‬ ‫ﻤﻌـ‬ ‫ﺭﺍﻀـ ﺒـ‬ ‫ﻁﺒﻌــﻪ ﻴﻬــﺩﺍ ﻭﻁﺒﻌــﻪ ﻴﺘﺠــ ‪‬ﺃ‬ ‫ﺭ‬ ‫ـﺭﻕ‬‫ـﻪ ﻭﻴﺭﻗـ‬‫ـﺠﻡ ـﻲ ﻋﻴﻭﻨـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻴﻨﺴـ‬ ‫ـل‬‫ـﺩ ﻭﺍﻟﺘﻬﻠﻴــ‬‫ـﻰ ﻭﺍﻟﻭﺠــ‬‫ﺍﻷﺴــ‬
‫ﻜــﺎﻥ ﺃﻓﻨــﺩﻱ ﻴﺸــﺒﻪ ﺍﻷﺴ‪‬ــﻁﻰ‬ ‫ـﺒﺭ ـل ﺍﻟﺠ ـ ‪‬ل‬ ‫‪‬ـ ﺩ‬ ‫ـﺘﻌﻴﻥ ﺒﺎﻟﺼـ ﻗﺒـ‬ ‫ﻴﺴـ‬ ‫ـﻁﻪ‬‫ـﻑ ﺍﻟﺒﻭﺴـ‬‫ـﺩﻩ ﻤﻭﻅـ‬‫ﻟﻤ ـﺎ ﻭﺍﻟـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﻰ ﻫﻤ ـﻪ ـﺩ ـﺎﺏ ﺍﻷﻤـ‬ ‫‪‬ـ ﻴﺴـ ‪ ‬ﺒـ‬ ‫ﻴﺒﻘـ‬ ‫ـﻲ ﺯﻴ ـﻙ ـﺎ ـﻲ ـﻴﻁ‬ ‫‪‬ـ ﻴـ ﺍﺒﻨـ ﺒﻴﻌـ ‪‬‬ ‫ﻗﻠﺒـ‬ ‫ﻤﻨﺘﺒــ ـﻪ ﻟﻠﻅﻠــ ـﻡ ﺇﺤﺴﺎﺴــ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻰ ﻭﻻ ـﻴﻐﻠﻁ‬ ‫ﺒــ‬ ‫ـﺱ ﻻ ﺒﻴﻨﺴــ‬ ‫ﺒــ ‪‬‬ ‫ﺇﻥ ﻗﺒﻠــﻙ ﻓﻴــﻪ ﺠــﺩﻭﺩ ﻗﺎﺴــﻭﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺠـﺩﻭﺩ ﺘﺤـﺕ ﺍﻟﺴـﻤﺎ ﺍﻨﺩﺍﺴـﻭﺍ‬ ‫ﻴﺎﻤــﺎ ﺸــﻔﺕ ﺍﻟﻁﻴــﺭ ﺒﻴﺘﺨــ ‪‬ﻁ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﺒﻁ‬ ‫ـﻰ ﻭﺒﻴﻬـ‬ ‫ـﻔﺕ ـﺩﺭﻩ ﺒﻴﻌﻠـ‬ ‫ﺼـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﻭﺍﺘﻠﻔﺤـــﺕ ﺒ ‪‬ـــﺭ ﺃﻨﻔﺎﺴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻓﻴــﻪ ﻨﻅــﺭ ﺠــﺎﺭﺡ ﻭﻤﺘﺴــﹼﻁ‬ ‫ﻠ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ﻉ ـﻲ ﺯﻴ ـﻙ ﺇﻥ ـﻊ ﺭﺍﺴـ‬ ‫ﺭﻓـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻴﺎﺒــﺎ ﻗﻠﺒــﻲ ﻏــﻴﻁ ﻭﺒﻴﻐــ ‪‬ﻁ‬ ‫ﻭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒﺎﻟﺤﻴﻁــﺎﻥ ﺃﺒــﺩﺍ ﻤــﺎ ﻴﺘﺤــ ‪‬ﻁ‬ ‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﺘــﺯﺭﻉ ﺒﺎﻟﺨﻀــﺭﻩ ﻭﺍﻟﻘﻭﻁــﻪ‬ ‫ـﺯﺍﻥ‬‫ـﻪ ﺍﻟﻜﻴـ‬‫ـﻨﺎﺒل ـﻪ ﻭﻓﻴـ‬ ‫ﻓﻴـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ‬
‫ﻭﺍﻟﺸــﺒﺎﺏ ﻭﺍﻟﻨــﻭﺭ ﻭﺯﻏﺭﻭﻁــﻪ‬ ‫ـﺯﺍﻥ‬ ‫ـﺏ ﺍﻷﺤــ‬ ‫ـﺎﻤﻪ ﺘﻐﺎﻟــ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴــ‬ ‫ﻴﺎﺒــﺎ ﺨﹼــﻲ ﺍﻟﻤﺴ‪‬ــﺘﺨﺒﻲ ﻴﺒــﺎﻥ‬ ‫ﹶﻠ‬ ‫ـﻙ ـﺎﻥ‬ ‫ـﻙ ﻟﻨﻔﺴـ ﺃﻤـ‬ ‫ﻭﺍ ‪‬ﻱ ـﻥ ﻨﻔﺴـ‬ ‫ﺩ ﻤـ‬ ‫ﺒـ ـﺎﻟﻘﻤﺭ ﻭﺍﻟﺸـ ـﻤﺱ ﻤﻀـ ـﺒﻭﻁﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺴــﺎﻋﺔ ﻓﺠــﺭ ﺴــﺎﻋﺔ ﺃﺩﺍﻥ‬ ‫ﻓﺨـ ـﺭﻱ ﻴـ ـﺘﻜﹼﻡ ﺒﺸـ ـﻌﺭﻱ ﺍﻵﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻠ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﻴﻘﺎﺒﻠﻨﻲ ﻓـﻲ ﻋـﺭﺽ ﻜـل ﻤﻜـﺎﻥ‬ ‫ّ‬ ‫ﻭﻴﻘﺎﺒﻠﻨﻲ ﻓـﻲ ﻴـﻭﻡ ﻤﺎﻜـﺎﻨﺵ ﻤﻌﺎﻴـﺎ‬ ‫ﺍﻟﺤﻴﺎﻩ ﺭﺍﺤﺕ ﻭﺠـﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﺭﺍﻴـﻪ‬ ‫ـﻭﻩ ـﺎﻥ ـﻲ ﺤﻴ ـﻪ ـﺎﻥ‬ ‫ﺃﻴـ ﻜـ ﺍﻟﺤـ ‪ ‬ـ ﻭﻜـ‬ ‫ـ ﹼﺎﻥ‬ ‫ـل ﻭﺍﻟﺴـ ﻜ‬‫ـﻪ ـﺢ ﺍﻷﻫـ‬ ‫ﺭﻴﺤـ ﺭﻴـ‬ ‫ـﺎﻥ‬‫ـﻘﻑ ـﺒﺭﺍ ﻴﺤﻤ ـل ﺍﻷﺭﻜـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﺭﺘﻪ ﻉ ـﻤﺱ ﻟﻤ ـﺎ ـﺏ‬ ‫‪‬ـ ﺘﻐﻴـ‬ ‫ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺤﺴـ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـل ﻭﺍﻟﺘﺭﺘﻴـ‬ ‫ـﺎ ـﺘﻠﻔﺵ ﺍﻷﺼـ‬ ‫ﻤـ ﺍﺨـ‬ ‫ﺒ ـﺱ ﻓﺨ ـﺭﻱ ﻤﻌﺎﻨ ـﺎ ﻓ ـﻲ ﺍﻟ ـﺩﻜﺎﻥ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـﺏ‬‫ـﻪ ـﻭﺠﻲ ﻭﺃﺩﻴـ‬ ‫ـﻲ ﻓﺎﺘﺤـ ﻤﻜـ‬‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻤﻭﺍﻭﻴـل ﻴﻘـﻭل ﺍﻻﺤﻤـﺭ‬
‫ﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨ ‪‬ــﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﺼـ ‪‬‬‫ـﻪ ﻭﻁﻴﻨـ‬‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﻥ ﻴــﺭ ﹼ ِﻨــﺎﺱ ﻭﺘﻭ‪‬ﺭﻴــﻪ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬ﺵ ﺠ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﺩﻩ ـﻲ ﺍﻷﻭل‬ ‫ـﺎﺱ ﺍﻟﻌﻘــ ﻓــ‬ ‫ﻻﺌﺘﻨــ‬ ‫ﺜــﻡ ﻴﺨﺘــﺎﺭ ﺍﻟﺸــﺠﻥ ﻭﺍﻟﻨــﻭﺡ‬ ‫ـ ‪‬ل‬ ‫ـﺩ ﻭﻴﻤــ ﻭ‬ ‫ـﻤﻴﻡ ﻭﺍﻟﺠــ ‪‬‬‫ﻭﺍﻟﺼــ‬ ‫ـل ـﺎ ـﺎﻡ ـﺩﻭﺡ‬ ‫ـﺎﻥ ﺒﻴﻨﻘـ ﻴـ ﺤﻤـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺘ ‪‬ﺍﺜ ـﻙ ﻓ ـﻲ ﺤﺒﻴ ـﺏ ﺍﻟ ـﺭﻭﺡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﹸﺭ ـ ـ‬ ‫ـﺎﻥ ـﻭل ﻭﺍﺩﻱ ﺍﻟﻌﺠ ـﺏ ـ ‪‬ل‬ ‫‪ ‬ـ ﻁـ ﻭ‬ ‫ﻜـ ﻴﻘـ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻘـﻭل ﻗﺒـل ﺍﻟـﺯﻤﻥ ﻤـﺎ ‪‬ـﺭ ‪‬‬ ‫ﻴ ﺩ‬ ‫ـﺎﻨﻲ‬‫ـﺎﻟﻡ ﺍﻟﺠـ‬‫ـﺏ ﺍﻟﻅـ‬‫ـﻲ ﺍﻟﺤﺒﻴـ‬‫ﻓـ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﻡ ـﻪ ﻟﻤ ـﺎ ﻴﺼـ ‪‬‬ ‫ـﺩﻱ ﺃﺭﺤـ ﻤﻨـ ‪‬ـ‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫ﺃﺘﺴـــﺠﻥ ﻭﻴﻜـــﻭﻥ ﺴـــ ‪‬ﺎﻨﻲ‬ ‫ﺠ‬ ‫ـﺠﺭ ـﺎﻨﻲ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ـﻪ ﻭﺸـ‬ ‫ـﻥ ـﺩ ﺘﺎﻨﻴـ‬ ‫ﻤـ ﺒﻠـ‬ ‫ﻤـ ـﺎﻨﺒﺘﺵ ﻓـ ـﻲ ﺃﺭﺽ ﺃﻭﻁـ ـﺎﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻗـﺎل ﻴﺒﻘـﻰ ﻤـﻥ ﺍﻟﻬﻜﺴـﻭﺱ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻜﺎﻥ ﻤﻀﺭﺏ ﻓﻲ ﺘﺎﺴـﻊ ﻴـﻭﻡ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـل ﺍﻟﺤﻤﻠـ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ـﺕ ـﻭ ﺯﻋﺒـ‬ ‫‪‬ـ ﺠـ ﺃﺒـ‬
‫ﺠﺕ ﻓـﻲ ﺴـﺎﻋﺔ ﺍﻟﻌﺼـﺭ ﺘﺠﺭﻴـﺩﻩ‬ ‫ـﺩﻤﻴﺭ‬ ‫ـﺎﻟﺨﺭﺍﺏ ﻭﺍﻟﺠﻠ ـﺩ ﻭﺍﻟﺘــ‬ ‫‪ ‬ﹾــ‬ ‫ﺒــ‬ ‫ﻤﻬﻤ ـﺎ ﻓ ـﺎﺕ ﺍﻟﻭﻗ ـﺕ ﻤ ـﺵ ﻓﺎﻴ ـﺕ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺭﺏ ﺴ ـ ‪‬ﻥ ﻋﺎﻤﻠ ـﻪ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ِـ ﺤ‬ ‫ـﺩﺒﺢ ﺍﻟﻤﻐـ‬‫ﺘـ‬ ‫ـﺩﻩ‬ ‫ـل ﻭﺘﺄﺒﻴـــ‬ ‫ـﻨﻘﻪ ﻟﻠﻴـــ‬ ‫ﻤﺸـــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺩﻴﺎﺒـــﻪ ﺒﺭﺘﺒـــﺔ ﺍﻟﻤـــﺂﻤﻴﺭ‬ ‫ﻴﺼﺭﺨﻭﺍ ﻓﻲ ﺍﻟﻨـﺎﺱ ﺍﻗـﻑ ﻋﻨـﺩﻙ‬ ‫ـﺔ ﺁﻻﻑ ﻜﺎﻤ ـﻪ‬ ‫‪‬ﻠـ‬ ‫ـﺭﻱ ـﻥ ﺃﺭﺒﻌـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﻓﺨـ‬ ‫ـﻭﺱ‬‫ـ ‪‬ﺎﻫﻡ ﺍﻟﻬﻜﺴــ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔ ـﺕ ﺴــ ﻤ‬ ‫ﹶ ﹶــ‬ ‫ـﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ـﺒﻘﺘﻨﺎ ﻭﺍﻷﻤــ‬ ‫ـﻭﺯ ﺴــ‬ ‫ﺍﻟﺭﻤــ‬ ‫ـﺭﺍﺕ‬ ‫ـﻲ ـﻰ ﺍﻟﺠﻤـ‬ ‫ـﺏ ﻨﻤﺸـ ﻋﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻨﻜﺘـ‬ ‫ـﺠﻭﻥ ـﺩﺨل ـﻼﺕ ـ ‪‬ﺍﺕ‬ ‫ﻤـ ﺭ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ‬ ‫ﺤﺘ ـﻰ ﻁﻌ ـﻡ ﺍﻟﻤ ـﻭﺕ ﻨ ـﺩﻭﻕ ﻤﻨ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺒ ـل ﻤ ـﺎ ﻴﺤ ـﻴﻥ ﺍﻷﺠ ـل ﺴ ـﻜﺭﺍﺕ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــﻲ ﻤــﺎﺘﻭﺍ ﻟ ‪‬ــﻪ ﺒﻴﺤ ﹼــﻭﺍ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﺭﺍﺕ‬ ‫ـﻠﻭﺍ ﺍﻟﻌﺒـ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟ ـﺎﻟﻲ ﻭﻴﺭﺴـ‬ ‫ﻠﻴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻙ ﻤﺎﺸـ‬ ‫ـﺎ ـﻥ ـﻥ ﺭﺤﻤﺘـ‬ ‫ﻴـ ﺯﻤـ ﻤـ‬ ‫ـﻴﻡ‬‫ـﺎﻅﺭ ـﺩ ـﺎﺭ ﺍﻟﺠﺤـ‬ ‫ﺒﻌـ ﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻨـ‬
‫ﺘﺨﺘﻠــﻑ ﻉ ﺍﻟﻌـ ـﻴﻥ ﻤﺎﺘﻌﻤﺎﺸـ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻁﻭﻱ ﻓـﻲ ﻜﺘـﺎﺏ ﺍﻟﻤﺂﺴـﻲ ﺍﻟﻘـﺩﻴﻡ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﻭﺱ ـﻰ ﺍﻟﻌﻨﺒـ‬ ‫ﻋﻠـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻬﻜﺴـ‬ ‫ﻫﺠﻤـ‬ ‫ﻻ ﻴﻘـــﻑ ﻋﻨـــﺩﻙ ﻭﻴﺘﺴـــ ‪‬ﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨ ‪‬ــﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﺼـ ‪‬‬‫ـﻪ ﻭﻁﻴﻨـ‬‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﺭ ‪‬ﻪ‬ ‫ـﻭﺱ ﺍﻨﻜﺸــ ﻴ‬ ‫ـﺎﻨﻭﺍ ﻫﻜﺴــ‬ ‫ﻜــ‬ ‫ـﺏ ـﺎ ـﻕ ﺭﺒ ـﺎ‬ ‫‪‬ﻨـ‬ ‫ﻜﻨ ـﺎ ﺃﻁﻴـ ﻤـ ﺨﻠـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺭﺍ ﺒﺘﺤﺒﻨــ‬ ‫ـﻭﺍﻓﻲ ﺍﻟﺨﻀــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘــ‬ ‫ـﻪ ـﺎ‬ ‫ـﻲ ـﻼﻡ ـﻲ ﺒﺎﻗﻭﻟـ ﻫﻨـ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟﻜـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ـﺭ ﺩﻡ‬ ‫ـﻲ ﺒﺘﻘﻁــ ‪ ‬‬ ‫ـﻭﺍﻓﻲ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘــ‬ ‫ﻜﻨــﺕ ﻓــﺎﻜﺭ ﺇﻥ ‪‬ﺭﺤــﻙ ﹶــﻡ‬ ‫ﻟ ‪‬‬ ‫ﺠ‬ ‫ﺇﻤﻀﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﻭل ﺍﻟﻠﻲ ﻟ ‪‬ـﻪ ﻤـﺎ ﺘـﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﺎﻩ‬‫ـﺭﻱ ـ ‪‬ﺍﻤﻙ ﻭﺤﺴ ـﻪ ﻤﻌـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻗـ ﺩ‬ ‫ﻓﺨـ‬ ‫ﻗﺒل ﻤـﺎ ﺘﻘـﻭل ﻟـﻪ ﻴﻘـﻭل ﻟـﻙ ﺁﻩ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﺕ ﻟﻪ ﻫﻨـﺎﻙ ﻭﺨـﺩ ﻤـﻥ ﺸـﻘﺎﻩ‬ ‫ـﻭﻡ ـﻥ ـﺎﻡ ـﺎﻥ ـﺎﺒﺢ‬ ‫ﻴـ ﻤـ ﺍﻷﻴـ ﻭﻜـ ﺼـ‬ ‫ـﺎﺭﺡ‬‫ـﺭ ﺃﻭ ﺴــ‬‫ـﺭ ﻟﻸﻤــ‬‫ﻤﻨﺘﻅــ‬
‫ـﻪ‬ ‫ـﺎﻑ ـﻌﻭﺭ ـﻤﺱ ﻤﺤﻠﻭﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـــﻤﺎ ﺒﻐﻴﺎﻤﻬـــﺎ ﻤﺒﻠﻭﻟـــﻪ‬ ‫ـﺎﻟﺢ‬ ‫ـﻜﺭ ﺍﻟﻜــ‬ ‫ـﻜﻙ ﺒﺎﻟﻌﺴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴــ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﻘﻔﻭﻟـ‬ ‫ـﺎﺕ ﺍﻟﺭﻭﻀـ‬ ‫ـﻥ ﺠﻬـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـل ـﺭﻑ ـﺎﻨﻪ ـﺎﻥ ـﺎﻟﺢ‬ ‫ﻟﺴـ ﻜـ ﻤـ‬ ‫ﺒـ ّ ﻁـ‬ ‫ـﺎﺘﺢ‬‫ـﺘﺨﺎﺭ ﺍﷲ ﻭﺭﺍﺡ ﻓـــ‬‫ﻭﺍﺴـــ‬ ‫ﺼ ـﻔﺤﺘﻪ ﺍﻟﺒﻴﻀ ـﺎ ﺍﻟﻠ ـﻲ ﻤﻭﺼ ـﻭﻟﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﻤﺠﻬﻭﻟــ‬‫ـﺎﺭﻴﺦ ﻭﺒــ‬‫ﺒﺎﻟﺘــ‬ ‫ﻟﻭ ﺼـﺤﻴﺢ ﻜـﻭﺒﺭﻱ ﻤﻠـﻙ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﻭﺘﻲ ﺍﻷﻭﻟـ‬ ‫ـﺭﻙ ـﻥ ﺨﻁـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺃﻋﺒـ‬ ‫ﻴﻌﻨـ ـﻲ ﻟـ ـﻭ ﻜ ﹼـ ـﺎ ﺤﻨﺘﺼـ ـﺎﻟﺢ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻨ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻴـ ـﺎ ﺯﻤـ ـﻥ ﻭﺘﻐ ‪‬ـ ـﺭ ﺍﻤﺒـ ـﺎﺭﺡ‬ ‫ـ‬ ‫ﻴ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻡ ـﻲ ﺃﻤ ـﺎ ﺍﻟﻐﻭﻟــ‬ ‫ﺘﺒﺘﺴــ ﻟــ ‪‬ﻨــ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺎﻜﻨﺘﺵ ﺍﻷﺭﺽ ﻤﻌﺩﻭﻟـــ‬‫ﻤـــ‬ ‫ـﺎﻑ ﺒﻭ ـﺔ ﺍﻷﻭﺭﺩﻱ‬ ‫‪‬ﺍﺒــ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ﺸــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﻪ ﻤﺫﻫﻭﻟــ‬‫ـﺎ ﻭﻋﻴﻨــ‬‫ﺍﻓﺘﻜﺭﻫــ‬ ‫ـﺠﺩﻱ‬‫ـ ‪‬ﺎﺘﻪ ﺒﺘﺴــــ‬ ‫ﺯﻱ ﺸــــ ﺤ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻩ‬ ‫ـﻕ ﺩﻱ ﺍﻟﻌﺸــ‬ ‫ـﺭﻭﺀﻩ ﺒﺤــ ﹼ‬ ‫ﺍﻟﻤــ‬
‫ﺘـ ـﺎﻨﻲ ﻨﻭﺒـ ـﻪ ﺃﺩﺨﻠـ ـﻙ ﻟﻜـ ـﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩﻱ‬ ‫ـﻑ ﻋﻨــ‬ ‫ـﻪ ﺩﻱ ﺒﺘﺨﺘﻠــ‬ ‫ﺍﻟﻨﻭﺒــ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﻋﻨـــﺩﻙ ﻭﺍﷲ ﻤـــﺵ ﺩﺍﺭﻱ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺍﻨﻀﺭﺒﺕ ﻓﻲ ﻭﺍﻟـﺩﻱ ﻭﻓـﻲ ﺠـﺩﻱ‬ ‫ـﺎﺭﻱ‬ ‫ـﺘﻤﺕ ـﻲ ـﻲ ﻭﻨﻬـ‬ ‫ﻓـ ﻟﻴﻠـ‬ ‫ﻭﺍﺘﺸـ‬ ‫ـ ‪‬ﻱ‬ ‫ـﻲ ﺼ ـﺩﻓﻪ ﻭﻤﻌــ ﺩ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻤﺎﻜﺎﻨﺘﺸــ‬ ‫ﺩﺍ ﺠــﺯﺍﺀ ﺍﻟﻠــﻲ ﺒ ﹶــﻰ ﻭﻋ ‪‬ــﺭ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬ﻨ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ ـﻲ ﺃ ‪‬ـ ـﺎﻡ ﺍﻟﻘﻨـ ـﺎل ﺸـ ـ ‪‬ﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻴ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨ ‪‬ــﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﺼـ ‪‬‬‫ـﻪ ﻭﻁﻴﻨـ‬‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ﺩﻭل ﻴــﻭﻤﻴﻥ ﺘﺸــﻭﻴﻪ ﻭ ‪‬ــﺨﺭﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻭﺍﻟﺠﺒـــل ﺩﻭﺍﻤـــﺔ ﺍﻟﺴـــﺨﺭﻩ‬ ‫ـﺫﻜﺭﻯ‬ ‫ـ ‪‬ﺕ ﺍﻟــ‬ ‫ـﺭ ﻭﻤــ ﺭ‬ ‫ﺭﺍﺡ ﻴﻤــ‬ ‫ﻜل ﻴـﻭﻡ ﺒﻴﻔـﻭﺕ ﻤـﺎﻫﻭﺵ ﺒﻜـﺭﻩ‬ ‫ّ‬ ‫ﺒﺱ ﻓﻴـﻪ ﻤﻁـﺭﺡ ﻴﻼﻗـﻲ ﺍﻟﺤـﺯﻴﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺠــﺕ ﻟﻴــﺎﻟﻲ ﺘﻔــﺘﺢ ﺍﻟﺯﻨــﺎﺯﻴﻥ‬ ‫ـﻥ ﻤ ـﺭﻩ‬ ‫ـﺎﻁﺭ ﺤﺴـ ‪‬ﻬـ‬‫ـﺏ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻴﺭﻜـ‬ ‫ﺠﺕ ﻟﻴﺎﻟﻲ ﻓـﻲ ﺴـﻨﻪ ﻤـﻥ ﺍﻟﺴـﻨﻴﻥ‬
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776
3776

