çorum turizm potansiyeli

1. ÇORUM TURİZM POTANSİYELİ

2. ÇORUM

3. ÇORUM KÖPRÜSÜ

4. GENEL BİLGİLER
Karadeniz Bölgesinin İç Anadolu’ya açılan kapısı olan Çorum İli , Anadolu kültür
mozaiği içerisinde eşsiz bir konuma sahiptir.
Günümüzden 7 bin yıl öncesine ait kültürel verilere rastlanan Çorum’da, ilk organize
devleti kuran Hititlerin ilk başkenti Hattuşa bulunmaktadır.
Hattuşa Anadolu’nun kalbinde, UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesine
alınmış ülkemizdeki 9 değerden biridir. Hitit uygarlığı en az Mısır Uygarlığı kadar eski
ve zengin bir uygarlıktır. Hititlerle Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Antlaşması metin
tabletleri Boğazköy’de bulunmuştur.
Hititlerin diğer önemli kült (dini) merkezlerinden sayılan, arkeolojide Arinna olarak
bilinen Alacahöyük Ören Yeri; 13 Kral Mezarı , Hatti Tunç Güneş Kursu ve Sfenksli
Kapıları ile görülmeye değer tarihi bir yerdir. Ulu Önder Büyük Atatürk’ün bizzat
direktifleriyle ilk milli kazılarımızın başlangıç noktası olması ile de önem arzeder.
Ortaköy İlçesindeki Şapinuva ören yeri de büyük bir Hitit kenti olup, hala sürmekte
olan kazı çalışmalarında bol miktarda yazılı belge ortaya çıkarılmıştır.

5. • Ayrıca, 1990 yılında başlatılan ve kongre dili Türkçe olan “Hititoloji
Kongresi” her üç yılda bir düzenlenmekte olup, 6 yılda bir de
Çorum’da gerçekleştirilmektedir. Bu kongreye dünyanın bir çok
yerinden bilim adamı katılmaktadır.
Hitit uygarlığının yanısıra, her biri sanat şaheseri olan Selçuklu ve
Osmanlı Dönemine ait; cami, köprü ve kalelerle süslü Çorum,
yayları ve İncesu Kanyonu gibi doğal güzellikleri ile de görülmeye
değer bir yerdir.
Meşhur leblebisi, Osmancık ve Kargı’da üretilen kaliteli pirinçleri
dünyaca tanınmaktadır.

6. • İLÇELER: Çorum (merkez), Alaca, Bayat, Boğazkale,
Dodurga, İskilip, Kargı, Laçin, Mecitözü, Oğuzlar,
Ortaköy, Osmancık, Sungurlu, Uğurludağ

7. • İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Boğazköy-Alacahöyük Milli
Parkı, Figanı (Beke) Kaplıcası, Büyük Güllicek,
Kuşsaray, Güzelcedere, Pazarlı, Eskiyapar ve Kalınkaya
Höyükleri, Çorum, Kaletepe, Kale (Eğercidağ), İskilip ve
Osmancık (Kandıber) Kaleleri, Melik Gazi, Kalehisar,
Gerdekkaya ve Yazılıkaya Yerleşme Kalıntıları, İskilip
Bayat ve Kızılcapelit Kaya Mezarları, Çorum Ulucamisi,
Hamid, Han, Şeyh Muhiddin-i Yavsi, Tabakhane, Mihri
Hatun, Oğuzköy, Koca Mehmed Paşa (İmaret) ve Büyük
Camileri, Sinan Paşa Külliyesi, Alaca Hüseyin Gazi ve
Akşemseddin Medreseleri, Koyun Baba Köprüsü, Güpür,
Paşa, Ali Paşa, Koca Mehmed Paşa ve Sunguroğlu
Hamamları, Çorum, Alacahöyük ve Boğazkale
(Boğazköy) Müzeleri.
•

8. Önemli Günler
Festivaller: Uluslararası Hitit Festivali
Çorum
15-25 Temmuz
•
Osmancık Pirinç Festivali
Osmancık
1-10 Kasım
•
Mecitözü Ayçiçek Festivali
Mecitözü
Eylül Son Hafta
•
Panayırlar:
• Kargı Panayırı
Kargı
31 Ekim-6 Kasım

9. Şenlikler:
•
Hıdrellez Şenliği
Osmancık
6-8 Mayıs
•
Geleneksel Sonbahar Güreş ve Müzik Şenlikleri
İskilip
Eylül İlk Hafta
• Güreş ve Şenlik
Sungurlu
Sonbahar Mevsimi
• Berk Köyü Karakucak Güreşleri
Berk Köyü / Dodurga
Ekim

