SlideShare a Scribd company logo
1 of 54
Download to read offline
1
a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g, @)^#
k|df0fLs/0f ldlt g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt
@)^#.&.!(.! @)^#.&.!(.!
a}Í tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f
ug{ ag]sf] ljw]os
k|:tfjgf M d'n'ssf] ;du| a}lÍË tyf ljQLo k|0ffnLk|lt
;j{;fwf/0fsf] ljZj;gLotf clej[l4 u/L lgIf]kstf{sf] xs
lxtsf] ;+/If0f / ;Dj4{g ug{, a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] :j:y
k|lt:kwf{af6 ;j{;fwf/0fnfO{ u'0f:t/Lo tyf e/kbf]{ a}lÍË tyf
ljQLo dWo:ytf ;]jf pknAw u/fpg, a}lÍË tyf ljQLo If]q
;DaGwL hf]lvd sd ug{, a}lÍË tyf ljQLo If]qsf] pbf/Ls/0f
u/L g]kfn /fHosf] cy{tGqnfO{ ;an tyf ;'b[9 agfpg tyf
a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] :yfkgf, ;~rfng, Joj:yfkg /
lgodgsf ;DaGwdf cfjZos sfg"gL Joj:yf ug{ a}Í tyf
ljQLo ;+:yf ;DaGwL k|rlnt sfg"gsf] tTsfn ;+zf]wg /
PsLs/0f u/L ;dofg's"n agfpg jf~5gLo ePsf]n]],
k|ltlglw ;efsf] 3f]if0ff, @)^# hf/L ePsf] klxnf] jif{df
k|ltlglw ;efn] of] P]g agfPsf]5 .
kl/R5]b–!
k|f/lDes
1. ;+lIfKt gfd, lj:tf/ / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd æa}Í
tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g, @)^#Æ /x]sf]5 .
2
-@_ of] P]g @)^# ;fn >fj0f !^ ut]b]lv k|f/De
ePsf] dflgg]5 .
-#_ of] P]g g]kfn /fHoe/ nfu" x'g]5 / a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] g]kfn /fHoaflx/ hxfF;'s} vf]n]sf sfof{no
;d]tnfO{ nfu" x'g]5 .
@= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o;
P]gdf,–
-s_ æ/fi6« a}ÍÆ eGgfn] g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%*
adf]lhd :yfkgf ePsf] g]kfn /fi6« a}Í ;Demg'
k5{ .
-v_ æa}ÍÆ eGgfn] bkmf $& sf] pkbkmf -!_
adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ ;+:yfkgf ePsf]
;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ .
-u_ æljQLo ;+:yfÆ eGgfn] bkmf $& sf] pkbkmf -@_,
-#_ jf -$_ adf]lhdsf] sf/f]af/ ug{ ;+:yfkgf
ePsf] ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ . ;f] zAbn]
ljsf; a}Í, ljQ sDkgL jf n3' ljQ ljsf; a}Í
;d]tnfO{ hgfpF5 .
-3_ æk|aGwkqÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
k|aGwkq ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ;+ul7t
;+:yfsf] ljwfg ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-ª_ ælgodfjnLÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
lgodfjnL ;Demg' k5{ .
-r_ æ;+:yfksÆ eGgfn] o; P]g adf]lhd a}Í jf
ljQLo ;+:yf :yfkgf ug{sf] nflu k|aGwkq tyf
3
lgodfjnLdf sDtLdf Ps z]o/ lng dGh"/ u/L
;+:yfkssf] x}l;otn] x:tfIf/ ug]{ JolQm ;Demg'
k5{ .
-5_ æz]o/Æ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/
k'FhLsf] ljeflht c+z ;Demg' k5{ .
-h_ æz]o/wgLÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
z]o/df :jfldTj ePsf] JolQm ;Demg' k5{ .
-em_ æljj/0fkqÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] bkmf
^ adf]lhd k|sfzg ug'{ kg]{ ljj/0fkq ;Demg'
k5{ .
-`_ æ;ldltÆ eGgfn] bkmf !@ adf]lhd u7g x'g] a}Í
jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldlt ;Demg'
k5{ .
-6_ æcWoIfÆ eGgfn] ;ldltsf] cWoIf ;Demg' k5{ .
-7_ æ;~rfnsÆ eGgfn] ;ldltsf] ;b:o ;Demg' k5{
/ ;f] zAbn] cWoIf / j}slNks ;~rfns
;d]tnfO{ hgfpF5 .
-8_ ækbflwsf/LÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, ;lrj / sd{rf/L
;Demg' k5{ / ;f] zAbn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
;Nnfxsf/, n]vfk/LIfs / lnSjL8]6/ eO{ sfd
ug]{ JolQm ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-9_ æOhfhtkqÆ eGgfn] ljQLo sf/f]af/ ug{ /fi6«
a}Ín] o; P]g adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
4
gfddf hf/L u/]sf] Ohfhtkq ;Demg' k5{ .
-0f_ æOhfhtkqk|fKt ;+:yfÆ eGgfn] ljQLo sf/f]af/
ug{ o; P]g adf]lhd Ohfhtkq k|fKt u/]sf] a}Í
jf ljQLo ;+:yf ;Demg' k5{ .
-t_ æljQLo sf/f]af/Æ eGgfn] a}Í tyf ljQLo
;+:yfn] ug]{ bkmf $& df pNn]v eP adf]lhdsf]
sf/f]af/ ;Demg' k5{ .
-y_ æk'FhLÆ eGgfn] bkmf $) adf]lhdsf] a}Í jf
ljQLo ;+:yfsf] clws[t kF'hL, hf/L kF'hL jf r'Qmf
k'FhL ;Demg' k5{ .
-b_ æk'FhLsf]ifÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
k|fylds k'FhL / k"/s k'FhLsf] of]u ;Demg' k5{ /
;f] zAbn] /fi6« a}Ín] ;do ;dodf lgwf{/0f
u/]sf] ;f] ;+:yfsf] cGo sf]if ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-w_ æk|fylds k'FhLÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
r'Qmf k'FhL, z]o/ lk|ldod, lkmtf{ gx'g] cu|flwsf/
z]o/, ;fwf/0f hu]8f sf]if / ;l~rt gfkmf–
gf]S;fg zLif{sdf /x]sf] /sd ;Demg' k5{ / ;f]
zAbn] /fi6« a}Ín] ;do ;dodf k|fylds k'FhL
egL tf]lslbPsf] cGo zLif{sdf /x]sf] /sd
;d]tnfO{ hgfpF5 .
-g_ æk"/s k'FhLÆ eGgfn] /fi6« a}Ín] ;do ;dodf
tf]lslbPsf zLif{sx?df /x]sf] a}Í tyf ljQLo
;+:yfsf] /sd ;Demg' k5{ .
5
-k_ æhf]lvdefl/t ;DklQÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo
;+:yfsf] jf;nftleqsf / jf;nftaflx/sf
k|To]s zLif{sdf /x]sf] /sdnfO{ /fi6« a}Ín]
tf]lslbPsf] hf]lvdef/n] u'0fg u/L lgsflnPsf]
s'n ;DklQ ;Demg' k5{ .
-km_ æt/n ;DklQÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
gub df}Hbft, a}Í jf ljQLo ;+:yfn] rNtL
vftfdf /fv]sf] df}Hbft, a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
/fi6« a}Ídf /fv]sf] df}Hbft / /fi6« a}Ín] ;do
;dodf t/n ;DklQ egL lgwf{/0f ul/lbPsf] a}Í
jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ ;Demg' k5{ .
-a_ ælgIf]kÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] rNtL,
art jf d'2tL vftfdf hDdf ePsf] /sd
;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
/fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhdsf ljleGg ljQLo
pks/0fsf] dfWodaf6 :jLsf/ ug]{ /sd
;d]tnfO{ hgfpF5 .
-e_ ærNtL vftfÆ eGgfn] dfu]sf] avt hlxn] klg
lemSg kfpg] u/L a}Í jf ljQLo ;+:yfdf
/flvPsf] /sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] vftf
;Demg' k5{ .
-d_ æart vftfÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfdf
artsf] lgldQ /flvPsf] /sdsf] x/lx;fa
n]lvPsf] vftf ;Demg' k5{ .
-o_ æd'2tL vftfÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfdf
6
lglZrt cjlw;Dd hDdf /xg] u/L /flvPsf]
/sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] vftf ;Demg' k5{ .
-/_ æshf{Æ eGgfn] /sd k|jfx ug]{, k|ToIf jf
ck|ToIf k|Tofe"lt / To;sf] abnfdf nufgL
u/]sf] /sd c;"nL ug]{ clwsf/ tyf To:tf
shf{sf] Aofh jf cGo b:t'/sf] r'Qmf, shf{ jf
nufgLsf] lwtf]df lbOPsf] k'gs{hf{, shf{sf]
k'g;{+/rgf / gjLs/0f, shf{ r'Qmfsf] nflu hf/L
ul/Psf] hdfgL tyf shf{ r'Qmfsf] nflu ul/Psf]
cGo jrga4tf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] s'g}
klg lsl;dsf] C0f ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-n_ æd'b|fÆ eGgfn] s'g} lsl;dsf] s/]G;L gf]6, kf]:6n
c8{/, kf]:6n gf]6, dlg c8{/, r]s, 8«fˆ6,
6«fen;{ r]s, k|tLtkq, ljlgdokq, k|lt1fkq,
q]ml86 sf8{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}Ín]
cfjZostf cg';f/ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg
u/L tf]lslbPsf] cGo o:t} k|sf/sf df}lb|s
pks/0f ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-j_ æljb]zL d'b|fÆ eGgfn] g]kfnL d'b|f afx]ssf] cGo
d'b|f ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cGt/f{li6«o d'b|f
sf]ifaf6 /sd lemSg] ljz]if clwsf/ -:k]zn 8«OË
/fO6;_, Plzog s/]G;L o'lg6, o'/f]lkog s/]G;L
o'lg6 tyf /fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/
;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] cGo
pks/0f ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-z_ æljb]zL ljlgdoÆ eGgfn] ljb]zL d'b|f, ljb]zL
7
d'b|fdf e'QmfgL x'g] jf k|fKt x'g] ;a} lsl;dsf]
lgIf]k, shf{, df}Hbft, ljb]zL lwtf]kq / ljb]zL
d'b|fdf e'QmfgL x'g] jf x'g;Sg] cGt/f{li6«o
k|rngdf /x]sf r]s, 8«fˆ6, ofq'r]s, ljB'tLo
/sdfGt/ -On]S6«f]lgs km08 6«fG;km/_,
q]ml86sf8{, k|tLtkq, ljlgdokq, k|lt1fkq
;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}Ín] cfjZostf
cg';f/ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L
tf]lslbPsf] cGo h'g;'s} df}lb|s pks/0f
;d]tnfO{ hgfpF5 .
-if_ ækl/jTo{ ljb]zL d'b|fÆ eGgfn] /fi6« a}Ín]
cfjZostf cg';f/ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg
u/L kl/jTo{ ljb]zL d'b|f egL tf]lslbPsf] ljb]zL
d'b|f ;Demg' k5{ .
-;_ æljB'tLo /sdfGt/ -On]S6«f]lgs km08 6«fG;km/_Æ
eGGffn] 6]lnkmf]g, 6]n]S;, sDKo'6/ jf DofUg]l6s
6]k jf To:t} k|sf/sf cGo ljB'tLo pks/0fsf]
dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL lbg], /sdfGt/
ug]{ sf/f]af/ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] c6f]d]6]8
6]n/ d]lzg / Sof; l8:k]lG;Ë d]lzgsf]
dfWodaf6 x'g] sf/f]af/ / rfh{ sf8{, 8]la6 sf8{
tyf q]ml86 sf8{af6 x'g] sf/f]af/ ;d]tnfO{
hgfpF5 .
-x_ æk|tLtkqÆ eGgfn] s'g} Ps a}Í jf ljQLo
;+:yfn] s'g} csf]{ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfddf
s'g} JolQmsf] lglZrt /sdn] vfd];Ddsf] r]s,
8«fˆ6, x'08L jf ljlgdokq :jLsf/ ug'{ egL
8
n]v]sf] kq ;Demg' k5{ .
-If_ æljlgd]oÆ eGgfn] ljlgd]o clwsf/kq kfpg] s'g}
JolQmnfO{ wf/s aGg ;Sg] u/L ;f] kq
x:tfGt/0f ug]{ sfd ;Demg' k5{ .
-q_ æljlgd]o clwsf/kqÆ eGgfn] k|lt1fkq,
ljlgdokq jf r]s ;Demg' k5{ .
-1_ æljlgdokqÆ eGgfn] s'g} lglZrt ldltdf jf
s'g} lglZrt cjlwkl5 jf dfu]sf] avt ;f]
kqdf n]lvPsf] s'g} vf; JolQmnfO{ jf lghn]
cx|fPsf] JolQmnfO{ jf ;f] kq lnO{ cfpg]
JolQmnfO{ lagf zt{ s'g} lglZrt /sd lbg' egL
s'g} Ps JolQmn] csf]{ JolQmnfO{ lgb]{zg u/L
b:tvt ul/lbPsf] lnvt ;Demg' k5{ .
-ss_ æk|lt1fkqÆ eGgfn] lglZrt ldltdf jf s'g}
lglZrt cjlw kl5 jf dfu]sf] avt ;f] kqdf
n]lvPsf] s'g} vf; JolQmnfO{ jf lghn] cx|fPsf]
JolQmnfO{ jf ;f] kq lnO{ cfpg] JolQmnfO{ lagf
zt{ s'g} lglZrt /sd lbG5' egL sa'n u/L
b:tvt ul/lbPsf] lnvt ;Demg' k5{ .
-sv_ æjf;nftaflx/sf] sf/f]af/Æ eGgfn] a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] bfloTj Joxf]g'{ kg]{ ;Defjgf
ePsf] k|tLtkq, hdfgtkq, :jLsf/kq,
k|lta4tf, ljb]zL ljlgdo ;DaGwL :jfk, cK;g,
clu|d sf/f]af/ / To:t} k|sf/sf cGo sf/f]af/
;Demg' k5{ .
9
-su_ æsfo{sf/L k|d'vÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
sfo{sf/L cWoIf, k|d'v sfo{sf/L clws[t,
sfo{sf/L lgb]{zs, k|aGw lgb]{zs, k|aGw
;~rfns, sfo{sf/L ;~rfns jf dxfk|aGws
;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
sfo{sf/L k|d'vsf] ?kdf sfd ug]{ cGo
kbflwsf/L ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-s3_ æsfof{noÆ eGgfn] a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf]
s]Gb|Lo sfof{no ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}Í
tyf ljQLo ;+:yfsf] If]qLo, zfvf, pk–zfvf,
k|zfvf, Onfsf, k|ltlglw, ;Dks{ sfof{no
nufotsf cGo h'g;'s} sfof{no ;d]tnfO{
hgfpF5 .
-sª_ æljQLo :jfy{Æ eGgfn] ;+:yfks jf ;~rfns,
Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf]
z]o/wgL jf sfo{sf/L k|d'v jf To:tf JolQmsf]
kl/jf/sf ;b:o jf ;~rfns dgf]gLt ug]{
clwsf/ kfPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+ul7t
;+:yfn] s'g} kmd{, sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfsf]
r'Qmf k'FhLsf] bz k|ltzt jf ;f]eGbf a9L x'g]
u/L 5'§f5'§} jf ;+o'Qm ?kdf z]o/ vl/b u/]sf]
/x]5 eg] To:tf] sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfdf
To:tf] ;+:yfks jf ;~rfns jf Ps k|ltzt jf
;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] z]o/wgL jf sfo{sf/L
k|d'v jf To:tf JolQmsf] kl/jf/sf ;b:osf]
ljQLo :jfy{ /x]sf] cj:yf ;Demg' k5{ .
10
-sr_ ækl/jf/Æ eGgfn] ;DalGwt JolQmsf] klt jf
kTgL, 5f]/f, 5f]/L, wd{k'q, wd{k'qL, afa', cfdf,
;f}t]gL cfdf / cfk"mn] kfng kf]if0f ug'{ kg]{ bfh',
efO / lbbL, alxgL ;Demg' k5{ .
-s5_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o;
P]g cGtu{t ag]sf lgod jf ljlgoddf tf]lsPsf]
jf tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .
kl/R5]b–@
a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf / ;f]sf] lwtf]kq ;DaGwL
Joj:yf
#= a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf M -!_ o; P]g adf]lhd
ljQLo sf/f]af/ ug{sf nflu a}Í jf ljQLo ;+:yf
;+:yfkgf ug{ rfxg] JolQmn] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf
k|rlnt sfg"g adf]lhd klAns lnld6]8 sDkgLsf] ?kdf
btf{ u/fO{ ;+:yfkgf ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sDkgL btf{ ug{ k|rlnt
sfg"g adf]lhd clVtof/ kfPsf] clwsf/Ln] sDkgL btf{ ubf{
bkmf $ sf] cwLgdf /xL ug'{ kg]{5 .
$= a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf ug{ :jLs[lt lng' kg]{ M
-!_ bkmf # adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug]{
k|of]hgsf] nflu ;DalGwt JolQmn] To:tf] a}Í jf ljQLo
;+:yf k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ ug{ lgj]bg lbg'cl3
b]xfosf sfuhft ;+nUg u/L /fi6« a}Ín] tf]s]sf] b:t'/
;lxt k"j{ :jLs[ltsf] nflu /fi6« a}Ídf lgj]bg lbg'
kg]{5 M–
11
-s_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
k|aGwkq,
-v_ k|:tfljt Af}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
lgodfjnL,
-u_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
;DefJotf cWoog k|ltj]bg,
-3_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] 9fFrfdf ;+:yfksx?sf]
JolQmut ljj/0f,
-ª_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug'{cl3
a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug]{
;DaGwdf ;+:yfksx?aLr s'g} ;Demf}tf
ePsf] /x]5 eg] To:tf] ;Demf}tfsf]
k|dfl0ft k|ltlnlk,
-r_ ;+:yfksx?n] o; bkmf adf]lhd lgj]bg
lbg'eGbf tTsfn cl3Nnf] cfly{s
jif{;Ddsf] s/ r'Qmf u/]sf] k|df0f,
-5_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ;DaGwdf
/fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo ljj/0f tyf
sfuhft .
-@_ k"j{ :jLs[ltsf] nflu pkbkmf -!_ adf]lhd
lgj]bg kg{ cfPdf k]z u/]sf sfuhftsf] hfFra'em u/L /fi6«
a}Ín] :jLs[lt lbg pko'Qm b]v]df s'g} zt{ tf]sL jf gtf]sL
To;/L lgj]bg kg{ cfPsf] Ps ;o aL; lbgleq To:tf] a}Í
jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkg ug{ :jLs[lt lbg]5 . :jLs[lt lbg
12
gkg]{ cj:yf ePdf ;f]sf] sf/0f v'nfO{ lgj]bsnfO{ hfgsf/L
u/fpg' kg]{5 .
-#_ s'g} ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] g]kfn /fHodf
;+:yfkgf ePsf] ;+ul7t ;+:yf jf gful/s;Fu ldnL ;+o'Qm
nufgLdf jf ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ztk|ltzt z]o/
lnPsf] ;xfos sDkgLsf] ?kdf o; P]g adf]lhd a}Í jf
ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg
lbPsf]df o; bkmf adf]lhd To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf
;+:yfkgf ug{ :jLs[lt lbg]5 .
%= :jLs[lt lbg OGsf/ ug{ ;Sg] M -!_ b]xfosf cj:yfdf
/fi6« a}Ín] s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf ug{sf
nflu k"j{ :jLs[lt lbg OGsf/ ug{ ;Sg]5 M–
-s_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfd
klxn] g} btf{ eO{ sfod /x]sf] s'g} a}Í
jf ljQLo ;+:yfsf] gfd;Fu ldNg] ePdf,
-v_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfd jf
To;n] ug]{ ljQLo sf/f]af/ ;fj{hlgs
lxt, ;bfrf/, lzi6frf/, wd{, hfthflt
jf ;Dk|bfo cflbsf] b[li6sf]0fn] cg'ko'Qm
jf cjf~5gLo b]lvPdf,
-u_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] p2]Zo
k|rlnt sfg"g ljk/Lt ePdf,
-3_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{
k|fljlws b[li6sf]0faf6 cg'ko'Qm b]lvPdf,
13
-ª_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] k]z
u/]sf] ;DefJotf cWoog k|ltj]bg,
ljj/0f tyf sfuhft / cGo k"jf{wf/nfO{
cWoog ubf{ ljQLo sf/f]af/ :j:y /
k|lt:kwf{Tds 9Ëaf6 ;~rfng ug]{
s'/fdf ljZjf; ug{ g;lsg] ePdf,
-r_ k|aGwkq / lgodfjnL btf{ ug{sf] nflu
k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;a}
;+:yfks ;b:osf] gfdaf6 lgj]bg
gk/]sf] ePdf,
-5_ k|aGwkq / lgodfjnLdf k|:tfljt a}Í
jf ljQLo ;+:yfsf ;a} ;+:yfksx?n]
cfˆgf] gfd, 7]ufgf ;d]t v'nfO{ s'g}
Pshgf ;fIfLsf] /f]xj/df ;xL5fk u/L
;f] ;fIfLsf] gfd, 7]ufgf ;d]t gv'nfPsf]
ePdf,
-h_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|To]s
;+:yfksn] ;f] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
sDtLdf Ps lsQf z]o/ lng d~h"/
gu/]sf] ePdf,
-em_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|To]s
;+:yfksn] k|aGwkqdf ;xL ubf{ cfk"mn]
lng] z]o/ ;+Vof ;d]t :ki6 ?kdf
gv'nfPsf] ePdf,
-`_ bkmf $ adf]lhd bflvnf ug'{ kg]{ b:t'/
14
/ sfuhft bflvnf gePdf,
-6_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf zt{ k"/f gu/]df .
-@_ pkbkmf -!_ df plNnlvt s'g} cj:yf k/L
k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq / lgodfjnL btf{
ug{ OGsf/ u/]sf]df /fi6« a}Ín] lgj]bsnfO{ ;f] s'/fsf]
hfgsf/L lbg]5 .
^= ljj/0fkq M -!_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] lwtf]kqsf]
;fj{hlgs lgisfzg ug'{ cufj} lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt
sfg"g adf]lhd lwtf]kq af]8{af6 ljj/0fkq btf{ ug]{
;DaGwdf :jLs[lt k|fKt u/L To:tf] ljj/0fkq /fi6« a}Í
;dIf btf{ u/fpg' kg]{5 . o;/L ljj/0fkq btf{
gu/fP;Dd ;f] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] jf To:tf] a}Í jf
ljQLo ;+:yfsf] tk{maf6 s;}n] klg To:tf] a}Í jf ljQLo
;+:yfsf] ljj/0fkq k|sfzg ug{ kfpg] 5}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljj/0fkq k|sfzg ubf{
k"/f ug'{ kg]{ k|lqmof / ljj/0fkqdf v'nfpg' kg]{ s'/fx?
lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"gdf pNn]v eP adf]lhd
x'g]5 .
-#_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ljj/0fkq btf{ ug]{
k|of]hgsf] nflu lwtf]kq af]8{sf] :jLs[ltsf lgldQ lwtf]kq
;DaGwL k|rlnt sfg"gsf cwLgdf /xL lwtf]kq af]8{ ;dIf
lnlvt ?kdf lgj]bg lbg' kg]{5 .
-$_ lwtf]kq af]8{n] ljj/0fkq btf{ ug]{ ;DaGwdf
:jLs[lt k|bfg u/]sf] hfgsf/L lnlvt ?kdf k|fKt gu/];Dd
/fi6« a}Ín] ljj/0fkq btf{ ug]{ 5}g .
15
-%_ ljj/0fkq s'g} klg JolQmn] x]g{ rfx]df a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] s'g} z'Ns jf dx;'n glnO{ x]g{ lbg' kg]{5 .
&= z]o/sf] afF8kmfF8 M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf]
s'n hf/L k'FhLsf] sDtLdf tL; k|ltzt z]o/
;j{;fwf/0fnfO{ laqmL ljt/0f ug{sf] nflu 5'6ofpg'
kg]{5 . o;/L 5'6ofOPsf] z]o/dWo] kfFr k|ltzt;Dd
z]o/ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] sd{rf/Lsf] nflu
5'6ofpg ;Sg]5 .
t/ ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+o'Qm
nufgLdf ;+:yfkgf ePsf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf
/fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]s]sf] k|ltztsf] z]o/
;j{;fwf/0fnfO{ laqmL ljt/0f ug'{ kg]{5 .
-@_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ vl/bsf] nflu
;j{;fwf/0faf6 b/vf:t cfJxfg ubf{ z]o/sf] c+lst
d"Nosf] ztk|ltzt /sd b/vf:t ;fy dfu ug'{ kg]{5 .
*= lwtf]kq sf/f]af/ M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf]
lwtf]kq ;j{;fwf/0fnfO{ lgisfzg ubf{ To:tf] lwtf]kqsf]
laqmL, afF8kmfF8, /sd c;"n pk/ h:tf ;a} sfo{
lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd ug'{ kg]{5 .
-@_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] s'g} lwtf]kq
Joj;foL ;+:yf dfk{mt lwtf]kq sf/f]af/ ug]{ ;DaGwdf
u/]sf] ;Demf}tfsf] Ps k|lt To:tf] ;Demf}tf ePsf] ldltn]
;ft lbgleq /fi6« a}Í / lwtf]kq af]8{df lbg' kg]{5 .
16
(= z]o/ tyf l8a]Gr/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg
g;lsg] M -!_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;+:yfksn] ljQLo sf/f]af/
;~rfng u/]sf] sDtLdf kfFr jif{;Dd cfˆgf] gfddf
/x]sf] z]o/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg kfpg] 5}g .
t/ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfngdf s'g} afwf
Jojwfg pTkGg eO{ ljz]if kl/l:yltsf] l;h{gf x'g uPdf
/fi6« a}Ín] ;+:yfksx?aLr cfk;df z]o/ laqmL ug]{
:jLs[lt k|bfg ug{ o; pkbkmfn] afwf k'¥ofPsf] dflgg]
5}g .
-@_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;+:yfksn] a}Í jf ljQLo
;+:yfn] sf/f]af/ ;~rfng u/]sf] ldltn] kfFr jif{ kl5 cfˆgf]
gfddf /x]sf] z]o/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg rfx]df
/fi6« a}Ín] tf]s]sf] zt{sf] cwLgdf /xL To:tf] z]o/ laqmL
ug{ jf lwtf]aGws /fVg ;Sg]5 .
!)= a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug{
gx'g] M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}+m
vl/b -afO Aofs_ ug{ jf hdfgtdf /fvL C0f lbg
x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
b]xfosf cj:yfdf /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lnO{ ;f]xL a}Ín]
tf]s]sf] k|ltztdf ga9g] u/L nfef+zsf] ?kdf ljt/0f x'g
;Sg] ;l~rt d'gfkmfsf] /sdaf6 a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] hf/L u/]sf]
z]o/sf] ;Dk"0f{ /sd e'QmfgL e};s]sf]
17
eP,
-v_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/
lwtf]kq af]8{df btf{ eO{ ;s]sf] eP,
-u_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg]
Joj:yf ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
lgodfjnLdf ePsf] eP,
-3_ cfˆgf] z]o/ cfkm} vl/b ug{ ;Sg] u/L
;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f
;efdf ljz]if k|:tfj kfl/t ePsf] eP,
-ª_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] r'Qmf ug'{ kg]{ C0f
/sd a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/
cfk}+m vl/b u/L ;s]kl5 kF'hL tyf
;fwf/0f hu]8f sf]ifsf] /sdsf]
cg'kftdf bf]Aa/eGbf a9L gx'g] eP,
:ki6Ls/0f M o; v08sf] k|of]hgsf nflu
æC0f /sdÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo
;+:yfn] shf{ lnPsf] ;'/lIft tyf
c;'/lIft ;Dk"0f{ C0f /sd ;Demg' k5{ .
-r_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] vl/b ug]{ cfˆgf]
z]o/sf] /sd sDkgLsf] s'n r'Qmf kF'hL
tyf ;fwf/0f hu]8f sf]ifsf] /sdsf] aL;
k|ltzteGbf a9L gx'g] eP,
-5_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug]{ ;DaGwdf
/fi6« a}Ín] ;do ;dodf hf/L u/]sf]
18
lgb]{zg k|lts"n gx'g] eP .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf nflu s'g} a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lng b]xfosf] ljj/0f
v'nfO{ lgj]bg lbg' kg]{5 / To:tf] lgj]bg kg{ cfPdf
k|fKt ljj/0fsf] cfwf/df To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{
cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ :jLs[lt lbg pko'Qm x'g]
b]v]df /fi6« a}Ín] ;f]sf] :jLs[lt lbg ;Sg]5 M–
-s_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug'{ kg]{ sf/0f /
cfjZostf,
-v_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b u/]sf] sf/0faf6
a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] cfly{s l:yltdf
kg{ ;Sg] ;Defljt k|efjsf] d"NofÍgsf]
ljj/0f,
-u_ vl/b ug{ k|:tfj ul/Psf] z]o/sf] lsl;d
/ ;f]sf] ;+Vof,
-3_ v08 -u_ adf]lhdsf] z]o/ vl/b ug{
nfUg] clwstd jf Go"gtd /sd / ;f]sf]
;|f]t,
-ª_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg]
;dofjlw,
-r_ z]o/ vl/b ug]{ tl/sf,
-5_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug]{ ;DaGwdf
/fi6« a}Ín] tf]s]sf] tyf k|rlnt sfg"g
adf]lhd v'nfpg' kg]{ cGo cfjZos
19
s'/fx? .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd :jLs[lt k|fKt ePkl5
To:tf] :jLs[lt k|fKt u/]sf] 5 dlxgf jf ;fwf/0f ;efaf6
ljz]if k|:tfj kfl/t u/]sf] afx| dlxgfdWo] h'g kl5Nnf] x'G5
;f] cjlwleq ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] b]xfosf] s'g}
pkfoaf6 cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ lwtf]kq ahf/ dfk{mt vl/b u/]/,
-v_ o; P]g adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfsf
sd{rf/LnfO{ 5'6ofOPsf] z]o/ ;DalGwt
sd{rf/Laf6 vl/b u/]/,
-u_ tTsfn sfod /x]sf z]o/wgLaf6
;dfg'kflts ?kdf vl/b u/]/ .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b u/]sf]df To:tf] z]o/ vl/b
u/]sf] ldltn] tL; lbgleq cfk"mn] vl/b u/]sf] z]o/
;+Vof, ;f] afkt e'QmfgL /sd / cGo cfjZos
ljj/0fx?sf] hfgsf/L /fi6« a}ÍnfO{ u/fpg' kg]{5 .
-^_ pkbkmf -$_ adf]lhd cfˆgf] z]o/ cfkm}
vl/b u/]sf] c+lst d"No a/fa/sf] /sdaf6 5'§} k'FhL
lkmtf{ hu]8f sf]if v8f u/L ;f] sf]ifdf bflvnf ug'{ kg]{5
/ ;f] sf]ifsf] /sdnfO{ r'Qmf k'FhL ;/x sfod /fVg'
kg]{5 .
20
-&_ pkbkmf -$_ adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
cfˆgf] z]o/ cfkm} vl/b u/]sf]df cfk"mn] vl/b u/] hlt
z]o/ To;/L vl/b u/]sf] ldltn] Ps ;o aL; lbgleq
/2 ul/;Sg' kg]{5 .
-*_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}+m
vl/b ug{ g;Sg] cj:yfx? tyf cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b
ug{] ;DaGwL cGo s'/fx? /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd
x'g]5 .
!!= lwtf]kq sf/f]af/ ug{df aGb]h M -!_ a}Í jf ljQLo
;+:yfsf ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, n]vfk/LIfs, ;lrj
jf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkg tyf n]vf ;DaGwL
sfo{df k|ToIf ?kn] ;+nUg JolQmn] To:tf] kbdf axfn
/xFbfsf avt jf To:tf] kbaf6 cjsfz k|fKt u/]sf]
sDtLdf Ps jif{;Dd ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf jf
To;sf] ;xfos sDkgLsf] lwtf]kq cfˆgf] jf cfˆgf]
kl/jf/ jf cfˆgf] jf cfˆgf] kl/jf/sf] lgoGq0fdf /x]sf]
kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf vl/b laqmL ug{ u/fpg,
ug{ lbg, lwtf]aGws /fVg, /fVg nufpg jf bfg as;
lng, lbg jf n]gb]g ug{ x'Fb}g .
t/ gofF z]o/ hf/L u/]sf] cj:yfdf of] k|ltaGw
nfu" x'g] 5}g .
-@_ s;}n] pkbkmf -!_ sf] ljk/Lt s'g} sfd
u/]df To:tf] lwtf]kq ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
hkmt ug]{5 .
21
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd hkmt ePsf] lwtf]kq
;ldltn] plrt 7x¥ofPsf] lsl;daf6 laqmL ljt/0f ug{
;Sg]5 .
kl/R5]b–#
a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldlt / sfo{sf/L k|d'v
;DaGwL Joj:yf
!@= ;~rfns ;ldltsf] u7g M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfdf
Pp6f ;~rfns ;ldlt /xg]5 . ;f] ;ldltdf sDtLdf
kfFr hgf / a9Ldf gf}hgf ;~rfns /xg]5g .
-@_ pkbkmf -!_ sf] cwLgdf /xL ;ldltdf /fi6«
a}Ín] bkmf !# adf]lhd sfod u/]sf] Jofj;flos
ljz]if1x?sf] ;"rLaf6 Pshgf Jofj;flos ;~rfns
lgo'Qm ug'{ kg]{5 . o;/L lgo'Qm x'g] ;~rfnsn]
;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ lnPsf] x'g
cfjZos x'g] 5}g .
-#_ ;~rfnsn] cfk"mdWo] ax'dtaf6 5fg]sf] s'g}
Pshgf ;~rfns ;ldltsf] cWoIf x'g]5 .
!#= Jofj;flos ljz]if1x?sf] ;"rL sfod ug]{ M -!_ /fi6«
a}Ín] bkmf !@ sf] pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf] lgldQ
b]xfosf] of]Uotf tyf cg'ejsf] cfwf/df Jofj;flos
ljz]if1x?sf] ;"rL sfod ug]{5 M–
-s_ Joj:yfkg, a}lÍË, ljQLo, df}lb|s, cy{
zf:q, jfl0fHo zf:q, Jofkf/ k|zf;g,
22
jfl0fHo sfg"g ljifodf sDtLdf
:gftsf]Q/ jf rf6{8{ Psfp06]G;L pkflw
xfl;n u/L a}lÍË tyf ljQLo If]qsf]
sfo{sf/L txdf sDtLdf kfFr jif{sf]
sfof{g'ej ePsf] .
:ki6Ls/0f M o; v08sf] k|of]hgsf] nflu
æsfo{sf/L txÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/,
/fi6« a}Í, a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|yd
>]0fLsf] clws[t jf s'g} a}Í jf ljQLo
;+:yfsf] jl/i7 Joj:yfks jf
dfGotfk|fKt ljZjljBfnosf] ;x–
k|fWofks jf ;f]eGbf dflysf] kb ;Demg'
k5{ .
-v_ bkmf !* adf]lhdsf] cof]Uotf gePsf] .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfod u/]sf]
Jofj;flos ljz]if1x?sf] ;"rL k|To]s jif{ cBfjlws u/L
/fi6« a}Ín] ;fj{hlgs hfgsf/Lsf] nflu /fli6«o :t/sf]
kq–klqsfdf k|sfzg ug]{5 .
!$= ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ z]o/wgLsf]
;fwf/0f ;efaf6 x'g] sfd afx]s o; P]g, k|rlnt sfg"g
tyf k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}Í tyf
ljQLo ;+:yfn] ug'{ kg]{ ;a} sfd / k|of]u ug]{ ;Dk"0f{
clwsf/ ;ldltdf lglxt /xg]5 .
23
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfk"mn] ug'{ kg]{ sfd
;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ ;ldltn] cfjZos
ljlgod agfpg ;Sg]5 .
-#_ k|aGwkq / lgodfjnLdf cGoyf ePsf]df
afx]s ;ldltn] cfk"mdWo]sf s'g} ;~rfnsnfO{ jf a}Í jf
ljQLo ;+:yfsf] s'g} kbflwsf/LnfO{ PSn} jf ;+o'Qm ?kdf
Af}Í jf ljQLo ;+:yfsf] tk{maf6 n]vfk9L ug{ jf ljlgd]o
clwsf/kq jf r]s cflbdf ;xL5fk ug{ ;d]t ;a} jf
s]xL clwsf/ ;'DkL cfˆgf] k|ltlglw v8f ug{ ;Sg]5 .
!%= clwsf/ k|Tofof]hg M -!_ ;ldltn] cfˆgf] /]vb]v jf
lgb]{zgdf sfd ug]{ u/L cfˆgf] s]xL clwsf/ cWoIf,
;~rfns, bkmf !^ adf]lhd ul7t pk;ldlt, sfo{sf/L
k|d'v jf sfo{sf/L k|d'v eO{ sfd ug]{ s'g} JolQm, kmd{,
sDkgL jf ;+:yfnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cWoIf, ;~rfns, bkmf
!^ adf]lhd ul7t pk;ldlt, sfo{sf/L k|d'v jf
sfo{sf/L k|d'v eO{ sfd ug]{ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfn] cfk"mn] kfPsf] clVtof/L cfˆgf] hjfkmb]xLdf
cfk"m dftxtsf sd{rf/LnfO{ ;'Dkg ;Sg]5 .
!^= pk;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ ;ldltn] s'g} vf;
k|of]hgsf] nflu cfjZostf cg';f/ Ps jf PseGbf a9L
pk;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g ePsf]
pk;ldltsf] sfd, st{Jo, clwsf/, sfof{jlw / a}7sdf
24
efu lnP afkt kfpg] kfl/>lds jf eQf ;ldltn] tf]s]
adf]lhd x'g]5 .
!&= ;~rfnssf] lgo'lQm M -!_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf
;~rfnssf] lgo'lQm bkmf !* tyf lgodfjnLsf] cwLgdf
/xL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efåf/f x'g]5 .
t/, –
-s_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|yd jflif{s
;fwf/0f ;ef geP;Ddsf] cjlwsf nflu
;~rfnssf] lgo'lQm ;+:yfksåf/f ul/g]5
.
-v_ jflif{s ;fwf/0f ;ef x'g'eGbf cufj} s'g}
;~rfnssf] kb l/Qm x'g cfPdf afFsL
cjlwsf nflu ;~rfnssf] lgo'lQm
;ldltåf/f ug{ ;lsg]5 .
-u_ ;+ul7t ;+:yfn] z]o/ lnPsf] a}Í jf
ljQLo ;+:yfsf] xsdf ;f] ;+:yfn] lnPsf]
z]o/sf] cg'kftdf x'g cfpg] ;~rfns
lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .
-@_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ lnPsf] ;+ul7t
;+:yf, ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfk"mn] lnPsf]
z]o/sf] cg'kftdf ;~rfns lgo'Qm ubf{ ;~rfnssf]
cg'kl:yltdf sfd ug{ ;Sg] u/L j}slNks ;~rfns
;d]t lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .
25
-#_ bkmf !@ sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf]
Jofj;flos ljz]if1 ;~rfnssf] lgo'lQm ;~rfns
;ldltaf6 x'g]5 .
!*= ;~rfnssf] cof]Uotf M -!_ b]xfosf] s'g} JolQm
;~rfnssf] kbdf lgjf{lrt jf dgf]gLt x'g jf sfod
/xg cof]Uo dflgg]5 M–
-s_ @! jif{ pd]/ k"/f gePsf],
-v_ duh lalu|Psf] jf dfgl;s ;Gt'ng 7Ls
gePsf],
-u_ C0f ltg{ g;sL ;fx"sf] bfdf;fxLdf
k/]sf],
-3_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+usf] s'g}
sf/f]af/df sfnf];"rLdf k/L ;f] ;"rLaf6
k'ms'jf ePsf] ldltn] sDtLdf tLg jif{
k"/f gePsf],
-ª_ s'g} a}Í, ljQLo ;+:yf jf s'g} klg
k|sf/sf] lgIf]k ;DaGwL Joj;fo
;~rfng ug]{ ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns
jf To:tf ;+:yfdf sfo{/t sd{rf/L jf
cGo a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] axfnjfnf
n]vfk/LIfs jf ;Nnfxsf/,
-r_ ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf;Fu s'g}
lsl;dsf] 7]Ssf k§fdf lx:;]bf/ /x]sf],
26
-5_ lwtf]kq Joj;foLsf] ?kdf sfo{ ug{
lwtf]kq ahf/sf] ;b:otf k|fKt u/]sf],
-h_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnL
adf]lhd ;~rfns x'gsf] nflu lng'kg]{
Go"gtd z]o/ glnPsf],
-em_ g]kfn ;/sf/, /fi6« a}Í jf a}Í jf ljQLo
;+:yfsf] axfnjfnf sd{rf/L,
t/, g]kfn ;/sf/n] z]o/ vl/b
u/]sf] a}Í jf ljQLo ;+:yfdf jf s'g} a}Í
jf ljQLo ;+:yfn] z]o/ vl/b u/]sf] csf]{
a}Í jf ljQLo ;+:yfdf ;~rfns
dgf]gLt ePsf]df of] Joj:yf nfu" x'g]
5}g .
-`_ /fi6« a}Ísf] ueg{/, 8]k'6L ueg{/ /
ljlzi6 >]0fLsf sd{rf/Lsf] kbdf axfn
/xL ;]jfaf6 x6]sf] jf cjsf; k|fKt
u/]sf] JolQm ePdf ;]jfaf6 x6]sf] jf
cjsfz k|fKt u/]sf] ldltn] sDtLdf Ps
jif{ k"/f gePsf],
-6_ k|rlnt sfg"g adf]lhd s/ ltg'{kg]{
bfloTj eO{ To:tf] s/ r'Qmf gu/]sf],
-7_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L s;"/df
cbfntaf6 ;hfo kfO{ To:tf] ;hfo
e'Qmfg ePsf] ldltn] kfFr jif{ gk'u]sf],
27
-8_ e|i6frf/ jf 7uLsf] s;"/df cbfntaf6
;hfo kfPsf],
-9_ /fi6« a}Ísf] lgb]{zg kfngf gu/]sf]
sf/0faf6 /fi6« a}Ín] sf/afxL u/]sf] jf
/fi6« a}Ín] Joj:yfkg cfˆgf] lgoGq0fdf
lnO{ lgnDag jf lj36gdf k/]sf] ldltn]
kfFr jif{ gk'u]sf] .
-@_ b]xfosf] cj:yfdf s'g} JolQm
;~rfnssf] kbdf axfn /xg] 5}g M–
-s_ pkbkmf -!_ df n]lvP adf]lhd
;~rfnssf] kbdf lgo'Qm x'g cof]Uo
ePdf,
-v_ ;fwf/0f ;efn] ;~rfnssf] kbaf6
x6fpg] k|:tfj kfl/t u/]df,
-u_ ;~rfnsn] cfˆgf] kbaf6 lbPsf]
/fhLgfdf :jLs[t ePdf,
-3_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfd sf/afxLdf
a]OdfgL jf ablgot u/]sf] s'/f
cbfntaf6 k|dfl0ft ePdf,
-ª_ o; P]g adf]lhd ;~rfnsn] ug{ gx'g]
egL tf]lsPsf] s'g} sfd u/]df .
28
!(= ;~rfnssf] of]Uotf M ;~rfnssf] kbdf lgo'Qm x'g
b]xfosf] of]Uotf k'u]sf] x'g'kg]{5 M–
-s_ bkmf !* adf]lhd cof]Uo gePsf],
-v_ s'g} ljifodf :gftsf]kflw xfl;n u/]sf] jf s'g}
;/sf/L jf a}lÍË jf ljQLo If]q jf ;+ul7t
If]q;Fu ;DalGwt s'g} lgsfodf slDtdf
kfFrjif{sf] cg'ej k|fKt u/]sf] .
t/,
-!_ ;j{;fwf/0f z]o/wgLsf] tk{maf6 lgjf{rg
x'g] ;~rfnssf] xsdf plNnlvt of]Uotf cfjZos kg]{
5}g .
-@_ …3Ú ju{sf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf
;~rfnssf] of]Uotf /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]lslbP
adf]lhd x'g]5 .
@)= ;~rfnssf] kbfjlw M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf
;~rfnssf] kbfjlw lgodfjnLdf pNn]v eP adf]lhd
a9Ldf rf/ jif{sf] x'g]5 .
t/,
-!_ bkmf !& sf] k|ltaGwfTds jfSof+zsf]
v08 -s_ / -v_ adf]lhd lgo'Qm ePsf]
;~rfns jflif{s ;fwf/0f ;ef geP;Dd
dfq cfˆgf] kbdf axfn /xg]5 .
29
-@_ s'g} ;~rfnssf] kb aLrdf l/Qm eO{ ;f]
kbdf lgo'Qm ePsf] ;~rfnssf]
sfof{jlw ;f] ;~rfns h'g ;~rfnssf]
kb l/Qm eO{ lgo'Qm ePsf] xf] ;f]
;~rfnssf] afFsL kbfjlw;Ddsf] nflu
dfq x'g]5 .
-@_ kbfjlw ;dfKt eO{ ;~rfnssf] kbaf6
cjsfz k|fKt ug]{ JolQm ;~rfnssf] kbdf k'gM lgo'Qm
x'g ;Sg]5 .
@!= ;~rfnssf] kfl/>lds tyf ;'ljwf M -!_ ;~rfnsn]
a}7sdf pkl:yt eP afkt kfpg] a}7s eQf, kfl/>lds
/ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfd ubf{sf] kfl/>lds tyf
cGo ;'ljwf lgodfjnLdf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-@_ ;~rfnsn] pkbkmf -!_ df n]lvPafx]s s'g}
;'ljwf lnPsf] ePdf o; P]g adf]lhd s;"/ u/]sf] dfgL
To:tf] ;'ljwf afkt lnPsf] /sd lghaf6 c;"npk/ u/L
lng'kg]{5 .
@@= ;~rfnsn] hfgsf/L u/fpg' kg]{ M -!_ ;~rfnsn] cfk"m
;~rfnssf] ?kdf axfn u/]sf] ;ft lbgleqdf b]xfosf
s'/fsf] lnlvt hfgsf/L a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ u/fpg'
kg]{5 M–
-s_ ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf;Fu lgh
jf lghsf] kl/jf/sf] s'g} ;b:on] s'g}
lsl;dsf] s/f/ u/]sf] jf ug{ nfu]sf] eP
;f]sf] ljj/0f,
30
-v_ sfo{sf/L k|d'v, k|aGw ;~rfns, ;lrj,
n]vfk/LIfs tyf dxfk|aGwssf]
lgo'lQmsf] ;DaGwdf To:tf] lgo'lQmdf
s'g} k|sf/sf] :jfy{ jf ;/f]sf/ eP ;f]sf]
ljj/0f,
-u_ lgh jf lghsf] kl/jf/n] ;DalGwt a}Í
jf ljQLo ;+:yf jf To;sf] d'Vo jf
;xfos sDkgLdf lnPsf] z]o/ jf
l8a]Gr/sf] ;+Vofsf] ljj/0f,
-3_ lgh s'g} sDkgLsf] ;~rfns eP ;f]sf]
ljj/0f,
-ª_ lghsf] kl/jf/sf] s'g} ;b:o ;DalGwt
a}Í jf ljQLo ;+:yfdf kbflwsf/Lsf]
x}l;otdf sfd ul//xsf] eP ;f]sf]
ljj/0f,
-r_ ;~rfnsn] ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg'
kg]{ egL /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] cGo
ljj/0f .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd hfgsf/L u/fpFbf
;~rfns jf lghsf] kl/jf/sf] ;b:osf] aLrdf s'g}
lnlvt ;Demf}tf ePsf]df To:tf] ;Demf}tf / ;Demf}tf
gePdf sf/f]af/ jf ljQLo :jfy{ jf ;+nUgtf;Fu
;DalGwt d'Vo / cfjZos s'/f v'nfOPsf] x'g' kg]{5 .
31
-#_ ;~rfnsn] pkbkmf -!_ adf]lhd lbPsf]
hfgsf/L] ;ft lbgleq /fi6« a}Ídf lbg' kg]{5 / /fi6«
a}Ín] To:tf] hfgsf/L k|fKt u/]kl5 ;f] k|of]hgsf] nflu
v8f u/]sf] 5'§} /lhi6/df clen]v u/L /fVg' kg]{5 .
@#= ;ldltsf] a}7s M -!_ ;ldltsf] a}7s jif{df sDtLdf
afx|k6s a:g' kg]{5 .
t/ b'O{j6f a}7ssf] aLrsf] km/s b'O{ dlxgfeGbf
a9L x'g] 5}g .
-@_ sDtLdf Ps ltxfO{ ;~rfnsn] lnlvt
cg'/f]w u/]df cWoIfn] h'g;'s} avt a}7s af]nfpg'
kg]{5 .
-#_ ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf cWoIfn] ug]{5 .
cWoIfsf] cg'kl:yltdf ;~rfnsx?n] cfk"mdWo]
ax'dtaf6 5fg]sf] s'g} Pshgf ;~rfnsn] ;ldltsf]
a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
-$_ a}7sdf pkl:yt eO{ dtbfg ug]{ clwsf/
k|fKt s'n ;~rfnssf] ;+Vofsf] sDtLdf PsfpGg k|ltzt
;~rfns pkl:yt geO{ ;ldltsf] a}7s a:g] 5}g .
-%_ ;ldltsf] a}7sdf ax'dtsf] lg0f{o dfGo
x'g]5 / cWoIfn] dt a/fa/ ePdf dfq lg0ff{os dt lbg
;Sg]5 .
32
-^_ s'g} ;~rfnssf] lghL :jfy{ ePsf] s'g}
k|:tfjpk/ a}7sdf 5nkmn x'Fbf ;f] a}7sdf ;f]
;~rfnsn] efu lng kfpg] 5}g .
-&_ ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt ;~rfnssf] gfd,
5nkmn ePsf] ljifo / tT;DaGwdf ePsf] lg0f{osf]
ljj/0f -dfOGo"6_ 5'§} lstfadf clen]v /fVg' kg]{5 / ;f]
clen]vdf a}7sdf pkl:yt ;Dk"0f{ ;~rfnsn] ;xL
u/]sf] x'g' kg]{5 .
t/ s'g} ljifodf 5nkmn ubf{ s'g} ;~rfnsn]
lg0f{osf] ljk/Lt jf To:tf] lg0f{o x'g] s'/feGbf km/s
ljrf/ /fv]df ;f]xL s'/f lghn] clen]vdf pNn]v ug{
;Sg]5 .
@$= ;~rfnssf] hjfkmb]xL / bfloTj M -!_ ;~rfnsn] a}Í
jf ljQLo ;+:yf dfk{mt jf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
sfdsf] l;nl;nfdf JolQmut kmfObf lng] s'g} sfd ug{
x'Fb}g .
-@_ s'g} JolQm ;~rfns lgo'Qm ePkl5 sfo{ef/
;DxfNg'eGbf klxn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/df jf
a}Í jf ljQLo ;+:yf;Fu ePsf] ;Demf}tf jf ;+nUgtfdf
lghsf] lghL jf ljQLo :jfy{ eP To:tf] s'/f ;ldltnfO{
hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .
-#_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/sf]
l;nl;nfdf s'g} ;~rfnsn] JolQmut kmfObf lnPsf]
kfOPdf ;f] /sd a}Í jf ljQLo ;+:yfn] To:tf]
;~rfnsaf6 c;"npk/ ul/lng]5 .
33
-$_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfnssf]
x}l;otn] sfd ug]{ JolQmn] cfˆgf] clwsf/If]q gf3L
u/]sf] s'g} sfd sf/afxL k|lt a}Í jf ljQLo ;+:yf
pQ/bfoL x'g] 5}g .
-%_ ;~rfnsn] cfˆgf] JolQmut lxtsf nflu jf
a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ xflg gf]S;fgL k'¥ofpgsf] lgldQ
s'g} sf/f]af/ ug{ nfu]sf] xf] eGg] hfgL hfgL jf ljZjf;
ug]{ sf/0f eP/ klg s;}n] To:tf] ;~rfns jf
k|ltlglw;Fu s'g} sf/f]af/ u/]sf] /x]5 eg] ;f] JolQmn] a}Í
jf ljQLo ;+:yfpk/ To:tf] sf/f]af/sf] ;DaGwdf s'g}
bfjL ug{ kfpg] 5}g .
-^_ ;~rfnsn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
Joj:yfkgsf] b}lgs sfd sf/afxLdf x:tIf]k ug'{ x'Fb}g .
-&_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;~rfnsn] kfngf
ug'{ kg]{ u/L /fi6« a}Ín] ;do ;dodf lbPsf lgb]{zgnfO{
a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf ;~rfnsn] kfngf ug'{ kg]{5 .
@%= ;~rfnssf] nut M k|To]s a}Í tyf ljQLo ;+:yfn]
cfˆgf] ;~rfnssf] JolQmut ljj/0f Pp6f 5'§} lstfadf
n]vL /fVg' kg]{5 / ;f] ;DaGwL ljj/0f / ;~rfns
cbnabn ePdf To;sf] ;"rgf ;d]t kGw| lbgleq /fi6«
a}Ídf k7fpg' kg]{5 .
34
@^= sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm / ;]jfsf] zt{ M -!_ ;ldltn]
o; P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}Í jf
ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm ug]{5 .
-@_ sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm ubf{ s'g} ljifodf
sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/L a}lÍË, ljQLo jf
;+ul7t If]qsf] sfo{sf/L tx jf ;~rfns kbdf sDtLdf
kfFr jif{sf] cg'ej ePsf] JolQmdWo]af6 of]Uo JolQmnfO{
lgo'lQm ug'{ kg]{5 .
:ki6Ls/0f M o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu æsfo{sf/L
txÆ eGgfn] s'g} ;/sf/L, a}lÍË, ljQLo, ;+ul7t If]q jf
cGt/f{li6«o ljQLo ;+3, ;+:yfsf] clws[t txsf] jf ;f]
;/x jf ;f]eGbf dflysf] kbnfO{ ;Demg' k5{ .
-#_ sfo{sf/L k|d'v a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|d'v
k|zf;s x'g]5 .
-$_ sfo{sf/L k|d'vsf] kbfjlw a9Ldf rf/ jif{sf]
x'g]5 / lghsf] k'glg{o'lQm x'g ;Sg]5 .
-%_ sfo{sf/L k|d'vsf] kfl/>lds / ;]jfsf] cGo
zt{ ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
@&= sfo{sf/L k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ sfo{sf/L
k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
-s_ ;ldltsf] lg0f{o nfu" ug]{ / o; P]g,
k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL
a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfd sf/afxL
35
tyf sf/f]af/sf] /]vb]v / lgoGq0f ug]{,
-v_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] jflif{s ah]6 /
sfo{of]hgf tof/ u/L :jLs[ltsf] nflu
;ldlt ;dIf k]z ug]{,
-u_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sd{rf/L
ljlgodfjnLsf] cwLgdf /xL cfjZos
hgzlQm Joj:yfkg ug]{,
-3_ ;ldlt / ;fwf/0f ;efåf/f ul/Psf
lg0f{o / /fi6« a}Íåf/f lgb]{lzt s'/fx?
sfof{Gjog ug]{, u/fpg],
-ª_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf]
cwLgdf /xL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] /fi6«
a}Í jf cGo s'g} lgsfodf k]z ug'{ kg]{
ljj/0f, sfuhft, lg0f{o cflb
oyf;dodf k]z ug]{,
-r_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;~rfng ug]{
;DaGwdf tf]lsP adf]lhdsf cGo
sfo{x? ug]{ .
-@_ sfo{sf/L k|d'v cfˆgf] sfdsf] lgldQ
;ldltk|lt pQ/bfoL x'g]5 .
36
kl/R5]b–$
Ohfhtkq ;DaGwL Joj:yf
@*= a}Í jf ljQLo ;+:yf afx]s cGo s;}n] ljQLo sf/f]af/ ug{
gkfpg] M -!_ o; P]g adf]lhd ;+:yflkt a}Í jf ljQLo
;+:yf afx]s cGo s;}n] klg o; P]g adf]lhdsf] ljQLo
sf/f]af/ ug{ kfpg] 5}g .
t/, k|rlnt sfg"g adf]lhd :yfkgf eO{ g]kfn
/fi6« a}Í P]g, @)%* adf]lhd /fi6« a}Íaf6 lgIf]k lng
jf shf{ lbg :jLs[lt kfPsf a}Í jf ljQLo ;+:yf
afx]ssf ;+ul7t ;+:yfn] To:tf] sf/f]af/ ug{ afwf k'u]sf]
dflgg] 5}g .
-@_ s;}n] klg /fi6« a}Ísf] :jLs[lt glnO{ ljQLo
sf/f]af/ ug]{ k|of]hgsf] nflu a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfd
k|of]u ug{ x'Fb}g .
-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf]
ePtfklg of] P]g k|f/De x'Fbfsf avt k|rlnt sfg"g
adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt u/]sf] s'g}
a}Í jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt
ubf{sf avt sfod /x]sf] gfd k|of]u u/L ljQLo
sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 .
-$_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg ævÆ, æuÆ tyf æ3Æ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] qmdzM ljsf; a}Í, ljQ sDkgL tyf n3' ljQ
ljsf; a}Í eGg] gfd k|of]u ug{ kfpg]5g .
37
-%_ pkbkmf -#_ adf]lhd :jLs[ltk|fKt a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/ ubf{ kfngf ug'{ kg]{
zt{x? /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
@(= ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkqsf] nflu lgj]bg lbg'kg]{ M