Recommended

3764
37643764
3764kotob arabia
 
3765
37653765
3765kotob arabia
 
3486
34863486
3486kotob arabia
 
1381
13811381
1381kotob arabia
 
157
157157
157kotob arabia
 
293
293293
293kotob arabia
 
562
562562
562kotob arabia
 
784
784784
784kotob arabia
 

Recommended

3764
37643764
3764kotob arabia
 
3765
37653765
3765kotob arabia
 
3486
34863486
3486kotob arabia
 
1381
13811381
1381kotob arabia
 
157
157157
157kotob arabia
 
293
293293
293kotob arabia
 
562
562562
562kotob arabia
 
784
784784
784kotob arabia
 
4532
45324532
4532kotob arabia
 
953
953953
953kotob arabia
 
762
762762
762kotob arabia
 
3748
37483748
3748kotob arabia
 
353
353353
353kotob arabia
 
3711
37113711
3711kotob arabia
 
4814
48144814
4814kotob arabia
 
3769
37693769
3769kotob arabia
 
297
297297
297kotob arabia
 
409
409409
409kotob arabia
 
1625
16251625
1625kotob arabia
 
81
8181
81kotob arabia
 
5731
57315731
5731kotob arabia
 
735
735735
735kotob arabia
 
5864
58645864
5864kotob arabia
 
3749
37493749
3749kotob arabia
 
4129
41294129
4129kotob arabia
 
1666
16661666
1666kotob arabia
 
4460
44604460
4460kotob arabia
 
6217
62176217
6217kotob arabia
 
621
621621
621kotob arabia
 
3773
37733773
3773kotob arabia
 

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

4532
45324532
4532
 
953
953953
953
 
762
762762
762
 
3748
37483748
3748
 
353
353353
353
 
3711
37113711
3711
 
4814
48144814
4814
 
3769
37693769
3769
 
297
297297
297
 
409
409409
409
 
1625
16251625
1625
 
81
8181
81
 
5731
57315731
5731
 
735
735735
735
 
5864
58645864
5864
 
3749
37493749
3749
 
4129
41294129
4129
 
1666
16661666
1666
 
4460
44604460
4460
 

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

6217
62176217
6217
 
621
621621
621
 
3773
37733773
3773
 
762
762762
762
 
6500
65006500
6500
 
1086
10861086
1086
 
934
934934
934
 
968
968968
968
 

More from kotob arabia

More from kotob arabia (20)

960
960960
960
 
764
764764
764
 
6487
64876487
6487
 
6205
62056205
6205
 
942
942942
942
 
96
9696
96
 
5962
59625962
5962
 
763
763763
763
 
6486
64866486
6486
 
745
745745
745
 
6204
62046204
6204
 
6435
64356435
6435
 
5961
59615961
5961
 
6182
61826182
6182
 
959
959959
959
 
941
941941
941
 
594
594594
594
 
744
744744
744
 
6485
64856485
6485
 
6434
64346434
6434
 

Recently uploaded

، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...Idrees.Hishyar
 
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)Shankar Aware
 
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...Nguyen Thanh Tu Collection
 
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....سمير بسيوني
 

Recently uploaded (6)

، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
 
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
 
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
 
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
 

3776

  • 1.
  • 3. ‫ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻘﻮﺍﻧﲔ ﺍﳌﻠﻜﻴﺔ ﺍﻟﻔﻜﺮﻳﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫אא‬ ‫א‬ ‫)ﻋـﱪ ﺍﻻﻧﱰﻧـﺖ ﺃﻭ‬ ‫א‬ ‫אא‬ ‫ﻟﻠﻤﻜﺘﺒــﺎﺕ ﺍﻻﻟﻜﱰﻭﻧﻴــﺔ ﺃﻭ ﺍﻷﻗــﺮﺍﺹ ﺍﳌﺪﳎــﺔ ﺃﻭ ﺍﻯ‬ ‫א‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ (‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫.‬ ‫א א‬
  • 4. ‫ﺍﻟﻔﻬﺭﺱ‬ ‫ﺘﻘﺩﻴﻡ .............................................................. ٥‬ ‫ﺠﻭﺩﺓ ﺴﻌﻴﺩ ﺍﻟﺩﻴﺏ ................................................ ٢١‬ ‫ﺃﻡ ﺼﻔﻭﺕ ........................................................ ٢٢‬ ‫ﻤﺤﻤﺩ ﻋ ّﺎﺱ ..................................................... ٥٣‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻤﻜﺎﺭﻱ .................................................... ٥٤‬ ‫ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ ......................................................... ٧٥‬ ‫ﺍﻟﻨﺒﺽ ........................................................... ٦٦‬ ‫ﺍﻟﻔﺭﺠﻪ ........................................................... ٦٧‬ ‫ﺨﻁﻴﺏ ﺍﻟﻤﻨﺎﻓﻲ ................................................... ٦٨‬ ‫ﻏﻨﻭﻩ ﻓﻲ ﺃﻭل ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ............................................ ٧٩‬ ‫ﺍﻟﻠﻭﺤﻪ ......................................................... ٢٠١‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﺕ ﻜﺄﻨﻪ ﺍﻟ ﹸﻨﺎ ............................................... ٢١١‬ ‫ﻐ‬ ‫ﺴﺤﻭﺭ ﺃﺒﻭ ﺍﻟﻁ ّﺏ .............................................. ٥٢١‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺍﻟﻀﺎﺩ .......................................................... ٩٢١‬ ‫ﺍﻟﻁﻠﻕ ﻭﺍﻟﺘﻬﻨﻴﻥ ﻭﻻﺩﻩ ﻓﻲ ﺍﻟﻨ َﻯ ................................ ١٤١‬ ‫ﹶﺩ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﻀﻲ ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻁﺒﻊ ............................................ ١٥١‬ ‫ﻟﻴﻠﺔ ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ................................................... ٩٥١‬
  • 5. ‫ﻋﻴﻥ ﺸﻤﺱ .................................................... ٣٦١‬ ‫ﻏﺼﻥ ﺍﻟﻤ ّﺍل .................................................. ١٧١‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻻﺴﺘﻐﻔﺎﺭ ...................................................... ٠٨١‬
  • 6. ‫ﺘﻘﺩﻴﻡ‬ ‫)ﺁﺩﻯ ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﺏ ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ(‬ ‫ﺃﻭل ﺃﺒﻴﺎﺕ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ، ﻭﺃﻭل ﺒﻴﺕ ﻴﻜﺘﺒﻪ ﻓﺅﺍﺩ ﺤـ ‪‬ﺍﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﺍﻨﻘﻁﺎﻉ ﻋﻥ ﺍﻟﺸﻌﺭ ﺩﺍﻡ ﺃﺭﺒﻊ ﺴﻨﻭﺍﺕ، ﻓﻘﺩ ﺃﺼﻴﺏ ﻓﻲ ﺴﻨﺔ‬ ‫٦٧٩١ ﺒﻤﺭﺽ "ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ"، ﻜﺎﻥ ﻴﺸﻌﺭ ﺒﺩﻭﺍﺭ ﻜﻠﻤﺎ ﻨـﺯل ﺇﻟـﻰ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ﻭﺤﺩﻩ.‬ ‫ﻫل ﺭﺁﻩ ﺃﺤﺩﻜﻡ ﻤﻤﺴﻜﺎ ﺒﺫﺭﺍﻋﻲ ﺃﻭ ﺫﺭﺍﻉ ﺃﺨـﻲ ﻓـﻲ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺫﻫﺎﺒﻪ ﻭﻋﻭﺩﺘﻪ.‬ ‫ﻓﻲ ﺫﻟﻙ ﺍﻟﻭﻗﺕ ﻜﺎﻥ ﻴﻌﻤل ﻓﻲ ﻭﻜﺎﻟﺔ ﺃﻨﺒـﺎﺀ ﺍﻟﺸـﺭﻕ‬ ‫ﺍﻷﻭﺴﻁ، ﻤﻨﺤﻨﻴﺎ ﻴﺘﺭﺠﻡ ﺃﻨﺒﺎﺀ ﺘﺤﻤﻠﻬـﺎ ﺁﻻﺕ ﺍﻟﺘﻴﻜـﺭﺯ ﺍﻟﺘـﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻ ﻴﻨﻘﻁﻊ ﻀﺠﻴﺠﻬﺎ.‬ ‫)ﻭﻋﻠﻰ ﻜﺭﺴﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻜﺎﻟﺔ ﺯﻱ ﺘﻤﺜﺎل ﻋﺭﺍﺒﻲ‬ ‫ﺍﻟﻔﺎﺭﻉ ﻓﻲ ﺸﻌﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﻔﺎﺭﻍ ﻓﻲ ﻤﻴﺩﺍﻥ ﺍﻟﺘﺤﺭﻴﺭ‬ ‫ﺃﺯﻙ ﺃﺯﻙ ﻓﻲ ﻤﻜﺎﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺘﻼﺕ ﺭﺠﻠﻴﻥ ﺃﻤﺸﻲ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺭﺠل ﻭﺍﺤﺩﻩ‬
  • 7. ‫ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺒﻌﻪ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺨﻤﺴﻪ....(‬ ‫ﻭﺃﻜﺩ ﺍﻷﻁﺒﺎﺀ ﺃﻥ ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ ﺤﺎﻟﺔ ﻨﻔﺴـﻴﺔ. ﻭﻜﺘـﺏ ﻟـﻪ‬ ‫ﺍﻟﺩﻜﺘﻭﺭ ﻴﺤﻴﻰ ﺍﻟﺭﺨﺎﻭﻱ ﺃﺩﻭﻴﺔ ﻤﻀـﺎﺩﺓ ﻟﻼﻜﺘﺌـﺎﺏ، ﻭﺃﻤـﺭﻩ‬ ‫ﺒﺎﻟﻨﺯﻭل ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ﻭﺤﺩﻩ ﻭﻤﻭﺍﺠﻬﺔ "ﺍﻟﺩﻭﺨـﺔ" ﻭﺃﻻ ﻴﻨﺤﻨـﻲ‬ ‫ﻜﺎﻟﻌﺸﺏ ﻟﻠﺭﻴﺢ.‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﻗﻑ ﻓﻲ ﺃﻭل ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ، ﻭﻴﻤﺸﻲ ﻫﻭ ﻭﺤﻴﺩﺍ ﺇﻟـﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺁﺨﺭﻩ، ﺜﻡ ﻴﻌﻭﺩ ﻓﺎﺭﺩﺍ ﺫﺭﺍﻋﻴﻪ ﺨﺎﺌﻔﺎ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﻗﻭﻉ، ﻜﺄﻨـﻪ ﻁﻔـل‬ ‫ﹰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘﻌﻠﻡ ﺍﻟﻤﺸﻲ ﻟﺘﻭﻩ.‬ ‫ﻭﺃﻓﻠﺢ ﺍﻟﻌﻼﺝ، ﻭﻀﺎﻋﺕ ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ ﻭﻀﺎﻉ ﺍﻟﺸﻌﺭ ﻤﻌﻬﺎ،‬ ‫ﻭﺒﻘﻴﺕ ﺍﻷﺩﻭﻴﺔ.‬ ‫)ﻏﻨﻭﺘﻲ ﺸﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﻀـﺎﻉ ﻤﻨـﻲ(‬ ‫ﻭﺠﺎﺀ ﻨﻌﻲ ﺍﻷﺼﺩﻗﺎﺀ. ﻤﺎﺕ ﻓﺨﺭﻱ ﻤﻜﺎﺭﻱ، ﻭﻤﺎﺘـﺕ‬ ‫ﺃﻡ ﺼﻔﻭﺕ، ﺜﻡ ﻤﺎﺕ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﺒﺎﺱ، ﻭﺃﺼﻴﺏ ﻓﺅﺍﺩ ﺤﺩﺍﺩ ﺒﺠﻠﻁﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻘﻠﺏ ﻓﻲ ﻨﻭﻓﻤﺒﺭ ٩٧٩١، ﻭﻤﺎﺕ ﺠﻭﺩﺓ ﺴﻌﻴﺩ ﺍﻟﺩﻴﺏ ﻓـﻲ‬ ‫ﺩﻴﺴﻤﺒﺭ.‬ ‫)ﺁﻩ ﻤﻥ ﺍﻟﺼﺨﺭ ﺍﻟﻠﻲ ﻗﻠﺒـﻪ ﺍﻨﻔﺠـﺭ‬ ‫ﻓﻲ ﺭﺜﺎﺀ ﺠـﻭﺩﺓ ﺴـﻌﻴﺩ ﺍﻟـﺩﻴﺏ(‬
  • 8. ‫ﺘﺭﻙ ﺃﺩﻭﻴﺔ ﺍﻷﻋﺼﺎﺏ ﺍﻟﺘﻲ ﻜﺒﺴﺕ ﻋﻠﻰ ﺃﻨﻔﺎﺱ ﺍﻟﺸﻌﺭ،‬ ‫ﻭﺘﺭﻙ ﺍﻟﺴﺠﺎﺌﺭ ﻭﻭﻀﻊ ﻗﻠﺒﻪ ﺍﻟﻌﻠﻴل ﺘﺤﺕ ﺒﺎﻁﻪ ﻜﺎﻟﺭﻏﻴﻑ، ﻭﺒﺩﺃ‬ ‫ﺩﻴﻭﺍﻥ "ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﺏ ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ" ﺒﻠﻐﺔ ﺠﺩﻴﺩﺓ ﻭﻭﺯﻥ، ﺠﺩﻴﺩ.‬ ‫ـﻭﺕ‬‫ـﺏ ﻭﺍﻟﻤـ‬‫)ﺁﺩﻱ ـﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠـ‬ ‫ﺃﻴـ‬ ‫ﺠﺎﺀﺕ ﺒﺴﺭﻋﺔ ﺯﻱ ﻏﻤﻀﺔ ﻋـﻴﻥ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻤﺎ ﻗﻠـﺘﺵ ﺯﻱ ﻟﻤـﺢ ﺍﻟﺒﺼـﺭ‬ ‫ـﻴﻥ(‬ ‫ـﺏ ـﻰ ﺍﻟﺠﻨـ‬ ‫ﻜ ـﺕ ﺒﺎﺘﻘﻠـ ﻋﻠـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﺒﺩﺃ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ ﺒﺭﺜﺎﺀ ﺍﻷﺼﺩﻗﺎﺀ ﺍﻟﺫﻴﻥ ﻨﺎﻀل ﻤﻌﻬﻡ. ﻜﺎﻨﻭﺍ‬ ‫ﻴﻨﺸﺩﻭﻥ ﺍﻟﻌﺩل ﻭﺍﻟﻤﺴﺎﻭﺍﺓ ﺃﻤﺎ ﺍﻵﻥ ﻓﻬﻭ ﻋﻠﻰ ﺴﺭﻴﺭﻩ ﺒﺎﻟﺒﻴﺠﺎﻤﺔ‬ ‫ﻴﻨﺘﻅﺭ ﺍﻟﻘﻴﺎﻤﺔ ﻟﺘﻘﻴﻡ ﻤﻴﺯﺍﻥ ﺍﻟﻌﺩل. ﻫل ﻜﺎﻥ ﺒﺎﻁﻼ ﻤﺎ ﻜـﺎﻓﺤﻭﺍ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﺠﻠﻪ، ﻫل ﺫﻫﺏ ﻜل ﺫﻟﻙ ﻗﺒﺽ ﺍﻟﺭﻴﺢ؟!‬ ‫)ﺍﻟﻘــﻭﺍﻓﻲ ﺍﺘﻨﺯﻟــﺕ ﺃﺴــﺭﺍﺏ‬ ‫ﻻ ﺍﻨﺕ ﻗﺒﺽ ﺍﻟـﺭﻴﺢ ﻭﻻ ﺒﺎﻁـل‬ ‫ﺇﻨـ ـﺕ ﻟﺤـ ـﻡ ﻭﺩﻡ ﺒﻴﻨﺎﻀـ ـل(‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺜﻡ ﻴﺘﺒﻊ ﺍﻟﻤﺭﺍﺜﻲ ﺒﻘﺼﻴﺩﺓ ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ. ﺸـﻴﻁﺎﻥ ﺸـﺎﻁﺭ‬ ‫ﺸﺎﻁﺭ ﻴﻁﺭﻗﻊ ﺒﺈﺼﺒﻌﻪ ﻭﻴﺘﻜﻠﻡ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﺩﺍﻴﺔ ﻭﻜﺄﻥ ﺍﻟﺸـﺎﻋﺭ ﻫـﻭ‬ ‫ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻨﻁﻘﻪ، ﺜﻡ ﻓﺠﺄﺓ ﻴﺴﺘﻘل ﺒﻨﻔﺴﻪ، ﻭﻴﻤﻠﻲ ﺍﻟﺸـﻴﻁﺎﻥ ﺸـﻌﺭﻩ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ:‬
  • 9. ‫)ﻗﻭل ﻟﻔﻨـﻙ ﻤﻬﻤـﺎ ﻜـﺎﻥ ﻗـﺎﺩﺭ‬ ‫ﻤﺴــﺘﺤﻴل ﺤﺘﻐﻴــﺭ ﺍﻟﻤﺎﻀــﻲ‬ ‫ﻤﺴــﺘﺤﻴل ﺤﺘﻐﻴــﺭ ﺍﻟﺤﺎﻀــﺭ‬ ‫ـﺘﻘﺒل(‬‫ـﺭ ﺍﻟﻤﺴـ‬‫ـﺘﺤﻴل ﺤﺘﻐﻴـ‬‫ﻤﺴـ‬ ‫ﻭﻫﻜﺫﺍ ﺘﺭﻙ ﻓﺅﺍﺩ ﺤﺩﺍﺩ "ﺩﻴـﻭﺍﻥ ﺍﻟﻌﺠـﺏ ﻭﺍﻟﻤـﻭﺕ"‬ ‫ﻟﻴﻨﺸﻐل ﺒﺩﻭﺍﻭﻴﻥ ﺃﺨﺭﻯ، ﻭﻨﺴﺄﻟﻪ: ﻤﺘﻰ ﺴﺘﻜﻤﻠﻪ؟ ﻓﻴﺭﺩ: ﻟﺴـﺕ‬ ‫ﺃﺩﺭﻱ ﻤﺎﺫﺍ ﺃﻗﻭل ﺒﻌﺩ ﺫﻟﻙ، ﻟﻘﺩ ﺃﺴﻜﺘﻨﻲ ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ، ﻜﻼﻤﻪ ﻜـﺎﻥ‬ ‫ﺸﺩﻴﺩﺍ!‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺠﺎﺀ ﺍﻻﺠﺘﻴﺎﺡ ﺍﻹﺴﺭﺍﺌﻴﻠﻲ ﻟﻠﺒﻨﺎﻥ، ﻓﻌﺎﺩ ﺇﻟﻰ ﺍﻟـﺩﻴﻭﺍﻥ‬ ‫ﻟﻴﻜﺘﺏ ﻗﺼﻴﺩﺓ "ﺍﻟﻨﺒﺽ" ﻤﺴﻤﻴﺎ ﻨﻔﺴﻪ "ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻓـﺅﺍﺩ". ﻭﺒﺸـﻔﺎﻓﻴﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﺫﻫﻠﺔ ﻭﺍﺴﺘﻘﺭﺍﺀ ﻓﺫ ﻟﻠﻤﺴﺘﻘﺒل ﻴﻨﺒﻪ ﺍﻟﺠﻤﻴـﻊ ﻟﻠﺨﻁـﺭ ﺍﻟـﺩﺍﻫﻡ‬ ‫ﺍﻟﻤﺤﺩﻕ ﺒﺎﻷﻤﺔ ﺍﻟﻌﺭﺒﻴﺔ:‬ ‫)ﺒ ـﻭﺍ ـﺭﻭﺕ ـﺄﻨﻲ ـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺒـ ﺤـ‬ ‫ﻠﻐـ ﺒﻴـ‬ ‫ﺩﻴ ـﺩﺒﺎﻥ ﺤ ـﺎﺭﺱ ﻋﻠ ـﻰ ﺠﺴ ـﺩﻱ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺤـﻭﺍﺭﻱ ﻤﺤﻁـﺔ ﺍﻟﺒﻨـﺯﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﺭﺏ ﻻﺒﺴﻴﻥ ﺒـﺩل ﻋﻨﻜﺒـﻭﺕ‬ ‫ـﺭﺏ‬‫ـﺭ ﻟﻠﻤﻐــ‬‫ـﺎﻩ ﺍﻟﻔﺠــ‬‫ﺍﻨﺘﺒــ‬ ‫ـﺘﺵ ـل ـﻭﻡ ـﻭﺕ(‬ ‫ﻜـ ﻴـ ﻴﻔـ‬ ‫ﺍﻟﻤﻔـ‬
  • 10. ‫ﺜﻡ ﻴﺘﺒﻊ "ﺍﻟﻨﺒﺽ" ﺒﺴﺎﺌﺭ ﻗﺼﺎﺌﺩ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ، ﻤﺨﺘﺘﻤﺎ ﺒــ‬ ‫‪‬‬ ‫"ﺍﻻﺴﺘﻐﻔﺎﺭ" ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﻴﻁﺎﻥ.‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬‫) ـﻥ ﺁﺩﻡ ﻻ ـﻭﻥ ﺇﻻ ﻨﻔﺴـ‬ ‫ﻴﻜـ‬ ‫ﺍﺒـ‬ ‫ـﺔ ـﺎﻥ(‬ ‫ﺇﻻ ـﺔ ـﺏ ﻋﻅﻤـ ﻟﺴـ‬ ‫ﺤﺒـ ﻗﻠـ‬ ‫ﺇﻨﻪ ﻤﺜل ﺍﻟﺠﻤل ﻴﺠﺘﺭ ﻤﻥ ﻤﺂﺴﻲ ﺍﻟـﺫﻜﺭﻴﺎﺕ ﺍﻟﺩﻓﻴﻨـﺔ،‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺃﻏﺎﻨﻲ ﺍﻟﺸﺎﻡ ﻭﺍﻟﻤﻭﺍﻭﻴل ﺍﻟﻤﺼـﺭﻴﺔ، ﻭﻴﺴﺘﺤﻀـﺭ ﺃﻫﻠـﻪ‬ ‫ﻭﺃﺼﺩﻗﺎﺀﻩ ﻭﺃﺒﺎﻩ ﺴﻠﻴﻡ ﺤﺩﺍﺩ ﻭﺩﻴﺴﺘﻭﻓﺴﻜﻲ ﻭﺃﺨﻨﺎﺘﻭﻥ ﻭﺍﻟﻤﺘﻨﺒـﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻌﺭﻱ ﻭﺍﺒﻥ ﺯﺭﻴﻕ ﺍﻟﺒﻐﺩﺍﺩﻱ ﻭﺍﻟﻁﻐﺭﺍﺌﻲ ﻭﻜﻌﺏ ﺒﻥ ﺯﻫﻴﺭ،‬ ‫ﻴﺘﻤﺜﻠﻬﻡ ﻭﻴﺘﻤﺜﻠﻭﻨﻪ.‬ ‫)ﻻ ﻤﺤﺎﻟ ـﻪ ﺇﻨ ـﻲ ﻜﻌ ـﺏ ﺯﻫﻴ ـﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻤﺵ ﻤﻭﻅﻑ ﻓﻲ ﺼـﺒﺎﺡ ﺍﻟﺨﻴـﺭ(‬ ‫ﺒﺎﻟﻁﺒﻊ.. ﻻ ﺯﻟﻨﺎ ﻨﺭﺍﻩ ﻭﻨﺸﻤﻪ ﻭﻨﻠﻤﺴـﻪ ﻭﻨﻨﻅـﺭ ﻟـﻪ‬ ‫ﻭﻴﻨﻅﺭ ﻟﻨﺎ ﻓﻲ ﻜل ﻭﻗﺕ، ﻭﺤﻴﻥ ﻨﻘﺭﺃ ﺃﺸﻌﺎﺭﻩ، ﻭﺤـﻴﻥ ﻨـﺩﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﺸﺭﻴﻁ ﻟﻨﺴﻤﻌﻪ.‬ ‫)ﻜﺎﻥ ﻤﻌﺎﻴﺎ ﺍﻟﻤﻴﻪ ﻓـﻲ ﺍﻟﺯﻤﺯﻤﻴـﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﻭﻁﻥ ﻓﻲ ﺍﻟـﺫﺍﻜﺭﻩ ﺍﻹﻟﺯﺍﻤﻴـﻪ(‬
  • 11. ‫ﺇﻥ ﺩﻴﻭﺍﻥ "ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠﺏ ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ" ﻫﻭ ﺍﻟﻌﻤﻭﺩ ﺍﻟﻔﻘـﺭﻱ‬ ‫ﻟﺸﻌﺭ ﻓﺅﺍﺩ ﺤﺩﺍﺩ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺠﻠﻁﺔ. ﻭﻜﻤﺎ ﻗﺎل ﻫﻭ ﻓﻲ ﻤﻘﺩﻤـﺔ ﻨـﻭﺭ‬ ‫ﺍﻟﺨﻴﺎل "ﻫﺫﺍ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ ﻜﺘﺏ ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻜﺴﺔ"؛ ﺃﻗﻭل:‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﺫﺍ ﺍﻟﺩﻴﻭﺍﻥ ﻜﺘﺏ ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﻭﺕ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘﺎﺭﻴﺦ ﻁﻭﻴل ﺒﻴﻨﻬﻤﺎ، ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻌﺘﻘل ﻭﻤﺎ ﺃﺘﺒﻊ ﺴﻨﺔ ﺴﺒﻌﻴﻥ‬ ‫ﻭ"ﺍﻟﺩﻭﺨﺔ" ﻭﺍﻟﺠﻠﻁﺔ ﻭﻤﻭﺕ ﺍﻷﺼﺩﻗﺎﺀ ﻭﺤﺼﺎﺭ ﺒﻴﺭﻭﺕ.‬ ‫ﻨﻌﻡ ﻜﺎﻥ ﺭﺩﺍ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﻭﺕ، ﻜﻤﺎ ﻗﺎل ﻫﻭ:‬ ‫‪‬‬ ‫) ـﺕ ـﺎﻟﻌﺭﺒﻲ ـﺎﻏﻨﻲ ـﻡ‬ ‫ﻟﻜـ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﻜﻨـ ﺒـ‬ ‫ـﺕ ـﺎﻟﻑ ـﺕ ـﻴﻥ ﺍﷲ‬ ‫ﺘﺤـ ﻋـ‬ ‫ﻜﻨـ ﺤـ‬ ‫ﺇﻨـﻲ ﺁﺨـﺩ ﺤﻘـﻲ ﻤـﻥ ﻤـﻭﺘﻲ(‬ ‫ـ ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﻤﻴﺭ ﺤﺩﺍﺩ‬ ‫ّ‬
  • 13. ‫ﺠﻭﺩﺓ ﺴﻌﻴﺩ ﺍﻟﺩﻴﺏ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺠﺎﺕ ﺒﺴﺭﻋﻪ ﺯﻱ ﻏﻤﻀـﺔ ﻋـﻴﻥ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻤـﺎﻗﻠﺘﺵ ﺯﻱ ﻟﻤ‪‬ـﺢ ﺍﻟﺒ ‪‬ـﺭ‬ ‫‪‬ﺼ‬ ‫‪ ‬ﹶ‬ ‫ـﺕ ﺒﺎﺘﻘﻠ ـﺏ ـﻰ ﺍﻟﺠﻨ ـﻴﻥ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﹼـ ﻋﻠـ‬ ‫ﻜﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻜﺎﺒﻭﺱ ﻤﻥ ﻜل ﺠﻨـﺏ ﻴﺠﻴﻨـﻲ‬ ‫ﺯﻱ ﺃﻋﻤ ـﻰ ﻴﺤ ـﺱ ﻟﻤ ـﺎ ﻴﺠ ـﺱ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ﺃﻟﻘﻰ ﻨﻔﺴـﻲ ﻭﺍﻻ ﺍﺸـﻭﻑ ﻨﻔﺴـﻲ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺒﺎﻟﺘﻔــﺕ ﻤــﻥ ﺁﺨــﺭ ﺍﻟــﺩﻨﻴﺎ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﻴــﺭ ﺒﺘﺠﺭﺠــﺭ ﺍﻟﻌﺭ ‪‬ــﺎﺕ‬ ‫‪ ‬ﺒ‬ ‫ﺍﻟﺴﻤﺎ ﺍﻟﻠﻲ ﺘﺤـﺕ ﻤﻨﻬـﺎ ﺤﺎﺒـﺎﺕ‬ ‫ﻋﻨﺩ ﻜﻭﺒﺭﻱ ﺃﺒـﻭ ﺍﻟﻌـﻼ ﺒﺘﺸـﺘﻲ‬ ‫ﺃﻨﻜﻤﺵ ﻓـﻲ ﺠ ﹼﺘـﻲ ﻤـﻥ ﺍﻟﺒـﺭﺩ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻟ ‪‬ﻪ ﺤﺎﺭﺠﻊ ﻁﻔل ﺘﺤـﺕ ﺍﻟﻤﻁـﺭ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻭﺍﻨﺤﻨﻲ ﻉ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﺍﻓﻀل ﻋﺠﻭﺯ‬ ‫ﺍﺘﻭﻫﻤﺕ ﺍﻟﺨﻭﻑ ﺩﻫﺴـﻨﻲ ﺍﻟﺨﻁـﺭ‬
