5. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
Yapısal olmayan tehlikelerin azaltılmasının pek çok yolu
vardır.
Bunlar herkesin uygulayabileceği basit önlemlerden,
profesyonel destek gerektirecek karmaşık önlemlere kadar
uzanır.
Yapılan risk azaltma işlemine Yapısal Olmayan
Tehlikelerin Azaltılması (YOTA) adı verilir.
6. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
AAiillee AAffeett PPllaannıı::
Afetler her zaman, her yerde olabilir, aniden ortaya çıkabilir
Ayrıca kurumlar, afet sonrası ihtiyaçlarınızı hemen
karşılayamayabilir.
Bunun için afetlerde altın saatler olarak adlandırılan,
iillkk 722 ssaaaattlliikk (en az üç günlük) süreyi kapsayan bir aile
afet planınızı yapmanız gerekir.
7. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
DDeepprreemm TTeehhlliikkee AAvvıı::
Deprem tehlike avını yapmaktaki amacımız kayarak ve
düşerek bize zarar verebilecek eşyaları belirlemek, bunları
sabitlemek veya yerlerini değiştirmektir.
99’ depreminde
can kayıplarının %3’ü,
yaralanmaların %50’si
yapısal olmayan tehlikeler sonucu
8. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
Deprem TTeehhlliikkee AAvvıı ççaallıışşmmaassıı ssıırraassıınnddaa yyaappııllmmaassıı
ggeerreekkeennlleerr lliisstteelleenniirr vvee öönncceelliikklleerr bbeelliirrlleenniirr;;
Yaşamsal tehlike yaratacak olan,
(örnek; yatakların yanındaki gardroplar)
Ekonomik kayıp yaratacak olan,
(örnek; bilgisayarlar, müzik setleri)
Yaşamımıza renk katan, önemli olan eşyalar
(örnek; biblolar) sabitlenir
9. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
YOTA’ya Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler:
• Aile bireylerinin yada arkadaşlarınızın
en çok nerelerde zaman geçirdiğini
düşünün.
10. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
• İlk etapta, eşyalarınızın yerlerini değiştirerek neden olabilecekleri
tehlikeleri azaltabileceğinizi unutmayın.
11. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
• Pencere önünde yer alan yatak ve mobilyaların yerleri
değiştirilmeli, pencereden uzaklaştırılmalıdır.
12. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
•Yükseğe yerleştirilmiş ağır eşyalar, ev ya da işyerindeki en kısa
boylu kişinin baş hizasından daha aşağıya indirilmelidir.
13. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
• Mobilyalar, mutfak dolapları da dâhil olmak
üzere duvarlara sıkıca sabitlenmelidir.
• Dolap kapaklarına sarsıntı sırasında
açılmalarını önleyecek tutaçlar takılmalıdır.
14. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
• Beyaz eşyalar, şofbenler, soba ve borularının sıkıca
sabitlendiğinden emin olunmalıdır.
15. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
• Tüp gazlar ve her türlü gaz tankları bulundukları yere sıkıca
sabitlenmelidir.
16. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
• Aydınlatma elemanları tavana sabitlenmelidir.
• Ağır ve önemli elektronik eşyalar ile, iş yerinde ve okullarda
kullanılan bilgisayar, faks vb. araç gereçler de
sabitlenmelidir.
17. BB.. YYAAPPIISSAALL OOLLMMAAYYAANN
TTEEHHLLİİKKEELLEERRİİNN AAZZAALLTTIILLMMAASSII
((YYOOTTAA))
Yanıcı Sıvılar için S.İ.Y.A kuralları
uygulanmalıdır: SINIRLAYIN:
Sınırlı miktarda bulundurun.
İZOLE EDİN:
Kapalı saklama kaplarından tutun. Bu kapları da kapalı dolaplarda tutun.
YOK EDİN:
İşinize yaramayacak maddeleri uygun şekilde yok edin.
AYIRIN:
Bir arada bulunması tehlikeli olan maddeleri bir arada tutmayın.
Örneğin; Klor ve amonyak.
18.
19.
20. 2. DEPREMDEN KKOORRUUNNMMAA BBİİLLİİNNCCİİ
IIII.. DDEEPPRREEMM SSIIRRAASSII VVEE SSOONNRRAASSIINNDDAA
GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
AA..GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
B. GÜVENLİ DAVRANIŞ İLKELERİ
C. DEPREMDE YANGIN
D. İLKYARDIM
23. AA.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
((İİçç MMeekkaann))
• Diz üstü çöküp yakınlarda bulunan bir masanın veya
sıranın altına girerek eğilin.
