1. ОТВОРЕН ЧАС
за потребите на
Активот на природна група предмети
Наставен предмет Биологија
Наставна содржина : Природно и вештачко
оплодување
Одделение : VII
2. Борба за опстанок и природна
селекција
Борбата за опстанок на животните подразбира дека
нивните активности во голема мера се насочени кон
соочување и победување на конкуренцијата.
Секое животно секојдневно се бори за простор, за
храна и за партнер – сето она што му е потребно за
да преживее и да се размножува.
Животните секогаш ја означуваат својата територија,
притоа користејќи повеќе различни начини чија цел е
да ги задржат натрапниците подалеку од неа. Кога
другата страна не го почитува нивното барање, тогаш
доаѓа до жестоки судири како на сликите подолу.
3.
4.
5. Еден од најинтересните начини на борба за опстанок е способноста на
некои видови животни и растенија, да го прилагодат својот изглед,
односно да се камуфлираат во околината во која живеат, за да се
заштитат од своите непријатели, се нарекува мимикрија.
Кога зборуваме за мимикрија, не мислиме само на камелеонот кој ја
менува бојата на кожата во зависност од позадината, туку и на
поларната мечка на пример, која некогаш била кафена, но со тек на
еволуција, нејзиното крзно станало бело за да може да се
камуфлира во снегот. Истото важи и за зелените жаби кои ги има и
кај нас. Тие со тек на време, ја добиле оваа боја која е потполно
иста како бојата на тревите во кои живеат.
Сепак постојат и такви растенија и животинки кои со своите бои не
се обидуваат да се прикријат од предаторите, туку напротив,
нивните силни бои значат: “Јас сум опасен и отровен за јадење!”
Таква е на пример осата.
6. Дали сте знаеле дека камуфлирањето на војската во маскирани
униформи е инспирирано токму од овие животни и билки?
Како и да е мораме да признаеме дека природата е најголемиот
уметник. Тоа ќе ви го докажат и следниве фотографии.
Морско коњче откриено во водите на Австралија
пред околу 15 години ( перките му наликуваат на
7. Најчесто инсекрите се „камуфлираат“ за да се стопат со
околината и да го избегнат непријателот
11. Инсект жаба инсект
Во природата важи законот – Посилниот победува
Промените кои се случуваат кај организмите се резултат на
БОРБАТА ЗА ОПСТАНОК ПОМЕЃУ ИСТИТЕ ВИДОВИ ЕДИНКИ ИЛИ
ПОМЕЃУ РАЗЛИЧНИ ЕДИНКИ
Примери за борба за опстанок:
-Поголема бројност- риба исфрла 200 000 јајца
-Мимикрија
-имитирање на други животни
-Непријатна миризба , отров
12.
13. Одбирање на животните
•Селекцијата или одбирањето приплодни
единки е еден од основните предизвици во
современото одгледување фармски животни.
Таа е значајна за понатамошен развој на
методите и усовршување на постапките за
спроведување вештачка селекција за да се
добијат попродуктивни фармски животни.
•Во процесот на облагородување на
,фармските животни изборот на
приплодни грла има важна улога за
,зголемување на продуктивноста со
тоа што одбраните единки од двата
пола се размножуваат и даваат
потомство кое ги има посакуваните
Вештачко одбирање-
селекција
15. Во отсуство на вештачка селекција, сите
животни имаат еднаква можност за
размножување. Од друга страна, со самото
одбирање, некои единки од популацијата се
фаворизирани во однос на другите.. Со
употреба на вештачката селекција се
зголемува зачестеноста на посакуваните
, гени а се намалува бројот на гените кои
.не се од интерес за одглечувачот
Селекцијата претставува континуиран процес
чијшто успех може да се мери во одредени
временски периоди, т.е. по генерации и по
години.
Размножување
17. По пат на вештачка селекција се
добиваат потомци на растенија и
животни со особини, кои ги планирал
одгледувачот.
Земјоделците и градинарите
одбираат примероци со најкорисни
особини и токму тие примероци се
наменети за размножување.
Домашните животни може да
се селектираат заради:
•Вид и вкус на месото
•Телесна големина
•Брзина на растење
•Производство на млеко
•Изглед
Пример:
Со вкрстување на овчеполската или шарпланинската овца со
мерино овцата, се добиваат мерино -мелез овци. Тие ги носат
особините од двата родители. Оваа раса дава повеќе волна, но
помалце млеко од шарпланинската.
Создадени се 300 видови раси на кучиња кои иако се разликуваат
надворешно можат да се оплодуваат меѓу себе.
Вештачкото одбирање човекот најчесто го извршува во вкрстување на
различни видови со цел да добие подобри и поголеми приноси. Од
секој вид ги одбирал и размножувал оние животни на кои им биле
најистакнати корисните особини.
19. Неповолностите на Вештачката
селекција
•Одзема премногу време во создавањето на нова раса
единки со најдобрите особини
•Го намалува бројот на различни гении во популацијата
•Клонирањето исто така го намалува бројот на гените
•Во иднина, создавањето на нови раси може да биде
отежнато
•Може да предизвика проблеми во опстанокот на
новата раса, ако истата не е способна да се справи со
измените во условите на живеалиштето, на пример,
болест може да ги уништи сите примероци од расата
ако се тие еднакви.
