Portretten van vluchtelingen voor Glamour 2/2012

1. Gwoman
Were ld
vrouweN
Atusa
‘ k ben zelfs in
I
hongerstaking
geweest’
De overheid kan hard roepen dat de regels voor immigratie strenger moeten
worden en dat ze het liefst de grenzen zou sluiten. Maar het zal je gebeuren,
dat je op stel en sprong je eigen land moet verlaten.Vijf vrouwen vertellen hoe
het is om in een vreemde omgeving een nieuw leven op te bouwen.
Interviews: Elles Beijers | Fotografie: Philippe Vogelenzang | Styling: Dimphy den Otter
Wie: Atusa Lalizadeh (35) Dam, waar het kermis was. Ik had een rug- Hoe kijk je terug op de afgelopen is dat met het uitzetten van asielzoekers
Uit: Iran zak bij me, maar opeens dacht ik: wat voelt vijftien jaar? “Met heel veel plezier. veel talent verloren gaat. Ik vind het
In Nederland sinds: 15 jaar het licht. Bleek mijn tas te zijn afgesne- Het was niet makkelijk om mijn hele leven merkwaardig dat Nederland jonge
Beroep: in between jobs, den, ik was alles kwijt. Op de Dam kwam om te gooien en me in alles aan te passen. asielzoekers die met steun van het UAF
op zoek naar een baan in ik een echtpaar tegen met een vertrouwde De taal leren zodat ik een studie kon gaan (zie kader, pag. 18) gestudeerd hebben,
sales en marketing oogopslag, zij kwamen ook uit Iran. Ik heb doen. Het was zwaar en ook eenzaam af uitzet om vervolgens kennismigranten uit
mijn verhaal verteld en mocht mee naar en toe. Maar het heeft een wereldburger India en andere landen wél toe te laten.
Vluchten uit Iran “Mijn vader was huis. Daarna heb ik asiel aangevraagd.” van me gemaakt, ik kan me overal redden.
politiek actief en dat betekende dat mijn Ik heb geleerd dat menselijke waarden Mooiste herinnering? “Ik heb altijd
bewegingsvrijheid ook beperkt was. Verblijfsvergunning “Die heeft universeel zijn: iedereen is afhankelijk van gedacht dat ik hier tijdelijk zou zijn. Maar
Bovendien heb ik rechtvaardigheid hoog drie jaar geduurd, ik moest vijf keer naar liefde en verbondenheid.” een paar jaar geleden was ik een weekendje
zitten en kon ik niet tegen wat er om me de rechter. Ik ben zelfs in hongerstaking naar Duitsland en ik reed met de trein
heen gebeurde. Als je opkomt voor jezelf geweest. Niet voor mezelf, maar in het Wat vind je van het Nederlandse Nederland binnen toen ik de conducteur
of anderen in zo’n gesloten maatschap- AZC waar ik zat, zouden mensen worden asielbeleid? Het mag van mij wel wat hoorde die ons welkom heette. Opeens Jack (Avelon), T-shirt
(Étoile Isabel Marant
pij, dan is dat tricky. Dus ben ik gevlucht. teruggestuurd en dat vond ik onrechtvaar- menswaardiger. Je kunt mensen niet voelde ik het in mijn borst: ik ben thuis. Als
via de Bijenkorf),
Via allerlei omwegen belandde ik na vijf dig. Daardoor ging mijn eigen zaak ook jarenlang in onzekerheid laten om ze ver- ik al blij word van het horen van de Neder- broek (See by Chloé),
maanden in Amsterdam. Ik liep naar de vrij snel.” volgens uit te zetten. Wat ook jammer is, landse taal, dan ben ik geland.” G pumps (Hugo).