• Mümkün olduğunca kapanın; yüzünüzü ve gözlerinizi de
tutunduğunuz kolunuza yaslayarak koruyun.
• Tehlike geçene kadar veya eşyaların düşmesi durana
kadar tutunup aynı pozisyonda kalın.
25. AA..GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
((KKoorriiddoorr))
• İç duvarların dibine çöküp, kapanarak kafanızı ve ensenizi
kollarınızla koruyun,
• Olduğunuz yerde kalın, savrulmadan korunun.
26. AA..GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
• Bulunduğunuz yere oturun, korkuluğa bir elinizle
tutunun.
• Korkuluğa tutunan kolunuzun üzerine yüzünüzü
koyarak yüzünüzü ve gözlerinizi koruyun.
• Diğer elinizle başınızı ve boynunuzu korumaya
çalışın.
27. AA..GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
((DDıışşaarrıı))
• Binalardan, enerji hatlarından, duvarlardan ve düşebilecek
başka şeylerden uzak durun.
• Çökün ve kapanıp başınızı ve ensenizi kollarınızla koruyun.
• Tehlike geçinceye kadar aynı pozisyonda kalmaya çalışın.
28. AA.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
((AArraabbaa))
• Sarsıntıyı hissettiğinizde flaşörlerinizi yakarak yavaşlayın ve
aracınızı terk etmeyin
• Sarsıntı geçtikten sonra arabanızı güvenli bir yere çekin.
• Trafik akışını kontrol edin ve ona göre hareket edin,
• Köprü ve alt geçitlerden geçmeyin, binalardan, elektrik
direklerinden uzak durun.
29. AA.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
((Merdivenler ))
-Yararları: Yoktur.
-Zararları: Merdiven
altları ve boşlukları,
yapıların en emniyetsiz
yerleri arasında yer
alır.
30. AA.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
((Balkonlar ))
-Yararları: Yoktur.
-Zararları: Balkonlar,
teraslar ve çatılar
yapıların en emniyetsiz
yerleri arasında yer alır.
31. AA.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
ÇÇÖÖKK--KKAAPPAANN--TTUUTTUUNN
-Yararları: Yoktur.
-Zararları: Deprem
anında asansörler,
yapıların emniyetsiz
yerleri arasında yer
alır.
((Asansörler ))
32. AA.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
Tahliye Et – Boşalt:
Tahliye insan ve hayvanların bulundukları yerden
uzaklaştırılması demektir.
Yangın anı, deprem ve patlama sonrasında, sel, su baskını
öncesi ve anında, kimyasal kazalar, terör, bomba tehdidi ve
heyelan tehlikesi öncesinde uygulanır.
33. AA.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
HHAARREEKKEETTLLEERRİİ
Tahliye etmeniz gerektiğinde de;
• Yetkililerin hoparlör, radyo gibi çeşitli iletişim araçlarından
yapacakları uyarılar doğrultusunda hareket edin.
• Koruyucu giysiler ve sağlam ayakkabılar giymeye özen
gösterin.
• Evinizi ya da işyerinizi kilitleyin.
• Yetkililerin belirttiği tahliye yollarını kullanın.
• Sessiz, koşmadan ama çabuk davranarak
tahliye edin.
35. İlk 72 saatte yardım ekipleri gelene kkaaddaarr kkeennddiinniizzee vvee
ççeevvrreenniizzddeekkiilleerree yyaarrddıımm eettmmeenniizz ggeerreekkttiiğğiinnii hhaattıırrllaayyıınn..
36. BB.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
İİLLKKEELLEERRİİ
HER TÜRLÜ ACİL DURUMLAR KARŞISIDA;
(DEPREM, SEL, HEYELAN, ORMAN YANGINI VB.)
• Paniğe kapılmamaya çalışın. Kesinlikle sağa sola
koşmayın, balkona çıkmaktan, merdivenden inmekten,
asansöre binmekten kaçının.
37. BB.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
İİLLKKEELLEERRİİ
• Kırılmış camlar, ortalığa dökülmüş kimyasal
bir madde, yerinden oynadığı için düşme
tehlikesi olan eşyalar olup olmadığına
bakın.
• Yangın kontrolü yapın. Küçük çaplı
yangınları söndürmeye çalışabilirsiniz.
Büyük çaplı yangınları söndürmeye
çalışmayın. Derhal uzaklaşın.
38. BB.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
İİLLKKEELLEERRİİ
• Eğer karanlıktaysanız fener kullanın.
• Bir gaz sızıntısı olmadığından emin olana kadar kibrit
kullanmayın ve ışıkları yakmayın.
