1. Career Gate Test K.17 Plus
®
www.careergatetest.com
Σεςτ επαγγελματικοφ προςανατολιςμοφ,
προςαρμοςμζνο ςτθν ελλθνικι πραγματικότθτα
Ζκδοςθ 11C/357Plus
Προςωπικι ζκκεςθ
2. Η αναηιτθςθ και διαςφάλιςθ του επαγγελματικοφ μζλλοντοσ των παιδιϊν μασ αποτελεί
αναμφίβολα κορυφαίο πρόβλθμα τθσ εποχισ. Για το ςκοπό αυτό, παρζχουμε ςτουσ μακθτζσ μασ
το Career Gate Test K.17 Plus επαγγελματικοφ προςανατολιςμοφ, με τθ μορφι τθσ προςωπικισ
ζκκεςθσ που κρατάτε ςτα χζρια ςασ.
Το C.G.T. Κ.17 Plus είναι ζνα ςφγχρονο, δοκιμαςμζνο, αξιόπιςτο, ζγκυρο και εφχρθςτο τεςτ
ςχολικοφ επαγγελματικοφ προςανατολιςμοφ, που μπορεί να βοθκιςει πρακτικά και άμεςα τουσ
νζουσ, με τθ ςυνδρομι των ςυμβοφλων καριζρασ, των εκπαιδευτικϊν και των γονζων, ϊςτε να
πάρουν τθν πιο κρίςιμθ απόφαςθ τθσ ηωισ τουσ, αυτι που αφορά τθν επιλογι ςπουδϊν και
επαγγζλματοσ. Πρόκειται για ζνα ςτακμιςμζνο και προςαρμοςμζνο ςτθν ελλθνικι
πραγματικότθτα αυτοματοποιθμζνο τεςτ, που διερευνά διάφορεσ πτυχζσ τθσ προςωπικότθτασ, τισ
κλίςεισ, τισ προτιμιςεισ, τα ενδιαφζροντα του κάκε ατόμου και προςδιορίηει τα επαγγζλματα και
τισ ςπουδζσ που του ταιριάηουν. Παράλλθλα, καταγράφει τισ διαςυνδζςεισ τουσ με το ελλθνικό
εκπαιδευτικό ςφςτθμα και επιςθμαίνει ποια από τα επαγγζλματα αυτά ζχουν κετικζσ ι
περιοριςμζνεσ προοπτικζσ ςτθν αγορά εργαςίασ για τα επόμενα δζκα περίπου χρόνια.
Το τεςτ βαςίηεται ςε πολυετείσ ζρευνεσ πανεπιςτθμιακισ ερευνθτικισ ομάδασ που αφοροφν τα
επαγγζλματα, το εκπαιδευτικό ςφςτθμα, τθν αγορά εργαςίασ και τισ προοπτικζσ τθσ, ςε
ςυνδυαςμό με ψυχομετρικά δεδομζνα και διεκνι τεςτ ενδιαφερόντων και προςωπικότθτασ.
Η εξατομικευμζνθ ζκκεςθ του Career Gate Test K.17 Plus, το ατομικό αυτό «βιβλίο τθσ ηωισ», θ
ακτινογραφία τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικϊν κλίςεων των νζων ςυμπολιτϊν μασ,
αποτελεί μια ςοβαρι και αξιόπιςτθ πυξίδα επιλογϊν που μπορεί να τουσ βοθκιςει να πάρουν τισ
ςωςτζσ αποφάςεισ και να οικοδομιςουν κατάλλθλα το μζλλον τουσ. Επειδι το μζλλον ανικει ςε
όςουσ το προετοιμάηουν, κεωροφμε υποχρζωςι μασ να ςυμβάλλουμε ς’ αυτι τθ μεγάλθ απόφαςθ
ηωισ των παιδιϊν μασ.
Μαηί με τισ καλφτερεσ ευχζσ μασ για μια ηωι δθμιουργικι και ευτυχιςμζνθ.
2
4. 1. Ειςαγωγι
Η προςωπικι ζκκεςθ του Career Gate Test K.17 Plus που ζχεισ μπροςτά ςου, είναι θ ακτινογραφία
του χαρακτιρα, τθσ προςωπικότθτασ και κυρίωσ των επαγγελματικϊν ςου κλίςεων, προτιμιςεων
και ενδιαφερόντων, ςφμφωνα με τισ απαντιςεισ που ζδωςεσ ςτο ερωτθματολόγιο του τεςτ. Τα
ςυμπεράςματά τθσ κα πρζπει να τα ςυηθτιςεισ με τουσ ςυμβοφλουσ ςταδιοδρομίασ, τουσ γονείσ,
τουσ εκπαιδευτικοφσ και κυρίωσ με τον εαυτό ςου. Θα ςε βοθκιςουν να μάκεισ καλφτερα ποιοσ
είςαι, τι κζλεισ και τι μπορείσ να κάνεισ. Να αποκτιςεισ αυτογνωςία, το αναγκαίο «γνϊκι ςαυτόν».
Να βρεισ ποιεσ ςπουδζσ και ποια επαγγζλματα ςου ταιριάηουν. Να προετοιμαςτείσ ζγκαιρα για
τθν επαγγελματικι ςου διαδρομι. Να ςχεδιάςεισ και να επαναςχεδιάςεισ ςωςτά το
επαγγελματικό ςου ταξίδι ςτο μζλλον, διότι το μζλλον δεν φτιάχνεται μόνο του αν δεν κάνεισ κάτι
κι εςφ γι’ αυτό. Μθν ξεχνάσ ότι επιλζγοντασ ςπουδζσ και επάγγελμα επιλζγεισ ουςιαςτικά
ςυγκεκριμζνο τρόπο ηωισ. Αυτό που πρζπει να προςζξεισ ιδιαίτερα είναι τα επαγγζλματα που
ςου ταιριάηουν και ζπειτα να τα ςυνδυάςεισ με τισ αντίςτοιχεσ εκπαιδευτικζσ επιλογζσ.
2. Τι είναι το Career Gate Test Κ.17 Plus
Το Career Gate Test Κ.17 Plus, είναι ζνα ςφγχρονο, αυτοματοποιθμζνο τεςτ επαγγελματικοφ
προςανατολιςμοφ που διεκπεραιϊνεται με εφκολο και φιλικό τρόπο μζςω ερωτθματολογίου ςε
υπολογιςτι. Το λογιςμικό του ςυςτιματοσ εκδίδει αυτόματα μια προςωπικι ζκκεςθ για κάκε
χριςτθ ξεχωριςτά, με τθ μορφι καλαίςκθτου μικροφ βιβλίου, που περιζχει ζγχρωμα
ιςτογράμματα, πίνακεσ και ςυνοδευτικά κείμενα. Με το τεςτ διερευνϊνται θ προςωπικότθτα, οι
κλίςεισ, τα ενδιαφζροντα ενόσ ατόμου και προςδιορίηονται οι ςπουδζσ και τα επαγγζλματα που
του ταιριάηουν. Καταγράφονται οι διαςυνδζςεισ τουσ με το εκπαιδευτικό ςφςτθμα και
επιςθμαίνονται ποια από τα επαγγζλματα αυτά ζχουν κετικζσ ι περιοριςμζνεσ προοπτικζσ ςτθν
αγορά εργαςίασ κακϊσ και οι πικανζσ διζξοδοί τουσ ςε άλλα επαγγζλματα ι εξειδικεφςεισ. Επίςθσ,
χαρτογραφείται θ προςωπικότθτα του κάκε ατόμου, όπωσ κατανζμεται αναλογικά ςτουσ ζξι
τφπουσ προςωπικότθτασ του John Holland (πρακτικόσ, ερευνθτικόσ, καλλιτεχνικόσ, κοινωνικόσ,
επιχειρθματικόσ, οργανωτικόσ-ςυμβατικόσ)1, ενϊ παράλλθλα εξετάηονται τα επίπεδα αυτοεικόνασ,
αποφαςιςτικότθτασ, ςυνζπειασ και μεκοδικότθτασ που χαρακτθρίηουν. Στο τεςτ εμπεριζχεται
αυτοματοποιθμζνοσ ζλεγχοσ ειλικρίνειασ που αποκλείει τθ δυνατότθτα να εκδοκοφν αναξιόπιςτα
ςυμπεράςματα που δεν προκφπτουν από τθν πραγματικι βοφλθςθ του χριςτθ. Η καρδιά του τεςτ
είναι θ διαςπορά των προςωπικϊν ενδιαφερόντων και κλίςεων κάκε ατόμου ςε δεκαεπτά μεγάλεσ
ομάδεσ και υποομάδεσ τθσ «ταξινόμθςθσ Κ.17», ςτισ οποίεσ υπάγονται επαγγζλματα ςε δφο
επίπεδα εκπαίδευςθσ: α) ςε ανϊτερθ, ανϊτατθ ι μεταπτυχιακι εκπαίδευςθ (Α.Ε.) και β) ςε μζςθ ι
μεταλυκειακι επαγγελματικι εκπαίδευςθ ι και εργαςιακι εμπειρία (Ε.Ε.). Η ομαδοποίθςθταξινόμθςθ των επαγγελμάτων (ταξινόμθςθ Κ) και θ όλθ μεκοδολογία ζχει ςτακμιςτεί και
δοκιμαςτεί με επιτυχία ςτθν πράξθ για πολλά ζτθ. Το τεςτ ζχει καταρτιςτεί με βάςθ οικονομικά,
ψυχομετρικά και εκπαιδευτικά δεδομζνα, ςτθρίηεται ςε πολυετείσ πρωτογενείσ ζρευνεσ 2, κακϊσ
και ςε αναγνωριςμζνεσ διεκνείσ κεωρίεσ ςυμβουλευτικισ-επαγγελματικοφ προςανατολιςμοφ και
1
ρεηηθά κε ηε ζεσξία ηνπ Holland θαη ηνπο έμη ηύπνπο πξνζσπηθόηεηαο, βι. θεθ. 6.
Η έξεπλα γηα ηα επαγγέικαηα θαη ηελ ηαμηλόκεζε Κ., ζηεξίδεηαη ζε κηα ζεηξά πξσηνγελώλ κειεηώλ θαη δεκνζηεύζεσλ ηνπ Θ. Καηζαλέβα θαη ησλ
επηζηεκνληθώλ ζπλεξγαηώλ ηνπ, όπσο κεηαμύ άιισλ νη αθόινπζεο: (1989). “Unemployment, demand for skilled labour and vocational training in the regional
labour market of Greece”, Ministry of Labour, Manpower Employment Organization. (1991,1993,1996,1998,2002,2004). “Οηθνλνκηθή ηεο εξγαζίαο θαη
εξγαζηαθέο ζρέζεηο”, Πεηξαηάο, ηακνύιεο. (1997). “Πξννπηηθέο ηεο αγνξάο εξγαζίαο θαη αλάγθεο ζε λέεο εηδηθόηεηεο ζηελ Αηηηθή γηα ηελ επόκελε πεληαεηία
1998-2002”, Παλεπηζηήκην Πεηξαηώο θαη ΟΑΔΓ. (1998). “Δπαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο” Αζήλα, Παπαδήζεο. (2001). “Έξεπλα γηα ηηο πξννπηηθέο απαζρόιεζεο
ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο δήηεζεο εηδηθνηήησλ ζηηο 13 πεξηθέξεηεο ηεο ρώξαο”, Παλεπηζηήκην Πεηξαηώο θαη ΟΑΔΓ. (2001). “πνπδέο θαη
απαζρόιεζε”, Παηδαγσγηθό Ιλζηηηνύην (σο επηζηεκνληθόο ππεύζπλνο). (2003). “Οδεγόο επαγγεικάησλ”. Παηδαγσγηθό Ιλζηηηνύην (σο επηζηεκνληθόο
ππεύζπλνο). (2005). “Δηζξνέο θαη εθξνέο ζπνπδαζηώλ θαη απνθνίησλ ησλ ΑΔΙ-ΑΣΔΙ ζηελ Διιάδα”, Κέληξν Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο (ζε ζπλεξγαζία κε Ηιία
Ληβαλό). (2004). “Ψπρνκεηξηθά δεδνκέλα” Αζήλα (ζε ζπλεξγαζία κε Σάληα Καβξνπιάθε). (2008). The computerized Career Gate Test K.17 (in Tzichritzis, Ed.
