SlideShare a Scribd company logo
1 of 130
^^nsgkyk vkf.k R;kP;k vo;okauk fcyxwu jkg.;kP;k vkiY;k
lo;haewGs vki.k g;k txkP;k lkSan;kZph okjseki Lrqrh djr
jkgrks- O;äh nsgkykp fpdVwu jkfgY;kl vkiY;k vo;okaphp
gksÅu jkgrs- tksoj ek.kwl ckg; izd`rhpk xqyke gksÅu jkgrks
rks i;Zar lq[k&nq%[k] uQk&rksVk] vkuan&vxfrdrk ;kaP;k
QVD;kaiklwu R;kyk eqDrh ulrs- ijarw gsp rks HkxoarkP;k
vkarfjd fnO;Ùokus eqX/k >kY;kl] fulxZnsorsdMs vkd`"V
>kY;kl R;k loZ }SrkaP;k ifydMs vkf.k oj tkÅu v<G 'kkarhpk
vuqHko feGow 'kdsy- lq[k nq%[kkP;k ykVkao:u bdMwu
frdMs Qsdys tk.;kiklwu Lor%ph lqVdk d:u ?;ko;kph vlY;kl
O;ähus izR;sd xks"Vhph Hkxord`ik letwu csfQdhj o`Ùkh
ck.kokoh vkf.k nksgksapsgh leku Lokxr djkos ! Q.klkps xjs
lksyrkauk R;kpk phd gkrk&cksVkauk fpdVw u;s Eg.kwu
vkf/k FkksMs rsy ykokos ykxrs vls jked`".k lkaxrkr] ^^r}r
pgs txr vkf.k R;krhy izfrØh;k Lor%yk fpdVw |ko;kP;k ulY;kl
csfQdhfjP;k rsykps dkfg Fksac rqEgh eukyk ykowu ?ks.ks
vko‟;d vkgs- rh csfQdhfjp ijesÜoj izkIrhlkBh [kksyoj :tysY;k
r`".ksi;Zar rqEgkyk ?ksÅu tkrs* vls rs Eg.krkr** ¼1½
& ckck-
(1) Baba- The Breath of Sai-p. 279; A compendium of The Teachings of Sathya Sai Baba- „Attachment pp. 28-29.
vkHkkj izn’kZu %&
loZ izFke Lokehaps( T;kauh vxnh lq:okrh iklwup ;k
iqLrdkps lw=/kkfjÙo ikfgys iRdjys vkf.k R;k ;ksxs R;kaph
bPNkaiwrhZ >kyh vkgs- vkiY;k [kkl 'kSyhuqlkj R;kauh
U;q>hy¡MP;k yhu dSxyj fgP;k djoh eyk ;k iqfLrdsP;k
fy[kk.kkyk m|qä dsys- vxnh lqjokrhiklwu feGkysys frps lgk¸;
o.kZukrhr vkgs- ;k iqLrdkr okij.;kr vkysys vusd mrkjs
miyC/k d:u ns.;klkBh lq/nk eh yhupkp 'kr‟k% _.kh vkgs-
^lukru lkjFkh*] lR;lkbZ Lihd~l]* ^lR;e~ f‟koe~ lqanje*] ^lej
'kkWolZ bu o`Unkou*] ^ckck&n czsFk vkWQlkbZ* bR;knh
iqLrdkrhy&izdk‟kukarhy mrkÚ;kapk okij d: fnY;kcíy eh
^iz‟kkafrfuy;ke~* ;sFkhy ^Jh lR;lkbZ lk/kuk VªLV*pk v{kj‟k%
_.kh vkgs- mrkÚ;kapk funsZ‟k izR;sd ikukrGh fVik Eg.kwu
dsysyk vk<Gsy ;kcjkscjp iz‟kkarh vkJekrhy vusd
o;kso`/nkapkgh eh vkHkkjh vkgs- R;kauh osGksosGh
dsysys ekSyhd ekxZn‟kZu vkf.k lwpuk eyk Qkj mi;ksxh
iMY;k-
MksG;kr rsy ?kkywu] ckjdkbZus iqLrdkps laikndÙo
dj.;klkBh foosdkuan uk;dj rlsp iqLrd NikbZP;k
eqnzkaduklkBh Mksukou eWdMksuksg ;kaph lkFk eyk
uf‟kckusp feGkyh- fu%LokFkZ cq/nhus vxnh ;ksX;osGh rs
ekÖ;k enrhyk /kkowu vkys- ^vksadkj vkWQlsV fizaVlZ*uh
lq/nk vxnh osGsr vkf.k 'kh?kz xrhus NikbZ d:u fnY;kcíy
R;kapkgh eh vkHkkjh vkgs- ljrs‟ksoVh eh ekÖ;k iRuhpk]
dqVqafc;kapk] R;kauh fnysY;k izksRlkgukcíy izsekcíy vkf.k
foÜoklkcíy frrdkp vkHkkjh vkgs- iqLrdys[kukps lq[knLoIu
lkdkj.;klkBh rlsp izR;sd xks"VhalkBh Lokeh&iquÜp
/kU;okn! Tk; lkbZjke !
fVi %& Hkxoku JhlR; lkbZckckaps cksy bVWfyde/;s
ns.;kpk loZrksijh iz;Ru dj.;kr vkyk vkgs- brj m/k`r
mrkÚ;kalkBh lk/kkj.k BGd v{kj tqGo.kh dsyh vkgs- fVpk
izR;sd ikukoj fnY;k xsY;kr( rjh dGr udGr >kysY;k pqdk
ekÖ;kp ekukO;k-
euksxr
^Å:ysnw&is:ysnw* ;k rsyxw 'kCnkapk vFkZ gksrks ^eyk
xko ukgh] eyk uko ukgh*- LokehaP;k fouksnh LoHkkokps
n‟kZu ?kMfo.kkjs ,d NksVs iqLrd fyfg.;klkBh ;quk;VsM
fdaxMeP;k ,dk HkDrkus 1997 lkyh eyk cksyoys LokehaP;k
}SFkhZ fouksnksDrhaP;k vkBo.khauk R;k;ksxs vkEgh
mtkGk fnyk- ,dnk n‟kZule;h Lokfeauh ,dk efgysyk fopkjys
fd rh dqBqu vkyh- rh mÙkjyh ^is:* Lokeh rkcMrksc
mn~xkjys & ^Å:ysnw is:ysnw* vkf.k rs iq<s ljdys ! dks.kh
rdZ dsyk vlsy fd R;k ckbZyk Lor%pk ns‟k ukgh] uko ukgh-
fopkj djrk djrk eyk tk.koys fd R;kapk ns‟k ukgh vkf.k ukogh
ukgh! LokfeaP;k ljG izÜukps lk/ks mÙkj i.k R;kojhy
Lokehaph dksVh cjsp dkgh lkaxwu xsyh- R;kaps
rsyxwe/khy cksy.ks vFkkZrp R;k efgysyk letys vl.;kpk
laca/k uOgrk- Lokeh o is: jfgoklh v‟kk nksu O;äh e/khy rs
laHkk"k.k- R;k ckbZcíy lk/ks ekfgrhij ek= Lokfeauh fryk
vkf.k R;k}kjs lokZaukp] Lor%ps lR; ?kks"khr dsys&&& ^Å:
ysnw && is: ysnw!** vFkkZr ^eyk uk xko] uk uko*- ijesÜoj
dks.;k ,dkp eqy[kkpk vlr ukgh fdaok R;kyk ,d uko lq/nk vlr
ukgh- loZ ukos R;kphp gksr vkf.k lkjs tx R;kps ?kj---R;kpk
okMk! tl tlk LokfeaP;k R;k fnO; 'kCnkaoj eh fopkj d: ykxyks
rlrlk R;k 'kCnkapk ekÖ;k oS;fDrd thouk‟kh ?kfu"B laca/k
vlY;kps eyk tk.koys- fujfujkG;k ns‟kkae/;s ek>s okLrO;
jkfgys vlwu Lor%pk vlk ek>k Eg.krk ;s.;klkj[kk [kjk ,dgh ns‟k
ukgh- ek>s uko ns[khy cnyoysys lkekU; O;fäP;k rqyusr
ek>s vk;q"; cjsp osxGs ?kMysys- loZlk/kkj.k vk<G.kkÚ;k
LoHkkoxq.kkapk ekÖ;kr rlk vHkkop- fof‟k"V fopkj lj.khaP;k
yksdkaikwlu eh FkksMk nwjp vls- R;kewGs cÚ;kpnk eyk
gky lgu djkos ykxr rh xks"V osxGh ijarw ekxs oGwu ikgrk
vls y{kkr ;srs fd ek>s lqjokrhps d"Ve; thou vkf.k rs vuqHko
t.kw ,dk fLizaxcksMZps dke dfjr gksrs T;kewGs fujFkZd
ik‟kkarwu Lor%yk eksdGs dj.ks lksis Ogkos- vkf.k
LokfeaP;k izsekewGs R;k lkÚ;k xks"Vhrwu eyk ladVkauh
xzklysys rjhgh mYgklhr dj.kkjs vls ladsr feGr xsY;kps
tk.kow ykxys- ^Å: ysnw&is: ysnw* ;k f‟k"kZdkP;k
iqLrdklkBh R;k xks"Vh ik;kHkwrp BjY;k- eyk rsyxw
Hkks"kspk xa/k ukgh i.k vusd o"ksZ iz‟kkafre/;s okLrO;
vlY;kewGs FkksMs Qkj 'kCn letw ykxysr ^ysnw* Eg.kts
^udkj* vlk vFkZ eukr :tyk rks brj ikp 'kCnkacjkscj Å:] is:]
tkrh] ere~ vkf.k iuh & ns‟k] uko] tkrdqGh] /keZ vkf.k drZO;-
rlsp ^vkSDdVs* ;k rsyxw 'kCnkpk vFkZ EG.kts ^,sD;kph
Hkkouk vkf.k vfHkO;ärh R;kpk lca/k tMyk rks ^ekuo tkrh*]
^vkRek* ^ijczã*] ^ijeizse* vkf.k ^ije&vkfn & 'käh* R;k
lokZa‟kh ek>s ukrs tqGrs] Lor%P;k thoukP;k n`"Vhus ikgrk
R;kauk xgu vFkZ vlY;kps eyk tk.kors-
LokfeaP;k d`isus ikpgh izdkjP;k ^udkjkRed* vuqHkokauh
rlsp rhu ^gksdkjkRed* vuqHkokauh ek>s thou Hkjysys
vkgs- ^ekuotkrh*] ^,d ijerRo* vkf.k ^,d fnO;
izse*&LokfeaP;k f‟kdo.;krwu fufoZokn lR;kps fun‟kZu gksrs
vkf.k R;k frfgaP;k enrhus mjysY;k nksu 'kCnkaps vkdyu
lksis gksrs&^ije&vkRek* vkf.k&^ije&vkfn‟käh* vkRek vkfn
'käh&Eg.ktsp [kjk L=ksr( cy‟käh vkf.k rkjd‟kfä ;kaps
vf/k"Bku loZ= vl.;kpk lk{kkRdkj! Rks ngk‟kCn ek>s oS;ähd
^n‟kfn‟kkfunsZ‟k* (Ten Commandments Vsu dekaMesaVl~½
gksr vls eh vkrk Bkei.ks Eg.kw 'kdrks- vkiY;k ^bZ"V
nsorsP;k* brds lkfUu/;kr jkfgY;kewGs] ek>s fopkj vkf.k let
osGksosGh ifjiDo gksr xsyhr- ek>k ekufld] oSpkjhd
dqMk[kkuk R;kaP;k fnO;cks/kfdj.kkauh lrr tGwu [kkd gksr
jkfgyk- ljG lk/ks vls Hkxoku ckckaps cksy gs ekuorsyk
ykHkysyk v{k; Bsok gks;- vO;kgr lq: vl.kkÚ;k tUe ej.kkP;k
QsÚ;krwu lqVdk dj.kkjs ek/;e Eg.kts Lokfeapk lans‟k!