39. BB.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
İİLLKKEELLEERRİİ
• Tüpleri, elektriği, suyu ve varsa doğalgazı kontrol edin.
Mümkünse hepsini ana vanadan kapatın.
• Yerlere düşmüş elektrik tellerinden kesinlikle uzak durun ve
bunlara temas eden eşyalara dokunmayın.
40. BB.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
İİLLKKEELLEERRİİ
• Yetkililerin verdiği direktif ve bilgileri
dinlemek için pilli bir radyo kullanın.
• Evinizi terk ederken ilaç, kimlik ve
mevsimine göre gerekli giyecekler,
battaniye, uyku tulumu vb.
malzemeleri de yanınıza alın.
41. BB.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
İİLLKKEELLEERRİİ
• Sevdiklerinize ulaşmak için arabaya atlayıp yollara
çıkmayın, trafiğin tıkanması ambulans, itfaiye ve diğer
acil yardım araçlarının zamanında ihtiyacı olanlara
ulaşmasını engelleyecektir.
42. BB.. GGÜÜVVEENNLLİİ DDAAVVRRAANNIIŞŞ
İİLLKKEELLEERRİİ
• Çok acil durumlar dışında telefon
kullanmayın.
• Afet durumlarında sadece uzmanların ve resmi
kaynakların açıklama ve uyarılarına uyun.
Kulaktan kulağa yayılan söylentilere itibar
etmeyin.
44. CC.. DDEEPPRREEMMDDEE YYAANNGGIINN
Depremde yangına;
Elektrik,
Doğalgaz ve tüp gaz kaçağı,
soba ve benzeri ısıtıcılar,
alev alabilen ve tutuşabilen sıvılar neden
olmaktadır.
45. DD.. DDEEPPRREEMMDDEE YYAANNGGIINN
Oluşacak yangınlara karşı;
Yangın söndürücü bulundurun
Acil çıkış kapılarının her zaman açık
olduğundan emin olun
Duman detektörü takın
47. DD.. DDEEPPRREEMMDDEE YYAANNGGIINN
• “YANGIN VAR” diye bağırarak çevrenizi uyarın
varsa yangın alarmını çalıştırın.
• Yangının olduğu odanın kapısını ve yangınla sizin
aranızdaki diğer tüm kapıları kapatın. Duman yada
yanık kokusu kapısı kapalı başka bir odadan geliyorsa,
elinizin tersiyle kapıya dokunun; sıcaksa açmayın.
Yoksa patlamaya neden olursunuz.
48. DD.. DDEEPPRREEMMDDEE YYAANNGGIINN
• Eğer binadan çıkışınız olanaksızsa, yatak altlarına,
dolaplara saklanmayın; kendinizi pencereden
dışarıdakilere gösterin. Mümkünse rahat görünebilmeniz
için elinize beyaz yada açık renkli bir kumaş alın.
• Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek
veya çömelerek ilerleyin; mümkünse ağzınızı ve
burnunuzu ıslak bir bez parçası ile örterek nefes alın.
49. DD.. DDEEPPRREEMMDDEE YYAANNGGIINN
• Binada kimsenin kalmaması için herkesi uyarın.
• Telaşa kapılmadan tahliye kurallarına uyun, yangın yerini
boşaltın.
• Sakin olun paniğe ve kargaşaya sebep olmayın.
• Varsa yangın merdivenini kullanın.
• Önceden Aile Afet Planınızda belirlemiş olduğunuz
toplanma alanına gidin ve orada bekleyin.
53. EE.. İİLLKK YYAARRDDIIMM
Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir
durumda sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya
kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye
gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi
araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve
gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.
54. EE.. İİLLKK YYAARRDDIIMM
• Herhangi bir kaza veya olay anında derhal acil yardım
111122 aranmalıdır.
• 111122’’yyii aradığımızda kısa ve anlaşılır konuşarak,
aşağıdaki bilgileri vermeliyiz:
· Kim olduğumuz ve telefon numaramız (olayı doğrulamaları için)
· Olayın ya da kazanın olduğu yerin açık adresi (en yakın ekibin bize
ulaşması için)
· Yaralı sayısı (olay yerine gelecek olan ambulans sayısının
belirlenmesi için)
· Hasta ya da yaralının durumu (ambulans ekiplerinin hazırlıkları için)
· Yaptınız ise ilk yardım uygulamaları.
Editor's Notes
45 saniyelik Düzce depremi filmini etkili giriş yapmak için izletiniz.
