Chłodzenie domu wymaga może wymagać znacznych nakładów energii, a zapewnienie odpowiedniego poziomu komfortu w okresie letnim jest trudniejsze niż w okresie grzewczym. Chłodzenie budynku wykonanego w standardzie WT 2017 wymaga starannego projektu i wyboru efektywnego rozwiązania. Najbardziej dogodnym rozwiązaniem jest zastosowanie pompy ciepła szczególnie w wariancie pracy chłodzenia pasywnego.

1. Jak chłodzić budynek projektowany w standardzie WT 2017
 Porównanie efektywności energetycznej systemów grzewczo-chłodzących
 Warunki wypełnienia wymagań WT 2017 z chłodzonym budynku
 Możliwości zmniejszania zużycia energii pierwotnej w chłodzonych budynkach
Wydanie 1/2017
30.03.2017
www.eko-blog.pl www.vaillant.pl

2. 2
Domy jednorodzinne w standardzie WT 2017
 Nowe budynki projektowane od 2017 roku, muszą odpowiadać wymaganiom Warunków
Technicznych WT 2017. Narzucają one m.in. określony standard izolacji cieplnej
i maksymalne zużycie energii pierwotnej EP dla łącznych potrzeb ogrzewania, wentylacji
i chłodzenia pomieszczeń oraz podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Kryterium zużycia
EPmax = 95 kWh/m2rok nie jest łatwe do spełnienia, gdy budynek ma być także chłodzony.

3. 3
Komfort cieplny w okresie grzewczym
i w okresie letnim
 Uzyskanie wymaganego poziomu komfortu cieplnego jest znacznie trudniejsze w okresie
letnim niż w sezonie grzewczym. Schładzanie powietrza w pomieszczeniu wymaga
nawiewu znacznych ilości powietrza o niskiej temperaturze. Staranny rozdział powietrza
chłodzącego pomieszczenie musi eliminować ryzyko powstawania odczucia przeciągów.
 To samo pomieszczenie może cechować się wysokim poziomem komfortu cieplnego
w okresie grzewczym i znacznie niższym w sezonie letnim, co pokazuje przykład:
Źródło: „Thermische Behaglichkeit im Niedrigenergiehaus”, Deutsche Energie-Agentur GmbH (dena) 2007,
„Thermische Behaglichkeit im Niedrigenergiehaus. Teil 2: Sommerliche Verhältnisse”, Dena 2011
Ogrzewanie podłogowe Chłodzenie podłogowe
wysoki
średni
przeciętny
dyskomfort
wysoki
średni
przeciętny
dyskomfort

4. 4
Przykładowy budynek jednorodzinny
wykonany w standardzie WT 2017
 Dla celów porównawczych różnych systemów grzewczo-chłodzących, wykorzystano
projekt budynku jednorodzinnego z katalogu pracowni architektonicznej Archon
 Budynek 1-kondygnacyjny, niepodpiwniczony, z wbudowanym garażem
 Konstrukcja budynku masywna (ściany zewnętrzne z pustaków ceramicznych)
 Przegrody spełniają warunki WT 2017 w zakresie współczynnika przenikania ciepła U
o Strefa klimatyczna III, temperatura
zewnętrzna obliczeniowa: – 20 oC
o Temperatura wewnętrzna (pokoje/łazienki):
21/25 oC, osłabienie nocne o 1 stopień
o Powierzchnia ogrzewana (wg OZC): 171 m2
o Kubatura ogrzewania (wg OZC): 462 m3
o System ogrzewania podłogowego 40/30 oC
o Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła
o Zużycie wody użytkowej: 220 l/dzień
(podgrzew 10/50 oC)
Źródło: „Projekt domu Dom w alwach 3 (G2)”, archon.pl

5. 5
Przykładowy budynek jednorodzinny
- wykaz pomieszczeń budynku
1. Wiatrołap
2. Hol
3. Spiżarnia
4. Kuchnia
5. Salon + Jadalnia
6. Przedpokój
7. Łazienka
8. Garderoba
9. Pokój
10. Pokój
11. Łazienka
12. Pralnia
13. Pokój
14. Pokój
15. Kotłownia
16. Garaż
Źródło: „Projekt domu Dom w alwach 3 (G2)”, archon.pl