090 glamour glamour 091

2. Gwoman
Witteman geweest om ons verhaal Wie: Nene Barry (26) Bijzonder aan Nederland
te doen. Ik denk liever niet terug aan Uit: Guinee “De zelfstandigheid. In Guinee leef
de afgelopen tien jaar. We hebben In Nederland sinds: 10 jaar je meer in groepsverband. Al vond
al die tijd in onzekerheid gezeten. Beroep: Student ik het in het begin best gek om
Rond het generaal pardon kregen veel Construction Manage- klasgenoten buiten school tegen
mensen uit ons AZC een vergunning ment and Engineering te komen. In de klas hadden we het
en verhuisden allemaal, behalve wij. aan de TU in Eindhoven heel leuk, maar daarbuiten deel je
Mijn ouders werden steeds bozer, ze dan kennelijk niets met elkaar. Dat
hadden geen werk, geen bezigheden en Vluchten uit Guinee “Op mijn was ik niet gewend. En wat me ook is
maakten steeds meer ruzie. Ik begon zestiende kon ik niet langer in Guinee opgevallen: sinds ik mijn vergun-
echt de moed te verliezen. Maar nu we blijven wegens allerlei omstandigheden, ning heb, heb ik best veel gereisd en
mogen blijven, gaat het een stuk beter waaronder discriminatie op basis van waar je ook bent, van Maleisië tot
met ons gezin.” mijn religie. Een vriend van mijn vader Amerika, overal kom je Nederlanders
Eerste indruk van Nederland
heeft me geholpen te vluchten, de
bestemming was toevallig Nederland.
tegen. En dan ook nog eens heel veel.
Het is een modern Nomadenvolk.” Nene
“Ik keek zo verbaasd naar al die mensen Onderweg in de trein naar een aanmeld- ‘ l tien jaar
A
met blote benen en onbedekte, mooie centrum ben ik die vriend kwijtgeraakt. Mooiste herinnering ben ik aan het
haren. En zulke kleine huizen! In Af- Ik ben toen maar ergens uitgestapt “Het moment dat ik mijn verblijfs- procederen’
ghanistan zijn de gezinnen veel groter en uiteindelijk heeft iemand die Frans vergunning kreeg. Ik kon mijn
Wie: Mojgan en de huizen dus ook. Wat me nu opvalt sprak me de weg gewezen. Ik vond het rijbewijs gaan halen, zomaar
Hoseinpoor (23) aan Nederland is de vrijheid. Je mag allemaal heel verwarrend, kan ik me naar België gaan bij wijze van
Uit: Afghanistan hier jezelf zijn. In Afghanistan mogen herinneren.” spreken. Ik voelde me echt vrij.”
In Nederland sinds: 10 jaar meisjes niet eens naar school. Ik zat de
Beroep: student Hbo-v hele dag thuis.” Verblijfsvergunning “Na negen
jaar kreeg ik mijn verblijfsvergunning.
Mojgan Vluchten uit Afghanistan Toekomstdroom “Ik heb veel doe- In 2006 had ik er al eentje gekregen,
‘Wat me opvalt “We zouden zijn opgepakt als we wa- len die ik wil bereiken, daar ben ik nu maar die bleek gek genoeg maar tot
aan Nederland ren gebleven, dat is het enige wat ik
tien jaar geleden te horen kreeg. Tot
meer mee bezig nu ik weet dat we mo-
gen blijven. Ik wil het liefst mondzorg-
2003 geldig. Ik heb een verlengings-
aanvraag gedaan en in 2009 kreeg ik
is de vrijheid’ we weggingen, was er veel spanning. kunde studeren, maar ik ben uitgeloot, een nieuwe voor vijf jaar. Uiteindelijk
Mijn moeder zag ik de hele tijd huilen daarom ga ik eerst hbo-v doen. Mijn wil ik me laten naturaliseren, maar
en mijn vader zat ergens onderge- zus studeert tandheelkunde. Later wil voorlopig niet. Ik ben al tien jaar aan het
doken. Uiteindelijk heeft hij iemand ik met haar een praktijk beginnen.” procederen, ik vind het even goed zo. Al
betaald die ons naar een veiligere is het niet altijd even makkelijk. Ik had
plaats zou brengen. Zo kwamen we Heeft vluchten je veranderd? eens via mijn opleiding een wedstrijd ge-
in Nederland terecht. Eerst zaten we “Ik was een verlegen meisje dat niets wonnen, een weekendje naar Barcelona.