Bir binanın taşıyıcı sistemi haricindeki bütün kısımlar ve binanın içindekiler yapısal olmayan elemanlardır. Diğer bir deyişle, kolon, kiriş, taşıyıcı duvar, çatı ve temel haricindeki unsurlardır. Aydınlatma elemanı, pencere, ofis makinesi, mobilya, raflarda saklanan veya duvara asılı olan tüm eşyalar, yapısal olmayan temel elemanları oluşturur.
a. Yapısal Olmayan Tehlikeler
Bir deprem sırasında, yapısal olmayan bu elemanlar, zarar görebilir ya da insanlar için tehlike yaratabilir. Bu zarar görme ya da tehlike olasılığına yapısal olmayan tehlike adını veriyoruz.
Tehlikelerin küçük adımlar atılarak azaltılabileceği unutulmamalıdır. Bu yüzden atılan her adım önemlidir.
Yapısal olmayan tehlikelerin azaltılmasının pek çok yolu vardır.
Bunlar herkesin uygulayabileceği basit önlemlerden, profesyonel destek gerektirecek karmaşık önlemlere kadar uzanır.
Yapılan risk azaltma işlemine Yapısal Olmayan Tehlikelerin Azaltılması (YOTA) adı verilir.
Neler yapmalıyız? Nasıl yapılır? Daha detaylı bilgiler ileriki bölümümüzde göreceğiz..
Yapısal Olmayan Tehlikelerin Azaltılması çalışmalarınıza ilk adım olarak AİLE AFET PLANI’nızı hazırlayarak başlayabilirsiniz.
Böylece önceden Aile Afet Planınızı hazırlayarak, kendinizi korumaya ve afetlerle nasıl başa çıkama konusunda önemli bir adım atmış olacaksınız.
Buna Depremden Korunma Kültürü Kitabınızda yer alan EK-1’deki gibi bir liste ile başlayın. Ailenizle konuştuktan sonra, beraberce bir afet planı hazırlayın. Planı herkesin görebileceği bir yere asın.
Bölgenizde görülebilecek afetlere karşı hazırlık konusunda daha fazla bilgi almak için Valilik, Kaymakamlık, Belediye, Sivil Savunma Müdürlüğü ve Kızılay’a başvurun. Aile afet planını geliştirirken aile üyelerinin her birinin plan içinde yer almasına özen gösterin.
Aile Afet Planınızın da önemli bir parçası olan, Deprem Tehlike Avı, tüm aile üyelerinin katılımıyla evde yapılmalıdır.
Ev; oda oda dolaşılarak sarsıntı sırasında nelerin uçarak, kayarak ya da düşerek tehlike yaratabileceği tespit edilmelidir. En çok zaman geçirilen yerler kontrol edilmelidir. Yapılması gerekenler bir liste halinde sıralanmalı ve tehlike unsurları ortadan kaldırılana kadar titizlikle takip edilmelidir.
YANİ kısaca, bir sarsıntı sırasında aile bireylerine zarar verecek olan unsurların belirlenmesi çalışmasıdır.
Unutmamalıyız ki 17 Ağustos 1999 depreminde can kayıplarının %3’ü, yaralanmaların %50’si yapısal olmayan tehlikeler sonucunda olmuştur.
Deprem tehlike avı çalışmasını yaparken, önceliklerinizi belirleyin.
Yaşamsal tehlike yaratabilecek, ekonomik kayıp yaratacak, yaşamınızı kolaylaştıran ya da sizin için önemli olan eşyaların(aile yadigârı biblo, vazo, vb) belirlenmesi örnek olarak verilebilir.
Bu çalışmalar, yani Deprem Tehlike Avı tamamlandıktan sonra, bazı eşyaların sabitlenmesi işlemine başlayabilirsiniz.
Söz konusu yapısal olmayan tehlikeleri sabitleme işlemine başlamadan önce bazı ön hazırlıkların yapılması gerektiğini belirtin.
Öncelikle;
Aile bireyleri olarak anne baba ve kardeşler hep birlikte evinizde en çok nerelerde zaman geçirdiğinizi düşünün.
Daha sonra eşyalarınızın yerlerini değiştirerek neden olabilecekleri tehlikeleri azaltabileceğinizi unutmayın.
Pencere önünde yer alan yatak ve mobilyaların yerleri değiştirilmeli, pencereden uzaklaştırılmalıdır.
Dolaplarımızdaki yükseğe yerleştirilmiş ağır eşyalar en kısa boylu kişinin baş hizasından daha aşağıya indirilmelidir.