-!_ o; P]g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ rfxg] a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] Ohfhtkqsf] nflu /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf]
9fFrfdf /fi6« a}Í ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lbOg] lgj]bgsf ;fydf
a}Í jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}Ín] Ohfhtkqsf nflu
tf]lslbPsf] b:t'/ / b]xfosf ljj/0f tyf sfuhft ;d]t
;+nUg u/]sf] x'g' kg]{5 M–
-s_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq,
lgodfjnL tyf a}Í jf ljQLo ;+:yf btf{
ePsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk,
-v_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/
;~rfng ug{ cfjZos ;a} k"jf{wf/
tof/ ePsf] sfof{no ejgsf] ljj/0f jf
ejg ef8fdf lng] eP axfn ;DaGwL
;Demf}tfsf] k|ltlnlk / ef8fdf lng]
ejgsf] ljj/0f,
-u_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'v
tyf cGo sfo{sf/L txsf kbflwsf/Lsf]
JolQmut ljj/0f / a}Í jf ljQLo
;+:yfsf] ;+u7gfTds ;+/rgf,
38
-3_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sd{rf/L ;]jf zt{
/ ;'ljwf ;DaGwL ljlgod,
-ª_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] shf{ gLlt,
-r_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] cfly{s k|zf;g
;DaGwL ljlgod,
-5_ shf{ ckn]vg ;DaGwL ljlgod,
-h_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfksn] lng
sa"n u/]sf] z]o/sf] /sd r'Stf eO{
/fi6« a}Ídf hDdf u/]sf] k|dfl0ft x'g]
sfuhft,
-em_ /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]lslbPsf]
cGo ljj/0f tyf sfuhftx? .
-#_ ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq lngsf nflu
/fi6« a}Í ;dIf lgj]bg lbg] a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
b]xfosf s'/f ;d]t lgj]bg;fy pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u?~h]n /fi6«
a}Ín] ;do ;dodf tf]lslbP adf]lhdsf]
Go"gtd k'FhL sfod /fVg] s'/f,
-v_ /fi6« a}Í ;Gt'i6 x'g] u/L a}Í jf ljQLo
;+:yf ;~rfng ug{ cfjZos k"jf{wf/
tof/ u/L ;]jf tyf ;'ljwf k|bfg ug{
;Sg] kof{Kt cfwf/ /x]sf] s'/f,
39
-u_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/
;~rfng ug{sf nflu k|:tfj u/]sf]
ljlgod tyf sf/f]af/ ;~rfng ;DaGwL
Joj:yfaf6 ljQLo sf/f]af/ lgoldt
?kdf ;~rfng eO{ lgIf]kstf{sf] xs
lxt ;+/If0f x'g] s'/f,
-3_ ljQLo sf/f]af/ ug{sf nflu /fi6« a}Ín]
tf]s]sf zt{x? kfngf ug]{ s'/fsf] d+h'/L .
#)= ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq lbg] M bkmf @( adf]lhd
lgj]bg k|fKt ePdf a}Í jf ljQLo ;+:yf ;~rfng ug{
cfjZos ef}lts k"jf{wf/sf cltl/Qm b]xfosf s'/fdf
cfjZos hfFra'em u/L /fi6« a}Í ;Gt'i6 ePdf /fi6«
a}Ín] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ bkmf #! adf]lhdsf]
juL{s/0fsf] cfwf/df sf/f]af/ ;~rfng ug{ s'g} Ps
ju{sf] Ohfhtkq lbg ;Sg]5 M
-s_ ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq lb+bf :j:y
k|lt:kwf{Tds / ljQLo dWo:ytf ;DaGwL
sf/f]af/ k|efjsf/L eO{ lgIf]kstf{sf] lxt x'G5
eGg] nfu]df,
-v_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod,
ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ePsf cfb]z jf
lgb]{zg tyf k|aGwkq / lgodfjnLsf cwLgdf
/xL ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ ;Ifd 5 eGg]
nfu]df,
-u_ bkmf @( sf] pkbkmf -@_ adf]lhd Ohfhtkqsf]
40
nflu lbPsf] lgj]bg ;fy ;+nUg ljj/0f tyf
sfuhft cg';f/ a}Í jf ljQLo ;+:yf ljQLo
sf/f]af/ ug{ ;Ifd 5 egL ljZjf; ug]{ kof{Kt
cfwf/ ePdf .
#!= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] juL{s/0f M -!_ bkmf $&
adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ bkmf #) adf]lhd lbg]
Ohfhtkqsf] nflu cfjZos x'g] Go"gtd r'Qmf k'FhLsf]
cfwf/df /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?nfO{ æsÆ,
ævÆ, æuÆ, / æ3Æ ju{df juL{s/0f u/L ;f]xL adf]lhdsf]
Ohfhtkq ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ lbg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd juL{s/0f ul/Psf
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Go"gtd r'Qmf k'FhL /fi6« a}Ín]
tf]s] adf]lhd x'g]5 .
#@= ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg OGsf/ ug{
;lsg] M -!_ bkmf #) df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg /fi6« a}Ín] b]xfosf] s'g} cj:yfdf a}Í jf ljQLo
;+:yfnfO{ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg
OGsf/ ug{ ;Sg]5 M–
-s_ a}Í jf ljQLo If]qsf] ljBdfg cj:yf /
;DefJotfsf] cfwf/df ljQLo sf/f]af/
;~rfng ug{ yk a}Í jf ljQLo
;+:yfnfO{ Ohfhtkq lbg pko'St
gb]lvPdf,
-v_ v08 -s_ sf] cj:yf x]/L lgIf]kstf{sf]
lxt ;+/If0fsf] lgldQ ljQLo sf/f]af/
41
;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg plrt /
pko'Qm gb]lvPdf,
-u_ bkmf @( / #) sf ljj/0f jf s'/fx? k"/f
ePsf] gb]lvPdf .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} a}Í jf ljQLo
;+:yfnfO{ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug]{ Ohfhtkq lbg
g;lsg] cj:yf ePdf /fi6« a}Ín] ;f]sf] sf/0f v'nfO{
lgj]bg k/]sf] ldltn] Ps ;o aL; lbgleq ;DalGwt a}Í
jf ljQLo ;+:yfnfO{ ;"rgf lbg' kg]{5 . ;f] cjlwleq
/fi6« a}Ín] yk ljj/0f dfu u/]sf] eP To:tf] ljj/0f
k|fKt ePsf] ldltn] gAa] lbgleq To:tf] ;"rgf lbg'
kg]{5 .
##= /fi6« a}Ín] zt{ tf]Sg ;Sg] M -!_ bkmf #) adf]lhd
ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq k|bfg ubf{ ljBdfg a}Í
tyf ljQLo ;+:yfsf] cj:yf, ljQLo sf/f]af/sf] :j:y
;~rfng tyf lgIf]kstf{sf] lxtnfO{ Wofgdf /fvL /fi6«
a}Ín] cfjZos zt{ tf]Sg ;Sg]5 . o:tf] zt{sf] kfngf
ug'{ ;DalGwt a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd tf]lsPsf] zt{df /fi6«
a}Ín] cfjZostf cg';f/ a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf]
cj:yf, ljQLo sf/f]af/sf] :j:y ;~rfng tyf
lgIf]kstf{sf] lxtnfO{ Wofgdf /fvL yk36 tyf x]/k]m/
ug{ ;Sg]5 .
#$= ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] sfof{no vf]Ng] ;DaGwL
ljz]if Joj:yf M -!_ s'g} ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
42
g]kfn /fHoleq cfˆgf] sfof{no vf]Ng rfx]df /fi6« a}Ín]
tf]lslbPsf] ljj/0f / b:t'/ ;lxt /fi6« a}Ídf lgj]bg
lbg' kg]{5 .
-@_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bg k|fKt x'g cfPdf
/fi6« a}Ín] a}lÍË If]qdf ljBdfg k|lt:kwf{, ljb]zL a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] g]kfn /fHosf a}lÍË ljsf;df k'¥ofpg
;Sg] of]ubfg / To:tf] ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
Voflt / k|lti7f ;d]tnfO{ ljrf/ u/L To:tf] a}Í jf
ljQLo ;+:yfnfO{ g]kfn /fHodf cfˆgf] sfof{no :yfkgf
u/L ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq lbg ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd Ohfhtkq k|bfg ubf{
/fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/ zt{x? tf]Sg ;Sg]5 /
o;/L tf]s]sf zt{x? kfngf ug'{ ;DalGwt ljb]zL a}Í jf
ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt u/L
;+:yfkgf x'g] ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ ljQLo
sf/f]af/sf ;DaGwdf o; P]gsf] Joj:yf nfu" x'g]5 .
t/ ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|ltlglw jf
;Dks{ sfof{nosf] sfd sf/afxLsf] xsdf /fi6« a}Ín]
tf]lslbP adf]lhd x'g]5 .
-%_ o; bkmf adf]lhd g]kfn /fHodf ljQLo
sf/f]af/ ug]{ u/L cfˆgf] sfof{no vf]Ng :jLs[lt kfPsf]
ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ g]kfn /fHoleq ;+o'Qm
43
nufgLdf csf]{ a}Í jf ljQLo ;+:yf vf]Ng] :jLs[lt lbOg]
5}g .
#%= Ohfhtkqsf] lgnDag tyf vf/]hL M -!_ Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f]
cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod ljk/Lt sfd u/]df jf
/fi6« a}Ín] lbPsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf gu/]df jf
lgIf]kstf{sf] lxtnfO{ Wofgdf /fvL cfk"mn] ug'{ kg]{ sfd
gu/]df /fi6« a}Ín] lglZrt cjlw tf]sL To:tf]
Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] o; P]g adf]lhd ljQLo
sf/f]af/ ug{ k|fKt u/]sf] Ohfhtkq lgnDag ug{ jf
To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] jf To;sf] s'g} sfof{nosf]
sf/f]af/ k"0f{ jf cf+lzs ?kdf /f]Ssf ug{ ;Sg]5 .
-@_ /fi6« a}Ín] b]xfosf cj:yfdf Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] o; P]g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{
k|fKt u/]sf] Ohfhtkq vf/]h ug{ ;Sg]5 M–
-s_ Ohfhtkq vf/]hLsf] nflu ;DalGwt
Ohfhtkqk|fKt a}Í jf ljQLo ;+:yfn]
cg'/f]w u/]df,
-v_ Ohfhtkqk|fKt u/]sf] ldltn] 5
dlxgfleq ljQLo sf/f]af/ gu/]df,
-u_ nuftf/ Ps dxLgfeGbf a9L cjlwb]lv
ljQLo sf/f]af/ ug{ aGb u/]df,
-3_ lgIf]kstf{sf] xs lxt ljk/Lt x'g] u/L
ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u/]df,
44
-ª_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf
;f] cGtu{t ag]sf] lgod tyf ljlgodsf]
pNn+3g u/]df,
-r_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] zt{ pNn+3g
u/]df,
-5_ /fi6« a}Ín] lbPsf] cfb]z jf lgb]{zgsf]
kfngf gu/]df,
-h_ ;fx"sf] C0f ltg{ g;sL bfdf;fxLdf
k/]df,
-em_ e'm7f] ljj/0f k]z u/L a}Í jf ljQLo
;+:yfn] Ohfhtkq k|fKt u/]sf] kfOPdf,
-`_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf cGo a}Í jf ljQLo
;+:yfdf uflePdf .
-#_ pkbkmf -@_ sf] v08 -s_ adf]lhd a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] Ohfhtkq vf/]h ug{ /fi6« a}Í
;dIf /Ltk"j{s lgj]bg lbPdf To:tf] lgj]bg lbPsf]
k}+tfln; lbgleq /fi6« a}Ín] ;f]pk/ lg0f{o ug'{ kg]{5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] lg0f{osf] lnlvt
;"rgf / To:tf] lg0f{osf] cfwf/ ;DalGwt a}Í jf ljQLo
;+:yfnfO{ pknAw u/fOg]5 .
-%_ o; bkmf adf]lhd Ohfhtkq /2 ug]{ lg0f{o
u/]sf]df ;f]sf] ;"rgf /fi6« a}Ín] ;fj{hlgs ?kdf
k|sfzg ug'{ kg]{5 .
45
#^= tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf dflyNnf] ju{sf]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf kl/0ft x'g ;Sg] M -!_ b]xfosf]
cj:yf k"/f u/]sf] tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf
/fi6« a}Ísf] :jLs[lt lnP/ dflyNnf] ju{sf]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf kl/0ft x'g ;Sg]5 M–
-s_ dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf
nflu /fi6« a}Ín] tf]s]sf] k'FhL ePsf],
-v_ ljut kfFr jif{b]lv nuftf/ gfkmf ug{
;Ifd ePsf],
-u_ s'n lgliqmo shf{ -ggk/km/ldË nf]g_
/fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;Ldfleq /x]sf],
-3_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf ;a} zt{x? k"/f
u/]sf] .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] :jLs[lt k|fKt ePdf
;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] dflyNnf] ju{sf] ljQLo
sf/f]af/ ug{ cfˆgf] k|aGwkq / lgodfjnLdf ;+zf]wg ug'{
kg]{ /x]5 eg] k|rlnt sfg"g adf]lhd ;+zf]wg u/L
dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkq k|fKt ug{ o; P]g adf]lhd
/fi6« a}Í ;dIf lgj]bg ug'{ kg]{5 .
#&= dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf tNnf] ju{sf]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf kl/0ft x'g] M -!_ b]xfosf] s'g}
cj:yf k"/f gug]{ æsÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ævÆ
ju{df / ævÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf æuÆ ju{df
46
kl/0ft x'g] u/L /fi6« a}Ín] lg0f{o ug{ ;Sg]5 M–
-s_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cjlwleq tf]s]
adf]lhdsf] k'FhL gk'¥ofPsf],
-v_ ljut kfFr jif{b]lv nuftf/ gf]S;fgLdf
/x]sf],
-u_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zg k6s k6s
pNn+3g u/L sf/afxLdf k/]sf],
-3_ /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd hf]lvd Joxf]g]{
sf]if sfod ug{ g;s]sf] .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} a}Í jf ljQLo
;+:yfnfO{ sf/afxL ug'{eGbf cuf8L /fi6« a}Ín] To:tf] a}Í
jf ljQLo ;+:yfnfO{ To:tf] sf/afxLsf] lj?4 ;kmfO{ k]z
ug]{ dgfl;a dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .
-#_ dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt a}Í jf
ljQLo ;+:yfn] tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf
kl/0ft x'g rfxL :jLs[ltsf nflu /fi6« a}Ídf lgj]bg
lbPdf /fi6« a}Ín] cfjZos hfFra'em u/L :jLs[lt k|bfg
u/]df To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf tNnf] ju{sf]
Ohfhtkqk|fKt a}Í jf ljQLo ;+:yfdf kl/0ft x'g]5 .
#*= t/n ;DklQ sfod ug'{ kg]{ M lgIf]k ;+sng ug]{ jf shf{
k|jfx ug]{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]lslbP
adf]lhdsf] t/n ;DklQ sfod ug'{ kg]{5 .
47
#(= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;"rL k|sfzg ug'{ kg]{ M -!_ /fi6«
a}Ín] cfly{s jif{sf] k|To]s tLg dlxgfdf ljQLo sf/f]af/
ub}{ cfPsf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;"rL /fli6«o:t/sf]
kqklqsfdf k|sfzg ug'{ kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;"rL k|sfzg ubf{
To:tf ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u/]sf] ldlt tyf
k|To]s ;+:yfsf] r'Qmf k'FhLsf] ljj/0f ;d]t cnu cnu
b]lvg] u/L k|sfzg ug'{ kg]{5 .
kl/R5]b–%
k'FhL ;DaGwL Joj:yf
$)= k'FhL sfod /fVg'kg]{ M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
Go"gtd clws[t k'FhL, hf/L k'FhL tyf r'Qmf k'FhL /fi6«
a}Ín] ;do ;dodf tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-@_ of] P]g k|f/De xF'bfsf avt sfod /x]sf
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cjlwleq
pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k'FhLut ;+/rgf sfod ug'{
kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ sf] cjlwleq pkbkmf -!_
adf]lhdsf] k'FhL gk'¥ofpg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] To:tf]
k'FhL gk'¥ofP;Dd nfef+z 3f]if0ff ug{ jf afF8g kfpg]
5}g .
$!= k'FhL j[l4 ug'{ kg]{ M -!_ /fi6« a}Ín] pko'Qm b]v]df
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] tTsfn sfod /x]sf] clws[t
48
k'FhL, hf/L k'FhL / r'Qmf k'FhL a9fpg lgb]{zg lbg
;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /fi6« a}Ín] lgb]{zg
lbPdf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] clws[t k'FhL, hf/L
k'FhL tyf e'QmfgL k'FhL j[l4 ug'{ kg]{5 .
$@= k'FhLsf]if M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] s'n
;DklQ jf s'n hf]lvdefl/t ;DklQsf] cfwf/df /fi6«
a}Ín] tf]lslbPsf] cg'kftdf k'FhLsf]if sfod ug'{ kg]{5 .
-@_ s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_
adf]lhdsf] k'FhLsf]if sfod ug{ g;s]df ;ldltn] k}+tL;
lbgleq ;f]sf] hfgsf/L /fi6« a}ÍnfO{ lbg' kg]{5 . To;/L
lbPsf] hfgsf/Ldf cGo s'/fsf] cltl/Qm k'FhLsf]if sfod
/xg g;s]sf] sf/0f tyf k'FhLsf]ifnfO{ j[l4 u/L klxn]s}
cj:yfdf Nofpg ;ldltn] tof/ u/]sf] of]hgf jf
sfo{qmd ;d]t ;+nUg u/]sf] x'g' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] hfgsf/L k|fKt
ePkl5 /fi6« a}Ín] ;ldltn] k]z u/]sf] of]hgf jf
sfo{qmd dgfl;a b]v]df ;f]xL adf]lhd / To;df s'g}
;+zf]wg jf x]/k]m/ ug'{ k/]df ;f]sf] sf/0f v'nfO{ k|:tfljt
of]hgf jf sfo{qmd ;+zf]wg jf x]/k]m/ u/L sfof{Gjog
ug{ ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ lgb]{zg lbg]5 .
-$_ s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfn] o; bkmf
adf]lhdsf] bfloTj k"/f gu/]df jf tTsfn ug{ ;Sg]
gb]lvPdf /fi6« a}Ín] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ bkmf
#& adf]lhdsf] sf/afxL ug{ ;Sg]5 .
49
-%_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg /fi6« a}Ín] ;do ;dodf lbPsf] lgb]{zg ;~rfns
;ldltn] kfngf gu/]sf] jf ;~rfns jf sfo{sf/L
k|d'vsf] å]ifk"0f{ nfk/jfxL jf ablgotn] ;DalGwt a}Í jf
ljQLo ;+:yfsf] k'FhLsf]if pkbkmf -!_ adf]lhd sfod x'g
g;s]sf] /x]5 eg] To:tf] ;~rfns jf sfo{sf/L
k|d'vnfO{ /fi6« a}Ín] ljuf] adf]lhd;Dd hl/afgf ug{
;Sg]5 / ;~rfns jf sfo{sf/L k|d'vsf] To:tf] sfo{af6
k'FhLsf]if sfod /xg g;ls xflg gf]S;fgL ePsf] /x]5
eg] ;f] /sd c;"npk/ ug{ /fi6« a}Í, ;DalGwt a}Í jf
ljQLo ;+:yf jf To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] r'Qmf
k'FhLsf] kfFr k|ltzt;Dd z]o/ lnPsf z]o/wgLn] PSn}
jf ;fd'lxs ?kdf lghpk/ k|rlnt sfg"g adf]lhd
cbfntdf ph"/ ug{ ;Sg]5g .
$#= hf]lvd Joxf]g]{ sf]if M Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] s'n
;DklQ / jf;nftaflx/sf] sf/f]af/sf] bfloTj ;DaGwL
hf]lvdnfO{ vfDg ;Sg] u/L /fi6« a}Ín]
tf]lslbPadf]lhdsf] cg'kftdf hf]lvd Joxf]g]{ sf]if /fVg'
kg]{5 .
$$= ;fwf/0f hu]8f sf]if M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Ps
;fwf/0f hu]8f sf]if sfod /fVg' kg]{5 . To:tf] hu]8f
sf]ifdf e'QmfgL k'FhLsf] bf]Aa/ geP;Dd k|To]s jif{sf]
v'b gfkmfaf6 sDtLdf aL; k|ltzt /sd yKb} hfg'
kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt
;+:yfsf] hu]8f sf]ifdf hDdf ePsf] /sd /fi6« a}Ísf] k"j{
50
:jLs[lt glnO{ cGo zLif{sdf /sdfGt/ ug{ jf nufgL
ug{ kfOg]5}g .
$%= ;6xL ;dLs/0f sf]if M -!_ ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ ug]{
Ohfhtkq kfPsf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] k|To]s cfly{s
jif{df ef/tLo ?k}ofFF afx]s cGo ljb]zL d'b|fsf] ljlgdo
b/df kl/jt{g ePsf] sf/0faf6 cfh{g u/]sf] k'gd{"NofÍg
d'gfkmfnfO{ ;f]xL cfly{s jif{sf] cGTodf gfkmf–gf]S;fg
lx;fadf cfjZos lx;fa ldnfg ug'{ kg]{5 . o;/L
gfkmf–gf]S;fg lx;fadf lx;fa ldnfg ubf{ s'g} cfly{s
jif{df k'gd"{NofÍg cfDbfgL ePsf] 5 eg] To:tf]
d'gfkmfsf] sDtLdf kRrL; k|ltzt /sd ;6xL ;dLs/0f
sf]ifdf hDdf ug'{ kg]{5 .
t/ ef/tLo ?k}ofFsf] ljlgdo b/df kl/jt{g
ePsf] sf/0faf6 x'g] k'gd"{NofÍg gfkmf–gf]S;fgLsf] xsdf
/fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;6xL ;dLs/0f sf]ifdf
hDdf ePsf] /sd ljb]zL d'b|fsf] cjd"Nog ePsf]
sf/0faf6 x'g] gf]S;fgL ;dfof]hg ug{ afx]s /fi6« a}Ísf]
:jLs[lt glnO{ cGo sfddf vr{ ug{ jf /sdfGt/ ug{
kfOg] 5}g .
$^= nfef+z afF8gdf aGb]h M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
;Dk"0f{ k|f/lDes vr{, cl3Nnf] jif{;Dd x'g uPsf]
gf]S;fgL, k'FhLsf]if, hf]lvd Joxf]g]{ sf]if / ;fwf/0f
hu]8fsf]ifdf bkmf $$ adf]lhd 5'6ofpg' kg]{ /sd k"/f
gu/];Dd / ;j{;fwf/0fnfO{ 5'6ofOPsf] z]o/ laqmL
51
ljt/0f u/L dfu /sd k"0f{ ?kdf r'Qmf geP;Dd
z]o/wgLx?nfO{ nfef+z 3f]if0ff ug{ jf afF8g kfpg] 5}g .
-@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] nfef+z 3f]if0ff tyf
ljt/0f ug'{ cufj} /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lng' kg]{5 .
kl/R5]b–^
ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ;DaGwL Joj:yf
$&= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ug{ ;Sg] ljQLo sf/f]af/ M -!_
of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL æsÆ
ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf] ljQLo
sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M–
-s_ Aofh jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/
ug]{ tyf To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg],
-v_ /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhd shf{ lbg],
-u_ k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL ljb]zL
ljlgdo sf/f]af/ ug]{,
-3_ xfo/ kr]{h, xfOkf]lys]zg, lnlhË,
xfpl;Ë, tyf ;]jf Joj;fosf] nflu
shf{ lbg],
-ª_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL
dr]{06 a}lÍË sf/f]af/ ug]{,
-r_ cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu ldnL
;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg
52
-kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf]
;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg]
lbnfpg] Joj:yf ug]{,
-5_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L
ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{
u/fpg], ;'/If0f lng], lghsf] rn crn
;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf]
h]yf hdfgt lng],
-h_ :jb]zL jf ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf]
hdfgtdf shf{ lbg],
-´_ k|tLtkq, ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s,
ofq' r]s, 8«fˆ6 jf cGo ljQLo pks/0f
lgisfzg ug]{, :jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg],
l8:sfp06 ug]{ jf vl/b laqmL ug]{,
-`_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL
6]lnkmf]g, 6]n]S;, ˆofS;, sDKo'6/ jf
DofUg]l6s 6]k jf cGo To:t} k|sf/sf
ljB'tLo pks/0f jf ;fwgsf] dfWodaf6
lgIf]k lng], e'QmfgL lbg], /sdfGt/ ug]{,
-6_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL
q]ml86 sf8{, 8]la6 sf8{, rfh{ sf8{
nufotsf cGo ljQLo pks/0fx? hf/L
ug]{, :jLsf/ ug]{ / ;f] ;DaGwL sfo{ ug{
Ph]06 lgo'Qm ug]{,
53
-7_ c6f]d]6]8 6]n/ d]lzg / Sof; l8:k]lG;Ë
d]lzgsf] dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL
lbg] / shf{ lbg],
-8_ cfk"mn] kTofPsf] JolQmnfO{ clwljsif{
shf{ lbg],
-9_ cfk"msxfF klxn] g} lwtf] /lx;s]sf] rn
crn ;DklQsf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd
k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{
lbg] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf
lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] k'gM
lwtf]df To;sf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd
k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{
lbg],
-0f_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] zt{df /fi6« a}Ísf]
Ph]06 eO{ g]kfn ;/sf/sf] tk{maf6
;/sf/L sf/f]af/ nufot cGo sf/f]af/
ug]{,
-t_ g]kfn /fHoleq jf ljb]zdf ljlgdokq,
r]s jf cGo ljQLo pks/0fåf/f /sd
k7fpg] jf rnfg ug]{, ;'g, rfFbL, z]o/,
l8a]Gr/, a08 cflb vl/b laqmL ug]{ /
z]o/sf] nfef+z tyf k|lt1fkq, l8a]Gr/,
a08 cflbsf] Aofh c;"npk/ ug]{,
-y_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{
z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng],
54
vl/b laqmL ul/lbg], z]o/sf] nfef+z,
l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] Aofh cflb p7fO{
lbg] / ;f] sf] nfef+z, d'gfkmf jf Aofh
g]kfn /fHoleq jf ljb]zdf ;d]t
k7fpg],
-b_ g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf]
C0fkq vl/b laqmL ug]{ jf ;sf/ ug]{,
-w_ ;]km l8kf]lh6 eN6sf] Joj:yf ug]{,
-g_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] zt{df
jf;nftaflx/sf] sf/f]af/ ug]{,
-k_ ljkGg ju{, Go"g cfo ePsf kl/jf/, b}jL
k|sf]k kLl8t tyf d'n'ssf s'g} If]qsf
afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu
JolQmut jf ;fd'lxs hdfgLdf /fi6«
a}Ín] tf]s] adf]lhdsf] /sd;Dd shf{
lbg],
-km_ cfk"m tyf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6
shf{ lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f,
;"rgf jf hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g}
cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng] lbg],
-a_ cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6
cfˆgf] u|fxsnfO{ shf{ pknAw u/fpg
hdfgL a:g],
-e_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;Ldfleq /xL
55
z]o/ l8a]Gr/, a08, C0fkq, artkq,
jf cGo ljQLo pks/0fsf] dfWodaf6
k'FhL kl/rfng ug]{,
-d_ cfjZostfg';f/ /fi6« a}Íaf6 k'gs{hf{
lng] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6
shf{ lng]lbg],
-o_ kl/of]hgf :yfkgf, ;~rfng / d"NofÍg
;DaGwL cWoog, cg';Gwfg, ;j]{If0f ug]{
u/fpg] tyf tfnLd, k/fdz{ / cGo
hfgsf/L pknAw u/fpg],
-/_ kl/of]hgfsf] k|j4{gsf nflu g]kfn
;/sf/ jf cGo :jb]zL jf ljb]zL
lgsfoaf6 k|fKt ePsf] /sd shf{sf]
?kdf k|jfx ug]{ jf shf{sf] Aoj:yfkg
ug]{,
-n_ s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ shf{ lb+bf jf
lgh;Fu s'g} sf/f]af/ ubf{ cfˆgf] lxtsf]
;+/If0fsf nflu cfjZostf cg';f/ zt{
u/fpg],
-j_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL
shf{ lng],
-z_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf
/xL shf{ ckn]vg ug]{,
-if_ cfˆgf] hfoh]yfsf] plrt k|aGw jf laqmL
56
ug]{,
-;_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ .
-@_ of] P]g tyf k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL ævÆ ju{sf]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M–
-s_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;Ldfleq /xL Aofh
jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/ ug]{ tyf
To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg],
-v_ xfOkf]lys]zg shf{ afx]s tf]lsP
adf]lhd cGo shf{ lbg],
-u_ k|rlnt sfg"g tyf /fi6« a}Ín] lbPsf]
lgb]{zgsf] cwLgdf /xL ljb]zL ljlgdo
sf/f]af/ ug]{,
-3_ xfo/ kr]{h, lnlhË, xfpl;Ë, tyf ;]jf
Joj;fosf] nflu shf{ lbg],
-ª_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL
dr]{06 a}lÍË sf/f]af/ ug]{,
-r_ cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?;Fu ldnL
;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf]
ljefhg
-kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf]
;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg],
lbnfpg] Joj:yf ug]{,
57
-5_ :jb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] hdfgtdf
shf{ lbg],
-h_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L
ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{
u/fpg], ;'/If0f lng], lghsf] rn crn
;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf]
h]yf hdfgt lng],
-em_ ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq'r]s,
8«fˆ6 jf x'08L hf/L ug]{, :jLsf/ ug]{,
e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{ jf vl/b
laqmL ug]{,
-`_ c6f]d]6]8 6]n/ d]lzg / Sof; l8:k]lG;Ë
d]lzgsf] dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL
lbg] / shf{ lbg],
-6_ cfk"mn] kTofPsf] JolQmnfO{ clwljsif{
shf{ lbg],
-7_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL
shf{ lng],
-8_ cfk"msxfF klxn] g} lwtf] /lx;s]sf] rn
crn ;DklQsf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd
k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{
lbg] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf
lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] k'gM
lwtf]df To;sf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd
58
k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{
lbg],
-9_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] zt{sf] cwLgdf /xL
k|tLtkq lgisfzg tyf :jLsf/ ug]{,
-0f_ g]kfn /fHoleq ljlgdokq, r]s jf cGo
ljQLo pks/0fsf] dfWodåf/f /sd
k7fpg], z]o/ jf l8a]Gr/, a08 cflb
vl/b laqmL ug]{, z]o/sf] nfef+z /
k|lt1fkq, l8a]Gr/, a08 cflbsf] Aofh
c;"npk/ ug]{,
-t_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{
z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng],
vl/b laqmL ul/lbg], z]o/, l8a]Gr/ jf
;'/If0fsf] nfef+z, Aofh, d'gfkmf cflb
p7fO lbg],
-y_ g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf]
C0fkqsf] vl/b laqmL ug]{ jf ;sf/ ug]{,
-b_ ;]km l8kf]lh6 eN6sf] Joj:yf ug]{,
-w_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] zt{df
jf;nftaflx/sf] sf/f]af/ ug]{,
-g_ ljkGg ju{, Go"g cfo ePsf kl/jf/, b}jL
k|sf]k kLl8t tyf d'n'ssf s'g} If]qsf
afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu
JolQmut jf ;fd'lxs hdfgLdf /fi6«
59
a}Ín] tf]s] adf]lhdsf] /sd;Dd shf{
lbg],
-k_ cfk"m tyf cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt
;+:yfaf6 shf{ jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf
lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f ;"rgf jf
hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g} cGo
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng] lbg],
-km_ cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6
cfˆgf] u|fxsnfO{ shf{ pknAw u/fpg
hdfgL a:g],
-a_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;Ldfleq /xL
z]o/, l8a]Gr/, a08, C0fkq, artkq
jf cGo ljQLo pks/0fsf] dfWodaf6
k'FhL kl/rfng ug]{,
-e_ cfjZostfg';f/ /fi6« a}Íaf6 k'gs{hf{
lng] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6
shf{ lng] lbg],
-d_ kl/of]hgfsf] k|j4{gsf nflu g]kfn
;/sf/ jf cGo :jb]zL jf ljb]zL
lgsfoaf6 k|fKt ePsf] /sd shf{sf]
?kdf k|jfx ug]{ jf shf{sf] Joj:yfkg
ug]{,
-o_ kl/of]hgf :yfkgf, ;~rfng / d"NofÍg
;DaGwL cWoog, cg';Gwfg, ;e]{If0f ug]{
60
u/fpg] tyf tfnLd, k/fdz{ / cGo
hfgsf/L pknAw u/fpg],
-/_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf
/xL shf{ ckn]vg ug]{,
-n_ s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ shf{ lb+bf jf
lgh;Fu s'g} sf/f]af/ ubf{ cfˆgf] lxtsf]
;+/If0fsf nflu cfjZostf cg';f/ zt{
u/fpg],
-j_ s'g} klg JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfnfO{ ;jf/L ;fwg, d]lzg cf}hf/,
pks/0f, 3/fo;L l6sfp ;fdfg jf
To:t} cGo rn ;DklQsf] nflu
ls:tfaGbL jf xfo/kr]{h shf{ pknAw
u/fpg],
-z_ hUuf ljsf;, cfjf;Lo k|of]hgsf nflu
hUuf vl/b tyf 3/ lgdf{0f h:tf
kl/of]hgf ;~rfng ug]{ / To:tf 3/
hUufsf] laqmL ljt/0f tyf Joj:yfkg
ug]{ u/fpg],
-if_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ .
-#_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf
/xL …uÚ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf]
ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M–
-s_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;Ldfleq /xL Aofh
61
jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/ ug]{ tyf
To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg],
-v_ xfOkf]lys]zg shf{ afx]s tf]lsP
adf]lhd shf{ lbg],
-u_ xfo/ kr]{h, lnlhË, xfpl;Ë, ;DaGwL
sf/f]af/ tyf ;]jf Joj;fosf] nflu shf{
lbg],
-3_ dr]{06 a}lÍË sf/f]af/ ug]{,
-ª_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf
/xL shf{ ckn]vg ug]{,
-r_ cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu ldnL
;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg
-kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf]
;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg],
-5_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] hdfgtdf shf{
lbg],
-h_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL
shf{ lng],
-em_ cfk"msxfF klxn] g} lwtf] /lx;s]sf] rn
crn ;DklQsf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd
k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{
lbg] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf
lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] k'gM
62
lwtf]df To;sf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd
k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{
lbg],
-`_ cfˆgf] hfoh]yfsf] plrt k|aGw ug]{,
laqmL ug]{ jf axfndf lbg],
-6_ ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq'r]s,
8«fˆ6 jf cGo ljQLo pks/0f hf/L ug]{,
:jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{
jf vl/b laqmL ug]{,
-7_ ef/tLo ?k}ofF vl/b tyf laqmL ug]{,
-8_ ljkGg ju{, Go"g cfo ePsf kl/jf/, b}jL
k|sf]k kLl8t tyf d'n'ssf s'g} If]qsf
afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu
JolQmut jf ;fd"lxs hdfgLdf /fi6«
a}Ín] tf]s] adf]lhdsf] /sd;Dd C0f
lbg],
-9_ cfk"m tyf cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt
;+:yfaf6 shf{ jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf
lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f ;"rgf jf
hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g} cGo
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng] lbg] ,
-0f_ s'g} klg JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfnfO{ ;jf/L ;fwg, d]lzg cf}hf/,
pks/0f, 3/fo;L l6sfp ;fdfg jf
63
To:t} cGo rn ;DklQsf] nflu
ls:tfaGbL jf xfo/kr]{h shf{ pknAw
u/fpg],
-t_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{
cfjf;Lo 3/ jf uf]bfd 3/ vl/b ug{ jf
lgdf{0f ug{ jf To:tf] cfjf;Lo 3/ jf
uf]bfd 3/ lgdf{0f ug{sf lgldQ hUuf
vl/b ug{ shf{ pknAw u/fpg],
-y_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{
;jf/L ;fwg, d]lzg, cf}hf/ pks/0f,
3/fo;L l6sfp ;fdfg jf To:t} rn
;DklQ ef8fdf lng shf{ -lnlhË
kmfOgfG;_ pknAw u/fpg] jf To:tf rn
;DklQ ef8fdf lbg],
-b_ s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ shf{ lb+bf jf
lgh;Fu s'g} sf/f]af/ ubf{ cfˆgf] lxtsf]
;+/If0fsf nflu cfjZostf cg';f/ zt{
u/fpg],
-w_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L
ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{
u/fpg], ;'/If0f lng], lghsf] rn crn
;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf]
h]yf hdfgt lng],
-g_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{
z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng],
64
vl/b laqmL ul/lbg], z]o/, l8a]Gr/ jf
;'/If0fsf] nfef+z, Aofh, d'gfkmf cflb
p7fO lbg],
-k_ hUuf ljsf;, cfjf;Lo k|of]hgsf nflu
hUuf vl/b tyf 3/ lgdf{0f h:tf
kl/of]hgf ;~rfng ug]{ / To:tf 3/
hUufsf] laqmL ljt/0f tyf Joj:yfkg
ug]{ u/fpg],
-km_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ .
-$_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL
…3Ú ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf]
sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M–
-s_ tf]lsP adf]lhd shf{ k|bfg ug]{,
-v_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] cjlw;Dd
lgoldt ?kdf art u/L tf]lslbPsf]
art sfod /fv]sf ;d"x jf ;d"xsf
;b:onfO{ n3' Joj;fo ;~rfng ug{
s'g} rn crn ;DklQ ;'/If0f jf
hdfgt lnO{ jf glnO{ n3'shf{ lbg],
-u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf :jb]zL jf
ljb]zL ;+3 ;+:yf cflbaf6 C0f jf
cg'bfg k|fKt ug]{ / To:tf] C0f jf
cg'bfg n3'shf{ ljt/0fdf jf ;f]
sfo{nfO{ k|efjsf/L agfpg] sfddf k|of]u
65
ug]{,
t/ ljb]zL ;+3 ;+:yf cflbaf6
C0f jf cg'bfg lng'cl3 /fi6« a}Ísf]
:jLs[lt lng' kg]{5 .
-3_ n3'shf{ pknAw u/fpg'cl3 h'g sfo{sf]
nflu shf{ dfu ePsf] xf] ;f] ;DaGwL
sfo{sf] d"NofÍg ug]{ / To:tf] sfo{sf]
;DefJotf 5, 5}g klxrfg ug]{,
-ª_ Go"g cfo ePsf JolQmsf] cfly{s
l:yltdf ;'wf/ x'g] vfnsf n3' Joj;fo
ug]{,
-r_ n3' Joj;fosf ;DaGwdf uf]i7L
;~rfng ug]{, kl/of]hgf th'{df ug{
k|lzIf0f lbg], ;xof]u ug]{, k|fljlws 1fg
lbnfpg] / cfjZostfg';f/ k|fljlws
;xof]u h'6fpg],
-5_ n3'shf{ kl/rfng ;DaGwdf ;d"xnfO{
cfjZos ;]jf k|bfg ug]{,
-h_ n3'shf{ ;dodf c;"npk/ ug]{tk{m
cfjZos sf/afxL ug]{,
-´_ n3'shf{sf] plrt k|of]u eP gePsf]
;DaGwdf cg'udg ug]{ / cg'udg ubf{
plrt k|of]u ePsf] gb]lvPdf cfjZos
lgb]{zg lbg],
66
-`_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;Ldfleq /xL
Aofh jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/
ug]{ tyf To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg],
-6_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL
shf{ lng] tyf hfoh]yfsf] plrt k|aGw
ug]{,
-7_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf
/xL shf{ ckn]vg ug{],
-8_ cfk"m tyf cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt
;+:yfaf6 shf{ jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf
lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f ;"rgf jf
hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g} cGo
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng]lbg],
-9_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ .
$*= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ug{ gx'g] sfd M -!_ Ohfhtkq
k|fKt ;+:yfn] b]xfosf sfd ug'{ u/fpg' x'Fb}g M–
-s_ Jofkf/ ug]{ p2]Zon] dfn;fdfg vl/b
laqmL ug{ jf cfˆgf] k|of]hgsf] lgldQ
cfjZos k/]df afx]s crn ;DklQ
vl/b ug{,
t/ ævÆ / æuÆ ju{sf
Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] bkmf $& sf]
cwLgdf /xL cfˆgf] sfd sf/f]af/
;~rfng ug]{ ;DaGwdf 3/ hUufsf]
67
vl/b laqmL, ljt/0f tyf Joj:yfkg ug{
o; v08n] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
-v_ cfˆgf] z]o/sf] ;'/If0fdf shf{ lbg,
-u_ ;+:yfks, ;~rfns, r'Qmf k'FhLsf] Ps
k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf
JolQm, sfo{sf/L k|d'v jf To:tf
JolQmsf] kl/jf/sf ;b:o jf ;~rfns
dgf]gLt jf lgo'lQm ug]{ clwsf/ kfPsf
kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ shf{ jf
;'ljwf k|bfg ug{,
-3_ ;+:yfks, ;~rfns, r'Qmf k'FhLsf] Ps
k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf
JolQm, sfo{sf/L k|d'v jf To:tf
JolQmsf] kl/jf/sf ;b:o jf d}g]lhË
Ph]06 jf ;~rfns dgf]gLt ug]{
clwsf/ kfPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfsf] ljQLo :jfy{ ePsf] s'g} kmd{,
sDkgL jf ;+:yfnfO{ s'g} lsl;dsf] shf{
jf ;'ljwf k|bfg ug{,
-ª_ Pp6} u|fxs, sDkgL, Ps} ;d"xsf] sDkgL
jf ;fem]bf/L kmd{nfO{ cfˆgf] k'FhLsf]ifsf]
/fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] k|ltzteGbf a9L
x'g] u/L shf{ jf ;'ljwf k|bfg ug{,
:ki6Ls/0f M æPs} ;d"xsf] sDkgL jf
;fem]bf/L kmd{Æ eGgfn] /fi6« a}Ín] ;do
68
;dodf tf]lslbPadf]lhdsf sDkgLx? jf
;fem]bf/L kmd{x?sf] ;d"x ;Demg' k5{ .
-r_ ;+:yfks, ;~rfns jf sfo{sf/L k|d'v
hdfgt a;L s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfnfO{ s'g} lsl;dsf] shf{ lbg,
-5_ /fi6« a}Íaf6 æsÆ,ævÆ / æuÆ ju{sf]
ljQLo sf/f]af/ ug{ :jLs[lt kfPsf
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lwtf]kqdf
nufgL ug{,
-h_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;LdfeGbf a9L
/sd cGo ;+:yfsf] z]o/ k'FhLdf nufgL
ug{,
-em_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx? cfk;df ldnL
ljQLo sf/f]af/df s'g} lsl;dsf]
Psflwsf/ jf cGo s'g} lsl;dsf]
lgolGqt cEof; sfod ug{,
-`_ cfk"mn] gfhfoh nfe lng] lgotn]
ljQLo If]qsf] k|lt:kwf{Tds jftfj/0fdf
s[lqd cj/f]w v8f x'g] s'g} klg
lsl;dsf] sfo{ ug{,
-6_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ug{ gx'g] egL
/fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfo{ ug{ .
69
-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -u_ / -3_ jf o;
P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn
;/sf/ jf /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf] C0fkq jf d'2tL
/l;bsf] lwtf]df shf{ lbg / ;+:yfks, ;~rfns,
sfo{sf/L k|d'v jf Ps k|ltzteGbf a9L z]o/ lnPsf
z]o/wgL To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] s'g} klg kbdf
axfn /x]sf] eP To:tf] sfo{sf/L k|d'v jf z]o/wgLnfO{
sd{rf/L ;'ljwf cGtu{tsf] shf{ ;'ljwf jf ;fk6L k|bfg
ug{ afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
-#_ u}/sfg"gL ?kaf6 /sd cfh{g u/L lgIf]k
vftfdf hDdf ug]{ s'g} klg JolQmnfO{ sfg"gL
sf/afxLaf6 arfpgsf nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
To:tf] ;DklQ n'sfpg, kl/jt{g ug{, e'QmfgL jf
/sdfGt/ ug{ jf ;f]sf] pTklQ jf ;|f]t ;DaGwL hfgsf/L
n'sfpg] jf 9fF6g] jf ;f]sf] nflu s'g} lsl;dsf] ;xof]u
ug'{ x'Fb}g . o:tf] sfo{ u/]sf] hfgsf/L k|fKt x'g cfPdf
jf To:tf] sfo{ eP u/]sf] z+sf nfu]df Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] ;f]sf] ljj/0f /fi6« a}Í jf d'b|f ckrng lgoGq0f
ug]{ ;DalGwt cGo lgsfonfO{ t'?Gt pknAw u/fpg'
kg]{5 .
kl/R5]b–&
lgodg, lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f
$(= lgodg ug]{ /fi6« a}Ísf] clwsf/ M -!_ Ohfhtkqk|fKt
;+:yfsf] sfd sf/afxL lgodg tyf Jojl:yt ug]{ k"0f{
clwsf/ /fi6« a}Ídf lglxt x'g]5 .
70
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgodg ug]{ ;DaGwdf
/fi6« a}Ín] cfjZos b]v]sf ljifodf lgod agfpg /
cfjZos cfb]z, lgb]{zg, ;"rgf tyf kl/kq hf/L ug{
;Sg]5 / To:tf] lgod, cfb]z, lgb]{zg, ;"rgf tyf
kl/kqsf] kfngf ug'{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
st{Jo x'g]5 .
%)= a}lÍË jf ljQLo Joj:yf / shf{ lgoGq0f M a}lÍË jf
ljQLo Joj:yf, d'b|f tyf shf{sf ;DaGwdf /fi6« a}Ín]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ ;do ;dodf lgb]{zg lbg
;Sg]5 . To:tf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ Ohfhtkqk|fKt
;+:yfsf] sQ{Jo x'g]5 .
%!= Aofhb/ ;DaGwdf /fi6« a}Ín] lgb]{zg lbg ;Sg] M
-!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] shf{df lng] / lgIf]kdf lbg]
Aofhb/ /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhd x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg ljQLo sf/f]af/nfO{ k|lt:kwf{Tds 9Ëaf6
;~rfng ug{ u/fpg cfjZos b]v]df To:tf] Aofhb/
lgwf{/0f ug]{ clwsf/ /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt
;+:yfnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
%@= /fi6« a}Ín] lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug{ ;Sg] M -!_ /fi6«
a}Ín] h'g;'s} avt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] h'g;'s}
sfof{nosf] lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug{, u/fpg
;Sg]5 . /fi6« a}Ín] ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf
cfˆgf] s'g} clwsf/L jf cfk"mn] tf]s]sf] ljz]if1 v6fO{
:ynut -cg;fO6_ ?kdf jf lj:t[t ljj/0f tyf
71
;"rgfx? cfk"m ;dIf lemsfO{ -ckm;fO6_ o:tf] lg/LIf0f
tyf ;'k/Lj]If0f ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lg/LIf0f tyf
;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/L jf ljz]if1 jf /fi6« a}Ín]
dfu]sf nut, tYofÍ, ljj/0f, ;"rgf, ljB'tLo dfWodaf6
l;h{gf ul/Psf sfo{qmd, ljj/0f / ljQLo lgoGq0f
k|0ffnL jf cfjZos cGo s'g} sfuhft To:tf] clwsf/L,
ljz]if1 jf /fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;doleq To:tf] clwsf/L,
ljz]if1 jf /fi6« a}ÍnfO{ pknAw u/fpg], x]g{ jf hfFRg
lbg] st{Jo ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf To:tf]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;DalGwt kbflwsf/Lsf] x'g]5 .
-#_ o; bkmf adf]lhd lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f
ug]{ clwsf/L jf /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] s'g}
kbflwsf/L jf sd{rf/LnfO{ lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ubf{
cfjZos b]v]sf sfd sf/afxLsf ;DaGwdf lnlvt ?kdf
aofg u/fpg ;Sg]5 .
-$_ o; bkmf adf]lhd lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f
ug]{ clwsf/Ln] To:tf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0fsf]
l;nl;nfdf cfjZos 7fg]df Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
9's'6L, ;'/If0fdf lnOPsf] uf]bfd, lx;fa lstfa, vftf
axL, >]:tf, n]vf tyf cGo sfuhftdf cfˆgf] l;n5fk
nufO{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lhDdfdf /fVg
nufpg ;Sg]5 .
-%_ lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ubf{ cfjZos
b]lvPsf s'g} s'/fsf] ;DaGwdf /fi6« a}Í jf lg/LIf0f tyf
72
;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{
cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 . o;/L /fi6« a}Í jf
lg/LIf0f jf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] lbPsf] lgb]{zgsf]
kfngf ug'{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] st{Jo
x'g]5 . lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] o;/L
lbPsf] lgb]{zgsf] hfgsf/L oyfzL3| /fi6« a}ÍnfO{ lbg'
kg]{5 .
%#= ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ug]{ lg/LIf0f M -!_ o; P]g
adf]lhd /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lnP/ /fi6« a}Ín] tf]s]sf
zt{sf] cwLgdf /xL ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] g]kfn
/fHodf :yfkgf u/]sf cfˆgf sfof{nosf] lg/LIf0f ug{
;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljb]zL a}Í jf ljQLo