2008). Studies in computation intelligence. Berlin/Heidelberg. (2002, 2004,2007).“Δπαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο θαη ηνπ παξειζόληνο θαη επαγγεικαηηθόο
πξνζαλαηνιηζκόο” Παηάθεο. (2009), Ο ρξπζόο θαλόλαο γηα ηηο επηινγέο ζηαδηνδξνκίαο. ύγρξνλνο επαγγεικαηηθόο πξνζαλαηνιηζκόο. Παηάθεο.
2
4
5. ειδικότερα ςε αυτι του John Holland. Ζχει ςτακμιςτεί ςε 10.500 άτομα, κυρίωσ μακθτζσ Λυκείου
ςτθν Ελλάδα και ςτθν Κφπρο. Ο ςυντελεςτισ αξιοπιςτίασ επαναλθπτικισ μζτρθςθσ για τθ
διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ ςτουσ ζξι τφπουσ του Holland βρζκθκε να είναι .91. Ο ςυντελεςτισ
αξιοπιςτίασ επαναλθπτικισ μζτρθςθσ για τθ διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των
επαγγελματικϊν κλίςεων με βάςθ τθν ταξινόμθςθ Κ-17 βρζκθκε να είναι .92. Η εγκυρότθτα του
τεςτ ελζγχκθκε μετά από 177 επαναλαμβανόμενεσ παρατθριςεισ (test-retest) με εξαιρετικά
αποτελζςματα. Τα επαγγζλματα που περιζχονται ςτο τεςτ, θ ομαδοποίθςθ και θ ονοματολογία
τουσ, προζρχονται από πολυςχιδι διερεφνθςθ και αντιπροςωπεφουν τθν πραγματικι εικόνα τθσ
ςφγχρονθσ ελλθνικισ αγοράσ εργαςίασ κακϊσ και του αντίςτοιχου εκπαιδευτικοφ ςυςτιματοσ ενϊ
γίνεται αναφορά και ςτθ διεκνι πραγματικότθτα. Πρόκειται για επαγγζλματα που ςυνδζονται
άμεςα και πρακτικά με τθ ςφγχρονθ κακθμερινι εργαςιακι και εκπαιδευτικι πραγματικότθτα τθσ
Ελλάδασ και θ παρουςία τουσ ςτο τεςτ δεν ζγινε φςτερα από απλι μετάφραςθ αντίςτοιχων
διεκνϊν δεδομζνων. Η γενικότερθ φιλοςοφία του τεςτ ςυνδυάηει τθν επιςτθμονικι ορκότθτα και
αξιοπιςτία, με τθν ταχφτθτα και τθ φιλικότθτα ςτθ διεκπεραίωςι του, ενϊ θ εξατομικευμζνθ
ζκκεςθ, με τα προςεκτικά επιλεγμζνα κατάλλθλα κείμενα, είναι εφκολα κατανοθτι από το χριςτθ
και παράλλθλα παρζχει πλοφςια επιπλζον δεδομζνα ςτο ςφμβουλο επαγγελματικοφ
προςανατολιςμοφ. H ανανεωμζνθ και εκςυγχρονιςμζνθ ζκδοςθ 11Β/357,Plus, εμπεριζχει νζα
ςτοιχεία και δεδομζνα, ενϊ ςτθρίηεται ςε πλζον ςφγχρονο λογιςμικό. Το τεςτ διανζμεται ςτθν
Ελλάδα από διάφορουσ φορείσ, ςτθν Κφπρο από το Υπουργείο Παιδείασ και Πολιτιςμοφ και ςε
άλλεσ χϊρεσ ςτθν αγγλικι και τθν αραβικι γλϊςςα.
Οι 17 Επαγγελματικζσ Ομάδεσ και οι Υποομάδεσ τουσ
«Ταξινόμθςθ Κ.17»
3
1. Γεωργία, Κτθνοτροφία, Αλιεία, Μεταλλεία, Γεωλογία, Δάςθ
2. Καταςκευζσ, Μθχανολογία, Σιδθρουργία, Ξυλουργία, Υαλουργία, Κλωςτοχφαντουργία, Ζνδυςθ, Υπόδθςθ
3. Χθμεία, Ενζργεια, Φάρμακα, Τρόφιμα, Ροτά
4. Ρλθροφορικι, Τθλεπικοινωνίεσ
4.1 Λογιςμικό (Software)
4.2 Υλιςμικό (Hardware)
5. Οικονομία, Τράπεηεσ Διοίκθςθ
6. Εμπόριο, Δθμόςιεσ ςχζςεισ
7. Νομικά επαγγζλματα
8. Μεταφορζσ, Ναυτιλία
9. Τουριςμόσ
10. Ακλθτιςμόσ
11. Ενθμζρωςθ και Μζςα Μαηικισ Επικοινωνίασ
12. Καλζσ, Εφαρμοςμζνεσ και Γραφικζσ Τζχνεσ
13. Υγεία, Ρρόνοια
13.1 Υγεία
13.2 Ρρόνοια
14. Εκπαίδευςθ, Θεωρθτικζσ Επιςτιμεσ
14.1 Ραιδαγωγικά, Φιλολογία, Ξζνεσ γλϊςςεσ
14.2 Ιςτορία, Αρχαιολογία, Εκνογραφία, Γεωγραφία
14.3 Κοινωνιολογία, Διεκνολογία, Ρολιτικζσ Επιςτιμεσ
15. Φυςικομακθματικζσ Επιςτιμεσ
16. Στρατιωτικά και Αςτυνομικά Επαγγζλματα
17. Εκκλθςιαςτικά Επαγγζλματα – Λειτουργιματα
3
Αλαιπηηθή πεξηγξαθή ησλ δεθαεπηά επαγγεικαηηθώλ θαηεγνξηώλ ηεο ηαμηλόκεζεο Κ. 17 παξέρεηαη ζηελ ηζηνζειίδα www.careergatetest.com.
5
7. 4. Βακμόσ ειλικρίνειασ των απαντιςεων
Το λογιςμικό του C.G.T. K.17, Plus ελζγχει αυτόματα τθν ειλικρίνεια των απαντιςεϊν ςου ςτο
ερωτθματολόγιο, εξετάηοντασ τθ ςυνζπεια και τθ ςοβαρότθτά τουσ. Αν ο βακμόσ ειλικρίνειασ είναι
κάτω από οριςμζνα επιτρεπτά όρια, το λογιςμικό του τεςτ δεν εκδίδει αποτελζςματα. Σφμφωνα
με τον αυτόματο αυτό ζλεγχο, ο βακμόσ ειλικρίνειασ των δικϊν ςου απαντιςεων, ανζρχεται ςε
d2d%, ποςοςτό που βρίςκεται ςε πολφ ικανοποιθτικά όρια.
5. Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ όπωσ κατανζμεται ςτουσ ζξι ψυχολογικοφσ τφπουσ
του Holland
Βαςικό χαρακτθριςτικό τθσ ανκρϊπινθσ κοινωνίασ είναι ότι αποτελείται από διαφορετικοφσ τφπουσ
ατόμων που ζχουν πολλζσ ομοιότθτεσ αλλά και διαφορζσ ςτθν εμφάνιςθ, τθ χροιά τθσ φωνισ, το
χαρακτιρα, τα ενδιαφζροντα, τισ κλίςεισ, τισ προτιμιςεισ, τισ ικανότθτεσ, τισ δεξιότθτεσ, τα ταλζντα.
Κάκε άνκρωποσ διακρίνεται για οριςμζνα χαρακτθριςτικά τθσ προςωπικότθτάσ του, που λείπουν από
κάποιον άλλο και το αντίκετο. Ο κακζνασ μοιάηει με άλλουσ, αλλά και διαφζρει απ’ αυτοφσ. Ππωσ δεν
υπάρχουν δφο τφποι όμοιων δακτυλικϊν αποτυπωμάτων, ζτςι και κάκε άνκρωποσ ζχει τθ δικι του
ξεχωριςτι προςωπικότθτα. Δεν είναι όλοι γεννθμζνοι για τα ίδια πράγματα4 όςο και αν παρόμοιεσ
εργαςίεσ μποροφν να εκτελεςτοφν από διάφορα άτομα.
Η διεκνισ επιςτθμονικι βιβλιογραφία του κλάδου τθσ ςυμβουλευτικισ καριζρασ, ζχει εμπλουτιςτεί με
αρκετζσ κεωρίεσ που επιχειροφν να ςυνδυάςουν επιμζρουσ προςωπικότθτεσ, προτιμιςεισ, κλίςεισ,
ενδιαφζροντα, ταλζντα, ικανότθτεσ και δεξιότθτεσ ανκρϊπων με διάφορα επαγγζλματα. Ο πρακτικόσ,
4
«Οπ πάληεο πξνο ηαύηα πεθύθαζηλ», Αίζσπνο.
7
8. ο ερευνθτικόσ, ο καλλιτεχνικόσ, ο κοινωνικόσ, ο επιχειρθματικόσ και ο ςυμβατικόσ, είναι οι ζξι
τφποι ανκρϊπινθσ προςωπικότθτασ, όπωσ ζχουν καταγραφεί από τθν πλζον διαδεδομζνθ και
αποδεκτι διεκνϊσ κεωρία του John Holland (realistic, investigative, artistic, social, enterprising,
conventional).5 Οι ζξι αυτοί τφποι, ςυνδζονται και περιβάλλονται από αντίςτοιχα και ομϊνυμα
εργαςιακά περιβάλλοντα.
