1. The story of stuff
Gauzak mugitu egiten dira sistema baten bidez. Mugimendu honi sistema
deitzen diogu eta hau da: 1 erauzketa, 2 ekoizpena, 3 banaketa, 4 kontsumoa eta 5
ekoizpena. Sistema hau materialaren ekonomia de eta honek dena ondo doan itxura
eduki arren krisialdian dago. Sistema honetako fase guztietan gizaki pila bat dago;
lanean, … nahiz eta batzuk besteak baino garrantzi gehiago izan funtzionamendua.
Hasteko gobernuak, herrikoa eta herritarrentzako izan behar luke. Honen lana
herritarrak zaintzea da. Ondoren enpresak datoz, gobernua baino handiagoak dira,
100 ekonomietatik 51 enpresak direlako. Hauek hazten joaten diren heinean
aldaketak ikusi ditugu gobernuan, gehiago arduratzen direlako enpresekin
herritarrokin baino.
1- Erausketa hitzak oso dotore sonatzen du baina baliabide naturalak
ustiatzea esan nahi du, beste era batera esanda planeta suntsitu. Naturako zuhaitz
guztiak mozten ditugu, mendia txikitu metala egiteko, ura eta animaliak amaitu...
Hemen ikusten da garbi baliabideak amaitzen ari garela, gauza gehiegi erabiltzen
ditugula, eta lurraren baliabide guztiak amaitzen ari gara. Martxa honetan 3 eta 5
mundu beharko ditugu, baina bakarra daukagu.
Iritzia: Gure iritziz gehiegi kontsumitzen dugu, eta horren ondorioz kalteak
jasaten ari gara. Behar baino gehiago gastatzen dugu eta horrela segi ez gero
mundua segituan bukatuko genuke, baina zer egin esaten diguten arren
batzuetan ez diegu kasurik egiten.
2- Ondoren zuhaitzak, ekoizpenera joaten dira, eta han baliabide naturalak
kimikoekin nahasten dira produktu kutsatuak egiteko. Produktu kimiko horiek,
eskoletara, lantokietara,.. joaten dira, gure gorputzetara alegia. Baina zertarako
erabiltzen ditugu produktu kimikoak? Produktu kimiko horiek eraginik handiena
langileei egiten die, gainera gehienetan emakumeak izaten dira, produktu kimiko
horiek kanzerijenoak dira. Enpresara sartzen diren produktu kimiko horietako
gehienak irten egiten dira. Baina nork nahi du “usaindu” kutsadura? Inork ez, eta
horretarako lantegian hirugarren mundura eramaten dituzte, baina haizearik, ..
bueltan etortzen dira.
2. Iritzia: Emen berriz, ez zaigu egokiena iruditzen hemen iadanik gastaturik
ditugun produktuen bila beste tokietara joatea. Pruduktu kimiko horiek
erabiltzeko zergairia ere ez dakigu. Kalte egiten digutela jakinda ere erabili
egiten ditugu? Prozesuaren bigarrengo pauso honetan, ekoizpenean, ez zaigu
ondo iruditzen hirugarren mundura eramatea fabrikak emen kalterik egin ez
dezan, baina eramaten ditugun tokietan ere kaltea egingo baidute, eta baita
emen ere, haizeak eta beste faktore batzuen bidez hona iritsiko bai da.
3-Banaketak garrantzitsuena prezioak merke mantentzea da, baina nola
mantentzen dituzte baxu produktuen prezioak? Gutxi ordaintzen dituztelako
langileak, hori dela eta guk ez dugu ordaintzen benetan produktuek balio dutena.
Enpresek beraiek handitzen dute guk produzitzen dugun produktuen konsumoa.
Estatuak dirua behar duenean ere, erosketak egitera bultzatzen gaitu, gure buruan
erosketak egiteko kontzeptua sartzen digute publizitatearen bitartez.
Iritzia: Emen esaten duena berriz oso gaizki ikusten dugu, hau da, guk
produktu bat erosten dugunean ez gara ohartzen produktu hori nola eta nork
egin duen, askotan 12 urteko umeak egiten dituzte eta ume horrek egin
duenagatik jasotzen duen diru kantitatea ikaragarri txikia izaten da benetan
gehiago balio izan arren, eta guk oso prezio merkeetan erosten ditugu.