Evlerde ve İşyerlerinde Yapısal Olmayan Tehlikelerin Azaltılması Çalışmaları:
Mobilyalar, mutfak dolapları da dâhil olmak üzere duvarlara sıkıca sabitlenmelidir. Dolap kapaklarına sarsıntı sırasında açılmalarını önleyecek tutaçlar takılmalıdır.
Beyaz eşyaların ve şofbenlerin sıkıca sabitlendiğinden emin olunmalıdır.
Yuvarlanıp veya çarpıp patlamasını engellemek için tüp gazlar bulundukları yere sıkıca sabitlenmelidir.
Ağır ve önemli elektronik eşyalar ile, iş yerinizde ve okullarda kullanılan bilgisayar, faks vb. araç gereçler ve makineler de sabitlenmelidir.
Aydınlatma elemanları tavana sabitlenmelidir(sabitleme işlemi malzemelerin bulunduğu yere yapılır).
Yanıcı Sıvılar için yukarıda belirtilen S.İ.Y.A kuralları yalnızca deprem sarsıntıları için değil her zaman için geçerlidir ve bu kurallar uygulanmalıdır.
YOTALAMA çalışmalarının nasıl yapılması gerektiği konusu ile ilgili 2.23 dakikalık simülasyon filmini gösterin
Bu davranış şekli deprem, uçak kazası, heyelan, bomba patlaması ve bomba tehdidi, yıldırım, hortum gibi tehlikelerde uygulanır. Örneğin, zemin sarsılmaya başladığında veya büyük bir patlama hissedildiğinde herkesin aşağıdakileri yapması gerekir.
Afet veya acil bir durum meydana geldiğinde, büyük küçük hepimiz, duruma göre güvenli davranış şekillerini uygulamalıyız. Bu davranış biçimlerini öğrenmek önemlidir. Çünkü herhangi bir afet anında ister evde, okulda, çarşıda, pazarda veya gökdelende ister başka bir yerde olalım kendimizi nasıl koruyacağımızı bilmek, can kaybını azaltacaktır.
Bu davranış şekli deprem, uçak kazası, heyelan, bomba patlaması ve bomba tehdidi, yıldırım, hortum gibi tehlikelerde uygulanır. Örneğin, zemin sarsılmaya başladığında veya büyük bir patlama hissedildiğinde herkesin aşağıdakileri yapması gerekir.
Acil durum ya da afet anında bulunduğunuz yerde en uygun ÇÖK-KAPAN-TUTUN pozisyonunu alın. Tehlike geçinceye kadar aynı pozisyonda kalmaya çalışın.
a. İç Mekândaysanız:
Diz üstü çöküp yakınlarda bulunan bir masanın veya sıranın altına girerek eğilin.
Mümkün olduğunca kapanın; yüzünüzü ve gözlerinizi de tutunduğunuz kolunuza yaslayarak koruyun.
Tehlike geçene kadar veya eşyaların düşmesi durana kadar tutunup aynı pozisyonda kalın.
b. Koridordaysanız:
İç duvarların dibine çöküp, kapanarak kafanızı ve ensenizi kollarınızla koruyun,
Olduğunuz yerde kalın, savrulmadan korunun.
a. İç Mekândaysanız:
Diz üstü çöküp yakınlarda bulunan bir masanın veya sıranın altına girerek eğilin.
Mümkün olduğunca kapanın; yüzünüzü ve gözlerinizi de tutunduğunuz kolunuza yaslayarak koruyun.
Tehlike geçene kadar veya eşyaların düşmesi durana kadar tutunup aynı pozisyonda kalın.
b. Koridordaysanız:
İç duvarların dibine çöküp, kapanarak kafanızı ve ensenizi kollarınızla koruyun,
Olduğunuz yerde kalın, savrulmadan korunun.
c. Merdivendeyseniz:
Bulunduğunuz yere oturun, korkuluğa bir elinizle tutunun.
Korkuluğa tutunan kolunuzun üzerine yüzünüzü koyarak yüzünüzü ve gözlerinizi koruyun.
Diğer elinizle başınızı ve boynunuzu korumaya çalışın.
d. Dışarıdaysanız:
Binalardan, enerji hatlarından, duvarlardan ve düşebilecek başka şeylerden uzak durun.
Çökün ve kapanıp başınızı ve ensenizi kollarınızla koruyun.
Tehlike geçinceye kadar aynı pozisyonda kalmaya çalışın.
e. Arabadaysanız:
Sarsıntı geçene kadar hareket etmeyin ve aracınızı terk etmeyin.
Sarsıntı geçtikten sonra arabanızı güvenli bir yere çekin.