6. 6
Przykładowy budynek jednorodzinny
- charakterystyka przegród
Rodzaj elementu
Współczynnik przenikania
ciepła przegrody U [W/(m2·K)]
uzyskany
wymagany
WT 2017
Ściana zewnętrzna 0,166 0,230
Strop pod poddaszem 0,162 0,180
Podłoga na gruncie 0,148 0,300
Okna zewnętrzne 1,100 1,500
Drzwi zewnętrzne 1,500 1,500
 Przegrody budynku spelniając
wymagania Warunków Technicznych
WT 2017.
 Dla ściany zewnętrznej przewidziano
zastosowanie styropianu o grubości
20 cm. Dla stropu pod poddaszem -
wełnę mineralną 30 cm, a dla podłogi
na gruncie płyty z polistyrenu 10 cm.
 Zaplanowano okna zewnętrzne
3-szybowe oraz drzwi zewnętrzne
o podwyższonym standardzie izolacji
cieplnej.

7. 7
Przykładowe rozwiązania systemów
grzewczo-chłodzących
Przykładowe rozwiązania systemów
grzewczo-chłodzących

8. 8
Wariant 1.1. Kocioł gazowy kondensacyjny,
bez chłodzenia pomieszczeń
 UKŁAD: Gazowy wiszący kocioł kondensacyjny
1-funkcyjny (ecoTEC plus), podgrzewacz ciepłej wody
użytkowej 1-wężownicowy, rekuperator (recoVAIR
VAR), ogrzewanie podłogowe, bez chłodzenia
pomieszczeń.
Możliwe jest spełnienie wymagań
warunków WT 2017 stosując kocioł
gazowy (kondensacyjny). Zwykle
należy jednak stosować wyższy
standard izolacji cieplnej przegród niż
określają to minimalne wymagania.
Spełnieniu wymagań WT 2017
sprzyja stosowanie wentylacji
mechanicznej z odzyskiem ciepła,
ogrzewania podłogowego oraz
precyzyjnej regulacji temperatury
pomieszczeń.
Spełnienie warunków WT 2017
EPmax WT 2017 = 95 kWh/m2rok
EP = 90,3 kWh/m2rok 
Kocioł gazowy
kondensacyjny
Podgrzewacz wody
Rekuperator
Ogrzewanie
podłogowe

9. 9
Wariant 1.2. Kocioł gazowy kondensacyjny
+ klimatyzacja (Split, powietrze/powietrze)
Spełnienie warunków WT 2017
w domu ogrzewanym gazowym
kotłem kondensacyjnym z układem
chłodzenia pomieszczeń za pomocą
typowego systemu klimatyzacji
(Split), może być niemożliwe pomimo
wysokiego standardu izolacji cieplnej
oraz wyposażenia. Pomocne może
być np. zastosowanie małej instalacji
solarnej dla podgrzewania wody
użytkowej. Kolektory słoneczne jako
urządzenia o zerowym zużyciu
energii pierwotnej redukują wprost jej
zużycie, dając możliwość spełnienia
warunków WT 2017.
Spełnienie warunków WT 2017
EPmax WT 2017 = 95 kWh/m2rok
EP = 116,9 kWh/m2rok 
Kocioł gazowy
kondensacyjny
Podgrzewacz
wody
Klimatyzacja
Rekuperator
Ogrzewanie
podłogowe
 UKŁAD: Gazowy wiszący kocioł kondensacyjny
1-funkcyjny (ecoTEC plus), podgrzewacz ciepłej wody
użytkowej 1-wężownicowy, rekuperator (recoVAIR
VAR), ogrzewanie podłogowe, system klimatyzacji
typu Split (powietrze/powietrze).

