1. Komentarz do odpowiedzi Ministerstwa Środowiska
Henryk Skowron
Inżynierskie Biuro Konsultingowe
Delegacja zapisana w art. 44.8 oraz 44.9 ustawy o odpadach jest następująca:
Art. 44. ust 8.
8. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw gospodarki, kierując się:
1) /……/,
2) /……/,
może określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki techniczne kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego źródła energii.
Art. 44. ust 9.
9. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 8, określi przede wszystkim:
1) rodzaje frakcji zawartych w odpadach komunalnych, które przekształcane termicznie w spalarni odpadów mogą być uznane jako biodegradowalne frakcje /……/;
2) techniczne i organizacyjne warunki wiarygodnego dokumentowania ilościowego
i energetycznego udziału biodegradowalnych frakcji zawartych w odpadach komunalnych podlegających termicznemu przekształcaniu w spalarniach odpadów i zaliczonych jako źródło odnawialne w bilansie energetycznym odzysku energii w spalarni odpadów.
Czyli zgodnie z ustawową delegacją „sprawa” przygotowania stosownego rozporządzenia
dotyczyć miała odpadów komunalnych, i tak też to w §1 przygotowanego Rozporządzenia
zostało jednoznacznie zapisane.
W §1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010r. ( Dz. U. 10.117.788),
który można określić jako „tytułowy” paragraf tego rozporządzenia, jest to zapisane w następujący sposób:
§1 Rozporządzenie określa szczegółowe warunki techniczne kwalifikowania części energii
odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego źródła energii, w tym:
1) rodzaje frakcji, o których mowa w art. 44 ust. 9 ustawy /……./, zwane dalej „frakcjami biodegradowalnymi”;
2) techniczne i organizacyjne warunki wiarygodnego dokumentowania ilościowego i
energetycznego udziału frakcji biodegradowalnych zawartych w odpadach komunalnych podlegających termicznemu przekształcaniu w spalarniach odpadów
/……/.
W odpowiedzi Ministerstwa Środowiska, już w drugim akapicie tej odpowiedzi, dochodzi
ponownie do pomieszania pojęć i określenia „odpady komunalne” oraz „zmieszane odpady
komunalne” stosowane są w tym zdaniu zamiennie, niezgodnie zresztą z zapisem w delegacji
ustawowej (por. art. 44.9 ) oraz w przytoczonym powyżej paragrafie 1. Rozporządzenia. Dla
uwypuklenia te fragmenty odpowiedzi zapisano boldem i kolorem czerwonym.
1
2. „Stosownie do brzmienia przedmiotowego upoważnienia, rozporządzenie to
określa rodzaje frakcji biodegradowalnych stanowiących część zmieszanych
odpadów komunalnych oraz techniczne i organizacyjne warunki wiarygodnego
dokumentowania ilościowego i energetycznego udziału frakcji ulegających biodegradacji, zawartych w odpadach komunalnych podlegających termicznemu
przekształcaniu w spalarniach odpadów i zaliczonych jako źródło odnawialne w
bilansie energetycznym odzysku energii w spalarni odpadów.”
Natomiast w paragrafie 4 ust 1. Rozporządzenia jest już zapisane:
§ 4.1 Część energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych zawierających frakcje o których mowa w §3, (tzn. biodegradowalne) może być zakwalifikowana jako energia z odnawialnego źródła energii, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki techniczne:
gdzie w kolejnych punktach tego ustępu zaanonsowane tu „warunki techniczne” dotyczą już
tylko zmieszanych odpadów komunalnych (por. treść punktów 1,3,4,5,i 6 tego ustępu) i dla
zmieszanych odpadów komunalnych określony jest ryczałtowo poziom udziału energii
chemicznej frakcji biodegradowalnych , który jest wartością kwalifikującą dla energii traktowanej jako energia z odnawialnego źródła energii.
W tym fragmencie Rozporządzenia pojawia się określenie „zmieszane odpady komunalne”, a
więc rozporządzenie, w tej merytorycznie istotnej części, dotyczy ostatecznie właściwie tylko
odpadów o kodzie 20 03 01.
Trzeba się zgodzić z fragmentem odpowiedzi Ministerstwa Środowiska:
„Zgodnie z obowiązującymi zasadami techniki prawodawczej zakres rozporządzenia nie może wykraczać poza upoważnienie zawarte w przepisach ustawy.”
uzupełniwszy go jednak o stwierdzenie, że zakres rozporządzenia nie tylko nie może wykraczać poza upoważnienia zawarte w przepisach ustawy ale też zakres upoważnienia nie powinien stanowić zawężenia uprawnień zawartych w przepisach ustawy.