Köprü ve alt geçitlerden geçmeyin, binalardan, elektrik direklerinden uzak durun.
e. Asansördeyseniz:
STOP/DUR düğmesine basarak asansörü durdurun,
Duvarların dibine çöküp, kapanarak kafanızı ve ensenizi kollarınızla koruyun,
Sarsıntı geçene kadar hareket etmeyin,
Sarsıntı geçtikten sonra acil durum telefonu ya da konuşma düğmesi ile yardım çağırın.
Amaç sarsıntıya ve düşüşe karşı kendimizi korumak. Hedef küçülterek zararı en aza indirgemek gerekmektedir.
e. Asansördeyseniz:
STOP/DUR düğmesine basarak asansörü durdurun,
Duvarların dibine çöküp, kapanarak kafanızı ve ensenizi kollarınızla koruyun,
Sarsıntı geçene kadar hareket etmeyin,
Sarsıntı geçtikten sonra acil durum telefonu ya da konuşma düğmesi ile yardım çağırın.
Amaç sarsıntıya ve düşüşe karşı kendimizi korumak. Hedef küçülterek zararı en aza indirgemek gerekmektedir.
e. Asansördeyseniz:
STOP/DUR düğmesine basarak asansörü durdurun,
Duvarların dibine çöküp, kapanarak kafanızı ve ensenizi kollarınızla koruyun,
Sarsıntı geçene kadar hareket etmeyin,
Sarsıntı geçtikten sonra acil durum telefonu ya da konuşma düğmesi ile yardım çağırın.
Amaç sarsıntıya ve düşüşe karşı kendimizi korumak. Hedef küçülterek zararı en aza indirgemek gerekmektedir.
Tahliye Et – Boşalt:
Tahliye insan ve hayvanların bulundukları yerden uzaklaştırılması demektir. Yangın anı, deprem ve patlama sonrasında, sel, su baskını öncesi ve anında, kimyasal kazalar, terör, bomba tehdidi ve heyelan tehlikesi öncesinde uygulanır.
Tahliyede önemli olan şey hemen ve sessizce uyarılara ve yetkililerin söylediklerine uymaktır. Yetkililerin tahliye isteğine karşı koymak veya tahliye konusunda kararsızlık gösterip gecikmek ya da aceleci davranmak çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Havayı yumuşatmak ve pekiştirmek için şöyle bir örnek kullanabilirsiniz. Bu yaşanmış bir örnektir. Bir okulda düzenli olarak plan güncellenmesi ve tatbikatlar gerçekleştirilmektedir. Öğrenciler deprem alarmı duyduklarında sıranın altına girip güvenli davranış hareketini ÇÖK KAPAN TUTUN gerçekleştirmektedirler. Bir tatbikatta da tenefüs sırasında deprem alarmı verilmiş. Öğrenciler alarmı duyar duymaz sınıflarına koşup sıraların altına girmişler. Bu yüzden doğre davranış hareketlerini her ortam için çalışmalıyız.
Bu konuya örnek olarak Depremden Korunma Bilinci Kitabında EK- 2 ‘yer alan Okul Tahliye Planı örneğini veriniz.
Tahliye Etmeniz Gerektiğinde:
Yetkililerin hoparlör, radyo gibi çeşitli iletişim araçlarından yapacakları uyarılar doğrultusunda hareket edin.
Koruyucu giysiler ve sağlam ayakkabılar giyin.
Evinizi ya da işyerinizi kilitleyin.
Yetkililerin belirttiği tahliye yollarını kullanın.
Sessiz, koşmadan ama çabuk davranarak tahliye edin.
Tahliye(boşaltma) sırasında panik olmadan, sessizce ve yetkililerin uyarıları doğrultusunda hareket etmenin tahliye işlemini çabuklaştıracağını vurgulayın.
Tüm dünya ülkelerinde bu saatlerin altın saatler olarak kabul görmektedir, çünkü bu saatlerde herkes tek başınadır ve ne kadar bilgili, biliçli ve soğukkanlı olunursa kişilerin kendilerine ve çevrelerine de o kadar faydalı olabilir.
Bu nedenle İlk 72 Saatin çok önemlidir ve de altın saatler olarak adlandırılır.
İlk 72 saatte yardım ekipleri gelene kadar kendinize ve çevrenizdekilere yardım etmeniz gerektiğini unutmayın.
Paniğe kapılmamaya çalışın. Kesinlikle sağa sola koşmayın, balkona çıkmaktan, merdivenden inmekten, asansöre binmekten kaçının.