dsoG LokfeaP;k d`isusp thoukP;k osxosxG;k vkOgkukauk
iky.;kph la/kh eyk feGkyh vkf.k R;kaps vn`‟; gkr vusd
ladVkrwu eyk lgt ckgsj dk<hr jkfgys- thoukP;k vusdkusd
iSywapk vuqHko eyk ?ksrk vkyk vkf.k R;kaP;k
ns[kjs[kh[kkyh vk.kwu LoHkkokpk lerksy jk[k.;kpk iz;Ru
dj.ks lksis >kys- rhl o"kkZis{kkgh tkLr dkG Lokeh eyk lrr
vfr‟k; dfB.k /kMs nsr jkfgys] vuqHkokarwu] lw{en`"Vh nsr
jkfgys- ekÖ;k vgadkjh o`Ùkhps guu dj.;kps dke d:u eyk
izf‟k{khr dj.;klkBh ,d ykacp ykac ekfydk fuekZ.k djr jkfgys-
R;k vuqHkokaP;k] R;k f‟kdo.khP;k vHkkoh ;k iqLrdkps
ys[ku&fufeZrh nqjkikLr >kyh vlrh vls Eg.k.ks vfr‟k;ksähps
gks.kkj ukgh- ^,sD;* ;k ,dkp 'kCnkrwu izdV gks.kkjk
HkxoRizkfIrpk lqyHk ekxZ ;k iqLrdkP;k :ikus okpdkauk
n‟kZfo.;klkBh R;kaP;k gkrkrhy votkj Eg.kwu Lokfeauh eyk
izksRlkkfgr dsys rs ek>s vgksHkkX; eh ekurks- ,dksI;krhy
fueZG vuqHkok}kjs] rs fnO;izse ek.klkyk nsoÙokpk
lk{kkRdkj ?kMowu nsrs-
Hkxoku Jh lR;lkbZckck:ih vfr‟k; vkoMR;k nsokP;k fnO;
deypj.kh ek>h d`rKrk vkf.k izsekus lai`Dr vls 'kriz.kke
okgrks- R;kaps izse] izksRlkgu vkf.k xHkhZr funZs‟ku] ;k
=;haP;k vHkkoh R;kaP;kp v‟kk g;k iqLrdkP;k fy[kk.kkyk
lqjokr gksÅ 'kdyh ulrh- rs dk;Z iw.kZ dj.;klkBh osGksosGh
;ksX; O;ähps lgk¸; eyk R;kaP;k d`isusp ykHkr xsys-
fl/n gLrfy[khrkP;k izrhyk 22 tkus- 2010 jksth R;kapk d`ik
izlkn ykHkyk- Lokehaps izse] izLrqr iqLrdkP;k ikuk
ikuke/kwu okpdkaP;k ân;kr lrr okgwns v‟kh izkFkZuk eh
djrks- lR; gs vuar vkf.k vxk/k vlrs-
nsokf/knso LokehaP;k pj.kh] vfr‟k; d`rKi.ks izLrqr iqLrd eh
lefiZr djhr vkgs-
t;lkbZjke
izseiwoZd lknj
lkjk iou
iz‟kkarh fuy;e tkusokjh 2010
Hkk"kkarjdkjkps ân~xr
Jh f‟kMhZ lkbZ izlUu Jh lR;klkbZ izlUu
Hkxoku ckckaP;k d`isus ;k frlÚ;k iqLrdkps Hkk"kkarjkpk
;ksx tqGwu vkyk rks ukxiwjyk ^Jh lR; lkbZ lsok lferh* yk
lefiZr lHkkx`gkpk lksgGk vkVksirk vkVksirk- egkizlkn
xzg.kdj.;k vkf/k] okMsxkodj dkdk & ;sÅu Eg.kkys] ^^HkkbZ]
,d iqLrd Hkk"kka&rjklkBh brD;krp eqacbZyk
¼16@06@2010½ ekÖ;k gkrh lqiwnZ dj.;kr vkys vkgs- rw
m|k rs ?ksÅu tk-** ekÖ;k vkuankyk ikjkojp mjyk uOgrk-
izR;sd dGdGhP;k izkFkZusyk Hkxoar lØh; enr ?ksowu
/kkor ;srks gsp [kjs- izLrqr Hkk"kkarj tsOgk iqLrd:ikr vorjsy
rsOgk izdk‟khr gks.kkjs iqLrd frljs o Hkk"kkarj pkSFks vlk
;ksx&&& gk HkxoRd`ispk izlkn Eg.krk ;sbZy vkf.k feGw
ykxys fd ekuoh eukyk vtwu vtwu R;kph xksMh ok<r tkrs
R;kph izfprh R;kp cjkscj vkyh rh 3 vkWxLV 2010 jksth-
Ogk;czksph lsok ns.;klkBh ^fodkluxj* ;sFkhy ^Jh xtkuu
egkjkt* eafnjkr la/;kdkGh 7 ok- iksgkspyks rs dkdkadMwu
R;kP;k ngk feuhVs vk/kh ?ksrysys Jh- lkjk iou fy[khr ^Å:
ysnw& is: ysnw* ;k baxzth iqLrdkph izr gkrh ?ksÅup- rs
iqLrd ikgwu Jh- dksokM ;k _X.kfe=kus rs pkG.;kl lq:okr
dsyh- frrD;kr eafnjkps iqtkjh Jh mn; frFks iksgkspys o
is‟kaV Qkj ulY;kewGs xIikxks"Vh lq: >kY;k- cksyrk &
cksyrk R;kauh lq- x- 'ksoMs jfpr AA Jh xtkuu ckoUuhAA ps
baxzth e/;s Hkk"kkarj dj.;kph fouarh dsyh- HkxoarkP;k
d`isph v‟kh vlhe yhyk ikgwu ea=eqX/k >kY;kl uoy rs dk; !
vkf.k izLrqr iqLrdkps Hkk"kkarjkps dke lq: gks.;kvk/kh ^^Jh
xtkuu ckoUuh** ps baxzth Hkk"kkarj ^Jh xtkuu lekf/kP;k*
'krdegksRloh fnuh Eg.kts 11@09@2010 jksth gkrk
osxGsgh >kys rs R;kaP;kp Øisus- v‟kk ;k ekuq"kos‟kh
vkxG;kosxG;k izseG HkxoarkP;k Jh lR;lkbZP;k Jh pj.kh
d`rKrkiwoZd okgwu ?ksrkuk gks.kkÚ;k vkuankr lokZauh
lgHkkxh gksÅu R;kyk f}xq.kkar djkos- gh Jhpj.kh izkFkZuk-
t;lkbZjke t; Jhjke t; t; jke
fgeka‟kq nslkbZ 36&Mh] riksou
dkWEiysDl
t;&izdk‟kuxj]
ukxiwj & 440 025
eks- 09404089763
izFke v/;k;
eh dks.;k ,dkp ns’kkpk ukgh
^gs tx Eg.kts vfr fo‟kky vlk lekt vkgs- ;krhy izR;sd O;äh R;k
lektkph ?kVd vkgs( ek.kwl ek.klkdMs [kspyk tkrks] R;k
izsekus rks c/n vlrks( ,desdka‟kh vlysY;k ukrs laca/kkus---
rqEgh vkiys var%Üp{kw m?kMwu ikg.;kpk iz;Ru djrk vls
vk<Gsy fd loZ jk"Vª ,d vlwu R;kps uko vkgs ^ekuork*] /keZ
,d vkgs ^izsekpk* vkf.k gsp [kjs lR; gks;** ¼1½
^Å:ysnw&is:ysnw* ;k rsyxw 'kCnkapk vFkZ] ^eyk ukns‟k]
uk uko* nf{k.k vesfjdsrhy ^is:* ns‟khP;k ,dk efgysyk gtj
tckch fouksnksähus ckck mn~xkjys gksrs- vki.k dks.k
vkgksr rs tk.k.;kph izØh;k Eg.kts v/;kfRedrk! Lokeh lkaxrkr]
^^[kjs ikfgY;kl rqEgh rhu O;äh vlrk& Lor%yk rqEgh tls
ekurk ^rh*] rqEgkyk th brj nqljs ekurkr ^rh* vkf.k rqEgh
[kjks[kj th vlrk ^rh* ns‟k] uko] tkr&dqGh] o.kZ] /keZ] O;olk;]
/kunkSyr] ir&Bsoh] dqVqac] ukrh&xksrh] fe= eaMGh]
lektkrhy irizfr"Bk ;k lkÚ;k ckch nsgk‟kh laca/khr vlrkr vkf.k
R;kpk 'ksoV ekrhr gksr vlrks- v/;kfRed thou gs lkxjkyk
feGsi;Zar vusd fBdk.kkgwu tk.kkÚ;k vFkd izokgh unhlkj[ks
vlrs- rh unh] xq:Rokd"kZ.kkus ?kM.kkÚ;k dk;kZpk ifj.kke
Eg.kwu fulxkZus vkf/kp vk[kwu BsoysY;k ekxkZus tkr vlrs-
ekuoh thou lq/nk fnO; egklkxj:ih mxeL=ksrk‟kh foyhu
gksbZi;Zar ?kMr jkg.kkjk izokl gks;!**
(1) Satya Sai Speaks, Vol. VIII, Chapter 33 & 36.