4-Amerikako Iparraldean erosten dugun produktuen %99a sei hilabetetara
zabor bilakatzen da, hau da, sei hilabete eta gero erositako produktuen %1a
bakarrik egongo da erabilgarri, hau dena produktuen salmenta handiagotzeko
asmatu zuten. Produktuak kalitate txarrekoak saltzen dituzte epe batera zaborretara
bota eta berria erosteko baina horrekin nahiko ez eta ondoren produktuak epe oso
laburrean hobeagoak ateratzen zituzten erosleek ikusteko erosi dutena ez dela
lehen bezain ona eta horrek erosketak egitera bultzatzen gaitu (moda).
Duela 50 urte ez zen horrelakorik gertatzen, orain ordea lehen baino bi aldiz
gehiago kontsumitzen dugu. Gaur egun produktuak ez direlako denbora asko
irauteko eginak, gainera askotan produktu bat atera eta denbora gutxira hobeagoak
ateratzen dituzte, lehen esan bezala, erositakoak bota eta berriak erosteko.
3. Adibidez ordenagailuen kasuan, ordenagailua bera erosi eta hiru urtera ordenagailu
berriak aterako dituzte, beraz ordenagailu zaharraren piezaren bat matxuratu ez
gero iada dute hori bezalako piezarik egiten beraz bota eta berria erosi behar da.
Baina produktuen erabilgarritasunaren eskazia ez zaie hori erakustea komeni beraz
publizitatean manipulatu eta sinistarazi egin nahi digute saltzen ari diren
produktuak oso kalitate onekoak direla.
Askotan moda kontua da, publizitatearen bidez gu konturatu gabe esaten digute
modan dagoen produktua (arropa, mugikorra, ordenagailua..) ez baduzu erabiltzen
ez zaudela ongi ikusia edo ez zaituztela modan dagoen pertsona bat bezain ongi
baloratzen. Hau guztia produktu berriak erosteko egiten dute, publizitateak
ikaragarrizko lana du honetan. Duela 50 urte orain baino gustorago bizi ginela
diote, gaur egun denbora gutxiago bai dugu benetan pozten gaituzten gauzentzat
(familia adibidez) gaur egun, teknologia eta beste hainbat gauzen ondorioz bizitza
sozial askoz gutxiago daukagu. Gehitzeko, 11S gertatu zena eta gero Bush-ek
depresio horretatik irteteko irtenbidea erosketak egitera bultzatu zituen. Zirkulu
amaigabe batean sartuta gaude, lanera joan, etxera itzuli denbora librean telebista
ikusi edo erosketak egin, eta berriro erosketak egiteko dirua behar dugunez, lanera
itzuli behar gara eta horrela monotonia batean gaude sartuta. Izan ere Estatu
Batuarrak, Europarren aldean erosketa gehiago egiteko joera dute.
Iritzia: Gure ustez, ikaragarria da iragarkiak guregan egiten duen eragina
produktuak erosteko eta gu konturatu gabe zenbaterainoko eragina egiten
digun. Eta azkenik beste gauza bat konturatzen ez garena zera da,
zenbateraino murrizten diguten bizitza soziala aurrerapen teknologikoak eta
erosketak egiteko beharrak.
5-Baina gero zer gertatzen da erositako guztiarekin? Erosketak pixkanaka -
pixkanaka izurratu eta zaborretara bota behar ditugunez, beraz zaborra botatzean
zabor guztia zabortegietara bota eta lurrean zulo aundi bat eginez bertan botatzen
dugu baina hori oso kaltegarria da ingurumenarentzat eta kontuan hartuta Estatu
Batuetan bakoitzak egunero 2 kiloko zaborra sortzen du, hori duela 30 urte egiten
genuenaren bikoitza dela kontuan artuta. Askotan inzinerazio bidez erre egiten
4. dugu eta hori oso toxikoa eta kaltegarria da, birziklatzeak zaborra gutxitzen du eta
denok egin beharko genuke baina ez da nahikoa eta ez da inoiz nahikoa izango.
Hau guztia aldatu daiteke orain arte erabilitako metodoak alde batera utziz eta
gauza ekolojikoagoak erabiliz.
Iritzia: Gure iritziz, erosketa geheigikeri honek sortzen duen zabora ere
ikaragarria da eta azkenerako uste duguna baino kalte handiagoa egiten ari
gara gure planetari. Hobeto zaindu beharko genuke eta garrantzi gehiago
eman zabor kontu honi. Nahiz eta gaur egun neurri asko artzen ari diren,
jende askok kasurik egiten ez duenez kalteak hor segitzen du.
Egileak: Josune Aizpuru eta Aroa Lazkano