;+:yfn] u/]sf] lg/LIf0f k|ltj]bgsf] Ps k|lt /fi6« a}Í
;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
%$= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfpk/ lgoGq0f M -!_ o; P]gdf
cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g}
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf
of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f]
cGtu{t hf/L ePsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] pNn+3g u/]sf]
jf /fi6« a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f k|ltj]bgaf6
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lgjf{x ug'{ kg]{ bfloTj k"/f ug{
g;s]sf] jf g;Sg] ;Defjgf ePsf] jf a}Í jf ljQLo
;+:yf ;'rf? ?kn] ;~rfng gePsf] jf z]o/wgL jf
lgIf]kstf{sf] clxt x'g] sfo{ u/]sf] s'/fdf /fi6« a}Í
ljZj:t ePdf /fi6« a}Ín] To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
73
;~rfns ;ldlt lgnDag u/L To:tf] Ohfhtkqk|fKt
;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lng ;Sg]5 .
-@_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -!_ adf]lhd s'g}
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ lgoGq0fdf lnPkl5 To:tf]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Joj:yfkg cfk}+m jf s'g} pko'Qm
JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf lgo'Qm u/L ;f] dfk{mt ug{
u/fpg ;Sg]5 .
-#_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -@_ adf]lhd cfk}+m jf
cGo s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf dfk{mt
Joj:yfkg u/] u/fPsf] Ps jif{leq ;DalGwt
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ljQLo tyf Joj:yfkg k/LIf0f
u/L jf u/fO{ ;f]sf] k|ltj]bg ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg
ug'{ kg]{5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] k|ltj]bgaf6
;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf cfk"mn] k"/f ug'{ kg]{
bfloTj k"/f ug{ c;dy{ ePsf] jf ;'rf? ?kn] ;~rfng
x'g g;Sg] cj:yfdf k'u]sf] s'/fdf /fi6« a}Í ljZj:t
ePdf /fi6« a}Ín] To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] btf{
vf/]hL ug{ k'g/fj]bg cbfntdf lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-%_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] k|ltj]bgaf6
;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf cfk"mn] k"/f ug'{ kg]{
bfloTj k"/fug{ ;dy{ ePsf] jf ;'rf??kn] ;~rfng x'g]
cj:yfdf k'u]sf] s'/fdf /fi6« a}Í ljZj:t ePdf /fi6«
a}Ín] b]xfosf] sf/afxL ug{ ;Sg]5 M–
74
-s_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;~rfns
;ldltnfO{ pkbkmf -!_ adf]lhd u/]sf]
lgnDag k'ms'jf u/L k'gM ;f]xL ;~rfns
;ldltnfO{ ;f] ;+:yfsf] Joj:yfkg lhDdf
nufpg], jf
-v_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt
;+:yfsf] lgnlDat ;~rfns ;ldltnfO{
avf{:t u/L Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
z]o/wgLdWo]af6 gofF ;~rfns
;ldltsf] u7g u/L ;f] ;+:yfsf]
Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf
-u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;fwf/0f ;ef
af]nfO{ ;f] ;efaf6 gofF ;~rfns
;ldltsf] u7g u/L ;f] ;+:yfsf]
Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf
-3_ /fi6« a}Ín] pko'Qm b]v]sf] cGo s'g}
sf/afxL rnfpg] .
-^_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -!_ adf]lhd
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lng'cl3
;DalGwt Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cj:yf x]/L kGw|
lbg;Ddsf] Dofb lbO{ cfˆgf] ;kmfO{ k]z ug]{ df}sf lbg'
kg]{5 .
-&_ /fi6« a}Ín] o; bkmf adf]lhd Ohfhtkqk|fKt
;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lnO{ u/]sf] sfd sf/afxLsf]
75
;Dk"0f{ vr{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Joxf]g'{
kg]{5 .
-*_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -!_ adf]lhd s'g}
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lnPsf]
hfgsf/L g]kfn ;/sf/nfO{ lbg]5 .
%%= ljj/0f k]z ug'{ kg]{ M Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín]
tf]s] adf]lhd b]xfosf] ljj/0f /fi6« a}Í ;dIf lgoldt
?kdf k]z ug'{ kg]{5 M–
-s_ jf;nftleq / jf;nftaflx/sf] sf/f]af/ tyf
;f];Fu ;DalGwt n]vf / cfDbfgL vr{sf] ljj/0f,
-v_ jf;nftleq / jf;nftaflx/sf ;a} k|sf/sf]
sf/f]af/sf ;DaGwdf nufOPsf] zt{ jf k|ltaGw
;DaGwL ljj/0f,
-u_ ljb]zL d'b|fsf] l:ylt, ljlgdob/ -:k6_, clu|d
ljlgdo b/ jf o:t} k|sf/sf cGo pks/0f /
ljB'tLo jf e'QmfgL k|0ffnLsf cGo k|lqmof ;DaGwL
ljj/0f,
-3_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cGo ljj/0f tyf sfuhft .
kl/R5]b–*
shf{ k|jfx / c;"nL ;DaGwL Joj:yf
%^= shf{ k|jfx ug{' kg]{ M -!_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zg tyf
;ldltn] lgwf{/0f u/]sf] shf{ gLltsf] cwLgdf /xL
76
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhd
shf{ k|jfx ug'{ kg]{5 .
-@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] shf{ lb+bf cfk"mnfO{
dfGo x'g] rn crn ;DklQ ;'/If0f lnO{ jf cfˆgf]
lxtsf] ;'/Iff x'g] u/L plrt hdfgtdf shf{ k|bfg ug'{
kg]{5 .
-#_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] o; bkmf adf]lhd
shf{sf] ;'/If0f afkt lnPsf] ;DklQ s'g} klg Joxf]/faf6
s;}sf gfpFdf /lhi6]«zg jf bflvn vf/]h ug{ /f]Ssf
ul/lbgsf] nflu ;DalGwt sfof{nodf n]vL k7fpg'
kg]{5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd /lhi6«]zg jf bflvn
vf/]h /f]Ssf ul/lbgsf] nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6
n]vL cfPdf ;DalGwt sfof{non] /lhi6«]zg jf bflvn
vf/]h /f]Ssf u/L lbg' kg]{5 .
-%_ Go"g cfo ePsf tyf ljkGg ju{sf JolQm /
s'g} vf; ef}uf]lns If]qdf a;f]jf; ug]{ afl;Gbfsf]
cfly{s pTyfgsf] nflu k|fyldstf lbOPsf ju{ tyf
If]qdf shf{ k|jfx ug{ /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt
;+:yfnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .
%&= shf{ c;"nL ;DaGwL Joj:yf M -!_ s'g} JolQm, kmd{,
sDkgL jf ;+:yfn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu ePsf]
shf{sf] ;Demf}tf jf zt{ sa'lnotsf] kfngf gu/]df jf
lnvtsf] efsfleq Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] shf{ r'Qmf
77
gu/]df jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] hfFra'em ubf{ shf{
lnPsf] shf{ /sd h'g k|of]hgsf] nflu lnPsf] xf] ;f]
k|of]hgdf gnufPsf] jf lxgfldgf jf b'?kof]u ePsf]
b]lvPdf ;DalGwt lnvt jf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s}
s'/f n]lvPsf] eP tfklg C0fLn] Ohfhtkqk|fKt
;+:yfnfO{ n]lvlbPsf] jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /fv]sf]
lwtf] ;'/If0fnfO{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lnnfd laqmL
u/L jf cGo s'g} Joj:yf u/L cfˆgf] ;fjfF Aofh
c;"npk/ ug{ ;Sg]5 .
-@_ shf{ lng], JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /fv]sf] lwtf] ;'/If0fsf]
hfoh]yfdf s'g} lsl;dn] xs 5f]8L lbPdf jf cGo s'g}
sf/0faf6 Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /fv]sf] lwtf] ;'/If0fsf]
df]n 36g uPdf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf]
eP tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tf]s]sf] Dofbleq
To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfaf6 ;f] afkt yk
lwtf] ;'/If0f /fVg nufpg ;Sg]5 . shf{ lng] JolQm,
kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tf]s]sf]
Dofbleq yk lwtf] ;'/If0f g/fv]df jf /fv]sf] lwtf]
;'/If0faf6 ;fjfF Aofh c;'npk/ x'g g;s]df lghsf]
:jfldTjdf /x]sf] jf lghsf] xs nfUg] cGo rn crn
;DklQaf6 Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] k|rlnt sfg"g
adf]lhd cfˆgf] ;fjfF Aofh c;'npk/ ug{ ;Sg]5 .
-#_ o; bkmf adf]lhd lnnfd laqmL jf cGo
Joj:yf u/L c;'npk/ ePsf] /sdnfO{ ;DklQ lnnfd
laqmL jf cGo Joj:yf ubf{ ePsf] vr{sf] /sd /
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;fjfF Aofhsf] /sd s§f u/L
78
afFsL /xg cfPdf To:tf] afFsL /sd ;DalGwt JolQm,
kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ lkmtf{ lbOg]5 .
-$_ o; bkmf adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
lnnfd laqmL ubf{ lnnfd ;sfg]{ JolQmsf] gfddf ;f]
hfoh]yf k|rlnt sfg"g adf]lhd /lhi6]«zg jf bflvn
vf/]h ul/lbgsf] nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ;DalGwt
sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd /lhi6«]zg jf bflvn
vf/]hsf] nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 n]vL cfPdf
k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
;DalGwt sfof{non] /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbg'
kg]{5 .
-^_ o; bkmf adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
lwtf] ;'/If0fdf /x]sf] rn crn ;DklQ lnnfd laqmL
ubf{ s;}n] g;sf/]df To:tf] ;DklQ To:tf] ;+:yfn]
tf]lsP adf]lhd cfˆgf] :jfldTjdf lng]5 .
-&_ pkbkmf -^_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
cfˆgf] :jfldTjdf lnPsf] ;DklQ cfˆgf] gfpFdf /lhi6«]zg
jf bflvn vf/]h ul/lbgsf] nflu ;DalGwt sfof{nodf
n]vL k7fpg' kg]{5 . o;/L n]vLcfPdf k|rlnt sfg"gdf
h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;DalGwt sfof{non]
To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] gfddf To:tf] ;DklQ
/lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbg' kg]{5 .
79
-*_ s'g} JolQm jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lwtf]
lnnfddf ;sf/]sf] ;DklQ ;flas wgLn] ef]urng ug{
lbg OGsf/ u/]df k|rlnt sfg"g adf]lhd ef]u rng ug{
kfpg] u/fpg ;sf/ ug]{n] cg'/f]w u/]df g]kfn ;/sf/sf]
;DalGwt lgsfon] cfjZos ;xof]u ug'{ kg]{5 .
-(_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] bkmf $& sf] pkbkmf
-!_ sf] v08 -z_, pkbkmf -@_ sf] v08 -/_, pkbkmf -#_
sf] v08 -ª_ / pkbkmf -$_ sf] v08 -7_ adf]lhd
ckn]vg u/]sf] shf{sf] c;"nL sf/afxL /f]Sg kfpg] 5}g .
-!)_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu lnPsf] shf{ ;f] shf{sf]
lnvtsf] efsfleq r'Qmf gu/L o; bkmf adf]lhd
sf/afxL rnfpFbf ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
k|rlnt sfg"g adf]lhd To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfnfO{ sfnf] ;"rLdf /fVg shf{ ;"rgf s]Gb|
lnld6]8df n]vL k7fpg' kg]{5 .
-!!_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf;Fu o;
bkmf adf]lhd shf{ c;"nLsf] sf/afxL rnfpFbf ;d]t
To:tf] shf{ c;"npk/ x'g g;s]df Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] C0fL JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] ljb]zl:ylt
cGo s'g} ;DklQaf6 ;d]t To:tf] shf{ c;"npk/ ug]{
k|of]hgsf] nflu k|rlnt sfg"g adf]lhd ;DklQ /f]Ssf
/fVg] nufotsf shf{ c;"npk/ ;DaGwL sf/afxL
rnfpg ;Sg]5 .
80
-!@_ pkbkmf -!_ b]lv -*_ adf]lhd C0f
c;"nLsf ;a} sf/afxL rnfpFbf ;d]t C0f c;"nL x'g
g;s]df ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] C0fL JolQmsf]
/fxbfgL /f]Ssf tyf hkmt ug{ / /fHon] k|bfg ug]{ s'g}
;'ljwfaf6 ;DalGwt C0fLnfO{ jl~rt u/fpg] cfjZos
Joj:yfsf nflu /fi6« a}Í ;dIf cg'/f]w ug{ ;Sg]5 .
o:tf] cg'/f]w k|fKt ePkl5 /fi6« a}Ín] cfˆgf] /fo ;lxt
cfjZos sf/afxLsf] nflu g]kfn ;/sf/ ;dIf
k7fpg]5 .
kl/R5]b–(
n]vf, clen]v, ljj/0f tyf k|ltj]bg ;DaGwL Joj:yf
%*= lx;fa lstfa b'?:t /fVg' kg]{ M -!_ Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] cfˆgf] lx;fa lstfa, vftf, axL, >]:tf /
n]vfsf] clen]v oyfy{ / b'?:t /fVg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvg] n]vf bf]xf]/f]
n]vf k|0ffnLdf cfwfl/t ;j{dfGo l;4fGt cg'?k
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sf/f]af/sf] oyfy{ l:ylt :ki6
?kdf k|ltljlDat x'g] u/L /flvPsf] x'g' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvg] n]vf /fi6« a}Ín]
cGoyf :jLs[lt lbPsf]df afx]s cfˆgf] /lhi68{
sfof{nodf /fVg' kg]{5 .
%(= jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / n]vfk/LIf0f M
-!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] jf;nft / gfkmf–
gf]S;fg lx;fa tyf gub k|jfx ljj/0f nufotsf cGo
81
ljQLo ljj/0f /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] 9fFrf / tl/sf
cg';f/ /fVg' kg]{5 .
-@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfly{s jif{ ;dfKt
ePsf] kfFr dlxgfleq jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa /
gub k|jfx ljj/0f nufotsf cGo ljQLo ljj/0f /fi6«
a}Ín] tf]lslbPsf] 9fFrf / tl/sf cg';f/ tof/ u/L
n]vfk/LIf0f u/fpg' kg]{5 . o:tf] ljQLo ljj/0fdf
sDtLdf b'O{hgf ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v /
n]vfk/LIfssf] ;xL ePsf] x'g' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] cjlwleq
n]vfk/LIf0f u/fpg g;Sg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
dgfl;a sf/0f vf]nL n]vfk/LIf0f u/fpg] Dofb yksf]
nflu cg'/f]w u/]df /fi6« a}Ín] a9Ldf tLg dlxgfsf]
cjlw yk ul/lbg ;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ sf] cjlwleq klg n]vfk/LIf0f
u/fpg g;Sg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] n]vfk/LIf0f ug{
/fi6« a}Ín] n]vfk/LIfssf] lgo'lQm ul/lbg ;Sg]5 .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd lgo'Qm ePsf]
n]vfk/LIfsn] cfk"mn] u/]sf] n]vfk/LIf0fsf] k|ltj]bg
;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf / /fi6« a}Ídf lbg' kg]{5 .
-^_ pkbkmf -$_ adf]lhd lgo'Qm ePsf]
n]vfk/LIfsn] /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd kfl/>lds
kfpg]5 . o;/L lgo'Qm x'g] n]vfk/LIfsnfO{ /fi6« a}Ín]
82
tf]lslbP adf]lhdsf] kfl/>lds e'QmfgL lbg' ;DalGwt
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .
^)= n]vfk/LIfssf] lgo'lQm M -!_ n]vfk/LIfssf] lgo'lQm a}Í
jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efaf6 x'g]5 .
-@_ ;fwf/0f ;efn] pkbkmf -!_ adf]lhd
n]vfk/LIfs lgo'lQm ubf{ /fi6« a}Ín] :jLs[t u/]sf]
n]vfk/LIfssf] ;"rLdf ;dfj]z /x]sf n]vfk/LIfsdWo]af6
ug'{ kg]{]{5 .
t/ ;fwf/0f ;efn] Pp6} n]vfk/LIfsnfO{ nuftf/
tLgk6seGbf a9L cjlwsf] nflu lgo'Qm ug{ ;Sg]
5}g .
-#_ /fi6« a}Ín] :jLs[t u/]sf] n]vfk/LIfssf]
;"rLdf ;dfj]z /x]sf n]vfk/LIfsdWo]af6 ;fwf/0f
;efn] pkbkmf -!_ adf]lhd n]vfk/LIfs lgo'lQm ubf{
æsÆ, ævÆ / æuÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] xsdf
rf6{8{ PsfpG6]06 / æ3Æ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
xsdf rf6{8{ PsfpG6]06 jf btf{jfnf n]vfk/LIfsnfO{
lgo'Qm ug'{ kg]{]{5 .
-$_ cfˆgf] st{Jo kfngf gug]{ n]vfk/LIfsnfO{
/fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] n]vfk/LIf0f ug]{]
n]vfk/LIfssf] ;"rLaf6 h'g;'s} avt x6fpg]5 .
^!= n]vfk/LIfsdf lgo'Qm x'g g;Sg] M b]xfosf] JolQm jf
To:tf JolQm ;+:yfks jf lx:;]bf/ ePsf] sDkgL jf
83
kmd{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] n]vfk/LIfsdf lgo'Qm x'g /
lgo'Qm eO;s]sf] eP klg axfn /xg ;Sg] 5}g M–
-s_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;~rfns jf lghsf]
kl/jf/sf ;b:o,
-v_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sd{rf/L,
-u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;~rfns jf
sd{rf/L;Fu ;fe]mbf/ eO{ sfd u/]sf] JolQm,
-3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] cf;fdL,
-ª_ n]vfk/LIf0f ;DaGwL ck/fwdf ;hfo kfO{ kfFr
jif{sf] cjlw Joltt eO g;s]sf] JolQm,
-r_ ;fx"sf] bfdf;fxLdf k/]sf] JolQm,
-5_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Ps k|ltzt jf ;f]eGbf
a9L z]o/ lnPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf,
-h_ g}lts ktg x'g] kmf}hbf/L ck/fwdf cbfntaf6
;hfo kfO{ kfFr jif{sf] cjlw Joltt eO{
g;s]sf] JolQm,
-em_ e|i6frf/ jf 7uLsf] s;"/df cbfntaf6 ;hfo
kfPsf] JolQm,
-`_ /fi6« a}Ín] :jLs[t u/]sf] n]vfk/LIfssf] ;"rLdf
;fdfj]z gePsf] JolQm .
84
^@= ljj/0f lbg'kg]{ M n]vfk/LIf0f ug]{ qmddf n]vfk/LIfsn]
dfu]sf] lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vf
nufotsf cGo ljj/0f Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] h'g;'s}
avt klg lbg' kg]{5 . ;fy} n]vfk/LIfsn] dfu]sf s'/fsf]
oyfy{ hjfkm ;d]t To:tf] ljj/0f lbg] lhDd]jf/L ePsf
kbflwsf/Ln] t'?Gt} lbg' kg]{5 .
^#= n]vfk/LIfssf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ bkmf ^)
adf]lhd lgo'Qm n]vfk/LIfssf] sfd, st{Jo / clwsf/
k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 .
-@_ k|rlnt sfg"gn] tf]s]sf] s'/fsf] cltl/Qm
n]vfk/LIfsn] cfˆgf] k|ltj]bgdf b]xfosf s'/fx? :ki6
pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ dfu u/]sf s'/fsf] hjfkm k|fKt eP
gePsf],
-v_ jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / gub
k|jfx ljj/0f nufotsf ljQLo ljj/0f
/fi6« a}Ín] tf]s]sf] 9fFrf / tl/sf cg';f/
tof/ eP gePsf] / pQm ljj/0f ;+:yfn]
/fv]sf] lx;fa lstfa, axL vftf, >]:tf
/ n]vf;Fu b'?:t /x] g/x]sf] ,
-u_ k|rlnt sfg"g adf]lhd lx;fa lstfa,
vftf axL, >]:tf / n]vf 7Ls;Fu /fv]
g/fv]sf],
-3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] s'g} kbflwsf/Ln]
85
k|rlnt sfg"g ljk/Lt s'g} sfdsfh jf
clgoldt sfo{ u/] gu/]sf] jf
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] xflg gf]S;fgL
u/] u/fPsf],
-ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sf/f]af/
;Gtf]ifk|b ?kaf6 ;~rfng eP gePsf],
-r_ k'FhLsf]if tyf hf]lvd Joxf]g]{ sf]if kof{Kt
dfqfdf eP gePsf],
-5_ tf]lsP adf]lhd shf{ ckn]vg u/]
gu/]sf],
-h_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zg cg'?k sfo{
u/] gu/]sf],
-em_ lgIf]kstf{ / nufgLstf{sf] lxt ;+/If0f
x'g] sfo{ u/] gu/]sf],
-`_ Ohfhtkqk|fKt;+:yfsf sfof{nox?af6
k|fKt ljj/0f n]vfk/LIf0fsf] nflu kof{Kt
eP gePsf],
-6_ z]o/wgLnfO{ yfxf lbg'kg]{ lghsf]
ljrf/df nfu]sf cGo s'/fx?,
-7_ n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf
v'nfpg' kg]{ egL /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf]
cGo ljj/0f, /
86
-8_ cfjZos ;'emfj .
^$= k|ltj]bg k7fpg' kg]{ M -!_ n]vfk/LIfsn] cfk"mn] u/]sf]
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf /
/fi6« a}Ídf k7fpg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd n]vfk/LIfsn] /fi6«
a}Ídf k|ltj]bg lb+bf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
n]vfk/LIf0f;Fu ;DalGwt cGo k|ltj]bg nufot /fi6«
a}Ín] tf]lslbPsf] sfuhft ;d]t ;dfj]z ug'{ kg]{5 .
^%= n]vfk/LIfssf] :yfg l/Qm ePdf M bkmf ^) adf]lhd
lgo'Qm ePsf] n]vfk/LIfssf] :yfg lghsf] d[To' eO{ jf
lghn] /fhLgfdf lbO{ jf cGo s'g} sf/0fn] l/Qm x'g
cfPdf ;flasjfnfsf] afFsL cjlw;DdnfO{ ;f] l/Qm
:yfgdf ;f]xL bkmfsf] k|lqmof k"/f u/L ;ldltn] csf]{
n]vfk/LIfs lgo'Qm ug{ ;Sg]5 . o;/L ul/Psf]
n]vfk/LIfssf] lgo'lQmnfO{ To:tf] lgo'lQm kl5 nuQ} x'g]
aflif{s ;fwf/0f ;efaf6 ;dy{g u/fpg' kg]{5 .
^^= n]vfk/LIfsn] lg:;f nufpg' kg]{ M n]vfk/LIfsn] cfk"mn]
k/LIf0f u/]sf] lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vfdf
cfk"mn] hfFr]sf] ldlt ;d]t pNn]v u/L b:tvt u/L
lg:;f nufpg' kg]{5 .
^&= n]vfk/LIfssf] kfl/>lds M n]vfk/LIfssf] kfl/>lds
;fwf/0f ;efn] lgo'Qm u/]sf]df ;f] ;efn] / ;ldltn]
lgo'Qm u/]sf]df ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
87
kl/R5]b–!)
Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufleg] Joj:yf
^*= Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufleg ;Sg] M o; P]g adf]lhdsf]
k|lqmof k"/f u/L Pp6f Ohfhtkqk|fKt ;+:yf csf]{
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf k|rlnt sfg"g adf]lhd ufleg
;Sg]5 .
^(= Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufEg jf ufleg
lgj]bg lbg'kg]{ M -!_ Pp6f Ohfhtkqk|fKt ;+:yf csf]{
Ohfhtkq k|fKt ;+:yfdf ufEg jf ufleg rfx]df ufEg /
ufleg rfxg] b'j} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfcfˆgf]
;fwf/0f ;efaf6 ;f] ;DaGwL ljz]if k|:tfj kfl/t u/L
:jLs[ltsf] lgldQ /fi6« a}Ídf ;+o'Qm ?kdf b]xfosf s'/f
v'nfO{ lgj]bg lbg' kg]{5 M–
-s_ ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] kl5Nnf]
cfly{s jif{sf] n]vfk/LIf0f ePsf]
jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / gub
k|jfx ljj/0f nufotsf ljQLo ljj/0f
;lxtsf] n]vfk/LIfssf] k|ltj]bg,
-v_ ufEg]] / ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
C0f lnPsf] ;fx"sf] ufEg jf uflegsf]
nflu lbPsf] lnlvt ;xdlt kqsf]
k|ltlnlk,
-u_ ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] rn
crn ;DklQsf] d"NofÍg / bfloTjsf]
oyfy{ ljj/0f,
88
-3_ ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
sd{rf/Lsf ;DaGwdf ePsf] lg0f{osf]
k|ltlnlk,
-ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df
ufleg] ;DaGwdf /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cGo
cfjZos s'/f .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd :jLs[ltsf] nflu lgj]bg
k/]df /fi6« a}Ín] lgj]bg ;fy ;+nUg sfuhft tyf
ljj/0fpk/ 5fglag u/L k}+tfln; lbgleq / lg0f{os}
l;nl;nfdf /fi6« a}Ín] s'g} ljj/0f jf sfuhft dfu]sf]
cj:yfdf yk kGw| lbgleq Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps
cfk;df ufEg jf ufleg :jLs[lt lbg] jf glbg] lg0f{o
u/L ;f]sf] hfgsf/L ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{
lbg' kg]{5 .
-#_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg b'O{ jf ;f]eGbf a9L Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufle+bf
To;af6 ljQLo If]qdf c:j:y k|lt:kwf{sf] jftfj/0f
l;h{gf x'g] jf s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Psflwsf/
jf lgolGqt cEof; sfod x'g;Sg] ;Defjgf b]v]df /fi6«
a}Ín] To:tf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ ufEg / ufleg
:jLs[lt lbg] 5}g .
-$_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -@_ adf]lhd
Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufEg jf ufleg
:jLs[lt lbPdf ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] hfoh]yf
tyf bfloTj ufEg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf ;g]{5 .
89
-%_ /fi6« a}Ín] uflePsf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
clen]v /fVg' kg]{5 .
-^_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufEg] / ufleg] ;DaGwL
cGo k|lqmof ;DaGwdf /fi6« a}Ín] cfjZos lgb]{zg lbg
;Sg]5 .
-&_ /fi6« a}Ín] s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufEg]
;DaGwdf cfk"mn] u/]sf] lg0f{osf] Aoxf]/f ;j{;fwf/0fsf]
hfgsf/Lsf nflu lg0f{o ePsf] tL; lbgleq
/fli6«o:t/sf] kqklqsfdf sDtLdf Psk6s ;"rgf
k|sfzg ug'{ kg]{5 .
kl/R5]b–!!
s;"/ tyf b08 ;hfo ;DaGwL Joj:yf
&)= s;"/ u/]sf] dflgg] M b]xfosf] s'g} sfd u/]df o; P]g
adf]lhd s;"/ u/]sf] dflgg]5 M–
-s_ s;}n] o; P]g adf]lhd Ohfhtkq glnO{ jf
Ohfhtkqsf] zt{ ljk/Lt x'g] u/L ljQLo
sf/f]af/ u/]df jf of] P]g jf o; P]g cGtu{t
hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg ljk/Lt x'g] u/L
lgIf]k lnPdf jf shf{ lbPdf jf l8a]Gr/ jf cGo
ljQLo pks/0f hf/L u/]df jf /fi6« a}Ín] tf]s]
ljk/Lt x'g] u/L Aofh lng] lbg] u/]df jf of] P]g
jf k|rlnt sfg"g jf ;f] P]g cGtu{t hf/L
ul/Psf cfb]z jf lgb]{zg ljk/Lt ljb]zL ljlgdo
sf/f]af/ u/]df,
90
-v_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z
jf lgb]{zg adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
ljQLo sf/f]af/, lx;fa lstfa, vftf jxL, >]:tf
jf n]vfsf] uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{ lhDd]jf/L
ePsf kbflwsf/Ln] To:tf] uf]kgLotf sfod
g/fv]df,
-u_ v08 -s_ jf -v_ df n]lvPb]lv afx]s s;}n] of]
P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf
lgb]{zg pNn+3g u/]df .
&!= b08 ;hfo M -!_ b]xfosf s;"/ ug]{ JolQmnfO{ b]xfo
adf]lhd ;hfo x'g]5 M–
-s_ s;}n] o; P]g adf]lhd Ohfhtkq glnO{
ljQLo sf/f]af/ u/]df pQm sf/f]af/;Fu
;DalGwt lauf] hkmt u/L lauf]sf] tLg
u'0ff;Dd hl/afgf jf tLg jif{;Dd s}b
jf b'j} .
-v_ s;}n] o; P]g jf k|rlnt cGo sfg"g
ljk/Lt ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ u/]df
lauf]sf] tLg u'0ff;Dd hl/afgf jf tLg
jif{;Dd s}b jf b'j} .
-u_ s;}n] o; P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L
ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg ljk/Lt x'g]
u/L lgIf]k lnPdf jf shf{ lbPdf jf
l8a]Gr/ jf cGo ljQLo pks/0f hf/L
u/]df jf /fi6« a}Ín] tf]s] ljk/Lt x'g]
91
u/L Aofh lng] lbg] u/]df lauf]sf] b'O{
u'0ff;Dd hl/afgf jf b'O{ jif{;Dd s}b jf
b'j} .
-3_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf]
cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ljQLo sf/f]af/,
lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf jf
n]vfsf] uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{
lhDd]jf/L ePsf kbflwsf/Ln] To:tf]
uf]kgLotf sfod g/fv]df To:tf]
kbflwsf/LnfO{ kfFr nfv ?k}ofF;Dd
hl/afgf jf Ps jif{;Dd s}b jf b'j} .
-ª_ s;}n] bkmf &) sf] v08 -u_ adf]lhdsf]
s;"/ u/]df lghnfO{ To:tf] s;"/;Fu
;DalGwt lauf] hkmt u/L lauf]
adf]lhd;Ddsf] hl/afgf jf Ps jif{;Dd
s}b jf b'j} .
-r_ s;}n] o; P]g ljk/Lt u/]sf] sfd
sf/afxLsf] l;nl;nfdf lauf] hkmt u/L
lauf] sfod ug{ g;lsg] cj:yf
ePsf]df s;"/sf] dfqf x]/L a9Ldf bz
nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf jf Ps jif{;Dd
s}b jf b'j} .
-@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf cGo s'g} JolQm,
kmd{ sDkgL jf ;+:yfn] bkmf &) adf]lhdsf] s;"/ u/]df
To:tf] Ohfhtkqk|fKt JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf]
92
To:tf] s;"/ ug]{ ;DalGwt kbflwsf/LnfO{ o; bkmf
adf]lhdsf] ;hfo x'g]5 .
-#_ bkmf &) adf]lhdsf] s;"/ ug{ pBf]u ug]{ jf
To:tf] s;"/ ug{ s'g} klg lsl;dn] d2t k'¥ofpg]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf cGo s'g} JolQm, kmd{ sDkgL
jf ;+:yfnfO{ pkbkmf -!_ df tf]lsPsf] ;hfosf]
cfwf;Dd ;hfo x'g]5 .
&@= g]kfn ;/sf/ jfbL x'g] M bkmf &) df plNnlvt s;"/
;DaGwL d'2f g]kfn ;/sf/ jfbL eO{ bfo/ ul/g]5 /
To:tf] d'2f ;/sf/L d'2f ;DaGwL P]g, @)$( sf]
cg';"rL–! df ;dfj]z ePsf] dflgg]5 .
&#= /fi6« a}Ín] hfgsf/L lbg] M bkmf &) df plNnlvt s;"/
s;}n] u/]sf] hfgsf/L s'g} dfWodaf6 /fi6« a}ÍnfO{ x'g
cfPdf /fi6« a}Ín] cfjZos sf/afxLsf] nflu g]kfn
;/sf/ jf ;DalGwt lgsfodf n]vL k7fpg]5 .
&$= /fi6« a}Ísf] lgodg pNn+3g u/]df x'g] ;hfo M -!_
g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t
ag]sf] lgod jf ljlgod cGtu{t /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf]
cfb]z jf lgb]{zgsf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] pNn+3g
u/]df To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ lgodg
pNn+3gsf] ufDeLo{tf x]/L /fi6« a}Ín] b]xfo adf]lhdsf]
;hfo ug{ ;Sg]5 M–
-s_ ;r]t u/fpg] jf lnlvt r]tfjgL lbg],
-v_ ;'wf/fTds sbd rfNgsf nflu
93
;~rfns ;ldltnfO{ sa'lnotgfdf
u/fpg] ,
-u_ af/Daf/ x'g] pNn+3g cGt ug{, To;af6
cnu /xg / ;'wf/fTds sbd rfNgsf
nflu lnlvt cfb]z hf/L ug]{,
-3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf]
z]o/wgLnfO{ lbg] nfef+zsf] ljt/0f jf
af]g; z]o/ hf/L ug{ jf b'j} sfo{ ug{df
k|ltaGw nufpg] ,
-ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] :jLsf/ ug{ ;Sg]
lgIf]k jf lbg ;Sg] shf{ jf b'j} sfo{
ug{df k|ltaGw nufpg],
-r_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sf/f]af/df
cf+lzs jf k"0f{ k|ltaGw nufpg] ,
-5_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Ohfhtkq
lgnDag jf /2 ug]{,
-h_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf vf/]h ug{
k'g/fj]bg cbfntdf lgj]bg lbg] .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f]
cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod cGtu{t /fi6« a}Í jf
;f] a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug]{ clwsf/Ln] dfu
u/]sf] sfuhft, ljj/0f, tYofÍ jf clen]v /fi6« a}Í jf
;f] a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug]{ clwsf/Ln]
94
tf]s]sf] ;doleq k]z gu/]df To:tf] Ohfhtkqk|fKt
;+:yfnfO{ /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] juL{s/0fsf]
cfwf/df bz xhf/ ?k}ofFb]lv krf; xhf/ ?k}ofF;Dd
hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd nufOPsf] hl/afgf
/sd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tLg lbgleq e'QmfgL
gu/]df To:tf] ;+:yfsf] /fi6« a}Ídf /x]sf] vftfaf6 s§f
u/L /fi6« a}Ín] lng ;Sg]5 .
-$_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f]
cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t /fi6«
a}Ín] hf/L u/]sf] cfb]z jf lgb]{zg Ohfhtkqk|fKt
;+:yfsf kbflwsf/Ln] pNn+3g u/]df jf To:tf
kbflwsf/Ln] lgIf]kstf{ jf nufgLstf{sf] lxt ljk/Lt
sfd u/]df jf /fi6« a}Í jf lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{
clwsf/Ln] dfu u/]sf] sfuhft, ljj/0f, tYofË jf
clen]v /fi6« a}Í jf ;f] a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f
ug]{ clwsf/Ln] tf]s]sf] ;doleq k]z gu/]df To:tf]
kbflwsf/LnfO{ cfb]z jf lgb]{zg pNn+3gsf] ufDeLo{tf
x]/L /fi6« a}Ín] b]xfo adf]lhdsf] ;hfo ug{ ;Sg]5 M–
-s_ ;r]t u/fpg] jf gl;xt lbg] .
-v_ lgnDagdf /fVg] .
-u_ kfFr nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf ug]{ .
-3_ tnj, eQf nufotsf ;Dk"0f{ ;'ljwfx?
/f]Ssf /fVg ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt
95
;+:yfsf] ;~rfns ;ldltnfO{ cfb]z
lbg] .
-ª_ kbflwsf/L ;~rfns eP ;~rfns
kbaf6 x6fpg jf kbflwsf/L eP To:tf]
sd{rf/Lsf] ;]jfsf zt{ ;DaGwL sfg"gdf
h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
lghnfO{ ;]jfaf6 cjsf; lbg nufpg
;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
;~rfns ;ldltnfO{ cfb]z lbg] .
-%_ o; bkmf adf]lhd s;}nfO{ ;hfo ubf{
lghnfO{ cfˆgf] tk{maf6 ;kmfO{ k]z ug]{ plrt cj;/af6
jl~rt ul/g] 5}g .
t/ pkbkmf -!_ sf] v08 -s_, -v_, -u_
/ -3_, pkbkmf -@_ / pkbkmf -$_ sf] v08 -s_ / -v_
adf]lhd ;hfo ubf{ ;kmfO{ k]z ug]{ cj;/ lbg
cfjZos x'g] 5}g .
&%= k'g/fj]bg nfUg] M -!_ bkmf &$ cGtu{t /fi6« a}Ín] u/]sf]
;hfopk/ lrQ ga'‰g] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf ;f]
;+:yfsf kbflwsf/Ln] ;hfosf] cfb]z kfPsf] ldltn]
k}+tL; lbgleq ;DalGwt k'g/fj]bg cbfntdf k'g/fj]bg
ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k'g/fj]bg ubf{ s'g}
/sd hl/afgf ePsf]df To:tf] /sdsf] krf; k|ltzt
w/f}6Lsf] ?kdf /fi6« a}Ídf hDdf ug'{ kg]{5 .
96
kl/R5]b–!@
ljljw
&^= :j]lR5s vf/]hLsf] cg'dlt lng' kg]{ M -!_ /fi6« a}Ísf] k"j{
:jLs[lt lagf Ohfhtkqk|fKt ;+:yf :j]R5fn] vf/]h x'g
;Sg] 5}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt
;+:yfsf] :j]lR5s vf/]hLsf] nflu lgj]bg kg{ cfPdf /fi6«
a}Ín] cfjZos hfFra'em u/L To:tf] Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] cfˆgf] C0f tyf bfloTj k'0f{ ?kdf e'QmfgL ug{
;Ifd 5 eGg] s'/fdf /fi6« a}Í ljZj:t ePdf /fi6« a}Ín]
tf]lslbPsf] zt{ k"/f ug]{ u/L :j]lR5s vf/]hLsf] cg'dlt
lbg ;Sg]5 .
&&= Ohfhtkqk|fKt ;+:yf vf/]h x'Fbf bfloTjsf] e'QmfgLdf
k|fyldstfqmd M k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf]
eP tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yf s'g} lsl;dn] vf/]hL
x'Fbf jf bfdf;fxL ug'{ kbf{ b]xfosf] k|fyldstfsf]
cfwf/df bfloTjsf] e'QmfgL lbg' kg]{5 M–
-s_ vf/]hL ubf{ nfu]sf] vr{ .
-v_ art lgIf]kstf{nfO{ e'QmfgL ug{ afFsL
/sd .
-u_ d'2tL lgIf]kstf{nfO{ e'QmfgL ug{ afFsL
/sd .
97
-3_ cGo lgIf]kstf{nfO{ e'QmfgL ug{ afFsL
/sd .
-ª_ k|rlnt sfg"g adf]lhd a'emfpg' kg]{ s/,
b:t'/ / z'Ns .
-r_ /fi6« a}Í;Fu lnPsf] shf{ .
-5_ sd{rf/LnfO{ e'QmfgL lbg afFsL tna,
eQf, ;+rosf]if, pkbfg / cGo /sd .
-h_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lnPsf] cGo
shf{ .
-em_ z]o/wgL .
&*= dWo:ytf M Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?sf aLrdf s'g}
lsl;dsf] ljjfb pTkGg ePdf /fi6« a}Ín] dWo:ytf
ug]{5 . o:tf] dWo:ytfsf ;DaGwdf /fi6« a}Ín] lbPsf]
lg0f{o clGtd x'g]5 .
&(= uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{ M -!_ k|rlnt sfg"gdf
h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yf /
u|fxsaLrsf] ;DaGw tyf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lx;fa
lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vfsf] ljj/0f ;DalGwt
JolQm afx]s cGo s;}nfO{ yfxf lbOg] 5}g .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg b]xfosf] cj:yfdf To:tf] ljj/0f lbOPdf
uf]kgLotf eË u/]sf] dflgg] 5}g M–
98
-s_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf
;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf
;f] cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf
lgb]{zg adf]lhd /fi6« a}ÍnfO{ lbOPdf,
-v_ d'2f jf cGo sfg"gL sf/afxLsf]
l;nl;nfdf cbfntnfO{ lbOPdf,
-u_ sfg"g adf]lhd clwsf/k|fKt cg';Gwfg
txlssft ug]{ jf cleof]hg ug]{
clwsf/LnfO{ txlssft jf cleof]hgsf]
l;nl;nfdf lbOPdf,
-3_ n]vfk/LIf0fsf] l;nl;nfdf
n]vfk/LIfsnfO{ lbOPdf,
-ª_ n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf n]vfk/LIfsn]
pNn]v u/]sf]df,
-r_ hfFra'emsf] l;nl;nfdf hfFra'em
;ldltnfO{ jf k|rlnt sfg"g adf]lhd
clwsf/k|fKt cg';Gwfg clwsf/LnfO{
lbOPdf,
-5_ låkIfLo jf ax'kIfLo ;lGwsf] cfwf/df
b'O{ jf b'O{eGbf a9L d'n'saLr a}lÍË
;"rgf cfbfg k|bfg ePsf]df,
-h_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?aLr shf{ ;"rgf
cfbfg–k|bfg ug]{ l;nl;nfdf lbOPdf,
99
-em_ s'g} vf; k|s[ltsf] ck/fw cg';Gwfg sf]
l;nl;nfdf sf/0f ;d]t v'nfO{ s'g}
JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf
Ohfhtkq k|fKt ;+:yfdf /x]sf] vftfsf]
s'g} ljj/0f jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
vftfsf] ljj/0f dfu u/L g]kfn ;/sf/,
cy{ dGqfnoaf6 cg'/f]w eO{ /fi6« a}Ín]
lgb]{zg lbPdf .
-#_ g]kfn ;/sf/, cbfnt, /fi6« a}Í, hfFra'em
;ldlt, cg';Gwfg tyf cleof]hg clwsf/L, n]vfk/LIfs,
o; P]g adf]lhd lgo'Qm lg/LIfs jf c? s;}n] klg
pkbkmf -@_ adf]lhd k|fKt x'g cfPsf] hfgsf/L jf
ljj/0fsf] uf]kgLotf e+u ug'{ x'Fb}g .
-$_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf ;~rfns, sfo{sf/L
k|d'v, sd{rf/L, n]vfk/LIfs tyf ;Nnfxsf/n]
Ohfhtkqk|fKt ;+:yf / u|fxsaLrsf] ;DaGwdf vnn
kg]{ u/L Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lx;fa lstfj, vftf
axL ;|]:tf, n]vf tyf cGo s'g} klg lsl;dsf] uf]kgLotf
sfod ug'{ kg]{ ljifosf] uf]kgLotf e+u ug'{ x'Fb}g .
*)= vftf /f]Ssf /fVg lgb]{zg lbg ;Sg] M -!_ s'g} klg
lsl;dsf] s;"/sf] cg';Gwfg jf /fli6«o jf cGt/f{li6«o
cftÍjfbL ultljlw jf ;+ul7t ck/fwsf] lgoGq0f u/L
/fli6«o lxt sfod /fVg] l;nl;nfdf s'g} JolQm, kmd{,
sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /x]sf]
vftfaf6 s'g} klg lsl;dn] e'QmfgL lbg jf /sdfGt/
ug{ gkfpg] u/L vftf /f]Ssf /fVg /fi6« a}Ín] ;DalGwt
100
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ s'g} klg avt lgb]{zg lbg
;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /fi6« a}Ín] lbPsf]
lgb]{zgsf] kfngf ug'{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
st{Jo x'g]5 .
*!= lgIf]kpk/sf] xs bfjL M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf
/x]sf] lgIf]kpk/ ;f] lgIf]k /fVg] JolQm afx]s c? s;}sf]
xs bfjL nfUg] 5}g . lgIf]k /fVg] JolQmsf] d[To' ePdf
lghn] s;}nfO{ OR5fPsf] eP To:tf] OR5fOPsf] JolQmsf]
/ To:tf] OR5fOPsf] JolQmsf] klg d[To' ePsf] /x]5 jf
s;}nfO{ OR5fOPsf] /x]g5 eg] b]xfosf] JolQmdWo]
k|fyldstf qmdfg';f/ h'g JolQm hLljt 5 ;f]xL JolQmsf]
To:tf] lgIf]kpk/ klxnf] xs bfjL nfUg]5 M–
-s_ ;uf]nsf] klt jf kTgL,
-v_ ;uf]nsf] 5f]/f, wd{k'q jf 5f]/L jf
wd{k'qL,
-u_ ;uf]nsf] afa', cfdf, 5f]/fkl§sf] gftL jf
gftLgL,
-3_ leGg a;]sf] klt jf kTgL, 5f]/f,
cljjflxtf 5f]/L, afa' jf cfdf,
-ª_ ;uf]nsf] afa'kl§sf] afh], aHo}, bfh',
efO{, cljjflxtf lbbL jf alxgL,
-r_ ;uf]nsf] elthf, elthL, ;f}t}gL cfdf,
101
leGg a;]sf] 5f]/fkl§sf] gftL jf
cljjflxtf gfltgL,
-5_ ;uf]nsf] sfsf, ljwjf sfsL, efpHo",
efO{ a'xf/L jf gfltgL a'xf/L,
-h_ leGg a;]sf] bfh' jf efO{,
-em_ ljjflxtf lbbL, alxgL, leGg a;]sf afh],
aHo}, ljwjf 5f]/f a'xf/L, gfltgL a'xf/L
jf elthf .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] qmddf sf]xL JolQm
gePsf] cj:yfdf To:tf] lgIf]kpk/ xsjfnfsf] bfjL
/xg]5 / xsjfnf klg gePsf] cj:yfdf ;f] lgIf]k g]kfn
;/sf/sf] x'g]5 .
-#_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /x]sf] lgIf]k pkbkmf -!_
adf]lhd xs k'Ug] JolQmsf] d~h"/Ln] afx]s cGo s'g}
JolQmnfO{ lbOg] 5}g .
*@= bfjL gk/]sf] lgIf]k jf nfef+zsf] ljj/0f M
-!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] bz jif{b]lv rNtL gePsf
tyf o; P]g adf]lhd xs bfjL gk/]sf lgIf]k vftfx?sf]
ljj/0f k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] dlxgfleq /fi6«
a}Ídf k7fpg' kg]{5 .
-@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] nfef+z 3f]if0ff u/]sf]
ldltn] kfFr jif{;Dd klg ;DalGwt z]o/wgL jf lghsf]
102
xsjfnf ;f] nfef+z lng gcfPdf To:tf z]o/wgLsf]
nfef+zsf] ljj/0f k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] dlxgfleq
/fi6« a}Ídf k]z ug'{ kg]{5 .
-#_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] pkbkmf -!_ jf -@_
adf]lhd rNtL gePsf jf bfjL gk/]sf lgIf]kx? jf
ljt/0f gePsf] nfef+zsf] ljj/0f /fli6«o :t/sf]
kqklqsfdf sDtLdf Psk6s k|sfzg ug'{ kg]{5 .
*#= lgIf]k e/L e/fpm jf hkmt x'g ;Sg] M Ohfhtkqk|fKt
;+:yfdf /fv]sf] lgIf]k /sd lwtf] jf hdfgt /fvL
n]gb]g sf/f]af/ u/]sf] jf ;/sf/L jf g]kfn ;/sf/sf]
k"0f{ :jfldTj ePsf] ;+:yfsf] txljn df;L ;f] df;]sf]
/sdaf6 jf k|rlnt sfg"g adf]lhd s'g} s;"/ dflgg]
sfd u/L ;f] s;"/sf] lauf]af6 jf cftÍsf/L jf ;+ul7t
ck/fw ;DaGwL ultljlwaf6 ;+sng u/L lgIf]k /fv]sf]
/x]5 eg] ;f] lwtf] jf hdfgt /x]sf] jf txljn d;f}6
u/]sf] jf lauf] hlt k|rlnt sfg"g adf]lhd ;f]
lgIf]kaf6 e/L e/fpm jf hkmt x'g ;Sg]5 .
*$= Joj:yfkg vr{ M a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkg tyf
;+:yfkgf vr{ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;LdfeGbf a9L x'g]
5}g .
*%= afwf c8sfp k'msfpg] M o; P]gdf n]lvPsf] s'g} s'/f
sfof{Gjog ug{ afwf c8sfp k/]df /fi6« a}Ín] g]kfn
;/sf/sf] ;xdlt lnO{ To:tf] afwf c8sfp k'msfpg
cfjZos cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .
103
*^= 5"6 / ;'ljwf M -!_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f
n]lvPsf] eP tfklg s[lif, 3/]n' tyf ;fgf pBf]u, l;+rfO{,
hn ljB't pTkfbg tyf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] cGo
s'g} Joj;fosf] lgldQ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] g]kfnL
gful/s jf k|rlnt sfg"g adf]lhd :yflkt ;+:yfnfO{
lbg] a9Ldf bz nfv ?k}ofF;Ddsf] shf{sf] lnvt
/lhi6«]zg ug'{ kg]{ 5}g .
-@_ bkmf %! sf] pkbkmf -@_ sf] clwgdf /xL
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] shf{ jf lgIf]kdf lng] jf lbg]
Aofhsf] b/ / Aofh nfUg] tl/sf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
tf]s] adf]lhd x'g]5 .
t/ To:tf] Aofhsf] b/ jf Aofh nfUg] tl/sfsf]
;DaGwdf /fi6« a}Ín] ;do–;dodf lbPsf] lgb]{zg
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] kfngf ug'{ kg]{5 .
-#_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lng] jf lbg] shf{ /
lgIf]ksf] efsf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tf]s] adf]lhd
x'g]5 .
-$_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfl;t ;DalGwt s'g}
lsl;dsf] lnvtdf cfol6s6 b:t'/ nfUg] 5}g .
*&= c;n lgotn] u/]sf] sfddf hjfkmb]xL x'g gkg]{ M -!_
g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%*, of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf]
lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf
lgb]{zg adf]lhd c;n lgotn] u/]sf] s'g}
sfdsf/afxLsf] ;DaGwdf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf
104
kbflwsf/L JolQmut jf ;fd'lxs ?kn] hjfkmb]xL x'g]
5}gg .
t/ å]if k"0f{ nfk/jfxL jf abgLotaf6 ul/Psf]
s'g} sfdsf] kl/0ffdpk/ lghx? JolQmut ?kdf
lhDd]jf/ x'g]5g .
-@_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%*, o; P]g jf ;f]
cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L
ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf ug{sf] lgldQ c;n
lgotn] u/]sf] jf ug{ vf]h]sf] s'g} s'/fn] x'g cfPsf] jf
x'g] xflg gf]S;fgLsf] ;DaGwdf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf
lj?4 s'g} lsl;dsf] d'2f k/]df To:tf] d'2fsf] vr{
;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Joxf]g]{5 .
t/ å]if k"0f{ nfk/jfxL jf abgLotaf6 ul/Psf]
s'g} sfdsf] kl/0ffdpk/ k/]sf] d'2fsf] vr{
Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Joxf]g]{ 5}g .
**= zky u|x0f ug]{ M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf klxnf]k6s
lgo'lQm ePsf kbflwsf/Ln] cfˆgf] cf]xbfsf] sfd z'?
ug'{eGbf cufj} tf]lsP adf]lhd uf]kgLotf /
OdfGbf/Ltfsf] zky lng' kg]{5 .
-@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] kbflwsf/Ln] cfˆgf]
st{Jo kfngsf] l;nl;nfdf yfxf kfPsf] s'g}klg ;"rgf
jf hfgsf/L cglws[t JolQmnfO{ yfxf lbg' x'Fb}g .
*(= sfd sf/afxL ab/ gx'g] M ;~rfnssf] lgo'lQm jf
;ldltsf] u7gdf clgoldttf ePsf] jf s'g}
105
;~rfnssf] kb l/Qm /x]sf] sf/0fn] dfq ;~rfns jf
;ldltn] u/]sf] s'g} sfd sf/afxL ab/ x'g] 5}g .
()= lgod agfpg] clwsf/ M o; P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog
ug{ /fi6« a}Ín] cfjZos lgodx? agfpg ;Sg]5 To:tf
lgodx? g]kfn ;/sf/af6 :jLs[lt eP kl5 nfu"
x'g]5g .
(!= ljlgod agfpg] clwsf/ M -!_ cfˆgf] sfd sf/f]af/
;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ / o; P]gsf] p2]Zo
sfof{Gjog ug{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ljlgod agfpg
;Sg]5 . To:tf] ljlgod /fi6« a}Íaf6 :jLs[t ePkl5
nfu" x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ n] lbPsf] clwsf/sf]
;j{dfGotfdf k|lts"n k|efj gkg]{ u/L Ohfhtkqk|fKt
;+:yfn] b]xfosf] s'g} jf ;a} ljifodf ljlgod agfpg
;Sg]5 M–
-s_ ;ldltsf] a}7s / ;fwf/0f ;efsf]
sfo{ljlw af/],
-v_ ;ldltn] ;~rfns jf sd{rf/LnfO{
clVtof/L ;'Dkg] af/],
-u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf sd{rf/Lsf]
lgo'lQm, a9'jf, ;?jf, avf{:tL, tnj,
eQf, pkbfg, lgj[Qe/0f, ljbf, cfr/0f,
cg'zf;g ;d]t ;]jfsf zt{ / u7g af/],
106
-3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf tk{maf6 ul/g]
s/f/ ;DaGwL zt{x? af/],
-ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] cfly{s k|zf;g
;DaGwL ljifo af/],
-r_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] 5fk rnfpg]
sfo{ljlw af/],
-5_ o; P]g adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn]
ug'{ kg]{ cGo sfd sf/afxL af/] .
(@= k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g] M o; P]g / o; P]g
cGtu{t hf/L ul/Psf lgod, ljlgod, cfb]z jf
lgb]{zgdf n]lvPsf s'/fdf o;} P]g / cfb]z jf lgb]{zg
adf]lhd / cGo s'/fdf k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 .
t/ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* df n]lvP hlt
s'/fdf ;f]xL P]g adf]lhd x'g]5 .
(#= vf/]hL / arfp M -!_ b]xfosf P]gx? vf/]h ul/Psf]5 M–
-s_ s[lif ljsf; a}Í P]g, @)@$,
-v_ jfl0fHo a}Í P]g, @)#!,
-u_ ljQ sDkgL P]g, @)$@,
-3_ g]kfn cf}Bf]lus ljsf; lgud P]g,@)$^
/
-ª_ ljsf; a}Í P]g, @)%@ .
Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf

More Related Content

Similar to Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf

Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogDPNet
 
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by  lee article written by bhim upadhyayaSingapore created by  lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by lee article written by bhim upadhyayaBhim Upadhyaya
 
Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaDIPECHO Nepal
 
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)WOREC Nepal
 
Nepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestion
Nepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestionNepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestion
Nepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestionDr. Gyanendra Prasad Paudel
 
Guideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standardGuideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standardAsian college
 
Malpot minha
Malpot minhaMalpot minha
Malpot minhaDPNet
 
District health education guideline
District health education guidelineDistrict health education guideline
District health education guidelineUmesh Maharjan
 
Fifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli SandeshFifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli SandeshKI Nepal
 
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)Rajesh Koirala
 
2009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-202009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-20DPNet
 
Nepal- Total sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...
Nepal- Total  sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...Nepal- Total  sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...
Nepal- Total sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...Bhim Upadhyaya
 
Malpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebasthaMalpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebasthaDPNet
 
Nc manifesto complete (small bytes)
Nc manifesto complete (small bytes)Nc manifesto complete (small bytes)
Nc manifesto complete (small bytes)Dammar Singh Saud
 
Cheli sandesh issue 4
Cheli sandesh  issue 4Cheli sandesh  issue 4
Cheli sandesh issue 4KI Nepal
 
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्रीयाैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्रीWOREC Nepal
 
Annual Report 2070 Nepali
Annual Report 2070 NepaliAnnual Report 2070 Nepali
Annual Report 2070 NepaliWOREC Nepal
 
Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)WOREC Nepal
 

Similar to Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf (20)

Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
 
Bulletisn 23rd sept .
Bulletisn 23rd  sept .Bulletisn 23rd  sept .
Bulletisn 23rd sept .
 