iz'kkafrfuy;eP;k vkeP;k ifgY;k HksVhe/khy] 29 fMlsacj 1980
jksth ?kMysY;k] nqlÚ;k eqyk[krhr ckck Eg.kkys] ^vuqHko
?ks.;klkBh eh rqEgkyk vusd ns‟kkae/;s ikBfoys- vkrk
rqeP;klkBh txkrhy loksZRd`"B ns‟k&vkWLVªsfy;k&[kkl
fuoMyk vkgs-** loksZRd`"V Eg.kts vk/;kfRed fodklkP;k
n`"Vhus vfr‟k; lqanj vls eh ekurks- [kjks[kjp] vkEgh okLrO;
dsysY;k vusd ns‟kkaiSdh vkLVªsfy;krhy vkeP;k okLrO;kr
vkeph HkjHkjkV >kyh gksrh- vkf/k loZrksijh vkfFkZd
LFkS;Z vkf.k lqcÙkk ykHkwu vk/;kfRed fodkl ?kMw ykxyk
gksrk- vkrk] rhu n‟kds] LokfeaP;k izsekus vkf.k pkrq;Z
iw.kZrsus doVkGysY;k ekÖ;k thoukps flagkoyksdu djrk eyk
metrks; rks lkFk ns.kkjk nSoh gkr && thoukP;k [kkapk
[kGX;krwu BspkG.kkjs] mrkj p<kokps vrhmRlkgh prqjaxh
vkf.k ljrs‟ksoVh lek/kkukus r`Ir ikoysys] vls rs vk;q";
lkaHkkG.kkjk !
vk;qfoZKkukP;k f‟k{k.kkuarj vkf.k ek>s oS;ähd vk;q"; tls
vxzslj gksÅ ykxys rls ifjfLFkrhP;k cGtksjhus ek>s okLrO;
eyk ns‟kksns‟kh lrr gkyokos ykxr xsys- ns‟kksx.krh fQjr
vlrka ekÖ;k fuoklk ckcrhr] ukxfjdÙokrhy v‟kkLorrk vkf.k rRle
gky&vis"Vkae/kwu mn~Hko.kkjh dqpao.kk ;kauh ek>k lrr
ikBiqjkok dsyk gksrk-
fczVh‟k O;kIr eyk;ke/;s 1938 lkyh tUe >kysyk vlY;kewGs
eh lgtp fczVh‟k ukxfjd gksrks- tUens‟khP;k ,dkaxh
dk;|keqGs eyk rsFkhy tUefl/n vf/kdkj ukdkjY;k xsyk( vkiY;k
iwoZtkapk ns‟k lksM.;kph ikGh dfB.k ifjfLFkrhewGs
ekÖ;koj vkyh- fczVh‟k ukxfjdÙo vkckf/kr BsÅu]
vkWLVªsfy;kps ukxfjdÙo izkIr gksÅu 1975 lkyh frFks
LFkkf;d gksbZi;Zar ns‟kksns‟kh Bksdjk [kk.ks ekÖ;k
u‟khch gksrs] gsp [kjs- nqlÚ;k egk;q/nkP;k lekIrh uarj ek>s
vkbZofMy] okMofMy LFkkf;d >kysY;k flagyh ns‟kkr ¼vkrk
R;kyk Jhyadk Eg.kwu vksG[krkr½ ijrys- R;kaP;k toGhy
fczVh‟k izoklh dkxnksi=kP;k tksjkoj R;kauh vls dsys- 1959
e/;s o;kP;k 21 O;k o"khZ eh esfMdy dkWyste/;s f‟kdr vlrk]
ofMykaP;k bPNsfo:/n] ek>s fczVh‟k ukxfjdÙo lksMwu
flagyh ukxfjdÙo fLodkj.;kl eh udkj fnyk gksrk R;kps dkj.k
Eg.kts 1958 lkyh >kysY;k rkfeG Hkkf"kdkafo:/nP;k
oa‟kh;Rrk naxyh eh vuqHkoY;k gksR;k- R;k ikgwu
flyksue/khy vkiY;k HkforO;kojhy izÜufpUg ekÖ;kiq<s mHks
>kys gksrs-
f‟k{k.k o LukrdksÙkj baVuZ‟khi iw.kZ d:u flyksu ef/ky
fczVh‟k gk;dfe‟kuus fnysY;k fczVh‟k ikliksVZP;k vk/kkjs
1965 lkyh eh yXu d:u okMofMykaP;k flyksuyk jkejke
Bksdyk- vkeP;k toG rsOgk dsoG ek.k‟kh rhu ikSaM
ngkf‟kyhax ,o<s ijdh; pyu fnys xsys gksrs- lqjokrhP;k rhu
o"kkZi;Zar eyk o ck;dksyk flaxkiwje/;s] vfr'k; deh ixkj o deh
loyrhaP;k v‟kk vLFkk;h uksdÚ;k ek= feGr xsY;k- i.k vkepk
ukbZykt gksrk- rhp dFkk O;kolkf;d fuoMhph >kyh- brj
dks.kkykgh udks gksrs Eg.kwu vkoMr ulrkgh cGtcjhus eyk
^vukLFksf‟k;k oS|dkps*p dke djkos ykxys gksrs- nksu
o"kkZuarj eyk vtwu /kDdk lgu djkok ykxyk- dks.kR;kgh
ns‟kkps ukxfjdRo ulysyk vlk eh fcuk ukxfjdRokpk O;äh
gksÅu xsyks( dkj.k 1967 lkyh] fczVue/;s iwoZvkfÝdu
ns‟kkarhy ;sÅ ykxysY;k fuokflrkaP;k yksa<;kaeqGs]
fczVh‟k ljdkjus ,d ufou ^bfexzs‟ku* dk;nk vfLrÙokr vk.kyk]
R;k vk/kkjs fczVh‟k ikliksVZ ukxfjdRo vlwugh eyk fczVue/;s
izos‟k ukdkj.;kr vkyk-
^ukxfjÙojfgr* ifjfLFkrh laiq"Vkr vkyh rh eyk 1968 lkyh
vkWLVªsfy;kus nsÅ dsysY;k ^ek;xzaV fOglk*eqGs-
R;kP;kp cGkoj iq<s eh czhVue/;s tkÅu mPpf‟k{k.k ?ksÅ
'kdyks- fczVuP;k x`g[kkR;krQsZ vkEgkyk fczfV‟k ukxfjdÙo
o ikliksVZlq/nk iqUgk cgky dj.;kr vkyk- ijarw pkj o"kkZauh]
;qds lksM.;kpk fu.kZ; vkEgh ?ksryk dkj.k frFksgh ^Üosr
Åxzoknh la?kVukaP;k* vR;kpkjkpk fulVrk izlkn vkEgh
vuqHkoyk- 1972 lkyh vkEgh U;q>hy¡.Myk xsyks vkf.k rhu
o"kkZuarj ljgí vksykaMwu flMuh ;sFks iksgpyks- O;kolkf;d
;‟k izkIr d:u vkuankus jkgw ykxyks- i.k rks Qkj dkG fVdw
'kdyk ukgh- dkj.k 1980 lkyh vkeP;k vk;q";kr Lokfeaps
inkiZ.k >kys- loZp xks"Vh ,dk,dh cnywu xsY;k- iquÜp
vLFkk;hÙo vkeP;k okVh vkys- 29 fMls- 1980 e/khy
eqyk[krhr R;kauh vkEgkyk lkafxrys fd ngk o"kkZuarj
iqÍifrZyk rs ,d ^lqij Lis‟kkfyVh* gkWfLiVy lq: dj.kkj vlwu
vkWLVªsfy;k lksMwu R;kaP;k lsosr vkEgkyk :tw Ogkos
ykxsy-
ekxs ikgrk] 'kkys; thoukiklwup eyk cÚ;kp gky vis"Vk lgu
djkO;k ykxY;kps y{kkr ;srs- vYi‟kk feG.kkÚ;k fuo`Ùkh
osruke/;s ofMy vkeP;k nSuafnu xjtkp tserse d‟kkc‟kk
Hkkxow 'kdr gksrs- lq:okrhps f‟k{k.k [ksMsxkoh >kys vlys
rjh mPp f‟k{k.kkps osMs vk‟kkGHkwr LoIu eh mjk‟kh
ckGxwu gksrks- ofMykaP;k gykf[kP;k ifjfLFkrhewGs mPp
f‟k{k.kklkBh ofMykaph enr feG.ks 'kD; ulY;kewGs dqBsrjh
dkjdwuh dj.;kpk ek>k fopkj pkyw gksrk ijarw ifgY;k >VD;krp
eyk esfMdy dkWyste/;s izos‟k feGkY;kewGs] toGP;k
uksrsokbZdkauh enrhpk gkr ekÖ;kiw<s dsyk( vkEgh
ofMyksikftZr 'ksrhlq/nk fodyh vkf.k iSlk mHkk dsyk-
foÜofo|ky;kr izos‟k ?ksbi;Zar ik;kr lk/ks cwVgh ekÖ;ktoG
uOgrs- ,d 'kY;fpfdRld gks.;kps LoIu eh ckGxwu gksrks i.k
ekÖ;k uf‟kch nqljsp dkgh ok<wu Bsoys gksrs- ftFks dqBs
eh jkgr vls frFkyk ewG jfgoklh ulY;kewGs ijnsf‟k;kauk
iM.kkÚ;k e;kZnk ekÖ;k okV;kyk ;sÅu( QsdysY;k
rqdM;kaoj* eyk lek/kku ekuwu ?;kos ykxs- dks.krsgh ;‟k
feGfo.;klkBh eyk thokikM esgur djkoh ykxs- izR;sd O;äh ,d
fof‟k"V uf‟kc ?ksÅu tUekyk ;srs( ek>s vk;q"; Eg.kts
^foapokP;k ikBhojhy fcÚgkM* d/khgh ,dk tkxh LFkku v‟kD;!