in een opvangcentrum bij Leiden, na durfde. Nu regel ik alles zelf. Ik ben Het heeft me een halfjaar aanvragen
vijf maanden gingen we naar een AZC sterker en zelfstandiger geworden. Ik invullen gekost om mee te mogen.”
in Oude Pekela, bij Groningen. Daar ben vernederlandst dankzij mijn mbo-
hebben we tot een paar maanden opleiding en stage in een verzorgings- Hoe kijk je terug op de afgelo-
geleden gewoond.” huis waardoor ik veel mensen heb leren pen tien jaar? “Ik heb enorm geknokt
kennen. Ik ben opener en durf meer zonder te weten of ik mocht blijven. Ik
Verblijfsvergunning “Kort risico’s te nemen. Ik was vroeger veel ben naar school geweest zonder dat ik
geleden hebben we eindelijk te horen banger dat er iets zou gebeuren. Ik heb wist of ik die af zou kunnen maken. Maar
gekregen dat we mogen blijven. We veel Nederlandse vriendinnen en ik ik ben positief ingesteld en ik geloof in
waren uitgeprocedeerd, maar onze merk niet meer dat ik anders ben.” voorbestemming. Ik zet door omdat ik
laatste advocaat heeft bergen verzet denk dat het zo heeft moeten zijn. En als Jumpsuit (DKNY via de
om te zorgen dat we toch een vergun- Jurk (Sonia by Sonia Rykiel iets tegenzit, denk ik, gezien wat ik heb Bijenkorf), schoenen
ning kregen. We zijn zelfs bij Pauw via de Bijenkorf). meegemaakt: het kan altijd erger.” (Christian Louboutin).
092 glamour glamour 093

3. Gwoman
Wie: Nicky Sadyhova (20)
Uit: Azerbeidzjan
Mis je iets aan Azerbeidzjan?
“Het appartement waarin we
mauro, sahar en
wat er gebeurt na
In Nederland sinds: gewoond hebben, mijn kamer, de
oktober 2003 piano die we daar hadden. Ik heb via
Beroep: studente biologie Facebook weer contact met een paar
oud- klasgenoten. Het is daar heel
zo’n aanvraag
Vluchten uit Azerbeidzjan anders, heb ik gemerkt. Jongeren
“Tegen de ochtend werd ik uit bed houden zich niet zo bezig met een
gehaald door mijn moeder. Eerst reden opleiding zoals hier. Daar wonen ze
we naar Moskou, daar stapten we in de thuis totdat ze gaan trouwen. Dat is zo Hoeveel mensen vragen asiel aan?
laadruimte van een vrachtwagen, mijn niet mijn wereld. Ik wil zelfstandig zijn
En wat was het generaal pardon ook alweer?
ouders, tante, mijn zusje van anderhalf en mijn doelen bereiken.”
en ik. Drie dagen later kwamen we aan in
De feiten en cijfers rondom asielzoekers.
Zevenaar. De vlucht was heel plotse- Bijzonder aan Nederland “Er
ling, voor mij in elk geval. Hoe lang mijn zijn hier altijd mogelijkheden. Het is Iemand vraagt altijd even scheutig met het verstrekken
ouders ermee bezig zijn geweest, weet ik een heel open maatschappij en ie- asiel aan, en dan? van nieuwe documenten die nodig zijn
niet. Ik heb wel gevraagd naar de reden, dereen wil je helpen, als je maar durft Sinds juli 2010 is er een nieuwe om te kunnen terugkeren. Overigens is
maar meer dan dat het veiliger zou zijn te vragen. Ik wilde graag studeren, asielprocedure. Voorheen was er de 48 er geen ‘tsunami aan asielzoekers’ die
om te vertrekken, kreeg ik niet te horen. maar ik had geen recht op studiefi- uur-procedure: in 48 uur moest over een jaarlijks ons land overspoelt, zoals som-
Nu weet ik dat mijn vader de oppositie nanciering. Mijn coördinator op de asielaanvraag worden beslist. Nu heeft mige politici ons willen doen geloven.