Ιςτόγραμμα 1
Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ ςτουσ ζξι τφπουσ του Holland
6. Ρεριγραφι των ζξι τφπων προςωπικότθτασ του Holland
Ρεαλιςτικόσ-Πρακτικόσ (Realistic)
Τα άτομα αυτισ τθσ κατθγορίασ, είναι πρακτικοί και ρεαλιςτζσ, εςωςτρεφείσ, απόλυτοι και δογματικοί,
εφρωςτοι και επίμονοι, ενϊ ςτισ ενζργειζσ τουσ είναι αποτελεςματικοί, μεκοδικοί, προςγειωμζνοι και
ςυνικωσ ευκείσ και ειλικρινείσ. Διακζτουν τεχνικζσ, μθχανολογικζσ, και χειρωνακτικζσ ικανότθτεσ,
χειρίηονται με επιδεξιότθτα εργαλεία, μθχανικά ςυςτιματα και θλεκτρονικό εξοπλιςμό και ςυνικωσ
ςτρζφονται ςε τεχνικά, τεχνολογικά, μθχανολογικά και καταςκευαςτικά επαγγζλματα. Στο εργαςιακό
5
ρεηηθά κε ηελ πεξηώλπκε ζεσξία ηνπ John Holland, βι. κεηαμύ άιισλ, Holland, J. (1959). A theory of vocational choice. Journal of Counseling Psychology,
η.6, ζζ. 35-45. Holland, J. (1973). Making vocational choices: A theory of career. Prentice Hall. Holland, J. (1992). Making vocational choices: A theory of
vocational personalities and work environments. Psychological Assessment Resources. Κάληαο, Α. (2004). Ψπρνινγηθή δηάγλσζε ησλ επαγγεικαηηθώλ
ελδηαθεξόλησλ, θιίζεσλ θαη ηθαλνηήησλ ζην ζπιινγηθό ηόκν κε επηκέιεηα Καζζσηάθε, Μ. (2004). πκβνπιεπηηθή θαη επαγγεικαηηθόο πξνζαλαηνιηζκόο.
Σππσζήησ. Καηζαλέβαο, Θ. (2002, 2004, 2007). Δπαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο θαη ηνπ παξειζόληνο. Παηάθεο. θεθ.28. Δπίζεο, βι. θαη ηζηνζειίδεο:
www.careerkey.org,
www.careergatest.com,
www.keirsy.com,
www.eric.ed.gov,
www.self-directedsearch.com,
www.career.vt.edu,
www.pharmahorizons.com, www.careertypes.com, www.careerplanner.com, www.jobstar.org, www.springerlink.com.
8
9. περιβάλλον τοφσ κατευκφνονται ςε εργαςίεσ πρακτικζσ, τεχνικζσ και ςυχνά υπαίκριεσ, με άμεςα
ορατό αποτζλεςμα, κακϊσ και ςτθν ανάπτυξθ παραδοςιακϊν αξιϊν που ζχουν ςχζςθ με τθν εξουςία
και τισ οικονομικζσ απολαβζσ. Επαγγζλματα που ταιριάηουν με τον ίδιο τφπο είναι, μεταξφ άλλων, ο
πολιτικόσ μθχανικόσ, ο μθχανολόγοσ-μθχανικόσ, ο χθμικόσ-μθχανικόσ, ο γεωλόγοσ, ο μθχανικόσ
μεταλλείων, ο γεωπόνοσ, ο ιχκυολόγοσ, ο δαςολόγοσ, ο θλεκτρονικόσ-πλθροφορικόσ υλιςμικοφ κλπ.
Ερευνθτικόσ (Investigative)
Στον ερευνθτικό τφπο κατατάςςονται άτομα με ευρθματικι, ανιςυχθ, δθμιουργικι και κριτικι ςκζψθ,
με ιδιαίτερθ κλίςθ ςτισ επιςτιμεσ και τθν ζρευνα. Είναι χαρακτιρεσ ανεξάρτθτοι, πολυςφνκετοι και
διανοοφμενοι, ευρθματικοί, παρατθρθτικοί, ωσ και ιδιόρρυκμοι. Διακζτουν αναλυτικζσ και ςυνκετικζσ
ικανότθτεσ ενϊ διακατζχονται από ριηοςπαςτικι, κριτικι και επικριτικι διάκεςθ, είναι εςωςτρεφείσ,
μάλλον απαιςιόδοξοι, επιφυλακτικοί και μετριόφρονεσ. Στο εργαςιακό περιβάλλον τοφσ ςυνδζονται
με δραςτθριότθτεσ που ςυνεπάγονται τθ ςυςτθματικι και καινοτόμο ζρευνα, τθν κατανόθςθ και τον
ζλεγχο των φυςικϊν, βιολογικϊν, πολιτιςτικϊν και κοινωνικϊν φαινομζνων.
Ο ερευνθτικόσ τφποσ κα μποροφςε να διαχωριςτεί ςε δφο υποτφπουσ:
α) τον ερευνθτικό–κετικό τφπο, με ιδιαίτερεσ προτιμιςεισ και δεξιότθτεσ προσ τα μακθματικά, τθ
φυςικοχθμεία, τθν τεχνολογία και τα ςυναφι επαγγζλματα και
β) τον γραμματικό-κεωρθτικό ι φιλολογικό τφπο, με ροπι προσ τισ γλωςςικζσ και γραμματικζσ
δεξιότθτεσ, τισ κοινωνικζσ και ανκρωπιςτικζσ επιςτιμεσ και τα αντίςτοιχα επαγγζλματα και κζςεισ
εργαςίασ.
Καλλιτεχνικόσ (Artistic)
Οι καλλιτεχνικοί τφποι είναι πολφπλοκοι χαρακτιρεσ, ευαίςκθτοι, ατίκαςοι και αφθρθμζνοι, χωρίσ
τάξθ, δυςπροςάρμοςτοι και ςυναιςκθματικοί. Είναι εκδθλωτικοί, παρορμθτικοί και ευφάνταςτοι,
ςυχνά αναποτελεςματικοί, αλλά και αυκεντικοί, ιδεαλιςτζσ και ρομαντικοί. Προςανατολίηονται ςε
ελεφκερεσ, αφθρθμζνεσ και μθ ςυςτθματικζσ δραςτθριότθτεσ και προφανϊσ ενδιαφζρονται και
κλίνουν προσ τα καλλιτεχνικά επαγγζλματα. Στο εργαςιακό περιβάλλον εμφανίηονται ωσ
αντικομφορμιςτζσ και ανεξάρτθτουσ χαρακτιρεσ. Η ιδιαίτερθ κλίςθ, το φυςικό ταλζντο του κακενόσ
προσ κάποια τζχνθ, προσ τθ μουςικι, τθ ηωγραφικι, το χορό, το κζατρο κι άλλεσ, αποτελοφν κφριο
ςυςτατικό του τφπου αυτοφ που είναι πρωταρχικισ ςθμαςίασ για μια αξιοπρεπι καριζρα ςτθ
δφςβατθ, όςο και ενδιαφζρουςα διαδρομι των καλλιτεχνικϊν επαγγελμάτων.
Κοινωνικόσ (Social)
Όςοι υπάγονται ςτον κοινωνικό τφπο, είναι κατά κφριο λόγο φιλικοί, ςυνεργάςιμοι, ευγενείσ,
εξωςτρεφείσ, ευχάριςτοι, κερμοί και ηωντανοί χαρακτιρεσ, ςυνικωσ υπομονετικοί, αλλθλζγγυοι,
εξυπθρετικοί και ςυγκαταβατικοί. Αναπτφςςουν καλζσ ςχζςεισ με τρίτουσ, διακζτουν πεικϊ, παρζχουν
τθ ςυνδρομι τουσ ςε όςουσ τθ χρειάηονται και εμπλζκονται ςε δραςτθριότθτεσ που ςυνεπάγονται τισ
δθμόςιεσ ςχζςεισ, τθν επικοινωνία, τθν πλθροφόρθςθ, τθν εκπαίδευςθ, τθ κεραπεία, τθν αλλθλεγγφθ
και τθν πρόνοια. Το υπερκείμενο εργαςιακό περιβάλλον τοφσ οδθγεί ςτο να αναπτφςςουν δεξιότθτεσ
επικοινωνίασ, κατανόθςθσ και ςυνεργαςίασ.
Οι κοινωνικοί τφποι κα μποροφςαν να διαχωριςτοφν ςε δφο υποτφπουσ:
α) τουσ κοινωνικοφσ-εξωςτρεφείσ και
β) τουσ κοινωνικοφσ-αλλθλζγγυουσ.
Οι πρϊτοι χαρακτθρίηονται από δεξιότθτεσ δθμοςίων ςχζςεων, ικανότθτεσ πωλιςεων και προςωπικισ
ανζλιξθσ, θ κοινωνικότθτά τουσ δθλαδι ςυνδυάηεται με ςκοποφσ, ςτόχουσ και προςωπικζσ φιλοδοξίεσ.
Συναφι επαγγζλματα είναι του ςτελζχουσ δθμοςίων ςχζςεων, του πωλθτι, του δθμοςιογράφου.
9
10. Οι δεφτεροι χαρακτθρίηονται περιςςότερο από «αλλθλζγγυα κοινωνικότθτα», από ιδεαλιςμό,
ςυναιςκθματιςμό, γενναιοδωρία, ανκρωπιςμό ι ακόμθ και αυτοκυςία και ταιριάηουν περιςςότερο ςε
επαγγζλματα εκπαίδευςθσ, πρόνοιασ, υγείασ, περίκαλψθσ, ανκρϊπινθσ ςυνεργαςίασ και αλλθλεγγφθσ
γενικότερα.
Επιχειρθματικόσ (Enterprising)
Στον επιχειρθματικό τφπο υπάγονται άτομα που διακζτουν θγετικζσ ικανότθτεσ, άνκρωποι που είναι
φιλόδοξοι, κυριαρχικοί, ενεργθτικοί, ανταγωνιςτικοί, κοινωνικοί, αιςιόδοξοι, αποφαςιςτικοί και
δθμιουργικοί. Επιπλζον, μπορεί να χαρακτθριςτοφν ωσ επίμονοι, απόλυτοι, ανιςυχοι, δραςτιριοι,
εξωςτρεφείσ, ενκουςιϊδεισ, ριψοκίνδυνοι, επινοθτικοί, δυναμικοί, γενναίοι, αλλά και ςυχνά
εγωκεντρικοί, επικετικοί και αυταρχικοί. Το υπερκείμενο εργαςιακό περιβάλλον τοφσ οδθγεί ςτθν
ανάπτυξθ επιχειρθμάτων αλλά και μεκόδων πεικοφσ και χειραγϊγθςθσ τρίτων, ενϊ κεωροφν τουσ
εαυτοφσ τουσ δθμοφιλείσ, και γεμάτουσ αυτοπεποίκθςθ. Συχνά κρίνουν τον κόςμο απλουςτευμζνα και
ςυμβατικά, με βάςθ το κοινωνικό κφροσ και τθν εξουςία. Είναι προφανζσ ότι οι επιχειρθματικοί τφποι
ταιριάηουν με διευκυντικζσ και θγετικζσ κζςεισ και επαγγζλματα, που ζχουν οικονομικι διάςταςθ,
επιχειρθματικότθτα και δυνατότθτεσ ιεραρχικισ ανζλιξθσ.
υμβατικόσ-Οργανωτικόσ (Conventional)
Οι ςυμβατικοί τφποι αποδζχονται τον κακιερωμζνο τρόπο ηωισ, τισ αποδεκτζσ αξίεσ τθσ κοινωνίασ και
τθν υφιςτάμενθ ιεραρχία εξουςίασ, είναι αφοςιωμζνοι, ευςυνείδθτοι με ανεπτυγμζνο ιδιαίτερα το
αίςκθμα τθσ οικονομίασ. Είναι επιμελείσ, ευπροςάρμοςτοι, πεικαρχθμζνοι, προςεκτικοί, τακτικοί,
πρακτικοί, ακριβείσ, ψφχραιμοι, ςυνεργάςιμοι, αξιόπιςτοι, ςυχνά δογματικοί και εςωςτρεφείσ,
ευςυνείδθτοι, μεκοδικοί και οργανωτικοί. Τα άτομα αυτισ τθσ κατθγορίασ, προςανατολίηονται ςε
δραςτθριότθτεσ που χαρακτθρίηονται από τάξθ, ακρίβεια και μεκοδικότθτα. Το υπερκείμενο
εργαςιακό περιβάλλον τοφσ οδθγεί ςε κακιερωμζνεσ επαναλαμβανόμενεσ εργαςίεσ που απαιτοφν
πεικαρχία, υπολογιςτικζσ, λογιςτικζσ, υπαλλθλικζσ και επιχειρθματικζσ ικανότθτεσ. Ταιριάηουν με
επαγγζλματα όπωσ του ςτρατιωτικοφ, του αςτυνομικοφ, του δθμόςιου ι διπλωματικοφ υπαλλιλου, το
ςτζλεχοσ επιχειριςεων, ο βιβλιοκθκονόμοσ, ο ςυμβολαιογράφοσ, ο λογιςτισ κλπ.