10. 10
Wariant 2.1. Pompa ciepła powietrze/woda,
bez chłodzenia pomieszczeń
Pompa ciepła niezależnie od rodzaju
dolnego źródła ciepła cechuje się
wysoką efektywnością energetyczną
pozwalając spełnić wymagania
WT 2017.
Ze względu na korzystanie
z energii elektrycznej (uznawanej
za energochłonną w produkcji),
może zachodzić potrzeba poprawy
standardu izolacji cieplnej budynku,
bądź ograniczenia zużycia energii
pierwotnej (np. stosując dodatkowo
instalację solarną, bądź też
fotowoltaiczną)
Spełnienie warunków WT 2017
EPmax WT 2017 = 95 kWh/m2rok
EP = 78,1 kWh/m2rok 
Ogrzewanie
podłogowe
Pompa ciepła
powietrze/woda
Rekuperator
 UKŁAD: Kompaktowa pompa ciepła powietrze/woda
(flexoCOMPACT exclusive), wbudowany podgrzewacz
ciepłej wody użytkowej, rekuperator (recoVAIR VAR),
ogrzewanie podłogowe, bez chłodzenia pomieszczeń.

11. 11
Wariant 2.2. Pompa ciepła powietrze/woda,
+ chłodzenie aktywne
Wykorzystanie pompy ciepła typu
powietrze/woda do pracy w trybie
chłodzenia aktywnego, może nie
pozwolić na spełnienie warunków
WT 2017.
Należy wybierać pompy ciepła
o wysokiej efektywności
energetycznej, starannie dobierać
komponenty systemu budynku,
zwiększać standard izolacji cieplnej,
bądź też ograniczać zużycie energii
pierwotnej (np. stosując dodatkowo
instalację solarną, bądź też
fotowoltaiczną)
Spełnienie warunków WT 2017
Ogrzewanie/chłodzenie
podłogowe
Pompa ciepła
powietrze/woda
Rekuperator
 UKŁAD: Kompaktowa pompa ciepła powietrze/woda
(flexoCOMPACT exclusive), wbudowany podgrzewacz
ciepłej wody użytkowej, rekuperator (recoVAIR VAR),
ogrzewanie podłogowe, wykorzystany wbudowany
w pompie ciepła moduł chłodzenia aktywnego.
EPmax WT 2017 = 95 kWh/m2rok
EP = 99,9 kWh/m2rok 

12. 12
Wariant 3.1. Pompa ciepła solanka/woda,
bez chłodzenia pomieszczeń
Pompa ciepła typu solanka/woda
należy do najbardziej efektywnych
energetycznie urządzeń grzewczych.
Jej zastosowanie pozwala spełniać
warunki WT 2017 zwykle z dużym
„zapasem”.
Daje to dogodne możliwości dla
stosowania dodatkowych układów
chłodzenia budynku mieszczących
się w limitach zużycia energii
pierwotnej wg warunków WT 2017.
Spełnienie warunków WT 2017
Ogrzewanie
podłogowe
Pompa ciepła
solanka/woda
Rekuperator
 UKŁAD: Kompaktowa pompa ciepła solanka/woda
(flexoCOMPACT exclusive), wbudowany podgrzewacz
ciepłej wody użytkowej, rekuperator (recoVAIR VAR),
ogrzewanie podłogowe, bez chłodzenia pomieszczeń.
EPmax WT 2017 = 95 kWh/m2rok
EP = 68,5 kWh/m2rok 

13. 13
Wariant 3.2. Pompa ciepła solanka/woda,
+ chłodzenie aktywne
Wysoka efektywność energetyczna
pompy ciepła solanka/woda pozwala
spełnić warunki WT 2017 także przy
wykorzystaniu tzw. rewersyjnego
trybu pracy – chłodzenia aktywnego
(z pracą sprężarki).
Jest to rozwiązanie zapewniające
wysoką wydajność chłodzenia, co jest
istotne przy wyższych potrzebach
komfortu, czy też dużych zyskach
ciepła (np. przez duże przeszklenia).
W przeciwieństwie do wariantu
z kotłem (1.2.) nie jest wymagana
inwestycja i obsługa oddzielnego
układu klimatyzacji.
Spełnienie warunków WT 2017
Pompa ciepła
solanka/woda
Rekuperator
Ogrzewanie/chłodzenie
podłogowe
 UKŁAD: Kompaktowa pompa ciepła solanka/woda
(flexoCOMPACT exclusive), wbudowany podgrzewacz
ciepłej wody użytkowej, rekuperator (recoVAIR VAR),
ogrzewanie podłogowe, wykorzystany wbudowany
w pompie ciepła moduł chłodzenia aktywnego.
EPmax WT 2017 = 95 kWh/m2rok
EP = 85,1 kWh/m2rok 