  • 14. ‫ﻜ ـل ﺸ ـﻲﺀ ﺇﻻ ﺍﻟﺨﻴﺎﻨ ـﻪ ﻴﺠ ـﻭﺯ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺃﻟﺒﺱ ﺍﻟﺘﻭﺏ ﺍﻟﻠـﻲ ﻤـﺵ ﺘـﻭﺒﻲ‬ ‫ﺃﻋﻤـل ﺍﻟﻤﻤﻜـﻥ ﻤـﻊ ﺍﻟﻤﺴـﺘﺤﻴل‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﻤﺸــﻲ ﺯﻱ ﺍﻟﺨﻨﻔﺴــﻪ ﻭﺍﻟﺒــﺩ‬ ‫ﺠﻨﺏ ﺤﻴﻁﻪ ﻓﻲ ﺭﻜـﻥ ﻉ ﺍﻟﺴـﹼﻡ‬ ‫ﻠ‬ ‫ـﺄﹼﻡ‬ ‫ـ ﹶﺭ ﺒﻴﺘــ ﻟ‬ ‫ـﺭ ﺍﻷﺼــ ﻔ‬ ‫ﺍﻟﺤﺠــ‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺃﺜـﺭ ﻟﻠﻌﺸـﺭﻩ ﻤﻬﻤـﺎ ﺘﻬـﻭﻥ‬ ‫ﺃﻗﺒل ﺍﻟﻅﻠـﻡ ﺍﻟﻠـﻲ ﻓـﻲ ﺍﻷﺸـﻴﺎﺀ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻴــﺎﻟﻲ ﺒﺨــﺩﻫﺎ ﺍﻟﻤــﺩﻫﻭﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻴﺎﻩ ﻭﺍﻟﻨﺎﺱ ﻭﺤﺘﻰ ﻓﻲ ﻨﻔﺴـﻲ‬ ‫ﻭﺍﻗﺭﺍ ﻓﻲ ﺍﻟﺠﺭﻨـﺎل ﻜـﻼﻡ ﺘـﺎﻨﻲ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻘل ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺎﻀـﻲ ﻭﺍﺴـﺘﻐﺭﺏ‬ ‫ﻭﺍﺒﻜــﻲ ﻉ ﺍﻟﻤﺴــﺘﻘﺒل ﺍﻟﻔــﺎﻨﻲ‬ ‫ـﻪ ـﻰ ـﻲ‬ ‫ـل ﺍﻟﻅﻠﻤـ ﻋﻠـ ﻋﻴﻨـ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﺤﻤـ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﺒﻪ ﻤﻥ ﻨـﻭﻤﻲ ﻭﺍﺴ‪‬ـﻤﻊ ﻨﻌـﻲ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬ ‫ﺍﺴﻤﻪ ﺒﺎﻟﻜﺎﻤل ﻴـﺎ ﻓﺠـﺭ ﺍﻟﻁﻴـﺏ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻋﺕ ﻤﻨ ـﻲ ﺃﻴ ـﻪ‬ ‫ﹼـ ‪‬ﺎﻤـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﻀـ‬
  • 15. ‫ـﻭﺕ‬‫ـﺏ ﻭﺍﻟﻤـ‬‫ﻭﺍﺩﻱ ﺃﻴ ـﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺍﺴﻤﻪ ﺒﺎﻟﻜﺎﻤل ﻓﻲ ﺃﻭﺭﺩﻱ ﺍﻟﻠﻴﻤـﺎﻥ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺼـﺒﺎﺡ ﺍﻟﻤﺠـﺭﻡ ﺍﻟﻤﺸـﺌﻭﻡ‬ ‫ـﺘﻔﺽ ـﻤﻪ ـﻊ ـﻭﻡ‬ ‫ﺠﺴـ ﻭﻴﻘـ ﻭﻴﻘـ‬ ‫ﻴﻨـ‬ ‫ـﻭﻡ‬ ‫ـﺩ ﻭﺍﻟﺸـ‬ ‫ـﺭ ـﻴﻥ ﺍﻟﺠﺭﻴـ‬ ‫ﻴﻨﺘﺸـ ﺒـ‬ ‫ﺠﻭﺩﺓ ﻜﺎﻥ ﻴﺸـﺒﻪ ﺴـﺎﻋﺘﻬﺎ ﺒـﻼل‬ ‫ﺠ ـﻭﺩﺓ ﻜ ـﺎﻥ ﻴﺸ ـﺒﻪ ﺩﻤ ـﻭﻉ ﺍﻷﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺼﻔﺤﻪ ﻤﻜﺘﻭﺒﻪ ﺒﺸـﺭﻑ ﻭﺠـﻼل‬ ‫ـﺭﺍﺀﻩ ـﻥ ـﺩﺍﻉ ـﺅﻡ‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻤـ ﺨـ‬ ‫ﺍﻟﺒـ‬ ‫ﻟ ‪‬ــﻪ ﻓــﺎﻜﺭﻩ ﻴــﺎ ﻟﻴﺎﻟﻴﻨــﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺴ ـ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺭ ﻗﺒﻠﻴﻨـ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ـﺎﺤﻲ ﺍﻟﻔﺠـ‬ ‫ﺼـ‬ ‫ﺠـ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ـﺎﻟﻊ ﻟﻠﺠ ـل ـﺭﺩﺍﻥ‬ ‫ﺒـ ﺒـ‬ ‫ﻁـ‬ ‫ﺠـ‬ ‫ﻟ ‪‬ﺎ ﻴﻠﻘـﻰ ﺍﻟﺸـﻤﺱ ﻴﺒﻘـﻰ ﺴـﻌﻴﺩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟﺴ ـﻪ ﺒ ـﺎﺤﻠﻡ ﻭﺍﻻ ﺠ ـﻭﺩﺓ ﺒ ـﻴﺤﻠﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫‪‬ـ ـ‬ ‫ﺇ ﹼﻲ ﺒﺎﺘـﺩﺤﺭﺝ ﻓـﻲ ﻫـﻭ ﺒﻌﻴـﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻓﻲ ﺯﻤـﻥ ﻏﻴـﺭ ﺍﻟﻨﻬـﺎﺭ ﻭﺍﻟﻠﻴـل‬ ‫ﺠﺎﺀﺕ ﻓﻲ ﻋﻴﻨﻲ ﻟ ‪‬ﺎ ﺸـﺎﻟﺕ ﺸـﻴل‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﺨﺭ ﻤﺭﻤﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻪ ـﻭﻕ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ﺃﺯﻤـ ﻓـ‬
  • 16. ‫ـﻭﺏ‬ ‫ـﺩ ﺍﻟﻤﻘﻠـ‬ ‫ـﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﻬﺩﻫـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﺎﻤﻠـ‬ ‫ﻜ ﹼــﺎ ﺯﻱ ﺍﻟﺠــﻥ ﻤﺘﺴــ ﹼﺭﻴﻥ‬ ‫ﺨ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻨﺒﻨﻲ ﻷ ﻨﻜﺴﺭ ﺤﺠﺭ ﻤـﺵ ﻁـﻭﺏ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺴﺭﺍﺏ ﻭﺍﻟﺼـﻬﺩ ﻤﺘﺴـﻤﺭﻴﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻟﻤـ ـﺢ ﺍﻷﺸـ ـﺒﺎﺡ ﺒﻴﺘﺤﺭﻜـ ـﻭﺍ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟــﺯﻟﻁ ﺒﻴﺴــﻔﻠﺕ ﺍﻟﺸــﺎﺭﻉ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﺍﻥ‬ ‫ـﺩ ﹼﻥ ﺍﻟﻘﻁــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻬـ ـﻭﺍ ﺒﻴــ ﺨ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋﻴﻨﻲ ﺸﺎﻴﻔﻪ ﺍﻟﻤﻨﻅـﺭ ﺍﻟﻤﺸـﺭﻭﺥ‬ ‫ـﺭﻩ ـﺩﻭﺥ‬ ‫ـ ‪‬ﻡ ﻭﻤـ ‪ ‬ﻴـ‬ ‫ـﺭﻩ ﺒﻴﻐـ ﻴ‬ ‫ﻤـ ‪‬‬ ‫ـﺭﻩ ﺒﻴﺠﻴﺒ ـﻲ ـﺭﻩ ﻴﺠﻴـ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ﻨـ ﻭﻤـ ‪‬‬ ‫ﻤـ ‪‬‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬ ‫ـﺎﻩ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻡ ـﺠﻥ ﻭﺍﻟﻤﺄﺴـ‬ ‫ﻓـ ﺘﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﺎ ـﺩﺍ ﺍﻟﺸ ـﻌ ‪‬ﺍ‬ ‫ﹸـ ‪‬ﺭ‬ ‫ـﺎ ﺁﻩ ﺇﺤﻨـ ﻜـ‬‫ﻗﻠﻨـ‬ ‫ﻗﻠﺒﻨـ ـﺎ ﺍﻟﺴـ ـ ‪‬ﺎﺭﻩ ﺃﻡ ﺍﻟﻬـ ـﺩﻭﻡ‬ ‫ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬ﻁ‬ ‫ـﺎ ﻭﻨﻌــ ﻴ‬‫ـﻲ ﺒﻨﻁﹼﻌﻬــ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻟ ‪‬ﺎ ﻨـﺩﺨل ﻓﻴﻬـﺎ ﺘـﺎﻨﻲ ﻭﺘﺎﻟـﺕ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻡ ﺍﻟﻘﺎﻓﻴــ‬ ‫ـﺎﺭﺏ ﺘﺤﻜــ‬ ‫ﺍﻟﺘﺠــ‬ ‫ـﻡ ـ ‪‬ﻟﺘﻨﺎ ﻭﻗﺎﻟــ‬ ‫ـﺕ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﺍﺴــ ﺒــ ﺩ‬
  • 17. ‫ﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻓﻴﻥ ﻗﻤﻴﺹ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺯﺭﺍﻴﺭ ﻓـﻴﻥ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﺕ ﻴﺘﻌﻠ ـﻕ ـﻰ ﺍﻟﻜﺘﻔـ‬ ‫ﹼـ ﻋﻠـ‬ ‫ﺒﺸـ‬ ‫ﺘﺤﺕ ﻤﻨـﻪ ﺍﻟﻘﻠـﺏ ﻴﺎﻤـﺎ ﺨﻔـﻕ‬ ‫ـﺒﺎﺏ ـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﻭﻴ ـﺎ ـﻼﻡ ﺍﻟﺸـ‬ ‫‪‬ـ ﺃﺤـ‬ ‫ﺭ ‪‬ﺢ ﺍﻟ ﹶﻬﺭ ﺍﻟﻠـﻲ ﺸـﺎل ﺒـﺎﻟﻐﹶﻕ‬ ‫ﹶﻠ‬ ‫ﻴ ﻅ‬ ‫ﺨـﺩ ﻟـﻙ ﺍﺘﻨﺎﺸـﺭ ﺴـﻨﻪ ﺇﻓـﺭﺍﺝ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺇﻨﺕ ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻙ ﻴﺎ ﺠﻭﺩﺓ ‪‬ـ ‪‬ﻕ‬ ‫ﻋ ﺭ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﺍﻟﺸــﻘﺎ ﺩﺍﻴــﻡ ﺒــﻼ ﺇﺤــﺭﺍﺝ‬ ‫ﺃﺴ ـﺄﻟﻙ ﻤﻤﻜ ـﻥ ﻴﻁ ـﻭل ﺍﻷﺴ ـﻰ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻘﻴﻘــﻪ ﺍﻹﻨﺴــﺎﻨﻴﻪ ﺘﻀــﻴﻊ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﺎﻥ ﻤﺤﻴ ـﺎﻙ ـﻭﺩﻭﺩ ﺍﻜﺘﺴـ‬ ‫‪‬ـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﺎﻤﻪ ـﻥ ـﺩ ‪‬ﺎﺀ ﺍﻟﻭﺩﻴـ‬ ‫ﺍﺒﺘﺴـ ﻤـ ﺍﻟـ ‪‬ﻫ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴ ـﺎﻤﻪ ﻤ ـﻥ ﺠﻬ ـﺎﺩ ﻤﻐﻤ ـﻭﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻭﺭ‬ ‫ـﺎﻤﻪ ـﻥ ـﺩﻓﺎ ﻭﺍﻟﻨـ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴـ ﻤـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻴﻁﻠﺒﻭﻫﺎ ﻭﻴﺭﺘﺎﺤﻭﺍ ﻟ ‪‬ـﺎ ﺍﻟﺤ ‪‬ﺍ ﹶـﻰ‬ ‫‪‬ﺯ ﻨ‬ ‫ﹾﻬ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺸـﺎﻓﻙ ﻓـﺎﺭﺵ ﺍﻟﺯﻨﺯﺍﻨـﻪ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﻤﺎﺸﻲ ﺍﻟﻅﻬﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﺸـﺎﺭﻉ‬ ‫ﹼ‬
  • 18. ‫ﺸﺎﻑ ﻋﻠﻰ ﺠﺒﻴﻨﻙ ﺴـﻤﺎ ‪‬ﻁﻤﺌ ﹼـﻪ‬ ‫ﻤ ﻨ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺎﻭﺏ ﻭﺒﺘﺅﻜــ‬ ‫ـﺕ ﺒﺘﺠــ‬ ‫ﺍﻨــ‬ ‫ﻋﻥ ﺠﻤﻴﻊ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺠﻠـﺩ ﻭﺍﺘﺴـﺠﻥ‬ ‫ـﻭل‬ ‫ﻭﺍﻟﺸ ـﻬﻴﺩ ﺍﻟﻤﻨﻁﻠ ـﻕ ﻭﺍﻟﺨﺠـ‬ ‫‪ ‬ﹾ ﹶِـ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ﻭﺍﻨﺕ ﺒﺘﻘﻭل ﻟﻲ ﻓﻲ ﺴﺎﻋﺔ ﺸـﺠﻥ‬ ‫ـﻭل‬‫ـﺎ ﺒﺘﻘــ‬‫ـﻙ ﻜﻠﻬــ‬‫ﻭﺒﺤﻴﺎﺘــ‬ ‫ـﻴﻥ ﻁﻴ ـﺏ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺎل ﺍﻟﻁﻴﺒــ‬‫ﻟﻠﻌﻴــ‬ ‫ﻟﻠﺒﻨــﺎﺕ ﺍﻟﻤﺤ ِــﻨﺎﺕ ﺤﺎﻀــﺭ‬ ‫‪ ‬ﺴ‬ ‫ـﺭﺏ‬ ‫ـﺭ ﻉ ﺍﻟﻤﻐـ‬ ‫" ـﺎ ﺭﺩ" ﺍﻟﻔﺠـ‬ ‫ﻴﺎﻤـ‬ ‫ﺠﺎﺕ ﻓﻲ ﻭﺩﻨﻲ ﻭﺼـ ‪‬ﺔ ﺍﻟﺸـﺎﻁﺭ‬ ‫ﻴ‬ ‫ـﻼﻡ ﺨﻠ ـﻪ ﻋﻤ ـل ﺃﺤﻠ ـﻰ‬ ‫‪‬ﹶـ‬ ‫ﹼﻴـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﺍﻟﻜـ‬ ‫ـﻰ‬‫ﻭﺍﻟﻤﺜ ـل ﺨﻠ ـﻪ ﻤﺜ ـل ﺃﻋﻠـ‬ ‫ﹼﻴـ ‪ ‬ﹶـ‬ ‫‪ ‬ﹶـ‬ ‫ـ ‪‬ﺩ ـﻭﻡ ـﻲ ـﺩﻤﻬﻡ‬ ‫ﺴـ ﻴ ﺍﻟﻘـ ﺍﻟﻠـ ﻴﺨـ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻌﺭﻕ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﺤﺭﻩ ﺼﺒﻴﺏ‬ ‫ﻤﻘ ـﺩ ِﻴﻥ ﻴﺴ ـﹶﻡ ـﻲ ﻤﻘ ـ ِﻤﻬﻡ‬ ‫‪‬ـ ﻠ ﻟـ ‪ ‬ﹾـ ﺩ‬ ‫‪ ‬ﹾـ ِﻤ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬ ‫ـﻠﻡ ـﻲ‬ ‫ـﺕ ﻴﺴ ـﹶﻡ ـﻲ ﻭﺘﺴـ ﻟـ‬ ‫‪‬ـ ﻠ ﻟـ‬ ‫ﻗﻠـ‬ ‫ﻨﺎﻡ ﻓﻲ ﺤﻀﻥ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﺍﺤﻠﻡ ﻟـﻲ‬
  • 19. ‫ﻜﹼﻨﺎ ﻓـﻲ ﺤﻠـﻡ ﻭﺴـﻔﺭ ﻭﺨﻴـﺎل‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻫﺎﺕ ﺇﻴﺩﻴﻨﺎ ﻓـﻲ ﺒﻌـﺽ ﻟﻸﺠﻴـﺎل‬ ‫ـﻌﺭ ﻭﺍﺘﻨﻬ ـﺩ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻭل ـﺎﻱ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻗـ ﻤﻌـ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻗﻭل ﻭﺸﻕ ﻓـﻲ ﻤﻬﺠﺘـﻲ ﻭﺍﺜﺒـﺕ‬ ‫ﻓـ ـﻲ ﻋﻴـ ـﻭﻨﻲ ﻻ ﺘﺒـ ـﺎﺭﺤﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻁﻌﻡ ﺸـﻌﺭﻙ ﺯﻱ ﻁﻌـﻡ ﺍﻟﻌـﻴﺵ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺩﻯ ﺍﻟﻠﻲ ﻴﺭ ﹼـﺏ ﺍﻹﺤﺴـﺎﺱ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﻤﺭ ﻁـﺎﻟﻊ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻜـﻭﺭﻨﻴﺵ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺭﺍﺏ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﺘﺤﻀـﻥ ﻭﺍﻨﺒـﺎﺱ‬ ‫ـﺎﻁﻪ ﺍﻥ ﻨﻘ ـﺭﺕ ـﻭﻴﺵ‬ ‫ﺒﺸـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺴـ‬ ‫ﻴﺴﻘﻁ ﺍﻟﺤـﺎﺠﺯ ﻤـﺎ ﺒـﻴﻥ ﺍﻟﻨـﺎﺱ‬ ‫ﻴﺎ ﺴﻼﻡ ﻉ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﺘﻭﻫـﺏ‬ ‫ﻜﻨﺯ ﺃﺭﻫﻑ ﻤـﻥ ﻤﻴـﺯﺍﻥ ﺍﻟـﺩﻫﺏ‬ ‫ـﻊ ﻭﺍﻟﻐﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـل ﺍﻟﻁﺒـ‬ ‫ـﺎﻥ ﺠﻤﻴـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺒﺎﺕ ﺍﻟﺴـﻭﺭ ﻭﺤـﻭﺵ ﺍﻟﺒﻴـﺕ‬ ‫ـﺎ ـﺎﻗﻭﺕ ﺍ ـﻤﺭ ﻭﺴﻌﺩﻴ ــﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ﻴـ ﻴـ‬ ‫ﺘﻨ ـﺩﻫﻭﺍ ﻟ ـﻪ ﻴﻘ ـﻭل ﻟﻜ ـﻡ ﻟ ‪‬ﻴ ـﺕ‬ ‫ـ ﺒـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬
  • 20. ‫ـﻪ ﻤﻬﺩﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﻪ ﻤﺒﺭﻭﻜــ‬ ‫ﻜﻠﻤﺘــ‬ ‫ـل‬ ‫ـﻴﻡ ﺍﻟﻌﻠﻴـ‬ ‫ﺯﻱ ـﺎ ـﻭل ﺍﻟﻨﺴـ‬ ‫‪ ‬ﻤـ ﺘﻘـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻲ ـﺭﺍﺏ ـﺎﺭﺩ ﺍﻟﻘﺎﺴـ‬ ‫ﺍﻟﺒـ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟﺨـ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﻭﺍﻗﻊ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻜـﺎﻥ ﺍﻟـﺫﻟﻴل‬ ‫ﺤﺎﺵ ﺒﺈﻴﺩﻩ ﺍﻟﺸﻭﻤﻪ ﻋـﻥ ﺭﺍﺴـﻲ‬ ‫"ﻤﺩ ﺇﻴـﺩﻩ ﺒﻘـﺕ ﺤﻤﺎﻤـﻪ" ﺠﻤﻴـل‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺼﻑ ﺠـﻭﺩﺓ ﻟﻘـﺩﺭﺓ ﺍﻹﻨﺴـﺎﻥ‬ ‫ﻓ ـﻲ "ﺍﻟﺯﻴ ـﺎﺭﻩ" ﺍﺴ ـﺘﻬل ﺍﻟﺤﻨ ـﺎﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ّ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺎل "ﻴﺎ ﻗﻭﺕ ﻴﻘﻔﺯ ﻋﻠـﻰ ﻜﺘـﺎﻓﻲ"‬ ‫ﺘﺎﻨﻲ ﺒﻴﺕ "ﻭﻴﻘﻭل ﻟﻲ ﺼﻨﺩل ﺠﺩﻴﺩ"‬ ‫ﻗﺎﻓﻴﺘ ـﻪ "ﻻﺤﺴ ـﻥ ﺒﻘﻴ ـﺕ ﺤ ـﺎﻓﻲ"‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩ ـﺎ ـﻪ ـﻪ ـﺩﻴﺩ‬ ‫ﺤـ ‪ ‬ﻓﻴﻨـ ﻟﺴـ ﻗﻠﺒـ ﺸـ‬ ‫ﻴﺒﻘ ـﻰ ﻴ ـﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟﻌ ـﺭﺏ ﻏﻴﺭﻨ ـﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻴﻨﺎ‬ ‫ـﻔﻨﺎ ﻭﻤﺸـ‬ ‫ـﻨﺎ ﻭﺸـ‬ ‫ـﺎ ﻋﺸـ‬ ‫ﻴﺎﻤـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻟﻭﺍ ﻭﻜﺒﺭﻨــ‬‫ـﺎﻤﻰ ﻗــ‬‫ﺍﻟﻴﺘــ‬ ‫ﻭﺍﻓﺘﻜﺭﻨــﺎ ﺒﻌــﺩ ﻤــﺎ ﻨﺴــﻴﻨﺎ‬ ‫ـﻡ ـﺎﻤﺭﻨﺎ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺩﻴﻬﻲ ﻴﻀـ ‪ ‬ﺴـ‬ ‫ﻜـ ﺒـ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬
  • 21. ‫ﺁﺩﻱ ﺃﻭل ﻤــﺭﻩ ﻓﻴﻬــﺎ ﻴﻐﻴــﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺃﻴــﺎﻡ ﺍﻟﻌﺠــﺏ ﻭﺍﻟﻤــﻭﺕ‬ ‫ـﺔ ـﻪ‬ ‫ـﻤﻌﻭﺍ ﻤﻨ ـﻲ ﺤﻜﺎﻴـ ﺁﻫـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ﻭﺍﺴـ‬ ‫ﻟ ‪‬ﺎ ﺃﻗﻭل ﺍﻟﺸـﻌﺭ ﺃﻋـﺭﻑ ‪‬ـ ‪‬ﺍﻫﺎ‬ ‫ﻤ ﺩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻏ ‪‬ﺭﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﺘﻴﻪ ﻭﺠـﻭﺩﺓ ﻫـﺩﺍﻫﺎ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﺤﺭﺍ ﺍﻟﻨـﺩﻯ ﺒﻴﻨـﺯل‬ ‫ـﺕ ﺍﻟﺤﺩ ـﻪ ـﻪ ـﺯل‬ ‫‪‬ﻭﺘـ ﻓﻴـ ﻤﻨـ‬ ‫ﻗﺎﻟـ‬ ‫ﺩﺍﻴــﺭ ﺩﺍﻴــﺭ ﺒــﻼ ﺸــﺒﺎﺒﻴﻙ‬ ‫ٍ‬ ‫ﺩﺍﻴــﺭ ﺩﺍﻴــﺭ ﺒــﻼ ﺃﺒــﻭﺍﺏ‬ ‫ٍ‬ ‫ﻤﺎ ﺍﻟﺘﻘﻴﺕ ﻤ ﹼﻙ ﻴﺎ ﻤﻨـﺯل ﺠـﻭﺍﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻨﻴﻥ ـﺕ ـﺎ ﺒﺎﻨﺎﺩﻴـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ ﻓﺎﺘـ ﻭﺃﻨـ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﻤﻥ ﺼـﻐﺭﻱ ﺒﺎﺨﺎﻴـل ﻓﻴـﻙ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ﺃﻤ ـﺎ ـﻭﻗﺘﻲ ـﺅﺍﺩﻱ ﺍﻨﻔﺠـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫‪‬ـ ﺩﻟـ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﺯ ‪‬ﻙ ﻁﻭﺏ ﺃﺼـﻡ ﻭﺤﺠـﺭ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤﻬﻤﺎ ﻀﺞ ﺒﺄﻟﻑ ﻀـﻲ ﻭﻀـﺠﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭ‬‫ـﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﻐﺠـ‬‫ـﻭﻥ ﺃﻟﻭﺍﻨـ‬‫ﻭﺍﻟﻨﻴـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺯﺍﺯ ﻤﻥ ﺒـﺭﻩ ﻴﻔـﺘﺢ ﺒﻭﺘﻴـﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﺸﺏ ﻤﻥ ﻭﺠﻭﻩ ﻴﻌﻤل ﺩﻴﻜـﻭﺭ‬
