planprogrami blegtoru.doc

1
Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë
Programi mësimor
ARSIMI PROFESIONAL
Programi 2013
Blegtori
Niveli I dhe II
Kosovë, 2013

3
PËRMBAJTJA
I. Parathënie
II. Korniza e programit mësimor profesional për profilin “Blegtori”, Niveli I dhe II.
III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave
profesionale për Nivelin I
a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10.
1. Biologji
2. Kimi
3. Anatomia dhe fiziologjia e kafshëve
4. Bazat e prodhimtarisë bimore
b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10.
1. Nomenklaturë anatomike
2. Ndërtimi i sistemeve të organeve të brendëshme
3. Analizë e gjakut dhe funksionit të zemres
4. Funksionimi i sistemeve të brendshme të kafshëve
5. Përgatitja e tokës për mbjellje
6. Kujdesi gjatë rritjes së bimëve
c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11.
1. Biokimi
2. Mekanizimi i prodhimtarisë blegtorale
3. Bazat e ushqimit të kafshëve
4. Blegtori e përgjithshme
5. Bazat e gjenetikës me selekcionim
d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11.
1. Përdorimi dhe mirëmbajtja e traktorit
2. Mirëmbajtja e makinave për përgatitjen e sanës
3. Përdorimi i kombajnit për silazh
4. Të ushqyerit e kafshëve shtëpiake
5. Shtimi i kafshëve shtëpiake
6. Mjelja me makinë mjelëse
IV. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave
profesionale për Nivelin II.
a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12.
1. Blegtori e veçantë
2. Lindshmëria veterinare
3. Riprodhimi dhe mbarësimi artificial
b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12.
1. Mirëmbajtja e objekteve blegtorale

4
2. Vlerësimi i ndërtimit trupor të kafshëve me anë të masave trupore
3. Mjelja e lopëve dhe veprimi me qumësht pas mjeljes
4. Përcaktimi i moshë së gjedhëve dhe kuajve me anë të dhëmbëve
5. Inseminimi artificial i kafshëve

6
Korniza e programit mësimor
profesional
ARSIMI PROFESIONAL
Blegtori
Niveli I dhe II

7
Korniza e programit mësimor profesional
Lëmi: Bujqësi
Profili: Blegtori
Niveli: I dhe II
I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin
1. Struktura e shkollimit
Arsimimi në profilin mësimor “Blegtori” për nivelet I dhe II trajtohet në kuadrin e shkollimit
të mesëm të lartë në Kosovë.
– Niveli i parë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore pas përfundimit të
arsimit të detyruar (kl. 10 dhe 11), i përgatit nxënësit për kompetencat fillestare (hyrëse)
të punësimit në profesionin e blegtorisë. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të
nivelit të punonjësit të gjysmëkualifikuar (ndihmës) dhe mundëson kalimin në nivelin e
dytë të arsimimit profesional.
– Niveli i dytë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor (kl. 12) pas
përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim
profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës për blegtori, si dhe
vazhdimin e arsimimit në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale
të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e tretë të arsimimit
profesional (maturë) që lejon kalimin edhe në studimet universitare.
Ky dokument përmban dokumentet kurrikulare të profilit mësimor “Blegtori” për nivelet I
dhe II, të strukturuara në lëndë mësimore (teorike) dhe module mësimore (praktike), në tri
grupe kryesore:
(i) grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve
për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të
mëtejshëm.
(ii) grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve
shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike që lidhen me
profesionin e blegtorit.
(iii) grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me
kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar me sukses në tregun e punës në
sektorin e blegtorisë.
2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit
Qëllimi kryesor i shkollimit (tri nivelesh) për blegtori është zhvillimi i personalitetit të
nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si
dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të
rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së
vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e gadishmërisë për të
nxënë gjatë gjithë jetës dhe për t’u zhvilluar individualisht nga pikëpamja emocionale,
intelektuale dhe profesionale.
Për të realizuar këto qëllime, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë nxënësve:
 Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë
fizike e mendore;

8
 Lehtësi për të kuptuar mjedisin shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si
dhe për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri;
 Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e sipërmarrjes dhe të disiplinës, kureshtjen
intelektuale dhe vlerat morale;
 Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do
të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme jetësore dhe profesionale;
 Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe
qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit
dhe aftësimit profesional të mëtejshëm;
 Mbështetje për të çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre, për tu orientuar drejt
në drejtimet e karrierës profesionale të ardhëshme dhe për të marrë përgjegjësi në
procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional;
 Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet
përvojës së punës praktike;
 Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në
kontekstet e integrimit rajonal dhe europian;
 Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës,
në sektorin e blegtorisë;
 Kushte për të njohur dhe për të zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së
mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare.
3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi
Shkollimin për “Blegtori”, niveli I dhe II , mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të
cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç
dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer shkollën e
mesme të lartë.
Në raste të veçanta, kur kërkesat për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa kapacitetet
reale të shkollave profesionale, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT)
përgatit udhëzime të veçanta me kritere të posaçme pranimi për këto shkolla.
4. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm
Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin “Blegtori“ në nivelin I, u lejon nxënësve
vazhdimin e shkollimit në nivelin e II të këtij profili.
Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin “Blegtori” niveli i II, u lejon nxënësve
vazhdimin e shkollimit në nivelin e III (të punonjësit me shkathtësi të larta) në të njëjtin
profil mësimor, për të fituar diplomën e maturës, me të drejtë kalimi në shkollimin e lartë
universitar.
5. Mundësitë e punësimit
Shkollimi për “Blegtori” niveli I dhe II i referohet punëve në ndërmarrje (ferma shtetërore
dhe private blegtorale) që japin shërbime që kanë të bëjnë me blegtorinë, ose mund të
vetëpunësohet. Nisur nga kjo, punonjësi i kualifikuar i nivelit të I dhe II mund të punësohet
në fermat e prodhimit, fabrika të ushqimit, qumështore, therrtore etj.
Nisur nga kjo nxënësi për “Blegtori” i nivelit I dhe II mund të punësohet në ndërmarrje
(firma, kompani) që japin shërbime që kanë të bëjnë me prodhimtaritë blegtorale, ose mund

9
të vetëpunësohet. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme,
ai mund të krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë.
II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit
Kompetencat e përgjithshme
Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor “Blegtori”, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një
tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij për përvetësimin me
efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave
profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në
ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë
kryerjes së shkollimit për “Blegtori”, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë:
 Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e
ndjenjat e tij dhe për të argumentuar opinionet për çështje të ndryshme.
 Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të
mbledhjes dhe të shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij
personal dhe profesional.
 Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të
ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.
 Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale
dhe shoqërore.
 Të nxitë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të
zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efiçiente.
 Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e
integrimeve lokale, rajonale dhe globale.
 Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij.
 Të tregojë vetëkontroll në ushtrimin e veprimtarive të tij në kontekstin e pavarësisë në
vendimmarrje.
 Të organizojë drejt procesin e të nxënit të tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin për
një të nxënë që zgjat gjithë jetën.
 Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e
objektivave të pranuara.
 Të bëjë vlerësime dhe vetëvlerësime nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar
dhe çuar më tej arritjet.
 Të hulumtojë vetveten dhe rrugët e mundëshme të karrierës profesionale për të bërë
zgjedhje të përshtatëshme të veprimtarive profesionale të ardhëshme.
Kompetencat profesionale
Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në profilin “Blegtori”, niveli I, nxënësi
do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:
– Përgatit vendin e punës.
– Përzgjedh veglat, pajisjet dhe materialet e duhura për punë.
– Përdor dhe mirëmban veglat dhe pajisjet e punës.
– Respekton standardet e profesionit.
– Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit.
- Furnizon objektet blegtorale me ushqime.
- Bën mjeljen e mekanizuar të kafshëve.
- Largon plehun nga stalla.