7. Κλίμακεσ αυτοεικόνασ και αποφαςιςτικότθτασ
Αυτοεικόνα
Με τισ ξεχωριςτζσ ερωτιςεισ του «Career Gate Test Προςωπικότθτασ 1», αξιολογείται ο βακμόσ
αυτοεικόνασ, που αποτελεί ειδικό παράγοντα τθσ προςωπικότθτασ, ο οποίοσ, εκτόσ των άλλων,
ενδιαφζρει τθν εργαςιακι ςυμπεριφορά ενόσ ατόμου και τισ επαγγελματικζσ του επιλογζσ. Πολφ
υψθλι ι πολφ χαμθλι κλίμακα αυτοεικόνασ ςυνικωσ αποτελεί μάλλον αρνθτικι κατάςταςθ.
Γενικότερα, θ πλζον ορκολογικι ςυμπεριφορά κεωρείται αυτι που βρίςκεται ςτο μζςο και λίγο
προσ τα επάνω τθσ ωσ άνω κλίμακασ. Τα ςχετικά ςυμπεράςματα, ςυνεκτιμϊνται και με άλλα
δεδομζνα, ειδικότερα όςον αφορά τισ επαγγελματικζσ επιλογζσ. Ο βακμόσ αυτοεικόνασ ςου, όπωσ
προζκυψε από τισ απαντιςεισ ςτο ερωτθματολόγιο, εμφανίηεται πιο κάτω ςτο ιςτόγραμμα 2.
Αποφαςιςτικότθτα, ςυνζπεια, μεκοδικότθτα
Με τισ ξεχωριςτζσ ερωτιςεισ του «Career Gate Test Προςωπικότθτασ 2», αξιολογείται το επίπεδο
αποφαςιςτικότθτασ, ςυνζπειασ, μεκοδικότθτασ και ωσ ζνα βακμό των θγετικϊν ικανοτιτων.
Υψθλόσ δείκτθσ αποφαςιςτικότθτασ, αποτελεί ζνδειξθ θγετικϊν ικανοτιτων, γεγονόσ που αποτελεί
ζνα κετικό κριτιριο καταλλθλότθτασ για επαγγζλματα που προχποκζτουν παρόμοια δεδομζνα
10
11. προςωπικότθτασ. Παρ’ όλα αυτά, υψθλοί δείκτεσ αποφαςιςτικότθτασ, αν και αποτελοφν ζνα
πρόκριμα, δεν προδικάηουν βεβαιότθτα επαγγελματικισ επιτυχίασ, αφοφ χρειάηεται να
ςυνεκτιμθκοφν και άλλοι παράγοντεσ. Άτομα με υψθλι αποφαςιςτικότθτα και αυτοεικόνα, είναι
πικανό να διακζτουν χαμθλό δείκτθ ςυναιςκθματικισ νοθμοςφνθσ, με ςυνζπεια θ υψθλι
αυτοεικόνα και αποφαςιςτικότθτα να ζχουν περιοριςμζνεσ επιπτϊςεισ ςτθν καριζρα τουσ. Όμωσ,
θ ςυναιςκθματικι νοθμοςφνθ6 και ςτακερότθτα, αποτελοφν παράγοντεσ τθσ προςωπικότθτασ που
επιδζχονται βελτίωςθ.
Ιςτόγραμμα 2
Βακμόσ αυτοεικόνασ και βακμόσ αποφαςιςτικότθτασ
8. Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικϊν κλίςεων, όπωσ
κατανζμονται ςτισ δεκαεπτά ομάδεσ επαγγελμάτων τθσ ταξινόμθςθσ Κ.17
Στο ςθμείο αυτό, το Career Gate Test K.17, Plus καταλιγει ςτο κρίςιμο ηιτθμα του βακμοφ
ταφτιςθσ τθσ προςωπικότθτασ, των ενδιαφερόντων, των κλίςεων, των προτιμιςεων με ομάδεσ
επαγγελμάτων και επιμζρουσ επαγγζλματα. Σφμφωνα με τθ μεκοδολογία που ακολουκείται από
το ςυγκεκριμζνο τεςτ, για το ςκοπό αυτό, χρθςιμοποιείται θ ςφγχρονθ, ςτακμιςμζνθ και
δοκιμαςμζνθ ςτθν πράξθ «ταξινόμθςθ Κ.17», θ οποία ομαδοποιεί τα επαγγζλματα ςε 17 μεγάλεσ
ομάδεσ και υποομάδεσ επαγγελμάτων (βλ. Πίνακασ 1) με βάςθ οικονομικά, ψυχομετρικά και
εκπαιδευτικά δεδομζνα.
6
Η ύπαξμε ελόο γεληθνύ δείθηε λνεκνζύλεο έρεη ακθηζβεηεζεί από πνιινύο κειεηεηέο, νη νπνίνη ππνζηεξίδνπλ όηη δελ πθίζηαηαη έλαο ηέηνηνο γεληθόο
δείθηεο ή εθόζνλ γίλεη απνδεθηή ε ζρεηηθή ύπαξμή ηνπ, δελ είλαη δπλαηό λα κεηξεζεί κε επάξθεηα. Αληίζεηα είλαη γεληθόηεξα απνδεθηό, όηη θάζε άλζξσπνο
δηαζέηεη ζε κεγαιύηεξν ή κηθξόηεξν βαζκό επηκέξνπο ηθαλόηεηεο θαη δεμηόηεηεο, γισζζηθέο, αξηζκεηηθέο, ρσξναληηιεπηηθέο θιπ. Γηα ηε ζπλαηζζεκαηηθή
λνεκνζύλε βι. Γθόιεκαλ, Νη.(1995). Η ζπλαηζζεκαηηθή λνεκνζύλε. Διιεληθά Γξάκκαηα θαη ηνπ ηδίνπ (2000). Η ζπλαηζζεκαηηθή λνεκνζύλε ζην ρώξν ηεο
εξγαζίαο. Διιεληθά Γξάκκαηα. Δπίζεο, βι.: Bradbery, T., Greaves, J. (2006). πλαηζζεκαηηθή λνεκνζύλε. Δθδόζεηο Κξηηηθή. Δπίζεο:
https://www.talentsmart.com/ θαη www.equickbook.com. Η θξάζε «λνεκνζύλε ηεο θαξδηάο» έρεη αλαθεξζεί πξώηα ζην αξηζηνπξγεκαηηθό δνθίκην ηνπ αίλη
Δμππεξύ, «Ο Μηθξόο Πξίγθηπαο», ην νπνίν θπθινθνξεί ζε δηάθνξεο εθδόζεηο.
11
12. Στο ιςτόγραμμα που εμφανίηεται πιο κάτω, απεικονίηονται οι επαγγελματικζσ ςου κλίςεισ,
προτιμιςεισ και ενδιαφζροντα, ςε ςχζςθ με τισ δεκαεπτά γενικζσ ομάδεσ επαγγελμάτων τθσ
«ταξινόμθςθσ Κ.17», ςφμφωνα με τισ απαντιςεισ ςου ςτο ερωτθματολόγιο, αφοφ αξιολογικθκαν
ωσ αξιόπιςτεσ από τον αυτόματο ζλεγχο ειλικρίνειασ.
Ιςτόγραμμα 3
Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικϊν κλίςεων ςτισ δεκαεπτά ομάδεσ
επαγγελμάτων τθσ ταξινόμθςθσ Κ.17
Όπωσ φαίνεται ςτο παραπάνω ιςτόγραμμα, θ προςωπικότθτα, οι κλίςεισ και οι προτιμιςεισ ςου
ζχουν ιςχυρότερθ ταφτιςθ με τισ ομάδεσ εκείνεσ των επαγγελμάτων που εμφανίηουν μεγαλφτερθ
ςτιλθ, ςε αντίκεςθ με τισ ομάδεσ εκείνεσ με μικρότερο. Άτομα με πολυδιάςτατθ προςωπικότθτα
και πολλαπλά ενδιαφζροντα και κλίςεισ, εμφανίηουν ιςτόγραμμα με μεγαλφτερεσ ςτιλεσ για
πολλζσ ομάδεσ επαγγελμάτων, ενϊ το αντίςτροφο ιςχφει ςε άτομα με λίγα ι περιοριςμζνα
ενδιαφζροντα και κλίςεισ.
12
13. Πίνακασ 1
Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικών κλίςεων ςτισ δεκαεπτά ομάδεσ
επαγγελμάτων τθσ ταξινόμθςθσ Κ.17 ςε φκίνουςα ςειρά
Όπωσ αναλφεται εκτενζςτερα πιο κάτω, από τισ 17 αυτζσ γενικζσ ομάδεσ επαγγελμάτων, κα
προκφψουν οι ζξι επικρατζςτερεσ, ςε ςχζςθ με τθν προςωπικότθτά ςου, ομάδεσ και υποομάδεσ
και τελικά 33 επαγγζλματα που ςυνδζονται με ςπουδζσ ανϊτερθσ-ανϊτατθσ εκπαίδευςθσ (Α.Ε.)
και μζχρι 20 επαγγζλματα που ςυνδζονται με ςπουδζσ επαγγελματικισ εκπαίδευςθσ (Ε.Ε.).
13
14. 9. Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικϊν κλίςεων, όπωσ
κατανζμονται ςτισ ζξι επικρατζςτερεσ ομάδεσ-υποομάδεσ τθσ ταξινόμθςθσ Κ.17
Η αξιολόγθςθ των απαντιςεϊν ςου ςτο Career Gate Test K.17, Plus7 από τον κεντρικό υπολογιςτι,
οδιγθςε ςε ζξι επικρατζςτερεσ ομάδεσ-υποομάδεσ με υψθλότερθ βακμολογία, οι οποίεσ
ταιριάηουν περιςςότερο ςτθν προςωπικότθτα, τισ κλίςεισ, τισ προτιμιςεισ και τα ενδιαφζροντά
ςου, όπωσ εμφανίηονται ςτο ιςτόγραμμα που ακολουκεί:
Ιςτόγραμμα 4
Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικών κλίςεων ςτισ ζξι επικρατζςτερεσ
ομάδεσ επαγγελμάτων τθσ ταξινόμθςθσ Κ.17
Οι εξειδικευμζνεσ αυτζσ ομάδεσ αποτελοφν τθ βάςθ για τθν ανάλυςθ των επαγγελματικϊν ςου
κλίςεων, με ςτόχο να εντοπιςτοφν ςυγκεκριμζνα επαγγζλματα που ςου ταιριάηουν.