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by  lee article written by bhim upadhyayaSingapore created by  lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
 
Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upca
 
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
 
Nepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestion
Nepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestionNepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestion
Nepalese Cooperative act 2072, My opinion and sugestion
 
Cooperative Act 2072
Cooperative Act 2072Cooperative Act 2072
Cooperative Act 2072
 
Guideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standardGuideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standard
 
Malpot minha
Malpot minhaMalpot minha
Malpot minha
 
District health education guideline
District health education guidelineDistrict health education guideline
District health education guideline
 
Fifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli SandeshFifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli Sandesh
 
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
Aksharica - 080 (अक्षरिका - ०८०)
 
2009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-202009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-20
 
Nepal- Total sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...
Nepal- Total  sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...Nepal- Total  sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...
Nepal- Total sanitation guidelines 2073 ministry of water supply and sanitat...
 
Malpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebasthaMalpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebastha
 
Nc manifesto complete (small bytes)
Nc manifesto complete (small bytes)Nc manifesto complete (small bytes)
Nc manifesto complete (small bytes)
 
Cheli sandesh issue 4
Cheli sandesh  issue 4Cheli sandesh  issue 4
Cheli sandesh issue 4
 
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्रीयाैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
 
Annual Report 2070 Nepali
Annual Report 2070 NepaliAnnual Report 2070 Nepali
Annual Report 2070 Nepali
 
Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)Feminist forum 2018 (Nepali)
Feminist forum 2018 (Nepali)
 

Recently uploaded

The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024
The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024
The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024christinemoorman
 
/:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc...
/:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc.../:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc...
/:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc...lizamodels9
 
Sales & Marketing Alignment: How to Synergize for Success
Sales & Marketing Alignment: How to Synergize for SuccessSales & Marketing Alignment: How to Synergize for Success
Sales & Marketing Alignment: How to Synergize for SuccessAggregage
 
Monte Carlo simulation : Simulation using MCSM
Monte Carlo simulation : Simulation using MCSMMonte Carlo simulation : Simulation using MCSM
Monte Carlo simulation : Simulation using MCSMRavindra Nath Shukla
 
rishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdf
rishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdfrishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdf
rishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdfmuskan1121w
 
BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,
BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,
BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,noida100girls
 
Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...
Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...
Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...lizamodels9
 
Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...
Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...
Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...anilsa9823
 
VIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service Pune
VIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service PuneVIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service Pune
VIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service PuneCall girls in Ahmedabad High profile
 
Vip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service Dewas
Vip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service DewasVip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service Dewas
Vip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service Dewasmakika9823
 
Cash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call Girls
Cash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call GirlsCash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call Girls
Cash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call GirlsApsara Of India
 
/:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In...
/:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In.../:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In...
/:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In...lizamodels9
 
Banana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptx
Banana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptxBanana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptx
Banana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptxgeorgebrinton95
 
Call Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Available
Call Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service AvailableCall Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Available
Call Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service AvailableDipal Arora
 
Tech Startup Growth Hacking 101 - Basics on Growth Marketing
Tech Startup Growth Hacking 101  - Basics on Growth MarketingTech Startup Growth Hacking 101  - Basics on Growth Marketing
Tech Startup Growth Hacking 101 - Basics on Growth MarketingShawn Pang
 
Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝
Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝
Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝soniya singh
 
Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...
Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...
Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...lizamodels9
 
Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...
Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...
Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...Dipal Arora
 
0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdf
0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdf0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdf
0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdfRenandantas16
 

Recently uploaded (20)

The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024
The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024
The CMO Survey - Highlights and Insights Report - Spring 2024
 
/:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc...
/:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc.../:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc...
/:Call Girls In Jaypee Siddharth - 5 Star Hotel New Delhi ➥9990211544 Top Esc...
 
Sales & Marketing Alignment: How to Synergize for Success
Sales & Marketing Alignment: How to Synergize for SuccessSales & Marketing Alignment: How to Synergize for Success
Sales & Marketing Alignment: How to Synergize for Success
 
Monte Carlo simulation : Simulation using MCSM
Monte Carlo simulation : Simulation using MCSMMonte Carlo simulation : Simulation using MCSM
Monte Carlo simulation : Simulation using MCSM
 
rishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdf
rishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdfrishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdf
rishikeshgirls.in- Rishikesh call girl.pdf
 
Best Practices for Implementing an External Recruiting Partnership
Best Practices for Implementing an External Recruiting PartnershipBest Practices for Implementing an External Recruiting Partnership
Best Practices for Implementing an External Recruiting Partnership
 
BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,
BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,
BEST Call Girls In Old Faridabad ✨ 9773824855 ✨ Escorts Service In Delhi Ncr,
 
Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...
Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...
Lowrate Call Girls In Laxmi Nagar Delhi ❤️8860477959 Escorts 100% Genuine Ser...
 
Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...
Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...
Lucknow 💋 Escorts in Lucknow - 450+ Call Girl Cash Payment 8923113531 Neha Th...
 
VIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service Pune
VIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service PuneVIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service Pune
VIP Call Girls Pune Kirti 8617697112 Independent Escort Service Pune
 
Vip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service Dewas
Vip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service DewasVip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service Dewas
Vip Dewas Call Girls #9907093804 Contact Number Escorts Service Dewas
 
Cash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call Girls
Cash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call GirlsCash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call Girls
Cash Payment 9602870969 Escort Service in Udaipur Call Girls
 
/:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In...
/:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In.../:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In...
/:Call Girls In Indirapuram Ghaziabad ➥9990211544 Independent Best Escorts In...
 
Banana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptx
Banana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptxBanana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptx
Banana Powder Manufacturing Plant Project Report 2024 Edition.pptx
 
Call Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Available
Call Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service AvailableCall Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Available
Call Girls Pune Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Available
 
Tech Startup Growth Hacking 101 - Basics on Growth Marketing
Tech Startup Growth Hacking 101  - Basics on Growth MarketingTech Startup Growth Hacking 101  - Basics on Growth Marketing
Tech Startup Growth Hacking 101 - Basics on Growth Marketing
 
Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝
Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝
Call Girls in Mehrauli Delhi 💯Call Us 🔝8264348440🔝
 
Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...
Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...
Call Girls In Sikandarpur Gurgaon ❤️8860477959_Russian 100% Genuine Escorts I...
 
Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...
Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...
Call Girls Navi Mumbai Just Call 9907093804 Top Class Call Girl Service Avail...
 
0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdf
0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdf0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdf
0183760ssssssssssssssssssssssssssss00101011 (27).pdf
 

Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf

  • 1. 1 a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g, @)^# k|df0fLs/0f ldlt g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt @)^#.&.!(.! @)^#.&.!(.! a}Í tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f ug{ ag]sf] ljw]os k|:tfjgf M d'n'ssf] ;du| a}lÍË tyf ljQLo k|0ffnLk|lt ;j{;fwf/0fsf] ljZj;gLotf clej[l4 u/L lgIf]kstf{sf] xs lxtsf] ;+/If0f / ;Dj4{g ug{, a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] :j:y k|lt:kwf{af6 ;j{;fwf/0fnfO{ u'0f:t/Lo tyf e/kbf]{ a}lÍË tyf ljQLo dWo:ytf ;]jf pknAw u/fpg, a}lÍË tyf ljQLo If]q ;DaGwL hf]lvd sd ug{, a}lÍË tyf ljQLo If]qsf] pbf/Ls/0f u/L g]kfn /fHosf] cy{tGqnfO{ ;an tyf ;'b[9 agfpg tyf a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] :yfkgf, ;~rfng, Joj:yfkg / lgodgsf ;DaGwdf cfjZos sfg"gL Joj:yf ug{ a}Í tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL k|rlnt sfg"gsf] tTsfn ;+zf]wg / PsLs/0f u/L ;dofg's"n agfpg jf~5gLo ePsf]n]], k|ltlglw ;efsf] 3f]if0ff, @)^# hf/L ePsf] klxnf] jif{df k|ltlglw ;efn] of] P]g agfPsf]5 . kl/R5]b–! k|f/lDes 1. ;+lIfKt gfd, lj:tf/ / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd æa}Í tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g, @)^#Æ /x]sf]5 . 2 -@_ of] P]g @)^# ;fn >fj0f !^ ut]b]lv k|f/De ePsf] dflgg]5 . -#_ of] P]g g]kfn /fHoe/ nfu" x'g]5 / a}Í jf ljQLo ;+:yfn] g]kfn /fHoaflx/ hxfF;'s} vf]n]sf sfof{no ;d]tnfO{ nfu" x'g]5 . @= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,– -s_ æ/fi6« a}ÍÆ eGgfn] g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* adf]lhd :yfkgf ePsf] g]kfn /fi6« a}Í ;Demg' k5{ . -v_ æa}ÍÆ eGgfn] bkmf $& sf] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ ;+:yfkgf ePsf] ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ . -u_ æljQLo ;+:yfÆ eGgfn] bkmf $& sf] pkbkmf -@_, -#_ jf -$_ adf]lhdsf] sf/f]af/ ug{ ;+:yfkgf ePsf] ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ . ;f] zAbn] ljsf; a}Í, ljQ sDkgL jf n3' ljQ ljsf; a}Í ;d]tnfO{ hgfpF5 . -3_ æk|aGwkqÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ;+ul7t ;+:yfsf] ljwfg ;d]tnfO{ hgfpF5 . -ª_ ælgodfjnLÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnL ;Demg' k5{ . -r_ æ;+:yfksÆ eGgfn] o; P]g adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yf :yfkgf ug{sf] nflu k|aGwkq tyf
  • 2. 3 lgodfjnLdf sDtLdf Ps z]o/ lng dGh"/ u/L ;+:yfkssf] x}l;otn] x:tfIf/ ug]{ JolQm ;Demg' k5{ . -5_ æz]o/Æ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ k'FhLsf] ljeflht c+z ;Demg' k5{ . -h_ æz]o/wgLÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/df :jfldTj ePsf] JolQm ;Demg' k5{ . -em_ æljj/0fkqÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] bkmf ^ adf]lhd k|sfzg ug'{ kg]{ ljj/0fkq ;Demg' k5{ . -`_ æ;ldltÆ eGgfn] bkmf !@ adf]lhd u7g x'g] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldlt ;Demg' k5{ . -6_ æcWoIfÆ eGgfn] ;ldltsf] cWoIf ;Demg' k5{ . -7_ æ;~rfnsÆ eGgfn] ;ldltsf] ;b:o ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cWoIf / j}slNks ;~rfns ;d]tnfO{ hgfpF5 . -8_ ækbflwsf/LÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, ;lrj / sd{rf/L ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;Nnfxsf/, n]vfk/LIfs / lnSjL8]6/ eO{ sfd ug]{ JolQm ;d]tnfO{ hgfpF5 . -9_ æOhfhtkqÆ eGgfn] ljQLo sf/f]af/ ug{ /fi6« a}Ín] o; P]g adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] 4 gfddf hf/L u/]sf] Ohfhtkq ;Demg' k5{ . -0f_ æOhfhtkqk|fKt ;+:yfÆ eGgfn] ljQLo sf/f]af/ ug{ o; P]g adf]lhd Ohfhtkq k|fKt u/]sf] a}Í jf ljQLo ;+:yf ;Demg' k5{ . -t_ æljQLo sf/f]af/Æ eGgfn] a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] ug]{ bkmf $& df pNn]v eP adf]lhdsf] sf/f]af/ ;Demg' k5{ . -y_ æk'FhLÆ eGgfn] bkmf $) adf]lhdsf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] clws[t kF'hL, hf/L kF'hL jf r'Qmf k'FhL ;Demg' k5{ . -b_ æk'FhLsf]ifÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|fylds k'FhL / k"/s k'FhLsf] of]u ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}Ín] ;do ;dodf lgwf{/0f u/]sf] ;f] ;+:yfsf] cGo sf]if ;d]tnfO{ hgfpF5 . -w_ æk|fylds k'FhLÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] r'Qmf k'FhL, z]o/ lk|ldod, lkmtf{ gx'g] cu|flwsf/ z]o/, ;fwf/0f hu]8f sf]if / ;l~rt gfkmf– gf]S;fg zLif{sdf /x]sf] /sd ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}Ín] ;do ;dodf k|fylds k'FhL egL tf]lslbPsf] cGo zLif{sdf /x]sf] /sd ;d]tnfO{ hgfpF5 . -g_ æk"/s k'FhLÆ eGgfn] /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]lslbPsf zLif{sx?df /x]sf] a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] /sd ;Demg' k5{ .
  • 3. 5 -k_ æhf]lvdefl/t ;DklQÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] jf;nftleqsf / jf;nftaflx/sf k|To]s zLif{sdf /x]sf] /sdnfO{ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] hf]lvdef/n] u'0fg u/L lgsflnPsf] s'n ;DklQ ;Demg' k5{ . -km_ æt/n ;DklQÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gub df}Hbft, a}Í jf ljQLo ;+:yfn] rNtL vftfdf /fv]sf] df}Hbft, a}Í jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}Ídf /fv]sf] df}Hbft / /fi6« a}Ín] ;do ;dodf t/n ;DklQ egL lgwf{/0f ul/lbPsf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ ;Demg' k5{ . -a_ ælgIf]kÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] rNtL, art jf d'2tL vftfdf hDdf ePsf] /sd ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhdsf ljleGg ljQLo pks/0fsf] dfWodaf6 :jLsf/ ug]{ /sd ;d]tnfO{ hgfpF5 . -e_ ærNtL vftfÆ eGgfn] dfu]sf] avt hlxn] klg lemSg kfpg] u/L a}Í jf ljQLo ;+:yfdf /flvPsf] /sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] vftf ;Demg' k5{ . -d_ æart vftfÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfdf artsf] lgldQ /flvPsf] /sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] vftf ;Demg' k5{ . -o_ æd'2tL vftfÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfdf 6 lglZrt cjlw;Dd hDdf /xg] u/L /flvPsf] /sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] vftf ;Demg' k5{ . -/_ æshf{Æ eGgfn] /sd k|jfx ug]{, k|ToIf jf ck|ToIf k|Tofe"lt / To;sf] abnfdf nufgL u/]sf] /sd c;"nL ug]{ clwsf/ tyf To:tf shf{sf] Aofh jf cGo b:t'/sf] r'Qmf, shf{ jf nufgLsf] lwtf]df lbOPsf] k'gs{hf{, shf{sf] k'g;{+/rgf / gjLs/0f, shf{ r'Qmfsf] nflu hf/L ul/Psf] hdfgL tyf shf{ r'Qmfsf] nflu ul/Psf] cGo jrga4tf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] s'g} klg lsl;dsf] C0f ;d]tnfO{ hgfpF5 . -n_ æd'b|fÆ eGgfn] s'g} lsl;dsf] s/]G;L gf]6, kf]:6n c8{/, kf]:6n gf]6, dlg c8{/, r]s, 8«fˆ6, 6«fen;{ r]s, k|tLtkq, ljlgdokq, k|lt1fkq, q]ml86 sf8{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] cGo o:t} k|sf/sf df}lb|s pks/0f ;d]tnfO{ hgfpF5 . -j_ æljb]zL d'b|fÆ eGgfn] g]kfnL d'b|f afx]ssf] cGo d'b|f ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cGt/f{li6«o d'b|f sf]ifaf6 /sd lemSg] ljz]if clwsf/ -:k]zn 8«OË /fO6;_, Plzog s/]G;L o'lg6, o'/f]lkog s/]G;L o'lg6 tyf /fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] cGo pks/0f ;d]tnfO{ hgfpF5 . -z_ æljb]zL ljlgdoÆ eGgfn] ljb]zL d'b|f, ljb]zL
  • 4. 7 d'b|fdf e'QmfgL x'g] jf k|fKt x'g] ;a} lsl;dsf] lgIf]k, shf{, df}Hbft, ljb]zL lwtf]kq / ljb]zL d'b|fdf e'QmfgL x'g] jf x'g;Sg] cGt/f{li6«o k|rngdf /x]sf r]s, 8«fˆ6, ofq'r]s, ljB'tLo /sdfGt/ -On]S6«f]lgs km08 6«fG;km/_, q]ml86sf8{, k|tLtkq, ljlgdokq, k|lt1fkq ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] cGo h'g;'s} df}lb|s pks/0f ;d]tnfO{ hgfpF5 . -if_ ækl/jTo{ ljb]zL d'b|fÆ eGgfn] /fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L kl/jTo{ ljb]zL d'b|f egL tf]lslbPsf] ljb]zL d'b|f ;Demg' k5{ . -;_ æljB'tLo /sdfGt/ -On]S6«f]lgs km08 6«fG;km/_Æ eGGffn] 6]lnkmf]g, 6]n]S;, sDKo'6/ jf DofUg]l6s 6]k jf To:t} k|sf/sf cGo ljB'tLo pks/0fsf] dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL lbg], /sdfGt/ ug]{ sf/f]af/ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] c6f]d]6]8 6]n/ d]lzg / Sof; l8:k]lG;Ë d]lzgsf] dfWodaf6 x'g] sf/f]af/ / rfh{ sf8{, 8]la6 sf8{ tyf q]ml86 sf8{af6 x'g] sf/f]af/ ;d]tnfO{ hgfpF5 . -x_ æk|tLtkqÆ eGgfn] s'g} Ps a}Í jf ljQLo ;+:yfn] s'g} csf]{ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfddf s'g} JolQmsf] lglZrt /sdn] vfd];Ddsf] r]s, 8«fˆ6, x'08L jf ljlgdokq :jLsf/ ug'{ egL 8 n]v]sf] kq ;Demg' k5{ . -If_ æljlgd]oÆ eGgfn] ljlgd]o clwsf/kq kfpg] s'g} JolQmnfO{ wf/s aGg ;Sg] u/L ;f] kq x:tfGt/0f ug]{ sfd ;Demg' k5{ . -q_ æljlgd]o clwsf/kqÆ eGgfn] k|lt1fkq, ljlgdokq jf r]s ;Demg' k5{ . -1_ æljlgdokqÆ eGgfn] s'g} lglZrt ldltdf jf s'g} lglZrt cjlwkl5 jf dfu]sf] avt ;f] kqdf n]lvPsf] s'g} vf; JolQmnfO{ jf lghn] cx|fPsf] JolQmnfO{ jf ;f] kq lnO{ cfpg] JolQmnfO{ lagf zt{ s'g} lglZrt /sd lbg' egL s'g} Ps JolQmn] csf]{ JolQmnfO{ lgb]{zg u/L b:tvt ul/lbPsf] lnvt ;Demg' k5{ . -ss_ æk|lt1fkqÆ eGgfn] lglZrt ldltdf jf s'g} lglZrt cjlw kl5 jf dfu]sf] avt ;f] kqdf n]lvPsf] s'g} vf; JolQmnfO{ jf lghn] cx|fPsf] JolQmnfO{ jf ;f] kq lnO{ cfpg] JolQmnfO{ lagf zt{ s'g} lglZrt /sd lbG5' egL sa'n u/L b:tvt ul/lbPsf] lnvt ;Demg' k5{ . -sv_ æjf;nftaflx/sf] sf/f]af/Æ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] bfloTj Joxf]g'{ kg]{ ;Defjgf ePsf] k|tLtkq, hdfgtkq, :jLsf/kq, k|lta4tf, ljb]zL ljlgdo ;DaGwL :jfk, cK;g, clu|d sf/f]af/ / To:t} k|sf/sf cGo sf/f]af/ ;Demg' k5{ .
  • 5. 9 -su_ æsfo{sf/L k|d'vÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L cWoIf, k|d'v sfo{sf/L clws[t, sfo{sf/L lgb]{zs, k|aGw lgb]{zs, k|aGw ;~rfns, sfo{sf/L ;~rfns jf dxfk|aGws ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'vsf] ?kdf sfd ug]{ cGo kbflwsf/L ;d]tnfO{ hgfpF5 . -s3_ æsfof{noÆ eGgfn] a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] s]Gb|Lo sfof{no ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] If]qLo, zfvf, pk–zfvf, k|zfvf, Onfsf, k|ltlglw, ;Dks{ sfof{no nufotsf cGo h'g;'s} sfof{no ;d]tnfO{ hgfpF5 . -sª_ æljQLo :jfy{Æ eGgfn] ;+:yfks jf ;~rfns, Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] z]o/wgL jf sfo{sf/L k|d'v jf To:tf JolQmsf] kl/jf/sf ;b:o jf ;~rfns dgf]gLt ug]{ clwsf/ kfPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfn] s'g} kmd{, sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfsf] r'Qmf k'FhLsf] bz k|ltzt jf ;f]eGbf a9L x'g] u/L 5'§f5'§} jf ;+o'Qm ?kdf z]o/ vl/b u/]sf] /x]5 eg] To:tf] sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfdf To:tf] ;+:yfks jf ;~rfns jf Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] z]o/wgL jf sfo{sf/L k|d'v jf To:tf JolQmsf] kl/jf/sf ;b:osf] ljQLo :jfy{ /x]sf] cj:yf ;Demg' k5{ . 10 -sr_ ækl/jf/Æ eGgfn] ;DalGwt JolQmsf] klt jf kTgL, 5f]/f, 5f]/L, wd{k'q, wd{k'qL, afa', cfdf, ;f}t]gL cfdf / cfk"mn] kfng kf]if0f ug'{ kg]{ bfh', efO / lbbL, alxgL ;Demg' k5{ . -s5_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf lgod jf ljlgoddf tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ . kl/R5]b–@ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf / ;f]sf] lwtf]kq ;DaGwL Joj:yf #= a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf M -!_ o; P]g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{sf nflu a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ rfxg] JolQmn] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf k|rlnt sfg"g adf]lhd klAns lnld6]8 sDkgLsf] ?kdf btf{ u/fO{ ;+:yfkgf ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sDkgL btf{ ug{ k|rlnt sfg"g adf]lhd clVtof/ kfPsf] clwsf/Ln] sDkgL btf{ ubf{ bkmf $ sf] cwLgdf /xL ug'{ kg]{5 . $= a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf ug{ :jLs[lt lng' kg]{ M -!_ bkmf # adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug]{ k|of]hgsf] nflu ;DalGwt JolQmn] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ ug{ lgj]bg lbg'cl3 b]xfosf sfuhft ;+nUg u/L /fi6« a}Ín] tf]s]sf] b:t'/ ;lxt k"j{ :jLs[ltsf] nflu /fi6« a}Ídf lgj]bg lbg' kg]{5 M–
  • 6. 11 -s_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq, -v_ k|:tfljt Af}Í jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnL, -u_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;DefJotf cWoog k|ltj]bg, -3_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] 9fFrfdf ;+:yfksx?sf] JolQmut ljj/0f, -ª_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug'{cl3 a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug]{ ;DaGwdf ;+:yfksx?aLr s'g} ;Demf}tf ePsf] /x]5 eg] To:tf] ;Demf}tfsf] k|dfl0ft k|ltlnlk, -r_ ;+:yfksx?n] o; bkmf adf]lhd lgj]bg lbg'eGbf tTsfn cl3Nnf] cfly{s jif{;Ddsf] s/ r'Qmf u/]sf] k|df0f, -5_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ;DaGwdf /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo ljj/0f tyf sfuhft . -@_ k"j{ :jLs[ltsf] nflu pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg kg{ cfPdf k]z u/]sf sfuhftsf] hfFra'em u/L /fi6« a}Ín] :jLs[lt lbg pko'Qm b]v]df s'g} zt{ tf]sL jf gtf]sL To;/L lgj]bg kg{ cfPsf] Ps ;o aL; lbgleq To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkg ug{ :jLs[lt lbg]5 . :jLs[lt lbg 12 gkg]{ cj:yf ePdf ;f]sf] sf/0f v'nfO{ lgj]bsnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{5 . -#_ s'g} ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] g]kfn /fHodf ;+:yfkgf ePsf] ;+ul7t ;+:yf jf gful/s;Fu ldnL ;+o'Qm nufgLdf jf ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ztk|ltzt z]o/ lnPsf] ;xfos sDkgLsf] ?kdf o; P]g adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg lbPsf]df o; bkmf adf]lhd To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ :jLs[lt lbg]5 . %= :jLs[lt lbg OGsf/ ug{ ;Sg] M -!_ b]xfosf cj:yfdf /fi6« a}Ín] s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf ug{sf nflu k"j{ :jLs[lt lbg OGsf/ ug{ ;Sg]5 M– -s_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfd klxn] g} btf{ eO{ sfod /x]sf] s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfd;Fu ldNg] ePdf, -v_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfd jf To;n] ug]{ ljQLo sf/f]af/ ;fj{hlgs lxt, ;bfrf/, lzi6frf/, wd{, hfthflt jf ;Dk|bfo cflbsf] b[li6sf]0fn] cg'ko'Qm jf cjf~5gLo b]lvPdf, -u_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] p2]Zo k|rlnt sfg"g ljk/Lt ePdf, -3_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ k|fljlws b[li6sf]0faf6 cg'ko'Qm b]lvPdf,
  • 7. 13 -ª_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] k]z u/]sf] ;DefJotf cWoog k|ltj]bg, ljj/0f tyf sfuhft / cGo k"jf{wf/nfO{ cWoog ubf{ ljQLo sf/f]af/ :j:y / k|lt:kwf{Tds 9Ëaf6 ;~rfng ug]{ s'/fdf ljZjf; ug{ g;lsg] ePdf, -r_ k|aGwkq / lgodfjnL btf{ ug{sf] nflu k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;a} ;+:yfks ;b:osf] gfdaf6 lgj]bg gk/]sf] ePdf, -5_ k|aGwkq / lgodfjnLdf k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;a} ;+:yfksx?n] cfˆgf] gfd, 7]ufgf ;d]t v'nfO{ s'g} Pshgf ;fIfLsf] /f]xj/df ;xL5fk u/L ;f] ;fIfLsf] gfd, 7]ufgf ;d]t gv'nfPsf] ePdf, -h_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|To]s ;+:yfksn] ;f] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sDtLdf Ps lsQf z]o/ lng d~h"/ gu/]sf] ePdf, -em_ k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|To]s ;+:yfksn] k|aGwkqdf ;xL ubf{ cfk"mn] lng] z]o/ ;+Vof ;d]t :ki6 ?kdf gv'nfPsf] ePdf, -`_ bkmf $ adf]lhd bflvnf ug'{ kg]{ b:t'/ 14 / sfuhft bflvnf gePdf, -6_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf zt{ k"/f gu/]df . -@_ pkbkmf -!_ df plNnlvt s'g} cj:yf k/L k|:tfljt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq / lgodfjnL btf{ ug{ OGsf/ u/]sf]df /fi6« a}Ín] lgj]bsnfO{ ;f] s'/fsf] hfgsf/L lbg]5 . ^= ljj/0fkq M -!_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] lwtf]kqsf] ;fj{hlgs lgisfzg ug'{ cufj} lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd lwtf]kq af]8{af6 ljj/0fkq btf{ ug]{ ;DaGwdf :jLs[lt k|fKt u/L To:tf] ljj/0fkq /fi6« a}Í ;dIf btf{ u/fpg' kg]{5 . o;/L ljj/0fkq btf{ gu/fP;Dd ;f] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] jf To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] tk{maf6 s;}n] klg To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ljj/0fkq k|sfzg ug{ kfpg] 5}g . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljj/0fkq k|sfzg ubf{ k"/f ug'{ kg]{ k|lqmof / ljj/0fkqdf v'nfpg' kg]{ s'/fx? lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"gdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 . -#_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ljj/0fkq btf{ ug]{ k|of]hgsf] nflu lwtf]kq af]8{sf] :jLs[ltsf lgldQ lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"gsf cwLgdf /xL lwtf]kq af]8{ ;dIf lnlvt ?kdf lgj]bg lbg' kg]{5 . -$_ lwtf]kq af]8{n] ljj/0fkq btf{ ug]{ ;DaGwdf :jLs[lt k|bfg u/]sf] hfgsf/L lnlvt ?kdf k|fKt gu/];Dd /fi6« a}Ín] ljj/0fkq btf{ ug]{ 5}g .
  • 8. 15 -%_ ljj/0fkq s'g} klg JolQmn] x]g{ rfx]df a}Í jf ljQLo ;+:yfn] s'g} z'Ns jf dx;'n glnO{ x]g{ lbg' kg]{5 . &= z]o/sf] afF8kmfF8 M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] s'n hf/L k'FhLsf] sDtLdf tL; k|ltzt z]o/ ;j{;fwf/0fnfO{ laqmL ljt/0f ug{sf] nflu 5'6ofpg' kg]{5 . o;/L 5'6ofOPsf] z]o/dWo] kfFr k|ltzt;Dd z]o/ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] sd{rf/Lsf] nflu 5'6ofpg ;Sg]5 . t/ ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+o'Qm nufgLdf ;+:yfkgf ePsf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]s]sf] k|ltztsf] z]o/ ;j{;fwf/0fnfO{ laqmL ljt/0f ug'{ kg]{5 . -@_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ vl/bsf] nflu ;j{;fwf/0faf6 b/vf:t cfJxfg ubf{ z]o/sf] c+lst d"Nosf] ztk|ltzt /sd b/vf:t ;fy dfu ug'{ kg]{5 . *= lwtf]kq sf/f]af/ M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] lwtf]kq ;j{;fwf/0fnfO{ lgisfzg ubf{ To:tf] lwtf]kqsf] laqmL, afF8kmfF8, /sd c;"n pk/ h:tf ;a} sfo{ lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd ug'{ kg]{5 . -@_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] s'g} lwtf]kq Joj;foL ;+:yf dfk{mt lwtf]kq sf/f]af/ ug]{ ;DaGwdf u/]sf] ;Demf}tfsf] Ps k|lt To:tf] ;Demf}tf ePsf] ldltn] ;ft lbgleq /fi6« a}Í / lwtf]kq af]8{df lbg' kg]{5 . 16 (= z]o/ tyf l8a]Gr/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg g;lsg] M -!_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;+:yfksn] ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u/]sf] sDtLdf kfFr jif{;Dd cfˆgf] gfddf /x]sf] z]o/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg kfpg] 5}g . t/ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfngdf s'g} afwf Jojwfg pTkGg eO{ ljz]if kl/l:yltsf] l;h{gf x'g uPdf /fi6« a}Ín] ;+:yfksx?aLr cfk;df z]o/ laqmL ug]{ :jLs[lt k|bfg ug{ o; pkbkmfn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g . -@_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;+:yfksn] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] sf/f]af/ ;~rfng u/]sf] ldltn] kfFr jif{ kl5 cfˆgf] gfddf /x]sf] z]o/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg rfx]df /fi6« a}Ín] tf]s]sf] zt{sf] cwLgdf /xL To:tf] z]o/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg ;Sg]5 . !)= a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug{ gx'g] M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b -afO Aofs_ ug{ jf hdfgtdf /fvL C0f lbg x'Fb}g . -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf cj:yfdf /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lnO{ ;f]xL a}Ín] tf]s]sf] k|ltztdf ga9g] u/L nfef+zsf] ?kdf ljt/0f x'g ;Sg] ;l~rt d'gfkmfsf] /sdaf6 a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg]5 M– -s_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/sf] ;Dk"0f{ /sd e'QmfgL e};s]sf]
  • 9. 17 eP, -v_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/ lwtf]kq af]8{df btf{ eO{ ;s]sf] eP, -u_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg] Joj:yf ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnLdf ePsf] eP, -3_ cfˆgf] z]o/ cfkm} vl/b ug{ ;Sg] u/L ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efdf ljz]if k|:tfj kfl/t ePsf] eP, -ª_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] r'Qmf ug'{ kg]{ C0f /sd a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b u/L ;s]kl5 kF'hL tyf ;fwf/0f hu]8f sf]ifsf] /sdsf] cg'kftdf bf]Aa/eGbf a9L gx'g] eP, :ki6Ls/0f M o; v08sf] k|of]hgsf nflu æC0f /sdÆ eGgfn] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] shf{ lnPsf] ;'/lIft tyf c;'/lIft ;Dk"0f{ C0f /sd ;Demg' k5{ . -r_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] vl/b ug]{ cfˆgf] z]o/sf] /sd sDkgLsf] s'n r'Qmf kF'hL tyf ;fwf/0f hu]8f sf]ifsf] /sdsf] aL; k|ltzteGbf a9L gx'g] eP, -5_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug]{ ;DaGwdf /fi6« a}Ín] ;do ;dodf hf/L u/]sf] 18 lgb]{zg k|lts"n gx'g] eP . -#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf nflu s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lng b]xfosf] ljj/0f v'nfO{ lgj]bg lbg' kg]{5 / To:tf] lgj]bg kg{ cfPdf k|fKt ljj/0fsf] cfwf/df To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ :jLs[lt lbg pko'Qm x'g] b]v]df /fi6« a}Ín] ;f]sf] :jLs[lt lbg ;Sg]5 M– -s_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug'{ kg]{ sf/0f / cfjZostf, -v_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b u/]sf] sf/0faf6 a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] cfly{s l:yltdf kg{ ;Sg] ;Defljt k|efjsf] d"NofÍgsf] ljj/0f, -u_ vl/b ug{ k|:tfj ul/Psf] z]o/sf] lsl;d / ;f]sf] ;+Vof, -3_ v08 -u_ adf]lhdsf] z]o/ vl/b ug{ nfUg] clwstd jf Go"gtd /sd / ;f]sf] ;|f]t, -ª_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg] ;dofjlw, -r_ z]o/ vl/b ug]{ tl/sf, -5_ cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug]{ ;DaGwdf /fi6« a}Ín] tf]s]sf] tyf k|rlnt sfg"g adf]lhd v'nfpg' kg]{ cGo cfjZos
  • 10. 19 s'/fx? . -$_ pkbkmf -#_ adf]lhd :jLs[lt k|fKt ePkl5 To:tf] :jLs[lt k|fKt u/]sf] 5 dlxgf jf ;fwf/0f ;efaf6 ljz]if k|:tfj kfl/t u/]sf] afx| dlxgfdWo] h'g kl5Nnf] x'G5 ;f] cjlwleq ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] b]xfosf] s'g} pkfoaf6 cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ ;Sg]5 M– -s_ lwtf]kq ahf/ dfk{mt vl/b u/]/, -v_ o; P]g adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfsf sd{rf/LnfO{ 5'6ofOPsf] z]o/ ;DalGwt sd{rf/Laf6 vl/b u/]/, -u_ tTsfn sfod /x]sf z]o/wgLaf6 ;dfg'kflts ?kdf vl/b u/]/ . -%_ pkbkmf -$_ adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b u/]sf]df To:tf] z]o/ vl/b u/]sf] ldltn] tL; lbgleq cfk"mn] vl/b u/]sf] z]o/ ;+Vof, ;f] afkt e'QmfgL /sd / cGo cfjZos ljj/0fx?sf] hfgsf/L /fi6« a}ÍnfO{ u/fpg' kg]{5 . -^_ pkbkmf -$_ adf]lhd cfˆgf] z]o/ cfkm} vl/b u/]sf] c+lst d"No a/fa/sf] /sdaf6 5'§} k'FhL lkmtf{ hu]8f sf]if v8f u/L ;f] sf]ifdf bflvnf ug'{ kg]{5 / ;f] sf]ifsf] /sdnfO{ r'Qmf k'FhL ;/x sfod /fVg' kg]{5 . 20 -&_ pkbkmf -$_ adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfkm} vl/b u/]sf]df cfk"mn] vl/b u/] hlt z]o/ To;/L vl/b u/]sf] ldltn] Ps ;o aL; lbgleq /2 ul/;Sg' kg]{5 . -*_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{ g;Sg] cj:yfx? tyf cfˆgf] z]o/ cfk}+m vl/b ug{] ;DaGwL cGo s'/fx? /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd x'g]5 . !!= lwtf]kq sf/f]af/ ug{df aGb]h M -!_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, n]vfk/LIfs, ;lrj jf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkg tyf n]vf ;DaGwL sfo{df k|ToIf ?kn] ;+nUg JolQmn] To:tf] kbdf axfn /xFbfsf avt jf To:tf] kbaf6 cjsfz k|fKt u/]sf] sDtLdf Ps jif{;Dd ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf jf To;sf] ;xfos sDkgLsf] lwtf]kq cfˆgf] jf cfˆgf] kl/jf/ jf cfˆgf] jf cfˆgf] kl/jf/sf] lgoGq0fdf /x]sf] kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf vl/b laqmL ug{ u/fpg, ug{ lbg, lwtf]aGws /fVg, /fVg nufpg jf bfg as; lng, lbg jf n]gb]g ug{ x'Fb}g . t/ gofF z]o/ hf/L u/]sf] cj:yfdf of] k|ltaGw nfu" x'g] 5}g . -@_ s;}n] pkbkmf -!_ sf] ljk/Lt s'g} sfd u/]df To:tf] lwtf]kq ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] hkmt ug]{5 .
  • 11. 21 -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd hkmt ePsf] lwtf]kq ;ldltn] plrt 7x¥ofPsf] lsl;daf6 laqmL ljt/0f ug{ ;Sg]5 . kl/R5]b–# a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldlt / sfo{sf/L k|d'v ;DaGwL Joj:yf !@= ;~rfns ;ldltsf] u7g M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfdf Pp6f ;~rfns ;ldlt /xg]5 . ;f] ;ldltdf sDtLdf kfFr hgf / a9Ldf gf}hgf ;~rfns /xg]5g . -@_ pkbkmf -!_ sf] cwLgdf /xL ;ldltdf /fi6« a}Ín] bkmf !# adf]lhd sfod u/]sf] Jofj;flos ljz]if1x?sf] ;"rLaf6 Pshgf Jofj;flos ;~rfns lgo'Qm ug'{ kg]{5 . o;/L lgo'Qm x'g] ;~rfnsn] ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ lnPsf] x'g cfjZos x'g] 5}g . -#_ ;~rfnsn] cfk"mdWo] ax'dtaf6 5fg]sf] s'g} Pshgf ;~rfns ;ldltsf] cWoIf x'g]5 . !#= Jofj;flos ljz]if1x?sf] ;"rL sfod ug]{ M -!_ /fi6« a}Ín] bkmf !@ sf] pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf] lgldQ b]xfosf] of]Uotf tyf cg'ejsf] cfwf/df Jofj;flos ljz]if1x?sf] ;"rL sfod ug]{5 M– -s_ Joj:yfkg, a}lÍË, ljQLo, df}lb|s, cy{ zf:q, jfl0fHo zf:q, Jofkf/ k|zf;g, 22 jfl0fHo sfg"g ljifodf sDtLdf :gftsf]Q/ jf rf6{8{ Psfp06]G;L pkflw xfl;n u/L a}lÍË tyf ljQLo If]qsf] sfo{sf/L txdf sDtLdf kfFr jif{sf] sfof{g'ej ePsf] . :ki6Ls/0f M o; v08sf] k|of]hgsf] nflu æsfo{sf/L txÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/, /fi6« a}Í, a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|yd >]0fLsf] clws[t jf s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] jl/i7 Joj:yfks jf dfGotfk|fKt ljZjljBfnosf] ;x– k|fWofks jf ;f]eGbf dflysf] kb ;Demg' k5{ . -v_ bkmf !* adf]lhdsf] cof]Uotf gePsf] . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfod u/]sf] Jofj;flos ljz]if1x?sf] ;"rL k|To]s jif{ cBfjlws u/L /fi6« a}Ín] ;fj{hlgs hfgsf/Lsf] nflu /fli6«o :t/sf] kq–klqsfdf k|sfzg ug]{5 . !$= ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ z]o/wgLsf] ;fwf/0f ;efaf6 x'g] sfd afx]s o; P]g, k|rlnt sfg"g tyf k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] ug'{ kg]{ ;a} sfd / k|of]u ug]{ ;Dk"0f{ clwsf/ ;ldltdf lglxt /xg]5 .
  • 12. 23 -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfk"mn] ug'{ kg]{ sfd ;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ ;ldltn] cfjZos ljlgod agfpg ;Sg]5 . -#_ k|aGwkq / lgodfjnLdf cGoyf ePsf]df afx]s ;ldltn] cfk"mdWo]sf s'g} ;~rfnsnfO{ jf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} kbflwsf/LnfO{ PSn} jf ;+o'Qm ?kdf Af}Í jf ljQLo ;+:yfsf] tk{maf6 n]vfk9L ug{ jf ljlgd]o clwsf/kq jf r]s cflbdf ;xL5fk ug{ ;d]t ;a} jf s]xL clwsf/ ;'DkL cfˆgf] k|ltlglw v8f ug{ ;Sg]5 . !%= clwsf/ k|Tofof]hg M -!_ ;ldltn] cfˆgf] /]vb]v jf lgb]{zgdf sfd ug]{ u/L cfˆgf] s]xL clwsf/ cWoIf, ;~rfns, bkmf !^ adf]lhd ul7t pk;ldlt, sfo{sf/L k|d'v jf sfo{sf/L k|d'v eO{ sfd ug]{ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cWoIf, ;~rfns, bkmf !^ adf]lhd ul7t pk;ldlt, sfo{sf/L k|d'v jf sfo{sf/L k|d'v eO{ sfd ug]{ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] cfk"mn] kfPsf] clVtof/L cfˆgf] hjfkmb]xLdf cfk"m dftxtsf sd{rf/LnfO{ ;'Dkg ;Sg]5 . !^= pk;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ ;ldltn] s'g} vf; k|of]hgsf] nflu cfjZostf cg';f/ Ps jf PseGbf a9L pk;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g ePsf] pk;ldltsf] sfd, st{Jo, clwsf/, sfof{jlw / a}7sdf 24 efu lnP afkt kfpg] kfl/>lds jf eQf ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . !&= ;~rfnssf] lgo'lQm M -!_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;~rfnssf] lgo'lQm bkmf !* tyf lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efåf/f x'g]5 . t/, – -s_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|yd jflif{s ;fwf/0f ;ef geP;Ddsf] cjlwsf nflu ;~rfnssf] lgo'lQm ;+:yfksåf/f ul/g]5 . -v_ jflif{s ;fwf/0f ;ef x'g'eGbf cufj} s'g} ;~rfnssf] kb l/Qm x'g cfPdf afFsL cjlwsf nflu ;~rfnssf] lgo'lQm ;ldltåf/f ug{ ;lsg]5 . -u_ ;+ul7t ;+:yfn] z]o/ lnPsf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf ;f] ;+:yfn] lnPsf] z]o/sf] cg'kftdf x'g cfpg] ;~rfns lgo'Qm ug{ ;Sg]5 . -@_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ lnPsf] ;+ul7t ;+:yf, ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfk"mn] lnPsf] z]o/sf] cg'kftdf ;~rfns lgo'Qm ubf{ ;~rfnssf] cg'kl:yltdf sfd ug{ ;Sg] u/L j}slNks ;~rfns ;d]t lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .
  • 13. 25 -#_ bkmf !@ sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf] Jofj;flos ljz]if1 ;~rfnssf] lgo'lQm ;~rfns ;ldltaf6 x'g]5 . !*= ;~rfnssf] cof]Uotf M -!_ b]xfosf] s'g} JolQm ;~rfnssf] kbdf lgjf{lrt jf dgf]gLt x'g jf sfod /xg cof]Uo dflgg]5 M– -s_ @! jif{ pd]/ k"/f gePsf], -v_ duh lalu|Psf] jf dfgl;s ;Gt'ng 7Ls gePsf], -u_ C0f ltg{ g;sL ;fx"sf] bfdf;fxLdf k/]sf], -3_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;+usf] s'g} sf/f]af/df sfnf];"rLdf k/L ;f] ;"rLaf6 k'ms'jf ePsf] ldltn] sDtLdf tLg jif{ k"/f gePsf], -ª_ s'g} a}Í, ljQLo ;+:yf jf s'g} klg k|sf/sf] lgIf]k ;DaGwL Joj;fo ;~rfng ug]{ ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns jf To:tf ;+:yfdf sfo{/t sd{rf/L jf cGo a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] axfnjfnf n]vfk/LIfs jf ;Nnfxsf/, -r_ ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf;Fu s'g} lsl;dsf] 7]Ssf k§fdf lx:;]bf/ /x]sf], 26 -5_ lwtf]kq Joj;foLsf] ?kdf sfo{ ug{ lwtf]kq ahf/sf] ;b:otf k|fKt u/]sf], -h_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnL adf]lhd ;~rfns x'gsf] nflu lng'kg]{ Go"gtd z]o/ glnPsf], -em_ g]kfn ;/sf/, /fi6« a}Í jf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] axfnjfnf sd{rf/L, t/, g]kfn ;/sf/n] z]o/ vl/b u/]sf] a}Í jf ljQLo ;+:yfdf jf s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfn] z]o/ vl/b u/]sf] csf]{ a}Í jf ljQLo ;+:yfdf ;~rfns dgf]gLt ePsf]df of] Joj:yf nfu" x'g] 5}g . -`_ /fi6« a}Ísf] ueg{/, 8]k'6L ueg{/ / ljlzi6 >]0fLsf sd{rf/Lsf] kbdf axfn /xL ;]jfaf6 x6]sf] jf cjsf; k|fKt u/]sf] JolQm ePdf ;]jfaf6 x6]sf] jf cjsfz k|fKt u/]sf] ldltn] sDtLdf Ps jif{ k"/f gePsf], -6_ k|rlnt sfg"g adf]lhd s/ ltg'{kg]{ bfloTj eO{ To:tf] s/ r'Qmf gu/]sf], -7_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L s;"/df cbfntaf6 ;hfo kfO{ To:tf] ;hfo e'Qmfg ePsf] ldltn] kfFr jif{ gk'u]sf],
  • 14. 27 -8_ e|i6frf/ jf 7uLsf] s;"/df cbfntaf6 ;hfo kfPsf], -9_ /fi6« a}Ísf] lgb]{zg kfngf gu/]sf] sf/0faf6 /fi6« a}Ín] sf/afxL u/]sf] jf /fi6« a}Ín] Joj:yfkg cfˆgf] lgoGq0fdf lnO{ lgnDag jf lj36gdf k/]sf] ldltn] kfFr jif{ gk'u]sf] . -@_ b]xfosf] cj:yfdf s'g} JolQm ;~rfnssf] kbdf axfn /xg] 5}g M– -s_ pkbkmf -!_ df n]lvP adf]lhd ;~rfnssf] kbdf lgo'Qm x'g cof]Uo ePdf, -v_ ;fwf/0f ;efn] ;~rfnssf] kbaf6 x6fpg] k|:tfj kfl/t u/]df, -u_ ;~rfnsn] cfˆgf] kbaf6 lbPsf] /fhLgfdf :jLs[t ePdf, -3_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfd sf/afxLdf a]OdfgL jf ablgot u/]sf] s'/f cbfntaf6 k|dfl0ft ePdf, -ª_ o; P]g adf]lhd ;~rfnsn] ug{ gx'g] egL tf]lsPsf] s'g} sfd u/]df . 28 !(= ;~rfnssf] of]Uotf M ;~rfnssf] kbdf lgo'Qm x'g b]xfosf] of]Uotf k'u]sf] x'g'kg]{5 M– -s_ bkmf !* adf]lhd cof]Uo gePsf], -v_ s'g} ljifodf :gftsf]kflw xfl;n u/]sf] jf s'g} ;/sf/L jf a}lÍË jf ljQLo If]q jf ;+ul7t If]q;Fu ;DalGwt s'g} lgsfodf slDtdf kfFrjif{sf] cg'ej k|fKt u/]sf] . t/, -!_ ;j{;fwf/0f z]o/wgLsf] tk{maf6 lgjf{rg x'g] ;~rfnssf] xsdf plNnlvt of]Uotf cfjZos kg]{ 5}g . -@_ …3Ú ju{sf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf ;~rfnssf] of]Uotf /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]lslbP adf]lhd x'g]5 . @)= ;~rfnssf] kbfjlw M -!_ a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf ;~rfnssf] kbfjlw lgodfjnLdf pNn]v eP adf]lhd a9Ldf rf/ jif{sf] x'g]5 . t/, -!_ bkmf !& sf] k|ltaGwfTds jfSof+zsf] v08 -s_ / -v_ adf]lhd lgo'Qm ePsf] ;~rfns jflif{s ;fwf/0f ;ef geP;Dd dfq cfˆgf] kbdf axfn /xg]5 .
  • 15. 29 -@_ s'g} ;~rfnssf] kb aLrdf l/Qm eO{ ;f] kbdf lgo'Qm ePsf] ;~rfnssf] sfof{jlw ;f] ;~rfns h'g ;~rfnssf] kb l/Qm eO{ lgo'Qm ePsf] xf] ;f] ;~rfnssf] afFsL kbfjlw;Ddsf] nflu dfq x'g]5 . -@_ kbfjlw ;dfKt eO{ ;~rfnssf] kbaf6 cjsfz k|fKt ug]{ JolQm ;~rfnssf] kbdf k'gM lgo'Qm x'g ;Sg]5 . @!= ;~rfnssf] kfl/>lds tyf ;'ljwf M -!_ ;~rfnsn] a}7sdf pkl:yt eP afkt kfpg] a}7s eQf, kfl/>lds / a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfd ubf{sf] kfl/>lds tyf cGo ;'ljwf lgodfjnLdf tf]lsP adf]lhd x'g]5 . -@_ ;~rfnsn] pkbkmf -!_ df n]lvPafx]s s'g} ;'ljwf lnPsf] ePdf o; P]g adf]lhd s;"/ u/]sf] dfgL To:tf] ;'ljwf afkt lnPsf] /sd lghaf6 c;"npk/ u/L lng'kg]{5 . @@= ;~rfnsn] hfgsf/L u/fpg' kg]{ M -!_ ;~rfnsn] cfk"m ;~rfnssf] ?kdf axfn u/]sf] ;ft lbgleqdf b]xfosf s'/fsf] lnlvt hfgsf/L a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ u/fpg' kg]{5 M– -s_ ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf;Fu lgh jf lghsf] kl/jf/sf] s'g} ;b:on] s'g} lsl;dsf] s/f/ u/]sf] jf ug{ nfu]sf] eP ;f]sf] ljj/0f, 30 -v_ sfo{sf/L k|d'v, k|aGw ;~rfns, ;lrj, n]vfk/LIfs tyf dxfk|aGwssf] lgo'lQmsf] ;DaGwdf To:tf] lgo'lQmdf s'g} k|sf/sf] :jfy{ jf ;/f]sf/ eP ;f]sf] ljj/0f, -u_ lgh jf lghsf] kl/jf/n] ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf jf To;sf] d'Vo jf ;xfos sDkgLdf lnPsf] z]o/ jf l8a]Gr/sf] ;+Vofsf] ljj/0f, -3_ lgh s'g} sDkgLsf] ;~rfns eP ;f]sf] ljj/0f, -ª_ lghsf] kl/jf/sf] s'g} ;b:o ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfdf kbflwsf/Lsf] x}l;otdf sfd ul//xsf] eP ;f]sf] ljj/0f, -r_ ;~rfnsn] ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{ egL /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] cGo ljj/0f . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd hfgsf/L u/fpFbf ;~rfns jf lghsf] kl/jf/sf] ;b:osf] aLrdf s'g} lnlvt ;Demf}tf ePsf]df To:tf] ;Demf}tf / ;Demf}tf gePdf sf/f]af/ jf ljQLo :jfy{ jf ;+nUgtf;Fu ;DalGwt d'Vo / cfjZos s'/f v'nfOPsf] x'g' kg]{5 .
  • 16. 31 -#_ ;~rfnsn] pkbkmf -!_ adf]lhd lbPsf] hfgsf/L] ;ft lbgleq /fi6« a}Ídf lbg' kg]{5 / /fi6« a}Ín] To:tf] hfgsf/L k|fKt u/]kl5 ;f] k|of]hgsf] nflu v8f u/]sf] 5'§} /lhi6/df clen]v u/L /fVg' kg]{5 . @#= ;ldltsf] a}7s M -!_ ;ldltsf] a}7s jif{df sDtLdf afx|k6s a:g' kg]{5 . t/ b'O{j6f a}7ssf] aLrsf] km/s b'O{ dlxgfeGbf a9L x'g] 5}g . -@_ sDtLdf Ps ltxfO{ ;~rfnsn] lnlvt cg'/f]w u/]df cWoIfn] h'g;'s} avt a}7s af]nfpg' kg]{5 . -#_ ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf cWoIfn] ug]{5 . cWoIfsf] cg'kl:yltdf ;~rfnsx?n] cfk"mdWo] ax'dtaf6 5fg]sf] s'g} Pshgf ;~rfnsn] ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 . -$_ a}7sdf pkl:yt eO{ dtbfg ug]{ clwsf/ k|fKt s'n ;~rfnssf] ;+Vofsf] sDtLdf PsfpGg k|ltzt ;~rfns pkl:yt geO{ ;ldltsf] a}7s a:g] 5}g . -%_ ;ldltsf] a}7sdf ax'dtsf] lg0f{o dfGo x'g]5 / cWoIfn] dt a/fa/ ePdf dfq lg0ff{os dt lbg ;Sg]5 . 32 -^_ s'g} ;~rfnssf] lghL :jfy{ ePsf] s'g} k|:tfjpk/ a}7sdf 5nkmn x'Fbf ;f] a}7sdf ;f] ;~rfnsn] efu lng kfpg] 5}g . -&_ ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt ;~rfnssf] gfd, 5nkmn ePsf] ljifo / tT;DaGwdf ePsf] lg0f{osf] ljj/0f -dfOGo"6_ 5'§} lstfadf clen]v /fVg' kg]{5 / ;f] clen]vdf a}7sdf pkl:yt ;Dk"0f{ ;~rfnsn] ;xL u/]sf] x'g' kg]{5 . t/ s'g} ljifodf 5nkmn ubf{ s'g} ;~rfnsn] lg0f{osf] ljk/Lt jf To:tf] lg0f{o x'g] s'/feGbf km/s ljrf/ /fv]df ;f]xL s'/f lghn] clen]vdf pNn]v ug{ ;Sg]5 . @$= ;~rfnssf] hjfkmb]xL / bfloTj M -!_ ;~rfnsn] a}Í jf ljQLo ;+:yf dfk{mt jf a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfdsf] l;nl;nfdf JolQmut kmfObf lng] s'g} sfd ug{ x'Fb}g . -@_ s'g} JolQm ;~rfns lgo'Qm ePkl5 sfo{ef/ ;DxfNg'eGbf klxn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/df jf a}Í jf ljQLo ;+:yf;Fu ePsf] ;Demf}tf jf ;+nUgtfdf lghsf] lghL jf ljQLo :jfy{ eP To:tf] s'/f ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{5 . -#_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/sf] l;nl;nfdf s'g} ;~rfnsn] JolQmut kmfObf lnPsf] kfOPdf ;f] /sd a}Í jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] ;~rfnsaf6 c;"npk/ ul/lng]5 .
  • 17. 33 -$_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfnssf] x}l;otn] sfd ug]{ JolQmn] cfˆgf] clwsf/If]q gf3L u/]sf] s'g} sfd sf/afxL k|lt a}Í jf ljQLo ;+:yf pQ/bfoL x'g] 5}g . -%_ ;~rfnsn] cfˆgf] JolQmut lxtsf nflu jf a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ xflg gf]S;fgL k'¥ofpgsf] lgldQ s'g} sf/f]af/ ug{ nfu]sf] xf] eGg] hfgL hfgL jf ljZjf; ug]{ sf/0f eP/ klg s;}n] To:tf] ;~rfns jf k|ltlglw;Fu s'g} sf/f]af/ u/]sf] /x]5 eg] ;f] JolQmn] a}Í jf ljQLo ;+:yfpk/ To:tf] sf/f]af/sf] ;DaGwdf s'g} bfjL ug{ kfpg] 5}g . -^_ ;~rfnsn] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkgsf] b}lgs sfd sf/afxLdf x:tIf]k ug'{ x'Fb}g . -&_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf ;~rfnsn] kfngf ug'{ kg]{ u/L /fi6« a}Ín] ;do ;dodf lbPsf lgb]{zgnfO{ a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf ;~rfnsn] kfngf ug'{ kg]{5 . @%= ;~rfnssf] nut M k|To]s a}Í tyf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] ;~rfnssf] JolQmut ljj/0f Pp6f 5'§} lstfadf n]vL /fVg' kg]{5 / ;f] ;DaGwL ljj/0f / ;~rfns cbnabn ePdf To;sf] ;"rgf ;d]t kGw| lbgleq /fi6« a}Ídf k7fpg' kg]{5 . 34 @^= sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm / ;]jfsf] zt{ M -!_ ;ldltn] o; P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm ug]{5 . -@_ sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm ubf{ s'g} ljifodf sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/L a}lÍË, ljQLo jf ;+ul7t If]qsf] sfo{sf/L tx jf ;~rfns kbdf sDtLdf kfFr jif{sf] cg'ej ePsf] JolQmdWo]af6 of]Uo JolQmnfO{ lgo'lQm ug'{ kg]{5 . :ki6Ls/0f M o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu æsfo{sf/L txÆ eGgfn] s'g} ;/sf/L, a}lÍË, ljQLo, ;+ul7t If]q jf cGt/f{li6«o ljQLo ;+3, ;+:yfsf] clws[t txsf] jf ;f] ;/x jf ;f]eGbf dflysf] kbnfO{ ;Demg' k5{ . -#_ sfo{sf/L k|d'v a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|d'v k|zf;s x'g]5 . -$_ sfo{sf/L k|d'vsf] kbfjlw a9Ldf rf/ jif{sf] x'g]5 / lghsf] k'glg{o'lQm x'g ;Sg]5 . -%_ sfo{sf/L k|d'vsf] kfl/>lds / ;]jfsf] cGo zt{ ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . @&= sfo{sf/L k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ sfo{sf/L k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M– -s_ ;ldltsf] lg0f{o nfu" ug]{ / o; P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfd sf/afxL
  • 18. 35 tyf sf/f]af/sf] /]vb]v / lgoGq0f ug]{, -v_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] jflif{s ah]6 / sfo{of]hgf tof/ u/L :jLs[ltsf] nflu ;ldlt ;dIf k]z ug]{, -u_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sd{rf/L ljlgodfjnLsf] cwLgdf /xL cfjZos hgzlQm Joj:yfkg ug]{, -3_ ;ldlt / ;fwf/0f ;efåf/f ul/Psf lg0f{o / /fi6« a}Íåf/f lgb]{lzt s'/fx? sfof{Gjog ug]{, u/fpg], -ª_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}Í jf cGo s'g} lgsfodf k]z ug'{ kg]{ ljj/0f, sfuhft, lg0f{o cflb oyf;dodf k]z ug]{, -r_ a}Í jf ljQLo ;+:yf ;~rfng ug]{ ;DaGwdf tf]lsP adf]lhdsf cGo sfo{x? ug]{ . -@_ sfo{sf/L k|d'v cfˆgf] sfdsf] lgldQ ;ldltk|lt pQ/bfoL x'g]5 . 36 kl/R5]b–$ Ohfhtkq ;DaGwL Joj:yf @*= a}Í jf ljQLo ;+:yf afx]s cGo s;}n] ljQLo sf/f]af/ ug{ gkfpg] M -!_ o; P]g adf]lhd ;+:yflkt a}Í jf ljQLo ;+:yf afx]s cGo s;}n] klg o; P]g adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ kfpg] 5}g . t/, k|rlnt sfg"g adf]lhd :yfkgf eO{ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* adf]lhd /fi6« a}Íaf6 lgIf]k lng jf shf{ lbg :jLs[lt kfPsf a}Í jf ljQLo ;+:yf afx]ssf ;+ul7t ;+:yfn] To:tf] sf/f]af/ ug{ afwf k'u]sf] dflgg] 5}g . -@_ s;}n] klg /fi6« a}Ísf] :jLs[lt glnO{ ljQLo sf/f]af/ ug]{ k|of]hgsf] nflu a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] gfd k|of]u ug{ x'Fb}g . -#_ pkbkmf -!_ jf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg of] P]g k|f/De x'Fbfsf avt k|rlnt sfg"g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt u/]sf] s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt ubf{sf avt sfod /x]sf] gfd k|of]u u/L ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 . -$_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ævÆ, æuÆ tyf æ3Æ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] qmdzM ljsf; a}Í, ljQ sDkgL tyf n3' ljQ ljsf; a}Í eGg] gfd k|of]u ug{ kfpg]5g .