steunde en dat hij daarom gezocht werd universiteit wees me op een aantal de Immigratie en Naturalisatiedienst Het aantal is al jaren stabiel, namelijk
door de regering.” fondsen die ik kon aanschrijven. Een acht dagen de tijd om te beslissen. In rond de 14.000, waarvan er zo’n 6.000
van die fondsen helpt mij nu op basis die acht dagen doet de asielzoeker zijn een verblijfsvergunning krijgen. Er zijn
Verblijfsvergunning “De eerste van mijn verhaal en mijn diploma, ook verhaal. Hij vertelt over zijn reisroute en ook asielzoekers bij die hier komen uit
procedure was in 2008 afgelopen. Het al kennen ze me niet. In Nederland waarom hij is gevlucht. Zijn identiteit economische motieven, maar veruit de
antwoord was negatief. Daarna zijn we in word je nooit alleen gelaten.” en nationaliteit worden gecontroleerd. grootste groep is niet gevlucht voor een
hoger beroep gegaan, wat ook niet goed Deze nieuwe procedure is bedoeld beter leven, maar om hun leven te red-
heeft uitgepakt, want de IND had twij- om sneller duidelijkheid te krijgen en den. Ook een hardnekkig misverstand is
fels over ons verhaal. Afgelopen maart zorgvuldig te kunnen beslissen, zowel dat de meeste asielzoekers een uitkering
waren we definitief uitgeprocedeerd. voor de IND als voor de asielzoeker is hebben en niet willen werken. Tijdens
Maar mijn zusje was anderhalf toen ze dat natuurlijk gunstig. Maar sommige hun asielprocedure mogen ze niet
hier naartoe kwam, ze weet niet anders zaken zijn complex en hebben meer werken. Het kan jaren duren voordat
dan dat ze in Nederland heeft gewoond. onderzoek nodig, waardoor het alsnog ze een verblijfsvergunning krijgen. De
Ik heb hier mijn vwo gehaald, ik studeer lang kan duren. Soms is een aanvullend meeste vluchtelingen hebben binnen
biologie. Ik heb hier een toekomst. onderzoek naar de nationaliteit van een paar jaar een baan. Na verloop van
Nu hopen we op basis van schrijnend- een vluchteling nodig omdat degene tijd spreken ze de taal beter, hebben
heid alsnog een verblijfsvergunning te geen papieren (meer) heeft. Of iemands ze traumatische (oorlogs)ervaringen
krijgen.” leeftijd is onduidelijk, waardoor de verwerkt en worden diploma’s uit hun
Hoe kijk je terug op de afgelo-
Nicky IND niet weet of het een minder- of
meerderjarige asielzoeker betreft. Als
thuisland erkend of hebben ze een
nieuwe opleiding gevolgd en is het dus
pen acht jaar? “Ik denk dat het mijn ‘Hier heb ik de beslissing vervolgens negatief is, kan makkelijker om aan het werk te komen.