10
- Përdorë pajimet për qethjen e deleve
- Mban higjienën e paisjeve dhe objekteve
- Përgatit tokën për mbjellje
- Punon në kujdesin e kultivimit të bimëve
Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit të mëtejshëm njëvjeçar në profilin mësimor
“Blegtori”, niveli II, nxënësi do të rrisë në një shkallë më të lartë nivelin e kompetencave
profesionale të fituara në nivelin I, si dhe do të aftësohet të ushtrojë kompetenca të tjera
profesionale si më poshtë:
- Mirëmban pajisjet e klimatizimit të objekteve blegtorale;
- Ruan ushqimet për të ushqyer kafshët;
- Siguron dhe përgatit ushqime voluminoze dhe të koncentruara;
- Kujdeset për kullotje të dhe në rrethoja elektrike të kafshëve;
- Kujdeset për higjienën e stallave;
- Kujdeset për riprodhimin e kafshëve;
- Kryen inseminimin artificial të kafshëve;
- Përcakton moshën e kafshëve me anë të dhëmbëve;
- Vlerëson ndërtimin trupor të kafshëve me anë të masave trupore;
- Vepron me qumështin pas mjeljes;

11
III. Plani mësimor për profilin mësimor “Blegtori”, Niveli I dhe II
Nr Lëndët dhe modulet mësimore
Orët javore/vjetore dhe kreditit
Niveli I Niveli II
Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12
A. Lëndët e përgjithshme (Gjithësej) 16 (560) 13 (455) 13 (525)
1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (105)
2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (70))
3 Matematikë 2 (70) 2 (70) 2 (70)
4 Teknologji e informacionit dhe komunikimit 1 (35) 1 (35) 1 (32)
5 Ekonomia dhe ndërmarrësia 1 (35) 1 (35) 1 (35)
6 Edukatë qytetare 1 (35) - -
7 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (70)
8 Fizikë 1 (35) - -
9 Histori 1 (35) -
10 Gjeografi 1 (35) 1 (35) -
11 Gjuhë e dytë e huaj - 1 (35) 1(35)
12 Psikologji 1 (35) -
13 Menaxhim i projekteve - - 1 (35)
B. Lëndët profesionale (Gjithësej) 10 (315) 10 (350) 7 (245)
1 Biologji 2 (70) - -
2 Kimi 2 (70)
3 Anatomi dhe fiziologjia e kafshëve shtëpiake 4 (140) - -
4 Bazat e prodhimtarisë bimore 2 (70) - -
5 Biokimi - 2 (70) -
6 Mekanizimi i prodhimtarisë blegtorale - 2 (70) -
7 Bazat e ushqimit të kafshëve - 2 (70) -
8 Blegtori e përgjithshme - 2 (70) -
9 Bazat e gjenetikës me selekcionim - 2 (70) -
10 Blegtori e veçantë - - 2 (70)
11 Lindshmëria veterinare - - 2 (70)
12 Riprodhimi dhe mbarësimi artificial - - 2 (70)
13 Kontrolli i cilësisë dhe siguria e prodhimeve me
prejardhje shtazore
1(32)
C. Modulet e praktikës profesionale (Gjithësej) 6 (210) 9 (210) 12 (384)
1 Nomenklatura anatomike 4.2K (42) - -
2 Ndërtimi i sistemeve të organeve të brendëshme 4.2K (42) - -
3 Analizë e gjakut dhe funksionit të zemres 4.2K (42) - -
4 Funksioni i sistemeve të brendshme të kafshëve 4.2K (42) - -
5 Pregatitja e tokës për mbjellje 2.1K (21) - -
6 Kujdesi gjatë rritjes së bimëve 2.1K (21)

12
7 Përdorimi dhe mirëmbajtja e traktorit - 4.2K (42) -
8 Mirëmbajtja e makinave për përgatitjen e sanës - 2.7K (27) -
9 Përdorimi i kombajnit për silazhë - 2.7K (27)
10 Të ushqyerit e kafshëve shtëpiake - 6 K (60)
11 Shtimi i kafshëve shtëpiake - 2.7K (27)
12 Mjelja me makinë mjelëse - 2.7K (27)
13 Mirëmbajtja e objekteve blegtorale - - 6 K(60)
14 Vlerësimi i ndërtimit trupor të kafshëve me anë
të masave trupore
- - 6 K(60)
15 Mjelja e lopëve dhe veprimi me qumësht pas
mjeljes
- - 6.5 K (65)
16 Përcaktimi i moshës së gjedheve dhe kuajve me
anë të dhëmbëve
- - 6 K (60)
17 Insiminimi artificial i kafshëve - - 12.5K(75)
18 Kontrolli i cilësisë dhe siguria e prodhimeve me
prejardhje shtazore
6.4 K(64)
Gjithësej A+B+C 31 (1085) 31 (1085 31 (1085
IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional:
Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë
të MASHT.
Javët mësimore sipas klasave:
– Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë (niveli I);
– Klasa 12 – 35 javë (niveli II).
Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 – 32 orë mësimore.
Një orë mësimore ka 45 minuta.
Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K),
i cili do të jetë i barasvlershëm me 6 orë mësimore (1 ditë praktikë mësimore).
Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë:
Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë
Klasa 11: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë
Klasa 12: Praktikë – 1,5 ditë në javë dhe Teori – 3,5 ditë në javë
Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me
radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe
situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të
moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit
të tyre.
Mbështetur në programet e detajuara të lëndëve profesionale, mësimdhënësit e lëndëve
teorike profesionale bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse.
Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësimdhënësit e
praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara, ku parashtrohen veprimtaritë
praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatisin instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat
mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve.

13
Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilit prej të dy niveleve të përgatitjes në
profilin “Blegtori”, do të organizohet në formë provimesh:
Në Nivelin I: Provimi i integruar i përgatitjes praktike që organizohet nga shkolla
profesionale.
Në Nivelin II: (a) Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale, që organizohet nga
shkolla profesionale, dhe (b) Provimi i integruar për praktikën profesionale që organizohet
nga shkolla profesionale.
Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në certifikatat përkatëse të përfundimit të
shkollimeve profesionale në të dy nivelet e përgatitjes.
Modalitetet e procedurave të provimeve përfundimtare, kriteret e vlerësimit të nxënësve me
nota dhe të përmbajtjes së certifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT.
V. Udhëzime të përgjithshme didaktike
Mësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin
dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit
aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të
plota dhe të qëndrueshme.
E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize
fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve,
përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave
profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale
që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një
bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës.
Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja
e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën
një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhnësit e
lëndëve teorike dhe moduleve praktike.
Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit.
Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në
shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin Blegtori.
Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm
njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre
ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy
nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat
kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë
profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi.
Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënët nuk
ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna
kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë
të ardhshëm.
Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në
konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për
kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e
problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj.
Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit
teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht
demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve.
Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të
profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në

14
kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të
simuluara të punës.
Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente
vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe
pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai
përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë
mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e
nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e
mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe
instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat
me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj.
Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të
mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh
kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë
profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë
vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të
simuluara.
Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e
metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e
mësimdhënësit nga ligjërues (lektor) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i
veprimtarisë së nxënësve.

15
Programet e lëndëve profesionale dhe
përshkruesit e moduleve profesionale
ARSIMI PROFESIONAL
Niveli I dhe II
Blegtori

16
Klasa 10
Programet e lëndëve profesionale
Programi i lëndës
“Kimi”
Lëmi: Bujqësi
Profili: Blegtori, Veterinari
Niveli: I
Klasa: 10
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10 të nxënësi duhet:
- të dallojë ndryshimet fizike nga ato kimike,
- të zhvillojë njehsimet kimike duke u bazuar në ligjet e kimisë,
- të klasifikojë substancat në bazë të përbërjes së tyre,
- të krahasojë radhitjen e elementeve kimike sipas Dobereinerit, Neëlendsit, Lotar
Mayerit dhe Moseleyit
- të dallojë reaksionet e analizës, sintezës, zëvendësimit, neutralizimit dhe precipitimit,
- të klasifikojë elementet në bazë të numrit oksidues,
- të barazojë reaksionet e oksido-reduktimit dhe të paraqes skemën elektrokimike të
tyre,
- të dallojë elementet e bllokut s,
- të krahasojë izotopet e hidrogjenit,
- të përshkruajë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkaline,
- të dallojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkalino-toksorë,
- të dallojë elementet e bllokut p,
- të analizojë vetitë fizike dhe kimike të tyre, konfiguracionin elektronik dhe numrin
oksidues,
- të përshkruajë komponimet më të rëndësishme të elementeve të grupit 17,16,15,14
dhe 13 të sistemit periodik dhe rëndësinë e tyre.
- të përcaktojë elementet e bllokut d në sistemin periodik
- të përshkruajë llojet e komponimeve inorganike, vetitë fizike dhe kimike të metaleve,
jometaleve dhe metaloideve, komponimeve të tyre, mënyrën e përftimit në industri
dhe laborator dhe përdorimin e tyre.
II. Fondi i orëve të lëndës

17
35 javë x 2 orë/javë = 70 orë
III. Programi i hollësishëm i lëndës
Kapitulli 1: Kimia si shkencë natyrore 3 orë
a. Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:
- të shpjegojë rëndësinë e kimisë për jetën
- shpjegojë lidhjen e kimisë me shkencat tjera natyrore
- dalloj ndryshimet fizike nga ato kimike,
- të demonstroj njehsimet kimike duke u bazuar në ligjet e kimisë,
- shpjegojë shenjat që tregojnë për rrezikshmërinë e substancave kimike
b. Temat e kapitullit
- Kimia si shkencë natyrore dhe eksperimentale
- Objekti i studimit të kimisë,
- Lidhshmëria e kimisë me shkencat tjera natyrore,
c. Udhëzime didaktike për kapitullin
Rekomandohet që mësuesi të:
- shpjegoje përmbajtjen duke theksuar ne vazhdimësi rendësin e kimisë si shkencë
natyrore, objektivat e studimit të saj dhe lidhjen e saj me shkencat tjera,
d. Kushtet për realizimin e kapitullit
- figura, fotografi të themeluesve të shkencës së kimisë dhe të shpikësve më ë njohur
nga fusha e kimisë
- diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit
- projektor, videobim,
- sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti
Kapitulli 2: Ligjet themelore të kimisë 6 orë
në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të
- shpjegojë ligjshmëritë themelore në kimi
- shpjegojë hipotezat dhe ligjet stekiometrike në kimi
- Ligji i ruajtjes së masës
- Ligji i qëndrueshmërisë së përbërjes
- Ligji i përpjesëtimeve shumëfishe
- Hipoteza e daltonit për atomin
- Ligji i vëllimeve të bashkueshme
- Hipoteza e Avogadros
- Ligji i ekuivalentëve
Rekomandohet që mësuesi të