Önce kendi emniyetinizden emin olun, sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz birileri olup olmadığını kontrol edin,
Ayaklarınızı, ellerinizi ve kafanızı koruyun. Toz için bir maske veya maske yerine geçebilecek bir şeyle ağzınızı ve burnunuzu kapatın.
Bilgili, bilinçli ve soğukkanlı olabilmek için de yukarıda sizlerin aklında daha kolay kalması için öğrenebilmeniz maddeler halinde düzenlenmiş olan GÜVENLİ YAŞAM İLKELERİNİ çok iyi öğrenmek ve fırsat buldukça da uygulamak gerektiğini vurgulayın.
Kırılmış camlar, ortalığa dökülmüş kimyasal bir madde, yerinden oynadığı için düşme tehlikesi olan eşyalar olup olmadığına bakın.
Eğer karanlıktaysanız fener kullanın. Bir gaz sızıntısı olmadığından emin olana kadar kibrit kullanmayın ve ışıkları yakmayın.
Yangın kontrolü yapın. Küçük çaplı yangınları söndürmeye çalışabilirsiniz. Büyük çaplı yangınları söndürmeye çalışmayın. Derhal uzaklaşın.
Kırılmış camlar, ortalığa dökülmüş kimyasal bir madde, yerinden oynadığı için düşme tehlikesi olan eşyalar olup olmadığına bakın.
Eğer karanlıktaysanız fener kullanın. Bir gaz sızıntısı olmadığından emin olana kadar kibrit kullanmayın ve ışıkları yakmayın.
Yangın kontrolü yapın. Küçük çaplı yangınları söndürmeye çalışabilirsiniz. Büyük çaplı yangınları söndürmeye çalışmayın. Derhal uzaklaşın.
Tüpleri, elektriği, suyu ve varsa doğalgazı kontrol edin. Mümkünse hepsini ana vanadan kapatın.
Yerlere düşmüş elektrik tellerinden kesinlikle uzak durun ve bunlara temas eden eşyalara dokunmayın.
Yetkililerin verdiği direktif ve bilgileri dinlemek için pilli bir radyo kullanın.
Evinizi terk ederken ilaç, kimlik ve mevsimine göre gerekli giyecekleri yanınıza alın.
Sevdiklerinize ulaşmak için arabaya atlayıp yollara çıkmayın, trafiğin tıkanması ambulans, itfaiye ve diğer acil yardım araçlarının zamanında ihtiyacı olanlara ulaşmasını engelleyecektir.
Çok acil durumlar dışında telefonu kullanmayın.
Afet durumlarında sadece uzmanların ve resmi kaynakların açıklama ve uyarılarına uyun. Kulaktan kulağa yayılan söylentilere itibar etmeyin.
35 saniyelik Cem Yılmazın farkındalık yaratma filmini gösterin.
Sevdiklerinize ulaşmak için arabaya atlayıp yollara çıkmayın, trafiğin tıkanması ambulans, itfaiye ve yardım arabalarının zamanında ihtiyacı olanlara ulaşmasını engelleyecektir.
Çok acil durumlar dışında telefonu kullanmayın.
Afet durumlarında sadece uzmanların ve resmi kaynakların açıklama ve uyarılarına uyun. Kulaktan kulağa yayılan söylentilere itibar etmeyin.
Bir deprem sonrasında en büyük tehlikelerden bir tanesi yangın tehlikesidir. Lütfen size en yakın itfaiye müdürlüğünden yangın söndürme eğitimi alın.
İtfaiyenin deprem sonrasında yangınla mücadele kapasitesinin azalacağı dikkate alınmalıdır.
Depremde yangına; Elektrik, Doğalgaz ve tüp gaz kaçağı, Soba ve benzeri ısıtıcılar, Alev alabilen, tutuşabilen sıvılar neden olmaktadır.
Detaylı bilgi istendiğinde katılımcı el kitabına baş vurun.
Slaytta belirtilen önlemlerin dışında;
Çocuklara ateşle oynamamalarını öğretin.
Yanabilecek eşyaları soba ve benzeri ısıtıcıların yakınına koymayın.
Yatarken sigara içmeyin.
Yıpranmış ya da arızalı kabloları değiştirin.
Kabloları halıların altından geçirmeyin.
Çok fazla sayıda aleti tek bir prize bağlamayın.
Yangın Görüldüğünde Uyulması Gereken Temel Kurallar:
Eğer yangın küçükse hemen söndürün.
Tereddüt etmeden İTFAİYE 110’u arayın. (Açık adresi, yangının ve yapının türünü, içeride kimse olup olmadığını söyleyin. Telefondaki görevli gerekli tüm bilgileri alıp, size telefonu kapatmanızı söyleyene kadar bekleyin.)