okV.khyk lrrp v‟kh dqpac.kk vkY;keqGs eh vfr‟k; nq%[kh
vkf.k dkrkoysyk vls( ^ukgd cGhP;k cdÚ;kph Hkkouk eukr
lrr ?kj d:u vls! ;k lokZekxs dkgh nSoh gsrw vlw 'kdrks ;kph
FkksMh‟khlq/nk dYiuk eyk rsOgk uOgrh- lksu&pkanh]
lkekftd izfr"Bk feGfo.;k,soth v/;kfRed [kthuk xol.ks 'kD;
gks.;klkBh [kqí ijesÜojkus v‟kh ifjfLFkrh fuekZ.k dsyh vlsy
;kph dkgh eyk tk.kho uOgrh- Lokeh Eg.krkr] ^^eh
rqeP;ktoG vlY;kl rqeP;ktoG loZ dkgh vkgs-**
fpuh uoo"kZ lksgG;kP;k fufeÙkkus Qsczqokjh 1997 e/;s
iz‟kkarh ;sFks Lokehauh ân; gsykowu ns.kkjs ,d izopu
dsys gksrs] rs %
^^rqeps ân; gkp rqepk ns‟k gks;- laiw.kZ txr gs ,d fo‟kky dk;
okM;kizek.ks gks;- R;kr vusd nkyus vkgsr- rs izR;sd nkyu
Eg.kts ,d ,d ns‟k@jk"Vª letk- laiw.kZ tx gs ,dp ?kj vkgs gs
y{kkr ?;k- 'kfjjkP;k osGkosxG;k vo;okpk fopkj dsY;kl
'kfjjkrhy R;k loZ vo;okauk ekuoh ân; vO;kgr jä iqjoBk dfjr
vlrs- rj tj osxosxGs ns‟k Eg.kts osxosxGs vo;o ekuY;kl]
R;klokZaps iks"k.kkps dke dj.kkjs jä Eg.kts lR; vkf.k
uSfrdrk& uhrheÙkkiw.kZ okx.kwd! vkiY;kyk vls vk<Grs fd
iapkax vkf.k l.kokj ikG.ks ;kckcrhr ns‟kkns‟kkae/;s folaokn
ulrks- loZ ckchaP;k ewGk‟kh dk; vlrs rj ekuoh ân;- tsOgk
R;k ân;kr ,dhph & ^,sD; Hkkousph* ladYiuk O;oLFkhr :tsy
rsOgk ^ekuoh ,sD;* ;k o"kkZpk 'kqHkkjaHk gksbZy-** ¼2½
^eyk ns‟k ukgh* v‟kk okD;kpk vFkZ dks.;k ,dk fof‟k"V
ns‟kkcjkscj ek>k laca/k rksM.ks vlk foijhr gksrk dkek u;s- rj
rks ;k vFkkZP;k vxnh fo:/n gks;( ns‟kkaP;k HkkSxksyhd
ljgíh] ns‟k osxosxGs vl.;kpk ckg;kfo"dkj] R;k osxosxG;k
n‟kZfo.kkÚ;k d{kk b- vksykaMwu tk.;kph rh izØh;k
?kMfo.;klkBh dsysys rs vkokgu vlsy- ;s‟kw Eg.kkys]
^^ek.kwl dsoG vUukoj txr ulrks-** v/;kfRed iks"k.kkph lq/nk
frrdhp vko‟;drk vlrs ts.ksd:u foftxh"kq o`Ùkhus varjkRek
fujarj lÙ;kpk 'kks/k] ikBykxkizek.ks ?ksr jkghy- Qkj deh
yksdkauk vk/;kfRed vk;ke y{kkr ;srkr& letrkr- osxosxG;k
pkyhfjrh thou i/nrh] Hkk"kk] /kkfeZd foÜokl vkf.k :<h] ;k
lokZaef/ky vuqL;wr lw= vkgs ^lR;*( dsoG lR;] vkf.k rs lR;
gks; nso & ijesÜoj( nqljs frljs dkfggh uOgs-
(2) Sathya Sai Baba, Chinese New Divine Discourse at Kulwant Hall, February 13, 1997.
ns'kizse izkns‟khd ,duh"Brspk 'kks/k gk dkgh ekuokus
ykoysyk ukgh;- rks ,d fulxkZpk vfoHkkT; Hkkx vkgs] tho
okpfo.;kps ra= izk.kh txrkrlq/nk vki.kkal rs vk<Gwu ;srs]
tukojkaps dGi dls vkikiY;k d{kk cuohr vlrkr] n`< d:u tir vlrkr
gs vki.k ikgrksp- f}rh; egk;q/nkuarj lq/nk vki.k lkezkT;s
fo?kVhr >kysyh vkf.k gksr vlysyh ikgr vkgksr- VksG;kapk
mRd"kZ vkf.k ikMko] cy‟kkyhauh 'kähpk xSj va/kk/kqn
dsysyk okij ;kewGs brj tekrh vkf.k izkarh; gYys d:u >kysyk
loZuk‟k v‟kk xks"Vhauh tkxrhd bfrgkl Hkjysyk vkgs- loZ
dkgh vycsy vlY;kl] vkiys jk"Vª HkjHkjkV dj.kkjs vlY;kl]
vkiY;k pkj fHkarhP;k& ns‟kkP;k ljgíhP;k vkar vki.k vxnh
lqj{khr vlrks] vkjkekr vlrks vkf.k vkiY;k 'kstkÚ;kaP;k rqyusr
^osxGs* vlY;kph Hkkouk d:u ?ksrks- loZ izdkjps lkaxkMs
vkf.k jpuk vorh Hkksorh usLrukHkwr gksrkauk ikg.;kpk]
vfr‟k; fcdV ifjfLFkrh loZ= vl.;kpk vlk dkG] ^vkrk ;kP;k uarj
dk; ok<wu Bsoys vkgs * vlk izÜu dj.;klkBh vrh ;ksX; vlkp
Eg.kkok ykxsy- vkiYkk xzg gk lokZapkp vkgs vkf.k R;kar
lokZauk O;ofLFkr okVwu ?ks.;klkj[ks cjsp dkgh vkgs- ;k
lR;kph tk.kho vkrk yksdkauk gGwgGw gksÅ ykxyh vlwu]
tylaink] oulaink] egklkxj] vUu/kkU;] ok;qeaMGkph izr b-
cÚ;kp xks"Vhps vfr‟k; dkGthiwoZd] dkVsdkji.ks laxksiu
gksÅu tiys tk.ks vko‟;d vkgs gs R;kauk iVw ykxys vkgs-
Hkk"kk t‟kk ,desdkar felGY;kuh iDo vkf.k ekSyhd gksr
vlrkr] r}rp gYys&p<k;k fdaok brj xks"VheqGs] ,desdk‟kh
laidkZr vkY;k dkj.kkLro lektkus lq/nk mÙke rs loZ vkRelkr
dj.;kph dyk f‟kdwu ?ksryh vkgs- Lokra=;~ izkIrh uarjgh
tuekulkaP;k vk‟kk&vkdka{kkaph iwrhZ [kÚ;k vFkkZus >kyh
ulY;kpsp vk<Grs- izR;sd ns‟k R;kewGs ikSokZR;ikfÜpekR;
eqY;kaps ,d ladjhr jk"Vª cuwu jkfgY;kpkp vuqHko ;srks-
vk/;kfRed tkx`rh ?kMowu vk.k.;klkBh yksd‟kkgh gs ,d
v/kZfodlhrp vls ra= okijys tkr vkgs- ijLijkaoj voyacwu
jkg.;kf‟kok; xR;arj ulY;kps Li"V >kys vkgs-
yWVhu Hkk"ksr ,d Eg.k vkgs] Vox Populi Vox Dei ¼OgkWDl
ikWI;qyh OgkWDl MsbZ½ % ^tulkekU;kapk vkokt gk
nsokpkp vkokt gks;*- yksd‟kkgh [kÚ;k vFkkZus dk;Zjr
gks.;kl vko‟;d vlk vk/;kfRed cny l/;k rjh ?kMwu ;sr ukgh
vkgs- /keZ] tkr] Hkk"kk] uSlfxZd laink] 'kL=kL=s ok brj
HkkSfrd 'kähapk fodkl] ;kaP;k ek/;ekrwu uOgs rj dsoG
vk/;kfRed tk.khosrwup [kjh yksd‟kkgh veykr ;sÅ 'kdrs- R;k
n`"Vhus ikgrk] loZ ns‟kkaph l|%fLFkrh gh vk/;kfRed
laosnukaps lfeJ xqaMkG;kizek.ks vkgs- ekuorsph tk.k
vlysY;k usR;kauh mPp ewY;kaP;k ladYiukauk ifjiDork
vk.k.;klkBh lrrp y<k fnysyk vkgs- [kjk[kqjk cny ?kMwu ;srks
rks O;äh O;fäP;k ân;krp- dkj.k ân;p R;kpk [kjk ns‟k vkgs-
vk/;kfRed fopkjkaP;k vuq"kaxkauh ?kMwu ;s.kkÚ;k
cnykaP;k lanHkkZr jk"Vªh;rk] ikliksVZ] tUenk[kyk]
tUeLFkku] ewG&xko&ewGns‟k] l|%fuoklLFkku b-
xks"Vhauk eqGh vFkZp mjr ukgh-
^^tUe&e`R;q ulysY;k ije‟kkarhP;k lkezkT;kdMs tk.kkjk jLrk
^osn* nk[kohr vlrkr- phu] jf‟k;k] vesfjdk b- ns‟kkacíyph
ekfgrh yksd f‟kdrkr( iWflfQd Tokykeq[kh rlsp vkd~ZfDVd
e/khy csV lewg b- ph lq/nk R;kauk tk.kdkjh vlrs- ijarw
vkiY;k Lor%P;k varjaxkcíy R;kauk rlwHkjgh Kku ulrs- rls
izR;sdkyk iapdks"k vlrkr] ijarw ckg;kax&HkkSfrd
iksrMh&T;kyk vki.k 'kfjj Eg.krks&R;kph dk; rh tk.kho vlrs- rh
lq/nk vxnh <kscG ekukus&R;kps laiw.kZ Kku ulrsp- brj
xHkZikrG;kcíy R;kaps laiw.kZ vKku vlrs- ts dsoG HkkSfrd
dks"kkP;kap tk.khosus xqjQVysys vlrkr rs Eg.kts dke]
okluk vkf.k yksHk ;k =;haP;k gkikiysY;k ewfrZ vlrkr-
vk‟kkr`".ksP;k izR;sd >ksD;kcjkscj rs ygjr jkgrhy- vkiY;k
Lor%ef/ky vuuqHkwr fnO;Ùokrwu mn~Hko.kkÚ;k
ln~xq.kkaP;k vHkkoh R;k LoSjkpkjkyk R;kauk Dofprp osl.k
?kkyrk ;sbZy-**
vkiY;k Lor%cíyps lR; tk.kwu ?;k Eg.kts ;k 'kfjjkykp vkiysi.kk
eku.ks rqEgh lksMw 'kdky- rs rqEgkyk jksx&eqDr djsy-
rqEgkyk laiw.kZ 'kkarh feGsy-** ¼3½
gs 'kfjj Hkys dks.;k ns‟kkps vlsy ijarw R;krhy vkRek gk
ns‟kkrhr gks;- rks nso vkgs-
uk dksdk Å: ysnw % eyk ns‟k ukgh-
f}rh;k/;k;
ukdksdk is: ysnw
eyk oko ukgh-
loZ ^R;kaphp* ukes gksr vls ,dgh uko ukgh ts ^R;kps*
ukgh-
(3) Satya Sai Speaks, Volume IV chi 2 p.12 & Baba .The Breath of Sai p.121.