18
- shpjegoje përmbajtjen duke theksuar ne vazhdimësi rendësin e ligjeve themelore në
kimi
- shpjegojë ligjet themelore të kimisë dhe njehsimet elementare në kimi
- figura, fotografi të themeluesve të shkencës së kimisë dhe të shpikësve më të njohur
nga fusha e kimisë
Kapitulli 3: Substancat kimike 10 orë
në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të
- shpjegojë simbolet, formulat dhe barazimet kimike
- shpjegojë masat absolute dhe relative atomike e molekulare,
- të kuptojë nocionin e molit, shprehjen e molit në numër, në masë dhe vëllim
- Përzieriet dhe substancat e pastra
- Metodat për ndarjen e substancës nga përzieriet
- Simbolet kimike
- Formulat kimike
- Barazimet kimike
- Masat absolute atomike dhe molekulare
- Masat relative atomike dhe molekulare
- Moli
- Masa e atomit dhe masa e molekulës
- Raportet sasiore dhe vëllimore të masës gjatë reaksioneve
-
- shpjegojë duke përdorur ilustrime për temat
- organizojë diskutime me nxënësit lidhur me temat e kapitullit
- përcjellë me kujdes pë me kujdes përparimin e nxënësve
- përdore pyetje-përgjigje me gojë për të nxitur aftësitë dalluese të nxënësve.
- figura, fotografi në lidhje me përmbajtjen e kapitullit
Kapitulli 4: Struktura e atomit dhe sistemi periodik i elementeve 5 orë
Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të
- përshkruajë grimcat bazë të ngarkesës elektrike dhe të masës së tyre
- shpjegojë ndërtimin e atomit, numrin e masës dhe lidhjen midis tyre

19
- analizojë shpërndarjen e elektroneve nëpër orbitale të atomeve të elementeve të
grupeve kryesore të sistemit periodik të elementeve
- krahasojë radhitjen e elementeve kimike sipas Dobereinerit, Neëlendsit, Lotar Mayerit
dhe Moseleyit
- përcaktojë rradhitjen e elementeve në sistemin periodik si pasojë e strukturës së tyre
atomike
- Përbërja e atomit (bërthama dhe mbështjelësi elektronik)
- Struktura e atomit
- Modeli planetar i atomit
- Numrat kuantik
- Struktura e sistemit periodik dhe vetitë periodike të elementeve kimike
- materiale didaktike për përbërjen dhe strukturën e atomit
- tabela e sistem periodik të elementeve
- skema të orbitaleve të atomeve
- projektori
- sllajde
- diapozitiv me fotografi të ndryshme
Kapitulli 5: Lidhjet kimike dhe struktura e molekulave 6 orë
a) Qëllimet e kapitullit
- shpjegojë lidhjet kimike në përgjithësi,
- tregojë ndryshimet e molekulave polare dhe atyre jopolare
- kuptojë momentin dipolar si kriter për përcaktimin e polaritetit të molekulave
- përcaktojë forcat ndërmjet molekulave
- shpjegojë lidhjen hidrogjenore dhe ndikimin e saj tek uji
- Llojet e lidhjeve kimike
- Afiniteti ndaj elektronit, elektronegativiteti
- Lidhja jonike
- Lidhja kovalente dhe kordinative
- Vetitë e komponimeve kovalente
- Lidhja hidrogjenore
- Lidhja metalike

20
- materiale didaktike për lidhjet kimike
- projektori
- sllajde
- programe simuluese kompjuterike.
Kapitulli 6: Klasifikimi i komponimeve inorganike 6 orë
Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të;
- shpjegojë klasifikimin e komponimeve inorganike
- shpjegojë formimin e oksideve, ndarjen dhe vetitë etyre
- shpjegojë teoritë e acideve dhe bazave
- shpjegojë formimin e kriprave, ndarjen dhe vetitë etyre
- Acidet, përftimi dhe vetitë.
- Bazat, vetitë dhe përftimi.
- Oksidet, ndarja, përftimi dhe vetitë.
- Kriprat, ndarja, përftimi dhe vetitë.
- Hidruret
- Hidroksidet amfotere
- material didaktik në lidhje me komponimeve inorganike
Kapitulli 7: Tretësirat 5 orë
- përshkruajë proceset që zhvillohen gjatë tretjes
- tregojë dallimin midis tretësirave
- analizojë faktorët që ndikojnë në shpejtësinë e tretjes
- njehsojë llojet e ndryshme të përqendrimeve të tretësirave

21
- Tretësirat ujore
- Tretëshmëria e gazeve, lëgjeve dhe substancave të ngurta në ujë
- Të shprehurit sasior të përbërjes së tretësirave
- Vetitë e tretësirave të holluara
- Ligjet e Raulit.
- materiale didaktike vizuale për tretshmërinë e substancave kimike dhe tretësirat
- projektori
- sllajde
Kapitulli 8: Kinetika kimike dhe ekuilibri kimik 5 orë
- përcaktojë shpejtësinë e reaksioneve kimike
- shpjegojë ndikimin e faktorëve të ndryshëm në shpejtësinë e reaksioneve kimike
- shpjegojë reaksionet katalitike dhe veprimin e katalizatorëve
- Shpejtësia e reaksioneve kimike
- Faktorët që ndikojnë në shpejtësinë e reaksionit kimik
- Kataliza dhe katalizatorët
- Ekuilibrat kimik
- Mënjanimi i ekuilibrit kimik-parimi le Shatelie
- materiale didaktike për kinetikën e reaksioneve kimike
- projektori
- sllajde
Kapitulli 9: Reaksionet Kimike 7 orë

22
Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:
- dallojë reaksionet e analizës, sintezës, zëvendësimit, neutralizimit dhe precipitimit,
- barazoj ëreaksionet e oksido-reduktimit dhe të paraqes skemën elektrokimike të tyre,
- shpjegojë reaksionet e oksidoreduktimit dhe lidhjen midis procesit të oksidimit dhe
reduktimit,
- Llojet e reaksioneve kimike
- Reaksionet e analizës dhe sintezës,
- Reaksionet e zëvendësimit,
- Reaksionet e neutralizimit,
- Reaksionet e precipitimit,
- Reaksionet e oksido-reduktimit,
- Barazimi i reaksioneve të oksido-reduktimit.
Rekomandohet që mësue të
- materiale didaktike për reaksionet e ndryshme kimike
- projektori
- sllajde
- skema e proceseve të reaksione kimike
- programe simuluese kompjuterike.
Kapitulli 10: Elementet kimike dhe komponimet e tyre 17 orë
Në fund të kapitullit nxënësi duhet:
- të dallojë elementet kimike dhe komponimet e tyre
- të dallojë elementet e bllokut s,
- të krahasojë izotopet e hidrogjenit,
- të analizojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkaline, mënyrën e përftimit të
tyre, komponimet më të rëndësishme dhe përdorimin e tyre,
- të dallojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkalino-toksorë mënyrën e përftimit
të tyre, komponimet më të rëndësishme dhe përdorimin e tyre,
- të dallojë elementet e bllokut p,
- të analizojë vetitë fizike dhe kimike të tyre, konfiguracionin elektronik dhe numrin
oksidues,
- të përcaktojë elementet e bllokut d në sistemin periodik
- të krahasojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve kalimtare, konfiguracionin
elektronik dhe gjendjen oksiduese të tyre,
- të përshkruajë komponimet më të rëndësishme të elementeve të grupit 17,16,15,14
dhe 13 të sistemit periodik dhe rëndësinë e tyre.

23
- Hidrogjeni-përhapja, vetitë,
- Metalet alkaline
- Natriumi dhe kaliumi
- Metalet alkalinotoksorë
- Magnezi dhe kalciumi
- Elementet halogjene-elementet e grupit 17,
- Klori dhe komponimet e tij,
- Elementet kalkogjene-elementet e grupit 16
- Oksigjeni dhe komponimet e tij,
- Elementet e grupit 15 të sistemit periodik
- Azoti dhe komponimet e tij,
- Amonjaku,
- Plehërat azotik.
- Fosfori dhe komponimet e tij,
- Plehërat fofsforike.
- Karboni dhe komponimet inorganike të tij,
- Elementet kalimtare
- Përhapja, vetitë dhe gjendja oksiduese,
- konkretizojë mësimin me anë të skemave apo mjeteve të tjera illustrative;
- jape detyra të thjeshta për nxënësit;
- përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve;
- përdorë pyetje-përgjigje të niveleve të ndryshme të të kuptuarit;
- vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose testit me shkrim;
- materiale didaktike për elementet kimike dhe komponimet e tyre
- projektori
- sllajde
- diapozitiv me fotografi
- skema për procesin e ndryshme në lidhje me elementet kimike dhe komponimet e tyre
- mjete për konkretizimin e përftimit dhe vetive të elementeve të ilustruara me
diapozitiva, figura, sllajde, modele të ndryshme, skema (të siguruara nga vet mësuesi
ose nxënësit).