7
Οξηζκέλεο από ηηο δεθαεπηά γεληθέο επαγγεικαηηθέο νκάδεο ππνδηαηξνύληαη ζε ππννκάδεο, ζύκθσλα κε ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα ηεο
ηαμηλόκεζεο Κ.17. Βι. www.careergatetest.com
14
15. 10. Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικϊν κλίςεων ςε 33
επαγγζλματα Ανϊτερθσ-Ανϊτατθσ Εκπαίδευςθσ (Α.Ε.) και 20 επαγγζλματα
Επαγγελματικισ Εκπαίδευςθσ (E.E.)
τουσ δφο ςθμαντικοφσ πίνακεσ εδώ, εμφανίηονται ςυγκεκριμζνα επαγγζλματα που ταιριάηουν
περιςςότερο με τθν προςωπικότθτα, τα ενδιαφζροντα, τισ κλίςεισ και τισ προτιμιςεισ ςου. Από
τθν επεξεργαςία των απαντιςεϊν ςου ςτο ερωτθματολόγιο του τεςτ αναδείχτθκαν:
α) 33 τζτοια επαγγζλματα που ςυνδζονται κυρίωσ με εκπαίδευςθ ανϊτερου, ανϊτατου ι και
μεταπτυχιακοφ επιπζδου (Α.Ε.) και
β) 20 επαγγζλματα που ςυνδζονται με μζςθ ι και μεταλυκειακι επαγγελματικι εκπαίδευςθ ι
και εργαςιακι εμπειρία (Ε.Ε.).
Τα επαγγζλματα που περιζχονται ςτουσ πίνακεσ αυτοφσ (2 και 3) ςυνιςτοφν ζνα αξιόπιςτο δείγμα
των επαγγελμάτων που ςου ταιριάηουν. Ο βακμόσ ταφτιςισ τουσ με τθν προςωπικότθτά ςου
εμφανίηεται επίςθσ ςτουσ ίδιουσ πίνακεσ, μαηί με τισ προοπτικζσ και τισ διεξόδουσ τουσ ςτθν
αγορά εργαςίασ, όπωσ αναλφεται παρακάτω. Στθν ευρφτερθ αγορά εργαςίασ, υπάρχουν και άλλα
παρόμοια ι παραπλιςια ι ίδια επαγγζλματα με διαφορετικζσ ονομαςίεσ που ςου ταιριάηουν,
αλλά δεν ιταν δυνατό, οφτε ςκόπιμο, να περιλθφκοφν ςτουσ πίνακεσ.
Κακζνα από τα 33 επαγγζλματα του επιπζδου Α.Ε. και τα 20 επαγγζλματα του επιπζδου Ε.Ε.,
χαρακτθρίηεται ωσ προσ τθν προοπτικι του ςτθν ελλθνικι, κυπριακι, και τθ διεκνι αγορά
εργαςίασ8 για τα επόμενα δζκα περίπου χρόνια, με ζνα από τα ακόλουκα ςφμβολα (βλ. ςχετικοφσ
πίνακεσ):
***
**
*
Πολφ κετικζσ προοπτικζσ
Θετικζσ προοπτικζσ
Περιοριςμζνεσ προοπτικζσ
Ζνασ άλλοσ δείκτθσ που παρατίκεται ςτουσ ίδιουσ πίνακεσ, είναι αυτόσ των επαγγελματικϊν
διεξόδων ςε άλλα επαγγζλματα ι ειδικότθτεσ, που ςθματοδοτείται ωσ εξισ:
ΔΔΔ
ΔΔ
Δ
Επάγγελμα με ευρφτερεσ επαγγελματικζσ διεξόδουσ
Επάγγελμα με ικανοποιθτικζσ επαγγελματικζσ διεξόδουσ
Επάγγελμα με περιοριςμζνεσ επαγγελματικζσ διεξόδουσ
Επαγγζλματα με ευρφτερεσ επαγγελματικζσ διεξόδουσ είναι εκείνα που παρζχουν ευελιξία
μεταπιδθςθσ του ατόμου που τα αςκεί ςε ζνα άλλο, ςυνικωσ ςυναφζσ ι και διαφορετικό
επάγγελμα. Στθν περίπτωςθ αυτι, υπάγονται κυρίωσ οι απόφοιτοι κεωρθτικϊν ςπουδϊν όπωσ οι
Οη δείθηεο ησλ επαγγεικαηηθώλ πξννπηηθώλ ζηεξίδνληαη ζε πνιπεηείο ζρεηηθέο έξεπλεο θαη εθηηκήζεηο ηνπ κνληέινπ «ηνπ ηζνδπγίνπ ηεο
δήηεζεο θαη πξνζθνξάο επαγγεικάησλ». Όζνλ αθνξά ηε δηεζλή αγνξά εξγαζίαο, αθνξνύλ ηε κέζε θαηάζηαζε αλεπηπγκέλσλ ή ηαρέσο
αλαπηπζζόκελσλ ρσξώλ. Βι. ππνζεκείσζε 2 θαη κεηαμύ άιισλ, Καηζαλέβαο, Θ. (2002 θαη 2004). Δπαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο θαη ηνπ
παξειζόληνο. Παηάθεο. Μέξνο Γ θαη Μέξνο Γ. Δπίζεο: www.careergatetest.com, www.unipi.gr/katsanevas, www.elesyp.gr.
8
15
16. κοινωνιολόγοι, οι πολιτικοί επιςτιμονεσ, οι φιλόλογοι, οι ιςτορικοί, οι κεολόγοι, οι μακθματικοί,
οι φυςικοί κλπ., οι οποίοι, εξαιτίασ τθσ φφςθσ των ςπουδϊν τουσ, αποκτοφν ευρφτερθ μόρφωςθ
και τθ δυνατότθτα να αναπτφςςουν κριτικι ςκζψθ, δθλαδι να «μακαίνουν πϊσ να μακαίνουν». Γι’
αυτό ςυνικωσ είναι πιο εφκολο ςε αυτοφσ να μεταπθδιςουν, φςτερα από κατάλλθλθ
μετεκπαίδευςθ ι εργαςιακι εμπειρία, ς’ ζνα άλλο επάγγελμα, όπωσ λχ. των μζςων επικοινωνίασ,
των δθμοςίων ςχζςεων, του εμπορίου, των μεταφορϊν ι ακόμα και τθσ πλθροφορικισ. Αντίκετα,
ζνασ γιατρόσ, οδοντίατροσ, πολιτικόσ μθχανικόσ, κλπ., φςτερα από πολυετι εκπαίδευςθ και
εναςχόλθςθ με το ςτενό εργαςιακό του αντικείμενο, είναι δφςκολο και μάλλον αςυνικιςτο να
μεταπθδιςει ςε διαφορετικό κλάδο. Γι’ αυτό και ςτθν τελευταία περίπτωςθ, οι διζξοδοι ςε άλλα
επαγγζλματα κεωροφνται περιοριςμζνεσ.
Οι δυνατότθτεσ διεξόδων ςε άλλα επαγγζλματα, ςυνεκτιμϊνται, αν και με μικρότερθ βαρφτθτα, με
τισ επαγγελματικζσ προοπτικζσ. Ζνα επάγγελμα με περιοριςμζνεσ επαγγελματικζσ προοπτικζσ και
επίςθσ περιοριςμζνεσ διεξόδουσ, κακιςτά τθ ςυγκεκριμζνθ προοπτικι εργαςιακισ αποκατάςταςθσ
του ατόμου που το ζχει επιλζξει, προβλθματικι. Αντίκετα, ζνα επάγγελμα με αρνθτικζσ
προοπτικζσ αλλά ευρφτερεσ διεξόδουσ, είναι φυςικό να εμφανίηει ςχετικά καλφτερεσ προοπτικζσ
εργαςιακισ αποκατάςταςθσ. Το επίπεδο τθσ εκπαίδευςθσ, των ικανοτιτων, των δεξιοτιτων που
απαιτοφνται για τθν άςκθςθ των επαγγελμάτων που ςου ταιριάηουν, εξαρτάται φυςικά και από
τθν εργατικότθτα, τισ επιδόςεισ, τθ κζλθςθ που διακζτεισ, τθν προςπάκεια που καταβάλλεισ, τθν
προςωπικότθτα ςου, το οικογενειακό ςου περιβάλλον αλλά και από επιμζρουσ δεδομζνα.
16
17. Πίνακασ 2
Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικών κλίςεων ςε 33 κυρίαρχα επαγγζλματα Α.Ε.,
με επιςιμανςθ του βακμοφ ταφτιςθσ, των διεξόδων και των προοπτικών τουσ ςτθν αγορά εργαςίασ 1
17
18. Πίνακασ 3
Διαςπορά τθσ προςωπικότθτασ και των επαγγελματικών κλίςεων ςε 20 κυρίαρχα επαγγζλματα Ε.Ε.,
με επιςιμανςθ του βακμοφ ταφτιςθσ, των διεξόδων και των προοπτικών τουσ ςτθν αγορά εργαςίασ1
18
19. 11. Επαγγελματικόσ προςανατολιςμόσ και ςυμβουλευτικι καριζρασ
Η επιλογι του επαγγζλματοσ και τθσ καριζρασ ενόσ ατόμου, αποτελεί τθν πιο κρίςιμθ απόφαςθ
ηωισ. Μζςα ςτουσ χϊρουσ εργαςίασ, ςτθ διάρκεια τθσ επαγγελματικισ του ςταδιοδρομίασ, το
άτομο κα δαπανιςει πάνω από το ζνα τρίτο τθσ ηωισ του. Εκεί αναπτφςςει γνωριμίεσ, δθμιουργεί
φιλικοφσ ι οικογενειακοφσ δεςμοφσ. Η εργαςία, εκτόσ από τα μζςα επιβίωςθσ που προςφζρει
ςτουσ περιςςότερουσ, αποτελεί το επίκεντρο τθσ δραςτθριότθτάσ τουσ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι
μια τζτοια κρίςιμθ απόφαςθ πρζπει να λαμβάνεται με ςοβαρότθτα και υπευκυνότθτα. Για το
ςκοπό αυτό, οφείλει ο κακζνασ να μάκει «ποιοσ είναι, τι κζλει και τι μπορεί να κάνει». Να
αποκτιςει επαρκι αυτογνωςία, όςον αφορά τισ δυνατότθτεσ, τισ ικανότθτεσ, τισ δεξιότθτεσ, τισ
κλίςεισ, τα ταλζντα, τισ αξίεσ, τισ προτιμιςεισ, τα ενδιαφζροντά του, τα χαρακτθριςτικά δθλαδι
εκείνα που ςυνκζτουν το πολφπλοκο μωςαϊκό τθσ προςωπικότθτασ9.
