Oil & gas industry review, oil & gas formation, non-conventional oil & gas, 7 sisters, oil companies, national oil companies, LNG ships, export terminals, LNG plant

1. Ιστορικό & επισκόπηση της Βιομηχανίας
Πετρελαίου & Φυσικού Αερίου
Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, PhD
Ερευνητικός Συνεργάτης, Ερευνητικό Κέντρο ΚΟΙΟΣ,
Πανεπιστήμιο Κύπρου
Energy Engineer, Energy Sequel
Σεπτέμβρης 2013

2. Σύνοψη
 Δημιουργία πετρελαίου & φυσικού αερίου (Π&ΦΑ)
 Ιστορική επισκόπηση βιομηχανίας Π&ΦΑ
 Πετρέλαιο
 Φυσικό αέριο
 Βιομηχανία Π&ΦΑ
 Μη-συμβατικές πηγές Υ/Α
2

3. Δημιουργία Πετρελαίου/ΦΑ
 Συσσώρευση οργανικού υλικού (πλαγκτόν, άλγες,
θαλάσσια ζωή) με λάσπη μέσα σε ιζήματα
 Καταβύθιση και αποδόμηση του
οργανικού υλικού
 Συνθήκες ψηλής θερμοκρασίας &
πίεσης
 Πάροδος εκατομμυρίων ετών
δημιουργήθηκε το πετρέλαιο ή/και ΦΑ
3
Βισκαϊκός κόλπος , Γαλλία

4. Συστήματα πετρελαίου & φυσικού αερίου
 Απαραίτητες προϋποθέσεις:
 Οργανική ύλη
 Μητρικά πετρώματα (source rock)
 Πέτρωμα κάλυμμα (cap)
αδιαπέρατα πετρώματα
 Ταμιευτήρας
(πορώδες, διαπερατός)
 Μετανάστευση πετρελαίου
 Κατάλληλη γεωλογική
ιστορία
(timing)
4
Πηγή: DK Eyewitness (2007) “Oil”
1
2
3
4

5. Ιστορική ανασκόπηση βιομηχανίας πετρελαίου
 1859: “Συνταγμ.” Drake, ορύσσει το πρώτο πηγάδι, ΗΠΑ
 1870: John Rockefeller δημιουργία Standard Oil
 1892: Ηλεκτρισμός (Έντισον)
 1896: Κυκλοφορεί το 1ο αυτοκίνητο (Ford)
 1901: Ανακάλυψη Spindletop, Texas
 1908: Anglo-Persian ανακαλύπτει πετρ. (Ιράν)
 1911: Διάλυση Standard Oil Trust
5

6. Ιστορική ανασκόπηση βιομηχανίας πετρ. (2)
 1938: Ανακάλυψη πετρελαίου σε Κουβέιτ & ΣΑ
 1956: Κρίση Σουέζ– διακοπή ναυσιπλοΐας
 1969: Εντοπισμός πετρελαίου στη Β. Θάλασσα
 1972-3: Αραβικό εμπάργκο πετρελαίου
 1979-81: Σάχης → Χομεϊνί: τιμολογιακός πανικός
 1990: Ιράκ εισβάλει στο Κουβέιτ
6

7. Πετρέλαιο
7

8. Τι είναι το πετρέλαιο;
 Φυσική οργανική ουσία από Η & C
 Πετρέλαιο (petroleum): φυσικό αέριο (ΦΑ) & πετρελ. (oil)
 Συνήθως υγρό. Συναντάται σε στερεά & αέρια μορφή
 Μπορεί να περιέχει Ν, S, Ο
 Εντοπίζεται σε γεωλογικούς
σχηματισμούς
 Εύφλεκτο
 Απελευθερώνει θερμότητα &
θερμοκηπιακούς ρύπους
 Πρώτη ύλη
8
Bitumen
Υδρογονάνθρακες