  • 22. ‫ـﻲ ـﻲ ـﺯﻭﺭ‬ ‫ـﻼﻡ ﺍﻷﺠﻨﺒـ ﻓـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﻜـ‬ ‫ﺒﺎﻟﺘﻔــﺕ ﻟﻶﺨــﺭﻩ ﻭﺍﻟﺘــﺭﺍﺙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺙ‬ ‫ـﺎ ﺃﻨﻜــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺤﺒ ـﻪ ﻏﺯﻟﻬــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺯﻤﺎﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﻨﻘـﺽ ﻏﺯﻟـﻲ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ـﺩ ـﻪ ـﺩﻩ ـﻲ‬ ‫ﻤـ ‪ ‬ﺇﻴﺩﻴـ ﺒﻴﻨـ ﻟـ‬ ‫ﺠـ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻐﻨـﻲ ﻟﻨـﺎ ﺃﻏـﺎﻨﻲ ﺍﻟﺴـ ‪‬ﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻟ ‪‬ــﺎ ﻨﺘﺸــﻭﻕ ﻭﻟ ‪‬ــﺎ ﻨﻌ ‪‬ــﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻐ ﹼـﻲ ﻤـﻥ ﺃﻏـﺎﻨﻲ ﺍﻟﺸـﺎﻡ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻨﻲ ﺭ ـﺩﻩ ﻴﺎﺒــ‬ ‫‪‬ﺍﻴــ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﷲ ﻤــ‬ ‫‪‬ﺍ ‪‬ﺩﻩ ﻴﺎ ﻤﺼـﺭ ‪‬ـﻭﺘﻪ ﺍﻟﺤﻨـﻭﻥ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺭﻴ‬ ‫‪‬ﺍ ‪‬ﺩﻩ ﺒﻴﺘﻪ ﻓـﻲ ﻁـﺭﻑ ﺍﻟﺯﻴﺘـﻭﻥ‬ ‫ﺭﻴ‬ ‫ﺍﻟﻜــﺭﻴﻡ ﻴﺴــﺘﻘﺒﻠﻙ ﺒﺎﻟﺤﻀــﻥ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺼﺭﻴﺢ ﻴﻀﺤﻙ ﻟﻲ ﻤﻥ ﻗﻠﺒـﻪ‬ ‫ﻜــﺎﻥ ﻤﻔــ ﹼﺢ ﺯﻱ ﻭﺭﺩ ﺍﻟﺒﻠــﺩ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺃﺼـﻴل ﺯﻱ ﺍﻟـ ‪‬ﺭﻩ ﻭﺍﻟﻘﻤـﺢ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺤﺒﻴﺒـﻲ ﻭﻜـﺎﻥ ﺃﺭﻕ ﺤﺒﻴـﺏ‬ ‫ـل ـﻭﺩﺓ ـﻌﻴﺩ ـﺩﻴﺏ‬ ‫ﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺯﻤﻴـ ﺠـ‬
  • 23. ‫ﺃﻡ ﺼﻔﻭﺕ‬ ‫ﻭﺵ ﺃﺒـ ـﻴﺽ ﻻﺒـ ـﺱ ﺍﻟﻁﺭﺤـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫ﺯﻱ ﺁﻴـــﻪ ﻤﻨـــﻭﺭﻩ ﺒﻴﻁـــل‬ ‫ّ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺩﺭ ﻭﺍﻟﻔﺎﺘﺤــ‬‫ـﺔ ﺍﻟﻘــ‬‫ﺯﻱ ﻟﻴﻠــ‬ ‫ـﻲ ـﻥ ـل ـﺩﻯ ـﺎﺒﺤﻪ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﻤـ ﻗﺒـ ﺍﻟﻨـ ﺼـ‬ ‫ﻜــﺎﻥ ﺩﻋﺎﻫــﺎ ﺍﺒﺘﻬــﺎل ﺍﻟﻔــل‬ ‫ّ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻴﻥ ﺃﻭﺤ ـﻰ‬ ‫‪‬ـــ‬ ‫ـﺎ ﻟﻠﻁﻴﺒـــ‬ ‫ﺭ ‪‬ﻨـــ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺎﺩﻱ ﻭﺍﻟﻔﺭﺤــ‬‫ـﻼﻡ ﺍﻟﻬــ‬‫ﺍﻟﺴــ‬ ‫ﺍﻹﻴﻤــﺎﻥ ﺍﻟﻠــﻲ ﻴﻘــﻑ ﻟﻠــﺫل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻤﻭﺩ ﺍ ـﺎﺩﺭ ـﻲ ﺍﺤﺘﻤـ‬ ‫ـل‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻟﻘـ‬ ‫ﺍﻟﺼـ‬ ‫ـﺭ ـﻨﻴﻥ‬ ‫ـﺭﻭﺕ ﻭﻗﻬـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﺠﺒـ‬ ‫ﺨﻨﻘـ‬ ‫ـﺕ ـﻤﻪ ﻭﺍﻻ ﺠﺒ ـل‬ ‫ﹼ ‪ ‬ـ‬ ‫ـﺫ ﻜﺎﻨـ ﻨﺴـ‬‫ﻫﻴـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ـﺎ ﺒ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠـ ﻴـ ﹼـ‬ ‫ﻴـ ‪‬ﻨـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﺭ ـﻲ ﺍﻟﻤﻌﺘﻘـ‬ ‫ﺭﺩ ـﻲ ﺍﻟﻔﺠـ ﻓـ‬ ‫‪  ‬ﻋﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻀﺤﻰ ﺍﻟﻭﺍﻀﺢ ﻓﻲ ﻀﻲ ﺍﻟﺠﺒـﻴﻥ‬ ‫ـﻲ ﺃﻡ ﺍﻷﻤ ـل‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺃﻡ ﺼ ـﻔﹾﻭﺕ ﻫــ‬ ‫‪ ‬ــ‬
  • 24. ‫ﻫــﻲ ﺃ ‪‬ــﻲ ﻭﻫــﻲ ﺃﻡ ﺍﻟ ﹸــل‬ ‫ّ‬ ‫ﻜ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﻤ ـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀ ـﻌﻪ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ ‪ِ  ‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﻤﺭﺴ ـﺎل‬ ‫ِ ‪ ‬ـ‬ ‫ﺨﻠ ـﻲ ـﻲ ﻭﺒﻴﻨـ‬ ‫ﹶﹼـ ﺒﻴﻨـ‬ ‫ﻫﺎﺘﻑ ﺍﻟﺸـﻌﺏ ﺍﻟﻠـﻲ ﺩﺍﻴ ‪‬ـﺎ ﻭ ‪‬ـﺏ‬ ‫ﻤ ‪‬ﺠ‬ ‫ﻴ ـﺎ ﺭﺌﻴﺴ ـﻪ ﻓ ـﻲ ﻤﺠﻤ ـﻊ ﺍﻷﻤﺜ ـﺎل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺎل ﻟﻙ ﺍﻟﻤـ ‪‬ﺍل ﻋـﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﻨﻜﺘـﺏ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺠﺒــﻴﻥ ﻻﺯﻡ ﺘﺸــﻭﻓﻪ ﺍﻟﻌــﻴﻥ‬ ‫ﻴــﺎ ﻋﻠﻴﻤــﻪ ﺒﺎﻟﺸــﻘﺎ ﻭﺍﻟ ‪‬ــﻕ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺤ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻫ ‪‬ــﺎ ﻭﺍﺤــﺩ ﻭﺍﻻ ﻫﻤــﺎ ﺍﺘﻨــﻴﻥ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻜﻨــﺕ ﺃﺴــﻤﻊ ﻤ ﹼــﻙ ﺍﻟﻜﻠﻤــﻪ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺃﻟﻘـ ـﻰ ﻓﻴﻬـ ـﺎ ﺒﻠﺴـ ـﻡ ﺍﻟﺤﻜﻤـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﻟﻘــﻰ ﻓﻴﻬــﺎ ﺍﻟﻨﺴ‪‬ــﻤﻪ ﻭﺍﻟﻨﻌﻤــﻪ‬ ‫ـﻥ ﻨﺒ ـﺎﺕ ـﺏ ـ ﹼﺭ ـﺎﺕ‬ ‫ﻤـ ﹶ ‪‬ـ ﺍﻟﺤـ ‪ ‬ﺴـ ﻜ ﻨﺒـ‬ ‫ﻴــﺎ ﺴــﻌﻴﺩﻩ ﺒﻬﺎﻟــﺔ ﺍﻟﻤﻨﹾﺠ ‪‬ــﺎﺕ‬ ‫‪ ‬ﺒ‬ ‫ﻗ ‪‬ــﺩﻴﻨﻲ ﻓــﻲ ﻅﻠــﻙ ﺍﻟﻤﻤ‪‬ــﺩﻭﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻌ‬ ‫ـﺎﺡ ـ ‪‬ﺩﻭﺩ‬ ‫ﺍﻟـ ﻭ‬ ‫ﻗﺭ ـﻲ ـﻥ ﺍﻟﺠﻨـ‬ ‫‪‬ﺒﻴﻨـ ﻤـ‬ ‫ﺍﻟــﺯﻤﻥ ﻜﺎﻤــل ﻭﻤﺎﻟــﻪ ﺤــﺩﻭﺩ‬
  • 25. ‫ـﻴﻥ‬‫ﺭﺠ ـﻲ ـﺎﻡ ـﺫﺍ ﻭﺃﺭﺒﻌـ‬ ‫‪‬ﻌﻴﻨـ ﻟﻌـ ﻜـ‬ ‫ـﺭﻑ ـﻲ ﺩﺍ‬ ‫ﺍﻟﺤـ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﺯﻴ ـﻙ ﻭﺍﻋـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺃﻤﺸـ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﻑ ﻉ ﺍﻟﻴﻤـ‬ ‫ـﺎﻨﻲ ـﺎﺭﻩ ﺃﻨﻌﻁـ‬ ‫ﺤـ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ﺃﻭﺼـل ﺍﻟﺒﻴـﺕ ﺍﻟﻠـﻲ ﻓـﻲ ﺍﻟﺴـ ‪‬ﺩﻩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﺴ ـﻤﻲ ـﺎﺭﺱ ﻭﺍﻻ ﺍﺴ ـﻤﻲ ﺃﻤ ـﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫ـ ﻓـ‬ ‫ـﺎﻟﻊ ﺭﺤ ـﻲ ﺍﻟﻤﻨ ـﺩﻩ‬ ‫‪ ‬ﹾﺸـ ‪‬‬ ‫ﻠﺘـ‬ ‫ـﻲ ﻤﻁـ‬‫ﻓـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ـﺎ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠـ ﻴـ ﱠـ‬ ‫ﻴـ ﺒﻨـ‬ ‫ـﺕ ﺘﻠﺒ ـﻲ ﺍﻟﻨ ـﺩﺍ‬ ‫‪‬ــ ِــ‬ ‫ﺃﻤ ـﻡ ﻗﺎﻤــ‬ ‫‪‬ﻜــ‬ ‫ﺯ ‪‬ﺩﺕ ﻋــﻭﺩﻱ ﺒﺭﻋﺸــﺔ ﺤﻨــﻴﻥ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺜ ‪‬ﺘـ ـﺕ ﻗﻠﺒـ ـﻲ ﺃﻤـ ـﺎﻡ ﺍﻟ ِـ ـﺩﻯ‬ ‫ـ ﻌ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒ ـ‬ ‫ﻨــ ‪‬ﺭﺘﻨﻲ ﻓــﻲ ﺍﻟﺠﻬــﺎﺩ ﻭﺍﻟﻔــﺩﺍ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻋﹼﻤﺘﻨـــﻲ ﺍﺤﺘـــﺭﺍﻡ ﺍﻟﺤﻴـــﺎﻩ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻜﺎﻨـ ـﺕ ﺍﻟﻤﻌـ ـﺯﻭﺯﻩ ﻭﺍﻟﻤﺴ‪‬ـ ـﻌﺩﻩ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤــﺎ ﺴــﻤﻌﺘﺵ ﻤﻨﻬــﺎ ﻗﻭﻟــﺔ ﺁﻩ‬ ‫ﺇﻻ ﻤـــﺭﻩ ﻭﺍﻟﺘﻘـــﻲ ﻋﻴـــﻭﻨﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺭﺼــﻴﻑ ﺍﻟ ﹸﻬــﺭ ﻨﺴــﻴﻭﻨﻲ‬ ‫ﻅ‬ ‫ـﺎﻡ‬‫ـﺎﻭﺩﻨﻲ ـﻲ ـﺤﺎﺒﺔ ﻏﻴـ‬ ‫ﻓـ ﺴـ‬ ‫ﺒﻴﻌـ‬ ‫ـﻭﻡ ـﻪ ـﻥ ـﺭﻕ ﺍﻹﻴ ـﺎﻡ‬ ‫ِ ‪‬ـ‬ ‫ﻴـ ﻜﺄﻨـ ﻤـ ﻏـ‬
  • 26. ‫ـﺩ ـﺵ ـﺎﻤ ‪‬ﻪ‬ ‫ﺴـ ‪‬ﻌ‬ ‫ـﺎﻑ ﺍﻨﺼـ ‪ ‬ﻤـ‬‫ﺍﻟﻬﺘـ‬ ‫ـﺎﻥ ـ ‪‬ﻕ ـﺵ ـﺎﻴ ‪‬ﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻜـ ﻀـ ﻴ ﻭﻤـ ﺴـ ‪‬ﻌ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻭﻜﺎﻥ ﻤـﻥ ﺒﻌـﺩ ﻴـﻭﻡ ﺍﻟﺸـﺒﺎﺏ‬ ‫ـﺒﺎﺏ‬‫ـ ‪‬ل ﺍﻷﺴــ‬ ‫ـﺯﻤﻥ ﺒﻴﺒــ ﺩ‬‫ﻭﺍﻟــ‬ ‫ـﻭﺒﺭﻱ ﻋﺒ ـﺎﺱ ـﺘﺢ ـﺭﻭﺭ‬ ‫ﺍﻨﻔـ ﻟﻠﻤـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻭﺭ‬‫ـﻭﻻﺩ ﺍﺘﺭﺤ ـﻭﺍ ﻟﻠﻁــ‬ ‫‪‬ﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟــ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﻓـﻲ ﻋﻴﻭﻨـﻙ ﺩﻤـﻭﻉ ﺍﻟﻨـﻭﺭ‬ ‫ﺭﺍﺤــﺕ ﺍﻟــﺩﻨﻴﺎ ﻓــﻲ ﺸــ ‪‬ﻭﺭﻩ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺭﺏ ﺍﻟﻘــ‬ ‫ـﺎﻓﺭ ﻴﻀــ‬ ‫ﺯﻱ ﺤــ‬ ‫ﺘﻨﻜﺴــﺭ ﻓــﻲ ﺍﻟﺠــﻭ ﺃﺤﻼﻤــﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺩﻱ ﻓﻠﺴـ ـﻁﻴﻥ ﺍﻟﻠـ ـﻲ ﻤﻜﺴـ ـﻭﺭﻩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺒﺢ ﺩﺍﻤـ‬‫ـﺎﺭﻴﺦ ـﻲ ﺼـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘـ‬ ‫ـﺏ‬‫ـﺒﺢ ﻏﺎﻴـ‬‫ـﺏ ـﻲ ﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﺒﻴـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻜﺎﻨـــﺕ ﺍﻟﺩﺍﺨﻠﻴـــﻪ ﻗـــ ‪‬ﺍﻤﻲ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻻﻅﻭﻏﻠﻲ ﻓﻲ ﻅﻬـﺭﻱ ﻴ ﹼـﺎﻭﺏ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻜﻨ ـﺕ ﻤ ـﺵ ﻻﻗ ـﻲ ﺍﻟﻜ ـﻼﻡ ﻫﺎﻴ ـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻜﻭﻥ ـﻲ ـﺘﻠﻁ ـﺎﻟﻨﺒﺽ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﺍﺨـ‬ ‫ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬
  • 27. ‫ـﻌﻪ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀـ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨــﺎ ﻓــﻲ ﺍﻟﻌــﺫﺍﺏ ﺘــﺎﻨﻲ‬ ‫ـﺎﻨﻲ‬‫ـﺭﺡ ﺍﻟﻬـ‬‫ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﻤﻁـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻬﻨـ ﻓـ‬ ‫ﻴ ـﻭﻡ ﺃﻗ ـﻭل ﺍﻟﻤ ـﻭﺕ ﺃﺨ ـﻑ ﻭﻴ ـﻭﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﻴﻌﺎﻨﻲ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﺴــ‬‫ـﺎﻨﺘﺵ ﺍﻟــ‬‫ﻤﺎﻜــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨــﺎ ﻓــﻲ ﺭﺤــﺎﺏ ﺍﻟﻘــﻭﻡ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﺠﺭ ﻭﺍﻟﻁﻴـ‬‫ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨـ ﻓـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻌﻴﻠــ‬ ‫ـﺎ ـﻲ ﺩﻓــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨــ ﻓــ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﻘﺎ ﻭﺍﻟﺨﻴـ‬‫ـﻬﺎﺩﻩ ـﻲ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻜــﺎﻥ ﻨﺼــﻴﺒﻨﺎ ﻤﻌــ ‪‬ﻡ ﺍﻟﻜﻴﻠــﻪ‬ ‫ﺭ‬ ‫ـﺎﺘﻑ‬‫ـﻪ ﻨﺘﻜــ‬‫ﻁﻴ ـﻴﻥ ﻉ ﺍﻟﻠﻘﻤــ‬ ‫‪‬ﺒــ‬ ‫ـﺎﺘﻑ‬ ‫ـﺎ ﻭﺍﻟﻬـ‬ ‫ـﺘﺭﻙ ـﻲ ﺍﻟﺭﺅﻴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻨﺸـ‬ ‫ﺤﺘ ـﻰ ﻓ ـﻲ ﻋ ـﺯ ﺍﻟﺸ ـﺘﺎ ﻨﺼ ـﺎﺩﻑ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼـ ـ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺤﻨ ـﺎﻥ ﺍﻟﺼ ـﻴﻑ ﻤﺴ ـﺎ ﻭﻟﻴﻠ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻨـــﺎ ﻓـــﻲ ﺍﻟﺼـــﻨﺎﻴﻌﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓــﻲ ﻋﺠﺎﻴــﺏ ﺃﻟــﻑ ﻭﺭﺩ ‪‬ــﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺭ ‪‬ﺤــﻲ ﻜﺘﺎﻓــﻙ ﻤــﻥ ﺍﻟﺸــﻴﻠﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺩﺍ ـﻲ ـﻴﺵ ـﻭﺍﺩﺙ ﻨﻬ ـﺞ‬ ‫ﹶ ‪‬ـ‬ ‫ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﺒﻴﻌـ‬
  • 28. ‫ـﺤﻲ ـﺭﻕ ـﺭﻴﻡ ـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﻘـ‬ ‫ﺍﻟﻜـ‬ ‫ﺍﻟﻌـ‬ ‫ﺍﻤﺴـ‬ ‫ﺍﻟﻠ ـﻲ ﺯﻫ ـﺭ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻨﺴ ـﻴﻡ ﻭﺍﺒ ـﺘﻬﺞ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪‬ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ ـ ‪‬ﻯ ﺇﻴ ـﺩﻙ ﻓ ـﻭﻕ ﻋﺸ ـﺎﻥ ﻨ ﹼﻘ ـﻲ‬ ‫ـ ﺘـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺩ ـ‬ ‫ﻤﻥ ﺸـﻌﺎﻉ ﺍﻟﺸـﻤﺱ ﻀـﻲ ﺍﻟـﻭ ‪‬ﺞ‬ ‫‪‬ﻫ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺎ ﺭﺍﺡ ﻨﻠﺘﻘــ‬‫ـﺎ ﻭﻴﺎﻤــ‬‫ﺍﻟﺘﻘﻴﻨــ‬ ‫ـﺎﻭﺏ‬ ‫ـﺎ ﺤﺘﺠـ‬ ‫ـﻲ ـﺅﺍل ﻭﺤﻴﺎﺘﻨـ‬ ‫ﻓـ ﺴـ‬ ‫ـﺭ ﺭﻤ ـﻕ ـﺎ‬ ‫ـﻥ ـﺎ ﻵﺨـ ‪ ‬ـ ﻓﻴﻨـ‬ ‫ﻤـ ﻫﻨـ‬ ‫ﻓــﻲ ﻫــﻼل ﺒﻴﻨــﻭﺭ ﺍﻟﻘــﺎﺭﺏ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻲ ـﻼﻡ ـﺎﺯل ـﻰ ﺍﻟﻤﻴﻨـ‬ ‫ﻋﻠـ‬ ‫ﻓـ ﻅـ ﻨـ‬ ‫ـﺎﺤﺏ‬ ‫ـﻲ ﻭﺩﺍﻉ ﺍﻟﻤﺠﻬ ـﺩ ﺍﻟﺸــ‬ ‫‪  ‬ــ‬ ‫ﻓــ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺒﻭﻉ ﻭﺘﻬﻨﻴﻨـ‬‫ـﻲ ـﻴﻼﺩ ﻭﺴـ‬ ‫ﻓـ ﻤـ‬ ‫ﻓ ـﻲ ﺯﻤ ـﻥ ﻤ ـﻥ ﺤﺴ ـﻨﻪ ﻴﺘﻌﺎﺠ ـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ ﺒ ـﺏ‬ ‫ـﻥ ـﻲ ﺒﻌﻀـ ﻴﻌﺎﺘـ‬ ‫ﺃﻭ ﺯﻤـ ﻓـ‬ ‫ـﻪ‬‫ـل ﻭﺍﻟﺯﻴﻨـ‬‫ـﺎﻁ ﺍﻟﻁﺒـ‬‫ـﻲ ﺍﻨﺒﺴـ‬‫ﻓـ‬ ‫ﻭﺍﺤﺘﻤـ ـﺎل ﺍﻟﺼـ ـﺒﺭ ﻭﺍﻟﻭﺍﺠـ ـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﺒﺎﺡ ﺍﻟﻤﺒـ‬ ‫ـﺏ ـﻲ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﺍﻜـ ﻓـ‬ ‫ﺍ ـﻲ ـﻭﻻﺩﻙ ـﻭﻟﻲ ـﻴﻥ‬ ‫ﺁﻤـ‬ ‫ﻭﻗـ‬ ‫ﺩﻋـ ﻟـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ﻴ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠــ ﻴــ ﹼــ‬ ‫ﺎﺒﻨــ‬
  • 29. ‫ـﺭ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ ـﻭﺩ‬ ‫‪‬ـ ﺘﻌـ‬ ‫ﺃﻤ ـﻡ ـﻲ ﺍﻟﻔﺠـ‬ ‫‪‬ﻜـ ﻓـ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤـﺎ ﺘﺼـﹼﻲ ﺘﻘـﻭل ﻴـﺎ ‪‬ﻌـﻴﻥ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻴـ ـﺎ ﺇﻟﻬـ ـﻲ ﺍﻟﻘـ ـﺎﺩﺭ ﺍﻟﻤﻌﺒـ ـﻭﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒﺎﺴﺄﻟﻙ ﻤـﻥ ﻗﻠـﺏ ﺸـﺎﻋﺭ ﺴـﺠﻴﻥ‬ ‫ﺭ ‪‬ــﻊ ﺍﻟﻭﺍﻟــﺩ ﺇﻟــﻰ ﺍﻟﻤﻭﻟــﻭﺩ‬ ‫ﺠ‬ ‫ـﺒﺕ ـﺭﻱ ﻭﻻﺩﻱ ـﻭ ـﺫ ﹸﺭ‬ ‫ﻟـ ﻴـ ﹾﻜ‬ ‫ﺴـ ﺒﻜـ‬ ‫ـﻪ ـﻭﺩ‬ ‫ـﺭﺥ ﻋﻴﻭﻨـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ـﺩﻤﻭﻉ ﺘﺼـ‬ ‫ﺒﺎﻟـ‬ ‫ـ ﹶﻴﺭ ـﺭﻩ ـﺒﻌﺔ ـﻬﺭ‬ ‫ﺃﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺼـ ﻐ ﻋﻤـ ﺴـ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺭ ـل ـﻥ ﺍ ـﻭﺩ‬ ‫ﻜـ ﻗﻤـ ﺃﺘﻘـ ﻤـ ﻟﻌﻨﻘـ‬ ‫ﺃﻡ ﺼـ ـﻔﻭﺕ ﺘﺠﻤـ ـﻊ ﺍﻟﻌـ ـﺎﺌﻼﺕ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻡ ـﺎﻟﻲ‬ ‫ـﻊ ﻴﻀـ ‪ ‬ﻋﻴـ‬ ‫ـﻨﻬﺎ ﺍﻟﻭﺍﺴـ‬ ‫ﺤﻀـ‬ ‫ـﺏ ﺭﺒ ـﺎﺕ ـﻭﺕ ـﺎﻤﻼﺕ‬ ‫ﻋـ‬ ‫‪‬ـ ﺍﻟﺒﻴـ‬ ‫ﺠﻨـ‬ ‫ﻴﺎ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﺴﻤﻙ ﻓـﻲ ﺍﻟﻀـﻤﺎﻴﺭ ﻋـﺎﻟﻲ‬ ‫ﺩ ﹼﻲ ﻉ ﺍﻷﺒـﻭﺍﺏ ﻭﺭﻭﺤـﻲ ﻭﺘﻌـﺎﻟﻲ‬ ‫‪‬ﻗ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺩ ﺩﻭﺭﻱ ﺯﻱ ﺍﻟﻨﺤﻠــ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺠﺭﺍﻴــ‬ ‫ﻴﺎ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﺴﻤﻙ ﻓـﻲ ﺍﻟﻀـﻤﺎﻴﺭ ﺃﻋﻠـﻰ‬ ‫ﻤــﻥ ﻤﻘــﺎﻡ ﺍﻟﺨﺼــﻡ ﻗــ ‪‬ﺍﻤﻙ‬ ‫ﺩ‬ ‫ـﺎﻥ‬ ‫ـﺩﻩ ـﻭﺯﻨﻲ ﺍﻹﻨﺴـ‬ ‫ـﺭﻩ ﻭﺍﺤـ ﺘـ‬ ‫ﻨﻅـ‬