Επιπλζον, οφείλει να γνωρίςει τι ςυμβαίνει γφρω του ςτο ςτίβο τθσ ηωισ, ςτουσ χϊρουσ τθσ
εργαςίασ και των επαγγελμάτων. Να φροντίςει να πλθροφορθκεί για το περιεχόμενο, το
αντικείμενο των διάφορων επαγγελμάτων και για το είδοσ αλλά και το επίπεδο εκπαίδευςθσ και
εμπειρίασ που απαιτοφνται ςχετικά. Και τζλοσ, είναι απαραίτθτο να μάκει ποιεσ είναι οι τρζχουςεσ
ςυνκικεσ και οι όροι που επικρατοφν ςτον κόςμο τθσ εργαςίασ κακϊσ και οι προοπτικζσ
απαςχόλθςθσ που διαγράφονται ςτο μζλλον. Απϊτεροσ ςτόχοσ για όλα τα παραπάνω είναι να
υπάρξει όςο το δυνατόν καλφτερθ ςφηευξθ τθσ προςωπικότθτασ και των ενδιαφερόντων του κάκε
ατόμου με οριςμζνα επαγγζλματα και αντίςτοιχο είδοσ εκπαίδευςθσ. Η επιλογι επαγγζλματοσ και
ςταδιοδρομίασ, εφόςον δε μεςολαβοφν άλλεσ επιμζρουσ καταςτάςεισ και τυχαία γεγονότα, είναι
ςκόπιμο να γίνεται με γνϊμονα τα δεδομζνα αυτά. Στθν τελικι φάςθ μιασ τζτοιασ επιλογισ, από
ζνα ευρφτερο κατάλογο επαγγελμάτων που ταιριάηουν ςτθν προςωπικότθτα του κακενόσ είναι
προτιμότερο να επιλεγοφν εκείνα τα επαγγζλματα που ταιριάηουν με τθν προςωπικότθτα του
ενδιαφερόμενου, ςε ςυνδυαςμό και με άλλα δεδομζνα, όπωσ κα αναλυκεί και παρακάτω.
Για τθν πλζον ορκολογικι επιλογι επαγγελματικισ ςταδιοδρομίασ χρειάηεται θ ςωςτι
προετοιμαςία και ο κατάλλθλοσ προςανατολιςμόσ. Εδϊ υπειςζρχεται ο κεςμόσ των υπθρεςιϊν
επαγγελματικισ ςυμβουλευτικισ ι του «επαγγελματικοφ προςανατολιςμοφ», ι τθσ
ςυμβουλευτικισ ςταδιοδρομίασ που ωσ ζννοια και περιεχόμενο ζχει κακιερωκεί και μπορεί να
οριςτεί ωσ «το ςφνολο των διαδικαςιϊν και ενεργειϊν που προςανατολίηουν ζνα άτομο ςε
οριςμζνα επαγγζλματα και το προετοιμάηουν για τθ μελλοντικι επαγγελματικι του
ςταδιοδρομία». Ο επαγγελματικόσ προςανατολιςμόσ ζχει επίςθσ οριςτεί ωσ «θ διαδικαςία
ενθμζρωςθσ, διερεφνθςθσ και προετοιμαςίασ που βοθκά το άτομο να επιλζξει το ρόλο του ςτθν
παραγωγικι διαδικαςία, ςφμφωνα με τα ιδιαίτερα ενδιαφζροντα και τισ ικανότθτζσ του» 10.
12. Η ειςαγωγι ςτθν τριτοβάκμια εκπαίδευςθ
Η ειςαγωγι ςτθν τριτοβάκμια εκπαίδευςθ όςων νζων μποροφν και επικυμοφν να ςυνεχίςουν τισ
ςπουδζσ τουσ, αποτελεί κακοριςτικό βιμα για τθ μελλοντικι πορεία ςτθν καριζρα και τθ ηωι τουσ.
9 «Αλζξώπνηζη πάζη κέηεζηη γηγλώζθεηλ εαπηνύο θαη ζσθξνλείλ» (νη άλζξσπνη κπνξεί λα γλσξίζνπλ ηνλ εαπηό ηνπο θαη λα απνθηήζνπλ θξόλεζε),
Ηξάθιεηηνο. «Αη δε πξάμεηο αλζξώπσλ, από ζπκνύ θαη επηζπκίαο» (Η ηδηνζπγθξαζία θαη νη επηζπκίεο, νξίδνπλ ηηο πξάμεηο ησλ αλζξώπσλ), Αξηζηνηέιεο.
10
Βι. ζρεηηθά Καηζαλέβαο, Θ. (2002 θαη 2004). Δπαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο θαη ηνπ παξειζόληνο. Παηάθεο, ζζ. 21-24 θαη ηνπ ίδηνπ, (2009). Ο ρξπζόο
θαλόλαο γηα ηηο επηινγέο εναγγεικάησλ. ύγρξνλνο επαγγεικαηηθόο πξνζαλαηνιηζκόο, Παηάθεο, ζζ. 200-211. Δπίζεο, Γεκεηξόπνπινο, Δ. (2000).
πκβνπιεπηηθή θαη πξνζαλαηνιηζκόο. Σόκνο Α., θεθ.1. Δπίζεο: Καζζσηάθεο, Μ. (2000). πκβνπιεπηηθή θαη επαγγεικαηηθόο πξνζαλαηνιηζκόο. Σππσζήησ,
Μέξνο Α. Δπίζεο: ηαιίθαο, Α., Σηιίβα, ., Ρνύζζε, Π. (2002). Σα ςπρνκεηξηθά εξγαιεία ζηελ Διιάδα, Διιεληθά Γξάκκαηα. Δπίζεο: Isaacson, L., Brown, D.
(2000). Career information, career counseling and career development. Alyn and Bacon, Part 1. Δπίζεο: Gysbers, N., Heppner, M., Johnston, J. (1998).
Career counseling. Alyn and Bacon, Part 1. Δπίζεο: Sears, S. (1982). A definition of vocational guidance terms. Vocational Guidance Guartely, ζζ. 137-143.
Δπίζεο: Swanson, J., Fouad, N. (1999). Career theory and practice. Sage Publications. Ch.1. Δπίζεο, Gothard, B., Melvyn, R.., Marcus, Ο. (2001). Career
guidance in context. Sage Publications. Δπίζεο, Walsh, B., Osipow, S.(1998). Career decision making. Lawrence Erlbauum Associates. Ch.1. Δπίζεο, Brown,
D.,Brooks, L.(1991). Career counceling technics.Allyn and Bacon.Ch.1. Δπίζεο, Bolles, R.N.( 2005). What color is your parachute?. Berkeley CA: Ten Speed
Press.Ch.1. Δπίζεο, Osipow, S., Fitzgerald, L.( 2001). Theories of career development. Allyn and Bacon. Introduction and ch.3. Δπίζεο, Parsons, F. (1909).
Choosing a vocation. Boston: Houghton-Mifflin. Δπίζεο: www.guidance-research.org, www.icg-uk.org, www.amazon.co.uk, www.strath.ac.uk.
19
20. Γι’ αυτό και θ απόφαςθ για τθν κατεφκυνςθ που κα ζχει μια τζτοια επιλογι πρζπει να λαμβάνεται
με μεγάλθ περίςκεψθ, με ςοβαρότθτα και με ςυνεκτίμθςθ ςυγκεκριμζνων δεδομζνων και
καταςτάςεων. Το είδοσ των ςπουδϊν είναι αναγκαίο να επιλζγεται όχι παρορμθτικά, αλλά με
αυτογνωςία, με μακροπρόκεςμουσ ςτόχουσ, ρεαλιςτικά οράματα και προςδοκίεσ. Κάκε άνκρωποσ
ζχει δικαίωμα να κάνει όνειρα για το μζλλον. Καλό όμωσ είναι να φροντίςει, ϊςτε τουλάχιςτον
οριςμζνα από αυτά να μπορζςουν να γίνουν πραγματικότθτα.
Μπροςτά ςτθ μεγάλθ απόφαςθ τθσ επιλογισ ςπουδϊν που κα προκακορίςει ςε μεγάλο βακμό το
μζλλον του, ζνασ νζοσ ι μια νζα πρζπει να προςπακιςει να δει τον εαυτό του/τθσ φςτερα από
δζκα ι είκοςι χρόνια και να ςκεφτεί τι κα ικελε και τι κα μποροφςε να κάνει ςτθ ηωι του/τθσ.
Αν επιλζξει μια οριςμζνθ κατεφκυνςθ ςπουδϊν, ςκόπιμο είναι να εξετάςει τισ επαγγελματικζσ
προοπτικζσ που ςυνδζονται με αυτι αλλά και άλλουσ παράγοντεσ όπωσ οι επιδόςεισ και θ
κζλθςθ του, όπωσ και οικογενειακά, οικονομικά και εκπαιδευτικά δεδομζνα. Αυτό δεν αποκλείει
τθν περίπτωςθ βζβαια να διαλζξει κάποιεσ ςπουδζσ που του/τθσ είναι ιδιαίτερα επικυμθτζσ, αλλά
οι προοπτικζσ των πλζον ςυγγενϊν επαγγελμάτων τουσ να είναι περιοριςμζνεσ ςτθν αγορά
εργαςίασ. Τότε, κα πρζπει να γνωρίηει ότι είναι πολφ πικανό να μθν υπάρχουν αρκετζσ κζςεισ
εργαςίασ ςτο ςυναφζσ αντικείμενο και ότι τελικά κα πρζπει να ακολουκιςει μια διαφορετικι
πορεία καριζρασ από αυτιν που ςυνδζεται με τισ ςπουδζσ του/τθσ.
Επίςθσ, χριςιμο είναι να ςυνεκτιμιςει το βακμό δυςκολίασ ειςαγωγισ ςε ςχζςθ με τισ ατομικζσ
βακμολογικζσ του/τθσ επιδόςεισ. Αςφαλϊσ και δε κα πρζπει να αποκλείονται οι όποιοι υψθλοί
ςτόχοι. Αλλά, οι ςτόχοι αυτοί κα πρζπει να βρίςκονται μζςα ςτα όρια του εφικτοφ, ζςτω και
οριακά. Ζνασ απλόσ και πρακτικόσ τρόποσ να προςδιοριςτεί κάτι τζτοιο, είναι θ ςφγκριςθ των
κατϊτερων βακμολογικϊν βάςεων για τθν ειςαγωγι ςτα επικυμθτά τμιματα ςπουδϊν με τισ
ατομικζσ επιδόςεισ και τισ λογικζσ δυνατότθτεσ βελτίωςισ τουσ, φςτερα από ςοβαρι
προετοιμαςία και εντατικι προςπάκεια, χωρίσ ακραίεσ υπερβολζσ βζβαια. Αυτό ζχει φυςικά
ςθμαςία μόνο ςτο βακμό που κα τθρθκεί ςτθν πράξθ. Ζχει ςθμαςία ςτθ ηωι να τθροφμε τισ
ςυμφωνίεσ που κάνουμε και κυρίωσ αυτζσ που κάνουμε με τον εαυτό μασ.
Ζνα άλλο ηιτθμα είναι θ περιοχι, ο τόποσ δθλαδι όπου βρίςκεται το τμιμα ι τα τμιματα των
ςχολϊν επιλογισ του υποψθφίου. Όταν επιτυγχάνεται θ ειςαγωγι ςε ςχολι μακριά από τθν
οικογενειακι εςτία, τότε τίκεται το ηιτθμα των επιπλζον οικονομικϊν εξόδων που απαιτοφνται,
κακϊσ και οι όποιεσ ανθςυχίεσ –ςυνικωσ όχι ςοβαρζσ– ςχετικά με τθ διαβίωςθ μακριά από το
ςπίτι, κάτι που κανονικά δε κα πρζπει να αποκλείεται υπό κανονικζσ και ελεγχόμενεσ ςυνκικεσ. Οι
εναλλακτικζσ δυνατότθτεσ για ειςαγωγι ςε τμιματα για τα οποία υπάρχει μικρότερθ επικυμία
ειςαγωγισ, κα πρζπει επίςθσ να ςυνεκτιμθκοφν. Κςωσ είναι προτιμότερο να επιλζγονται τμιματα
με χαμθλότερθ βακμολογικι βάςθ, που όμωσ ταιριάηουν περιςςότερο με τα ενδιαφζροντα και τισ
προοπτικζσ καριζρασ του υποψθφίου, παρά να επιλζγονται τμιματα που ζχουν υψθλότερθ βάςθ,
αλλά δεν είναι ςυμβατά με τισ παραπάνω προχποκζςεισ.