9. Οφέλη από τη χρήση πετρελαίου & ΦΑ
 Η παγκόσμια οικονομία βασίζεται στο πετρέλαιο & ΦΑ
 Ανάπτυξη άρρηκτα συνδεδεμένη με κατανάλωση ενέργειας
 80% παράγωγης πετρ. στις μεταφορές
 Ευκολία μεταφοράς (υγρά)
 Ψηλή ενεργειακή πυκνότητα
(Diesel: 38 MJ/L)
 Ασφάλεια – πρακτικότητα
 Πετροχημικά
 Πλαστικά
 Νάιλον
 Καλλυντικά
 Ασπιρίνη
9

10. Υλικά από πετρέλαιο
10
Πηγή: DK Eyewitness (2007) “Oil”

11. Πετρέλαιο
 Εκτιμήσεις: 6-8 τρις βαρ. (συμβατικά), 6-8 τρίς (μη-συμβ.)
 1 τρις βαρέλια κατανάλωση από το 1859
 Κατανάλωση: 31 δίς βαρ./έτος (2009)
 20ο αιώνα: Π, ΦΑ & άνθρ. → 85% παγκ ενεργ. μίγματος
 Αποτελεί το 40% του ενεργειακού μίγματος (Rae, 2010)
 Αύξηση παραγωγής από μη-συμβατικές πηγές
11

12. Παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα: 1990-2030
12
Source: BP Energy Outlook (2013)
Προβολή

13. Μη-συμβατικές μορφές Υ/Α
 Ασφαλτούχοι άμμοι (Tar Sands), Καναδάς
 Έκταση: 141,000 km2 (15 Κύπρο)
 Ποσότητες: 178 δισ. βαρέλια πετρελαίου
 1.8 εκατ. βαρ/μέρα
 Σχιστολιθικό Π&ΦΑ
 Υδραυλική ρωγμάτωση
 Ενεργειακή επανάσταση ΗΠΑ
 Υπεράκτια
 Κόλπος Μεξικού
 Βραζιλία
 Δυτική Αφρική
 Ανατολική Αφρική
 Β. Θάλασσα
13
Πηγή: MIT Tech. Review Dec., 2011

14. Χαρακτηριστικά πετρώματος ταμιευτήρα
14
Πετρέλαιο
Κόκκοι
πετρώματος
Ενδογενές νερό

15. Τιμές αργού πετρελαίου: 1861-2011
15
Πηγή: BP Stat Review (2012)

16. Οι 7 «αδελφές» (The 7 sisters)
1. Standard of New York (Exxon)
2. Standard of New Jersey (Mobil)
3. Standard of California (Chevron)
4. Anglo-Persian Oil Company (BP)
5. Royal Dutch/Shell (Shell)
6. Gulf Oil (Chevron)
7. Texaco (Chevron)
16

17. Σήμερα: “big oil” ή “supermajors”
1. ExxonMobil corp. (ΗΠΑ)
2. BP plc (ΗΒ)
3. Total SA (Γαλλική)
4. Royal Dutch Shell plc (Ολλανδία)
5. Chevron corp. (ΗΠΑ)
6. Conoco-Phillips (ΗΠΑ)
17

18. Ποιος ελέγχει τα αποθέματα πετρελαίου;
 Οι Supermajors ελέγχουν 6% παγκ. αποθεμάτων πετρελ.
 Το 78% των παγκ. αποθεμάτων ελέγχεται από NOCs
 NOCs παράγουν το 52% του πετρελαίου (ΕΙΑ, 2007)
18
Πηγή: PFC Energy (2008)

19. Μας τελειώνει το πετρέλαιο;
19
Πηγή: BP Energy Outlook (2012)
 Εγνωσμένα αποθέματα Π&ΦΑ αλλάζουν με την τεχνολογία
Αύξηση: +22.7 %
Αύξηση: +30.4%

20. Μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγικές χώρες
20
Πηγή: BP Statistical Review 2009

21. Εισαγωγές πετρελαίου ΕΕ-27
21
Πηγή: E. Commission: European Statistical Pocketbook, 2010
3,979 εκατ. βαρέλια
545 εκατ. τόνους

