2. AMBALAJ
• Ambalaj, ürünleri dış etkilerden koruyan,
onları bir arada tutarak; taşıma, depolama,
dağıtım, tanıtım ve pazarlama işlemlerini
kolaylaştıran, metal, kâğıt, karton, cam,
plastik, v.b. malzemelerden yapılmış dış
örtülerdir. Kısaca ambalaj, içerisinde ürün
bulunan koruyucudur. [1]
• Ambalajlama, bir ürünün son tüketiciye
zarar görmeden ve en az maliyetle
ulaştırılmasını sağlayan bir araçtır. [2]
Resim 1 : [3]
3. Ambalajın fonksiyonları açısından yapılmış tanımları;
• Ambalaj; ürünlerin iyi şekilde korunabilmeleri ve
taşınabilmeleri için konuldukları kap ve zarflardır.
• Ambalajlama; ürünlerin korunabilmesi, tanınabilmesi,
sürüklenebilmesi ve kullanımlarının
kolaylaştırılabilmesi için kaplardan, eklentilerden,
süsleme veya etiketlemeden yararlanılmasıdır. [4]
Resim 2 : [5]
4. Ambalajın reklam ve tanıtım işlevi açısından yapılmış tanımları;
• Ambalaj, bir satış yerinde reklam aracıdır.
Tüketicinin ilgisini çeker ve kapsadığı ürüne ilişkin
nesnel ve duygusal bilgilenmeyi sağlar.
• Ambalaj görsel yolla yapılan bir satış görüşmesidir.
• Ambalaj içine konan ürünün anlamını taşıyan bir
araçtır.
• Kısacası ambalaj "sessiz bir iletişim aracı "dır. [4]
Resim 3 : [6]
5. • Satış Ambalajı ( Birincil Ambalaj ):
Herhangi bir ürünü tüketiciye veya son kullanıcıya ulaştırmak amacıyla
satış noktasında sunulan, bir satış birimi olarak tanımlanan ve ürünle
birlikte satın alınan ambalaj.
• Dış Ambalaj (İkincil Ambalaj):
Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak şekilde
tasarlanmış, üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliğinin
değişmesine neden olmayan ambalaj.
• Nakliye Ambalajı (Üçüncül Ambalaj) :
Satış veya dış ambalajın taşıma ve depolama işlemleri
sırasında zarar görmesini önlemek; ürünün üreticiden satıcıya nakliyesi
sırasında taşımayı kolaylaştırmak ve depolama işlemlerini sağlamak
amacıyla kullanılan ambalaj. [4]
Resim 4 : [7]
6. Ambalaj Tasarımının Tarihçesi
• Bilimsel anlamda ambalajlama yeni bir kavram
olmasına karşın, kökeni insanlığın tarihi kadar
eskidir.
• Ambalajlama yaprak gibi doğal malzemelerle
başlamıştır.
• Daha sonra, dokunmuş malzemeler ve çömlekler
gibi ürünlerle seri üretime geçilmiştir. [8] [9]
Resim 5 : [9]
7. • Cam ve ahşap ambalajların yaklaşık 5000 yıldır kullanıldığı tahmin edilmektedir.
• 1823 yılında İngiliz Peter Durand, sac levhadan yapılma ilk metal ambalaj olan "canister” in
patentini almıştır. Çift dikişli üç parçalı teneke kutu 1900 yılında kullanılmaya başlanmıştır.
Resim 7 : [9]Resim 6 : [9]
Resim 8 : [9]
8. • Kâğıt ve karton 1900'lü yıllarda önemli ambalaj malzemeleri haline gelmişlerdir.
• Plastik ambalaj 1950'li yıllardan sonra yaygın olarak kullanılmaya başlanmış,
sektördeki büyüme 1970'li yıllardan bu yana hızlanmıştır.
Resim 11 : [12]
Resim 9 : [10] Resim 10 : [11]
9. Ambalaj Tasarımı Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Ambalaj tasarımında öncelikle ürün, tasarımcı
tarafından iyi bir şekilde tanınmalıdır.
• Ambalaj tasarımı yapılırken, ambalaj üzerinde ürünle
ilgili ağırlık, fiyat, üretim tarihi, son kullanım tarihi,
ürünün içeriği, üretici firmanın adı, kullanım
açıklaması, TSE’li olup olmadığı gibi tüm bilgiler
bulunmalıdır.
• Ambalaj üzerinde kurumun ya da ürünün logosu
veya amblemi, iletişim bilgileri bulunmalıdır.
• Ambalaj tasarımı yapılırken içinde taşıdığı ürüne ait
olan özelliklerin yansıtılmasına özen gösterilmelidir.
• Ambalajın rengi, seçilen yazı ve biçimler uyumlu
olursa; görsel etkisi kuvvetli olur ve tüketici
belleğinde iyi bir imaj yaratılmasını sağlar. [13]
Resim 12 : [14]
10. • Ambalajda renk seçimi, alıcının düşünceleri ve
duygularını etkilemesi, onu satın almaya yönlendirmesi
açısından önemli bir konudur. Bu sebeple ürüne uygun
renkler tercih edilmeli ve dikkat çekici olmalıdır.
• Ambalajın yan ve üst yüzeyleri de ürünün tanıtımı
aşısından önemlidir. Bu nedenle tasarım aşamasında
ambalajın yan ve üst yüzeyleri de ürünü tanıtabilir
nitelikte hazırlanmalıdır.
• Ambalaj, ürünün tüketiciye sunulduğu zaman
bulunduğu her yerde ve her konumda çekici olma ve
anlaşılma özelliğini taşımalıdır.
• Ambalaj üzerinde kullanılan görseller yüksek kalitede
ve anlaşılır olmalıdır. [13]
Resim 14 : [16]
Resim 13 : [15]
11. Ambalaj Tasarım Fiyatları
Tasarım fiyatını etkileyen etmenler:
• Tasarım sürecinin uzunluğu
• Süreçte harcanan emek
• Kullanılan renk sayısı
• Ambalaj boyutu [13]
Resim 15 : [17]
12. Ambalajda Grafik Tasarımı:
• Ambalajda grafik tasarımı, satışa sunulan ürünün tüm
özellikleriyle tüketiciye yansıması ve onunla diyalog
kurmasını sağlayan önemli bir araçtır.
• Ürünün dilidir. Bu dilin etkili olması, tanıtımın olumlu
sonuçlanmasını sağlar.
• Ürün, kullanıcısının toplumsal konumunu sosyal ve
politik dünya görüşünü, teknik anlayış ve yaklaşımlarını,
eğitim düzeyini ve kültürel bağlılıklarını görsel olarak
iletmek zorundadır.
• İyi bir ambalaj tasarımı, her zaman, yapısal ve görsel
tasarımı, uyumlu bir bütünlük içerisinde bir araya
getirmelidir. [8] [1]
Resim 16 : [18]
13. Ambalaj tasarımcısının görevleri:
• Yaptığı işin uygulama basamaklarını irdelemeli
• Ambalaj malzemelerini tanımalı, olumlu ve olumsuz özelliklerini bilmeli
• Paketleme biçimlerini bilmeli, tasarımlarında malzeme israfından kaçınmalı
• Baskı işlemlerini ve tasarıma ilişkin sorunları çözebilmeli
• Matbaacı ile diyalog içinde olmalı, işin bitimine kadar kontrolünü sürdürmeli
• Ürüne yapısal olarak uygun tasarımlar yapmalı
• Ambalajda ürünü ve firma logosunu istenen şekilde tanıtılabilmeli [1] [19]