Φυςικά, ζχει επίςθσ ςθμαςία και το επίπεδο ςπουδϊν κάκε ςχολισ. Όςον αφορά τισ
μεταπτυχιακζσ ςπουδζσ, κα πρζπει με ακόμθ μεγαλφτερθ προςοχι να επιλζγονται εκείνεσ που
οδθγοφν ςε επαγγζλματα με κετικζσ προοπτικζσ. Η εξαίρεςθ ςτον κανόνα αυτό αφορά τισ
περιπτϊςεισ των ατόμων με υψθλότατεσ επιδόςεισ, ιςχυρι κζλθςθ και ζφεςθ για ακαδθμαϊκι και
ερευνθτικι καριζρα. Κι αυτό με τθν προχπόκεςθ ότι κα γνωρίηουν ότι μια τζτοια καριζρα είναι
ιδιαίτερα απαιτθτικι και ότι οι ειςοδθματικζσ τθσ προοπτικζσ ςυνικωσ δεν αντιςτοιχοφν ςτθν
επίπονθ προςπάκεια, ςτισ υψθλζσ επιδόςεισ και ςτισ δυνατότθτεσ που απαιτοφνται ςχετικά.
20
21. 13. Ο ρόλοσ των γονζων
Οι γονείσ επικυμοφν να βοθκιςουν τα παιδιά τουσ ςτθν επιλογι ςπουδϊν και επαγγζλματοσ. Το
πρϊτο τουσ βιμα είναι να αποδεχτοφν ότι τθν κρίςιμθ αυτι απόφαςθ δε κα τθν επιβάλουν οι
ίδιοι. Είναι δικι τουσ θ ηωι, όπωσ και οι ευκφνεσ για το μζλλον τουσ.
Οι γονείσ λζνε τθ γνϊμθ τουσ, αλλά τα παιδιά αποφαςίηουν.
Ίςωσ θ πιο χριςιμθ ςυμβολι των γονζων προσ τα παιδιά τουσ, είναι να τα πείςουν ότι πρζπει να
προετοιμαςτοφν κατάλλθλα και να αςχολθκοφν ςοβαρά με το κζμα αυτό, πριν καταλιξουν ςτθν
πιο κρίςιμθ απόφαςθ τθσ ηωισ τουσ, αυτι που αφορά τθν επιλογι ςπουδϊν και επαγγζλματοσ.
Οι γονείσ μζςα ςε κλίμα αγάπθσ, κατανόθςθσ και ςεβαςμοφ πλθςιάηουν, ςυηθτοφν, ςυςκζπτονται
με τα παιδιά τουσ ςχετικά με τισ καλφτερεσ δυνατζσ επαγγελματικζσ διαδρομζσ ςτο μζλλον.
Κατανοοφν τισ ςυναιςκθματικζσ μεταπτϊςεισ, τισ αβεβαιότθτεσ και τισ ιδιαιτερότθτεσ τουσ, που
είναι ςφνθκεσ φαινόμενο ςτθν κρίςιμθ περίοδο τθσ εφθβείασ. Οι γονείσ είναι πάντα εκεί, όταν
τουσ χρειάηονται τα παιδιά τουσ κι αυτό ιςχφει ιδιαίτερα για το κζμα που ςυηθτάμε. Οι γονείσ λζνε
τθ γνϊμθ τουσ, που όμωσ τθ ςτθρίηουν ςε καλι γνϊςθ του ηθτιματοσ. Γνϊςθ για τα
ενδιαφζροντα, τισ κλίςεισ, τισ προτιμιςεισ, τα ταλζντα, τισ ικανότθτεσ και δεξιότθτεσ των παιδιϊν
τουσ. για τισ επικυμίεσ, τισ αξίεσ, το χαρακτιρα και τθν προςωπικότθτά τουσ. Γνϊςθ για τισ
εκπαιδευτικζσ επιλογζσ, το επίπεδο, τον τόπο, τθν περιοχι που προςφζρονται. Για τθν κατάςταςθ
τθσ αγοράσ εργαςίασ και των επαγγελματικϊν προοπτικϊν. Για τα επαγγζλματα, το αντικείμενο και
το περιεχόμενο, τισ ςυνκικεσ, και τισ αμοιβζσ εργαςίασ. Και πάνω απ’ όλα, διερευνοφν με
ιδιαίτερθ ςωφροςφνθ, προςφεφγοντασ μάλιςτα και ςε ειδικοφσ, το εκπαιδευτικό και
επαγγελματικό περιβάλλον αναηθτϊντασ τα επαγγζλματα που ταιριάηουν πραγματικά ςτα παιδιά
τουσ και όχι επιβάλλοντασ εκείνα που οι ίδιοι νομίηουν ότι τουσ ταιριάηουν.
Για το ςκοπό αυτό, οφείλουν να αφιερϊςουν χρόνο, ενζργεια και προςωπικό ενδιαφζρον. Να
ςυηθτιςουν με ςυμβοφλουσ καριζρασ, εκπαιδευτικοφσ και γενικότερα με ειδικοφσ για τα ςχετικά
ηθτιματα. Να διατθριςουν τακτικι επαφι με το ςχολείο, ι το φροντιςτιριο των παιδιϊν τουσ. Να
αναηθτιςουν τα κατάλλθλα, ςφγχρονα και ζγκυρα τεςτ επαγγελματικοφ προςανατολιςμοφ. Να
αξιοποιιςουν τθ γνϊςθ, τισ εμπειρίεσ, τισ γνωριμίεσ ςυγγενϊν και φίλων. Να προςφφγουν ςε
αξιόπιςτεσ δθμοςιεφςεισ και πλθροφορίεσ, αποφεφγοντασ οριςμζνεσ πρόχειρεσ και αναξιόπιςτεσ
πθγζσ που εμφανίηονται κυρίωσ ςε κάποια ζντυπα. Οι ςκεπτόμενοι και προβλθματιςμζνοι γονείσ,
οφείλουν και μποροφν να κάνουν τθ δικι τουσ προςωπικι ζρευνα, να αυτομορφωκοφν, να γίνουν
όςο γίνεται καλφτεροι γνϊςτεσ του όλου ηθτιματοσ. Τα παιδιά τουσ, είναι θ ςυνζχεια τουσ ςτο
μζλλον. Και «το μζλλον δεν ζρχεται μόνο του αν δεν κάνουν κάτι και εκείνοι γι’ αυτό»11.
Οριςμζνοι γονείσ χαρακτθρίηονται από υπερπροςτατευτικι ςυμπεριφορά απζναντι ςτα παιδιά
τουσ. Αυτό είναι λακεμζνθ πρακτικι. Στθ ςθμερινι εποχι, είναι πιο αποτελεςματικό να ςυηθτοφν,
να ςυμβουλεφουν και να ςυςκζπτονται με διακριτικό και ζμμεςο τρόπο μαηί τουσ, αντί να
προςπακοφν να επιβάλουν αυταρχικά τθ δικι τουσ κζλθςθ. Υπάρχουν γονείσ που επιδιϊκουν να
επιβάλουν τισ δικζσ τουσ επικυμίεσ ι και να προβάλουν δικά τουσ απωκθμζνα, για τισ ςπουδζσ και
το επάγγελμα που κα επιλζξουν οι γιοι και οι κόρεσ τουσ, όπωσ λ.χ. θ ιατρικι ι θ νομικι, γιατί τισ
κεωροφν ειςιτιριο για κοινωνικι και οικονομικι άνοδο. Οριςμζνοι άλλοι, μάλιςτα πιζηουν
υπερβολικά τα παιδιά τουσ, για να ακολουκιςουν το δικό τουσ επάγγελμα ι τθ δικι τουσ
επιχειρθματικι δραςτθριότθτα.
11
Η ρήζη αυηή αποδίδεηαι ζηον Μαγιακόθζκι.
21
22. Στθ ςθμερινι εποχι, είναι ξεπεραςμζνεσ διότι, ζχουν ςυνικωσ το αντίκετο αποτζλεςμα από το
επιδιωκόμενο. Οι νζοι ςυχνά λειτουργοφν αρνθτικά ι και ανατρεπτικά απζναντι ςτισ παλαιότερεσ
γενιζσ και, ειδικότερα, απζναντι ςε γονείσ με υπερπροςτατευτικι ςυμπεριφορά. Ενϊ πολλζσ
φορζσ οι τελευταίοι μπορεί να ζχουν δίκιο όταν επιμζνουν για τθν επιλογι μιασ οριςμζνθσ
καριζρασ για τουσ «διαδόχουσ» τουσ, ωςτόςο αυτό το δίκιο το χάνουν εξαιτίασ του επίμονου και
αυταρχικοφ τρόπου με τον οποίο κζλουν να το επιβάλουν. Συχνά θ οικογενειακι επιχείρθςθ, το
επάγγελμα του πατζρα ι τθσ μθτζρασ, είναι μια ενδιαφζρουςα προοπτικι για το εργαςιακό
μζλλον των νζων. Αυτό ίςχυε πάντοτε και υπάρχουν άπειρα παραδείγματα ςυνζχιςθσ του γονικοφ
επαγγζλματοσ, ςυνικωσ από το γιο και ςε λιγότερεσ περιπτϊςεισ από τθν κόρθ. Ανεξάρτθτα από
τισ όποιεσ ενςτάςεισ που μπορεί να υπάρχουν γενικότερα, κα ιταν ςε βάροσ του ατομικοφ
ςυμφζροντοσ των νζων, να παραγνωρίηεται το προβάδιςμα που τουσ παρζχει θ οικογενειακι
παράδοςθ και θ φπαρξθ ενόσ αξιόμαχου επαγγελματικοφ πλεονεκτιματα. Χωρίσ φυςικά αυτό να
ςθμαίνει και εφθςυχαςμό. Γιατί ςυχνά «είναι δυςκολότερο να κρατιςεισ κάτι από το να το
αποκτιςεισ από τθν αρχι»12.
Η ςυνζχιςθ τθσ επαγγελματικισ δραςτθριότθτασ του γονζα, είναι ςυνετι πράξθ με μια απαραίτθτθ
και βαςικι προχπόκεςθ: ο χαρακτιρασ, τα πραγματικά ενδιαφζροντα, οι κλίςεισ, οι ικανότθτεσ και
δεξιότθτεσ του νζου, να ταιριάηουν με το ςυγκεκριμζνο επάγγελμα ι, ςτθ χειρότερθ περίπτωςθ, να
μθν είναι εντελϊσ αςφμβατα μεταξφ τουσ. Όταν οριςμζνα παιδιά τελικά υποχωροφν ςτισ πιζςεισ
των γονζων και ακολουκοφν ςπουδζσ και επαγγζλματα που δεν τουσ ταιριάηουν, τότε τουσ
αναμζνουν δυςάρεςτεσ εργαςιακζσ περιπζτειεσ και αποτυχίεσ, για τισ οποίεσ τθν κακοριςτικι
ευκφνθ φζρουν φυςικά οι γονείσ.