^^R;kps uko ukgh vls ,dgh uke ukgh- ijesÜojkph izkIrh d:u
?ks.;klkBhp vkRek 'kfjj /kkj.kk djrks( rks ijekRekp vkRE;kpk
[kjk L=ksr vkgs- Eg.kwup ltho izk.;kar] ekuo tUe feG.ks gs
vfr‟k; uf‟kcoku vlY;kps ekurkr--------- uke vkf.k :ikadMs
rqEgh ikgrk Eg.kwu rqEgkyk txkr }Sr vk<Grs= rqEgh tj R;k
ukek&:ikP;k iyhdMs ikgky rj rqEgkyk v}Srp vk<Gwu ;sbZy-
** ¼1½
Ukdksdk is: ysnw % eyk uko ukgh- eh vkiY;k ukokpk fopkj
d: ykxyks rsOgk vls y{kkr ;srs dh] ;k fouk‟kh HkkSfrd txkrhy
^lalkj*kr dk;Z‟khy vl.kkÚ;k 'kfjjkyk yVdkfoysyh rh ,d ^uacj
IysV* vkgs- [kjs uko vkgs- ^vkr jkg.kkjk* tlk pkyd vkr clwu
eksVj xkMh pkyforks- gs uÜoj 'kfjj Eg.kts e`R;wuarj /kqGhr
felG.kkjs vls d`rh‟khy okgu vkgs- lw{e 'kfjj gs vuqHkokaps
okgu vlwu] e`R;quarjP;k ^dkj.ke;* 'kfjjkyk fpdVwu] rs iq<hy
izoklkr vxzslj gksr tkrs- ckck Eg.krkr( ^^rqeps ewG uko
vkgs ^vkRek*- Bsoysys uko vlrs nsgkps-** ekÖ;k tUe
nk[kY;kojhy ek>s uko vkgs ljouiou] tUe osGh Bsoysys
ekÖ;k ofMykaps uko gksrs osGwfiYybZ % gh nksUgh
ukos] rkfeG f‟koiaFkha;kauh ^lqczge.;a* g;k nsokP;k
BsoysY;k brj ukekaiSdh gksr- Eg.kwu ^osGwfiYybZ
l[k.kkiou* vls ek>s laiw.kZ uko vkf.k FkksMD;kr Eg.kts
^Ogh- ljo.kk iou vls- R;k dkGh] fganwe/;s izFke
uko&‟ksoVps uko] v‟kh i/nr uls- izR;sd O;ähps ^R;kps*
fdaok ^frps* vls Bsoysys] Qkjrj Qkj vksG[k pkaxY;k rÚgsus
iV.;kdfjrk ^;kapk iq=@iq=h* v‟kh
(1) Satya Sai Speaks, Vol. IV ch 30 & Divine Discourse Also, Prema-Vahini.
i/nr vls- dqGkps uko] izFke uko] f[kzÜpu fdaok Bsoysys
uko gh i/nr ikfÜpekR; :<hae/kwu ?ksryh xsyh-
1974 e/;s U;q>hy¡Me/;s eh ^O;olk;* djr gksrks rsOgk
^osGw fiYybZ* l[k.kicu* vls ftHksph dljr ?kMfo.kkjs uko
vO;kogkjhd okVw ykxys] Eg.kwu v‟kkldh;fjR;k eh ^lkjk iou*
vls uko FkksM;k fnolkalkBh ykow ykxyks] ijarw ^U;q>hy¡M
esfMdy dkSafUly* us R;koj vk{ksi ?ksryk- Eg.kwu ex
dk;ns‟khjfjR;kp ek>s uko cnywu & ^lkjk osGw fiYybZ iou*
vls dsys- ^lkjk* ek>s izFke uko vkf.k ^iou* gs 'ksoVps uko]
ofMykaps ^osGwfiYykbZ* gs ek>s e/; uko vkf.k ^ou* ;k
v/kZ&ukokyk eh taxykr ikBowu fnys & ^ou* ;k 'kCnkpk
vFkZ taxy vlk vlrks uk ! R;kosGh ^iou* gs ok;qnsokaps
nqljs uko vlY;kps eyk ekfgrgh uOgrs- oS".koiaFkh
guqearkyk ^iou*iq= Eg.kwu vksG[krkr- ^lkjk* gs uke
ikfÜpekR; txrkr L=hps uko Eg.kwup vksG[krkr- Eg.kwu ts
eyk izR;{k tk.kr ukghr rs eyk] eh efgyk vlY;kpsp ekurkr-
nqlÚ;k ns‟kkr xsY;koj ^dkj*pk uacj lq/nk cnyrkr- rlsp
ekÖ;kgh ckcrhr ?kMwu vkys- U;q>hyaMP;k [kkrsikuh ek>s
uko ^lkjk osGwfiYybZ iou* vls nk[ky gksÅu xsys! rjhgh
^okgd* vlysyk tks ^vkReka] rks ek= rksp rks vkgs tks
lq:okrhiklwu gksrk !
tUeosGh izR;sdkpsp ckjls gksÅu uko Bsoys tkrs- cÚ;kp
t.kkauk vls okVr vlrs fd R;kaP;k ukokyk fof‟k"V vFkZ vlwu
R;k O;ähcíy cjsp dkgh lkaxwu tkrs- vki.k vkiY;k ^dkj*yk
lq/nk oS;ähd vad nsrksp fd ukgh] 'kD; >kY;kl ! r‟kh rh uacj
IysV vlrs vkiyh] vkiY;kyk rs vkoMks fd ukoMks] rs lR; vkgs-
uotkr ckGkps uko Bsorkauk vkbZofMy vkiY;k fuoMhpk
dlksf‟kus mgkiksg djrkr vkf.k brjkauk R;kph tk.kho d:u nsr
vlrkr- vkf.k ex vusdk iSdh ,d uko vR;ar dkGthiwoZd fuoMys
tkrs- ckyo;kr&fd‟kksjo;karp vkiY;k ukokyk] R;kP;k vFkkZyk]
O;qRiÙkhyk izR;sd t.k vxnh fcyxwu vlrks vkf.k R;k
ukokauhp lacks/ku dsysys R;kauk vkoMrs- O;ähP;k
ukokyk rlk [kkl vFkZ vlrks] ,[kknk vFkZiw.kZ lans‟k&fopkj
R;krwu izdV gksr vlrks- nq"V nqykZSfdd O;ähps uko
Dofprp ckGkyk ns.;kr ;srs- JhjkekP;k dkykof/krhy ,d izlax
vkiY;k izopukrwu nsr vlrk] Lokeh Eg.krkr(
^^dSd;h fdaok eaFkjk ukos vlysyh ,drjh L=h rqEgkyk
vk<Grs dka ^dkS‟kY;k* ukokP;k fL=;k t:j rqeP;k ekfgrhr
vlrhy] i.k dSd;h fdaok eaFkjk---- eqGhp ukgh- nzkSinhoj
okbZV utj Bso.kkÚ;k dhpdkus 'ksoVh Hkhek gkrh vkiyk
uk‟k vks<owu ?ksryk- fdpd v‟kk ukokpk dks.kh rqEgkyk
vk<Grks dka ,dgh ukgh- nqoZpuh] nq"d`R; dj.kkjs vkf.k
okbZV utj ckGaxysY;k v‟kk O;ähaP;k ukokauk ;k txkr
Fkkjkp ulrks** 2½ iksFkh&iqjk.ks] nso] iq.;kRes] lk/kqlar
rlsp okafPNr xq.k] ln~xq.k v‟kk xks"Vha‟kh ukrs tksM.kkjh
ukosp vuar dkGkiklwu fuoM.;kr ;sr vlysyh vk<Grkr ikÜpkR;
laLd`rhr lq/nk] ck;cye/khy rlsp yWVhu] xzhd] ghczw ;k
Hkk"kkaef/ky T;k ukokapk laca/k ifo= ijesÜojkP;k ukok‟kh
vlrks rhp ukos vfr‟k; yksdizh; vlY;kps lrr fun‟kZukl ;srs-
tkWu] tsgksok% gk d`ikGw gksrk- ,MoMZ %& lkS[; ewfrZ(
vWuuh&dqekjh ¼ekrk½ esfjph vkbZ vkf.k
(2) “The Ramayana is the very essence of the vedas” Divine Discourse, 2 April 2001, Samathana Sarathi, May, 2001 p137
lsaV&vWuuhP;k vkBo.khlkBh Bso.;kr ;srs½- vjch
ukokae/kwugh eksgEen iSxacj vkf.k brj eqLyhe larkph
vkBo.k d:u nsrkr v‟kh ukos %& vCnqYyk & vYykpk lsod]
Qkfrek % iSxacjkaP;k iRuhps ¼Lej.k d:u nsrs½] fganqph
ukos cgqrka‟kh nSoh vorkjkaph vlrkr-
O;kogkfjd n`"V;k ikgrk] ek>s uko Eg.kts ekÖ;k vkRE;kP;k
pyu oyukph tk.kho d:u ns.kkjh ;k 'kfjjkoj yVdoysyh ijokuk
ikVh gks;- ekÖ;k nsg:ih eksVjxkMhpk ^eh* pkyd vkgs-
vkf.k ;kiwohZP;k vusd tUeh v‟kk vusd eksVjxkM;k ^eh*
pkyfoY;k vkgsr- dkrMh Eg.kts R;k dkjoj p<foysY;k jaxkpk
Fkj vlwu thHk Eg.kts Hkksa&Hkksa okt.kkjk Hkksaxk vrh
cksy.;kewGs rh brj dlY;kgh rqyusr vf/kdp ladVkr ikMr vlrs-
ek>s [kjs vkf.k ewG uko vkgs ^vkRek*-
gs 'kfjj Eg.kts dk; Lokfeauh ;kps mÙkj fnys vkgs- %
^^[kjs ikgrk] ek.kwl Eg.kts dsoG nsg uOgs- R;k nsgkP;k
vkr ^tks* vlrks rks ^rks* vkgs- ;k ujnsgkr okl dj.kkjk vkf.k gk
nsg ;kaP;kr ,d vfr‟k; toGpk laca/k vkgs- ckg; nsgkeqGs
uOgs rj R;k nsgkr ol.kkÚ;k ifo= rÙokeqGs rqEgkyk [kjh
lq[k‟kkarh ykHkw 'kdsy-
^^ts ts loZdkgh vR;qÙke rs rs Eg.kts ^nsoÙo*] rs lk/;
dj.;klkBh gs 'kfjj gks;- {k.kks{k.kh >htwu eksMwu v‟kä
gks.kkjs vkf.k iqu% iqUgk cka/kys tk.kkjs vls votkj Eg.kts
gs 'kfjj! ofMy eksB;k vfHkekukus lkaxrkr] ^ek>k eqyxk vxnh
yodj ok<rks;*- ijarw [kjs rj R;kps vk;q"; tynxrhus {kh.k gksr