10. Müzeler
Çorum Müzesi
İl merkezinde Endüstri Meslek Lisesi yanında yer
almaktadır. Hicri 1332 yılına tarihlenen bina, yapıldığı
bugünden bu yana hastane ve okul olarak kullanılmıştır.
1989 yılından itibaren Çorum Müzesi olarak kullanılmak
üzere restorasyonuna başlanmış ve halen restore işlemi
devam etmektedir. Müzede Geç Kalkolotik (M.Ö. 4500)
dönemden itibaren kronolojik olarak Eski Tunç Çağı,
Asur Ticaret Kolonileri Çağı, Eski Hitit, Hitit İmparatorluk,
Firig, Helenistik, Roma ve Bizans Dönemi eserlerinin
sergileneceği arkeolojik salon ile Çorum yöresine ait
Etnoğrafik eserlerin sergileneceği Etnoğrafik salonu
açma çalışmaları devam etmektedir.

12. ALACAHÖYÜK
Alacahöyük, Çorum'un 45 km. güneyinde,
Alaca İlçesi'nin 17 km. kuzeybatısında yer
almakta olup, Boğazköy'e 34, Ankara'ya
ise 210 km. uzaklıktaki Alacahöyük Köyü
yerleşim alanı içerisindedir.

20. Alacahöyük Müzesi
Alaca İlçesi, Alacahöyük beldesinde yer almaktadır. Çorum Müze
Müdürlüğüne bağlı olarak hizmet veren müzede ; Alacahöyük
kazılarında elde edilen Kalkolotik, Eski Tunç Çağı, Hitit ve Frig
Dönemine ait eserler ile yöreden derlenen Etnoğrafik eserler
sergilenmektedir.Çorum’a 45 km. uzaklıktadır. Alacahöyük’te ilk
yerel müze 1940 yılında teşhire açılmış, 1982 yılında ise yeni
binasına taşınmıştır. İki katlı olan müzenin üst katında Hamit Zübeyr
Koşay ve Remzi Oğuz Arık salonları bulunmaktadır. Kazı
başkanlarının isimlerinin verildiği bu salonlarda Alacahöyük ve
Pazarlı kazısında elde edilen eserler sergilenmektedir.

29. Boğazköy Müzesi
Çorum’a 84 km. uzaklıktaki Boğazkale ilçesinde yer almaktadır.
Çorum Müze Müdürlüğüne bağlı olarak hizmet veren müzede
Boğazköy-Hattuşa kazılarında açığa çıkartılan eserler ile çevreden
elde edilen eserler sergilenmektedir.
12 Eylül 1966 yılında açılan Müze, Boğazköy (Hattuşaş) kazılarında
açığa çıkan ve çevreden müzeye gelen eserlerin depo ve
sergilemesinin yapıldığı mahalli bir müze konumdadır.
Hitit Dönemine ait eserlerin ağırlıklı olduğu müzede ; Kalkolitik, Eski
Tunç, Hitit, Frig, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler de
sergilenmektedir.

33. Saat Kulesi: l894 yılında Çorum’lu Beşiktaş
Muhafızı Yedi Sekiz Hasan Paşa
tarafından yaptırılmış olup, yüksekliği 27.5
m.dir. İlimizin tarihi bir simgesidir.

35. • Çorum Kalesi: Selçuklu mimari özelliği taşıyan Çorum
Kalesinde
halen iskan mevcuttur. Şehrin güneyinde yüksek bir tepe
üzerinde kurulmuştur. Kare planlı olup, 80×80
ebatındadır. Yüksekliği 7.35 m. Duvarların genişliği 2.40
metredir. Kalenin kapısı kuzeyde olup, 2.70×3.30 m.
Ölçüsündedir. Kalenin içerisinde büyük bir mescit
bulunmaktadır. Kalenin kitabesi olmadığı için kesin
yapım tarihi bilinmemektedir. Danişmend veya Selçuklu
Dönemine tarihlenen kalede düzgün kesme taş, moloz
taş, Roma ve Bizans dönemine ait devşirme taşlar
kullanılmıştır.

38. • İskilip Kalesi: Yüz metre yükseklikte, üç
tarafı kayalık üzerine inşaa edilmiştir.
Güneye bakan bir kapısı, kale içinde sol
tarafta bir zindan odası vardır. Dört
tarafında burçlar bulunmaktadır.