24
Programi i lëndës
“Biologji”
Lëmia: Bujqësi
Niveli: I
Klasa: 10
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet të:
- tregojë rëndësinë e biologjisë, lidhshmërinë e saj me shkencat tjera
- shpjegojë ndërtimin, format e mikroorganizmave te viruset dhe bakteret,
- dallojë ndërtimet, rolin e qelizës bimore dhe shtazore
- shpjegojë procesin e fotosintezës,
- dallojë rrolin e fermenteve dhe enzimeve
- dallojë proceset jetësore të qenieve të gjalla, anabolizmin, katabolizmin
- shpjegojë proceset e ndarjes se qelizës dhe shumimit te qeniet e gjalla
- dallojë mënyrat e shumimit seksual dhe jo seksual të qenjet e gjalla.
- shpjegojë fenomenet e trashëgimisë së veçorive te njërzit
- sistemojë gjallesat sipas sistemeve të ndërtimit dhe zhvillimit të tyre
- zhvillojë qëndrim përgjegjës ndaj natyrës dhe mjedisit dhe të zgjojë interes te ai dhe të
tjerët për mbrojtjen e mjedisit jetësor
- përshkruaj sistemin nervor te njeriu, instinktet dhe lëvizjet te bimët dhe kafshët.
II. Fondi i orëve të lëndës:
35 javë x 2 orë në javë = 70 orë
Kapitulli 1. Njohuri të përgjithshme për biologjinë 2 orë
Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:
- shpjegojë rëndësinë e biologjisë, lidhshmërinë e saj me shkencat tjera

25
- përshkruajë metodat e kërkimit shkencor në citologji.
b) Temat e kapitullit
- Rëndësia e biologjisë
- Metodat e hulumtimit në citologji
c) Udhëzime didaktike për kapitullin
- shpjegojë temat duke përdorur shembuj konkretë;
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- tabela
- laboratori
- TV, Kompjuteri, Mikroskopi, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi.
- Atllasi Botanikes dhe Zoologjisë, preparate të thata etj.
Kapitulli 2:Viruset dhe prokariotat 4 orë
- dallojë ndërtimin, format e mikroorganizmave, të viruset dhe baktereve
- shpjegojë rolin e tyre në bujqësi.
- Viruset, ndërtimi dhe shumimi, sëmundjet të njeriu, shtazët dhe bimët
- Bakteret ndërtimi dhe shumimi, rroli i tyre në bujqësi dhe industri ushqimore
- Mjetet për luftë kundër baktereve, dezinfektimi, sterilizimi dhe pasterizimi
- tabela
- Mikroskopi, sterilizuesit, mjetet kimike dezinfektuese, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi,
LCD-videobimi.
- material bimor dhe animal preparate të thata.
Kapitulli 3:Biologjia e qelizës 12 orë
a). Qëllimet e kapitullit
- dallojë ndërtimin qelizës bimore dhe shtazore.

26
- përshkruajë proceset jetësore të qenieve të gjalla, anabolizmin, katabolizmin dhe
fotosintezën.
- shpjegojë fazat e ndarjes së qelizës
- përshkruajë ndarjen qelizore te bimët dhe efektet e mos ndarjes së saj.
- Ndërtimi i qelizës, funksioni i organeleve qelizore
- Qeliza, forma, madhësia, bërthama dhe kromozomet
- Bartja e materieve nëpër membranë, difuzioni, osmoza dhe transpiracioni aktiv
- Përbërja kimike e qelizës,
- Komponimet inorganike:uji , kripërat minerale
- Komponimet organike: karbohidratet, proteinat, lipidet dhe acidet nukleike
- Ndarja e qelizës: amitoza, mitoza dhe mejoza
- Pasojat e çrregullimit qelizor të ndarjes-tumoret
Rekomandohet që mësuësi të :
- tabela
- laboratori
- TV, Mikroskopi, Kompjuteri, LCD- videobimi
- Atllasi Botanikës dhe Zoologjisë, bimë, mikroorganizma, inde anomale, preparate të
thata
Kapitulli 4: Metabolizmi 6 orë
- përshkruajë proceset jetësore të qenieve të gjalla, anabolizmin dhe katabolizmin.
- përshkruajë procesin e fotosintezës, rrolin e fermenteve dhe enzimeve.
- Metabolizmi, veti kryesore e qenieve të gjalla
- Katabolizmi dhe anabolizmi
- Enzimat (fermentet)
- Tipat e të ushqyerit
- Fotosinteza, rroli dhe produktet e saj për botën e gjallë
- Kemosinteza

27
- tabelat
- skica
- Laboratori
- TV, Mkroskopi, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi
- bimët, tretje fiziologjike, materie ushqyese minerare, ene vegjetaive
Kapitulli 5: Proceset e katabolizmit –burimi i energjisë për gjallesa 5 orë
- përshkruajë proceset jetësore të qenieve të gjalla, anabolizmin, katabolizmin
- shpjegojë proceset e fermentimit aerob dhe anaerob.
- dallojë fermentimin alkoolik dhe të qumështit.
- Proceset katabolike si burim i energjisë së qenieve të gjalla
- Katabolizmi i karbohidrateve, yndyrave dhe protenieve
- Proceset oksidoreduktuese
- Frymarrja qelizore dhe fermentimi
- Glukoza dhe cikli i Krbesit
- Fermentimi alkoolik dhe qumështor
- tabela
- laboratori
- TV, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi, skica
- Atllasi Botanikes, fermentuesi, enzimet dhe tretjet e ndryshme fiziologjike
Kapitulli 6: Gjenetika e njeriut 10 orë
a) Qellimet e kapitullit
Në perfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:
- përshkruajë metodat e kërkimit shkencor në citologji,
- zbatojë në praktikë metodën e fiksimit ngjyrosjes dhe mikroskopimit
- shpjegojë fenomenet e trashëgimisë së veçorive te njërzit

28
- Kromozomet e njeriut
- Deterimini i seksit të njeriu
- Ndryshimet në kromozomet seksuale dhe materialin gjenetik
- Sëmundjet trashëguese
- Pasojat e kryqëzimit në farefisni të afërt
Rekomandohet qe mësuesi të:
- Tabela
- Laboratori
- Mikroskopi, skica, fotografi TV, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi.
- preparate të thata, gjak, qeliza somatike
Kapitulli 7:Fenomet jetësore që burojn nga proceset metabolike 8 orë
Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:
- përshkruajë proceset jetësore të qenieve të gjalla, shqisat e nuhaturit dhe shijes,
perceptimin refleksionet.
- përshkruajë gjallesat sipas sistemeve të ndërtimit dhe zhvillimit të tyre
- përshkruajë dhe dallojë instinktet e lindura dhe të fituara.
- Ngacmueshmëria dhe sjelljet e organizmave
- Tropizmat, taksiet dhe nastiet
- Rregullimi nervor
- Funksionimi i sistemit nervor
- Reflekset e lindura dhe të fituara
- Instinktet emocionet dhe sjelljet
- Hormonet dhe rregullimi hormonal
d) Kushtet per realizimin e kapitullit
- Tabela

29
- Laboratori
- TV, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi
- Atllasi Botanikes Zoologjisë, bimë, kafshë eksperimentale
Kapitulli 8: Shumëzimi dhe zhvillimi i qenieve të gjalla 14 orë
- shpjegojë mënyrat bazë të shumimit te qeniet e gjalla.
- dallojë mënyrat e shumimit të organizmave bimorë dhe shtazorë.
- dallojë mënyrat e shumimit seksual dhe jo seksual të organizmave
- përcaktojë zhvillimet individuale të organizmave të ndryshëm.
b) Temat e kapitullit -
- Shumëzimi dhe zhvillimi i bimëve (joseksual dhe seksual)
- Zhvillimi i bimëve dhe indeve të tyre
- Organet e bimëve (vegjetative dhe gjenerative)
- Klasifikimi (sistematika e bimëve)
- Shumëzimi dhe zhvillimi i shtazëve
- Shumëzimi seksual i shtazëve
- Oogjeneza dhe spermatogjeneza
- Fazat e zhvillimit individual
- Tipat e qelizave vezë
- Brazdimi, tipat e tyre
- Organogjeneza (organet ektodermës, endodermës dhe mezodermës)
- Metamorfoza(zhvillimi jo normal)
- Regjenerimi dhe transplantimi
- Mplakja dhe vdekja
Rekomandohet që mësuesi të :
- Tabela
- Laboratori
- TV, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi, Mikroskopi
- Atllasi Botanikes dhe Zoologjisë, preparate të thata , bimë dhe kafshë të ndryshme
Kapitulli 9: Klasifikimi i shtazëve 2 orë
Në përfundim te këtij kapitulli nxënësi duhet të:
- grupojë gjallesat sipas sistemeve të ndërtimit dhe zhvillimit të tyre
- dallojë llojet brenda grupit dhe në mes grupeve.