  • 30. ‫ﺒﺎﻟـــﺫﻜﺎﺀ ﺍﻟﻨ ‪‬ـــﺭ ﺍﻟﺼـــﺎﺤﻲ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺘﻌﺭﻓﻲ ﺍﻟﻠـﻭﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﻓـﻲ ﻋﺭﻭﻗـﻪ‬ ‫ـﺏ ـﺭﺽ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻟﺤﻕ ﻭﺍﺠـ ﻓـ‬ ‫ﺘﻨﻁﻘـ ﺒـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﻌﻪ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀـ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﺎﺝ ـﻙ ﺨ ـﺩﻱ ـ ‪‬ﻱ‬ ‫ﻟﺴ ـﻪ ﻤﺤﺘـ ﻟـ ﹸـ ﺒﻴـ ﺩ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻭﺍﻤﺴﺤﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﺠـﺭﻱ ﻓـﻭﻕ ﺨـ ‪‬ﻱ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻨﺘﻲ ﻋﺎﺭﻓـﻪ ﻟﻴـﻪ ﻜﻼﻤـﻲ ﺤـﺯﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻲ ﺸﺎﻫﺩﻩ ﻴـﺎﻟﻠﻲ ﻁﺒﻌـﻙ ﺭﺯﻴـﻥ‬ ‫ـﻭﻑ‬‫ﻟﺴ ـﻪ ـﻡ ﻭﺩﻡ ﻟﺴ ـﻪ ﺒﺎﺸـ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫‪‬ـ ﻟﺤـ‬ ‫ـﻭﻑ‬ ‫ـﻪ ـﻤﻊ ـﺭﺨﺔ ﺍﻟﻤﻠﻬـ‬ ‫ﻟﺴـ ﺒﺎﺴـ ﺼـ‬ ‫ﻟ ‪‬ﻪ ﻋﻨـﺩﻱ ﻤـﻥ ﺍﻟﻤﻭﺍﺠـﻊ ﺨـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻋﻤـﺭ ﻁ ـﺎﻓﺢ ﻤـﻥ ﻟﻴـﺎﻟﻲ ﺍﻟﻬ ـﻼﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ﻴ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠــ ﻴــ ﹼــ‬ ‫ﺎﺒﻨــ‬ ‫ـﺕ ـﺯﻭﺭﻜﻡ ـﺎﻙ‬ ‫ﻫﻨـ‬ ‫ـﻡ ﺭﺍﺤـ ﺘـ‬‫ﺃﻤﻜـ‬ ‫ـﻔﻭﺕ ـﻴﻥ ـﺩﻩ ـﻴﻥ‬ ‫ﺒﻴﻨـ ﻤـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺃﻡ ﺼـ‬ ‫ﺍﻟﻬــﻭﺍ ﺒﻴﺨــﺒﻁ ﻋﻠــﻰ ﺍﻟﺸــ ‪‬ﺎﻙ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﺎﺕ ﺍﻟﻌﺠ ـل‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـﺩﻩ ـﻤﻊ ﺩﺭﺒﻜـ‬ ‫ﻗﺎﻋـ ﺘﺴـ‬
  • 31. ‫ـﺩﺵ ـﺄل‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﺵ ـﻭل ﻭﺍﻻ ﻤﺎﺤـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺇﻴـ ﻴﻘـ‬ ‫ـﺭ ﻟﻤ ـﺎ ـﻭﺕ‬ ‫ـﺵ ـﻭل ﺍﻟﻘﻁـ ‪‬ـ ﻴﻔـ‬ ‫ﺇﻴـ ﻴﻘـ‬ ‫ـﺭﻩ‬ ‫ـﺨﺭﻩ ﻭﺍﻟﺤﺠـ‬ ‫ـﺵ ﻭﺍﻟﺼـ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﻌﻁـ‬ ‫ﺃﺭﺽ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺯﺭﻉ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺒﻴـﻭﺕ‬ ‫ﺇﻴﺵ ﻴﻘـﻭل ﺍﻟﻘﻁـﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﺼـﺤﺭﺍ‬ ‫ﺇﻭﻋـﻰ ﺤـﺩ ﻴﻌ ـﻴﺵ ﻭﺤـﺩ ﻴﻤ ـﻭﺕ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ﻓــﻲ ﺍﻟﻤﻨــﺎﻓﻲ ﻭﻟﻴﻠــﺔ ﺍﻟﻔﻘــﺭﺍ‬ ‫ـﻌﺭﺍ‬‫ـﻊ ﺍﻟﺸـ‬‫ـﻬﺩﺍ ﻭﻤـ‬‫ﺃﻭ ـﻊ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﻭﺕ‬‫ـﺭﺍﺥ ﻤﻜﺒـ‬‫ﻜﻠ ـﻡ ـﺎﻨﻭﺍ ﺼـ‬ ‫ﹼﻬـ ﻜـ‬ ‫ﻜﻠﻬ ـﻡ ﺭﺍﺤ ـﻭﺍ ﻓ ـﻲ ﻗﺒ ـﺭ ﺴ ـﻜﻭﺕ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺇﻴ ـﺵ ﻴﻘ ـﻭل ﺍﻟﻘﻁ ـﺭ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻌﻔ ـﺭﻩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﹼﺭ‬ ‫ـل ـﺎ ﻴﻌﻔ ـﺭ ـﺎ ﻴﺼـ ﻔ‬ ‫ﹼـ ﻭﻤـ‬ ‫ﻜـ ّ ﻤـ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﻭﺍﺤﺎﺕ ﺇﻥ ﻜﻨﺘﻲ ﺭﺍﻴﺤـﻪ ﺠﺩﻴـﺩ‬ ‫ـﻜﻪ ﺤﺩﻴــ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺎﺕ ﻭﺍﻻ ﺒﺴــ ﹼ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺒﺠﻨﺎﺤــ‬ ‫ﺍﺴﻤﻌﻲ ﻓـﻲ ﻋ ‪‬ﻠـﻰ ‪‬ـ ‪‬ﺩ ﻭﻋﺩﻴـﺩ‬ ‫ﻫ ﺩ‬ ‫‪‬ﺠ‬ ‫ﻗﻠﻨــﺎ ﻴــﺎ ﺴــﺕ ﺍﻟﺤﺒﺎﻴــﺏ ﻷ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺍﺴــﻤﻌﻲ ﺍﻟﻘﻠــﺏ ﺍﻟﻤﻨﺎﻀــل ﺩﻕ‬ ‫‪‬ﹼ‬ ‫ـﻴﺩ‬‫ـﺭﻩ ﺍﻟﻨﺸـ‬ ‫ـﺭﻩ ـﺎﻟﻤ ‪‬ﺍل ﻭﻤـ ‪‬‬ ‫ﻤـ ‪ ‬ﺒـ ﻭ‬
  • 32. ‫ﻜـــ ‪‬ﺕ ﺍﻟﻤﻭﺍﻋﻴـــﺩ ﻭﻏﻨﻴﻨـــﺎ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻗــﺎل ﺒﻴــ ‪‬ﺍﺭﻭﺍ ﻤــﻥ ﺍﻟﺘﻨﻬﻴــﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ـل ـﺎ ﻭﻨ ـﺎ‬ ‫ـﺎ ـﻭل ﺍﻟﻠﻴـ ﻤـ ﹼﻴﻨـ‬ ‫ﻗﻠﻨـ ﻁـ‬ ‫ـﺩﻴﻨﺎ ـﻭﺭ ـﺄﻏﻠﻰ ـﻬﻴﺩ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ﺍﻟﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻓﺘـ‬ ‫ﻤﻌﺘﻘﻠﻨـــﺎ ﺍﺨﻀـــﺭ ﺒﺈﻴـــﺩﻴﻨﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩ‬‫ـﻊ ﺍﻹﻴــ‬‫ـﺘﻠﻘﻬﻡ ﺯﻱ ﻗﻁــ‬‫ﻤﻌــ‬ ‫ﺍﻹﻴﻤــﺎﻥ ﺍﻟﺤــﺭ ﻓــﻲ ﻋﻴﻨﻴﻨــﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺭﻫﻡ ـﻲ ﺍﻷﺭﺽ ﺯﻱ ﺍﻟﻌﺒﻴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻅﻬـ‬ ‫ـﺩﻩ ـﺎ ـﻪ‬ ‫ـﺭ ﺒﻌﻴـ ﻴـ ﻨﻴﻨـ‬‫ـﻲ ﻤﺼـ‬‫ﻫـ‬ ‫ﻜــل ﺤﺎﺠــﻪ ﺒﻴﻁﻠﺒﻭﻫــﺎ ﺒﻌﻴــﺩ‬ ‫ﻜﹼــﻪ ﻀــﺎﻴﻊ ﻭﺍﻟﻜ ‪‬ــﺩ ﺤﻴﺯﻴــﺩ‬ ‫ﹶﺒ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻜــل ﺃ ‪‬ــﺎﻤﻬﻡ ﻨﻬﺎﺭﻫــﺎ ﺸــﺩﻴﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻴــﺎﻟﻲ ﻜــل ﻭﺍﺤــﺩ ﻭﺤﻴــﺩ‬ ‫ﻜﹼﻨﺎ ﻓـﻲ ﺤﻀـﻨﻙ ﻭﺘﺤـﺕ ﺍﻟﻨﻅـﺭ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺭﺒﻁﻪ ﻭﺍﺤـﺩﻩ ﻤـﻥ ﺭﺒﻴـﻊ ﺍﻟﺸـﺠﺭ‬ ‫ﻴ ـﺎ ﺃﻡ ﺼ ـﻔﻭﺕ ﻴ ـﺎ ﺼ ـﺒﺎﺡ ﺍﻟﻌﻴ ـﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺘﺢ ـﻙ ـﻲ ـﺎ ﺸ ـ ‪‬ﺭ‬ ‫ﻭﺍﻨﻔـ ﻟـ ﻗﻠﺒـ ﻟﻤـ ﹶـ ﻌ‬ ‫ﺯﻱ ﻋ ـﻴﻥ ﻤ ـﺎ ﺒﺘﺤ ـﺘﻤﻠﺵ ﺍﻟﻐﻤ ـﺽ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬
  • 33. ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﻌﻪ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀـ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺍﺫﻜﺭﻴﻨــﻲ ﻓــﻲ ﺨﺘــﺎﻡ ﺍﻟــﺩﻋﺎ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻲ ﺭﺍﻓﻌـﻪ ﺇﻴـﺩﻴﻜﻲ ﺯﻱ ﺍﻟﻜﺘـﺎﺏ‬ ‫ﺭﺒ ـﺎ ـﺎﺩﻱ ـﺭﺤﻴﻡ ـﺘﺠﺎﺏ‬ ‫ﺍﺴـ‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫‪‬ﻨـ ﺍﻟﻬـ‬ ‫ﻋﺸﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﺤﻠـﻡ ﺍﻟﺴـﻌﻴﺩ ﻤﻨﺘﺸـﻲ‬ ‫ﺤﺘـﻰ ﻏ ﹼﻴـﺕ ﺍﻟﺯﻤـﺎﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﺘـﺎﺏ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌـ ـﺭﻴﺱ ﺍﻟﻤﻌﺠﺒـ ـﺎﻨﻲ ﻤﺸـ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﻲ ﻁﺭﻴـﻕ ﺍﻟﺯ ﹼـﻪ ﺯﺍﻫـﻲ ﺍﻟﺜﻴـﺎﺏ‬ ‫ﻓ‬ ‫ـﻥ ﻭﻻﺩﻙ ـﻰ ـﺫﺍ ـﺭﻴﺱ‬ ‫ﻴﺒﻘـ ﻫـ ﺍﻟﻌـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺤﻁ ﺭﺠﻠﻪ ﻓﻲ ﻭﺸـﻲ ﻤـﺎ ﺒﻴﺨﺘﺸـﻲ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺃﺼﻠﻲ ﻤﻥ ﺠـﻨﺱ ﺍﻟﺘـﺭﺍﺏ ﺍﻟﺘﻌـﻴﺱ‬ ‫ﺸﻔﺕ ﺼﺎﺤﺏ ﻓﻀل ﻤـﺎ ﻟـﻪ ﺃﻨـﻴﺱ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻜﺎﻥ ﻓـﻲ ﺍﻟﺴـﺠﻥ ﺯﻱ ﺍﻷﺴـﺩ‬ ‫ـﻡ ﻓﺴ ـﺩ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ـﺎﻑ ﺍﻟﻌﻅ ـﻡ ﻤﻠﺤـ ﹶ ‪‬ـ‬ ‫ﹾـ‬ ‫‪‬ـ ﺸـ‬ ‫ﺤ ﹼﻰ ﺨـﺎﻑ ﻟﺘﺼـﻴﺒﻪ ﻋـﻴﻥ ﺍﻟﺤﺴـﺩ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻤــﻥ ﻭﻻﺩﻙ ﻤــﻥ ﺃﺒــﺭ ﺍﻟﺒﻨــﻴﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﺎﻋﺭ ﺒﺎﻟﻤﺤﺒ ـﻪ ﺍﻜﺘﻔــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺸــ‬
  • 34. ‫ﻋــﺎﻭﺯ ﺍﻷﻴــﺎﻡ ﺘﺒ ﹼــل ﺃﻨــﻴﻥ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﺍﻨ ـﺕ ﻴ ـﺎ ﻤﺤﻤ ـﺩ ﻭﻴ ـﺎ ﻤﺼ ـﻁﻔﻰ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺭ ـﺎ ﺒﻨ ـﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ﻴ ـﺎﺓ ﺍﻟﻔﺠــ ﻴــ ﹼــ‬ ‫ﺎﺒﻨــ‬ ‫ـﻭﻁﻥ ﻭﺍﻟﻭ ـﺎ‬ ‫‪‬ﻓــ‬ ‫ﺃﻤ ـﻡ ﺭﻭﺡ ﺍﻟــ‬ ‫‪‬ﻜــ‬ ‫ﻴــﺎ ﺃﺴــﺎﺱ ﺍﻹﻨﺴــﺎﻨﻴﻪ ﺍﻟﻤﺘــﻴﻥ‬ ‫ﺍﻟﻌﻴــﻭﻥ ﺍﻟﻠــﻲ ﺼــﺎﺤﺒﻬﺎ ﻏ ﹶــﺎ‬ ‫ﹶﻔ‬ ‫ﻴﺎ ﺘـﺭﻯ ﺘﺸـﻭﻑ ﺍﻟﻌـﺫﺍﺏ ﺍﻟـﺩﻓﻴﻥ‬ ‫ـﺩ ﹶﺎ‬ ‫ـﺎﻥ ﻭﺍﻟــ ‪‬ﻓ‬ ‫ـﻡ ﺒﺎﻟﺤﻨــ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺘﺤﻠــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻴ ـﺎ ﺴ ـﻼﻡ ﻤ ـﺎ ﺒﻌ ـﺩ ﻤﻨ ـﻪ ﺴ ـﻼﻡ‬ ‫ـ ـ ﹼـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻁ ‪‬ﺒــﻪ ﻴــﺎ ﻗﻠﻭﺒﻨــﺎ ﻭﻤﺴــﺎﻤ‪‬ﺤﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺍﺯﺭﻋ ـﻲ ﻟ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘﻤ ـﺭ ﻗﻤﺤ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـﻼﻡ‬‫ـﻨﺒﻼﺘﻬﺎ ﺘﻔﺴ ـﺭ ﺍﻷﺤــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺴــ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻪ ﻭﺍﻟﺭﺍﻴﺤـ‬ ‫ـﺭﺤﻲ ـﻲ ﺍﻟﺠﺎﻴـ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ﻭﺍﺸـ‬ ‫ﻨــ ‪‬ﺭﻱ ﻟــﻲ ﺁﺨــﺭ ﺍﻟﺼــﻔﺤﻪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻌـ ـﻲ ﻟـ ـﻲ ﻜﻠﻤـ ـﺔ ﺍﻷ ‪‬ـ ـﺎﻡ‬ ‫ﻴ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ ـ‬ ‫ـ ‪‬ﻰ‬ ‫ـﻔﻭﺕ ﺃﻨ ـﻪ ‪‬ﺍﺼــ ﺤ‬ ‫َ ﹾﺘﺒــ ﻭ‬ ‫ﺃﻡ ﺼــ‬ ‫ﺃﻟﺘﻘــﻲ ﻜــل ﺍﻟﻘﻠــﻭﺏ ﺼــﺎﻟﺤﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺸ ـﺎﻴﺭ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻐﻴﻁ ـﺎﻥ ﻭﺍﻀ ـﺤﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬
  • 35. ‫ﺍﻟ ﹶـ ـﺯﻡ ﺁ ِـ ـﻥ ﹶـ ـﺩﻡ ‪‬ـ ـ ‪‬ﻰ‬ ‫‪ ‬ﺨ ‪ ‬ﻀ ﺤ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫ﹾﺘ‬ ‫ﻭﺵ ﺃﺒـ ـﻴﺽ ﻻﺒـ ـﺱ ﺍﻟﻁﺭﺤـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ ـ‬ ‫ـﻌﻰ ـﺒﻌﺽ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ـﺩﻱ ـﻭﺭﻩ ﻭﻨﺴـ‬ ‫ﻨﻬﺘـ ﺒﻨـ‬ ‫ـﻪ ـﻥ ـﻤﺎ ﻭﺍﻷﺭﺽ‬ ‫ـﺎ ﻗﺭﻴﺒـ ﻤـ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻤﺭﻀ ـﻌﻪ‬ ‫ـﺎﻤﻙ ﺭﻴﺤـ ‪ِ  ‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫***‬
  • 36. ‫ﻤﺤﻤﺩ ﻋ ّﺎﺱ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﺎﻟﻲ ـﺎ ﻤﺤﻤ ـﺩ ـل ـﺎﺏ‬ ‫‪‬ـ ﺃﻗـ ّ ﻋﺘـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﺏ‬ ‫ـﺎﻟﻲ ـﺭ ـﺯﻥ ﻭﺍﻹﻋﺠـ‬ ‫ﻏﻴـ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻋـﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﻪ ﺤﺠـ‬‫ـﺎﺵ ـﻲ ﻭﺒﻴﻨـ‬ ‫ﺒﻴﻨـ‬ ‫ﻤﺎﺒﻘـ‬ ‫ـﻥ ـﻭﻡ ـﺩﻨﻴﺎ ـﺎﻥ ﻓﺎﻀـ‬ ‫ـل‬ ‫ﻤـ ﻫﻤـ ﺍﻟـ ﻜـ‬ ‫ﻗﺒــل ﻤ ﹼــﻲ ﺘﻔــﺎﺭﻕ ﺍﻷﺤﺒــﺎﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻴﺒﻨﻲ‬‫ـﺕ ـﻙ ﺇﻥ ـﺕ ﺤﺘﺴـ‬ ‫ﻜﻨـ‬ ‫ﻗﻠـ ﻟـ‬ ‫ـﻲ ﻻ ـﺭﺩ ـﺎﺏ‬ ‫ﺘـ ‪ ‬ﺍﻟﺒـ‬ ‫ـﺕ ﻤﺎﺸـ‬‫ﻭﺍﻨـ‬ ‫ـﺒﻨﻲ‬ ‫ـﺕ ـﻲ ـﻭﻡ ﺘﺤﺎﺴـ‬ ‫ﻭﺇﻥ ﺭﺠﻌـ ﻓـ ﻴـ‬ ‫ﻤﻬﻨــﺔ ﺍﻟﺸــﺎﻋﺭ ﺃﺸــﺩ ﺤﺴــﺎﺏ‬ ‫ﺍﻷﺼــﻴل ﻓﻴﻬــﺎ ﺍﺴــﺘﻔﺎﺩ ﺍﻟﻬــﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻑ ـ ‪‬ﺍﺏ‬ ‫ﺍﻟﻜـ ﺩ‬ ‫ـﻰ ـﻥ ﺍﻟﺯﺨـ‬ ‫ﻭﺍﻨﺘﻬـ ﻤـ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ـﺎﻑ ـﺩﻡ ـﺎل ـﺩﻡ‬ ‫ﺍﻟـ ‪ ‬ﻗـ ﺍﻟـ ‪‬‬ ‫‪‬ـ ﺸـ‬ ‫ﻤ ـﺎ ﺍﻓﺘﻜ ـﺭﺵ ﺍﻟﺘ ـﻭﺕ ﻭﻻ ﺍﻟﻌﻨ ـﺎﺏ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﺱ ـﺎﻟ ﹸﻔﺭ ـﺭﺯ ﻭﺍﻟﻨـ‬ ‫ﺤـ ‪ ‬ﺒـ ﻅ ﺍﺘﻐـ‬
  • 37. ‫ﻓﻲ ﺼـﻤﻴﻡ ﻗﻠﺒـﻲ ﻭﺼـﻤﻴﻡ ﻗﻠﺒـﻙ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻊ ﻭﻴﻐﺎﻟﺒــ‬ ‫ـﺎﻟﺒﻨﻲ ﺍﻟﻁﺒــ‬ ‫ﻭﻴﻐــ‬ ‫ـﻕ ﺍﻵﻩ ﺍﻟﻠـــﻲ ﺒﺘﺤ ‪‬ﻨـــﻲ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺃﻁﻠــ‬ ‫ﺘﻜـــﺘﻡ ﺍﻵﻩ ﺍﻟﻠـــﻲ ﺒﺘﺤ ‪‬ـــﻙ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﻭﺩ ـﻲ ﺭﺍﺡ ﻴﺘ ـﻲ‬ ‫ﹼﻨـ‬ ‫ـﻨﺩ ﺍﻟﻌـ ﺍﻟﻠـ‬‫ﺍﺴـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻪ ﺒﻴﺘﺒﻨـ‬ ‫ـﺎ ﻤ ـﺎﻡ ـﻲ ﺍﻟﻤﻌﺭﻜـ‬ ‫ﻴـ ﻘـ ﻓـ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺒـﺎﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻌﺭﻜـﻪ ﺒﻴﺨﻀـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒــﺱ ﻟﻴــﻪ ﻓ ﹼﺭﺘﻨــﻲ ﺒــﺎﻟﻴﺘﻴﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪ ‬ـ ﻜ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﻨﻀـﺭﺏ ﻭﺍﻨﻀـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻴﻡ‬ ‫ـﻙ ﺭﻕ ﺯﻱ ﺍﻟﻨﺴــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ﻟﻭﻨــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻌﺎﻨـﺎ ﺍﻟـﺭﻭﺡ ﻤﺎﺤـ ‪‬ﺵ ﻓـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜ ـﺎﻥ ﻤﻌﺎﻨ ـﺎ ﺍﻟﺠﺴ ـﻡ ﻫ ـ ‪‬ﺍ ﻭﺘﻌ ـﺏ‬ ‫ـ ‪ ‬ﺩ ِ ِـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺤﺎﺏ ـﻭﺭﺩﻱ ﻟﻤ ـﺎ ـﺘﻤﺭ‬ ‫‪‬ـ ﺍﺴـ ‪‬‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻓﻲ ﺴـﻤﺎ ﺍﻷﻭﺭﺩﻱ ﺼـﺒﺢ ﻤﻜﹾﺘ ِـﺏ‬ ‫‪ ‬ﺌ‬ ‫ﻤﻀــﺭﺒﻴﻥ ﺯﻱ ﺍﻟﺠﻤــل ﻨﺠﺘــﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬‫ـﻲ ـﺎﺭ ـﺫﻜﺭﻴﺎﺕ ﺍﻟﺩﻓﻴﻨـ‬ ‫ﻓـ ﺁﺜـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜﻨ ـﺎ ﻓ ـﻲ ﺸ ـﻬﻭﺭ ﺍﻟﺯﻫ ـﻕ ﻭﺍﻟﺤ ـﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ﹼـ ـ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌــﺭﻕ ﻨﺤﺘــﺎﺝ ﻟﻬــﺎ ﺘــﺩﻓﻴﻨﺎ‬