  • 19. 37 -%_ pkbkmf -#_ adf]lhd :jLs[ltk|fKt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/ ubf{ kfngf ug'{ kg]{ zt{x? /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd x'g]5 . @(= ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkqsf] nflu lgj]bg lbg'kg]{ M -!_ o; P]g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ rfxg] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] Ohfhtkqsf] nflu /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] 9fFrfdf /fi6« a}Í ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lbOg] lgj]bgsf ;fydf a}Í jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}Ín] Ohfhtkqsf nflu tf]lslbPsf] b:t'/ / b]xfosf ljj/0f tyf sfuhft ;d]t ;+nUg u/]sf] x'g' kg]{5 M– -s_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq, lgodfjnL tyf a}Í jf ljQLo ;+:yf btf{ ePsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk, -v_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ cfjZos ;a} k"jf{wf/ tof/ ePsf] sfof{no ejgsf] ljj/0f jf ejg ef8fdf lng] eP axfn ;DaGwL ;Demf}tfsf] k|ltlnlk / ef8fdf lng] ejgsf] ljj/0f, -u_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'v tyf cGo sfo{sf/L txsf kbflwsf/Lsf] JolQmut ljj/0f / a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+u7gfTds ;+/rgf, 38 -3_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] sd{rf/L ;]jf zt{ / ;'ljwf ;DaGwL ljlgod, -ª_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] shf{ gLlt, -r_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] cfly{s k|zf;g ;DaGwL ljlgod, -5_ shf{ ckn]vg ;DaGwL ljlgod, -h_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfksn] lng sa"n u/]sf] z]o/sf] /sd r'Stf eO{ /fi6« a}Ídf hDdf u/]sf] k|dfl0ft x'g] sfuhft, -em_ /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]lslbPsf] cGo ljj/0f tyf sfuhftx? . -#_ ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq lngsf nflu /fi6« a}Í ;dIf lgj]bg lbg] a}Í jf ljQLo ;+:yfn] b]xfosf s'/f ;d]t lgj]bg;fy pNn]v ug'{ kg]{5 M– -s_ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u?~h]n /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]lslbP adf]lhdsf] Go"gtd k'FhL sfod /fVg] s'/f, -v_ /fi6« a}Í ;Gt'i6 x'g] u/L a}Í jf ljQLo ;+:yf ;~rfng ug{ cfjZos k"jf{wf/ tof/ u/L ;]jf tyf ;'ljwf k|bfg ug{ ;Sg] kof{Kt cfwf/ /x]sf] s'/f,
  • 20. 39 -u_ a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{sf nflu k|:tfj u/]sf] ljlgod tyf sf/f]af/ ;~rfng ;DaGwL Joj:yfaf6 ljQLo sf/f]af/ lgoldt ?kdf ;~rfng eO{ lgIf]kstf{sf] xs lxt ;+/If0f x'g] s'/f, -3_ ljQLo sf/f]af/ ug{sf nflu /fi6« a}Ín] tf]s]sf zt{x? kfngf ug]{ s'/fsf] d+h'/L . #)= ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq lbg] M bkmf @( adf]lhd lgj]bg k|fKt ePdf a}Í jf ljQLo ;+:yf ;~rfng ug{ cfjZos ef}lts k"jf{wf/sf cltl/Qm b]xfosf s'/fdf cfjZos hfFra'em u/L /fi6« a}Í ;Gt'i6 ePdf /fi6« a}Ín] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ bkmf #! adf]lhdsf] juL{s/0fsf] cfwf/df sf/f]af/ ;~rfng ug{ s'g} Ps ju{sf] Ohfhtkq lbg ;Sg]5 M -s_ ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq lb+bf :j:y k|lt:kwf{Tds / ljQLo dWo:ytf ;DaGwL sf/f]af/ k|efjsf/L eO{ lgIf]kstf{sf] lxt x'G5 eGg] nfu]df, -v_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ePsf cfb]z jf lgb]{zg tyf k|aGwkq / lgodfjnLsf cwLgdf /xL ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ ;Ifd 5 eGg] nfu]df, -u_ bkmf @( sf] pkbkmf -@_ adf]lhd Ohfhtkqsf] 40 nflu lbPsf] lgj]bg ;fy ;+nUg ljj/0f tyf sfuhft cg';f/ a}Í jf ljQLo ;+:yf ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Ifd 5 egL ljZjf; ug]{ kof{Kt cfwf/ ePdf . #!= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] juL{s/0f M -!_ bkmf $& adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ bkmf #) adf]lhd lbg] Ohfhtkqsf] nflu cfjZos x'g] Go"gtd r'Qmf k'FhLsf] cfwf/df /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?nfO{ æsÆ, ævÆ, æuÆ, / æ3Æ ju{df juL{s/0f u/L ;f]xL adf]lhdsf] Ohfhtkq ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ lbg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd juL{s/0f ul/Psf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Go"gtd r'Qmf k'FhL /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd x'g]5 . #@= ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg OGsf/ ug{ ;lsg] M -!_ bkmf #) df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fi6« a}Ín] b]xfosf] s'g} cj:yfdf a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg OGsf/ ug{ ;Sg]5 M– -s_ a}Í jf ljQLo If]qsf] ljBdfg cj:yf / ;DefJotfsf] cfwf/df ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ yk a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ Ohfhtkq lbg pko'St gb]lvPdf, -v_ v08 -s_ sf] cj:yf x]/L lgIf]kstf{sf] lxt ;+/If0fsf] lgldQ ljQLo sf/f]af/
  • 21. 41 ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg plrt / pko'Qm gb]lvPdf, -u_ bkmf @( / #) sf ljj/0f jf s'/fx? k"/f ePsf] gb]lvPdf . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug]{ Ohfhtkq lbg g;lsg] cj:yf ePdf /fi6« a}Ín] ;f]sf] sf/0f v'nfO{ lgj]bg k/]sf] ldltn] Ps ;o aL; lbgleq ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ ;"rgf lbg' kg]{5 . ;f] cjlwleq /fi6« a}Ín] yk ljj/0f dfu u/]sf] eP To:tf] ljj/0f k|fKt ePsf] ldltn] gAa] lbgleq To:tf] ;"rgf lbg' kg]{5 . ##= /fi6« a}Ín] zt{ tf]Sg ;Sg] M -!_ bkmf #) adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq k|bfg ubf{ ljBdfg a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] cj:yf, ljQLo sf/f]af/sf] :j:y ;~rfng tyf lgIf]kstf{sf] lxtnfO{ Wofgdf /fvL /fi6« a}Ín] cfjZos zt{ tf]Sg ;Sg]5 . o:tf] zt{sf] kfngf ug'{ ;DalGwt a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd tf]lsPsf] zt{df /fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/ a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] cj:yf, ljQLo sf/f]af/sf] :j:y ;~rfng tyf lgIf]kstf{sf] lxtnfO{ Wofgdf /fvL yk36 tyf x]/k]m/ ug{ ;Sg]5 . #$= ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] sfof{no vf]Ng] ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ s'g} ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] 42 g]kfn /fHoleq cfˆgf] sfof{no vf]Ng rfx]df /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ljj/0f / b:t'/ ;lxt /fi6« a}Ídf lgj]bg lbg' kg]{5 . -@_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bg k|fKt x'g cfPdf /fi6« a}Ín] a}lÍË If]qdf ljBdfg k|lt:kwf{, ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] g]kfn /fHosf a}lÍË ljsf;df k'¥ofpg ;Sg] of]ubfg / To:tf] ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] Voflt / k|lti7f ;d]tnfO{ ljrf/ u/L To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ g]kfn /fHodf cfˆgf] sfof{no :yfkgf u/L ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq lbg ;Sg]5 . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd Ohfhtkq k|bfg ubf{ /fi6« a}Ín] cfjZostf cg';f/ zt{x? tf]Sg ;Sg]5 / o;/L tf]s]sf zt{x? kfngf ug'{ ;DalGwt ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 . -$_ pkbkmf -@_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt u/L ;+:yfkgf x'g] ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ ljQLo sf/f]af/sf ;DaGwdf o; P]gsf] Joj:yf nfu" x'g]5 . t/ ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k|ltlglw jf ;Dks{ sfof{nosf] sfd sf/afxLsf] xsdf /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhd x'g]5 . -%_ o; bkmf adf]lhd g]kfn /fHodf ljQLo sf/f]af/ ug]{ u/L cfˆgf] sfof{no vf]Ng :jLs[lt kfPsf] ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ g]kfn /fHoleq ;+o'Qm
  • 22. 43 nufgLdf csf]{ a}Í jf ljQLo ;+:yf vf]Ng] :jLs[lt lbOg] 5}g . #%= Ohfhtkqsf] lgnDag tyf vf/]hL M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod ljk/Lt sfd u/]df jf /fi6« a}Ín] lbPsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf gu/]df jf lgIf]kstf{sf] lxtnfO{ Wofgdf /fvL cfk"mn] ug'{ kg]{ sfd gu/]df /fi6« a}Ín] lglZrt cjlw tf]sL To:tf] Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] o; P]g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ k|fKt u/]sf] Ohfhtkq lgnDag ug{ jf To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] jf To;sf] s'g} sfof{nosf] sf/f]af/ k"0f{ jf cf+lzs ?kdf /f]Ssf ug{ ;Sg]5 . -@_ /fi6« a}Ín] b]xfosf cj:yfdf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] o; P]g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ k|fKt u/]sf] Ohfhtkq vf/]h ug{ ;Sg]5 M– -s_ Ohfhtkq vf/]hLsf] nflu ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cg'/f]w u/]df, -v_ Ohfhtkqk|fKt u/]sf] ldltn] 5 dlxgfleq ljQLo sf/f]af/ gu/]df, -u_ nuftf/ Ps dxLgfeGbf a9L cjlwb]lv ljQLo sf/f]af/ ug{ aGb u/]df, -3_ lgIf]kstf{sf] xs lxt ljk/Lt x'g] u/L ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u/]df, 44 -ª_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod tyf ljlgodsf] pNn+3g u/]df, -r_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] zt{ pNn+3g u/]df, -5_ /fi6« a}Ín] lbPsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf gu/]df, -h_ ;fx"sf] C0f ltg{ g;sL bfdf;fxLdf k/]df, -em_ e'm7f] ljj/0f k]z u/L a}Í jf ljQLo ;+:yfn] Ohfhtkq k|fKt u/]sf] kfOPdf, -`_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf cGo a}Í jf ljQLo ;+:yfdf uflePdf . -#_ pkbkmf -@_ sf] v08 -s_ adf]lhd a}Í jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] Ohfhtkq vf/]h ug{ /fi6« a}Í ;dIf /Ltk"j{s lgj]bg lbPdf To:tf] lgj]bg lbPsf] k}+tfln; lbgleq /fi6« a}Ín] ;f]pk/ lg0f{o ug'{ kg]{5 . -$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] lg0f{osf] lnlvt ;"rgf / To:tf] lg0f{osf] cfwf/ ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ pknAw u/fOg]5 . -%_ o; bkmf adf]lhd Ohfhtkq /2 ug]{ lg0f{o u/]sf]df ;f]sf] ;"rgf /fi6« a}Ín] ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg ug'{ kg]{5 .
  • 23. 45 #^= tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf kl/0ft x'g ;Sg] M -!_ b]xfosf] cj:yf k"/f u/]sf] tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lnP/ dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf kl/0ft x'g ;Sg]5 M– -s_ dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf nflu /fi6« a}Ín] tf]s]sf] k'FhL ePsf], -v_ ljut kfFr jif{b]lv nuftf/ gfkmf ug{ ;Ifd ePsf], -u_ s'n lgliqmo shf{ -ggk/km/ldË nf]g_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;Ldfleq /x]sf], -3_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf ;a} zt{x? k"/f u/]sf] . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] :jLs[lt k|fKt ePdf ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] dflyNnf] ju{sf] ljQLo sf/f]af/ ug{ cfˆgf] k|aGwkq / lgodfjnLdf ;+zf]wg ug'{ kg]{ /x]5 eg] k|rlnt sfg"g adf]lhd ;+zf]wg u/L dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkq k|fKt ug{ o; P]g adf]lhd /fi6« a}Í ;dIf lgj]bg ug'{ kg]{5 . #&= dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf kl/0ft x'g] M -!_ b]xfosf] s'g} cj:yf k"/f gug]{ æsÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ævÆ ju{df / ævÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf æuÆ ju{df 46 kl/0ft x'g] u/L /fi6« a}Ín] lg0f{o ug{ ;Sg]5 M– -s_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cjlwleq tf]s] adf]lhdsf] k'FhL gk'¥ofPsf], -v_ ljut kfFr jif{b]lv nuftf/ gf]S;fgLdf /x]sf], -u_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zg k6s k6s pNn+3g u/L sf/afxLdf k/]sf], -3_ /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd hf]lvd Joxf]g]{ sf]if sfod ug{ g;s]sf] . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ sf/afxL ug'{eGbf cuf8L /fi6« a}Ín] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ To:tf] sf/afxLsf] lj?4 ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 . -#_ dflyNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt a}Í jf ljQLo ;+:yfn] tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf kl/0ft x'g rfxL :jLs[ltsf nflu /fi6« a}Ídf lgj]bg lbPdf /fi6« a}Ín] cfjZos hfFra'em u/L :jLs[lt k|bfg u/]df To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yf tNnf] ju{sf] Ohfhtkqk|fKt a}Í jf ljQLo ;+:yfdf kl/0ft x'g]5 . #*= t/n ;DklQ sfod ug'{ kg]{ M lgIf]k ;+sng ug]{ jf shf{ k|jfx ug]{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhdsf] t/n ;DklQ sfod ug'{ kg]{5 .
  • 24. 47 #(= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;"rL k|sfzg ug'{ kg]{ M -!_ /fi6« a}Ín] cfly{s jif{sf] k|To]s tLg dlxgfdf ljQLo sf/f]af/ ub}{ cfPsf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;"rL /fli6«o:t/sf] kqklqsfdf k|sfzg ug'{ kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;"rL k|sfzg ubf{ To:tf ;+:yfn] ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u/]sf] ldlt tyf k|To]s ;+:yfsf] r'Qmf k'FhLsf] ljj/0f ;d]t cnu cnu b]lvg] u/L k|sfzg ug'{ kg]{5 . kl/R5]b–% k'FhL ;DaGwL Joj:yf $)= k'FhL sfod /fVg'kg]{ M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Go"gtd clws[t k'FhL, hf/L k'FhL tyf r'Qmf k'FhL /fi6« a}Ín] ;do ;dodf tf]s] adf]lhd x'g]5 . -@_ of] P]g k|f/De xF'bfsf avt sfod /x]sf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cjlwleq pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k'FhLut ;+/rgf sfod ug'{ kg]{5 . -#_ pkbkmf -@_ sf] cjlwleq pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k'FhL gk'¥ofpg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] To:tf] k'FhL gk'¥ofP;Dd nfef+z 3f]if0ff ug{ jf afF8g kfpg] 5}g . $!= k'FhL j[l4 ug'{ kg]{ M -!_ /fi6« a}Ín] pko'Qm b]v]df Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] tTsfn sfod /x]sf] clws[t 48 k'FhL, hf/L k'FhL / r'Qmf k'FhL a9fpg lgb]{zg lbg ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /fi6« a}Ín] lgb]{zg lbPdf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] clws[t k'FhL, hf/L k'FhL tyf e'QmfgL k'FhL j[l4 ug'{ kg]{5 . $@= k'FhLsf]if M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] s'n ;DklQ jf s'n hf]lvdefl/t ;DklQsf] cfwf/df /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] cg'kftdf k'FhLsf]if sfod ug'{ kg]{5 . -@_ s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k'FhLsf]if sfod ug{ g;s]df ;ldltn] k}+tL; lbgleq ;f]sf] hfgsf/L /fi6« a}ÍnfO{ lbg' kg]{5 . To;/L lbPsf] hfgsf/Ldf cGo s'/fsf] cltl/Qm k'FhLsf]if sfod /xg g;s]sf] sf/0f tyf k'FhLsf]ifnfO{ j[l4 u/L klxn]s} cj:yfdf Nofpg ;ldltn] tof/ u/]sf] of]hgf jf sfo{qmd ;d]t ;+nUg u/]sf] x'g' kg]{5 . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] hfgsf/L k|fKt ePkl5 /fi6« a}Ín] ;ldltn] k]z u/]sf] of]hgf jf sfo{qmd dgfl;a b]v]df ;f]xL adf]lhd / To;df s'g} ;+zf]wg jf x]/k]m/ ug'{ k/]df ;f]sf] sf/0f v'nfO{ k|:tfljt of]hgf jf sfo{qmd ;+zf]wg jf x]/k]m/ u/L sfof{Gjog ug{ ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ lgb]{zg lbg]5 . -$_ s'g} a}Í jf ljQLo ;+:yfn] o; bkmf adf]lhdsf] bfloTj k"/f gu/]df jf tTsfn ug{ ;Sg] gb]lvPdf /fi6« a}Ín] To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfnfO{ bkmf #& adf]lhdsf] sf/afxL ug{ ;Sg]5 .
  • 25. 49 -%_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fi6« a}Ín] ;do ;dodf lbPsf] lgb]{zg ;~rfns ;ldltn] kfngf gu/]sf] jf ;~rfns jf sfo{sf/L k|d'vsf] å]ifk"0f{ nfk/jfxL jf ablgotn] ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] k'FhLsf]if pkbkmf -!_ adf]lhd sfod x'g g;s]sf] /x]5 eg] To:tf] ;~rfns jf sfo{sf/L k|d'vnfO{ /fi6« a}Ín] ljuf] adf]lhd;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 / ;~rfns jf sfo{sf/L k|d'vsf] To:tf] sfo{af6 k'FhLsf]if sfod /xg g;ls xflg gf]S;fgL ePsf] /x]5 eg] ;f] /sd c;"npk/ ug{ /fi6« a}Í, ;DalGwt a}Í jf ljQLo ;+:yf jf To:tf] a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] r'Qmf k'FhLsf] kfFr k|ltzt;Dd z]o/ lnPsf z]o/wgLn] PSn} jf ;fd'lxs ?kdf lghpk/ k|rlnt sfg"g adf]lhd cbfntdf ph"/ ug{ ;Sg]5g . $#= hf]lvd Joxf]g]{ sf]if M Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] s'n ;DklQ / jf;nftaflx/sf] sf/f]af/sf] bfloTj ;DaGwL hf]lvdnfO{ vfDg ;Sg] u/L /fi6« a}Ín] tf]lslbPadf]lhdsf] cg'kftdf hf]lvd Joxf]g]{ sf]if /fVg' kg]{5 . $$= ;fwf/0f hu]8f sf]if M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Ps ;fwf/0f hu]8f sf]if sfod /fVg' kg]{5 . To:tf] hu]8f sf]ifdf e'QmfgL k'FhLsf] bf]Aa/ geP;Dd k|To]s jif{sf] v'b gfkmfaf6 sDtLdf aL; k|ltzt /sd yKb} hfg' kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] hu]8f sf]ifdf hDdf ePsf] /sd /fi6« a}Ísf] k"j{ 50 :jLs[lt glnO{ cGo zLif{sdf /sdfGt/ ug{ jf nufgL ug{ kfOg]5}g . $%= ;6xL ;dLs/0f sf]if M -!_ ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq kfPsf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] k|To]s cfly{s jif{df ef/tLo ?k}ofFF afx]s cGo ljb]zL d'b|fsf] ljlgdo b/df kl/jt{g ePsf] sf/0faf6 cfh{g u/]sf] k'gd{"NofÍg d'gfkmfnfO{ ;f]xL cfly{s jif{sf] cGTodf gfkmf–gf]S;fg lx;fadf cfjZos lx;fa ldnfg ug'{ kg]{5 . o;/L gfkmf–gf]S;fg lx;fadf lx;fa ldnfg ubf{ s'g} cfly{s jif{df k'gd"{NofÍg cfDbfgL ePsf] 5 eg] To:tf] d'gfkmfsf] sDtLdf kRrL; k|ltzt /sd ;6xL ;dLs/0f sf]ifdf hDdf ug'{ kg]{5 . t/ ef/tLo ?k}ofFsf] ljlgdo b/df kl/jt{g ePsf] sf/0faf6 x'g] k'gd"{NofÍg gfkmf–gf]S;fgLsf] xsdf /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd x'g]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;6xL ;dLs/0f sf]ifdf hDdf ePsf] /sd ljb]zL d'b|fsf] cjd"Nog ePsf] sf/0faf6 x'g] gf]S;fgL ;dfof]hg ug{ afx]s /fi6« a}Ísf] :jLs[lt glnO{ cGo sfddf vr{ ug{ jf /sdfGt/ ug{ kfOg] 5}g . $^= nfef+z afF8gdf aGb]h M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ;Dk"0f{ k|f/lDes vr{, cl3Nnf] jif{;Dd x'g uPsf] gf]S;fgL, k'FhLsf]if, hf]lvd Joxf]g]{ sf]if / ;fwf/0f hu]8fsf]ifdf bkmf $$ adf]lhd 5'6ofpg' kg]{ /sd k"/f gu/];Dd / ;j{;fwf/0fnfO{ 5'6ofOPsf] z]o/ laqmL
  • 26. 51 ljt/0f u/L dfu /sd k"0f{ ?kdf r'Qmf geP;Dd z]o/wgLx?nfO{ nfef+z 3f]if0ff ug{ jf afF8g kfpg] 5}g . -@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] nfef+z 3f]if0ff tyf ljt/0f ug'{ cufj} /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lng' kg]{5 . kl/R5]b–^ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ;DaGwL Joj:yf $&= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ug{ ;Sg] ljQLo sf/f]af/ M -!_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL æsÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M– -s_ Aofh jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/ ug]{ tyf To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg], -v_ /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhd shf{ lbg], -u_ k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ ug]{, -3_ xfo/ kr]{h, xfOkf]lys]zg, lnlhË, xfpl;Ë, tyf ;]jf Joj;fosf] nflu shf{ lbg], -ª_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL dr]{06 a}lÍË sf/f]af/ ug]{, -r_ cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu ldnL ;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg 52 -kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf] ;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg] lbnfpg] Joj:yf ug]{, -5_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{ u/fpg], ;'/If0f lng], lghsf] rn crn ;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf] h]yf hdfgt lng], -h_ :jb]zL jf ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] hdfgtdf shf{ lbg], -´_ k|tLtkq, ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq' r]s, 8«fˆ6 jf cGo ljQLo pks/0f lgisfzg ug]{, :jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{ jf vl/b laqmL ug]{, -`_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL 6]lnkmf]g, 6]n]S;, ˆofS;, sDKo'6/ jf DofUg]l6s 6]k jf cGo To:t} k|sf/sf ljB'tLo pks/0f jf ;fwgsf] dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL lbg], /sdfGt/ ug]{, -6_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL q]ml86 sf8{, 8]la6 sf8{, rfh{ sf8{ nufotsf cGo ljQLo pks/0fx? hf/L ug]{, :jLsf/ ug]{ / ;f] ;DaGwL sfo{ ug{ Ph]06 lgo'Qm ug]{,
  • 27. 53 -7_ c6f]d]6]8 6]n/ d]lzg / Sof; l8:k]lG;Ë d]lzgsf] dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL lbg] / shf{ lbg], -8_ cfk"mn] kTofPsf] JolQmnfO{ clwljsif{ shf{ lbg], -9_ cfk"msxfF klxn] g} lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{ lbg] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] k'gM lwtf]df To;sf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{ lbg], -0f_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] zt{df /fi6« a}Ísf] Ph]06 eO{ g]kfn ;/sf/sf] tk{maf6 ;/sf/L sf/f]af/ nufot cGo sf/f]af/ ug]{, -t_ g]kfn /fHoleq jf ljb]zdf ljlgdokq, r]s jf cGo ljQLo pks/0fåf/f /sd k7fpg] jf rnfg ug]{, ;'g, rfFbL, z]o/, l8a]Gr/, a08 cflb vl/b laqmL ug]{ / z]o/sf] nfef+z tyf k|lt1fkq, l8a]Gr/, a08 cflbsf] Aofh c;"npk/ ug]{, -y_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{ z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng], 54 vl/b laqmL ul/lbg], z]o/sf] nfef+z, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] Aofh cflb p7fO{ lbg] / ;f] sf] nfef+z, d'gfkmf jf Aofh g]kfn /fHoleq jf ljb]zdf ;d]t k7fpg], -b_ g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf] C0fkq vl/b laqmL ug]{ jf ;sf/ ug]{, -w_ ;]km l8kf]lh6 eN6sf] Joj:yf ug]{, -g_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] zt{df jf;nftaflx/sf] sf/f]af/ ug]{, -k_ ljkGg ju{, Go"g cfo ePsf kl/jf/, b}jL k|sf]k kLl8t tyf d'n'ssf s'g} If]qsf afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu JolQmut jf ;fd'lxs hdfgLdf /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhdsf] /sd;Dd shf{ lbg], -km_ cfk"m tyf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 shf{ lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f, ;"rgf jf hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g} cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng] lbg], -a_ cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 cfˆgf] u|fxsnfO{ shf{ pknAw u/fpg hdfgL a:g], -e_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;Ldfleq /xL
  • 28. 55 z]o/ l8a]Gr/, a08, C0fkq, artkq, jf cGo ljQLo pks/0fsf] dfWodaf6 k'FhL kl/rfng ug]{, -d_ cfjZostfg';f/ /fi6« a}Íaf6 k'gs{hf{ lng] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 shf{ lng]lbg], -o_ kl/of]hgf :yfkgf, ;~rfng / d"NofÍg ;DaGwL cWoog, cg';Gwfg, ;j]{If0f ug]{ u/fpg] tyf tfnLd, k/fdz{ / cGo hfgsf/L pknAw u/fpg], -/_ kl/of]hgfsf] k|j4{gsf nflu g]kfn ;/sf/ jf cGo :jb]zL jf ljb]zL lgsfoaf6 k|fKt ePsf] /sd shf{sf] ?kdf k|jfx ug]{ jf shf{sf] Aoj:yfkg ug]{, -n_ s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ shf{ lb+bf jf lgh;Fu s'g} sf/f]af/ ubf{ cfˆgf] lxtsf] ;+/If0fsf nflu cfjZostf cg';f/ zt{ u/fpg], -j_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL shf{ lng], -z_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf /xL shf{ ckn]vg ug]{, -if_ cfˆgf] hfoh]yfsf] plrt k|aGw jf laqmL 56 ug]{, -;_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ . -@_ of] P]g tyf k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL ævÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M– -s_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;Ldfleq /xL Aofh jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/ ug]{ tyf To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg], -v_ xfOkf]lys]zg shf{ afx]s tf]lsP adf]lhd cGo shf{ lbg], -u_ k|rlnt sfg"g tyf /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ ug]{, -3_ xfo/ kr]{h, lnlhË, xfpl;Ë, tyf ;]jf Joj;fosf] nflu shf{ lbg], -ª_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL dr]{06 a}lÍË sf/f]af/ ug]{, -r_ cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?;Fu ldnL ;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg -kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf] ;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg], lbnfpg] Joj:yf ug]{,
  • 29. 57 -5_ :jb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] hdfgtdf shf{ lbg], -h_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{ u/fpg], ;'/If0f lng], lghsf] rn crn ;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf] h]yf hdfgt lng], -em_ ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq'r]s, 8«fˆ6 jf x'08L hf/L ug]{, :jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{ jf vl/b laqmL ug]{, -`_ c6f]d]6]8 6]n/ d]lzg / Sof; l8:k]lG;Ë d]lzgsf] dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL lbg] / shf{ lbg], -6_ cfk"mn] kTofPsf] JolQmnfO{ clwljsif{ shf{ lbg], -7_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL shf{ lng], -8_ cfk"msxfF klxn] g} lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{ lbg] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] k'gM lwtf]df To;sf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd 58 k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{ lbg], -9_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] zt{sf] cwLgdf /xL k|tLtkq lgisfzg tyf :jLsf/ ug]{, -0f_ g]kfn /fHoleq ljlgdokq, r]s jf cGo ljQLo pks/0fsf] dfWodåf/f /sd k7fpg], z]o/ jf l8a]Gr/, a08 cflb vl/b laqmL ug]{, z]o/sf] nfef+z / k|lt1fkq, l8a]Gr/, a08 cflbsf] Aofh c;"npk/ ug]{, -t_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{ z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng], vl/b laqmL ul/lbg], z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] nfef+z, Aofh, d'gfkmf cflb p7fO lbg], -y_ g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf] C0fkqsf] vl/b laqmL ug]{ jf ;sf/ ug]{, -b_ ;]km l8kf]lh6 eN6sf] Joj:yf ug]{, -w_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] zt{df jf;nftaflx/sf] sf/f]af/ ug]{, -g_ ljkGg ju{, Go"g cfo ePsf kl/jf/, b}jL k|sf]k kLl8t tyf d'n'ssf s'g} If]qsf afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu JolQmut jf ;fd'lxs hdfgLdf /fi6«
  • 30. 59 a}Ín] tf]s] adf]lhdsf] /sd;Dd shf{ lbg], -k_ cfk"m tyf cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 shf{ jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f ;"rgf jf hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g} cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng] lbg], -km_ cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 cfˆgf] u|fxsnfO{ shf{ pknAw u/fpg hdfgL a:g], -a_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;Ldfleq /xL z]o/, l8a]Gr/, a08, C0fkq, artkq jf cGo ljQLo pks/0fsf] dfWodaf6 k'FhL kl/rfng ug]{, -e_ cfjZostfg';f/ /fi6« a}Íaf6 k'gs{hf{ lng] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 shf{ lng] lbg], -d_ kl/of]hgfsf] k|j4{gsf nflu g]kfn ;/sf/ jf cGo :jb]zL jf ljb]zL lgsfoaf6 k|fKt ePsf] /sd shf{sf] ?kdf k|jfx ug]{ jf shf{sf] Joj:yfkg ug]{, -o_ kl/of]hgf :yfkgf, ;~rfng / d"NofÍg ;DaGwL cWoog, cg';Gwfg, ;e]{If0f ug]{ 60 u/fpg] tyf tfnLd, k/fdz{ / cGo hfgsf/L pknAw u/fpg], -/_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf /xL shf{ ckn]vg ug]{, -n_ s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ shf{ lb+bf jf lgh;Fu s'g} sf/f]af/ ubf{ cfˆgf] lxtsf] ;+/If0fsf nflu cfjZostf cg';f/ zt{ u/fpg], -j_ s'g} klg JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ ;jf/L ;fwg, d]lzg cf}hf/, pks/0f, 3/fo;L l6sfp ;fdfg jf To:t} cGo rn ;DklQsf] nflu ls:tfaGbL jf xfo/kr]{h shf{ pknAw u/fpg], -z_ hUuf ljsf;, cfjf;Lo k|of]hgsf nflu hUuf vl/b tyf 3/ lgdf{0f h:tf kl/of]hgf ;~rfng ug]{ / To:tf 3/ hUufsf] laqmL ljt/0f tyf Joj:yfkg ug]{ u/fpg], -if_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ . -#_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL …uÚ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M– -s_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;Ldfleq /xL Aofh
  • 31. 61 jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/ ug]{ tyf To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg], -v_ xfOkf]lys]zg shf{ afx]s tf]lsP adf]lhd shf{ lbg], -u_ xfo/ kr]{h, lnlhË, xfpl;Ë, ;DaGwL sf/f]af/ tyf ;]jf Joj;fosf] nflu shf{ lbg], -3_ dr]{06 a}lÍË sf/f]af/ ug]{, -ª_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf /xL shf{ ckn]vg ug]{, -r_ cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu ldnL ;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg -kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf] ;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg], -5_ a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] hdfgtdf shf{ lbg], -h_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL shf{ lng], -em_ cfk"msxfF klxn] g} lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{ lbg] jf cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] k'gM 62 lwtf]df To;sf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd k'gM Ps}k6s jf k6s k6s u/L shf{ lbg], -`_ cfˆgf] hfoh]yfsf] plrt k|aGw ug]{, laqmL ug]{ jf axfndf lbg], -6_ ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq'r]s, 8«fˆ6 jf cGo ljQLo pks/0f hf/L ug]{, :jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{ jf vl/b laqmL ug]{, -7_ ef/tLo ?k}ofF vl/b tyf laqmL ug]{, -8_ ljkGg ju{, Go"g cfo ePsf kl/jf/, b}jL k|sf]k kLl8t tyf d'n'ssf s'g} If]qsf afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu JolQmut jf ;fd"lxs hdfgLdf /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhdsf] /sd;Dd C0f lbg], -9_ cfk"m tyf cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 shf{ jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f ;"rgf jf hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g} cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng] lbg] , -0f_ s'g} klg JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ ;jf/L ;fwg, d]lzg cf}hf/, pks/0f, 3/fo;L l6sfp ;fdfg jf
  • 32. 63 To:t} cGo rn ;DklQsf] nflu ls:tfaGbL jf xfo/kr]{h shf{ pknAw u/fpg], -t_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ cfjf;Lo 3/ jf uf]bfd 3/ vl/b ug{ jf lgdf{0f ug{ jf To:tf] cfjf;Lo 3/ jf uf]bfd 3/ lgdf{0f ug{sf lgldQ hUuf vl/b ug{ shf{ pknAw u/fpg], -y_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ ;jf/L ;fwg, d]lzg, cf}hf/ pks/0f, 3/fo;L l6sfp ;fdfg jf To:t} rn ;DklQ ef8fdf lng shf{ -lnlhË kmfOgfG;_ pknAw u/fpg] jf To:tf rn ;DklQ ef8fdf lbg], -b_ s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ shf{ lb+bf jf lgh;Fu s'g} sf/f]af/ ubf{ cfˆgf] lxtsf] ;+/If0fsf nflu cfjZostf cg';f/ zt{ u/fpg], -w_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{ u/fpg], ;'/If0f lng], lghsf] rn crn ;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf] h]yf hdfgt lng], -g_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{ z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng], 64 vl/b laqmL ul/lbg], z]o/, l8a]Gr/ jf ;'/If0fsf] nfef+z, Aofh, d'gfkmf cflb p7fO lbg], -k_ hUuf ljsf;, cfjf;Lo k|of]hgsf nflu hUuf vl/b tyf 3/ lgdf{0f h:tf kl/of]hgf ;~rfng ug]{ / To:tf 3/ hUufsf] laqmL ljt/0f tyf Joj:yfkg ug]{ u/fpg], -km_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ . -$_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL …3Ú ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf] sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M– -s_ tf]lsP adf]lhd shf{ k|bfg ug]{, -v_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] cjlw;Dd lgoldt ?kdf art u/L tf]lslbPsf] art sfod /fv]sf ;d"x jf ;d"xsf ;b:onfO{ n3' Joj;fo ;~rfng ug{ s'g} rn crn ;DklQ ;'/If0f jf hdfgt lnO{ jf glnO{ n3'shf{ lbg], -u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf :jb]zL jf ljb]zL ;+3 ;+:yf cflbaf6 C0f jf cg'bfg k|fKt ug]{ / To:tf] C0f jf cg'bfg n3'shf{ ljt/0fdf jf ;f] sfo{nfO{ k|efjsf/L agfpg] sfddf k|of]u
  • 33. 65 ug]{, t/ ljb]zL ;+3 ;+:yf cflbaf6 C0f jf cg'bfg lng'cl3 /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lng' kg]{5 . -3_ n3'shf{ pknAw u/fpg'cl3 h'g sfo{sf] nflu shf{ dfu ePsf] xf] ;f] ;DaGwL sfo{sf] d"NofÍg ug]{ / To:tf] sfo{sf] ;DefJotf 5, 5}g klxrfg ug]{, -ª_ Go"g cfo ePsf JolQmsf] cfly{s l:yltdf ;'wf/ x'g] vfnsf n3' Joj;fo ug]{, -r_ n3' Joj;fosf ;DaGwdf uf]i7L ;~rfng ug]{, kl/of]hgf th'{df ug{ k|lzIf0f lbg], ;xof]u ug]{, k|fljlws 1fg lbnfpg] / cfjZostfg';f/ k|fljlws ;xof]u h'6fpg], -5_ n3'shf{ kl/rfng ;DaGwdf ;d"xnfO{ cfjZos ;]jf k|bfg ug]{, -h_ n3'shf{ ;dodf c;"npk/ ug]{tk{m cfjZos sf/afxL ug]{, -´_ n3'shf{sf] plrt k|of]u eP gePsf] ;DaGwdf cg'udg ug]{ / cg'udg ubf{ plrt k|of]u ePsf] gb]lvPdf cfjZos lgb]{zg lbg], 66 -`_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;Ldfleq /xL Aofh jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/ ug]{ tyf To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg], -6_ cfˆgf] rn crn hfoh]yf lwtf] /fvL shf{ lng] tyf hfoh]yfsf] plrt k|aGw ug]{, -7_ ;ldltn] agfPsf] ljlgodsf] cwLgdf /xL shf{ ckn]vg ug{], -8_ cfk"m tyf cGo s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 shf{ jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f ;"rgf jf hfgsf/L /fi6« a}Í jf s'g} cGo Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaLr lng]lbg], -9_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfd ug]{ . $*= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ug{ gx'g] sfd M -!_ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] b]xfosf sfd ug'{ u/fpg' x'Fb}g M– -s_ Jofkf/ ug]{ p2]Zon] dfn;fdfg vl/b laqmL ug{ jf cfˆgf] k|of]hgsf] lgldQ cfjZos k/]df afx]s crn ;DklQ vl/b ug{, t/ ævÆ / æuÆ ju{sf Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] bkmf $& sf] cwLgdf /xL cfˆgf] sfd sf/f]af/ ;~rfng ug]{ ;DaGwdf 3/ hUufsf]
  • 34. 67 vl/b laqmL, ljt/0f tyf Joj:yfkg ug{ o; v08n] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g . -v_ cfˆgf] z]o/sf] ;'/If0fdf shf{ lbg, -u_ ;+:yfks, ;~rfns, r'Qmf k'FhLsf] Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf JolQm, sfo{sf/L k|d'v jf To:tf JolQmsf] kl/jf/sf ;b:o jf ;~rfns dgf]gLt jf lgo'lQm ug]{ clwsf/ kfPsf kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ shf{ jf ;'ljwf k|bfg ug{, -3_ ;+:yfks, ;~rfns, r'Qmf k'FhLsf] Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf JolQm, sfo{sf/L k|d'v jf To:tf JolQmsf] kl/jf/sf ;b:o jf d}g]lhË Ph]06 jf ;~rfns dgf]gLt ug]{ clwsf/ kfPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] ljQLo :jfy{ ePsf] s'g} kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ s'g} lsl;dsf] shf{ jf ;'ljwf k|bfg ug{, -ª_ Pp6} u|fxs, sDkgL, Ps} ;d"xsf] sDkgL jf ;fem]bf/L kmd{nfO{ cfˆgf] k'FhLsf]ifsf] /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] k|ltzteGbf a9L x'g] u/L shf{ jf ;'ljwf k|bfg ug{, :ki6Ls/0f M æPs} ;d"xsf] sDkgL jf ;fem]bf/L kmd{Æ eGgfn] /fi6« a}Ín] ;do 68 ;dodf tf]lslbPadf]lhdsf sDkgLx? jf ;fem]bf/L kmd{x?sf] ;d"x ;Demg' k5{ . -r_ ;+:yfks, ;~rfns jf sfo{sf/L k|d'v hdfgt a;L s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ s'g} lsl;dsf] shf{ lbg, -5_ /fi6« a}Íaf6 æsÆ,ævÆ / æuÆ ju{sf] ljQLo sf/f]af/ ug{ :jLs[lt kfPsf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lwtf]kqdf nufgL ug{, -h_ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;LdfeGbf a9L /sd cGo ;+:yfsf] z]o/ k'FhLdf nufgL ug{, -em_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx? cfk;df ldnL ljQLo sf/f]af/df s'g} lsl;dsf] Psflwsf/ jf cGo s'g} lsl;dsf] lgolGqt cEof; sfod ug{, -`_ cfk"mn] gfhfoh nfe lng] lgotn] ljQLo If]qsf] k|lt:kwf{Tds jftfj/0fdf s[lqd cj/f]w v8f x'g] s'g} klg lsl;dsf] sfo{ ug{, -6_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ug{ gx'g] egL /fi6« a}Ín] tf]s]sf cGo sfo{ ug{ .
  • 35. 69 -@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -u_ / -3_ jf o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf] C0fkq jf d'2tL /l;bsf] lwtf]df shf{ lbg / ;+:yfks, ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v jf Ps k|ltzteGbf a9L z]o/ lnPsf z]o/wgL To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] s'g} klg kbdf axfn /x]sf] eP To:tf] sfo{sf/L k|d'v jf z]o/wgLnfO{ sd{rf/L ;'ljwf cGtu{tsf] shf{ ;'ljwf jf ;fk6L k|bfg ug{ afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g . -#_ u}/sfg"gL ?kaf6 /sd cfh{g u/L lgIf]k vftfdf hDdf ug]{ s'g} klg JolQmnfO{ sfg"gL sf/afxLaf6 arfpgsf nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] To:tf] ;DklQ n'sfpg, kl/jt{g ug{, e'QmfgL jf /sdfGt/ ug{ jf ;f]sf] pTklQ jf ;|f]t ;DaGwL hfgsf/L n'sfpg] jf 9fF6g] jf ;f]sf] nflu s'g} lsl;dsf] ;xof]u ug'{ x'Fb}g . o:tf] sfo{ u/]sf] hfgsf/L k|fKt x'g cfPdf jf To:tf] sfo{ eP u/]sf] z+sf nfu]df Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ;f]sf] ljj/0f /fi6« a}Í jf d'b|f ckrng lgoGq0f ug]{ ;DalGwt cGo lgsfonfO{ t'?Gt pknAw u/fpg' kg]{5 . kl/R5]b–& lgodg, lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f $(= lgodg ug]{ /fi6« a}Ísf] clwsf/ M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sfd sf/afxL lgodg tyf Jojl:yt ug]{ k"0f{ clwsf/ /fi6« a}Ídf lglxt x'g]5 . 70 -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgodg ug]{ ;DaGwdf /fi6« a}Ín] cfjZos b]v]sf ljifodf lgod agfpg / cfjZos cfb]z, lgb]{zg, ;"rgf tyf kl/kq hf/L ug{ ;Sg]5 / To:tf] lgod, cfb]z, lgb]{zg, ;"rgf tyf kl/kqsf] kfngf ug'{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 . %)= a}lÍË jf ljQLo Joj:yf / shf{ lgoGq0f M a}lÍË jf ljQLo Joj:yf, d'b|f tyf shf{sf ;DaGwdf /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ ;do ;dodf lgb]{zg lbg ;Sg]5 . To:tf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sQ{Jo x'g]5 . %!= Aofhb/ ;DaGwdf /fi6« a}Ín] lgb]{zg lbg ;Sg] M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] shf{df lng] / lgIf]kdf lbg] Aofhb/ /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhd x'g]5 . -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ljQLo sf/f]af/nfO{ k|lt:kwf{Tds 9Ëaf6 ;~rfng ug{ u/fpg cfjZos b]v]df To:tf] Aofhb/ lgwf{/0f ug]{ clwsf/ /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 . %@= /fi6« a}Ín] lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug{ ;Sg] M -!_ /fi6« a}Ín] h'g;'s} avt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] h'g;'s} sfof{nosf] lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug{, u/fpg ;Sg]5 . /fi6« a}Ín] ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf cfˆgf] s'g} clwsf/L jf cfk"mn] tf]s]sf] ljz]if1 v6fO{ :ynut -cg;fO6_ ?kdf jf lj:t[t ljj/0f tyf
  • 36. 71 ;"rgfx? cfk"m ;dIf lemsfO{ -ckm;fO6_ o:tf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/L jf ljz]if1 jf /fi6« a}Ín] dfu]sf nut, tYofÍ, ljj/0f, ;"rgf, ljB'tLo dfWodaf6 l;h{gf ul/Psf sfo{qmd, ljj/0f / ljQLo lgoGq0f k|0ffnL jf cfjZos cGo s'g} sfuhft To:tf] clwsf/L, ljz]if1 jf /fi6« a}Ín] tf]s]sf] ;doleq To:tf] clwsf/L, ljz]if1 jf /fi6« a}ÍnfO{ pknAw u/fpg], x]g{ jf hfFRg lbg] st{Jo ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;DalGwt kbflwsf/Lsf] x'g]5 . -#_ o; bkmf adf]lhd lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/L jf /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] s'g} kbflwsf/L jf sd{rf/LnfO{ lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ubf{ cfjZos b]v]sf sfd sf/afxLsf ;DaGwdf lnlvt ?kdf aofg u/fpg ;Sg]5 . -$_ o; bkmf adf]lhd lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug]{ clwsf/Ln] To:tf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0fsf] l;nl;nfdf cfjZos 7fg]df Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] 9's'6L, ;'/If0fdf lnOPsf] uf]bfd, lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf, n]vf tyf cGo sfuhftdf cfˆgf] l;n5fk nufO{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lhDdfdf /fVg nufpg ;Sg]5 . -%_ lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ubf{ cfjZos b]lvPsf s'g} s'/fsf] ;DaGwdf /fi6« a}Í jf lg/LIf0f tyf 72 ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 . o;/L /fi6« a}Í jf lg/LIf0f jf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] lbPsf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 . lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] o;/L lbPsf] lgb]{zgsf] hfgsf/L oyfzL3| /fi6« a}ÍnfO{ lbg' kg]{5 . %#= ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] ug]{ lg/LIf0f M -!_ o; P]g adf]lhd /fi6« a}Ísf] :jLs[lt lnP/ /fi6« a}Ín] tf]s]sf zt{sf] cwLgdf /xL ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] g]kfn /fHodf :yfkgf u/]sf cfˆgf sfof{nosf] lg/LIf0f ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljb]zL a}Í jf ljQLo ;+:yfn] u/]sf] lg/LIf0f k|ltj]bgsf] Ps k|lt /fi6« a}Í ;dIf k]z ug'{ kg]{5 . %$= Ohfhtkqk|fKt ;+:yfpk/ lgoGq0f M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ePsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] pNn+3g u/]sf] jf /fi6« a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f k|ltj]bgaf6 Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lgjf{x ug'{ kg]{ bfloTj k"/f ug{ g;s]sf] jf g;Sg] ;Defjgf ePsf] jf a}Í jf ljQLo ;+:yf ;'rf? ?kn] ;~rfng gePsf] jf z]o/wgL jf lgIf]kstf{sf] clxt x'g] sfo{ u/]sf] s'/fdf /fi6« a}Í ljZj:t ePdf /fi6« a}Ín] To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf]