30
- Protozoat
- Metazoat
Rekomandohet që mësuesi të :
- demonstrojë përzgjedhjen dhe përdorimin e veglave dhe materialeve
- kryejë ushtrime në klasë
- Tabela
- Laboratori
- Mikroskopi, TV, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi
- Atllasi i Zoologjisë, preparate të thata
Kapitulli 10: Ekologjia dhe mbrojtja e mjedisit jetësor 6 orë
a). Qëllimet e kapitullit
- Përshkruajë mbrojtjen dhe përparimin e mjedisit jetësor
- Shpjegojë ndotjen dhe mbrojtjen e ujit, ajrit dhe ushqimit
- Përshkruajë zhurmat dhe mbrojtjen nga ajo
- Theksojë rregullimet eambientit dhe ndërrimi i hapësirës jetësore
- Përshkruajë rëndësine e parqeve nacionale dhe rezervatet natyrore
- Mbrojtja dhe përparimi i mjedisit jetësor
- Ndotja dhe mbrojtja e ujit, ajrit dhe ushqimit
- Zhurma dhe mbrojtja nga ajo
- Rregullimi i ambientit dhe ndërrimi i hapësirës jetësore
- Parqet nacionale dhe rezervatet natyrore
Rekomandohet qe mësuesi të :
- Laboratori
- TV, Kompjuteri, Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi
- Ligji, Herbarium, skema, fotografi, projekte, Insektarium, ujë ajri dherishte

31
Programi i lëndës
“Anatomia dhe fiziologjia e kafshëve”
Lëmia: Bujqësi
Profili: Blegtori
Niveli: I
Klasa: 10
I. Qëllimi i lëndës:
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të:
- tregojë qëllimin dhe rëndësinë e nomenklaturës anatomike në funksion të mësuarit të
ndërtimit trupor të kafshës
- dallojë rajonet e caktuara të trupit
- dallojet vendet e vendosjes së organeve
- njohë ndërtimin makroskopik të organizmit të kafshëve shtëpiake
- tregojë qëllimin dhe rëndësinë e fiziologjisë në veterinari dhe lidhëshmërinë me
shkencat tjera
- dallojë funksionet fiziologjike të gjakut dhe lëngjeve trupore të organizmit të kafshës
- përshkruajë fiziologjinë e sistemit kardiovaskular
- përshkruaj funksionet e sistemit të frymëmarrjes
- dallojë proceset fiziologjike të tretjes te llojet e ndryshme të kafshëve dhe shpendëve
- shpjegojë metabolizmin kuantitativ të energjisë dhe mineraleve
- dallojë funksionet fiziologjike të sistemeve tjera të organizmit të kafshëve
Kapitulli 1: Osteologjia 12 orë
a) Qëllimet e kapitullit:

32
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë ndarjen regjionale të trupit të kafshëve
- përshkruaj formimin, zhvillimin dhe përbërjen e eshtrave
- dallojë eshtrat e kokës, trupit dhe ekstremiteteve
- theksojë ndryshimet e eshtrave ndërmjet llojeve të ndryshme të kafshëve
b) Temat e kapitullit:
- Formimi, zhvillimi, përbërja dhe lidhjet e eshtrave
- Skeleti në përgjithësi dhe ndarja e tijë
- Boshti kurrizor dhe ndarja e tijë
- Eshtrat e kokës
- Eshtrat e qafës
- Eshtrat e shpinës
- Eshtrat e ijeve
- Eshtrat e kryqëzave dhe bishtit
- Eshtrat e kafazit të krahrorit
- Sternumi dhe brinjët
- Eshtrat e ekstremiteteve
- Dhëmbët
c) Udhëzime didaktike për kapitullin:
d) Kushtet për realizimin e kapitullit:
- tabela
- laboratori
- Projektori LCD
- mostra të llojeve të ndryshme të eshtrave
- grafoskopi
- skeleti i kafshëve
- atllasi anatomik
Kapitulli 2: Sindezmologjia 3 orë
- shpjegoi mënyrat e lidhjeve ndërmjet eshtrave
- njohë nyjet dhe llojet e tyre
- dallojë ligamentet
- Lidhjet jo të lëvizshme dhe të lëvizshme të eshtrave
- Nyjet dhe llojet e tyre
- Ligamentet

33
- tabela
- laboratori
- Projektori LCD
- mostra të materialeve përkatëse
- grafoskopi
- atllasi anatomik
Kapitulli 3: Miologjia 6 orë
- shpjegojë muskujt (rëndësinë, përbërjen, ndertimin)
- shpjegojë ndarjen llojet dhe funksionin e muskujve
- Morfologjia e muskujve
- Ndarja dhe përbërja e muskujve
- Aparatet ndihmëse të muskujve
- Muskujt skeletor
- Muskujt përtypës
- Muskujt e frymëmarrjes
- Muskujt e abdominal
- Muskujt e bishtit
- Muskujt e ekstremiteteve
- laboratori
- mostra të muskujve
- grafoskop
- atallasi anatomik
Kapitulli 4: Angiologjia 6 orë

34
- shpjegoi enët e gjakut dhe sistemin limfatik
- dallojë perikardin dhe zemrën
- shpjegoi qarkullimin e madh të vogël dhe fetal të gjakut
- Llojet e enëve të gjakut dhe të sistemit limfatik
- Perikardi dhe zemra
- Qarkullimi i madh i gjakut
- Qarkullimi i vogël dhe fetal i gjakut
- tabela
- laboratori
- grafoskopi
- atllasi anatomik
- vegla dhe materiale të nevojshme
Kapitulli 5: Sistemi respirator 7 orë
- shpjegoi organet e frymëmarrjes te llojet e ndryshme të kafshëve dhe shpendëve
- dijë për organet të cilat e përbëjnë këtë sistem
- Kaviteti i hundës dhe sistemet paranazale
- Laringu, trakeja, bronshet dhe alveolet
- Kaviteti torakal, pleura, mediastinumi
- Mushkëritë ndërtimi forma dhe ndarja globale
- Sistemi respiratorë te llojet e ndryshme të kafshëve shtëpiake

35
- tabela
- mostra prej organeve të frymëmarrjes
- diafilma
- grafoskop
- vizatime të ndryshme
Kapitulli 6: Neurologjia 6 orë
- shpjegoi sistemin nervor dhe ndarjen e tijë
- njohë rëndësin e sistemit nervor për organizmin e kafshëve
- Sistemi nervor dhe ndarja e tijë
- Cipat e trurit dhe të boshtit kurrizor
- SNQ
- Sistemi nervor periferik
- Sistemi nervor vegjetativ
- tabela
- laboratori
- mostra të trurit dhe palacës kurrizore
- grafoskopi
- Atllas anatomik
- Kompjuter - LCD
Kapitulli 7: Sistemi i organeve shqisore 3 orë
- shpjegojë sistemin e shqisave,
- përshkruajë rolin dhe rëndësinë e tyre te llojet e kafshëve të ndryshme
- Anatomia e shqises së të pamurit
- Dëgjimit
- Nuhatjes dhe shijes

36
- tabela
- laboratori
- Atllasi anatomik
- grafoskop
- diaprojektor
Kapitulli 8: Organet e tretjes 16orë
- shpjegoi organet e tretjes dhe rëndësin e tyre
- përshkruaj ndryshimet e organeve të tretjes te llojet e ndryshme të kafshëve
- Goja dhe organet e sajë; laringu dhe ezofagu
- kaviteti abdominal dhe peritoneumi
- Lukthi i thjesht dhe i përbërë
- Zorra e hollë ( duedenumi jejenumi dhe ileumi)
- Zorra e trashë ( kolon i madhë dhe i vogël)
- Cekumi dhe rektumi
- Mëlçia forma pozita dhe ligamentet
- Pankreasi dhe shpretka
- Veçorit anatomike të organeve të tretjes te përtypsit, jopërtypësit dhe shpendët
- tabela
- mostra të organeve të tretjes
- grafoskopi
- atllasi anatomik
Kapitulli 9: Sistemi i organeve urogjenitale 8 orë

37
- shpjegoi ndërtimin e organeve urogjenitale te llojet e ndryshme të kafshëve
- përshkruaj dallimet e organeve te llojet e ndryshme të kafshëve
- Sistemi urinarë
- Veshkët ndërtimi dhe llojet
- urinëpërquesit, mëshigëza urinare dhe uretra
- Sistemi urinar te llojet e ndryshme të kafshëve
- Organet gjenitale mashkullore dhe femërore
- laboratori
- atllasi anatomik
- grafoskop dhe diaprojektor
Kapitulli 10: Anatomia e shpendëve 8 orë
- shpjegoj ndertimin anatomik të organizmit të shpendëve
- Skeleti, muskujt
- organet e frymëmarrjes
- organet e tretjes
- organet e qarkullimit të gjakut
- organet urogjenitale
- tabela
- laboratori
- mostra të organeve të shpendëve