karakter bepaald heeft. Ik was volgens een toekomst’ de asielzoeker nog in beroep gaan, maar Volgens VluchtelingWerk Nederland
mijn moeder een verlegen, onzeker ook de overheid heeft die mogelijkheid. is integratie dus vooral een kwestie van
meisje. Ik heb heel veel meegemaakt, ik Dit kan zorgen voor vertraging. Als de tijd. Voor meer info zie: www.vluchte-
heb me moeten aanpassen, een nieuwe asielzoeker is uitgeprocedeerd, keert hij lingenwerk.nl
cultuur leren kennen, een nieuwe taal in principe terug naar zijn land van her-
geleerd. Ik geef niet zo snel op. Als ik een Trui (Étoile Isabel Marant via
komst. Maar zo makkelijk is dit meestal De zaak-Sahar en andere
doel heb, ga ik ervoor. Ik kan goed voor de Bijenkorf), rok (Hugo Boss), niet. Vaak hebben asielzoekers geen asielzoekerskinderen
mezelf zorgen.” panty (Falke), ringen (HM). papieren meer en het thuisland is niet Een tijdje terug was het Afghaanse
094 glamour glamour 095

4. Gwoman
meisje Sahar (14) in het nieuws. Ze Meestal hebben ze nauwelijks herin- Wie: Teuta Curri (32) het is hier veilig, mensen hebben het
woont al tien jaar in Nederland en neringen aan hun eigen land. Volgens Uit: Kosovo goed, waarom zou je het dan over het
gaat naar het Stedelijk Gymnasium Hans Spekman van de PvdA gaat het In Nederland sinds: 12 jaar weer hebben? Maar laatst hoorde ik
in Leeuwarden. Haar ouders waren om 2.000 kinderen die hier op basis Beroep: jobconsulent mezelf tegen mijn zus zeggen: wat
al die tijd verwikkeld in verschillende van schrijnendheid zouden moeten bij het UAF, ze begeleidt een weer hè, ik word er depri van.
asielprocedures en ze woonden in mogen blijven. Zoals recent Mauro, afgestudeerde Ongemerkt neem je dingetjes over.”
een AZC. Uiteindelijk besloot de die tussen de wal en het schip viel vluchtelingen naar
IND dat ze terugmoesten, ondanks en een studentenvisum moet aan- de arbeidsmarkt Mooiste herinnering “De dag
protesten van hun advocaat dat vragen. dat ik mijn diploma kreeg. Ik had
Afghanistan een verre van veilig land Vluchten uit Kosovo “Op mijn nooit kunnen dromen dat ik nog
is. De klasgenoten van Sahar kwamen Het generaal pardon twintigste ben ik gevlucht. Ik studeer- eens een hbo-diploma zou halen in
in actie en richtten de website ‘Sahar In 2007 werd er een regeling ingesteld de rechten in Pristina, mijn familie Nederland, en dat in vier jaar.”
moet blijven’ op. Ook verscheen haar om de oude Vreemdelingenwet af te woonde aan de andere kant van het
verhaal in verschillende media. Dat kunnen ronden. De regeling gold voor land. Die had ik sinds het uitbreken Heeft vluchten je veran-
heeft geholpen. Minister Leers heeft asielzoekers die voor 1 april 2001 een van de oorlog niet meer gezien, reizen derd? “In een vreemd land moet
na ‘intensief nadenken’ besloten aanvraag hadden ingediend maar na was te gevaarlijk. Waar ik woonde, je hard werken om iets van je leven
dat het terugsturen van verwesterde jarenlange onzekerheid nog steeds op bleef het nog een tijd rustig, tot de te maken. Ik ben sterker geworden.