14. 14
Wariant 3.3. Pompa ciepła solanka/woda,
+ chłodzenie pasywne
Pompy ciepła solanka/woda
z dolnym źródłem w postaci sond
pionowych, pozwalają wykorzystać
tzw. chłodzenie pasywne (bez pracy
sprężarki, wykorzystanie chłodu
gruntu). Należy ono do najbardziej
efektywnych form chłodzenia, a brak
pracy sprężarki obniża zużycie
energii pierwotnej. Warunki WT 2017
są spełniane z dużym „zapasem”.
Chłodzenie pasywne cechuje się
jednak ograniczoną wydajnością
chłodzenia i zalecane jest stosowanie
środków ograniczających zyski ciepła
od nasłonecznienia (żaluzje rolety,
markizy, itp.)
Spełnienie warunków WT 2017
Pompa ciepła
solanka/woda
Rekuperator
Ogrzewanie/chłodzenie
podłogowe
 UKŁAD: Kompaktowa pompa ciepła solanka/woda
(flexoCOMPACT exclusive), wbudowany podgrzewacz
ciepłej wody użytkowej, rekuperator (recoVAIR VAR),
ogrzewanie podłogowe, wykorzystany wbudowany
w pompie ciepła moduł chłodzenia pasywnego.
EPmax WT 2017 = 95 kWh/m2rok
EP = 76,6 kWh/m2rok 

15. 15
Porównanie zużycia energii pierwotnej
przez systemy grzewczo-chłodzące
 Spełnienie warunków technicznych WT 2017 w przypadku wyposażenia budynku w układ
chłodzenia, będzie najłatwiejsze przy zastosowaniu pompy ciepła solanka/woda.
Szczególnie chłodzenie pasywne cechuje się tu niskim zużyciem energii. Najtrudniejsze,
a nawet niemożliwe może być spełnienie warunków WT 2017 przy zastosowaniu typowej
instalacji klimatyzacyjnej w budynku ogrzewanym przez kocioł grzewczy.
1.2. Kocioł gazowy kondensacyjny + klimatyzacja (Split)
2.1. Pompa ciepła powietrze/woda
2.2. Pompa ciepła powietrze/woda + Chłodzenie aktywne
3.1. Pompa ciepła solanka/woda
3.2. Pompa ciepła solanka/woda + Chłodzenie aktywne
3.3. Pompa ciepła solanka/woda + Chłodzenie pasywne
1.1. Kocioł gazowy kondensacyjny
WT 2017: EPmax = 95 kWh/m2rok
EP [kWh/m2rok]
!
!

16. 16
Możliwości zmniejszania zużycia energii
pierwotnej przez systemy chłodzenia budynku
 Zmniejszenie zużycia energii przy potrzebie chłodzenia budynku, można osiągać stosując
pompy ciepła pracujące zarówno w trybie grzania, jak i chłodzenia. Szczególnie chłodzenie
pasywne sprzyja niskiemu zużyciu energii, ze względu na brak potrzeby pracy sprężarki
w pompie ciepła.
 Wysokie znaczenie odgrywa także ochrona przed nadmiernymi zyskami ciepła od
nasłonecznienia, która jednocześnie obniża potrzeby chłodu i zużycie energii. Najlepsze
efekty daje stosowanie zewnętrznych osłon – żaluzji lub rolet dachowych.
 Aby uzyskać zużycie energii pierwotnej niższe od dopuszczalnego wg WT 2017, można je
także ograniczyć w innych obszarach – poprawy standardu izolacji cieplnej czy też
zastosowania małej instalacji solarnej dla podgrzewania ciepłej wody użytkowej.

17. Chłodzenie
www.eko-blog.pl www.vaillant.pl
Ogrzewanie
Energia odnawialna
Kotły gazowe
Kotły olejowe
Pompy ciepła
Kolektory słoneczne
Systemy wentylacji