Engezesa n’Engolola y’Okukyusa

1. Engezesa n’Engolola y’Okukyusa
bya
KATENDE RUTH N
KAKO S.S. MASAKA

2. Ebigendererwa
• Okutegeka obulungi ekibuuzo ku kukyusa.
• Okwanguyirwa okuteekateeka ebibuuzo oba
ekitundu eky’okukyusa.
• Okwewala okuteekateeka ebibuuzo/ebitundu
ebitali ku mutindo.

3. Okukyusa kye ki?
• Okukyusa kye ki?
• Okukyusa kwe kuggya ebigambo mu lulimu
olumu n’obizza mu lulimi olulala ng’amakulu
tegakyuse.
AMAKULU AMAKULU

4. Ebigendererwa
• Fuba okulaba ng’ekibuuzo kyo kiggyayo
ebigendererwa by’okusomesa abayizi okukyusa.
• Okuyiga n’okusobola okukozesa obukoddyo
bw’okukyusa; mw’opimira obusobozi bw’omuyizi.
• Okukaza ennimi zombi.
• Okwogiwaza obwongo bw’omuyizi.
• Oluusi mu bitundu ebyo mu beeramu
n’eby’okuyiga ebirala.

5. Ebigobererwa mu kutegeka ebibuuzo
bino
• Laba nti ekibuuzo kigwa mu bisomesebwa ng’osimiira ku ddala
omuyizi watuuse (Funa ebitundu ebisaanira eddaala ly’oyagala
okugezesa). Kuno kugezesa bayizi ku bye basomeseddwa so si
butasobola bwa bwe!) Okugeza:-
• Londa obuwanvu obusanidde (si biwanvu nnyo ate si bimpi nnyo).
• Funa omulamwa oguli mu mbeera abayizi mwe babeera/kozesa
ebibetolodde. Okugeza; eby’obulamu, obutonde.
• Kozesa olulimi olutegerekeka – Abalamuzi.
• Londa emiramwa egyitegerekeka ate egitatulugunya na kumenya
mitima gya bayizi.
• Yiiya emiramwa egyenjawulo ebibuuzo bibeere bippya buli
lwebitegekebwa. N’olwekyo toggya bitundu bya kufunza mu
bibuuzo bikadde oba mu mpapula za bibuuzo enkadde. Mpozzi
ebibuuzo ebikadde bikuyambe okutegeka ebippya.

6. • Okusomesebwa kuno kujja kuwawula
obwongo bw’omuyizi wamu n’okugaziya
okumanya kwe.
• Laba ng’obudde bumala.
• Ekitundu kiggya mu bubonero obwo – O-level
(Obubonero 20) A-level (Obubonero 30)
• Ebitundu bisaana okubeeramu
eby’okuyiga/eky’okuyiga ekirala (Ejjinja limu
nerikuba ennyonyi bbiri).
Ebigobererwa mu kutegeka ebibuuzo
bino

7. Ggwe ng’omuteesiteesi w’ekibuuzo
• Naawe weewe obudde obumala.
• Londa ekibuuzo naawe ky’osobola okukyusa
era sooka wegezeemu.
• Ekitundu ekyo kiweeko n’omuntu omulala
akusomeremu.
• Laba nti naawe ennimi zombie ozekakasa.

8. Ebitundu by’ogenda okukozesa
obiggyawa?
• Mu mawulire (Naye wegendereze olulimi
lw’amawulire).
• Obutabo obw’enjawulo (Obusomwa abayizi
obuli ku syllabai).
• Ebiyiiye.
• Ebyogerwa ku mikutu gy’empuliziganya
egyenjawulo.
• Naawe yiiyayo ebibyo.

9. Omuyizi Tumusuubiramu ki?
• Okusoma nategeera ekibuuzo/ekitundu.
• Okuwa ebyetaagisa mu kibuuzo ng’agoberera
ebimusabiddwa – kale akyuse ng’amakulu
tegakyuse.
• Okuwandiika Oluganda oba Olungereza
olutuufu.
• Omukono ogusomeka.
• Okukozesa obukoddyo bwonna
obumusomeseddwa mu kukyusa.

10. Byetwewala nga tutegeka ekibuuzo
ky’okukyusa
• Ekitundu ekirimu olulimi olukaluba ennyo.
• Okuggya ebibuuzo/ebitundu mu mpapula
z’ebibuuzo ezaayita.
• Olulimi olutategerekeka.

11. Ennamula
• Eŋŋabanya y’obubonero – O-level (Obubonero 20), A-
level,1(a) ne 1(b) buli kibuuzo (15x2= 30)
Bye twekkanya nga tugoloola
• Amakulu gavuddeyo, gatya? Nga wetegereza bino:-
• Amakulu g’ebigambo tegakyusiddwa.
• Ekiseera tekikyusiddwa.
• Omuntu naye takyusiddwa.
• Awandiise Oluganda/Olungereza olutuufu.
• Agoberedde amateeka agafuga ensengeka y’ebigambo
mululimi mwazza.

12. • Omuyizi tabuuse ebigambo ebimu/sentensi
ennamba!!
• Omutwe bwe gubako - 01
• Okufundikira (Extracted) - 01
• Okusinziira ku buwanvu bw’ekiba/obuzitto
bw’olulimi oluli mu kiba ekyo.