tkr vlrs- bZÜojkph izkfIr dj.;klkBh ek= gk nsg vfr‟k;
ekSYoku vkgs- ekuoh 'kfjj dkgh rqPN oLrq uOgs- rs
bZÜojkP;k eafnjklkj[ks gks;- R;k ifo=] fnO; eafnjkr
ekuonsgkr&rst%iqat ^vkRek* okl d:u vlrks- izR;sd unh t‟kh
ljrs‟ksoVh leqnzkyk tkÅu feGr vlrs r}rp] ekuoh thoulq/nk
fnO; lkxjkr foyhu gks.;kP;k /;s;kus izokghr&izsjhr&>kysys
vlkos** ¼3½
ek>s 'kfjj ifo= vkgs] vls eh dls ekU; djkos Lokeh [kqí
lkaxrkr R;kizek.ks] 'kfjjkpk lrr Úgkl gksr vlrks] R;kph lrr
ejEer dj.sk vko‟;d vlrs] LoPNrk djkoh ykxrs] [kkÅ ?kky.ks]
tksM&tkM] MkxMqth] foJkarh] O;k;ke bR;kfn xjtkaph
ekfydkp lairk lair ukgh- MkWDVj vlY;kewGs lrr eksMr&Úgkl
gksr jkg.kkjh vusd 'kfjjs eh ikgrp vkyks vkgs- R;kewGs
:X.kkyk gks.kkjs nq%[k ;kruk ikfgys fd gk nsg nSoh vkgs
gs eku.ks vfr‟k; dfB.k okVrs( vktkjh&vi?kkrh 'kfjj vxnh
R;kP;k fo:/n vlY;kps tk.kors-
^^nsg lrr ok<rgh vlrks vkf.k R;kpk {k; lq/nk lrr gksr vlrks-
ftok.kw&lw{ek.kw vktkjkaps&O;kf/kaps rks ekgsj?kj vkgs-
jksxjkbZ& v‟kkafr] ukfoU;&oSfp«;] fHkrh&dqrqgy ;kaps rs
olrhLFkku vkgs- v‟kk ;k uÜoj dpdM;kyk dks.kh fcyxwu dlk
jkgw 'kdrks dks.;kgh {k.kh R;kpk uk‟k gksÅ 'kdrks-
,[kkna&nqlÚ;k vo;okf‟kok; lq/nk rks ftoar jkgw 'kdrks- i.k
izk.kok;q ?ks.ks tls Fkkacrs rls 'kfjjkps fo?kVu gksÅ ykxrs-
;kpkp vFkZ] gk nsg Eg.ktsp loZLo vls ekuwu pky.kkj
(3) „Baba, The Breath of Sai, pp 226 & 229.
ukgh- nso ;k 'kfjjkr vlrks] rks ckgsj dk<Y;kl 'kfjjp mjr ukgh-**
¼4½
Ckkckaph f‟kdo.k bFksp Fkkacr ukgh- ekuokpk vk/;kfRed
nsg vkf.k uÜoj&nsg ;kaps foospu rs djrkr- vkf.k euq"; izk.kh
Eg.kts bZÜojh fufeZrhrhy peRdkj vlY;kpk lk{kkRdkj ?kM.ks
lq: gksrs( T;kyk nsok&O;frfjDr nqljs dkgh ukekfHk/kku
ukgh- ;k NksV;k‟kk iqfLrdsrhy e;kZfnr i`"Vkae/;s iznh?kZ
mgkiksg dj.;kpk ek>k ekul ukgh] ek= ekuoh fnO;Ùokph
?kM.k LrjkLrjkauh d‟kh fodlhr >kyh vkgs R;kph >yd
ckckaP;k x:M iqjk.kkojhy foospukrhy iq<hy mrkÚ;ko:u Li"V
dYiuk d:u nsrs vls Eg.k.ks ;ksX;p Bjsy- ^^tls] pØke/;s
vkÚ;kaP;k ek/;ekrwu ckg;ckaxMh i;Zar mtkZ izokfgr gksrs
R;kizek.ks izk.ke; 'kfjjkP;k lgk Hkkxkae/;s esanw o
es:naMkrwu izk.kmtkZ izokghr gksr vlrs- gkrik; oxGrk euq";
nsg gk vaMkd`rh vlrks- ;k vaMkd`rhP;k m/oZe/; fBdk.kh
ckg; Fkjk‟kh ,d iksdGh vlrs R;kyk vki.k VkGw vls Eg.krks rh
uotkr f‟k‟kwe/;s Li"V fnlr vlrs o dkykrjkus Hkjyh tkrs- ;kp
Hkkxkr vk/;kfRed 'kfjjkph lq/nk iksdGh vlrs- ;k iksdGhrwu
nsg/kkjh vkRek rs 'kfjj lksMwu xsY;kl( rks ¼vkRek½
HkkSfrd txkrhy loZ ca/kus rksMwu tkrks vkf.k dkykarjkus
Lor% nso curks- ;k vk/;kfRed nsgkrp lkjh foÜos] R;krhy
nÚ;k[kksÚ;k] ioZr] egklkxj] csVs] panz&lw;Z vkf.k xzgrkjs
loZ dkgh mifLFkr vlrkr- ;kp nsgkyk lgk pØslq/nk vlrkr-
laiw.kZ foÜokps ts ts xq.k/keZ lkafxrys xsys vkgsr rs lkjs
g;k vk/;kfRed 'kfjjkr olr vlrkr-
(4) „Baba, The Breath of Sai, pp 247.
ej.k vkY;koj LFkwy nsgkpk e`R;w gksrks i.k tks lq{ensg
vlrks rks thoarp vlrks vkf.k thokRE;kcjkscjp e`r 'kfjjkrwu
fu?kwu rks dkyLFkykarjkP;k izoklkr vxzslj gksr tkrks- rks
lq{kkRek gk oS;fäd Eg.kts O;ähln`‟k vlY;kewGs] O;äkrwu
vO;äfoÜokr vuarkr foyhu gksbZi;Zar R;kpk uk‟k gksr ukgh-
pkSÚ;ka‟kh y{k ;ksuhiSdh ^ijesÜojp lokZapk vkRek vkgs*
;kph fdaok gh tk.kho dsoG ekuo tUekrp feGrs vkf.k ekuop
ijesÜj izkIrh d: 'kdrks g;k lR;kph tk.kho gksÅ 'kdrs-
v‟kk fnO;izdk‟kkus feG.kkjk mtkGk vlrkauk] ,dk {kqnz
ukokpk BIik Eg.ktsp O;ähph [kjh vksG[k vls dls Eg.krk
;sbZy
v‟kk fnO; KkukP;k izdk‟k&>ksrkr] ,dk {kqnz ukokpk BIik
Eg.ktsp O;ähph [kjh vksG[k vls dls Eg.krk ;sbZy R;k uÜoj
BII;kph tk.kho] fniowu Vkd.kkÚ;k fnO;&Hkxor KkukP;k
>ksrkr va/kwd >kY;kl uoy rs dk; R;k vkReKkukph ns.kxh
vki.kkal ^eh [kjk dks.k o dk;* ;kP;k tk.khosi;Zar iksgp.;kl enr
djrs-
^^eqykaph ukos Bsorkauk df/k df/k vkbZ&ofMykaP;kr
erHksn gksr vlrkr- ijarw ek.klkps [kjs uko vkgs ^ve`riq=*-
izR;sd O;äh gh ^ve`riq=* gks;- mifu"kns lq/nk ekuokyk
R;kizek.ks ekuwu lacks/krkr % ^e`R;qat;kP;k iq=kauks]
rqEgh loZ ve`riq= vkgkr&vu`riw= ¼vlR;iq=½ uOgsr- tks
ve`r iq= vkgs rks cny vkf.k e`R;qewGs fodkjhr gksr ulrks-
[kjks[kj fujarj vfouk‟kh rÙokP;kp rqEgh ltho ewrhZ vkgkr-
R;k mPp ukokyk vuql:u rqeph jkg.kh vlkoh- ofMy/kkÚ;kauh
uotkr f‟k‟kqauk fnysY;k ukokar Qkj eksBk vFkZ vkf.k vk‟k;
Hkjysyk vlrks- ojojpk ck"dGi.kk R;kar ulrks- rqEgh loZ
e`R;qat;kps iq= vkgkr- R;kph lrr tk.kho jkgw |k-**¼5½
lokZr egku lsok dks.krh dkfg Eg.krhy] xksjxfjckaph&
fiMhrkaph lsok! ;qok esGkO;krhy] 30 tkus- 2010 jksth
iw.kZpanz lHkkx`gkr fnysY;k izopukr Lokehauh lkafxrys] fd
;qokr:.kkbZus ^vki.k dks.k vkgksr* ;kpk 'kks/k ?ks.ks lokZr
eksBh lsok vkgs-
^^dks.khgh uko ?ksÅu tUekyk ;sr ulrks- tUekuarj vkbZ
ofMy uko nsr vlrkr- loZ t.k [kjsrj vkRekp gksr- vkRE;kpk
Lor%pk fof‟k"V vkdkj ulrks- ÜoklksPNoklkph] Eg.kts
lks·ge~ph] izØh;k O;ähpk izk.k vls i;Zar pkyw jkgrs- ;kpk
vFkZ izR;sd t.k fnO; psrukp vkgs- rqEgh nso vkgkr-
nsokaph osxosxGh ukaos lq/nk dYiusrwu fuekZ.k >kyh
vkgsr- jke] d`".k] f‟ko ;kaph fp=s jfo oekZP;k dYiusrwu ln`‟k
>kysyh gksr! R;kus R;kauk Lor%P;k MksG;kauh ewrZ:ikr
ikfgys gksrs dk; uDdh ukgh] uk&fgp! dks.kh rqEgkyk uko
fopkjY;kl lkaxk] ^vge~ czãkLeh*] ^rÙoe~ vlh*]
v;ekRekczã*- rqEgh Eg.krk gk ek>k nsg vkgs- R;kpk vFkZ]
rqEgh vkf.k rqepk nsg gs fHkUu&fHkUu vkgsr- rqEgh
Eg.krk] ^gs ek>s eu vkgs* ;kpk vFkZ rqEgh vkf.k rqeps eu
fHkUu fHkUu vkgsr- ex rqEgh dks.k vkgkr! v‟kk fjrhus
i`PNk djk- lokZr eksBh&egku lsok rqEgh d: 'kdky rh Eg.kts]
rqEgh dks.k vkgkr gs tk.kwu ?ks.ks! Lokeh vkf.k rqEgke/;s
dkgh Qjdp ukgh- Lokeh ;k [kqfpZr clys vlrhy vkf.k rqEgh
¼frFks½ tehuhoj] ijarw gs loZ e`xtG gks;- lR; gs vkgs fd eh
Eg.kts rqEgh vkgkr vkf.k rqEgh Eg.kts eh-**
ukdksdk is: ysnw % eyk uko ukgh-
(5) „You are, the children of Immortality Divine Discource, Sanathan Sarathi, April 2005 pp 103-104.