W tym kontekście kolejny fragment odpowiedzi Ministerstwa Środowiska:
Dlatego też przedmiotowe rozporządzenie, obejmujące swym zakresem wyłącznie spalanie zmieszanych odpadów komunalnych w spalarniach odpadów, jest
zgodne z upoważnieniem zawartym w art. 44 ust. 9 pkt 2 ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. o odpadach.
nie może być uznany jako zgodny z prawdą, gdyż w art. 44.9 punkt 2 jest wyraźnie mowa o
„odpadach komunalnych”.
Biorąc to pod uwagę można uznać, że zapisy Rozporządzenia nie są więc zgodne z delegacją
sformułowaną w nowelizacji z dnia 29 lipca 2005r. ustawy o odpadach i można wnioskować,
że pojawienie się w paragrafie 4 tego Rozporządzenia przymiotnika „zmieszanych” ma dość
wyraźnie znamiona znanego z historii przypadku legislacyjnego, który w publicystyce określany jest skrótowo jako: „lub czasopisma” ale tym razem w wersji „á rebours”.
2
3. Nie można jednak wykluczyć, że wskazane tu zróżnicowanie zapisów dotyczących odpadów
komunalnych, które miałyby decydować o kwalifikowalności energii odzyskanej ze spalania
odpadów komunalnych do energii z odnawialnego źródła, jest po prostu efektem pewnego
bałaganu legislacyjnego. Oceniając różne wersje projektu Rozporządzenia, zauważyć bowiem
można „wędrowanie i znikanie” tego przymiotnika „zmieszanych” w tekście poszczególnych
paragrafów.
Prawdziwy jest też kolejny akapit odpowiedzi Ministerstwa Środowiska, w którym zwraca się
uwagę na konieczność działań zgodnych z hierarchią postępowania z odpadami i na temat
miejsca termicznego przekształcania w tej hierarchii. Kwestie te nie są jednak przedmiotem
dyskusji. Natomiast uwagę o tym, że:
„Istotne jest, że wspomniane zmieszane odpady komunalne pochodzące z terenów objętych systemem selektywnego zbierania odpadów /…../”
będącą, jak można przypuszczać, pewnym odniesieniem do treści punktu 2 w paragrafie 4 ust.
1. Rozporządzenia:
2) odpady, o których mowa w pkt 1, pochodzą wyłącznie z obszarów, na których, zgodnie z
regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, są selektywnie zbierane
odpady przeznaczone do innych procesów odzysku, w tym do procesów recyklingu
dość trudno uznać, by miała ona merytoryczny związek z kwestią uznawalności i kwalifikowalności energii odzyskanej ze spalania odpadów, jako energii z odnawialnego źródła. Udział
„zielonej energii” w całym strumieniu energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych i przetworzonej do postaci energii elektrycznej zależy – fizykalnie oceniając – wyłącznie od składu morfologicznego spalanych odpadów i wartości energetycznych
(wartości opałowych) poszczególnych frakcji morfologicznych spalanych odpadów uznanych
jako frakcje biodegradowalne. Jest rzeczą oczywistą, że funkcjonowanie gospodarki odpadami musi być oparte na stosownych przepisach prawa, ale rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego
przekształcania odpadów komunalnych nie powinno być – w zamyśle uregulowań ustawy o
odpadach – narzędziem do porządkowania rozwiązań organizacyjnych w dziedzinie utrzymania czystości i porządku w gminach. Takie warunkowanie uznawalności nosi również znamiona przekroczenia uprawnień ustawowych wskazanych do opracowania tego Rozporządzenia. W art. 44.9. punkt 2 ustawy jest w tej kwestii zapisane:
2) techniczne i organizacyjne warunki wiarygodnego dokumentowania ilościowego
i energetycznego udziału biodegradowalnych frakcji zawartych w odpadach komunalnych /……/.
Czyli warunki techniczne, które należało sformułować w Rozporządzeniu, miały dotyczyć
wiarygodnego dokumentowania ilościowego i energetycznego udziału biodegradowalnych
frakcji zawartych w odpadach komunalnych. I taki warunek techniczny jak zapisano w paragrafie 4, ust. 1. punkt 2 Rozporządzenia, dotyczący organizacyjnego rozwiązania w sprawie
sposobu zbierania odpadów komunalnych (i zgodności tego sposobu zbierania z regulaminem
utrzymania czystości i porządku na terenie gminy) nie ma jakiekolwiek fizykalnego znaczenia
przy ocenie kwalifikowalności energii odzyskanej ze spalania odpadów, jako energii z odnawialnego źródła.
3
