2. KOKAPENA
Andeak Venezuelatik Patagoniaraino hedatzen
den mendilerroa da, Hego Amerika osoa
zeharkatuz.Argentina,Txile,Peru,
Bolivia, Ekuador, Kolonbia eta Venezuelan
zehar hedatzen da. Eta munduko mendilorrorik
luzeena da.
3. PLAKA KONBERGENTEA
● Bi plaka elkartzean bat bestearen azpian hondoratzen da ( dentsitate handienekoa). Elkartzen
diren plaka moten arabera egitura mota desberinak sortuko dira.
● Plaken arteko talka hauek ozeano-kontinente, ozeano-ozeano eta kontinente-kontinenete izan
daitezke. Ozeaniko-kontinente hauetan fosa bat eta mendilerro bat sortzen da (Andeak). Kasu
honetan Hego Ameriketako plaka azpian, Cocos, Nazka eta Antartikako plakak sartzen dira,
munduko mendilerro luzeena sortuz.
4. AKTIBITATE SISMIKO ETA BOLKANIKOAK
● Andeetan, lau zona bolkaniko daude, Iparraldeko zona(Kolombia eta
Ekuador), Zona zentrala (Argentina, Bolivia, Chila eta Peru), Hegoaldeko
zona(Argentina eta Chile) eta zona Australa(Argentina eta Chile).
● Andeetan, sumendi asko daudenez, laugarren posizioan daude mundu
mailan
● Aktibitate sismikoak gehienbat Txile eta Peruko kostaldeetan gertatzen
dira.1960.urtean Andeen hegoaldean, Valdivian, Richter eskalan 9,5
gradutara iritsi zen, 5.000 pertsona hil eta 2.000.000 pertsonak beraien
etxea galdu zuten.
● Sakonera gutxiagoko lurrikarak mendebaldean gertatzen dira eta
ekialdean sakonagoak direnak.
5. FENOMENO GEOLOGIKO HORRI AURRE
EGITEKO NEURRIAK
● Ez dago lurrikarak aurreikusteko eredu zientifiko fidagarririk .
● Zer egin daiteke?
○ Egin daitekeen hurbilketa bakarra estatistika erabiliz egiten dena da. Lurralde bakoitzaren erregistro
sismikoak aztertuz jakin dezakegu zenbat urtetik behin gertatuko den eskala konkretuko lurrikara bat
ingurune zehatz batean.
○ Baita ere lurrikara simulazioak egitea komenigarria izaten da horrela bizitza ugari salbatu daitezke.
● Nola ekidin:
○ Etxeak eraikitzeko materialak sendoak izan behar dute; baina aldi berean, pixka bat flexibleak. Horrela
lurrikarak daudenean, eteak ez lirateke hautsiko edo eroriko, balantzeatu baizik.
7. ETORKIZUNARI BEGIRA
Andeak Hego Amerikako kontinenteen azpian sortu ziren, orain dela 120 milioi urte gutxi
gorabehera.
Leku batzuetan, ozeanoaren ondoan forma horizontala sortzen da marruskadura handiarekin.
Horregatik dira mendilerroak altuak.
Horizontalki barneratu ziren lurrak berriro inklinatzen dira. Prozezu hau 5-10 milioi urtero gertatzen
da.
Hainbat zientzialarik diotenez, 120 millio urte barru Andeetako mendilerroa desagertu egingo da.
Honen arrazoiak errazak dira, hasteko, Andeak azken 6 milioi urteetan, aldatzen joan dira, mugitzen.
Mendilerroaren sustraiak lurrazala baino askoz ere azpiago dauede, eta zoritxarrez, hainbat
erreakzioren ondorioz, sutrai horiek desagertzen hari dira.