r`rh; v/;k;
ukdksdk tkrh ysnw
eh dks.;kgh tkrhpk ukgh
QDr ,dp tkr ekuorsph
eh] vusd ns‟kkr okLrO; dsY;keqGs frFks vktgh okaf‟kdrk
?k`.kk] o.kZokn] tkrh;okn] lÙkspk xSjokij] ;k xks"Vhapk
p{kqoSZlR;e~ vuqHko ?ksryk vkgs- ckGi.kkiklwu eh d/kh
O;äh ln`‟k Hksn Hkko ckGxysyk ukgh- lÙkk/kkjh ok
LFkkuh; tkrh&oxkZpk ?kVd ulY;kewGs eyk ek= ,dnksu
osGk tkrh; naxyhapk =kl lgu djkok ykxyk gksrk- lektkpk
lerksy dkckMd"VkaP;k la;qähd foHkktukrwu jk[k.;klkBh
lq:okrhyk tkrhO;oLFkspk mn; >kyk- Hkxon~xhrsr ;kyk
^o.kZO;oLFkk* vls lacks/kys vkgs- ijarw dkykP;k vks?kkr
O;oLFkspk brdk xSjokij dsyk xsyk fd lektkP;kp dkgh
?kVdkauk ^xqyke* vFkok ^vLi`‟;* eku.;kr vkys-
v‟kk rFkkdFkhr vLi`‟;kauk egkRek xka/khuh ^gfjtu* vls
lacks/ku fnys- ^gfjtu* Eg.kts nsokps yksd- czkã.kkais{kk
fdaphr ,dLrj deh v‟kk osYykGk tkrhps ek>s vkbZ&ofMy-
ijarw uhp tkrhP;k yksdka‟kh R;kapk O;ogkj usgeh
lkSgknZiw.kZ vls- eafnj ok czkã.kkapk R;kauh d/kh ckÅ
d:u ?ksryk ukgh myV i{kh rs Dofprp eafnjkr tkÅu iwtkvpkZ
djhr vlr- rs vfr‟k; f‟kLrizh;] rÙouh"B vlwu ijksidkjh vkf.k
lnkpkjh vlsp gksrs- o.kZ ok tkrhoj vk/kkjhr dks.;kgh izdkjpk
HksnHkko R;kauk ekU; uOgrk- tkrka/kGs i.kkrwu fuekZ.k
gks.kkjs vKku o gsds[kksji.kkpk izlax fMlsacj 1982 e/;s
?kMwu vkyk- LokfeaP;k lkfUu/;kr rhu vkBoMs jkgwu
vkY;kuarj eh vkf.k ek>h iRuh vkWLVªsfy;kyk ijrr gksrks-
ekxkZr dkgh fnol vkeP;k Jhyadsrhy iwoZtkaP;k xkoh ekÖ;k
cfg.khdMs vkEgh mrjyks- ckckaP;k xks"Vh ,sd.;klkBh
'kstkjiktkjps cjsp yksd vkeP;kdMs vkys- R;kr ,dk eafnjkpk
iwtkjh lq/nk gksrk- vkEgh Hktu dsys o 'ksoVh xk;=h ea=kpk
ti dsyk-
vkEgh czkã.k lektkps ulY;kewGs] vkepk ozrca/k >kyk
ulY;kewGs vFkok dks.kk czkã.kkus vkEgkyk ea=fo/kh
f‟kdfoys ulY;keqGs vkEgh dsysyk xk;=hpk ti R;k iqtkÚ;kyk
dkgh :pyk ukgh- ,joh rks ,d lqLoHkkoh ln~x`gLFk vlwu
R;kpk vkeP;k dqVwack‟kh pkaxyk laca/k gksrk- R;kyk
R;kewGs vkeph dkGth okVw ykxyh- rsOgk eh R;kyk
letkowu lkafxrys fd xk;=h ti dj.;kph vuqHkrh ckckauh
lokZauk fnyh vlwu fL=;klq/nk xk;=h Eg.kw 'kdrkr- vOo;kj
ukokpk izkphu dkyhu rkfeG iaMhr lardoh Eg.krks] ^^txkr
Qä nksup tkrh vlrkr]** txkr Qä [kÚ;k nksup tkrh vlrkr- ,dtkr
v‟kkaph T;kauk gsosnkos ulrkr] R;kaph okx.kwd vkn‟kZ
vlrs] R;kauk furheÙsph pkM vlrs- vkiY;k /ku laiÙkhrwu xksj
xfjckauk enr d:u R;kaP;k‟kh izseGi.ks vkf.k lkSgknZiw.kZ
okx.kwd Bsorkr- nqljh tkr v‟kkaph fd ts rls okxr ukghr-**
cky o;kiklwup ekÖ;k ofMykauh fnysyh ln~xq.kkaph nkSyr
feGwu R;k okrkoj.kkr ok<Y;keqGs eh osGksosGh
nqcZykauk enrhpk gkr fnysyk vkgs- vFkkZr R;keqGs eyk
Lor%ykgh cÚ;kpnk vMp.khr iMkos ykxr vls- o.kZHksn]
tkrhHksn] /kkfeZd dkj.ks b- eqGs dks.kkoj vU;k; gksrkauk
fnlY;kl eh R;kpk Li"V fu"ks/k dfjr vls- R;kewGs cjspt.k ek>k
nq%Lokl dfjr vlr- ;kckcrhr ekÖ;k iRuhps lq/nk fopkj ekÖ;k
lkj[ksp vkgsr- vkEgh flaxkiwjyk vlrkauk] Eg.kwup vkepk ,d
vLi`‟; fe= dksyacksgwu ;sr vlrkauk vkeP;k nksu o"kkZP;k
eqyhyk ekÖ;k vkbZP;k ?k:u R;kP;kcjkscj ikBfo.;kl lkax.ks
vkEgkyk eqGhp xSj okVys uOgrs-
fganq iqjk.k‟kkL=kae/;s o.kZu dsY;kizek.ks pkSÚ;ka‟khy{k
;ksuh iSdh QDr euq"; ;ksuhrp pkeMhpk jax] izns‟k
cksyhHkk"kk] laLd`rh] pkyhfjrh b- e/;s lokZaf/kd oSfo/;
vk<Grs- brj izk.kh txrkr rs izdkj lkiMr ukfgr- ek.kwl tso<k
tkLr ^gq‟kkj* rso<k tkLr vlfg".kw vk<Grks- frrdk tkLr folaokn
rks fuekZ.k dfjr tkrks- ,o<s vlwugh fulxkZus ?kMfoysyh
ijeksPp ^d`rh* Eg.kwu ekuokdMs ikfgys tkrs-
euq"; tkrh gh txkrhy dsoG ,dp tkr gks;] ftyk vkRE;kph
laosnu 'käh ykHkyh vkgs- dsoG euq"; izk.khp lkjklkj fopkj
d: 'kdrks- ;k tSoh foÜokP;k ifydMs tkÅu /;ku ;ksxk}kjs
ijerÙoka‟kh laca/k lk/k.;kps ra= lq/nk R;kyk voxr >kys vkgs-
{kkj&rÙokaiklwu lqjokr gksÅu ouLirh vkf.k izkf.k txrkrwu
gksrk gksrk] yk[kks vjcks o"kkZiklwu lq: vlysyh mRiÙkh
ekuoh; :ikr vkiY;k ijeksPp fcanwoj iksgpysyh fnlr vlrkaukgh
txkrhy vla[; yksd vtwugh dsoG ckg;:ikP;k pØO;qgkr
xqarysys] {kqnz Hksnk&HksnkaP;k HksaMksG;kr
xqjQVysys vkgsr!