  • 37. 73 ;~rfns ;ldlt lgnDag u/L To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lng ;Sg]5 . -@_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ lgoGq0fdf lnPkl5 To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Joj:yfkg cfk}+m jf s'g} pko'Qm JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf lgo'Qm u/L ;f] dfk{mt ug{ u/fpg ;Sg]5 . -#_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -@_ adf]lhd cfk}+m jf cGo s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf dfk{mt Joj:yfkg u/] u/fPsf] Ps jif{leq ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ljQLo tyf Joj:yfkg k/LIf0f u/L jf u/fO{ ;f]sf] k|ltj]bg ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg ug'{ kg]{5 . -$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] k|ltj]bgaf6 ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf cfk"mn] k"/f ug'{ kg]{ bfloTj k"/f ug{ c;dy{ ePsf] jf ;'rf? ?kn] ;~rfng x'g g;Sg] cj:yfdf k'u]sf] s'/fdf /fi6« a}Í ljZj:t ePdf /fi6« a}Ín] To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] btf{ vf/]hL ug{ k'g/fj]bg cbfntdf lgj]bg lbg ;Sg]5 . -%_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] k|ltj]bgaf6 ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf cfk"mn] k"/f ug'{ kg]{ bfloTj k"/fug{ ;dy{ ePsf] jf ;'rf??kn] ;~rfng x'g] cj:yfdf k'u]sf] s'/fdf /fi6« a}Í ljZj:t ePdf /fi6« a}Ín] b]xfosf] sf/afxL ug{ ;Sg]5 M– 74 -s_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltnfO{ pkbkmf -!_ adf]lhd u/]sf] lgnDag k'ms'jf u/L k'gM ;f]xL ;~rfns ;ldltnfO{ ;f] ;+:yfsf] Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf -v_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lgnlDat ;~rfns ;ldltnfO{ avf{:t u/L Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] z]o/wgLdWo]af6 gofF ;~rfns ;ldltsf] u7g u/L ;f] ;+:yfsf] Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf -u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;fwf/0f ;ef af]nfO{ ;f] ;efaf6 gofF ;~rfns ;ldltsf] u7g u/L ;f] ;+:yfsf] Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf -3_ /fi6« a}Ín] pko'Qm b]v]sf] cGo s'g} sf/afxL rnfpg] . -^_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lng'cl3 ;DalGwt Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cj:yf x]/L kGw| lbg;Ddsf] Dofb lbO{ cfˆgf] ;kmfO{ k]z ug]{ df}sf lbg' kg]{5 . -&_ /fi6« a}Ín] o; bkmf adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lnO{ u/]sf] sfd sf/afxLsf]
  • 38. 75 ;Dk"0f{ vr{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Joxf]g'{ kg]{5 . -*_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lnPsf] hfgsf/L g]kfn ;/sf/nfO{ lbg]5 . %%= ljj/0f k]z ug'{ kg]{ M Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd b]xfosf] ljj/0f /fi6« a}Í ;dIf lgoldt ?kdf k]z ug'{ kg]{5 M– -s_ jf;nftleq / jf;nftaflx/sf] sf/f]af/ tyf ;f];Fu ;DalGwt n]vf / cfDbfgL vr{sf] ljj/0f, -v_ jf;nftleq / jf;nftaflx/sf ;a} k|sf/sf] sf/f]af/sf ;DaGwdf nufOPsf] zt{ jf k|ltaGw ;DaGwL ljj/0f, -u_ ljb]zL d'b|fsf] l:ylt, ljlgdob/ -:k6_, clu|d ljlgdo b/ jf o:t} k|sf/sf cGo pks/0f / ljB'tLo jf e'QmfgL k|0ffnLsf cGo k|lqmof ;DaGwL ljj/0f, -3_ /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cGo ljj/0f tyf sfuhft . kl/R5]b–* shf{ k|jfx / c;"nL ;DaGwL Joj:yf %^= shf{ k|jfx ug{' kg]{ M -!_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zg tyf ;ldltn] lgwf{/0f u/]sf] shf{ gLltsf] cwLgdf /xL 76 Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] /fi6« a}Ín] tf]lslbP adf]lhd shf{ k|jfx ug'{ kg]{5 . -@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] shf{ lb+bf cfk"mnfO{ dfGo x'g] rn crn ;DklQ ;'/If0f lnO{ jf cfˆgf] lxtsf] ;'/Iff x'g] u/L plrt hdfgtdf shf{ k|bfg ug'{ kg]{5 . -#_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] o; bkmf adf]lhd shf{sf] ;'/If0f afkt lnPsf] ;DklQ s'g} klg Joxf]/faf6 s;}sf gfpFdf /lhi6]«zg jf bflvn vf/]h ug{ /f]Ssf ul/lbgsf] nflu ;DalGwt sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 . -$_ pkbkmf -#_ adf]lhd /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h /f]Ssf ul/lbgsf] nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 n]vL cfPdf ;DalGwt sfof{non] /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h /f]Ssf u/L lbg' kg]{5 . -%_ Go"g cfo ePsf tyf ljkGg ju{sf JolQm / s'g} vf; ef}uf]lns If]qdf a;f]jf; ug]{ afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu k|fyldstf lbOPsf ju{ tyf If]qdf shf{ k|jfx ug{ /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 . %&= shf{ c;"nL ;DaGwL Joj:yf M -!_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu ePsf] shf{sf] ;Demf}tf jf zt{ sa'lnotsf] kfngf gu/]df jf lnvtsf] efsfleq Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] shf{ r'Qmf
  • 39. 77 gu/]df jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] hfFra'em ubf{ shf{ lnPsf] shf{ /sd h'g k|of]hgsf] nflu lnPsf] xf] ;f] k|of]hgdf gnufPsf] jf lxgfldgf jf b'?kof]u ePsf] b]lvPdf ;DalGwt lnvt jf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg C0fLn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ n]lvlbPsf] jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /fv]sf] lwtf] ;'/If0fnfO{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lnnfd laqmL u/L jf cGo s'g} Joj:yf u/L cfˆgf] ;fjfF Aofh c;"npk/ ug{ ;Sg]5 . -@_ shf{ lng], JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /fv]sf] lwtf] ;'/If0fsf] hfoh]yfdf s'g} lsl;dn] xs 5f]8L lbPdf jf cGo s'g} sf/0faf6 Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /fv]sf] lwtf] ;'/If0fsf] df]n 36g uPdf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tf]s]sf] Dofbleq To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfaf6 ;f] afkt yk lwtf] ;'/If0f /fVg nufpg ;Sg]5 . shf{ lng] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tf]s]sf] Dofbleq yk lwtf] ;'/If0f g/fv]df jf /fv]sf] lwtf] ;'/If0faf6 ;fjfF Aofh c;'npk/ x'g g;s]df lghsf] :jfldTjdf /x]sf] jf lghsf] xs nfUg] cGo rn crn ;DklQaf6 Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] k|rlnt sfg"g adf]lhd cfˆgf] ;fjfF Aofh c;'npk/ ug{ ;Sg]5 . -#_ o; bkmf adf]lhd lnnfd laqmL jf cGo Joj:yf u/L c;'npk/ ePsf] /sdnfO{ ;DklQ lnnfd laqmL jf cGo Joj:yf ubf{ ePsf] vr{sf] /sd / Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;fjfF Aofhsf] /sd s§f u/L 78 afFsL /xg cfPdf To:tf] afFsL /sd ;DalGwt JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ lkmtf{ lbOg]5 . -$_ o; bkmf adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lnnfd laqmL ubf{ lnnfd ;sfg]{ JolQmsf] gfddf ;f] hfoh]yf k|rlnt sfg"g adf]lhd /lhi6]«zg jf bflvn vf/]h ul/lbgsf] nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ;DalGwt sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 . -%_ pkbkmf -$_ adf]lhd /lhi6«]zg jf bflvn vf/]hsf] nflu Ohfhtkqk|fKt ;+:yfaf6 n]vL cfPdf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;DalGwt sfof{non] /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbg' kg]{5 . -^_ o; bkmf adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lwtf] ;'/If0fdf /x]sf] rn crn ;DklQ lnnfd laqmL ubf{ s;}n] g;sf/]df To:tf] ;DklQ To:tf] ;+:yfn] tf]lsP adf]lhd cfˆgf] :jfldTjdf lng]5 . -&_ pkbkmf -^_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] :jfldTjdf lnPsf] ;DklQ cfˆgf] gfpFdf /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbgsf] nflu ;DalGwt sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 . o;/L n]vLcfPdf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;DalGwt sfof{non] To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] gfddf To:tf] ;DklQ /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbg' kg]{5 .
  • 40. 79 -*_ s'g} JolQm jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lwtf] lnnfddf ;sf/]sf] ;DklQ ;flas wgLn] ef]urng ug{ lbg OGsf/ u/]df k|rlnt sfg"g adf]lhd ef]u rng ug{ kfpg] u/fpg ;sf/ ug]{n] cg'/f]w u/]df g]kfn ;/sf/sf] ;DalGwt lgsfon] cfjZos ;xof]u ug'{ kg]{5 . -(_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] bkmf $& sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -z_, pkbkmf -@_ sf] v08 -/_, pkbkmf -#_ sf] v08 -ª_ / pkbkmf -$_ sf] v08 -7_ adf]lhd ckn]vg u/]sf] shf{sf] c;"nL sf/afxL /f]Sg kfpg] 5}g . -!)_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf;Fu lnPsf] shf{ ;f] shf{sf] lnvtsf] efsfleq r'Qmf gu/L o; bkmf adf]lhd sf/afxL rnfpFbf ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] k|rlnt sfg"g adf]lhd To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ sfnf] ;"rLdf /fVg shf{ ;"rgf s]Gb| lnld6]8df n]vL k7fpg' kg]{5 . -!!_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf;Fu o; bkmf adf]lhd shf{ c;"nLsf] sf/afxL rnfpFbf ;d]t To:tf] shf{ c;"npk/ x'g g;s]df Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] C0fL JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] ljb]zl:ylt cGo s'g} ;DklQaf6 ;d]t To:tf] shf{ c;"npk/ ug]{ k|of]hgsf] nflu k|rlnt sfg"g adf]lhd ;DklQ /f]Ssf /fVg] nufotsf shf{ c;"npk/ ;DaGwL sf/afxL rnfpg ;Sg]5 . 80 -!@_ pkbkmf -!_ b]lv -*_ adf]lhd C0f c;"nLsf ;a} sf/afxL rnfpFbf ;d]t C0f c;"nL x'g g;s]df ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] C0fL JolQmsf] /fxbfgL /f]Ssf tyf hkmt ug{ / /fHon] k|bfg ug]{ s'g} ;'ljwfaf6 ;DalGwt C0fLnfO{ jl~rt u/fpg] cfjZos Joj:yfsf nflu /fi6« a}Í ;dIf cg'/f]w ug{ ;Sg]5 . o:tf] cg'/f]w k|fKt ePkl5 /fi6« a}Ín] cfˆgf] /fo ;lxt cfjZos sf/afxLsf] nflu g]kfn ;/sf/ ;dIf k7fpg]5 . kl/R5]b–( n]vf, clen]v, ljj/0f tyf k|ltj]bg ;DaGwL Joj:yf %*= lx;fa lstfa b'?:t /fVg' kg]{ M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] lx;fa lstfa, vftf, axL, >]:tf / n]vfsf] clen]v oyfy{ / b'?:t /fVg' kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvg] n]vf bf]xf]/f] n]vf k|0ffnLdf cfwfl/t ;j{dfGo l;4fGt cg'?k Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sf/f]af/sf] oyfy{ l:ylt :ki6 ?kdf k|ltljlDat x'g] u/L /flvPsf] x'g' kg]{5 . -#_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvg] n]vf /fi6« a}Ín] cGoyf :jLs[lt lbPsf]df afx]s cfˆgf] /lhi68{ sfof{nodf /fVg' kg]{5 . %(= jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / n]vfk/LIf0f M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] jf;nft / gfkmf– gf]S;fg lx;fa tyf gub k|jfx ljj/0f nufotsf cGo
  • 41. 81 ljQLo ljj/0f /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] 9fFrf / tl/sf cg';f/ /fVg' kg]{5 . -@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] kfFr dlxgfleq jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / gub k|jfx ljj/0f nufotsf cGo ljQLo ljj/0f /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] 9fFrf / tl/sf cg';f/ tof/ u/L n]vfk/LIf0f u/fpg' kg]{5 . o:tf] ljQLo ljj/0fdf sDtLdf b'O{hgf ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v / n]vfk/LIfssf] ;xL ePsf] x'g' kg]{5 . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] cjlwleq n]vfk/LIf0f u/fpg g;Sg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] dgfl;a sf/0f vf]nL n]vfk/LIf0f u/fpg] Dofb yksf] nflu cg'/f]w u/]df /fi6« a}Ín] a9Ldf tLg dlxgfsf] cjlw yk ul/lbg ;Sg]5 . -$_ pkbkmf -#_ sf] cjlwleq klg n]vfk/LIf0f u/fpg g;Sg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] n]vfk/LIf0f ug{ /fi6« a}Ín] n]vfk/LIfssf] lgo'lQm ul/lbg ;Sg]5 . -%_ pkbkmf -$_ adf]lhd lgo'Qm ePsf] n]vfk/LIfsn] cfk"mn] u/]sf] n]vfk/LIf0fsf] k|ltj]bg ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf / /fi6« a}Ídf lbg' kg]{5 . -^_ pkbkmf -$_ adf]lhd lgo'Qm ePsf] n]vfk/LIfsn] /fi6« a}Ín] tf]s] adf]lhd kfl/>lds kfpg]5 . o;/L lgo'Qm x'g] n]vfk/LIfsnfO{ /fi6« a}Ín] 82 tf]lslbP adf]lhdsf] kfl/>lds e'QmfgL lbg' ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 . ^)= n]vfk/LIfssf] lgo'lQm M -!_ n]vfk/LIfssf] lgo'lQm a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efaf6 x'g]5 . -@_ ;fwf/0f ;efn] pkbkmf -!_ adf]lhd n]vfk/LIfs lgo'lQm ubf{ /fi6« a}Ín] :jLs[t u/]sf] n]vfk/LIfssf] ;"rLdf ;dfj]z /x]sf n]vfk/LIfsdWo]af6 ug'{ kg]{]{5 . t/ ;fwf/0f ;efn] Pp6} n]vfk/LIfsnfO{ nuftf/ tLgk6seGbf a9L cjlwsf] nflu lgo'Qm ug{ ;Sg] 5}g . -#_ /fi6« a}Ín] :jLs[t u/]sf] n]vfk/LIfssf] ;"rLdf ;dfj]z /x]sf n]vfk/LIfsdWo]af6 ;fwf/0f ;efn] pkbkmf -!_ adf]lhd n]vfk/LIfs lgo'lQm ubf{ æsÆ, ævÆ / æuÆ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] xsdf rf6{8{ PsfpG6]06 / æ3Æ ju{sf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] xsdf rf6{8{ PsfpG6]06 jf btf{jfnf n]vfk/LIfsnfO{ lgo'Qm ug'{ kg]{]{5 . -$_ cfˆgf] st{Jo kfngf gug]{ n]vfk/LIfsnfO{ /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] n]vfk/LIf0f ug]{] n]vfk/LIfssf] ;"rLaf6 h'g;'s} avt x6fpg]5 . ^!= n]vfk/LIfsdf lgo'Qm x'g g;Sg] M b]xfosf] JolQm jf To:tf JolQm ;+:yfks jf lx:;]bf/ ePsf] sDkgL jf
  • 42. 83 kmd{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] n]vfk/LIfsdf lgo'Qm x'g / lgo'Qm eO;s]sf] eP klg axfn /xg ;Sg] 5}g M– -s_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;~rfns jf lghsf] kl/jf/sf ;b:o, -v_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sd{rf/L, -u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;~rfns jf sd{rf/L;Fu ;fe]mbf/ eO{ sfd u/]sf] JolQm, -3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] cf;fdL, -ª_ n]vfk/LIf0f ;DaGwL ck/fwdf ;hfo kfO{ kfFr jif{sf] cjlw Joltt eO g;s]sf] JolQm, -r_ ;fx"sf] bfdf;fxLdf k/]sf] JolQm, -5_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf, -h_ g}lts ktg x'g] kmf}hbf/L ck/fwdf cbfntaf6 ;hfo kfO{ kfFr jif{sf] cjlw Joltt eO{ g;s]sf] JolQm, -em_ e|i6frf/ jf 7uLsf] s;"/df cbfntaf6 ;hfo kfPsf] JolQm, -`_ /fi6« a}Ín] :jLs[t u/]sf] n]vfk/LIfssf] ;"rLdf ;fdfj]z gePsf] JolQm . 84 ^@= ljj/0f lbg'kg]{ M n]vfk/LIf0f ug]{ qmddf n]vfk/LIfsn] dfu]sf] lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vf nufotsf cGo ljj/0f Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] h'g;'s} avt klg lbg' kg]{5 . ;fy} n]vfk/LIfsn] dfu]sf s'/fsf] oyfy{ hjfkm ;d]t To:tf] ljj/0f lbg] lhDd]jf/L ePsf kbflwsf/Ln] t'?Gt} lbg' kg]{5 . ^#= n]vfk/LIfssf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ bkmf ^) adf]lhd lgo'Qm n]vfk/LIfssf] sfd, st{Jo / clwsf/ k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 . -@_ k|rlnt sfg"gn] tf]s]sf] s'/fsf] cltl/Qm n]vfk/LIfsn] cfˆgf] k|ltj]bgdf b]xfosf s'/fx? :ki6 pNn]v ug'{ kg]{5 M– -s_ dfu u/]sf s'/fsf] hjfkm k|fKt eP gePsf], -v_ jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / gub k|jfx ljj/0f nufotsf ljQLo ljj/0f /fi6« a}Ín] tf]s]sf] 9fFrf / tl/sf cg';f/ tof/ eP gePsf] / pQm ljj/0f ;+:yfn] /fv]sf] lx;fa lstfa, axL vftf, >]:tf / n]vf;Fu b'?:t /x] g/x]sf] , -u_ k|rlnt sfg"g adf]lhd lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vf 7Ls;Fu /fv] g/fv]sf], -3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] s'g} kbflwsf/Ln]
  • 43. 85 k|rlnt sfg"g ljk/Lt s'g} sfdsfh jf clgoldt sfo{ u/] gu/]sf] jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] xflg gf]S;fgL u/] u/fPsf], -ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sf/f]af/ ;Gtf]ifk|b ?kaf6 ;~rfng eP gePsf], -r_ k'FhLsf]if tyf hf]lvd Joxf]g]{ sf]if kof{Kt dfqfdf eP gePsf], -5_ tf]lsP adf]lhd shf{ ckn]vg u/] gu/]sf], -h_ /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zg cg'?k sfo{ u/] gu/]sf], -em_ lgIf]kstf{ / nufgLstf{sf] lxt ;+/If0f x'g] sfo{ u/] gu/]sf], -`_ Ohfhtkqk|fKt;+:yfsf sfof{nox?af6 k|fKt ljj/0f n]vfk/LIf0fsf] nflu kof{Kt eP gePsf], -6_ z]o/wgLnfO{ yfxf lbg'kg]{ lghsf] ljrf/df nfu]sf cGo s'/fx?, -7_ n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{ egL /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] cGo ljj/0f, / 86 -8_ cfjZos ;'emfj . ^$= k|ltj]bg k7fpg' kg]{ M -!_ n]vfk/LIfsn] cfk"mn] u/]sf] n]vfk/LIf0f k|ltj]bg ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yf / /fi6« a}Ídf k7fpg' kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd n]vfk/LIfsn] /fi6« a}Ídf k|ltj]bg lb+bf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] n]vfk/LIf0f;Fu ;DalGwt cGo k|ltj]bg nufot /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] sfuhft ;d]t ;dfj]z ug'{ kg]{5 . ^%= n]vfk/LIfssf] :yfg l/Qm ePdf M bkmf ^) adf]lhd lgo'Qm ePsf] n]vfk/LIfssf] :yfg lghsf] d[To' eO{ jf lghn] /fhLgfdf lbO{ jf cGo s'g} sf/0fn] l/Qm x'g cfPdf ;flasjfnfsf] afFsL cjlw;DdnfO{ ;f] l/Qm :yfgdf ;f]xL bkmfsf] k|lqmof k"/f u/L ;ldltn] csf]{ n]vfk/LIfs lgo'Qm ug{ ;Sg]5 . o;/L ul/Psf] n]vfk/LIfssf] lgo'lQmnfO{ To:tf] lgo'lQm kl5 nuQ} x'g] aflif{s ;fwf/0f ;efaf6 ;dy{g u/fpg' kg]{5 . ^^= n]vfk/LIfsn] lg:;f nufpg' kg]{ M n]vfk/LIfsn] cfk"mn] k/LIf0f u/]sf] lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vfdf cfk"mn] hfFr]sf] ldlt ;d]t pNn]v u/L b:tvt u/L lg:;f nufpg' kg]{5 . ^&= n]vfk/LIfssf] kfl/>lds M n]vfk/LIfssf] kfl/>lds ;fwf/0f ;efn] lgo'Qm u/]sf]df ;f] ;efn] / ;ldltn] lgo'Qm u/]sf]df ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
  • 44. 87 kl/R5]b–!) Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufleg] Joj:yf ^*= Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufleg ;Sg] M o; P]g adf]lhdsf] k|lqmof k"/f u/L Pp6f Ohfhtkqk|fKt ;+:yf csf]{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf k|rlnt sfg"g adf]lhd ufleg ;Sg]5 . ^(= Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufEg jf ufleg lgj]bg lbg'kg]{ M -!_ Pp6f Ohfhtkqk|fKt ;+:yf csf]{ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfdf ufEg jf ufleg rfx]df ufEg / ufleg rfxg] b'j} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfcfˆgf] ;fwf/0f ;efaf6 ;f] ;DaGwL ljz]if k|:tfj kfl/t u/L :jLs[ltsf] lgldQ /fi6« a}Ídf ;+o'Qm ?kdf b]xfosf s'/f v'nfO{ lgj]bg lbg' kg]{5 M– -s_ ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] kl5Nnf] cfly{s jif{sf] n]vfk/LIf0f ePsf] jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / gub k|jfx ljj/0f nufotsf ljQLo ljj/0f ;lxtsf] n]vfk/LIfssf] k|ltj]bg, -v_ ufEg]] / ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] C0f lnPsf] ;fx"sf] ufEg jf uflegsf] nflu lbPsf] lnlvt ;xdlt kqsf] k|ltlnlk, -u_ ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] rn crn ;DklQsf] d"NofÍg / bfloTjsf] oyfy{ ljj/0f, 88 -3_ ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sd{rf/Lsf ;DaGwdf ePsf] lg0f{osf] k|ltlnlk, -ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufleg] ;DaGwdf /fi6« a}Ín] tf]s]sf] cGo cfjZos s'/f . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd :jLs[ltsf] nflu lgj]bg k/]df /fi6« a}Ín] lgj]bg ;fy ;+nUg sfuhft tyf ljj/0fpk/ 5fglag u/L k}+tfln; lbgleq / lg0f{os} l;nl;nfdf /fi6« a}Ín] s'g} ljj/0f jf sfuhft dfu]sf] cj:yfdf yk kGw| lbgleq Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufEg jf ufleg :jLs[lt lbg] jf glbg] lg0f{o u/L ;f]sf] hfgsf/L ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ lbg' kg]{5 . -#_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b'O{ jf ;f]eGbf a9L Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufle+bf To;af6 ljQLo If]qdf c:j:y k|lt:kwf{sf] jftfj/0f l;h{gf x'g] jf s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Psflwsf/ jf lgolGqt cEof; sfod x'g;Sg] ;Defjgf b]v]df /fi6« a}Ín] To:tf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ ufEg / ufleg :jLs[lt lbg] 5}g . -$_ /fi6« a}Ín] pkbkmf -@_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yf Ps cfk;df ufEg jf ufleg :jLs[lt lbPdf ufleg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] hfoh]yf tyf bfloTj ufEg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf ;g]{5 .
  • 45. 89 -%_ /fi6« a}Ín] uflePsf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] clen]v /fVg' kg]{5 . -^_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufEg] / ufleg] ;DaGwL cGo k|lqmof ;DaGwdf /fi6« a}Ín] cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 . -&_ /fi6« a}Ín] s'g} Ohfhtkqk|fKt ;+:yf ufEg] ;DaGwdf cfk"mn] u/]sf] lg0f{osf] Aoxf]/f ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf nflu lg0f{o ePsf] tL; lbgleq /fli6«o:t/sf] kqklqsfdf sDtLdf Psk6s ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 . kl/R5]b–!! s;"/ tyf b08 ;hfo ;DaGwL Joj:yf &)= s;"/ u/]sf] dflgg] M b]xfosf] s'g} sfd u/]df o; P]g adf]lhd s;"/ u/]sf] dflgg]5 M– -s_ s;}n] o; P]g adf]lhd Ohfhtkq glnO{ jf Ohfhtkqsf] zt{ ljk/Lt x'g] u/L ljQLo sf/f]af/ u/]df jf of] P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg ljk/Lt x'g] u/L lgIf]k lnPdf jf shf{ lbPdf jf l8a]Gr/ jf cGo ljQLo pks/0f hf/L u/]df jf /fi6« a}Ín] tf]s] ljk/Lt x'g] u/L Aofh lng] lbg] u/]df jf of] P]g jf k|rlnt sfg"g jf ;f] P]g cGtu{t hf/L ul/Psf cfb]z jf lgb]{zg ljk/Lt ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ u/]df, 90 -v_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ljQLo sf/f]af/, lx;fa lstfa, vftf jxL, >]:tf jf n]vfsf] uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{ lhDd]jf/L ePsf kbflwsf/Ln] To:tf] uf]kgLotf sfod g/fv]df, -u_ v08 -s_ jf -v_ df n]lvPb]lv afx]s s;}n] of] P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg pNn+3g u/]df . &!= b08 ;hfo M -!_ b]xfosf s;"/ ug]{ JolQmnfO{ b]xfo adf]lhd ;hfo x'g]5 M– -s_ s;}n] o; P]g adf]lhd Ohfhtkq glnO{ ljQLo sf/f]af/ u/]df pQm sf/f]af/;Fu ;DalGwt lauf] hkmt u/L lauf]sf] tLg u'0ff;Dd hl/afgf jf tLg jif{;Dd s}b jf b'j} . -v_ s;}n] o; P]g jf k|rlnt cGo sfg"g ljk/Lt ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ u/]df lauf]sf] tLg u'0ff;Dd hl/afgf jf tLg jif{;Dd s}b jf b'j} . -u_ s;}n] o; P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg ljk/Lt x'g] u/L lgIf]k lnPdf jf shf{ lbPdf jf l8a]Gr/ jf cGo ljQLo pks/0f hf/L u/]df jf /fi6« a}Ín] tf]s] ljk/Lt x'g]
  • 46. 91 u/L Aofh lng] lbg] u/]df lauf]sf] b'O{ u'0ff;Dd hl/afgf jf b'O{ jif{;Dd s}b jf b'j} . -3_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ljQLo sf/f]af/, lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf jf n]vfsf] uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{ lhDd]jf/L ePsf kbflwsf/Ln] To:tf] uf]kgLotf sfod g/fv]df To:tf] kbflwsf/LnfO{ kfFr nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf jf Ps jif{;Dd s}b jf b'j} . -ª_ s;}n] bkmf &) sf] v08 -u_ adf]lhdsf] s;"/ u/]df lghnfO{ To:tf] s;"/;Fu ;DalGwt lauf] hkmt u/L lauf] adf]lhd;Ddsf] hl/afgf jf Ps jif{;Dd s}b jf b'j} . -r_ s;}n] o; P]g ljk/Lt u/]sf] sfd sf/afxLsf] l;nl;nfdf lauf] hkmt u/L lauf] sfod ug{ g;lsg] cj:yf ePsf]df s;"/sf] dfqf x]/L a9Ldf bz nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf jf Ps jif{;Dd s}b jf b'j} . -@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf cGo s'g} JolQm, kmd{ sDkgL jf ;+:yfn] bkmf &) adf]lhdsf] s;"/ u/]df To:tf] Ohfhtkqk|fKt JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] 92 To:tf] s;"/ ug]{ ;DalGwt kbflwsf/LnfO{ o; bkmf adf]lhdsf] ;hfo x'g]5 . -#_ bkmf &) adf]lhdsf] s;"/ ug{ pBf]u ug]{ jf To:tf] s;"/ ug{ s'g} klg lsl;dn] d2t k'¥ofpg] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf cGo s'g} JolQm, kmd{ sDkgL jf ;+:yfnfO{ pkbkmf -!_ df tf]lsPsf] ;hfosf] cfwf;Dd ;hfo x'g]5 . &@= g]kfn ;/sf/ jfbL x'g] M bkmf &) df plNnlvt s;"/ ;DaGwL d'2f g]kfn ;/sf/ jfbL eO{ bfo/ ul/g]5 / To:tf] d'2f ;/sf/L d'2f ;DaGwL P]g, @)$( sf] cg';"rL–! df ;dfj]z ePsf] dflgg]5 . &#= /fi6« a}Ín] hfgsf/L lbg] M bkmf &) df plNnlvt s;"/ s;}n] u/]sf] hfgsf/L s'g} dfWodaf6 /fi6« a}ÍnfO{ x'g cfPdf /fi6« a}Ín] cfjZos sf/afxLsf] nflu g]kfn ;/sf/ jf ;DalGwt lgsfodf n]vL k7fpg]5 . &$= /fi6« a}Ísf] lgodg pNn+3g u/]df x'g] ;hfo M -!_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod cGtu{t /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf] cfb]z jf lgb]{zgsf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] pNn+3g u/]df To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ lgodg pNn+3gsf] ufDeLo{tf x]/L /fi6« a}Ín] b]xfo adf]lhdsf] ;hfo ug{ ;Sg]5 M– -s_ ;r]t u/fpg] jf lnlvt r]tfjgL lbg], -v_ ;'wf/fTds sbd rfNgsf nflu
  • 47. 93 ;~rfns ;ldltnfO{ sa'lnotgfdf u/fpg] , -u_ af/Daf/ x'g] pNn+3g cGt ug{, To;af6 cnu /xg / ;'wf/fTds sbd rfNgsf nflu lnlvt cfb]z hf/L ug]{, -3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] z]o/wgLnfO{ lbg] nfef+zsf] ljt/0f jf af]g; z]o/ hf/L ug{ jf b'j} sfo{ ug{df k|ltaGw nufpg] , -ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] :jLsf/ ug{ ;Sg] lgIf]k jf lbg ;Sg] shf{ jf b'j} sfo{ ug{df k|ltaGw nufpg], -r_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] sf/f]af/df cf+lzs jf k"0f{ k|ltaGw nufpg] , -5_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] Ohfhtkq lgnDag jf /2 ug]{, -h_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yf vf/]h ug{ k'g/fj]bg cbfntdf lgj]bg lbg] . -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod cGtu{t /fi6« a}Í jf ;f] a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug]{ clwsf/Ln] dfu u/]sf] sfuhft, ljj/0f, tYofÍ jf clen]v /fi6« a}Í jf ;f] a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug]{ clwsf/Ln] 94 tf]s]sf] ;doleq k]z gu/]df To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ /fi6« a}Ín] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] juL{s/0fsf] cfwf/df bz xhf/ ?k}ofFb]lv krf; xhf/ ?k}ofF;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd nufOPsf] hl/afgf /sd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tLg lbgleq e'QmfgL gu/]df To:tf] ;+:yfsf] /fi6« a}Ídf /x]sf] vftfaf6 s§f u/L /fi6« a}Ín] lng ;Sg]5 . -$_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t /fi6« a}Ín] hf/L u/]sf] cfb]z jf lgb]{zg Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf kbflwsf/Ln] pNn+3g u/]df jf To:tf kbflwsf/Ln] lgIf]kstf{ jf nufgLstf{sf] lxt ljk/Lt sfd u/]df jf /fi6« a}Í jf lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] dfu u/]sf] sfuhft, ljj/0f, tYofË jf clen]v /fi6« a}Í jf ;f] a}Ísf] lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug]{ clwsf/Ln] tf]s]sf] ;doleq k]z gu/]df To:tf] kbflwsf/LnfO{ cfb]z jf lgb]{zg pNn+3gsf] ufDeLo{tf x]/L /fi6« a}Ín] b]xfo adf]lhdsf] ;hfo ug{ ;Sg]5 M– -s_ ;r]t u/fpg] jf gl;xt lbg] . -v_ lgnDagdf /fVg] . -u_ kfFr nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf ug]{ . -3_ tnj, eQf nufotsf ;Dk"0f{ ;'ljwfx? /f]Ssf /fVg ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt
  • 48. 95 ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltnfO{ cfb]z lbg] . -ª_ kbflwsf/L ;~rfns eP ;~rfns kbaf6 x6fpg jf kbflwsf/L eP To:tf] sd{rf/Lsf] ;]jfsf zt{ ;DaGwL sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lghnfO{ ;]jfaf6 cjsf; lbg nufpg ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltnfO{ cfb]z lbg] . -%_ o; bkmf adf]lhd s;}nfO{ ;hfo ubf{ lghnfO{ cfˆgf] tk{maf6 ;kmfO{ k]z ug]{ plrt cj;/af6 jl~rt ul/g] 5}g . t/ pkbkmf -!_ sf] v08 -s_, -v_, -u_ / -3_, pkbkmf -@_ / pkbkmf -$_ sf] v08 -s_ / -v_ adf]lhd ;hfo ubf{ ;kmfO{ k]z ug]{ cj;/ lbg cfjZos x'g] 5}g . &%= k'g/fj]bg nfUg] M -!_ bkmf &$ cGtu{t /fi6« a}Ín] u/]sf] ;hfopk/ lrQ ga'‰g] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf jf ;f] ;+:yfsf kbflwsf/Ln] ;hfosf] cfb]z kfPsf] ldltn] k}+tL; lbgleq ;DalGwt k'g/fj]bg cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k'g/fj]bg ubf{ s'g} /sd hl/afgf ePsf]df To:tf] /sdsf] krf; k|ltzt w/f}6Lsf] ?kdf /fi6« a}Ídf hDdf ug'{ kg]{5 . 96 kl/R5]b–!@ ljljw &^= :j]lR5s vf/]hLsf] cg'dlt lng' kg]{ M -!_ /fi6« a}Ísf] k"j{ :jLs[lt lagf Ohfhtkqk|fKt ;+:yf :j]R5fn] vf/]h x'g ;Sg] 5}g . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] :j]lR5s vf/]hLsf] nflu lgj]bg kg{ cfPdf /fi6« a}Ín] cfjZos hfFra'em u/L To:tf] Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] cfˆgf] C0f tyf bfloTj k'0f{ ?kdf e'QmfgL ug{ ;Ifd 5 eGg] s'/fdf /fi6« a}Í ljZj:t ePdf /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] zt{ k"/f ug]{ u/L :j]lR5s vf/]hLsf] cg'dlt lbg ;Sg]5 . &&= Ohfhtkqk|fKt ;+:yf vf/]h x'Fbf bfloTjsf] e'QmfgLdf k|fyldstfqmd M k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yf s'g} lsl;dn] vf/]hL x'Fbf jf bfdf;fxL ug'{ kbf{ b]xfosf] k|fyldstfsf] cfwf/df bfloTjsf] e'QmfgL lbg' kg]{5 M– -s_ vf/]hL ubf{ nfu]sf] vr{ . -v_ art lgIf]kstf{nfO{ e'QmfgL ug{ afFsL /sd . -u_ d'2tL lgIf]kstf{nfO{ e'QmfgL ug{ afFsL /sd .
  • 49. 97 -3_ cGo lgIf]kstf{nfO{ e'QmfgL ug{ afFsL /sd . -ª_ k|rlnt sfg"g adf]lhd a'emfpg' kg]{ s/, b:t'/ / z'Ns . -r_ /fi6« a}Í;Fu lnPsf] shf{ . -5_ sd{rf/LnfO{ e'QmfgL lbg afFsL tna, eQf, ;+rosf]if, pkbfg / cGo /sd . -h_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lnPsf] cGo shf{ . -em_ z]o/wgL . &*= dWo:ytf M Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?sf aLrdf s'g} lsl;dsf] ljjfb pTkGg ePdf /fi6« a}Ín] dWo:ytf ug]{5 . o:tf] dWo:ytfsf ;DaGwdf /fi6« a}Ín] lbPsf] lg0f{o clGtd x'g]5 . &(= uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{ M -!_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yf / u|fxsaLrsf] ;DaGw tyf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vfsf] ljj/0f ;DalGwt JolQm afx]s cGo s;}nfO{ yfxf lbOg] 5}g . -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf To:tf] ljj/0f lbOPdf uf]kgLotf eË u/]sf] dflgg] 5}g M– 98 -s_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* jf of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd /fi6« a}ÍnfO{ lbOPdf, -v_ d'2f jf cGo sfg"gL sf/afxLsf] l;nl;nfdf cbfntnfO{ lbOPdf, -u_ sfg"g adf]lhd clwsf/k|fKt cg';Gwfg txlssft ug]{ jf cleof]hg ug]{ clwsf/LnfO{ txlssft jf cleof]hgsf] l;nl;nfdf lbOPdf, -3_ n]vfk/LIf0fsf] l;nl;nfdf n]vfk/LIfsnfO{ lbOPdf, -ª_ n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf n]vfk/LIfsn] pNn]v u/]sf]df, -r_ hfFra'emsf] l;nl;nfdf hfFra'em ;ldltnfO{ jf k|rlnt sfg"g adf]lhd clwsf/k|fKt cg';Gwfg clwsf/LnfO{ lbOPdf, -5_ låkIfLo jf ax'kIfLo ;lGwsf] cfwf/df b'O{ jf b'O{eGbf a9L d'n'saLr a}lÍË ;"rgf cfbfg k|bfg ePsf]df, -h_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfx?aLr shf{ ;"rgf cfbfg–k|bfg ug]{ l;nl;nfdf lbOPdf,
  • 50. 99 -em_ s'g} vf; k|s[ltsf] ck/fw cg';Gwfg sf] l;nl;nfdf sf/0f ;d]t v'nfO{ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf Ohfhtkq k|fKt ;+:yfdf /x]sf] vftfsf] s'g} ljj/0f jf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] vftfsf] ljj/0f dfu u/L g]kfn ;/sf/, cy{ dGqfnoaf6 cg'/f]w eO{ /fi6« a}Ín] lgb]{zg lbPdf . -#_ g]kfn ;/sf/, cbfnt, /fi6« a}Í, hfFra'em ;ldlt, cg';Gwfg tyf cleof]hg clwsf/L, n]vfk/LIfs, o; P]g adf]lhd lgo'Qm lg/LIfs jf c? s;}n] klg pkbkmf -@_ adf]lhd k|fKt x'g cfPsf] hfgsf/L jf ljj/0fsf] uf]kgLotf e+u ug'{ x'Fb}g . -$_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, sd{rf/L, n]vfk/LIfs tyf ;Nnfxsf/n] Ohfhtkqk|fKt ;+:yf / u|fxsaLrsf] ;DaGwdf vnn kg]{ u/L Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] lx;fa lstfj, vftf axL ;|]:tf, n]vf tyf cGo s'g} klg lsl;dsf] uf]kgLotf sfod ug'{ kg]{ ljifosf] uf]kgLotf e+u ug'{ x'Fb}g . *)= vftf /f]Ssf /fVg lgb]{zg lbg ;Sg] M -!_ s'g} klg lsl;dsf] s;"/sf] cg';Gwfg jf /fli6«o jf cGt/f{li6«o cftÍjfbL ultljlw jf ;+ul7t ck/fwsf] lgoGq0f u/L /fli6«o lxt sfod /fVg] l;nl;nfdf s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /x]sf] vftfaf6 s'g} klg lsl;dn] e'QmfgL lbg jf /sdfGt/ ug{ gkfpg] u/L vftf /f]Ssf /fVg /fi6« a}Ín] ;DalGwt 100 Ohfhtkqk|fKt ;+:yfnfO{ s'g} klg avt lgb]{zg lbg ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /fi6« a}Ín] lbPsf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 . *!= lgIf]kpk/sf] xs bfjL M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /x]sf] lgIf]kpk/ ;f] lgIf]k /fVg] JolQm afx]s c? s;}sf] xs bfjL nfUg] 5}g . lgIf]k /fVg] JolQmsf] d[To' ePdf lghn] s;}nfO{ OR5fPsf] eP To:tf] OR5fOPsf] JolQmsf] / To:tf] OR5fOPsf] JolQmsf] klg d[To' ePsf] /x]5 jf s;}nfO{ OR5fOPsf] /x]g5 eg] b]xfosf] JolQmdWo] k|fyldstf qmdfg';f/ h'g JolQm hLljt 5 ;f]xL JolQmsf] To:tf] lgIf]kpk/ klxnf] xs bfjL nfUg]5 M– -s_ ;uf]nsf] klt jf kTgL, -v_ ;uf]nsf] 5f]/f, wd{k'q jf 5f]/L jf wd{k'qL, -u_ ;uf]nsf] afa', cfdf, 5f]/fkl§sf] gftL jf gftLgL, -3_ leGg a;]sf] klt jf kTgL, 5f]/f, cljjflxtf 5f]/L, afa' jf cfdf, -ª_ ;uf]nsf] afa'kl§sf] afh], aHo}, bfh', efO{, cljjflxtf lbbL jf alxgL, -r_ ;uf]nsf] elthf, elthL, ;f}t}gL cfdf,
  • 51. 101 leGg a;]sf] 5f]/fkl§sf] gftL jf cljjflxtf gfltgL, -5_ ;uf]nsf] sfsf, ljwjf sfsL, efpHo", efO{ a'xf/L jf gfltgL a'xf/L, -h_ leGg a;]sf] bfh' jf efO{, -em_ ljjflxtf lbbL, alxgL, leGg a;]sf afh], aHo}, ljwjf 5f]/f a'xf/L, gfltgL a'xf/L jf elthf . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] qmddf sf]xL JolQm gePsf] cj:yfdf To:tf] lgIf]kpk/ xsjfnfsf] bfjL /xg]5 / xsjfnf klg gePsf] cj:yfdf ;f] lgIf]k g]kfn ;/sf/sf] x'g]5 . -#_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /x]sf] lgIf]k pkbkmf -!_ adf]lhd xs k'Ug] JolQmsf] d~h"/Ln] afx]s cGo s'g} JolQmnfO{ lbOg] 5}g . *@= bfjL gk/]sf] lgIf]k jf nfef+zsf] ljj/0f M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] bz jif{b]lv rNtL gePsf tyf o; P]g adf]lhd xs bfjL gk/]sf lgIf]k vftfx?sf] ljj/0f k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] dlxgfleq /fi6« a}Ídf k7fpg' kg]{5 . -@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] nfef+z 3f]if0ff u/]sf] ldltn] kfFr jif{;Dd klg ;DalGwt z]o/wgL jf lghsf] 102 xsjfnf ;f] nfef+z lng gcfPdf To:tf z]o/wgLsf] nfef+zsf] ljj/0f k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] dlxgfleq /fi6« a}Ídf k]z ug'{ kg]{5 . -#_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd rNtL gePsf jf bfjL gk/]sf lgIf]kx? jf ljt/0f gePsf] nfef+zsf] ljj/0f /fli6«o :t/sf] kqklqsfdf sDtLdf Psk6s k|sfzg ug'{ kg]{5 . *#= lgIf]k e/L e/fpm jf hkmt x'g ;Sg] M Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf /fv]sf] lgIf]k /sd lwtf] jf hdfgt /fvL n]gb]g sf/f]af/ u/]sf] jf ;/sf/L jf g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ :jfldTj ePsf] ;+:yfsf] txljn df;L ;f] df;]sf] /sdaf6 jf k|rlnt sfg"g adf]lhd s'g} s;"/ dflgg] sfd u/L ;f] s;"/sf] lauf]af6 jf cftÍsf/L jf ;+ul7t ck/fw ;DaGwL ultljlwaf6 ;+sng u/L lgIf]k /fv]sf] /x]5 eg] ;f] lwtf] jf hdfgt /x]sf] jf txljn d;f}6 u/]sf] jf lauf] hlt k|rlnt sfg"g adf]lhd ;f] lgIf]kaf6 e/L e/fpm jf hkmt x'g ;Sg]5 . *$= Joj:yfkg vr{ M a}Í jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkg tyf ;+:yfkgf vr{ /fi6« a}Ín] tf]lslbPsf] ;LdfeGbf a9L x'g] 5}g . *%= afwf c8sfp k'msfpg] M o; P]gdf n]lvPsf] s'g} s'/f sfof{Gjog ug{ afwf c8sfp k/]df /fi6« a}Ín] g]kfn ;/sf/sf] ;xdlt lnO{ To:tf] afwf c8sfp k'msfpg cfjZos cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .
  • 52. 103 *^= 5"6 / ;'ljwf M -!_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s[lif, 3/]n' tyf ;fgf pBf]u, l;+rfO{, hn ljB't pTkfbg tyf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] cGo s'g} Joj;fosf] lgldQ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] g]kfnL gful/s jf k|rlnt sfg"g adf]lhd :yflkt ;+:yfnfO{ lbg] a9Ldf bz nfv ?k}ofF;Ddsf] shf{sf] lnvt /lhi6«]zg ug'{ kg]{ 5}g . -@_ bkmf %! sf] pkbkmf -@_ sf] clwgdf /xL Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] shf{ jf lgIf]kdf lng] jf lbg] Aofhsf] b/ / Aofh nfUg] tl/sf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . t/ To:tf] Aofhsf] b/ jf Aofh nfUg] tl/sfsf] ;DaGwdf /fi6« a}Ín] ;do–;dodf lbPsf] lgb]{zg Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] kfngf ug'{ kg]{5 . -#_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] lng] jf lbg] shf{ / lgIf]ksf] efsf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . -$_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfl;t ;DalGwt s'g} lsl;dsf] lnvtdf cfol6s6 b:t'/ nfUg] 5}g . *&= c;n lgotn] u/]sf] sfddf hjfkmb]xL x'g gkg]{ M -!_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%*, of] P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd c;n lgotn] u/]sf] s'g} sfdsf/afxLsf] ;DaGwdf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf 104 kbflwsf/L JolQmut jf ;fd'lxs ?kn] hjfkmb]xL x'g] 5}gg . t/ å]if k"0f{ nfk/jfxL jf abgLotaf6 ul/Psf] s'g} sfdsf] kl/0ffdpk/ lghx? JolQmut ?kdf lhDd]jf/ x'g]5g . -@_ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%*, o; P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ul/Psf] cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf ug{sf] lgldQ c;n lgotn] u/]sf] jf ug{ vf]h]sf] s'g} s'/fn] x'g cfPsf] jf x'g] xflg gf]S;fgLsf] ;DaGwdf Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf lj?4 s'g} lsl;dsf] d'2f k/]df To:tf] d'2fsf] vr{ ;DalGwt Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Joxf]g]{5 . t/ å]if k"0f{ nfk/jfxL jf abgLotaf6 ul/Psf] s'g} sfdsf] kl/0ffdpk/ k/]sf] d'2fsf] vr{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] Joxf]g]{ 5}g . **= zky u|x0f ug]{ M -!_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfdf klxnf]k6s lgo'lQm ePsf kbflwsf/Ln] cfˆgf] cf]xbfsf] sfd z'? ug'{eGbf cufj} tf]lsP adf]lhd uf]kgLotf / OdfGbf/Ltfsf] zky lng' kg]{5 . -@_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] kbflwsf/Ln] cfˆgf] st{Jo kfngsf] l;nl;nfdf yfxf kfPsf] s'g}klg ;"rgf jf hfgsf/L cglws[t JolQmnfO{ yfxf lbg' x'Fb}g . *(= sfd sf/afxL ab/ gx'g] M ;~rfnssf] lgo'lQm jf ;ldltsf] u7gdf clgoldttf ePsf] jf s'g}
  • 53. 105 ;~rfnssf] kb l/Qm /x]sf] sf/0fn] dfq ;~rfns jf ;ldltn] u/]sf] s'g} sfd sf/afxL ab/ x'g] 5}g . ()= lgod agfpg] clwsf/ M o; P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{ /fi6« a}Ín] cfjZos lgodx? agfpg ;Sg]5 To:tf lgodx? g]kfn ;/sf/af6 :jLs[lt eP kl5 nfu" x'g]5g . (!= ljlgod agfpg] clwsf/ M -!_ cfˆgf] sfd sf/f]af/ ;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ / o; P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ljlgod agfpg ;Sg]5 . To:tf] ljlgod /fi6« a}Íaf6 :jLs[t ePkl5 nfu" x'g]5 . -@_ pkbkmf -!_ n] lbPsf] clwsf/sf] ;j{dfGotfdf k|lts"n k|efj gkg]{ u/L Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] b]xfosf] s'g} jf ;a} ljifodf ljlgod agfpg ;Sg]5 M– -s_ ;ldltsf] a}7s / ;fwf/0f ;efsf] sfo{ljlw af/], -v_ ;ldltn] ;~rfns jf sd{rf/LnfO{ clVtof/L ;'Dkg] af/], -u_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf sd{rf/Lsf] lgo'lQm, a9'jf, ;?jf, avf{:tL, tnj, eQf, pkbfg, lgj[Qe/0f, ljbf, cfr/0f, cg'zf;g ;d]t ;]jfsf zt{ / u7g af/], 106 -3_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf tk{maf6 ul/g] s/f/ ;DaGwL zt{x? af/], -ª_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] cfly{s k|zf;g ;DaGwL ljifo af/], -r_ Ohfhtkqk|fKt ;+:yfsf] 5fk rnfpg] sfo{ljlw af/], -5_ o; P]g adf]lhd Ohfhtkqk|fKt ;+:yfn] ug'{ kg]{ cGo sfd sf/afxL af/] . (@= k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g] M o; P]g / o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf lgod, ljlgod, cfb]z jf lgb]{zgdf n]lvPsf s'/fdf o;} P]g / cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd / cGo s'/fdf k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 . t/ g]kfn /fi6« a}Í P]g, @)%* df n]lvP hlt s'/fdf ;f]xL P]g adf]lhd x'g]5 . (#= vf/]hL / arfp M -!_ b]xfosf P]gx? vf/]h ul/Psf]5 M– -s_ s[lif ljsf; a}Í P]g, @)@$, -v_ jfl0fHo a}Í P]g, @)#!, -u_ ljQ sDkgL P]g, @)$@, -3_ g]kfn cf}Bf]lus ljsf; lgud P]g,@)$^ / -ª_ ljsf; a}Í P]g, @)%@ .