22. Φυσικό αέριο
22

23. Ιστορία του ΦΑ
 Ναός Δελφών: «καιγόμενη πηγή»
 200 ΜΧ: Πρώτη χρήση ΦΑ στην Κίνα
 1870: Πίτσμπουργκ πρώτη πόλη που χρησιμοποίησε ΦΑ
 1881: Standard Oil μονοπώλησε την αγορά ΦΑ στις ΗΠΑ
 1959: Πρώτες εξαγωγές ΥΦΑ με το «Methane Pioneer»
 Ο εντοπισμός ΦΑ όταν έψαχναν Π θεωρείτο αποτυχία
23

24. Τι είναι το φυσικό αέριο;
 ΦΑ: μεθάνιο (CH4): 70-90% w%, Έθανιο (C2H6): 5-15%
 Μεθάνιο: άοσμο, άχρωμο, μη-τοξικό, μη-διαβρωτικό
 Υγροποιείται στους −161°C
 Καταλαμβάνει 1/600 όγκου εν σχέση με την αέρια μορφή
καθιστώντας τη μεταφορά του με πλοία συμφέρουσα
 Τη μυρωδιά του την αποκτά από το methanethiol
 Εύφλεκτο ή εκρηκτικό μόνο σε συγκέντρωση
5-15% στον αέρα
 Συμβόλαια πώλησης διάρκειας 15-20 χρόνια
 Το φυσικό αέριο δεν είναι υγραέριο (LPG: C3H8, C4H10)
24

25. Φυσικό αέριο
 Θ:Ίσως μια μέρα η «βιομηχανία Π&ΦΑ» να μετονομαστεί
σε «βιομηχανία ΦΑ &Π»
 Καθαρότερος Υ/Α: CH4+O2=CO2+2H20+θερμοτ. 142kJ/kg
 Θ: Αποληψιμότητα πεδίων ΦΑ: 70-80% (Π: 30-40%)
 Θ: Περιορισμένη επεξεργασία πριν τη χρήση (vs Π)
 Θ: ΥΦΑ μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη μοτοκίνηση
 Θ: Μπορεί να μετατραπεί σε ντίζελ
 Α: «Δύσκολη» μεταφορά στις αγορές
 Α: Μπορεί να προκαλέσει ασφυξία
 Α: Δαπανηρές υποδομές για εξαγωγή
 Α: Καύση ή απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα
25

26. Αποθέματα φυσικού αερίου (1)
26
Πηγή: BP (2012)
Μονάδες: Τρις Κυβικά Μέτρα (τκμ)
Σύνολο: 208.5 τκμ (2011)
Σύνολο: 131.2 τκμ (1991)

27. 27
Αποθέματα φυσικού αερίου (2)
Πηγή: BP (2012)
Σύνολο: 208.5 τκμ

28. Εισαγωγές φυσικού αερίου ΕΕ-27
28
Πηγή: E. Commission: European Statistical Pocketbook, 2010

29. Παραγωγή & Κατανάλωση ΦΑ
29
Πηγή: BP Natural gas , 2013

30. Μελλοντικές ενεργειακές προβλέψεις
30
Πηγή: BP Energy Outlook 2030 (2013)
2010: 10 tcf/έτος
2030: 15 tcf/έτος
2.8
1 κυβικό μέτρο = 35.3 κυβικά πόδια
Φυσικό ΑέριοΕνεργειακές Πηγές

31. Δίκτυο αγωγών Ευρώπης
31
Πηγή: ΙΕΑ (2011)

32. Δίκτυο αγωγών ΗΠΑ
32
Πηγή: ΙΕΑ (2011)

33. Σημαντικές ενεργειακές εξελίξεις
 2011: Ατύχημα στη Φουκουσίμα
 Απόφαση Γερμανίας & Ελβετίας να
αποσύρουν την πυρηνική ενέργεια
 Ροπή προς ΦΑ από αναδυόμενες
οικονομίες
 Αξιοποίηση κοιτασμάτων σχιστολιθικού ΦΑ (shale gas)
 ΙΕΑ: «Χρυσή εποχή ΦΑ»: 25% ενεργειακού μίγματος
33

