1. The effect
of
herbicides
on
archaeological stones
The Zejtun Roman Villa
2. The Acidity of Soil and
Herbicides
• Test pH of soil sample
taken from site
• Test pH of herbicides
• Compare pH with data
• Add herbicide to soil
• Test pH
• Leave to stand until day of
decay
• Test pH
3. pH of Stone
• Wash stone with small volume of distilled
water
• Keep washings and test the pH
• Add herbicide
• Wash the stone again and test the pH
4. Stone and Herbicide
• Find mass of stone
• Take the appearance of stone using USB
microscope
• Apply herbicide
• Allow decay time
• Check change in mass and change
in appearance of stone
Ahna group ta studenti tal-kimika gejjin mill-iskola Santa Margerita Sekondarja Zejtun. Bhalissa qeghdin nahdmu fuq progett li ser insemmuh ‘ The effect of the pH of herbicides on archaeological stones’ b’ referenza partikulari ghall- villa Rumana gewwa z-Zejtun. Dan il –progett ser ikun esibit fil- gimgha tax-xjenza li issir ghall- habta ta April go Villa Bighi, li hi ic-centru tax-xjenza u t-teknologija. Kif kulhadd jaf il- villa Rumana tinsab go l-iskola b’hekk rajna li tkun opprtunitata tajba biex nahdmu ma l-arkeologi biex insibu l-ahjar soluzzjoni ghal- haxix hazin li jikber f’dan is-sit. Dan hu ta sgombru kbir ghall- dawn l-arkeologi minhabba l-fatt li ta kull sena ikollhom jaqghilhu dawn il-pjanti b’idejhom minhabba li ma hawn l-ebda ricerka li taghti widen jekk l-herbicidi jaghmlux hsara fuq it-tip ta gebel li insibu f’din is-sit. B’hekk idecidejna li ninvestigaw l- effett li ghandhom il-herbicidi fuq il-gebla.
L-ewwel ghan taghna hu li naraw il-persistenza tal –pH tal- herbicida fil- hamrija. Biex nilhqu dan l-ghan, ser inkunu qeghdin nittestjaw l-pH tal- hamrija u herbicida ghalihom. It –tipi ta herbicidi ser ikunu qeghdin jigu itestjati b’concentrazzjoni specifika u b’ammont kif hemm indikat fuq id-direzzjoni tal-uzu mahrug mill-manifattur tal- herbicida. Dan umbghad ser ikun segwit billi nitestjaw l-pH tal hamrija ezatt wara li inzidu l –herbicida kif ukoll wara l-perjodi tad-dikomponiment, hekk kif inhu indikat mill-manifattur. Huwa impossibli li nittestjaw kull herbicida li hawn fis suq, b’hekk idecidejna li nittestjaw zewg tipi ta herbicidi : Monsanto Round up glyphosate, li jintuza f’siti arkeologici maltin u Lunor Flo li ghandu bazi kimika differenti minn dak ta qabel, b’hekk jista jkun li jkollu effetti differenti. L- pH ser qed ikun irekordjat b’ data loggers li huma sensittivi hafna ghall-tibdil fil-pH.
It- tieni ghan hu li insibu jekk l-pH tal gebla jigix affetwat wara li l-herbicida jigi uzat. B’ Hekk ser inkunu qeghdin nahslu l-gebla qabel u wara l-applikazjoni tal- herbicida b’ilma distillat. Dan umbghad jigi t-testjat ghall-pH. Fil- progett ser inkunu qeghdin nuzaw erbgha tipi ta gebel differenti. Il- Franka, Zonqor, Gibs u Gir, li kollha insibuhom fil- Villa Rumana taz-zejtun.
Ir-rizultati li ser nigbru qabel ser ituna indikazzjoni ahjar ghall-ahhar ghan ta l-esperiment. Ser naraw it-tibdil fit-toqol u l-apparenza fil- gebel wara li il-herbicida ikun applikat. It-tibdil fl-apparenza ser ninutawha billi nuzaw Usb microscope li jtina stampa cara ta l-effet li ser ikun hemm.
Dan hu L-apparat principali li ser nuzaw waqt l- esperiment. Ridna li kemm jista jkun noholqu l-istess sitwazzjoni li hemm fil – Villa, dik li il-hamrija tkun pogguta fuq l- gebel, biex b’hekk il- herbicida qatt ma jkun mitfuh direttament fuq il – gebla. Ser ikunu qeghdin nuzaw bicca minn flixkun tal-plastic bil qiegh imtaqqab. Dan ghaliex ahna hsiebna li jkun idea tajba li kieku nhallu l- herbicida jiffiltra , bhal ma issoltu jigri f’ hamrija normali. Il-’filtrate’ jigi itestjat kif spjegaw shabi aktar il- quddiem
L-esperiment ghadu fil bidu tieghu minhabba li l-iskola bdiet il gimgha li ghaddiet. Pero, ahna qed inharsu il-quddiem biex nipprezentaw ir-rizultati taghna waqt il-gimgha tax-xjenza. Tifmhu li ghandna studenti fis-sekondarja b’hekk l-ammont ta kimika li nafu hu kemxejn limitat… pero nisperaw li dak li insibu minn dan l-esperiment ikun ta indikazzjoni ahjar ghar-ricerki futuri. Nixtieq nirringrazjaw b’ mod specjali lill- Dr. Vella, Prof. Cassar and Ms. De Angelis ghas- support kontinwu li qeghdin jaghtuna. Grazzi ta l-attenzjoni.