40. • Osmancık Kalesi: Yüksek bir tepe üzerine
kurulmuş olan kalenin surlarının uzunluğu 250
m. Yüksekliği 30 m.dir İlk defa kimler tarafından
yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte Roma
Devrinde yapılmış olduğu sanılmaktadır.
Kaleden Kızılırmağa gizli yollar mevcuttur. Kale
duvarı örgülerinde Horasan harcı kullanılmıştır.
Kale içinde kayalar oyularak yapılmış bir hamam
harabesi mevcuttur. Kalenin ön kısmında bir
kitabe, gözlemci yeri, kapısı ve burçlardan
kalıntılar bulunmaktadır.

42. • Sungurlu Saat Kulesi: l892 yılında
kaymakam Edip Bey tarafından
yaptırılmıştır. İnşaat malzemesi olarak
kesme taş kullanılan saat kulesi, kaide ve
saç örgü kısmı dahil sekiz kısımdır. Saat
çelik halat ve 50 kğ.lık kovalar vasıtasıyla
çalışmaktadır

44. • Boğazkale Yazılıkaya Boğazkale, Hattuşa’nın
1.5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır.
Hattuşa’nın en büyük ve etkileyici olan kutsal
mekanı, şehrin biraz dışında yer alan, yüksek
kayalar arasına saklanmış Yazılıkaya
tapınağıdır. Özellikle ilkbahardaki yeni yıl
kutlamalarında kullanıldığı sanılan bu Açıkhava
tapınağında, ülkenin önemli Tanrı ve tanrıçaları
alay halinde kayalara kabartma olarak
işlenmiştir.

46. İskilip’te Redif Kışlası
Kışla, kuzey – güney istikametinde
dikdörtgen planlıdır. Bodrum kat dahil üç
katlıdır. Yapı 20. yy. başına tarihlenmekte
olup, Geç Osmanlı Devri mimari
özelliklerini yansıtmaktadır.

48. Kapılıkaya Anıtsal Kaya Mezarı
Çorum-Osmancık karayolunun Kırkdilim
mevkiinde yolun sağında, derin vadilerin
oluşturduğu engebeli bir arazi üzerinde yer
almaktadır.
Hellenistik Döneme tarihlenmekte olup,
(M. Ö. II. yy) komutan İKEZIOS’a aittir.
Çay seviyesinden yüksekliği 65 m. dir.

50. Ortaköy-Şapinuva
Hitit Devletinin önemli kentlerinden biri
olan Şapinuva, (Ortaköy), Çorum’ un 53
km. güneydoğusundadır. Çekerek nehri
etrafında yer alan Göynücek Ovası ile
Alaca Ovası arasındaki geçit üzerindedir.

51. ŞAPİNUVA
• " Efendim Güneşim'e ve Efendim Kraliçe'ye Söyle:
Köleniz rahip şöyle der; 'Efendim Güneşim'in ve Efendim
Kraliçe'nin huzurunda her şey iyi olsun ve Efendim
Güneşim'i ve Kraliçe'yi tanrılar hayatta tutsunlar.Efendim
Güneşim'e ve Kraliçe'ye sağlık, sıhhat, kudret, yaşam,
kuvvet versinler ve onları korusunlar ."
• Başlangıç kısmını verdiğimiz bu Ortaköy mektubundan
da anlaşılacağı gibi, Ortaköy arşivlerinde yer alan Büyük
Kral ve Kraliçe'ye gönderilmiş olan mektuplar,
Şapinuva'da bir kral çiftinin hüküm sürdüğünü
göstermektedir. Büyük Kral, Başkent Şapinuva'dan Hitit
devletini yönetirken, yanında kraliçenin de yer
aldığı ve bu kraliçenin de kendi yetki ve görevlerini Hitit
devlet sistemi gereğince yerine getirdiği anlaşılmaktadır.

58. Yazılıkaya Tapınağı
• Hattuşa’nın en büyük ve en etkileyici
kutsal mekanı, şehrin dışında yer alan,
yüksek kayalar arasına saklanmış
Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı’dır.
Tapınak’ta 90’dan fazla tanrı, tanrıça,
hayvan ve hayal ürünü yaratıklar kaya
yüzeyine işlenmiştir.