38
- grafoskopi, diaprojektori
- atllas anatomik
Kapitulli 11: Lëkura dhe derivatet e saj 3 orë
- shpjegoj ndertimin anatomik të lëkurës dhe derivateve të sajë
- Lëkura
- Derivatet e lëkurës: thundrrat dhe brirët, leshi, qimet, kreshta dhe puplat
- Gjëndrra qumështore
- tabela
- laboratori
- mostra të lëkurës dhe derivateve të sajë
- atllas anatomik
Kapitulli 12: Fiziologjia e gjakut dhe lëngjëve trupore 9orë
- shpjegojë përbërjen dhe funksionet e përgjithshme të gjakut
- përshkruaj funksionet e pjesëve të veçanta të përbërësve të plazmës së gjakut
- shpjegojë rëndësin e limfës dhe lëngjeve tjera trupore
- Përbërja dhe funksionet e përgjithshme të gjakut
- Funksionet e pjesëve të veçanta përbërëse të plazmës së gjakut
- Formimi, veçorit dhe funksionet e eritrociteve
- Formimi, veçorit dhe funksionet e leukociteve
- Formimi, veçorit dhe funksionet e trombociteve dhe koagulimi i gjakut
- Grupet e gjakut dhe rëndësia e tyre
- Limfa dhe lëngjet tjera trupore
-

39
- tabela
- laboratori
- mostra e gjakut
- grafoskop
- atllasi anatomik
- LCD, projektori, TV
Kapitulli 13: Fiziologjia e sistemit kardiovaskular 11 orë
- shpjegojë funksionet e zemres
- dallojë sistemin e qarkullimit të gjakut
- njohë sistemin e qarkullimit të limfës
- demostrojë rregullimin humural dhe nervor të qarkullimit të gjakut
- Funksioni i qarkullimit të gjakut
- Vetit fiziologjike të muskulit të zemres
- Automatizmi i zemres
- Karakteristikat e enëve të gjakut në kafshë
- Frekuenca e punës së zemres
- Vëllimi sistolik për minut
- Formimi dhe kualiteti i pulsit
- Qarkullimi i limfës
- tabela
- laboratori
- mostra të materialeve përkatëse
- grafoskopi
- atllasi anatomik
Kapitulli 14: Sistemi respirator 6 orë

40
- shpjegojë funksionin e sistemit të frymëmarrjes te llojet e ndryshme të kafshëve dhe
shpendëve
- përdhkruajë rregullimin humoral dhe nervor të sistemit të frymëmarrjes
- përshkruaj veçorit e frymëmarrjes te shpendët dhe peshqit
- Funksioni i rrugëve respiratore
- Sipërfaqja respiratore dhe këmbimi i gazrave
- Motorika e krahrorit
- Cikli respirator
- Rregullimi humoral dhe nervor i frymëmarrjes
- Veçorit e frymëmarrjes te shpendët dhe peshqit
- tabela
- laboratori
- mostra të organeve
- grafoskop, LCD, projektojë
- atllasi anatomik
Kapitulli 15: Fiziologjia e tretjës 15 orë
- shpjegojë proceset fiziologjike të cilat zhvillohen te kafshët bimëngrënse
mishëngrënëse dhe gjithqkangrënse
- njohë principet e tretjës te kafshët ripërtypse
- njohë principet e tretje te kafshët jopërtypëse dhe te shpendët
- Principet e përgjithshme të tretjes te kafshët shtëpiake
- Aspektet e përgjithshme të tretjes te bimëngrënsit mishngrënsit dhe gjithçkangrënsit
- Marrja e ushqimit, uria dhe etja
- Fiziologjia e tretjes në lukthin e thjesht
- Principet e tretjes te ripërtypsit
- Mikropopulacioni i paraluktheve
- Motorika e paraluktheve
- Formimi i gazrave në rumen dhe eliminimi i tyre (gromsitja)
- Karakteristikat e tretjes në zorrën e hollë, sekrecioni i tëmthit dhe pankreasit
- Karakteristikat e tretjes në zorrën e trash te kafshët shtëpiake
- Veçorit e tretjes te shpendët

41
- tabela
- laboratori
- mostra të organeve
- atllasi anatomik
Kapitulli 16: Metabolizmi kuantitativ i energjisë dhe mineraleve 3 orë
- shpjegojë metabolizmin e materieve ushqyese për kafshët
- njohë principet themelore të qarkullimit të ujit në organizëm
- njohë bilancin e energjisë dhe metabolizmin bazal
- shpjegojë bazat e metabolizmit të materieve minerale
- Vlera ushqyese e materieve të veçanta ushqyese (karbohidrateve, yndyrnave dhe
proteinave)
- Bilanci i energjisë
- Metabolizmi bazal
- Bazat e metabolizmit të materieve minerale
- Principet themelore të qarkullimit të ujit në organizëm
- demostrojë vlerat ushqyese të ushqimeve për kafshë
- nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore
- tabela
- laboratori
- mostra të ushqimit
Kapitulli 17: Proceset e termorregullimit 3 orë
- shpjegojë principet e përgjithshme të termorregullimit te llojet e ndryshme të kafshëve
dhe shpendët
- njohë proceset e metabolizmit dhe të nxehtësisë

42
- njohë rregullimin e temperaturës trupore te kafshët
- shpjegojë lidhjen ndërmjet termorregullimit dhe prodhimtarisë te kafshët
- Energjia e nxehtësisë
- Metabolizmi dhe nxehtësia
- Temperatura trupore (eutermia, hipotermia dhe hipertermia)
- Rregullimi i temperaturës trupore te kafshët
- Termorregullimi dhe prodhimtaria
- tabela
- laboratori
- ferma
- grafoskopi
- Atllas anatomik
- Kompjuter - LCD
Kapitulli 18: Fizilogjia e ekskrecionit dhe funksionit të veshkës 4 orë
- shpjegoj proceset fiziologjike të sistemit të eksrecionit
- dijë për rrugët e eliminimit të materieve nga organizmi
- njohë metodat për hulumtimin e funksionimit të veshkës
- njohë funksionin e rrugëve urinare
- Rrugët themelore të eliminimit të materjeve nga organizmi
- Natyra dhe prioriteti i materidieve që tajohen në mjedisin e jashtëm
- Metodat për hulumtimin e funksionimit të veshkës
- Mekanizmi i ekskrecionit të veshkës (ultra filtrimi glomeral)
- Funksioni i rrugëve urinare

43
- tabela
- laboratori
- organe të kafshëve
- Atllasi anatomik
- grafoskop
- diaprojektor
Kapitulli 19: Fiziologjia e gjëndrrës së qumështit 2 orë
- shpjegojë fiziologjin e gjëndrrës qumështore
- njohë përbërjen e kulloshtrës dhe rrolin e sajë për rritjen e brezit të ri
- Nevojat energjetike gjatë llaktacionit
- Përbërja e kulloshtrës dhe e qumështit në raport me rritjen dhe mbrojtjen shëndetsore
të brezit të ri
- Rregullimi i zhvillimit dhe i funksionit të gjëndrrës së qumështit
- tabela
- mostra të kulloshtrës dhe qumështit
- grafoskopi
- atllasi anatomik
Kapitulli 20: Funksionimi dhe rregullimi i sistemit endokrin 4 orë
- shpjegojë funksionin dhe rrolin e gjëndrrave endokrine te kafshët
- njohë funksionin e gjëndrrave seksuale në rregullimin e metabolizmit dhe të
riprodhimit
- Funksioni i hipofizës, tireoidesë, pankreasit dhe gjëndrrave mbiveshkore
- Funksioni i gjëndrrave seksuale dhe rregullimi i metabolizmit dhe riprodhimit
- Rroli endokrin i epifizës dhe timusit

44
- demostrojë funksionin dhe rrolin e gjëndrrave endokrine te kafshët
- nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me angazhim grupor
- tabela
- laboratori
- atllasi anatomik
- grafoskop, LCD projektor
Kapitulli 21: Fiziologjia e muskujve dhe e sistemit nervor 3 orë
- përshkruajë rrolin fiziologjik dhe funksionimin e muskujve
- shpjegojë organizimin dhe funksionimin e sistemit nervor
- Bazat e fiziologjis së muskujve
- Organizimi dhe funksionimi i sistemit nervor
- Funksionimi i palcës kurrizore, zgjatore, trungut të palcës dhe hipotalamusit
- Funksionimi i korës së trurit të madh
- kryejë demonstrimin me mostra
- tabela
- laboratori
- mostra
- atllas anatomik
Kapitulli 22: Fiziologjia e sistemit të shqisave 2 orë
- shpjegojë funksionet e sistemit shqisor të kafshëve dhe të shpendëve
- Aspektet krahasuese dhe bazat e fiziologjis së shqisave
- demostrojë nxënsëve funksionin e shqisave të kafshëve dhe shpendëve me skema
- tabela, laboratori