  • 38. ‫ﻭﺍﻟﺴـــﻔﻴﻨﻪ ﻋ ‪‬ﻁـــﺕ ﻟﻠﺒـــﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ـﺎﻁﻲ ـﻭﻉ ـﻔﻴﻨﻪ‬ ‫ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻗﻠـ‬ ‫ـﺎ ﺒﻨﻁـ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨـ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴــﺎﻤﺔ ﻜــل ﻭﺍﺤــﺩ ﻓﻴﻨــﺎ‬ ‫ّ‬ ‫ـ ﹼﺭ‬ ‫ـل ﻤﻀـ ﻁ‬‫ـﺎﻤﻪ ـﻥ ﺒﻁـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺍﺒﺘﺴـ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺩﺍﻓــﻊ ﻓﻴﻬــﺎ ﺃﻓــﺩﺡ ﺘ ‪‬ــﻥ‬ ‫ﹶﻤ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﺸـ ‪‬‬‫ـﺘﻌﺠل ﻨﻬﺎﻴـ‬‫ـﺎﻥ ﺒﻴﺴـ‬‫ﻜـ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺒﻴﺤــﺎﻭل ﺼــﺭﺍﻉ ﺍﻟــﺯ ‪‬ﻥ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﻓﻲ ﻨ ﹶـﺱ ﻭﺍﺤـﺩ ﻴﻘـﻭل ﻤـﺎ ﺃ ‪‬ـﺭ‬ ‫َﻤ ‪‬‬ ‫ﹶﻔ‬ ‫ﺍﻟﻬﺯﻴﻤﻪ ﻭﻤـﺎ ﺃﺤﹶـﻰ ﻁﻌـﻡ ﺍﻟﹶـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﻠ ﺒ‬ ‫‪‬ﻠ‬ ‫ـﺭﺍﺏ‬ ‫ـﺭ ـﻥ ﺍﻹﻀـ‬ ‫ـﻭﻡ ﺘﻤﻨﺘﺎﺸـ ﻤـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ﺼ ـﻭﺕ ﺒﻴﺴ ـﺄل ﺤ ـﺩ ﻓﻴﻨ ـﺎ ﺍﺘﻐ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ـ ـ ﹶ ﺒ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺼﻭﺕ ﻴـﺭﺩ ﻜﻔﺎﻴـﻪ ﻜ ﹼـﺎ ﺼـﺤﺎﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﻊ ـﻤﻠﻨﺎ ﺍﻟﺘﺭﺤـ‬ ‫ـﺎﻥ ﺒﻴﺠﻤـ ﺸـ‬‫ﻜـ‬ ‫ﻜﹼﻨــﺎ ﺒﻨﺴــﻌﻰ ﻟ ‪‬ــﺩﻑ ﻋــﺎﺩل‬ ‫ﹶﻬ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺍﻟﻨﺯﻴـــﻪ ﻭﺍﻟﺸـــﻬﻡ ﻭﺍﻟﻌﺎﻗـــل‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻋﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ﻤﻬﻤ ـﺎ ﺘﻌ ـﻭﻱ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻠﻴ ـﺎﻟﻲ ﺩﻴ ـﺎﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـل‬‫ـﺎﻁﺔ ﺍﻟﻌﺎﻤــ‬‫ـﺘﺭﻴﺢ ﺒﺒﺴــ‬‫ﻤﺴــ‬
  • 39. ‫ـﺩﻕ‬‫ـﺩﻱ ـﻲ ﺍﻟﺨﻨـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﺎﺓ ﺍﻟﺠﻨـ‬‫ﻭﺒﺤﻴـ‬ ‫ﺤــﺭ ﻤــﺅﻤﻥ ﺒﺎﻟﺸــﻘﺎ ﺍﻟﻜﺎﻤــل‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓــﻲ ﺴــﺒﻴل ﺍﻟﺤــﻕ ﻭﺍﻟﻤﺒــﺩﺃ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﻲ ﻋﻤ‪‬ـﺭ ﻓـﻲ ﺤ ‪‬ـﻪ ﻤـﻥ ‪‬ـﺩ‪‬ﺭﻱ‬ ‫ﺒ‬ ‫‪‬ﺒ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ ﺇﻴـﻪ ﻟـﻭ ﻴﻤﺸـﻲ ﻟـﻭ ﻴﻨﻁـﻕ‬ ‫ﻤﻨﺸﺭﺡ ﻓـﻲ ﺍﻟـﺩﻨﻴﺎ ﻭﻓـﻲ ‪‬ـﺩ‪‬ﺭﻱ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺸــﺎﺭﻉ ﺍﻟﺤ ‪‬ﻴــﻪ ﻜﹼــﻪ ‪‬ــ ‪‬ﺍ‬ ‫ﻠ ـ ﻫ ﻭ‬ ‫ﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺢ ﺍﻟﻨﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺎﺅل ﻭﺍﻀــ‬ ‫ـﺎ ﺘﻔــ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺤﻴﺎﺘﻨ ـﺎ ﻭﻤ ـﺎ ﺃﻅ ـﻥ ﺍﻨﻁ ـ ‪‬ﻯ‬ ‫‪ ‬ﹶ ﻭ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ﺴ ـ ‪‬ﺍ‬ ‫ـﺎ ﻋﺎ ـﺎ ـﺎ ﺠﻨﻴﻨـ ‪‬ـ ﻭ‬ ‫ﻨﻴﻨـ ﻭﻤـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﻲ ـﺩ ‪‬ﺍ‬ ‫ـﺭﻩ ﻭﺍﻻﻗـ ﺍﻟـ ‪‬ﻭ‬‫ـﺏ ﺍﻟﻌﺒـ‬‫ﺃﻁﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻫﺘـــﺩﻱ ﻷﻟـــﻭﺍﻥ ﻤﻐﻨ ‪‬ـــﻪ‬ ‫ﹼﻴ‬ ‫ﺃﺭﺴـــﻤﻙ ﺒﻬـــﺩﻭﺀ ﻭﺤﻨ ‪‬ـــﻪ‬ ‫ﹼﻴ‬ ‫ﺯﻱ ﺒﻴﺘـــﻙ ﻴﻨﻔـــﺭﺵ ﺃﻫـــﻼ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﺩﻱ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺎﻁ ﺍﻷﺤﻤــ‬‫ﺒﺎﻟﺒﺴــ‬ ‫ـﻊ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﺯﻱ ﻤﻨ ـ ‪‬ﺭ ـﻲ ﺍﻟﺭﺒﻴـ ﺘـ ﺩ‬ ‫‪  ‬ﹾـ ﻭ ﻓـ‬ ‫ﺍﻟــﺩﻴﻭﻙ ﻭﺍﻟﺤــﻲ ﻜﹼــﻪ ‪‬ــ ‪‬ﻊ‬ ‫ﺴ ﻤ‬ ‫‪ ‬ﻠ‬ ‫ﻓــﺎﺕ ﻋﺒﻴــﺭ ﺍﻟﺤﻠــﻡ ﺒﺎﻟﺠ ﹼــﻪ‬ ‫ﻨ‬
  • 40. ‫ﺨــﺩﺕ ﻤ ﹼــﻪ ﺍﻹﺫﻥ ﺭﻕ ﻭ ‪‬ــ ‪‬ﺢ‬ ‫ﺴ ﻤ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻗﺎل "ﻭﺍﺒـﻭﻙ ﻨﺠـﺎﺭ ﻭﺍﺨـﻭﻙ ﺒ ﹼـﺎ"‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻭﺁﺩﻱ ﺃ ‪‬ل ﺨﻴﻁ ﺴـﺭﺡ ﻓـﻲ ﺍﻟﻜـﻭﻥ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺃﻟ ـﻑ ﺤ ـﺎﺭﻩ ﺍﻟﻀ ـﻲ ﻓﻴﻬ ـﺎ ﺴ ـﺭﺡ‬ ‫‪ ‬ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻲ ـﻭﻥ‬ ‫ـﻭﻥ ﻴﻼﻏـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ـﻤﻙ ﻭﺍﻟﻠـ‬ ‫ﺃﺭﺴـ‬ ‫ـﻪ‬‫ﺯﻱ ـﺭ ـﻲ ـﺎﺭﻉ ﺍﻟﻘﻠﻌـ‬ ‫‪ ‬ﺒﺤـ ﻓـ ﺸـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻭﻉ ﺍﻟﻤﺒ‪‬ﻬﺠ ـﻪ ﺍﻟﻁﺎﻟﻌــ‬ ‫‪ ‬ــ‬ ‫ﺍﻟﺠﻤــ‬ ‫ـﺩ ـﺭﺍ‬ ‫ـﺘﻌﻤﺎﺭ ﻭﻀـ ﺍﻓﺘـ‬ ‫ـﺩ ﺍﻻﺴـ‬ ‫ﻀـ‬ ‫ـﺭﺍ‬ ‫ـﺎ ﻭﺍﻨﺠﻠﺘــ‬ ‫ـﺭﺍﺌﻴل ﻭﻓﺭﻨﺴــ‬ ‫ﺇﺴــ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﻬﻡ ـﺩﻴﺩ ﺍﻟﻌﺼـ‬ ‫ـﺒﺽ ﺃﻨﻔﺎﺴـ ﺸـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ـﺎﺕ ﻤﺯﻫ ـﺭﻩ‬ ‫‪ِ  ‬ــ ‪‬‬ ‫ﺠﻼﺒﻴ ـﺎﺘﻬﻡ ﺭﺍﻴــ‬ ‫ﹼ ‪‬ــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﻴــﻭﻥ ﺍﻟﻭﺍﺴــﻌﻪ ﻻ ﻴﻐ ﹶﺼــﺏ‬ ‫‪ ‬ﹾﺘ‬ ‫ﻤﻨ ‪‬ـﺎ ﻨـﻭﺭ ﺍﻟﻌﺼـﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﻘـﺎﻫﺭﻩ‬ ‫ِ ﹾﻬ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﻌﺎﺩﻩ ﺭﺍﻜﺒـﻪ ﻋـﺭﺵ ﺍﻟﻐﻀـﺏ‬ ‫ﻭﺍﻹﻴـ ـﺩﻴﻥ ﻤﻤـ ـﺩﻭﺩﻩ ﻤﺴﺘﺒ‪‬ﺸـ ـﺭﻩ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹶ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺎﻟﻭﺍ: ﻁﻴـﺎﺭﺘﻴﻥ ﻓـﻲ ﺒـﺎﺏ ﺍﻟﺨﻠﹾـﻕ‬ ‫ﹶ‬ ‫ـﻤﻙ ـﺎﺘﺢ ـﺎﺕ ـﺭﻕ‬ ‫ﻭﺍﺭﺴـ ﻓـ ﺠﻬـ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺯﻱ ﺯﺭﻉ ﺒﻴﺭﻤـ ـﻲ ﺯﺭﻉ ﺒﻴﺭﻤـ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬
  • 41. ‫ﺯﺭﻉ ﻭﻴﻁـ ـﺎﻭل ﺒـ ـﺭﺍﺡ ﺍﻟﻨـ ـﻭﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻐﻲ‬ ‫ـﻥ ـﺩﻭﺭﻩ ﻟﻨﻭ ـﻪ ﺒﻴﺸـ‬ ‫‪‬ﺍﺭﺍﺘـ‬ ‫ﻤـ ﺠـ‬ ‫ﺃﻟﻑ ﺸـﻲﺀ ﺒـﺎﻫﺭ ﻭﺸـﻲﺀ ﻤﺒﻬـﻭﺭ‬ ‫ـﻭﻱ‬‫ـﺢ ﺘﻀـ‬‫ـﺏ ﻭﺭﻭﺍﻴـ‬ ‫ﺃﺭﺽ ﺒﺘﺸـ ‪‬‬ ‫ـﻔﻭﺭ‬ ‫ـل ﻭﺍﻟﻌﺼــ‬ ‫ـﻪ ﻟﻠﻨﺤــ‬ ‫ﻤﻤﻠﻜــ‬ ‫ﺍﻨﺕ ﻨﻔﺴـﻙ ﻏـﻴﻁ ﻤ ﹼـﻭﺭ ﻤﺼـﺭﻱ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹶ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﺌﻥ ﻭﺭﺤـ‬ ‫ـﻬل ـﻲ ﻭﻤﻁﻤـ ‪‬‬ ‫ﺴـ ﻭﺍﻓـ‬ ‫ـﻌﺏ‬ ‫ـﺎ ـﻥ ﺃﻴ ـﺎﻡ ـﻭﻁﻥ ﻭﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻴـ ﺍﺒـ ‪‬ـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜﻭﻥ ﺩﻟﻴﻠﻲ ﻓـﻲ ﺍﻟﻘﺼـﺏ ﻭﺍﻟﻐـﺎﺏ‬ ‫ﺨﻠ ـﻲ ﺼ ـﻭﺘﻨﺎ ﺒﻌ ـﺩ ﻤﻭﺘﻨ ـﺎ ﻤﻠ ـﻴﺢ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ﻤﺵ ﻋﻤـل ﺒﺎﻁـل ﻭﻗـﺒﺽ ﺍﻟـﺭﻴﺢ‬ ‫ﻤﺵ ﻜﻼﻤﻨـﺎ ﺍﻟﻠـﻲ ﺤﻴﺒﻘـﻰ ﺘـﺭﺍﺏ‬ ‫ـﺭﺍﺏ‬‫ـﻭﺍﻓﻲ ﺍﺘﻨﺯ ـﺕ ﺃﺴــ‬ ‫‪‬ﻟــ‬ ‫ﺍﻟﻘــ‬ ‫ﻻ ﺍﻨ ـﺕ ﻗ ـﺒﺽ ﺍﻟ ـﺭﻴﺢ ﻭﻻ ﺒﺎﻁ ـل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹶ ـ‬ ‫ﺍﻨـــﺕ ﻟﺤـــﻡ ﻭﺩﻡ ﺒﻴﻨﺎﻀـــل‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻋـﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ـﻪ ـﺎﻤﻲ ـﺭ ـﻪ ـﺎﺏ‬ ‫ﻜﺘﻴـ ﻭﻟـ ﺃﻟﻘـ‬ ‫ﻟـ ﺃﺴـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﺎﻟﻪ ـﻪ ـﺎﻡ ﺯﺍﺠـ‬ ‫ـﻪ ﺭﺴـ ﻭﻟـ ﺤﻤـ‬ ‫ﻟـ‬
  • 42. ‫ﻟــﻪ ﻤﺭﺍﻴــﻪ ﺘﺴــ ‪‬ﻊ ﺍﻟﻤﻐ ﹶــﻰ‬ ‫ﻤ ‪ ‬ﹾﻨ ـ‬ ‫ﻟــﻪ ﻗﺭﻴﻨــﻪ ﻴﻌﻴﻨــﻪ ﻭﻴﺯﺍﻤــل‬ ‫ـﺘﻐﻨﻰ‬ ‫ـﺭﺩ ﻋﻨ ـﻪ ﻭﻻ ﺍﺴــ‬ ‫ﹼــ‬ ‫ﻻ ﺍﻨﻔــ‬ ‫ـﻁﺒﻪ ﻟﻜﺘ ـﺎﺏ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـﻪ ﻟﻤﺼـ‬‫ـﻥ ﺠﻨﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﺏ‬ ‫ـﻲ ﺘﺯﻫ ـﺭ ﺍﻷﻋﺘـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺕ ﻤﺎﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻨـ‬ ‫ﻤﺎﺸــﻲ ﺯﻱ ﺍﻟﺒﻭﺴــﻁﺠﻲ ﻤﺎﻴــل‬ ‫ﺠﻨـﺏ ﻗﻠﺒـﻙ ﻴـﺎ ﺒﻁـل ﻴـﺎ ﺸـﺎﻴل‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﻠﻌﺭﻭﺴـ ـﻪ ﺍﻟﻤﺴـ ـﺘﺤﻴﻪ ﺨﻁـ ـﺎﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺘﺤﻴﻪ ﻭﺍﻻ ﺒﺘﻔ ﹼﺤــــ‬ ‫ﹼ ﺘ‬ ‫ﻤﺴــــ ‪‬‬ ‫ـﺘﺤﻲ‬‫ـﻕ ﻻ ﻴﺴـــ‬‫ﺍﻷﺩﺏ ﻭﺍﻟﺤـــ‬ ‫ﻜﻨــﺕ ﺒــﺎﺘﻤ ﹼﻰ ﺍﻟﻠﻴــﺎﻟﻲ ﺘﻌــﻭﺩ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺭﻩ ﺘﺘﻤﺭﺠﺤـ‬‫ـﻴﻥ ـﺩﻱ ﻟﺒﻜـ‬ ‫ﺒـ ﺇﻴـ ‪‬‬ ‫ـﻲ‬‫ـﻴﻥ ﻋﻴﻨ ـﻲ ـ ‪‬ﻤﻲ ﻭﺘﻨﺠﺤـ‬ ‫ﹼـ ﺘﻘـ ﺩ‬ ‫ﺒـ‬ ‫ـﻭﺩ‬‫ـﺕ ـﺎﺤﻠﻡ ﺒﺎﻟﻤ ـ ‪‬ﺩ ﻭﺠﻬـ‬ ‫‪‬ـ ﺩ‬ ‫ﻜﻨـ ﺒـ‬ ‫ﺘﺒﻘــﻰ ﺃ ‪‬ﺎﻤــﻙ ﻋﻠﻴﻬــﺎ ﺸــﻬﻭﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤـﻥ ﺨـﺩﻭﺩﻙ ﻟﺴـﻪ ﺃﺤﻠـﻰ ﺨـﺩﻭﺩ‬ ‫ـ ـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻕ ﺭﻴ ـﺎﻥ ﺍﻟﺼ ـ ‪‬ﺎ‬ ‫ِـ ﺒ‬ ‫ﺤـ‬ ‫ـﺕ ﺒﺎﺴﺘﻨﺸـ‬ ‫ﻜﻨـ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﻀﺎ ﺍﻟﻭﺍﻟـﺩﻴﻥ ﻴـﺎ ﻨـﻭﺭ ﺍﻟﻌـﻴﻥ‬
  • 43. ‫ـﻭﺩ‬ ‫ـ ﹼﺭ ﺍﻟﻤﻌﻘــ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟﺴــ ﻜ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺇﻨﺘــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﻭﺩ ـﺎ ـﺘﻲ ﻫﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺭ ﺍﻟﻌﻨﻘـ ﻴـ ﺴـ‬ ‫ﺁﺨـ‬ ‫ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻤﻭﺍﺴ ـﻡ ﻨﺎﻋﻤ ـﻪ ﻴ ـﺎ ﻏﺭﻴﺒ ـﻪ‬ ‫ـ ‪  ‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﺴﻤﻌﻲ ﻟـﻲ ﻏﻨـﻭﺘﻲ ﻓـﻲ ﺍﻟﻭﺠـﻭﺩ‬ ‫ـﺕ ﻤﺘﺄﺩﺒ ـﻪ‬ ‫ـﺎﻩ ﺇﻥ ﻜﻨــ ِ ‪ ‬ــ‬‫ﻭﺍﻟﺤﻴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﺠﺎﻴـ ـﺏ ﻭﺍﻨـ ـﺕ ﻤﺴـ ـﺘﻌﺠﺒﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ ﻭﻴﻨﺒ ـﻲ ﻭﻴﺼ ـﺢ‬ ‫‪ ‬ــ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺴــ ‪ ‬ﹾ ‪‬ﻐــ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼ ـﺢ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ـﺎ ﺨﻁـ‬‫ﻫﻤـ‬ ‫ـل ﺍﻟﺭﺒ ـﺎ‬ ‫ِ ‪‬ـ‬ ‫ـل ﺭﺃﺱ ـﺎل ﻭﺃﻫـ‬ ‫ﺍﻟﻤـ‬ ‫ﺃﻫـ‬ ‫ﻴﺎﻤــﺎ ﻗــﺎﻟﻭﺍ ﻭﻋ ‪‬ﻤــﻭﺍ ﺍﻟﻔ ﹼــﻪ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﻭ‬ ‫ـل ﺍﻟﺒﺨ ـﺕ ﻭﺍﻟﺘﺠﺭﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﹾــ‬ ‫ﺩﺍ ﻗﻠﻴــ‬ ‫ـﺭﻱ ﻭﺍﻟ ِﻔﺸ ـﻪ‬ ‫ﻌ ﹶــ‬ ‫ـﺩ ﻭﺍﻟﻔﻘــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻠﻴــ‬ ‫ﺍﻟﻠ ـﻲ ﻴﻠﻘ ـﻭﺍ ﺍﻟﻌﻅ ـﻡ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻜﺭﺸ ـﻪ‬ ‫ِ ‪ ‬ﹶـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﻟﻬﻡ ـﺩﺍ ﻭﺤ ـﻪ‬ ‫‪‬ﺸـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻭﻓﻲ ﺃﻋﻤـ‬‫ﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺃﻋﻤـــﺎﻟﻬﻡ ﻜـــﺩﺍ ﻁ ‪‬ﺒـــﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼ ـﺢ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ﻫﻤ ـﺎ ﺨﻁـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻭﻥ ﺍﻟﺭﺒ ـﻰ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـل ـﻭﻕ ﻏﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻼﺒـ ﻓـ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﺎﺕ ـﻭﺍ ﺍﻟﻔﻀ ـﺎ ﺍﻷﻭﺴـ‬ ‫ﹶ ‪‬ـ‬ ‫ﺒﺎﻵﻫـ ﻴﻤﻠـ‬
  • 44. ‫ـﻪ ـﺩﺭﺱ ﻭﺍﻟﻤ‪‬ﻭﻫ ـﻪ‬ ‫ﹶ ِﺒـ‬ ‫ـﺵ ﻜﻔﺎﻴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺍﻟﺤــﻼﻭﻩ ﺒﻨــﺕ ﻨــﺎﺭ ﺘﻠﺴــﻊ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒـــﺎﻟﻔﺅﺍﺩ ﺒﻨﻐ ﹼـــﻲ ﻭﺒﻨﺴـــﻤﻊ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﻭﺍﺘﻬﻡ ـﺩﺍ ﺘﺴﺭﺴـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﻭﻓﻲ ﺃﺼـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ـﻭﺍﺘﻬﻡ ـﺩﺍ ﻤﻁﺭﺒ ـﻪ‬ ‫ﻜــ ‪ ‬ﹾ ِ ‪‬ــ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﺃﺼــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼ ـﺢ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ﻫﻤ ـﺎ ﺨﻁـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻲ ﻫﺸ ـﻭﺍ ﺍﻟﺤ ـﺩﻯ ﻭﺍﻻ ﻏﺭﺒ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋــﻥ ﺴــﻤﺎﻨﺎ ﻭﺍﻟﺴــﻤﺎ ﺒﺘﺭﻋــﺩ‬ ‫ـﺎ ـﺕ ﺩﻱ ﺍﻟﺴ ـﻨﻪ ﻤﺠﺩﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ ﹶ ‪ ِ ‬ـ‬ ‫ﻤﻬﻤـ ﻜﺎﻨـ‬ ‫ﻤﻬﻤ ـﺎ ﻁ ـﺎل ﺍﻟﻭﻗ ـﺕ ﻓﻴ ـﻪ ﻤﻭﻋ ـﺩ‬ ‫ـ ‪ِ  ‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺘﻘﺒل ﺍﻟﻤﺴ ـ ِﺩ‬ ‫‪ ‬ـ ﻌ‬ ‫ﻁﻠ ـﻲ ـﻲ ﺍﻟﻤﺴـ‬ ‫ﹸﹼـ ﻓـ‬ ‫ﺸــﻭﻓﻲ ﺃﺤﻼﻤﻨــﺎ ﻜــﺩﺍ ﺒﺘﺒﻌــﺩ‬ ‫ـﺩﺍ ﻗﺭﻴﺒ ـﻪ‬ ‫‪  ‬ــ‬ ‫ـﺎ ﻜــ‬‫ﻭﺍﻻ ﺃﺤﻼﻤﻨــ‬ ‫ﹼ‬ ‫ـﺢ‬ ‫ـﻁ ﻭﺍﻟﺼـ ‪‬‬‫ـﻴﻥ: ﺍﻟﻐﻠـ‬‫ﻫﻤ ـﺎ ﺨﻁـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﹼﻲ ﻉ ـﺯﻴﻥ ـﻲ ـﻙ ﺩﺡ‬ ‫ﺍﻨﺘـ ﻜﻠـ ‪ ‬‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﺼـ ﻠ‬ ‫ـﻘﻠﺒﻪ‬ ‫ـﻪ ـﻲ ﻤﺘﺸـ‬ ‫ـﺩﻟﻲ ﺍﻟﻨﺎﺤﻴـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻋـ‬ ‫ﻋﻴﻨــﻲ ﻴــﺎ ﻤﺤﻤــﺩ ﻭﺇﻨﺴــﺎﻨﻲ‬ ‫ﻗﻠـــﺕ ﺒﻠﺴـــﺎﻨﻙ ﻭﺒﻠﺴـــﺎﻨﻲ‬
  • 45. ‫ـﻲ ﺒﻴﻐﻨ ـﻲ‬ ‫ﹼــ‬ ‫ـﻭ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺅﺍﺩ ﻫــ ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻔــ‬ ‫ﺍﺘﻨﻘﺸـــﺕ ﺒﺎﺴـــﻤﻲ ﻭﺒﻔﻨـــﻲ‬ ‫ﻓــﻲ ﺠﺒــﻴﻥ ﺍﻟﻠﻴــل ﻤﺎﻴﻨﺴــﺎﻨﻲ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﺩ ـل ﺍﻟﻘﻤـ‬ ‫ـﺕ ـﺎ ﻤﺤﻤـ ﻜﻤﺜـ‬ ‫ﻭﺍﻨـ ﹶ ﻴـ‬ ‫ﺼﺎﺤﺏ ﺍﻟﻭﺸـﻡ ﻓـﻲ ﺠﺒـﻴﻥ ﺍﻟﻠﻴـل‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺎ ﻵﺨﺭﻫــ‬ ‫ـﺕ ﻓﻴﻬــ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺜﺒــ‬ ‫‪‬ــ ‪‬‬ ‫ـﻪ ﻋ ـﻥ ﻏﻴﺭ ـﺎ‬ ‫ﻟ ـﻡ ﻴﻤﻴ ـﺯ ﻨﻔﺴـ ‪‬ـ ‪ ‬ﻫـ‬ ‫ﹶـ ‪   ‬ـ ‪‬‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺭ ﺍﻟﺤـ ‪‬‬‫ـﺎ ﺭﺜﻴﺘ ـﻙ ـﺎ ﺃﻤﻴـ‬ ‫ﹶـ ﻴـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺇﻨﻤــﺎ ﺃﻨــﺎ ﻜﻨــﺕ ﻋﺎﻤــل ﺯﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺘﻠﻬﻡ‬‫ـﻲ ـﻲ ﻴﺴـ‬ ‫ـﻘﻁ ﺍﻟﻀـ ‪ ‬ﺍﻟﻠـ‬‫ﻤﺴـ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸــﺎﺭﻕ ﻭﺍﻟﻀــﺤﻰ ﻭﺍﻟﻅﻬ‪‬ــﺭ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻭﺍﺴﻤﻙ ﺍﻟﺸﻤﺱ ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺎ ﻟﻬـﺎ ﻏﻴـﺎﺏ‬ ‫ﻻ ﺫ ‪‬ــﻭل ﻤ ﹼــﻲ ﻭﻻ ﺍﺴــﺘﻐﺭﺍﺏ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹸﻫ‬ ‫ﺯﻱ ـﺎ ـﻭﻥ ـﺩﻯ ـﺎﺯل‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﺍﻟﻨـ‬ ‫‪ ‬ﻤـ ﻴﻜـ‬ ‫ـﻥ ـﻨﻴﻥ ـﻨﻴﻥ ـﺎ ـل‬ ‫ﻤـ ﺴـ ﻭﺴـ ﻭﺍﻨـ ﻗﺎﻴـ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻋـﺎﺵ ﺭﺍﺠـل ﻭﻤـﺎﺕ ﺭﺍﺠـل‬ ‫ـﺎﺏ‬‫ـﻪ ﺤﺠـ‬‫ﻤ ـﺎﺵ ـﻲ ﻭﺒﻴﻨـ‬ ‫ﺒﻴﻨـ‬ ‫ﺎﺒﻘـ‬