Afghaanse meisjes als Sahar niet een definitief besluit wachtten of niet bombardementen in 1999. Ik heb Ik blijk te bezitten over enorm veel
wenselijk is. Haar en andere meisjes terug konden keren naar hun land tien dagen zonder eten en drinken in doorzettingsvermogen. Ik ben ook
in dezelfde situatie wacht een beroer- van herkomst. 28.100 mensen kregen een schuilkelder gezeten, daarna kon heel doelgericht: ik ga door tot ik er
de terugkomst in hun land. Ze zullen op die manier alsnog een verblijfs- ik naar Macedonië vluchten met mijn ben. Tijdens mijn studie dacht ik:
niet mogen sporten, niet naar school vergunning. Per 1 januari 2009 is de huisbaas. Na drie maanden zijn we beter nu vier jaar keihard werken, dan
mogen, eigenlijk nauwelijks het huis aanvraagprocedure voor deze rege- in Nederland terechtgekomen, waar straks een baan waar ik niet blij van
uit komen omdat meisjes en vrouwen ling afgesloten en komt er niemand mijn zus al in Zuid-Limburg woonde. word. Ik zag mezelf gewoon niet als
in die samenleving geen rechten heb- meer voor in aanmerking. Ik heb eerst in een asielzoekerscen- schoonmaakster. Dat zeg ik ook tegen
ben en dus ook geen toekomst. Als je trum in Oisterwijk gewoond, daarna mijn cliënten: volg je gevoel, je hart
er dan ook nog westers uitziet of je zo Wat doet het UAF, in een AZC in Dronten. Dat ik zo’n en je doel. Geef niet op totdat je dat
gedraagt, zoals Sahar, dan loop je in stichting voor vijf maanden geen idee had of mijn laatste bereikt hebt!” G
een land als Afghanistan zelfs gevaar. vluchtelingstudenten? ouders nog leefden, dat vond ik het
Daarom heeft Leers besloten het De vrouwen die we hebben geïnter- allermoeilijkst. Ik was alleen, alles
gezin van Sahar (en dat van Mojgan viewd, hebben via het UAF kunnen was nieuw, ik sprak de taal niet. Ik Jurk (Étoile Isabel Marant via de Bijenkorf).
uit het interview op pagina 92) op studeren. Het UAF helpt vluchtelin- voelde me machteloos.”
die basis een verblijfsvergunning te gen bij het vinden van een geschikte
geven. Dit geldt voor alle Afghaanse studie aan hogeschool, universiteit Verblijfsvergunning “Na
gezinnen die hier tien jaar of langer of ROC. Ook kan het UAF financiële acht jaar kreeg ik haar eindelijk. De
zijn en minstens één dochter hebben steun bieden wat betreft bijvoor- IND heeft geen haast, een procedure
tussen de tien en achttien jaar. beeld het college- en boekengeld. duurt soms jaren. Al die tijd leef je in
Inmiddels zijn de PvdA en de Daarnaast helpen de jobconsulenten onzekerheid, je hebt geen idee waar je
ChristenUnie bezig met een breder van het UAF de afgestudeerde vluch- aan toe bent. Toch ben ik de taal gaan Teuta
wetsvoorstel, waarin kinderen van telingstudenten bij het vinden van leren en later ben ik via het UAF, een ‘ aatst hoorde ik
L
asielzoekers die acht jaar of langer in
Nederland wonen een verblijfsver-
een baan en bij het ontwikkelen van
vaardigheden om succesvol te zijn op
stichting voor vluchtelingstudenten
(zie kader hiernaast) sociaaljuridische
mezelf zeggen:
gunning kunnen krijgen. Dit wordt de arbeidsmarkt. “Het uitgangspunt dienstverlening aan het hbo gaan
wat een weer hè’
het wetsvoorstel voor gewortelde van het UAF is op zoek gaan naar de studeren. Van alleen maar thuis zit-
kinderen genoemd. Deze kinderen mogelijkheden die hoger opgeleide ten, zou ik gek zijn geworden.”
wonen hier al lang, spreken de taal vluchtelingen hebben waarmee zij Productie: Kim van der Hoeven |
Fotografie: Philippe Vogelenzang
en gaan hier naar school, waardoor ook een waardevolle bijdrage kunnen Eerste indruk van Neder- @ Unit | visagie: Peter Dekker |
Assistent-styling: Lisa Megens
terugkeer naar hun eigen land niet leveren aan de samenleving,” aldus land “Het viel me op dat mensen zo | Assistent-fotografie: Mercé
Wouthuysen | Met dank aan Studio
goed zou zijn voor hun ontwikkeling. voorzitter Ruud Lubbers. veel over het weer praten. Ik dacht: Ernstige Zaken.
096 glamour glamour 097