45
- mostra të shqisave
- atllas anatomik
Programi i lëndës
“Bazate prodhimtarisë bimore”
Lëmia: Bujqësi
Profili: Blegtori
Niveli: I
Klasa: 10
I. Qëllimi i lëndës:
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të:
- shpjegojë prodhimëtarinë bimore;
- përshkruajë faktorët ekologjik;
- përshkruajë punimin e tokës;
- theksojë plehërimin e tokës;
- përshkruajë llojet e plehrave;
- shpjegojë cilësitë e farëra për mbjellje;
- përshkruajë mënyrat e mbjelljes së farave;
- përshkruajë përkujdesjet ndaj kulturave bujqësore;
- përcaktojë dëmin ekonomik dhe bujqësor që shkaktojnë barojat e këqija;
- përshkruajë kulturat lavërtare;
- përshkruajë teknologjinë e kulturave bimore

46
Kapitulli 1: Faktorët ekologjik 8 orë
- përshkruajë faktorët ekologjik
- tregojë ndikieti e faktorëve ekologjik në zhvillimin e bimëve
- Drita
- Temperatura
- Lagështia
- Ajri
Rekomandohet që mësimdhënësi të:
- laborator
- pankarta për konkretizimin e mësimit
- grafoskop
- film
Kapitulli 2: Punimi i tokës 8 orë
- shpjegojë rëndësinë e punimit të tokës
- shpjegojë mënyrat e punimit të tokës
- Rëndësia e punimit të tokës
- Punimi themelor i tokës
- Punimi plotësues i tokës
Rekomandohet që mësimënësi të:

47
- vizita në terren
- pankarta me vizatime të ndryshme
- grafoskopi
- filmi
Kapitulli 3: Plehërimi i tokës 10 orë
- përshkruajë llojet, afatet dhe sasinë e përdorimit të plehrave,
- përshkruajë veqoritë e plehrave;
- theksojë nevojat e bimëve në plehra;
- Nevojat e bimëve në plehra
- Llojet e plehrave
- Plehrimi themelor dhe plotësues
- Afatet e aplikimit të plehrave
- demonstrim në terren
- grafoskopi dhe diaprojektori
- transparente
Kapitulli 4: Fara dhe mbjellja 10 orë
- përshkruajë cilësitë e farërave dhe mbjelljen varësisht nga lloji i bimës
- përcaktojë afatet e mbjelljes së farërave të ndryshme
- përcaktojë normat e farës për mbjellje;
- Përgatitja e fares për mbjellje
- Afatet e mbjelljes dhe normat e fares sipas lloit të bimës
- Mënyrat dhe thellësia e mbjelljes

48
- demonstrime në terren
- grafoskopi dhe diaprojektori
- transparente
Kapitulli 5: Përkujdesi i kulturave bujqësore 8 orë
Në përfundim të kapitullit nxënësi, duhet të:
- shpjegojë rëndësinë dhe kohën e kryerjes së rrallimit;
- përshkruajë rëndësinë dhe kohën e kryerjes së mihjes;
- përshkruajë rëndësinë e herrjes së barojave të këqia;
- shpjegojë rëndësinë e mbrojtjes së bimëve nga sëmundjet dhe dëmtuesit;
- përshkruajë rëndësinë, kohën dhe sasinë e ujitjes së kulturave bujqësore
- Rrallimi i bimëve
- Mihja dhe mbushja e kulturave mihëse
- Herrja e barojave të kqia, mbrojtja nga smundjet dhe dëmtuesve
- Ujitja e kulturave bujqësore ( normativat e ujitjes)
- grafoskopi dhe dia projektori
- pankarta me vizatime të ndryshme
- transparente
Kapitulli 6: Barojat e këqija 8 orë

49
- dallojë barojat e këqija si dhe mjetet kimike për luftimin e tyre
- theksojë normativat e përdorimit të preparateve kimike
- përcaktojë afatin e përdorimit të preparateve kimike
- Dëmet nga barojat e këqija
- Mënyra e përhapjes së barojave të këqija
- Masat agroteknike dhe mjetet kimike për luftimin e barojave të këqija
- Ndarja e Pesticideve, mënyra e përdorimit të tyre
- nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore dhe angazhim grupor
- organizoj teste me shkrim
- transparente
Kapitulli 7: Kulturat lavërtare 12 orë
- përshkruajë rëndësinë ekonomike të kulturave lavërtare;
- përshkruajë vetit morfo-fiziologjike kulturat lavërtare;
- Drithërat
- Bimët industriale
- Bimët për ushqimin e kafshëve
- laboratori
- mostra të llojeve të bimëve
- transparente

50
Kapitulli 8: Qarkullimi bimor 6 orë
- shpjegojë rëndësinë e qarkullimit bimor;
- përshkruajë llojet e qarkullimit bimor;
- Qarkullimi një fushor
- Qarkullimi dy fushor
- Qarkullimi tre fushor
- Qarkullimi katër fushor
- Shkaqet biologjike, agroteknike, organizativo-ekonomike të aplikimit të qarkullimit
bimor
- Ndikimi i klimës dhe tokës në qarkullimin bimor
- bëj ilustrime me transparente
- nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore
- organizoj teste me shkrim
- demonstrim me transparente
- grafoskopi
Klasa 10
Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
“Nomenklaturë anatomike”
Lëmi: Bujqësi
Niveli: I
Klasa: 10
Numri i modulit 1

51
Qëllimi i
modulit
Një modul praktik që i paisë nxënësit me aftësi praktike për të kryer
caktimin e rajoneve dhe ndërtimin anatomik në trupin e kafshës
Kohëzgjatja e
modulit
7K (42 orë)
Rezultatet e të
mësuarit (RM)
dhe përmbajtja
RM 1 Nxënësi përzgjedh veglat dhe materiale për vrojtimin e
nomenklaturës anatomike të trupit të kafshës
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave,
– Përzgjedhja e skicave (atllaseve)
– Përzgjedhja e skeleteve të kafshëve
– Mbrojtja në punë dhe e mjedisit
RM 2 Nxënësi cakton rajonet në trupin e kafshëve.
Përmbajtja
– Caktimi i eshtrave të kokës
– Caktimi i eshtrave të trupit dhe ekstremiteteve
– Caktimi i dallimeve të skeletit te llojet e ndryshme të
kafshëve
– Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit
RM 3 Nxënësi cakton muskujt në trupin e kafshës dhe lidhjet e
tyre me eshtrat
Përmbajtja
– Caktimi i ndërtimit, formës dhe funksionit të llojeve të
muskujve
– Caktimi i muskujve të kokës, qafës, trupit dhe të
ekstremiteteve
– Caktimi i lidhjeve ndërmjet muskujve dhe eshtrave
Procedurat e
vlerësimit
Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e
kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për
çdo rezultat të të mësuarit.
Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:
RM Rezultatet e të mësuarit
IV Instrumentet e vlerësimit
KR Kriteret e realizimit
RM 1 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:
KR Nxënësi duhet të:
- Përzgjedhë drejt veglat e nevojshme
- Përdorë drejt skicat e eshtrave në atllas
- Përzgjedhë skeletet e kafshëve
– Respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes
së mjedisit të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë

52
- Caktojë drejt eshtrat e kokës
- Caktojë drejt eshtrat e trupit dhe të ekstremiteteve
- Caktojë dallimet ndërmjet skeleteve te llojeve të
ndryshme të kafshëve
– Respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së
mjedisit
- Caktojë drejtë ndërtimin, formën dhe funksionin e
llojeve të muskujve
- Kryej caktime të muskujve të kokës, qafës, trupit dhe
të ekstremiteteve
- Kryej caktime të lidhjeve ndërmjet muskujve dhe
eshtrave
– të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë
Metodat e
rekomanduara të
mësuarit
- Ky modul duhet të trajtohet në klasë mësimore, laborator ose
- thertore.
- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur
demostrime konkrete për përvetsimin e modulit
- Nxënësit duhet të angazhohet në punë konkrete që kanë të
bëjnë me Anatominë e kafshëve
- Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demostrimi praktik i
aftësive të fituara.
- Ata duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me rastet e
ndryshme që paraqiten.
- Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të zbatohet sa më shumë
kontrolli i demonstrimit praktik.
- Vlerësimi duhet të bëhet pas secilit rezultat të arritur të
mësimit
Baza materiale e
domosdoshme
Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të
sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:
- Laboratori
- Teknologjia e nevojshme mësimore (TV, Kompjuteri,
Interneti, grafoskopi, LCD-videobimi etj).
- Materiali i nevojshëm (Atllasi Anatomisë së kafshëve si dhe
preparate të përgatitura dhe të konservuara etj).