  • 46. ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻤﻜﺎﺭﻱ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ﺍﻏﻨ ـﻲ ـل ـل ـﺭ‬ ‫‪‬ـ ﹼـ ﻴﺎﻟﻴـ ﻴﺎﻟﻴـ ﺘﻜﺒـ‬ ‫ـﺩ ﺍﻻﺴ ـﻤﺭ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻭﺘﻲ ـﺭﺩ ﺍﻟﻭﻟـ‬ ‫ﺒﻴـ ‪‬‬ ‫ﺼـ‬ ‫ﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨﻤــﺭ‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬‫ـﻪ ﻭ ـﻪ ﻤﺼـ‬ ‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ ﻁﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﻭﺘﻲ ﻗﻤ‪‬ﺭﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـل ﺼـ‬‫ﺭﺒ ـﻲ ﻴﺠﻌـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺎﺩ‪‬ﺭﻩ ـﺎﺘﺒ ﹼﻠﺵ ـﺠ‪‬ﻊ ـﺩﻴل‬ ‫ﻤـ ﻁ ﺴـ ﻭﻫـ‬ ‫ﻗـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﺵ ﻭﺍﻟﻨﻴـ‬ ‫ـﻭل ـﺎﺒﺘﺤﺱ ﺍﻟﻌﻁـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻁـ ﻤـ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻜـﺎﻥ ﺯﻱ ﺍﻟﻨﺒـﺎﺕ ﺍﻷﺼـﻴل‬ ‫ﺍﻟﺸــ ـﺩﻴﺩ ﺍﻟﺜﺎﺒــ ـﺕ ﺍﻟﻠــ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﻴ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﻥ ﻭﻻ ـ ‪‬ﻥ‬ ‫ﻴﺒـ ﻴ‬ ‫ـﺎﻥ ـﻴﻥ ﻭﻤـ‬ ‫ﻜـ ﻤﺘـ‬ ‫ـﻤﻪ ـل‬ ‫ـﻪ ﻭﺍﻻ ﺠﺴـ ﻗﻠﻴـ‬‫ـﻭ ﺭﺒﻌـ‬‫ﻫـ‬ ‫ـ ‪‬ﻕ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻟﻠﻲ ـﺎﻩ ﻭﻤﺘﺸـ ﻭ‬ ‫ﻤﻌـ‬ ‫ﺭﺍﻀـ ﺒـ‬ ‫ﻁﺒﻌــﻪ ﻴﻬــﺩﺍ ﻭﻁﺒﻌــﻪ ﻴﺘﺠــ ‪‬ﺃ‬ ‫ﺭ‬ ‫ـﺭﻕ‬‫ـﻪ ﻭﻴﺭﻗـ‬‫ـﺠﻡ ـﻲ ﻋﻴﻭﻨـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻴﻨﺴـ‬ ‫ـل‬‫ـﺩ ﻭﺍﻟﺘﻬﻠﻴــ‬‫ـﻰ ﻭﺍﻟﻭﺠــ‬‫ﺍﻷﺴــ‬
  • 47. ‫ﻜــﺎﻥ ﺃﻓﻨــﺩﻱ ﻴﺸــﺒﻪ ﺍﻷﺴ‪‬ــﻁﻰ‬ ‫ـﺒﺭ ـل ﺍﻟﺠ ـ ‪‬ل‬ ‫‪‬ـ ﺩ‬ ‫ـﺘﻌﻴﻥ ﺒﺎﻟﺼـ ﻗﺒـ‬ ‫ﻴﺴـ‬ ‫ـﻁﻪ‬‫ـﻑ ﺍﻟﺒﻭﺴـ‬‫ـﺩﻩ ﻤﻭﻅـ‬‫ﻟﻤ ـﺎ ﻭﺍﻟـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـل‬ ‫ـﻰ ﻫﻤ ـﻪ ـﺩ ـﺎﺏ ﺍﻷﻤـ‬ ‫‪‬ـ ﻴﺴـ ‪ ‬ﺒـ‬ ‫ﻴﺒﻘـ‬ ‫ـﻲ ﺯﻴ ـﻙ ـﺎ ـﻲ ـﻴﻁ‬ ‫‪‬ـ ﻴـ ﺍﺒﻨـ ﺒﻴﻌـ ‪‬‬ ‫ﻗﻠﺒـ‬ ‫ﻤﻨﺘﺒــ ـﻪ ﻟﻠﻅﻠــ ـﻡ ﺇﺤﺴﺎﺴــ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻰ ﻭﻻ ـﻴﻐﻠﻁ‬ ‫ﺒــ‬ ‫ـﺱ ﻻ ﺒﻴﻨﺴــ‬ ‫ﺒــ ‪‬‬ ‫ﺇﻥ ﻗﺒﻠــﻙ ﻓﻴــﻪ ﺠــﺩﻭﺩ ﻗﺎﺴــﻭﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺠـﺩﻭﺩ ﺘﺤـﺕ ﺍﻟﺴـﻤﺎ ﺍﻨﺩﺍﺴـﻭﺍ‬ ‫ﻴﺎﻤــﺎ ﺸــﻔﺕ ﺍﻟﻁﻴــﺭ ﺒﻴﺘﺨــ ‪‬ﻁ‬ ‫ﺒ‬ ‫ـﺒﻁ‬ ‫ـﻰ ﻭﺒﻴﻬـ‬ ‫ـﻔﺕ ـﺩﺭﻩ ﺒﻴﻌﻠـ‬ ‫ﺼـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﻭﺍﺘﻠﻔﺤـــﺕ ﺒ ‪‬ـــﺭ ﺃﻨﻔﺎﺴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻓﻴــﻪ ﻨﻅــﺭ ﺠــﺎﺭﺡ ﻭﻤﺘﺴــﹼﻁ‬ ‫ﻠ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ﻉ ـﻲ ﺯﻴ ـﻙ ﺇﻥ ـﻊ ﺭﺍﺴـ‬ ‫ﺭﻓـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻴﺎﺒــﺎ ﻗﻠﺒــﻲ ﻏــﻴﻁ ﻭﺒﻴﻐــ ‪‬ﻁ‬ ‫ﻭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒﺎﻟﺤﻴﻁــﺎﻥ ﺃﺒــﺩﺍ ﻤــﺎ ﻴﺘﺤــ ‪‬ﻁ‬ ‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﺘــﺯﺭﻉ ﺒﺎﻟﺨﻀــﺭﻩ ﻭﺍﻟﻘﻭﻁــﻪ‬ ‫ـﺯﺍﻥ‬‫ـﻪ ﺍﻟﻜﻴـ‬‫ـﻨﺎﺒل ـﻪ ﻭﻓﻴـ‬ ‫ﻓﻴـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ‬
  • 48. ‫ﻭﺍﻟﺸــﺒﺎﺏ ﻭﺍﻟﻨــﻭﺭ ﻭﺯﻏﺭﻭﻁــﻪ‬ ‫ـﺯﺍﻥ‬ ‫ـﺏ ﺍﻷﺤــ‬ ‫ـﺎﻤﻪ ﺘﻐﺎﻟــ‬ ‫ﻭﺍﺒﺘﺴــ‬ ‫ﻴﺎﺒــﺎ ﺨﹼــﻲ ﺍﻟﻤﺴ‪‬ــﺘﺨﺒﻲ ﻴﺒــﺎﻥ‬ ‫ﹶﻠ‬ ‫ـﻙ ـﺎﻥ‬ ‫ـﻙ ﻟﻨﻔﺴـ ﺃﻤـ‬ ‫ﻭﺍ ‪‬ﻱ ـﻥ ﻨﻔﺴـ‬ ‫ﺩ ﻤـ‬ ‫ﺒـ ـﺎﻟﻘﻤﺭ ﻭﺍﻟﺸـ ـﻤﺱ ﻤﻀـ ـﺒﻭﻁﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺁﺩﻱ ﺴــﺎﻋﺔ ﻓﺠــﺭ ﺴــﺎﻋﺔ ﺃﺩﺍﻥ‬ ‫ﻓﺨـ ـﺭﻱ ﻴـ ـﺘﻜﹼﻡ ﺒﺸـ ـﻌﺭﻱ ﺍﻵﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻠ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﻴﻘﺎﺒﻠﻨﻲ ﻓـﻲ ﻋـﺭﺽ ﻜـل ﻤﻜـﺎﻥ‬ ‫ّ‬ ‫ﻭﻴﻘﺎﺒﻠﻨﻲ ﻓـﻲ ﻴـﻭﻡ ﻤﺎﻜـﺎﻨﺵ ﻤﻌﺎﻴـﺎ‬ ‫ﺍﻟﺤﻴﺎﻩ ﺭﺍﺤﺕ ﻭﺠـﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﺭﺍﻴـﻪ‬ ‫ـﻭﻩ ـﺎﻥ ـﻲ ﺤﻴ ـﻪ ـﺎﻥ‬ ‫ﺃﻴـ ﻜـ ﺍﻟﺤـ ‪ ‬ـ ﻭﻜـ‬ ‫ـ ﹼﺎﻥ‬ ‫ـل ﻭﺍﻟﺴـ ﻜ‬‫ـﻪ ـﺢ ﺍﻷﻫـ‬ ‫ﺭﻴﺤـ ﺭﻴـ‬ ‫ـﺎﻥ‬‫ـﻘﻑ ـﺒﺭﺍ ﻴﺤﻤ ـل ﺍﻷﺭﻜـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﺭﺘﻪ ﻉ ـﻤﺱ ﻟﻤ ـﺎ ـﺏ‬ ‫‪‬ـ ﺘﻐﻴـ‬ ‫ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺤﺴـ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـل ﻭﺍﻟﺘﺭﺘﻴـ‬ ‫ـﺎ ـﺘﻠﻔﺵ ﺍﻷﺼـ‬ ‫ﻤـ ﺍﺨـ‬ ‫ﺒ ـﺱ ﻓﺨ ـﺭﻱ ﻤﻌﺎﻨ ـﺎ ﻓ ـﻲ ﺍﻟ ـﺩﻜﺎﻥ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـﺏ‬‫ـﻪ ـﻭﺠﻲ ﻭﺃﺩﻴـ‬ ‫ـﻲ ﻓﺎﺘﺤـ ﻤﻜـ‬‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻤﻭﺍﻭﻴـل ﻴﻘـﻭل ﺍﻻﺤﻤـﺭ‬
  • 49. ‫ﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨ ‪‬ــﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﺼـ ‪‬‬‫ـﻪ ﻭﻁﻴﻨـ‬‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﻥ ﻴــﺭ ﹼ ِﻨــﺎﺱ ﻭﺘﻭ‪‬ﺭﻴــﻪ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬ﺵ ﺠ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ـﺩﻩ ـﻲ ﺍﻷﻭل‬ ‫ـﺎﺱ ﺍﻟﻌﻘــ ﻓــ‬ ‫ﻻﺌﺘﻨــ‬ ‫ﺜــﻡ ﻴﺨﺘــﺎﺭ ﺍﻟﺸــﺠﻥ ﻭﺍﻟﻨــﻭﺡ‬ ‫ـ ‪‬ل‬ ‫ـﺩ ﻭﻴﻤــ ﻭ‬ ‫ـﻤﻴﻡ ﻭﺍﻟﺠــ ‪‬‬‫ﻭﺍﻟﺼــ‬ ‫ـل ـﺎ ـﺎﻡ ـﺩﻭﺡ‬ ‫ـﺎﻥ ﺒﻴﻨﻘـ ﻴـ ﺤﻤـ ﺍﻟـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻤ ـﻥ ﺘ ‪‬ﺍﺜ ـﻙ ﻓ ـﻲ ﺤﺒﻴ ـﺏ ﺍﻟ ـﺭﻭﺡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﹸﺭ ـ ـ‬ ‫ـﺎﻥ ـﻭل ﻭﺍﺩﻱ ﺍﻟﻌﺠ ـﺏ ـ ‪‬ل‬ ‫‪ ‬ـ ﻁـ ﻭ‬ ‫ﻜـ ﻴﻘـ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻘـﻭل ﻗﺒـل ﺍﻟـﺯﻤﻥ ﻤـﺎ ‪‬ـﺭ ‪‬‬ ‫ﻴ ﺩ‬ ‫ـﺎﻨﻲ‬‫ـﺎﻟﻡ ﺍﻟﺠـ‬‫ـﺏ ﺍﻟﻅـ‬‫ـﻲ ﺍﻟﺤﺒﻴـ‬‫ﻓـ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﻡ ـﻪ ﻟﻤ ـﺎ ﻴﺼـ ‪‬‬ ‫ـﺩﻱ ﺃﺭﺤـ ﻤﻨـ ‪‬ـ‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫ﺃﺘﺴـــﺠﻥ ﻭﻴﻜـــﻭﻥ ﺴـــ ‪‬ﺎﻨﻲ‬ ‫ﺠ‬ ‫ـﺠﺭ ـﺎﻨﻲ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ـﻪ ﻭﺸـ‬ ‫ـﻥ ـﺩ ﺘﺎﻨﻴـ‬ ‫ﻤـ ﺒﻠـ‬ ‫ﻤـ ـﺎﻨﺒﺘﺵ ﻓـ ـﻲ ﺃﺭﺽ ﺃﻭﻁـ ـﺎﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻗـﺎل ﻴﺒﻘـﻰ ﻤـﻥ ﺍﻟﻬﻜﺴـﻭﺱ‬ ‫ﻓﺨﺭﻱ ﻜﺎﻥ ﻤﻀﺭﺏ ﻓﻲ ﺘﺎﺴـﻊ ﻴـﻭﻡ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـل ﺍﻟﺤﻤﻠـ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ـﺕ ـﻭ ﺯﻋﺒـ‬ ‫‪‬ـ ﺠـ ﺃﺒـ‬
  • 50. ‫ﺠﺕ ﻓـﻲ ﺴـﺎﻋﺔ ﺍﻟﻌﺼـﺭ ﺘﺠﺭﻴـﺩﻩ‬ ‫ـﺩﻤﻴﺭ‬ ‫ـﺎﻟﺨﺭﺍﺏ ﻭﺍﻟﺠﻠ ـﺩ ﻭﺍﻟﺘــ‬ ‫‪ ‬ﹾــ‬ ‫ﺒــ‬ ‫ﻤﻬﻤ ـﺎ ﻓ ـﺎﺕ ﺍﻟﻭﻗ ـﺕ ﻤ ـﺵ ﻓﺎﻴ ـﺕ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺭﺏ ﺴ ـ ‪‬ﻥ ﻋﺎﻤﻠ ـﻪ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ِـ ﺤ‬ ‫ـﺩﺒﺢ ﺍﻟﻤﻐـ‬‫ﺘـ‬ ‫ـﺩﻩ‬ ‫ـل ﻭﺘﺄﺒﻴـــ‬ ‫ـﻨﻘﻪ ﻟﻠﻴـــ‬ ‫ﻤﺸـــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺩﻴﺎﺒـــﻪ ﺒﺭﺘﺒـــﺔ ﺍﻟﻤـــﺂﻤﻴﺭ‬ ‫ﻴﺼﺭﺨﻭﺍ ﻓﻲ ﺍﻟﻨـﺎﺱ ﺍﻗـﻑ ﻋﻨـﺩﻙ‬ ‫ـﺔ ﺁﻻﻑ ﻜﺎﻤ ـﻪ‬ ‫‪‬ﻠـ‬ ‫ـﺭﻱ ـﻥ ﺃﺭﺒﻌـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﻓﺨـ‬ ‫ـﻭﺱ‬‫ـ ‪‬ﺎﻫﻡ ﺍﻟﻬﻜﺴــ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔ ـﺕ ﺴــ ﻤ‬ ‫ﹶ ﹶــ‬ ‫ـﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ـﺒﻘﺘﻨﺎ ﻭﺍﻷﻤــ‬ ‫ـﻭﺯ ﺴــ‬ ‫ﺍﻟﺭﻤــ‬ ‫ـﺭﺍﺕ‬ ‫ـﻲ ـﻰ ﺍﻟﺠﻤـ‬ ‫ـﺏ ﻨﻤﺸـ ﻋﻠـ‬ ‫ﻭﺍﻨﻜﺘـ‬ ‫ـﺠﻭﻥ ـﺩﺨل ـﻼﺕ ـ ‪‬ﺍﺕ‬ ‫ﻤـ ﺭ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـ‬ ‫ﺤﺘ ـﻰ ﻁﻌ ـﻡ ﺍﻟﻤ ـﻭﺕ ﻨ ـﺩﻭﻕ ﻤﻨ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻗﺒ ـل ﻤ ـﺎ ﻴﺤ ـﻴﻥ ﺍﻷﺠ ـل ﺴ ـﻜﺭﺍﺕ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــﻲ ﻤــﺎﺘﻭﺍ ﻟ ‪‬ــﻪ ﺒﻴﺤ ﹼــﻭﺍ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﺭﺍﺕ‬ ‫ـﻠﻭﺍ ﺍﻟﻌﺒـ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟ ـﺎﻟﻲ ﻭﻴﺭﺴـ‬ ‫ﻠﻴـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻙ ﻤﺎﺸـ‬ ‫ـﺎ ـﻥ ـﻥ ﺭﺤﻤﺘـ‬ ‫ﻴـ ﺯﻤـ ﻤـ‬ ‫ـﻴﻡ‬‫ـﺎﻅﺭ ـﺩ ـﺎﺭ ﺍﻟﺠﺤـ‬ ‫ﺒﻌـ ﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻨـ‬
  • 51. ‫ﺘﺨﺘﻠــﻑ ﻉ ﺍﻟﻌـ ـﻴﻥ ﻤﺎﺘﻌﻤﺎﺸـ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻁﻭﻱ ﻓـﻲ ﻜﺘـﺎﺏ ﺍﻟﻤﺂﺴـﻲ ﺍﻟﻘـﺩﻴﻡ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﻭﺱ ـﻰ ﺍﻟﻌﻨﺒـ‬ ‫ﻋﻠـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟﻬﻜﺴـ‬ ‫ﻫﺠﻤـ‬ ‫ﻻ ﻴﻘـــﻑ ﻋﻨـــﺩﻙ ﻭﻴﺘﺴـــ ‪‬ﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨ ‪‬ــﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﺼـ ‪‬‬‫ـﻪ ﻭﻁﻴﻨـ‬‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﺭ ‪‬ﻪ‬ ‫ـﻭﺱ ﺍﻨﻜﺸــ ﻴ‬ ‫ـﺎﻨﻭﺍ ﻫﻜﺴــ‬ ‫ﻜــ‬ ‫ـﺏ ـﺎ ـﻕ ﺭﺒ ـﺎ‬ ‫‪‬ﻨـ‬ ‫ﻜﻨ ـﺎ ﺃﻁﻴـ ﻤـ ﺨﻠـ‬ ‫ﹼـ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺭﺍ ﺒﺘﺤﺒﻨــ‬ ‫ـﻭﺍﻓﻲ ﺍﻟﺨﻀــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘــ‬ ‫ـﻪ ـﺎ‬ ‫ـﻲ ـﻼﻡ ـﻲ ﺒﺎﻗﻭﻟـ ﻫﻨـ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟﻜـ ﺍﻟﻠـ‬ ‫ـﺭ ﺩﻡ‬ ‫ـﻲ ﺒﺘﻘﻁــ ‪ ‬‬ ‫ـﻭﺍﻓﻲ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘــ‬ ‫ﻜﻨــﺕ ﻓــﺎﻜﺭ ﺇﻥ ‪‬ﺭﺤــﻙ ﹶــﻡ‬ ‫ﻟ ‪‬‬ ‫ﺠ‬ ‫ﺇﻤﻀﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﻭل ﺍﻟﻠﻲ ﻟ ‪‬ـﻪ ﻤـﺎ ﺘـﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﺎﻩ‬‫ـﺭﻱ ـ ‪‬ﺍﻤﻙ ﻭﺤﺴ ـﻪ ﻤﻌـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻗـ ﺩ‬ ‫ﻓﺨـ‬ ‫ﻗﺒل ﻤـﺎ ﺘﻘـﻭل ﻟـﻪ ﻴﻘـﻭل ﻟـﻙ ﺁﻩ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﺕ ﻟﻪ ﻫﻨـﺎﻙ ﻭﺨـﺩ ﻤـﻥ ﺸـﻘﺎﻩ‬ ‫ـﻭﻡ ـﻥ ـﺎﻡ ـﺎﻥ ـﺎﺒﺢ‬ ‫ﻴـ ﻤـ ﺍﻷﻴـ ﻭﻜـ ﺼـ‬ ‫ـﺎﺭﺡ‬‫ـﺭ ﺃﻭ ﺴــ‬‫ـﺭ ﻟﻸﻤــ‬‫ﻤﻨﺘﻅــ‬
  • 52. ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎﻑ ـﻌﻭﺭ ـﻤﺱ ﻤﺤﻠﻭﻟـ‬ ‫ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﺸـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴـــﻤﺎ ﺒﻐﻴﺎﻤﻬـــﺎ ﻤﺒﻠﻭﻟـــﻪ‬ ‫ـﺎﻟﺢ‬ ‫ـﻜﺭ ﺍﻟﻜــ‬ ‫ـﻜﻙ ﺒﺎﻟﻌﺴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴــ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﻘﻔﻭﻟـ‬ ‫ـﺎﺕ ﺍﻟﺭﻭﻀـ‬ ‫ـﻥ ﺠﻬـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـل ـﺭﻑ ـﺎﻨﻪ ـﺎﻥ ـﺎﻟﺢ‬ ‫ﻟﺴـ ﻜـ ﻤـ‬ ‫ﺒـ ّ ﻁـ‬ ‫ـﺎﺘﺢ‬‫ـﺘﺨﺎﺭ ﺍﷲ ﻭﺭﺍﺡ ﻓـــ‬‫ﻭﺍﺴـــ‬ ‫ﺼ ـﻔﺤﺘﻪ ﺍﻟﺒﻴﻀ ـﺎ ﺍﻟﻠ ـﻲ ﻤﻭﺼ ـﻭﻟﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﻤﺠﻬﻭﻟــ‬‫ـﺎﺭﻴﺦ ﻭﺒــ‬‫ﺒﺎﻟﺘــ‬ ‫ﻟﻭ ﺼـﺤﻴﺢ ﻜـﻭﺒﺭﻱ ﻤﻠـﻙ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﻭﺘﻲ ﺍﻷﻭﻟـ‬ ‫ـﺭﻙ ـﻥ ﺨﻁـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﺃﻋﺒـ‬ ‫ﻴﻌﻨـ ـﻲ ﻟـ ـﻭ ﻜ ﹼـ ـﺎ ﺤﻨﺘﺼـ ـﺎﻟﺢ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻨ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻴـ ـﺎ ﺯﻤـ ـﻥ ﻭﺘﻐ ‪‬ـ ـﺭ ﺍﻤﺒـ ـﺎﺭﺡ‬ ‫ـ‬ ‫ﻴ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻡ ـﻲ ﺃﻤ ـﺎ ﺍﻟﻐﻭﻟــ‬ ‫ﺘﺒﺘﺴــ ﻟــ ‪‬ﻨــ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺎﻜﻨﺘﺵ ﺍﻷﺭﺽ ﻤﻌﺩﻭﻟـــ‬‫ﻤـــ‬ ‫ـﺎﻑ ﺒﻭ ـﺔ ﺍﻷﻭﺭﺩﻱ‬ ‫‪‬ﺍﺒــ‬ ‫ﻟﻤ ـﺎ ﺸــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﻪ ﻤﺫﻫﻭﻟــ‬‫ـﺎ ﻭﻋﻴﻨــ‬‫ﺍﻓﺘﻜﺭﻫــ‬ ‫ـﺠﺩﻱ‬‫ـ ‪‬ﺎﺘﻪ ﺒﺘﺴــــ‬ ‫ﺯﻱ ﺸــــ ﺤ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻩ‬ ‫ـﻕ ﺩﻱ ﺍﻟﻌﺸــ‬ ‫ـﺭﻭﺀﻩ ﺒﺤــ ﹼ‬ ‫ﺍﻟﻤــ‬
  • 53. ‫ﺘـ ـﺎﻨﻲ ﻨﻭﺒـ ـﻪ ﺃﺩﺨﻠـ ـﻙ ﻟﻜـ ـﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩﻱ‬ ‫ـﻑ ﻋﻨــ‬ ‫ـﻪ ﺩﻱ ﺒﺘﺨﺘﻠــ‬ ‫ﺍﻟﻨﻭﺒــ‬ ‫ﻭﺍﻻ ﻋﻨـــﺩﻙ ﻭﺍﷲ ﻤـــﺵ ﺩﺍﺭﻱ‬ ‫ﹼ‬ ‫ﺍﻨﻀﺭﺒﺕ ﻓﻲ ﻭﺍﻟـﺩﻱ ﻭﻓـﻲ ﺠـﺩﻱ‬ ‫ـﺎﺭﻱ‬ ‫ـﺘﻤﺕ ـﻲ ـﻲ ﻭﻨﻬـ‬ ‫ﻓـ ﻟﻴﻠـ‬ ‫ﻭﺍﺘﺸـ‬ ‫ـ ‪‬ﻱ‬ ‫ـﻲ ﺼ ـﺩﻓﻪ ﻭﻤﻌــ ﺩ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻤﺎﻜﺎﻨﺘﺸــ‬ ‫ﺩﺍ ﺠــﺯﺍﺀ ﺍﻟﻠــﻲ ﺒ ﹶــﻰ ﻭﻋ ‪‬ــﺭ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬ﻨ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ ـﻲ ﺃ ‪‬ـ ـﺎﻡ ﺍﻟﻘﻨـ ـﺎل ﺸـ ـ ‪‬ﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻴ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــﻲ ﺸــﺏ ﻭﻗــﺏ ﻭﺍﺘﺨ ‪‬ــﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﻴﻪ‬ ‫ـﻪ ﻤﺼـ ‪‬‬‫ـﻪ ﻭﻁﻴﻨـ‬‫ـﻥ ﻋﺠﻴﻨـ‬‫ﻤـ‬ ‫ﺩﻭل ﻴــﻭﻤﻴﻥ ﺘﺸــﻭﻴﻪ ﻭ ‪‬ــﺨﺭﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻭﺍﻟﺠﺒـــل ﺩﻭﺍﻤـــﺔ ﺍﻟﺴـــﺨﺭﻩ‬ ‫ـﺫﻜﺭﻯ‬ ‫ـ ‪‬ﺕ ﺍﻟــ‬ ‫ـﺭ ﻭﻤــ ﺭ‬ ‫ﺭﺍﺡ ﻴﻤــ‬ ‫ﻜل ﻴـﻭﻡ ﺒﻴﻔـﻭﺕ ﻤـﺎﻫﻭﺵ ﺒﻜـﺭﻩ‬ ‫ّ‬ ‫ﺒﺱ ﻓﻴـﻪ ﻤﻁـﺭﺡ ﻴﻼﻗـﻲ ﺍﻟﺤـﺯﻴﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺠــﺕ ﻟﻴــﺎﻟﻲ ﺘﻔــﺘﺢ ﺍﻟﺯﻨــﺎﺯﻴﻥ‬ ‫ـﻥ ﻤ ـﺭﻩ‬ ‫ـﺎﻁﺭ ﺤﺴـ ‪‬ﻬـ‬‫ـﺏ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻴﺭﻜـ‬ ‫ﺠﺕ ﻟﻴﺎﻟﻲ ﻓـﻲ ﺴـﻨﻪ ﻤـﻥ ﺍﻟﺴـﻨﻴﻥ‬