Safety and environmental matters pertaining to offshore oil & gas operations in the Cypriot exclusive economic zone. Protecting oil and gas assets, the marine environment, and human life are of paramount importance

1. Ασφάλεια και περιβάλλον στην
βιομηχανία Π&ΦΑ
Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, PhD
Ερευνητικός Συνεργάτης, Ερευνητικό Κέντρο ΚΟΙΟΣ,
Πανεπιστήμιο Κύπρου
Energy Engineer, Energy Sequel
Σεπτέμβρης 2013

2. Σύνοψη
 Ασφάλεια και κουλτούρα ασφάλειας
 Περιβάλλον & εξόρυξη Π&ΦΑ
 Θαλάσσια ρύπανση
 Ατύχημα BP Deepwater Horizon (2010)
 Ατύχημα Exxon-Valdez (1989)
 Περιβαλλοντικά Πτυχές Κυπριακού ΦΑ
2

3. Περί ασφάλειας…
 Τι είναι το ατύχημα;
 Αναπάντεχο και απρογραμμάτιστο γεγονός με αρνητικό αποτέλεσμα
 Σχεδόν πάντα νέοι κανονισμοί έρχονται μετά τα ατυχήματα
 Οι αιτίες είναι σχεδόν πάντα πολλαπλές
 Εξουδετέρωση πηγής κινδύνου
 Μεταφορά με ελικόπτερα είναι επικίνδυνη. Τι κάνουμε;
 Μεταφορά με σκάφος, μεγαλύτερες βάρδιες, μη-μόνιμη επάνδρωση
 Τα ατυχήματα έχουν πολλά να διδάξουν π.χ. Μαρί
3

4. Κουλτούρα ασφάλειας
 Το κλειδί είναι η αφοσίωση των υπαλλήλων στην ασφάλεια
 Η Du Pont λειτουργεί ως πρότυπο για ασφάλεια
 Νοοτροπία ασφάλειας (attitude of mind)
 Πώς «μετράμε» την ασφάλεια;
 Δείκτης safety performance:
 Lost time incidents (LTI, 1 μ>)
 Κόστος ατυχήματος
 Hazard & operability (HAZOP)
 Εντοπισμός κινδύνων για προσωπικό
& εξοπλισμό
4

5. Χρήση HAZOP σε εξέδρες & εξοπλισμό
 Piper Alpha (1988): απώλεια 167 ζωών
 Σωστικές λέμβους (freefall lifeboats)
 Βαλβίδες εκτάκτου ανάγκης (emerg. valves)
 Εκκένωση εκτάκτου ανάγκης (escape route)
 Ανεξάρτητοι χώροι διαμονής
 Πυρίμαχα επιχρίσματα (heat resist.)
 Διακοπή λειτουργίας εξοπλισμού
επεξεργασίας (computer controlled)
 Εφαρμογή σε FLNG
5

6. Safety management system (SMS)
 Στο ΗΒ εφαρμόζεται το SMS:
 Οργανωτική δομή
 Διαχείριση προτύπων [ασφάλειας] προσωπικού
 Αξιολόγηση ασφάλειας
 Διαδικασίες σχεδιασμού [ασφάλειας]
 Διαδικασίες για λειτουργία, συντήρηση, αλλαγές και έκτακτη ανάγκη
 Διαχείριση ασφάλειας από υπεργολάβους σε σχέση με το έργο τους
 Εμπλοκή προσωπικού σε θέματα ασφάλειας
 Αναφορά, διερεύνηση & παρακολούθηση ατυχημάτων &
περιστατικών
 Παρακολούθηση συστήματος [SMS]
6

7. Κανονισμοί και διαδικασίες σε εξέδρες
 Υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών
 Προγραμματισμένη συντήρηση εξοπλισμού
 Πιστοποίηση από τρίτους (3rd party verification)
 Διαδικασίες διακοπής εργασιών πχ διάτρησης
 Διαδικασίες εκκένωσης πχ έκρηξης ή ανεξέλεγκτης ροής
 Μέτρα προστασίας πχ αντιολισθητικά παπούτσια
 Απαραίτητος εξοπλισμός έκτακτης ανάγκης πχ boom,
διαλυτική ουσία (dispersant)
 Εκπαίδευση & ασκήσεις
 Σημάνσεις, φανοί, συντονισμός, κλπ
7

8. Περιβάλλον
8

9. Περιβάλλον & εξόρυξη Π&ΦΑ
 Εταιρείες εκδίδουν “sustainability report”
 “Environmental management system” βάση του ISO 14001
 Αναγνώριση & διαχείριση περιβαλλοντικών κινδύνων
 Τήρηση περιβαλλοντικών «επιδόσεων» σημαντική:
 Οικονομικά αποτελεσματική πχ BP
 Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
 Διασφαλίζει τις παρούσες εργασίες
 Επηρεάζει μελλοντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες πχ δάνεια
9

10. Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΙΑ)
 Καταγράφει δυνητικές φυσικές, βιολογικές, κοινωνικές
επιπτώσεις συμπ. και υγείας
 Εκπόνηση ΕΙΑ:
 Σεισμικές επισκοπήσεις
 Εξερευνητικές και επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις
 Ανάπτυξη πεδίων και εγκατάσταση εξοπλισμού
 Παραγωγή και εγκατάλειψη πεδίων
 Συνήθως εκπονείται από ανεξάρτ. ειδικούς/οργανισμούς
 Διαβούλευση με κοινότητες, κυβερνητικά τμήματα, ΜΚΟ
 Μπορεί να επηρεάσει την έκβαση του έργου,
χρονοδιαγράμματα, κόστος, κλπ
10

11. Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΙΑ)
11

12. Θαλάσσια ρύπανση
 Πετρελαϊκά προϊόντα
 Ζημιογόνες ουσίες σε υγρή μορφή
 Επικίνδυνες ουσίες σε πακεταρισμένη μορφή
 Λύματα πλοίων & στεριάς
 Σκουπίδια
 Ατμοσφαιρικοί ρύποι από πλοία
 Ρύπανση από πλαστικά (plastic debris):
 Κίνδυνοι για τη θαλάσσια ζωή
 Ασφυξία, παγίδευση, κατάποση σε πουλιά, ψάρια, θηλαστικά
12

13. Μεγαλύτερες πετρελαιοκηλίδες
13
Πηγή: Hadjistassou C. (2004) Rethinking marine environmental policy

14. Πετρελαιοκηλίδες
14
Πηγή: Rae P et al (2010) Energy imperative

15. Καύση Αερίου (Gas Flaring)
 Λόγοι:
 Μεγάλη απόσταση από τις αγορές
 Έλλειψη υποδομής
 Κίνδυνος επανα-εισαγωγής του στο πηγάδι
 Απουσία (τοπικής) αγοράς
 Ποσότητες: 134 bcm/έτος
 1/3 των αναγκών αέριου
της ΕΕ
 Ρωσσία: 35.2 bcm (2010)
 Νιγηρία: 15.2 bcm
15
Πηγή: Παγκόσμια Τράπεζα

16. Exxon-Valdez (1989)
 Προσάραξη δεξαμενόπλοιου στην Αλάσκα, 24/03/1989
 Μήκος: 300μ x 51m x 20μ, μονού τοιχώματος
 Διαρροή 37,000 τόνου αργού & περιβαλλοντική ζημιά
 Κόστος: $2.8 δις
 Οι ΗΠΑ μονομερώς απαγόρευσαν τα Δ/Ξ 1ου τοιχώματος
 Το 2005 απαγορεύτηκαν τελείως από τον ΔΝΟ
16
Πηγή: Βικιπαίδεια (2013) ExxonValdez

17. Πετρελαιοκηλίδα BP Deepwater Horizon
 Συνέβηκε 20 Απριλίου, 2010 στον κόλπο του Μεξικού
 Στοίχισε τη ζωή σε 11 άτομα & τραυμάτισε 16
 Μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στις ΗΠΑ
 Πετρελαιοκηλίδα: 5 εκ. βαρέλια (180,000τ)
 Προσπάθειες να σφραγίσουν το πηγάδι απέτυχαν
 Relief well: 15/07/10
 Γιγαντιαία περιβαλλοντική επιχείρηση
 Στοίχισε στην BP $42 δις (02/2013)
 Πιθανές αιτίες: αποτυχία του αποτροπέα εκρήξεων
17

18. Η ανατομία του Deepwater horizon blowout
18
Πηγή: New York Times (2010)

19. Περιβαλλοντικά Πτυχές Κυπριακού ΦΑ*
 Εκπόνηση ξεχωριστής περιβαλ. μελέτης για κάθε στάδιο
 Φάση αναζήτησης: περιορισμένες επιπτώσεις, air-guns,
ατμοσφαιρικοί ρύποι, σκουπίδια
 Φάση εξερεύνησης: Λάσπη γεώτρησης,
θρύμματα, αγκυρώσεις, αποτροπέας εκρήξεων
 Ανάπτυξη πεδίων Υ/Α: flowlines, καλώδια,
πλατφόρμας, αγκυρώσεις, ατμ ρύποι. Βένθος
 Μεταφορά Υ/Α: Πόντιση αγωγών, ζημία
στη θαλάσσια χλωρίδα & πανίδα
 Απογραφή θαλάσσιων ειδών: βένθος &
νήκτον
19
*Χατζηστάσου Κ. Η Περιβαλλοντική Πτυχή της Αξιοποίησης Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων («Πολίτης» 23 Οκτ., 2011)
Θαλάσσιο όρος «Ερατοσθένης»

20. Σας ευχαριστούμε!
Στοιχεία επικοινωνίας:
Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, PhD
E-mail: energysequel@gmail.com
Τηλ.: 96-276761
Ιστοσελίδα: www.energysequel.com
20