34. Η αγορά υγροποιημένου ΦΑ
34
 ΙΕΑ: «Χρυσή εποχή ΦΑ»: 25% ενεργειακού μίγματος
 ΥΦΑ: Μερίδιο ΦΑ από 9% (2010) → 15.5% (2030)
 ΥΦΑ από Μοζαμβίκη & Τανζανία (100 tcf ΦΑ);
 Αυστραλία ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ΥΦΑ το 2017
— αποθέματα: 400 tcf | Browse | Preclude | Ichthys | Pluto
 Οι ΗΠΑ (επανάσταση σχιστολιθικού ΦΑ) θα εξάγουν ΦΑ το
2017

35. Εμπόριο υγροποιημένου ΦΑ
35
Πηγή: BP Energy Outlook 20301 κυβικό πόδι = 0.0283 κυβικά μέτρα

36. Εισαγωγές-Εξαγωγές ΥΦΑ
36

37. Μας τελειώνει το ΦΑ;
 Υπάρχει αρκετό ΦΑ για 300 χρόνια (IEA)!
37
Πηγή: BP Energy Outlook (2012)
Αύξηση: +28.4 %
Αύξηση : +23.7 %

38. Τιμές ΦΑ
38
Πηγή: BP Statistical Review of World Energy, June 2011
cif: cost + insurance + freight

39. Κυριότερα δρομολόγια Φ/Α
39
Πηγή: BP Statistical Review of World Energy, June 2011

40. Ενεργειακή επανάσταση ΗΠΑ
 Υδραυλική ρωγμάτωση
40
Πηγή: National Geographic

41. Marcellus shale
 141 tcf
41
Πηγή: National Geographic

42. Ενεργειακή επανάσταση ΗΠΑ (2)
 Εξόρυξη σχιστολιθικού ΦΑ & Π (shale gas & oil)
 Τεχνικά & οικονομικά εφικτό
 Οι λόγοι:
 Εκτενή γεωλογικά & σεισμικά δεδομένα
 Άφθονη χρηματοδότηση από την Wall Street
 Οι πολίτες έχουν τα δικαιώματα των ορυκτών
 Παροχή νερού
 Δικαιώματα πρόσβασης στους αγωγούς
 Εμπειρία με την τεχνολογία
 Ντόπια αγορά & κατανάλωση
 Αφθονία ΦΑ & Π
42

43. Υπεράκτια παραγωγή πετρελαίου
43

44. Υπεράκτια παραγωγή Π&ΦΑ
44

45. Παγκόσμια χρήση πετρελαίου
45

46. 46
Βιομηχανία Π&ΦΑ

47. Oilfield service (OFS) companies
 Οι εταιρείες OFS δεν κατέχουν αποθέματα Π&ΦΑ
 Υπεργολαβίες από NOCs & IOCs
 Τι είναι οι oil field service companies?
 Κατασκευές & υπεργολάβοι πχ, Aker solutions
 Εταιρείες παροχής υπηρεσιών πχ, Schlumberger, Baker Hughes
 Πωλήσει εξοπλισμού πχ, NATCO Group (ηλεκτρολογικά)
 Η αγορά OFS:
 Schlumberger: $40bn έσοδα; 115,000 προσωπικό
 Halliburton: $25bn; 68,000 προσωπικό
 Baker Hughes: $20bn; 58,000 προσωπικό
 Weatherford: $13bn; 57,000 employees
47

48. Oilfield service (OFS) companies
 Μερικές από τις υπηρεσίες:
α) Κατασκευές & υπεργολάβοι: σχεδιασμός γεωτρύπανων (Aker slns),
πόντιση αγωγών (Saipem)
β) Εταιρείες παροχής υπηρεσιών: όρυξη πηγαδιών (Schlumberger),
σωληνώσεις, τσιμέντωση, διαγραφίες (logging), πολφός, σεισμικά
γ) Πωλήσεις εξοπλισμού: ηλεκτρικά καλώδια (Siemens), umbilicals,
καταδυτικός εξοπλισμός, υποβρύχιες συγκολλήσεις, κοπτικά άκρα,
επισιτισμός, μεταφορά προσωπικού, κλπ
48

49. Σας ευχαριστούμε!
Στοιχεία επικοινωνίας:
Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, PhD
E-mail: energysequel@gmail.com
Τηλ.: 96-276761
Ιστοσελίδα: www.energysequel.com
49