60. Hattuşa-Boğazkale
• Boğazkale (Hattusas) örenyeri, Çorum İli'nin 82
km. güneybatısında yer almakta olup Ankara'ya
uzaklığı ise 208 km'dir. Hitit devletinin eski
çekirdek bölgesinin merkezinde bulunan
Boğazkale (Hattusas) örenyeri Budaközü Çayı
vadisinin güney ucunda, ovadan 300 m.
yükseklikteki sayısız kaya kütleleri ve dağ
yamaçlarının bölünmesiyle çevrili olarak kuzey
ve batıda derin yamaçlarla sınırlandırılmıştır.
Şehir kuzeye doğru açık olup kuzey kısmı
dışında diğer kısımları surla çevrilidir.

68. • Tarihi Çorum Evleri
Çorum’un eski evleri Türk toplumunun
geleneksel yapısı ile
bütünleşmiştir.Sözkonusu evlere;
Çorum’un Çepni, Karakeçili, Devane gibi
eski mahalleleri ile İskilip, Sungurlu ve
Kargı’da rastlanılmaktadır.

70. NE ALINIR?
Çorum ilinden alınabilecek şeylerin başında, şehrin
sembollerinden olan , Çorum leblebisi ve bakır hediyelik
eşya gelmektedir.
Ayrıca, İskilip’te ağaç oyma işleri, Alaca Büyük Camili
Köyünde kilim, Ortaköy İlçesi Karahacip beldesinde kilim,
heybe, patik, çorap ve el örgü ürünlerini bulmak
mümkündür.
Osmancık ve Kargı’da üretilen pirinçler de, farklı
lezzetleriyle mutlaka tadılması önerilen ürünlerdendir.

72. NE YENİR?
Leblebisi ile ünlü olan Çorum, yöresel yemekler
bakımından oldukça zengindir.
İlin özgün yemekleri arasında Mayalı , (Saç
Mayalısı, Tava Mayalısı) , Yanıç , Cızlak ,
Kömbe, Oğmaç, Hingal, Haşhaşlı Çörek,
Borhani (Hamurlu, Yumurtalı, Mantarlı) Helise,
Çullama, Madımak, Tirit , İskilip Dolması ,
Keşkek, Kara Çuval Helvası, Hedik, Teltel, Has
Baklava sayılabilir.

73. YAPMADAN DÖNME
Alaca höyük, Bogazkale Müze ve Ören yerlerini ziyaret etmeden
Kargı ve Abdullah Yaylalarını, Osmancık Başpınar ve Karaca
Yaylalarını, İskilip Elmabeli ve Bayat Kurtçaçimeni Yaylalarını
gezmeden
Ortaköy İncesu Kanyonuna gitmeden,
Bakır El Sanatlarını görmeden,
Çorum Mantısı, Keşkek ve İskilip Dolması, Gül burma ve Has
Baklavasını tatmadan,
Çorum Leblebisi almadan,
…Dönmeyin

74. İLÇELERDEKİ ULU KİŞİLER

75. Hüseyin Gazi Türbesi
Alaca’nın güneyinde, Mahmudiye Köyünün yakınında yer
alan yapı kompleksi, 13 yy.’a tarihlendirilmektedir.
Hüseyin Gazi Külliyesi; medrese, medresenin girişindeki
aşevi, doğusunda türbe, kuzeyinde havuz, avlunun
kuzeyinde çeşme ve kompleksin kuzeydoğusunda bugün
depo olarak kullanılan misafirhane yapısından
oluşmaktadır.

77. Koyunbaba Türbesi
Osmancık ilçe merkezinde bulunan ve Osmanlı
padişahlarından Sultan II. Beyazıt zamanında
1469 tarihinde yaptırılan türbe, yüksekçe bir tepe
üzerinde kurulmuştur. Evliya Çelebi’ye göre
türbe alanında cami, yemekhane, ziyafet odası,
konuk evleri ve kurşun kaplı bir türbe
yaptırılmıştır. Ancak, türbe dışındaki yapıların
bugün temelleri kalmıştır. Türbenin çift kanatlı,
derin oyma tekniği ile işlenmiş ahşap kapısı
bugün çorum Müzesi’nde korunmaktadır. Türbe
1989 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü
tarafından restore edilmiştir.

79. Hüseyin Gazi Türbesi
• Alaca’nın güneyinde, Mahmudiye
Köyünün yakınında yer alan yapı
kompleksi, 13 yy.’a tarihlendirilmektedir.
Hüseyin Gazi Külliyesi; medrese,
medresenin girişindeki aşevi, doğusunda
türbe, kuzeyinde havuz, avlunun
kuzeyinde çeşme ve kompleksin
kuzeydoğusunda bugün depo olarak
kullanılan misafirhane yapısından
oluşmaktadır.