YANGIN VAR” diye bağırarak çevrenizi uyarın varsa yangın alarmını çalıştırın.
Yangının olduğu odanın kapısını ve yangınla sizin aranızdaki diğer tüm kapıları kapatın. Duman yada yanık kokusu kapısı kapalı başka bir odadan geliyorsa, elinizin tersiyle kapıya dokunun; sıcaksa açmayın. Yoksa patlamaya neden olursunuz
Yangın Görüldüğünde Uyulması Gereken Temel Kurallar:
Eğer yangın küçükse hemen söndürün.
Tereddüt etmeden İTFAİYE 110’u arayın. (Açık adresi, yangının ve yapının türünü, içeride kimse olup olmadığını söyleyin. Telefondaki görevli gerekli tüm bilgileri alıp, size telefonu kapatmanızı söyleyene kadar bekleyin.)
YANGIN VAR” diye bağırarak çevrenizi uyarın varsa yangın alarmını çalıştırın.
Yangının olduğu odanın kapısını ve yangınla sizin aranızdaki diğer tüm kapıları kapatın. Duman yada yanık kokusu kapısı kapalı başka bir odadan geliyorsa, elinizin tersiyle kapıya dokunun; sıcaksa açmayın. Yoksa patlamaya neden olursunuz
Binada kimsenin kalmaması için herkesi uyarın.
Telaşa kapılmadan tahliye kurallarına uyun, yangın yerini boşaltın. Sakin olun paniğe ve kargaşaya sebep olmayın. Varsa yangın merdivenini kullanın.
Önceden Aile Afet Planınızda belirlemiş olduğunuz toplanma alanına gidin ve orada bekleyin.
Eğer binadan çıkışınız olanaksızsa, yatak altlarına, dolaplara saklanmayın; kendinizi pencereden dışarıdakilere gösterin.
Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek veya çömelerek ilerleyin; mümkünse ağzınızı ve burnunuzu ıslak bir bez parçası ile örterek nefes alın.
Binada kimsenin kalmaması için herkesi uyarın.
Telaşa kapılmadan tahliye kurallarına uyun, yangın yerini boşaltın. Sakin olun paniğe ve kargaşaya sebep olmayın. Varsa yangın merdivenini kullanın.
Önceden Aile Afet Planınızda belirlemiş olduğunuz toplanma alanına gidin ve orada bekleyin.
Eğer binadan çıkışınız olanaksızsa, yatak altlarına, dolaplara saklanmayın; kendinizi pencereden dışarıdakilere gösterin.
Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek veya çömelerek ilerleyin; mümkünse ağzınızı ve burnunuzu ıslak bir bez parçası ile örterek nefes alın.
Eğer giysileriniz alev alırsa;
DURUN- Koşmak, havadaki oksijen nedeniyle alevlerin artmasına neden olur.
YATIN- Ayakta durmak, alevlerin hızla hayati organlara ilerlemesine neden olur.
YUVARLANIN- Ateşi söndürmek için yerde yuvarlanın.
Yanığın üzerine hiçbir şey sürmeyin, buz koymayın. Yanık yeri soğutmak amacıyla 10-15 dakika süreyle su altında tutun. Hemen 112 acil yardım çağırın.
İlkyardım, herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.
İlk Yardım Öğrenerek, gerektiğinde hayat kurtarılabileceğine dikkat çekerek, mutlaka İLK YARDIM öğrenmek gerektiği belirtin.
İlk 72 Saatte (Altın saatler) hakikaten İlk Yardım bilmenin ne kadar önemli olabileceğini vurgulayın.
İlk yardım eğitimlerini Türk Kızılayı’ndan alabileceklerini belirtin.
Herhangi bir kaza veya olay anında derhal acil yardım (112) aranmalıdır.
112’yi aradığımızda kısa ve anlaşılır konuşarak, aşağıdaki bilgileri vermeliyiz:
Kim olduğumuz ve telefon numaramız (olayı doğrulamaları için)
Olayın ya da kazanın olduğu yerin açık adresi (en yakın ekibin bize ulaşması için)
Yaralı sayısı (olay yerine gelecek olan ambulans sayısının belirlenmesi için)
Hasta ya da yaralının durumu (ambulans ekiplerinin hazırlıkları için)
Yaptınız ise ilk yardım uygulamaları.
Herhangi bir kaza anında 112’ nin mutlaka aranması gerektiğini, yukarıdaki bilgilerin en kısa ve anlaşılır bir şekilde yetkiliye iletilmesinin önemini VURGULAYIN.