Σε άλλεσ περιπτϊςεισ, οριςμζνοι κελθματικοί νζοι με ιςχυρι προςωπικότθτα, ακολουκοφν ζνα
δρόμο ςπουδϊν και επαγγζλματοσ με προςωπικι τουσ επιλογι και ευκφνθ. Όταν θ επιλογι αυτι
δεν είναι προϊόν προςωπικοφ πείςματοσ, ι επιπόλαιων εξωγενϊν επιρροϊν, αλλά ςτθρίηεται ςε
επίγνωςθ των προςωπικϊν δυνατοτιτων, ταλζντων και επικυμιϊν, τότε οι γονείσ δεν μποροφν
παρά να αποδεχτοφν τθν επιλογι αυτι, ακόμθ και όταν οι εργαςιακζσ προοπτικζσ του
ςυγκεκριμζνου επαγγζλματοσ, εμφανίηονται ιδιαίτερα δυςοίωνεσ και ανταγωνιςτικζσ. Ζνασ νζοσ ι
μια νζα, για παράδειγμα, που επιμζνει να ακολουκιςει το δφςκολο και δφςβατο δρόμο του
θκοποιοφ, δεν αποκλείεται τελικά να πετφχει αυτό που ονειρεφεται, με τθ βαςικι προχπόκεςθ
φυςικά ότι διακζτει το φυςικό ταλζντο, τθν επιμονι και τθν υπομονι που απαιτεί το επάγγελμα
αυτό. Αν κάτι τζτοιο δεν ιςχφει, τότε οι γονείσ κα μποροφςαν να προςφφγουν ςε ςυμβοφλουσ
καριζρασ που κα ςυηθτιςουν και διαβουλευτοφν με τον ενδιαφερόμενο για να του προτείνουν και
όχι φυςικά να του επιβάλουν, τθν ανάκλθςθ μιασ τζτοιασ απόφαςθσ, θ οποία μπορεί να οδθγιςει
ςε μελλοντικζσ περιπζτειεσ.
Στθν προκειμζνθ περίπτωςθ, δεν αποκλείεται να είχε γίνει λακεμζνθ αρχικι εκτίμθςθ και το
ςυγκεκριμζνο άτομο να διακζτει εκτόσ από ιςχυρι κζλθςθ, το απαραίτθτο ταλζντο και τισ
ικανότθτεσ για να πετφχει ωσ θκοποιόσ. Άλλωςτε, λζγεται πωσ και ο Αϊνςτάιν είχε αρχικά μζτριεσ
επιδόςεισ ςτο ςχολείο ςτα μακθματικά και τελικά ζγινε ο μεγαλφτεροσ μακθματικόσ τθσ
ςφγχρονθσ εποχισ. Γι’ αυτό και εδϊ ίςωσ ταιριάηει να παραφράςουμε τθ ριςθ του Κομφοφκιου,
που αναφζρει πωσ «όταν ξζρεισ τι κζλεισ και τι μπορείσ, οι πάντεσ υποχωροφν»13.
12
13
«Σν θπιάμαη ηα αγαζά ραιεπόηεξνλ ηνπ θηήζαζζαη», Γεκνζζέλεο.
ηελ παγθόζκηα ηζηνξία ππάξρνπλ πάκπνιιεο πεξηπηώζεηο αηόκσλ πνπ κε ηε δύλακε ηεο ηζρπξήο ζέιεζεο πνπ δηέζεηαλ, είραλ κεγάιε επηηπρία ζηε δσή
ηνπο, ζε πείζκα ζεκαληηθώλ πξνζσπηθώλ ηνπο παζήζεσλ θαη δπζάξεζησλ θαηαζηάζεσλ. Μεηαμύ άιισλ, ραξαθηεξηζηηθή είλαη ε πεξίπησζε ηνπ κεγάινπ
ξήηνξα ηεο αξραηόηεηαο Γεκνζζέλε πνπ ήηαλ δπζιεθηηθόο, ηνπ Ρσκαίνπ απηνθξάηνξα Ινπιίνπ Καίζαξα, πνπ έπαζρε από επηιεςία, ηνπ δηαπξεπνύο πνιηηηθνύ
Οπίλζηνλ Σζώξηζηι, πνπ ηνλ βαζάληδαλ θξίζεηο θαηάζιηςεο, ηεο κνπζνπικάλαο Μπελαδίξ Μπνύην, πνπ έγηλε πξσζππνπξγόο ηεο ρώξαο ηεο, ηνπ Παθηζηάλ,
ηεο κεγάιεο ρνξεύηξηαο θιαζηθνύ ρνξνύ Μαξγθόη Φνληέηλ πνπ ήηαλ ξαρηηηθή, ηνπ καύξνπ, ηπθινύ θαη νξθαλνύ Ραίε Σζαξιο, πνπ θαηάθεξε λα απεκπιαθεί
22
23. Ανακεφαλαιϊνοντασ, επιςθμαίνεται ότι οι γονείσ οφείλουν να βρουν χρόνο και τρόπο για να
αςχολθκοφν ςοβαρά με το μζλλον των παιδιϊν τουσ. Να διερευνιςουν ςφαιρικά και όςο
βακφτερα γίνεται το όλο ηιτθμα, να αποκτιςουν και οι ίδιοι τισ κατάλλθλεσ γνϊςεισ, ζτςι ϊςτε θ
γνϊμθ τουσ να ζχει βαρφτθτα και εγκυρότθτα. Όταν το πετφχουν αυτό, μποροφν διακριτικά και
χωρίσ διάκεςθ επιβολισ, να εκφζρουν τθν άποψι τουσ. Το παιδί κα αντιλθφκεί ότι θ άποψθ αυτι
είναι ςοβαρι, είναι προϊόν κόπου και προςπάκειασ, γι’ αυτό και κα είναι πολφ αξιόπιςτθ και
πειςτικι. Και τότε το χρζοσ του γονζα ςτθ χάραξθ τθσ πορείασ ηωισ του παιδιοφ του, κα ζχει
επιτευχκεί με τον καλφτερο δυνατό τρόπο.
14. Επαγγζλματα του μζλλοντοσ και του παρελκόντοσ
Επαγγζλματα του μζλλοντοσ είναι εκείνα για τα οποία οι προοπτικζσ προβλζπονται ωσ κετικζσ ι
πολφ κετικζσ ςτθν αγορά εργαςίασ. Τα επαγγζλματα δθλαδι για τα οποία οι κενζσ κζςεισ εργαςίασ
ςτα επόμενα δζκα περίπου ζτθ προβλζπεται να είναι περιςςότερεσ ι ιςάρικμεσ από τον αρικμό
των ατόμων που επικυμοφν και ζχουν τα προςόντα να τισ καταλάβουν. Επαγγζλματα με
περιοριςμζνεσ ι αρνθτικζσ προοπτικζσ (κορεςμζνα επαγγζλματα) είναι εκείνα για τα οποία
προβλζπεται να υπάρχουν λιγότερεσ κενζσ κζςεισ εργαςίασ από τον αρικμό των ατόμων που
επικυμοφν και ζχουν τα προςόντα να τισ καταλάβουν.
Δεν αποκλείεται βζβαια, ζνασ επίμονοσ, ικανόσ, εργατικόσ και ταλαντοφχοσ νζοσ να επιτφχει ςτθν
καριζρα του ακόμα και αν επιλζξει ζνα κορεςμζνο επάγγελμα που τον ενδιαφζρει και ταιριάηει
ςτθν προςωπικότθτά του. Και το αντίκετο: όταν ζνασ νζοσ επιλζξει ζνα επάγγελμα με μζλλον το
οποίο όμωσ δεν του ταιριάηει ι είναι αδιάφοροσ, δυςκίνθτοσ, χαμθλϊν δυνατοτιτων και
ενδιαφερόντων, τότε το εργαςιακό του μζλλον είναι αβζβαιο.
Οι παραπάνω διαπιςτϊςεισ οδθγοφν ςτο ςυμπζραςμα, ότι δεν αρκεί να επιλζξει κανείσ
επαγγζλματα με μζλλον για να ζχει μια επιτυχθμζνθ καριζρα. Οφτε όμωσ τα κορεςμζνα
επαγγζλματα είναι το βζβαιο ειςιτιριο για τθν ανεργία και τθν επαγγελματικι αποτυχία. Γεγονόσ
είναι επίςθσ ότι ςτθ διάρκεια τθσ καριζρασ ενόσ ανκρϊπου υπάρχει θ δυνατότθτα ςτροφισ ςε
άλλα επαγγζλματα που δεν εμφανίηουν αρνθτικζσ προοπτικζσ όπωσ εκείνο που αρχικά είχε
επιλεγεί. Κάτι τζτοιο διευκολφνεται ιδιαίτερα ςτθν εποχι μασ, από τισ ραγδαίεσ αλλαγζσ τθσ
ςφγχρονθσ αγοράσ εργαςίασ, ωσ ςυνζπεια των ταχφτατων εξελίξεων τθσ τεχνολογίασ και τθσ
οικονομίασ. Όμωσ, δεν πρζπει να παραγνωριςτεί θ ςυχνά δυςάρεςτθ πραγματικότθτα, ότι πολλοί
νζοι επιλζγουν κορεςμζνα επαγγζλματα που δεν τουσ ταιριάηουν και ζτςι αδυνατοφν να
αντεπεξζλκουν ςτον υψθλό ανταγωνιςμό που υπάρχει ςιμερα ςε αυτά. Οι διαπιςτϊςεισ που
γίνονται για τα επαγγζλματα και τισ προοπτικζσ τουσ, προζρχονται από τα πορίςματα τθσ
πολυετοφσ ζρευνασ τθσ επιςτθμονικισ ομάδασ του Career Gate Test από τα Πανεπιςτιμια
Πειραιϊσ και Ακθνϊν, θ οποία ανανεϊνεται κάκε χρόνο και αφορά προβλζψεισ των προοπτικϊν
των επαγγελμάτων ςτθν ελλθνικι, τθν κυπριακι και τθ διεκνι αγορά εργαςίασ για τα επόμενα
δζκα περίπου χρόνια14. Η ζρευνα ςτθρίηεται ςε ειδικι μεκοδολογία και ειδικότερα ςτο
επονομαηόμενο ιςοηφγιο τθσ ηιτθςθσ και προςφοράσ επαγγελμάτων (balance of demand and
από ηα λαξθσηηθά θαη λα δηαπξέςεη σο κνπζηθόο θαη πνιιώλ άιισλ. Ο Φξεληεξίθν Γθαξζία Λόξθα ζε γξάκκα πξνο ηνλ παηέξα ηνπ έγξαθε: «γελλήζεθα
πνηεηήο, όπσο άιινη γελληνύληαη κεραληθνί ή όκνξθνη θαη δελ κπνξείο λα κε θάλεηο λ‟ αιιάμσ».
14
ρεηηθά κε ηελ κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο θαη πεξηζζόηεξα ζρεηηθά ζηνηρεία, βι. Βηβιίν ηνπ Θ.Κ. «Δπαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο θαη ηνπ παξειζόληνο»,
Παηάθεο, 4ε έθδνζε 2004. Δπίζεο: www.careergatetest.com θαη www.unipi.gr/katsanevas
23