53
“Ndërtim i sistemeve të organeve të brendëshme”
Lëmi: Bujqësi
Niveli: I
Klasa: 10

54
Numri i modulit 2
Qëllimi i
modulit
Një modul praktik që i pajisë nxënësit me aftësi praktike për të
treguar ndërtimin e sistemeve të organeve të kafshëve dhe shpendëve.
Kohëzgjatja e
modulit
7K (42 orë)
Rezultatet e të
mësuarit (RM)
dhe përmbajtja
RM 1 Nxënësi përcakton sistemin kardiovaskulare dhe limfatik
të kafshës.
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave për autopsi të kufomës
– Hapja e trupit të kafshës për autopsi
– Caktimi i lidhjeve të zemres me organe tjera
– Rregullat e sigurisë dhe të ruajtjes së mjedisit.
RM 2 Nxënësi përcakton organet brendshme në trupin e kafshës
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave
– Caktimi i organeve të sistemit të tretjes te ripërtypësit
– Caktimi i organeve të sistemit të tretjes te jopërtypësit
– Caktimi i organeve të sistemit të frymëmarrjes te llojet e
ndryshme të kafshëve dhe shpendëve
– Caktimi i organeve urogjenitale te llojet e ndryshme të
kafshëve dhe shpendëve
RM 3 Nxënësi përcakton organet e sistemit nervor, shqisor dhe
gjëndrrat endokrine
Përmbajtja
– Caktimi i trurit, boshtit kurrizor dhe nervave
– Caktimi i organeve shqisore te llojet e ndryshme të
kafshëve
– Caktimi i gjëndrrave endokrine
Procedurat e
vlerësimit

55
– Përzgjedhë drejt veglat e nevojshme për autopsi të
kufomës
– caktojë lidhjet e zemres me organe tjera
– respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së
mjedisit të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë
Nxënësi duhet të:
– përzgjedhë drejtë veglat e nevojshme
– caktojë organet e sistemit të tretjes te ripërtypësit
– caktojë organet e sistemit të tretjes te jopërtypësit
– caktojë organet e sistemit të frymëmarrjes te llojet e
ndryshme të kafshëve dhe shpendëve
– caktojë organet urogjenitale te llojet e ndryshme të
kafshëve dhe shpendëve
mjedisit
– caktojë trurin, boshtin kurrizor dhe nervat
– caktojë organet shqisore te llojet e ndryshme të
kafshëve
– përzgjedhë gjëndrrat endokrine
mjedisit
Metodat e
rekomanduara të
mësuarit
thertore, dhe fermë
– Nxënësit duhet të angazhohet në punë konkrete që kanë të
bëjnë me njohjen e ndërtimit anatomik të organeve të
kafshëve
– Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demostrimi praktik i
– Ata duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me rastet e
ndryshme që paraqiten.
– Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të zbatohet sa më shumë
kontrolli i demonstrimit praktik.
– Vlerësimi duhet të bëhet pas secilit rezultat të arritur të
mësimit
Baza materiale e Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të

56
domosdoshme sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:
- Laboratori
- Ferma
- therrtorja
- Materiali i nevojshëm (Atllasi Anatomisë së kafshëve si dhe
preparate të përgatitura dhe të konservuara etj).
PËRSHKRUESIT E MODULEVE TË PRAKTIKAVE PROFESIONALE

57
“Analizë e gjakut dhe e funksionit të zemres”
Lëmi: Bujqësi
Niveli: I
Klasa: 10
Numri i modulit 3
Qëllimi i
modulit
Një modul praktik që i pajisë nxënësit me aftësi praktike për të
ekzaminuar funksionin e gjakut dhe zemres.
Kohëzgjatja e
modulit
7K (42 orë)
Rezultatet e të
mësuarit (RM)
dhe përmbajtja
RM 1 Nxënësi merr gjakun.për ekzaminim.
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave për marrjen e gjakut
– Përzgjedhja e kafshës për marrjen e gjakut
– Pozicionimi i kafshës për marrjen e gjakut
– Caktimi vendit dhe i teknikës së marrjes së gjakut
– Marrja e gjakut prej kafshës
RM 2 Nxënësi kryen analizat laboratorike të gjakut të kafshës
Përmbajtja
- Përzgjedhja e veglave dhe e mjeteve të duhura
- Përgatitja e mostrës së gjakut për analizë laboratorike
- Caktimi i hematokritit, hemoglobinës dhe elementeve të
gjakut
RM 3 Nxënësi konfirmon punën e zemres
Përmbajtja
– Matja e pulsit te llojet e kafshëve të ndryshme
– Dëgjimi i toneve të zemres
Procedurat e
vlerësimit

58
- përzgjedhë drejtë veglat e nevojshme
- përzgjedh veglat për marrjen e gjakut
- caktojë drejt llojin e kafshës prej së cilës merret gjakut
mjedisit
- caktojë drejt teknikën e marrjes së gjakut
- përgatit mostrën e gjakut për analizë laboratorike
- caktojë hematokritin, hemoglobinën e gjakut
mjedisit
- kryejë matjen e pulsit te llojet e kafshëve të ndryshme
- caktojë tonet e zemres
- respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së
mjedisit
Metodat e
rekomanduara të
mësuarit
fermë
– Nxënësit duhet të angazhohet në punë konkrete që kanë të
bëjnë me analizat e gjakut dhe punën e zemres
– Vlerësimi duhet të bëhet pas secilit rezultat të arritur të
mësimit
Baza materiale e
domosdoshme
- Kafsha për marrjen e gjakut
- Ferma
- Laboratori me paisjet përkatëse

59
“Funksionimi i sistemeve të brendshme të kafshëve”
Lëmi: Bujqësi
Niveli: I
Klasa: 10
Numri i modulit 4
Qëllimi i
modulit
Një modul praktik që i paisë nxënësit me aftësi praktike për tu
përcaktuar funksionim e sistemit të tretjes, frymëmarrjes dhe organve
urogjinitale të kafshëve
Kohëzgjatja e
modulit
7K (42 orë)
Rezultatet e të
mësuarit (RM)
dhe përmbajtja
RM 1 Nxënësi konfirmon funksionet e organeve të tretjes
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave për marrjen e mostrës
– Përzgjedhja metodat për konfirmim
– Caktimi i lëvizjeve të rumenit
– Caktimi i analizave organoleptike, fiziko-kimike dhe
mikrobiologjike
– Caktimi i përmbajtjes së lukthit dhe prodhimit të gazrave
RM 2 Nxënësi konfirmon funksionet e organeve të frymëmarrjes
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave dhe materialeve të nevojshme
– Përzgjedhja metodat për konfirmim
– Caktimi i inspiriumit dhe ekspiriumit
– Caktimi i lëvizjeve të frymëmarrjes
RM 3 Nxënësi konfirmon funksionet e organeve urogjenitale
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave dhe metodave për marrjen e mostrës
së urinës
– Përgatitja e mostrës së urinës për analizë
– Kryerja e analizave fiziko-kimike të mostrave të urinës
Procedurat e
vlerësimit
Realizim i pranueshëm I modulit do të konsiderohet arritja e

60
– caktojë lëvizjet e rumenit
– kryejë analizat organoleptike, fiziko-kimike dhe
mikrobiologjike
– caktojë përmbajtjen e lukthit dhe prodhimit të gazrave
mjedisit
– caktojë inspiriumin dhe ekspiriumin
– caktojë lëvizjet e frymëmarrjes
mjedisit
- përgatit mostrat e urinës për analizë
- kryejë analizat fiziko kimike të mostrave të urinës
- respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes
së mjedisit
Metodat e
rekomanduara të
mësuarit
fermë
- Nxënësit duhet të angazhohet në punë konkrete që kanë të
bëjnë me analiza të përmbajtjes së organeve të tretjesë, të
frymëmarrjes dhe urogjenitale
Baza materiale e
domosdoshme
- Kafsha për marrjen e mostrave
- Ferma
- Laboratori me paisjet përkatëse

61
“Pregatitja e tokës për mbjellje”
Lëmi: Bujqësi
Profili: Blegtori
Niveli: I
Klasa: 10
Numri i modulit 5
Qëllimi i
modulit
Një modul praktik që i paisë nxënësit me aftësi praktike për të
kryer operacionet e nevojshme për përgatitjen e tokës për mbjellje.
Kohëzgjatja e
modulit
3,5K (21 orë)
Rezultatet e të
mësuarit (RM)
dhe përmbajtja
RM 1 Nxënësi parapërgatit mjetet për përgatitjen e tokës për
mbjellje.
Përmbajtja
– Përzgjedhja e veglave të nevojshme
– Përzgjedhja e ngastrës për punim
– Caktimi i llojit të punimit të tokës
– Përzgjedhja e paisjeve dhe mekanizimit për kryerjen e
mbjelljeve
– Caktimi i paisjeve për lloje dhe kushte tokash të veçanta
– Caktimi i makinave ngjitëse për traktor dhe transportimi i
tyre në vendin e punës
RM 2 Nxënësi kryen lëvrimin e tokës
Përmbajtja
– Përzgjedhja e llojit të pllugut
– Caktimi i mënyrave të lavrërimit
– Kryerja e punimeve
– Kontrolli i cilësisë së punimeve
RM 3 Nxënësi kryen punimin plotësues të tokës.
Përmbajtja
– Përcaktimi i paisjeve për punimin plotësues të tokës
(disku, lesat, frezat, cilindrat, kultivatorët)
– Kryerja cilësore e punimeve plotësuese të tokës
– Kontrolli i cilësisë së punimeve
– Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisi
Procedurat e Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e

planprogrami blegtoru.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

planprogrami blegtoru.doc