Hk;] izknsf‟kd vjsjkoh vkf.k cpkora=] tekoizo`Ùkh b- lkj[;k
izk.khtU; vuqokaf‟kdrsP;k xq.k/kekZ&ifydMs tk.ks txkrhy
cOga‟kh yksdkauk vtwugh dfB.k tkr vkgs- uhp ekufldrsP;k
ixM;kr t[kMY;kewGs vkiY;krhy vuuqHkwr nsoÙokcíy rs
iw.kZ vuHkhK vkgsr- R;kauk R;kaP;kr nMysY;k
nSoh‟kähph dYiukp ukgh ;sr i.k dsoG ek.kwlp vkiys fnO;Ùo
tk.kw 'kdrks- Lor%e/;s ol.kkÚ;k nsokyk vksG[kw 'kdrks-
v'kk izdkjs var;kZeh ol.kkjs fnO;Ùo vksG[k.;kP;k macjB;koj
mHks jkgwu laiw.kZ fufeZrhcjkscj vkiyh ,drkurk met.;kP;k
v‟kk ;k {k.kh ln~ln~foosdcq/nhph ns.k vlysY;k ekuokpah
rqyuk ekufldn`"V;k lpsr] 'kkfjfjd n`"V;k l‟kä] lkekftdn`"V;k ?kÍ
fo.khP;k vkf.k taxykrhy vkiys vM~Ms dMosi.ks
lkaHkG.kkÚ;k ykaMX;ka‟kh uDdhpp gksÅ 'kd.kkj ukgh-
rjhgh cgqrka‟kh lekt vlsp djrkauk vk<Grkr- vkiys letys
tk.kkjs izns‟k jk[kwu Bso.;klkBh jk"Vª vkf.k tekrhae/;s
gks.kkjh [kMk"Vds vkf.k pdedh ;kphp |ksrd gksr-
nf{k.k iWflQhd ^gjsd`".k* lektkpk eq[; js ekfVZu QkYdyW.M
;q/nkP;k osGh vkWLVªsfy;u izeq[k nwjfp=ok.khojhy
okfguhoj dk; Eg.kkyk gksrk rs eyk pkaxysp vkBor vkgs-
fczVsu vktsZfVuke/;s NsMysY;k ;q/nkP;k ckcrhr eqyk[krhr
rks Hkyk Kkuh Eg.krks] ^^nf{k.k vWVykafVde/kY;k R;k
nxMkP;k rqdM;klkBh gs vkftZt vkf.k ikWfet dk HkkaM.k
djrk;r rs eyk letw 'kdr ukgh- rs [kjs rj d`".kkps vkgs-**
,dp fnO; vuqokaf‟kdrk vlysyh] ,dkp nsorsph vki.k lkjh ysdjs
vkgksr- ;k Hkwrykojhy le`/n /kulainspk vkuankus miHkksx
?ksr vki.k bFkwup iq<hy izoklkoj fu?kr vlrks- ;kckcrhr
Lokeh Eg.krkr- ^^jk"Vª vusd vkgsr- ekuork ek= ,dp- tx gk
HkO; okMk vlwu izR;sd ns‟k R;krhy ,d nkyu gks;-** ;krhy
izR;sd O;äh Eg.kts nsokP;k 'kfjjkrhy jäekalis‟kh vlwu
brjka‟kh feGrs tqGrs ?ksÅup Lor%pk cpko d: 'kdrks- g;kps
egRo fo"kn dj.;kph xjt ukgh-
ekuo tUe vfr‟k; eqY;oku vkgs- izk.khtxr vkf.k bZÜoj ;ke/khy
v/kZ e/;kojhy ,d /keZ‟kkGk vkgs- ^tarquke uLtUe
nqyZHke~*- ;k txkrhy HkO; izxrhpk [kjk drkZ ekuop vkgs-
o.kZ] tkrikr] dkrMhpkjax ;k ckg; xks"Vhaoj voyachr vkiyh
vksG[k jkfgY;keqGs Lor% e/khy ^ekuorspk* vkfo"dkj ek=
R;kyk >kysyk ukgh-
izkfe.kk=ke/kwu bZÜojke/;s :ikarj&izorZu gks.;kP;k] {kqnz
fopkjkaP;k ladqphr ekufldrsrwu fu?kwu fnO;Rok‟kh
rknkRE; lk/k.kkÚ;k ik;jhoj vki.k mHks vkgksr- ;kckcrhr
Lokeh Eg.krkr] ^^tUetUekarjhP;k lRd`R;kaewGs feGkysY;k
;k ekuo tUekpk mi;ksx vki.k ^vkRe&Kku feGfo.;klkBh d:u u
?ksrY;kl ;k thohrkojhy rks ,d /kCckp vlsy-¼1½
Üokins
typjkaP;k vuqokaf‟kdrsrwu jkgwu xsysY;k oz.kkaewGs
vkiY;kyk vkiys fnO;xq.k izxV djrk ;sr ukghr-
Lokeh iq<s Eg.krkr] ^^laiw.kZ foÜokr nqljk vlk ,dgh xzg
vfLrÙokr ukgh T;koj ekuoh thou ok rn`‟k thou vk<Gwu ;srs-
brj thotarw ekuotUekph okaPNk BsÅ 'kdrkr ijarw bZÜoj
izkIrhlkBh ekuo tUep ?;kok ykxrks- thoukps [kjs /;s;
xkB.;kph ghp [kjh laf/k gks;-**
(1) ,fizy 1971 lukru lkjFkh & fnO; lans‟k]
(2) „Life‟ ;k lR;lkbZckckaP;k f‟kdo.kwdhoj vk/kkfjr iqLrdkrwu- pp 302.
rs lkaxrkr] ^^ekuokaps rhu izdkj vkgsr- izk.kh ln`‟k] ekuoh
xq.k vkf.k nSoh xq.k vl.kkjs] vls rs gksr- ekrh] ouLirh] typj
fdMsekdksMs] i'kq] i{kh] LrU; tho v‟kk vk| ik;Ú;kae/kwu
euq"; thou mHkjysys vkgs- R;k vk|thou oSf‟k"B;kaP;k
t[kMhrp vtwugh cgqla[; yksd vMdysys vkgsr- Eg.kwu]
nsokpk [kjk Hkä] ,d ewätho& ijekRek& gks.;klkBh rqEgkyk
R;k /kksaM;kP;k :ik‟kh t[kMwu Bso.kkÚ;k loZ vMFkG;kaph
;‟kLohi.ks fuiVkjk djrk ;s.ks vko‟;d vkgs-
^^brj foÜoHkjkr ltho Lo:ikr thou vfLrÙokr vkgs( dkj.k
mRiÙkhyk var ukgh- ijarw nqljk vlk xzg ukgh ftFks ekuoh
thou ok ekuo ln`‟k izk.kh vk<Gsy- ;k foÜokP;k brj Hkkxkr
iqutZUe ?ksÅu dks.kkyk tkrk ;sr ukgh- v‟kh la/kh ¼ekuoh
thoukph½ gh bFks ,desok&f}rh; v‟khp vkgs- ;k
foÜoxkM;kP;k vFkkax ilÚ;kr brj dqBsgh R;kps vLrhÙo
ukgh-** ¼3½
;k /kjrhojp QDr euq";thou vk<Gwu ;srs---- cl
bFksp-
(1) „Life‟ ;k lR;lkbZckckaP;k f‟kdo.kwdhoj vk/kkfjr iqLrdkrwu pp 302.
(2) „Sai Glory‟ – p 17.
vkiyh /kjrh gh ,d ikB‟kkGkp vkgs( ^vki.k dks.k* ;kpk vuqHko
?ks.ks] R;kpk 'kks/k yko.ks oxSjs f‟kd.;klkBh vki.k bFks
vkyks vkgksr- ijarw] 'kfjjkph tk.kho vkf.k tekroknkP;k
HkksoÚ;krp vki.k vukgqri.ks vMdwu iMyks vkgksr- vkiY;k
iwoZtUekar] vkiyk tUe brj nqlÚ;k tkrh tekrhr >kysyk gksrk-
gs vki.k laiw.kZi.ks foljyks vkgksr- ekxhytUeh T;k tekrh e/;s
jkgwu brjka‟kh y<k fnyk vlsy R;k tekfrapk tkrhapkp vkt vki.k
nq%Lokl&frjLdkj djhr vlw- xrtUekrhy vkiY;k R;k tekfr
fo:/ngh vkt vki.k y<r vlw- tkrh&o.kZHksnkP;k xqarkoG;krhy
vMd.;kpk ,d /kksdk Eg.kts vkiys lrr o.khZ; okaf‟k;
naxyhaP;k macjB;koj mHks vl.ks-
ik.kh vlwugh] iM.kkÚ;k ikolkP;k ik.;kpk jax] gk] rks ikÅl T;k
jaxkP;k ekrhoj iMrks] R;k ekfrpkp vlrks- ckg;~jaxkr yiwu
clys vlys rjh ekuo izk.kh gs [kjs rj ,dkp fnO;Rokaps nSoh
vfo"dkj vkgsr- lw;kZP;k iz[kj mUgkus okQ gksÅu x<wG
ik.;kps 'kq/n ik.;kP;k <xkr :ikarj gksr vlrs( R;kizek.ksp
vki.kgh vkiY;k fnO;Ùokoj iMysys ckg;uÜoj dop( dBksj
lk/kus}kjs xkGwu Vkdw 'kdrks- ik.kh ogkr tkÅu iqUgk
egklkxjkykp feGr vlrs- laiw.kZ ekuotkrh lq/nk R;kp izek.ks
df/kuk d/kh] ijekRerÙokP;k nSoh egklkxjkr iquÜp felGwu
tkbZy-
thoh vkiY;k HkkoHkkoukaps pyu oyu ;k ujnsgkP;k
okguk}kjs djhr vlrks- ;kpk nqljk vFkZ vlk fd ^vkRek* gk
ekuoh nsg&xkM~;kapk pkyd vlrks- osxosxG;k tkrh tekrh
Eg.kts dklZps vusdfo/k ^czW.Ml* gksr- n‟kZuh:i jaxkps Fkj]
vkdkj Hkys dkjuqlkj cnyr vlrhy ijarw izR;sdh ef/ky Lo;apyhr
;a=ra= feGrs tqGrs&lkj[kslq/nk vlrs- r}rp] dkrMhpk jax]
cksyh Hkk"kk vkf.k laLd`rhrhy oSfo/;rk vlwugh lokZae/khy
ewyHkwr lkj[ksi.kk ekuoh thoukrwu dk<wu Vkdrk ;s.kkj
ukgh-
uotkr vHkZd gs tUer% ¼vufHkKp½ vlrs- vkbZ&cki]
vorhHkrhpk ifjlj R;k ckydkP;k ok<R;k voLFksr R;kyk
oSfo/;rsoj foÜokl Bso.;kl f‟kdforkr- R;kyk lq/nk ,d fnO;
oSfÜpd U;kV;kizek.ks ekurk ;sbZy- vkiY;kiSdh izR;sdt.k
,dk fof‟k"V ifjfLFkrhr Bsoyk tkrks vkf.k /kMiMr ;k ekuofufeZr
HksnHkkokaP;k] HkkSfrdrsP;k ifydMs tk.;kl f‟kdr tkrks- ljrs
'ksoVh] vki.k] tkr&ikr] jax:i] ns‟k] o.kZ vFkok dkrMhps jax ;k
loZ HksnkaP;k ifydMs tkÅu vkuan vkf.k ,dlwjrk ;kauh
Hkjysys thou txk;yk f‟kdrks- ;s‟kw [kzhLr Eg.krkr] ^^Lor%oj
djrk R;kizek.ksp vkiY;k 'kstkÚ;koj izse djk-**
^^vki.k ,dkp osyhph Qqys vkgksr- ân;kP;k osyhoj ok<.kkjh
vkiY;k eukph Qqys gksr- Qqys tjh fofo/k vlyh rjh osyh ek=
,dp vlrs- vki.k lkjs ,dkp tkrhps iq= vkgksr- vki.k i'kw i{;kaP;k
uOgs rj euq";tkrhps ?kVd vkgksr- ;k nSfnI;eku ekuoh
iztkrhps iq= vlY;kewGs vki.k Lor%ph okx.kwd rjy v‟khp]
tckcnkj iw.kZ Bsokoh-
lfPpnkuankP;k lkxjkojhy tUeysyks vls] rjax vki.k vkgksr-
Eg.kwu vkf.k ,dkp ekuo tkrhps va‟k vlY;keqGs vki.k
dks.kkghcíy gsosnkos u ckGxrk ,sD;kph Hkkouk izorhZr
dj.ks vrh vko‟;d vkgs-** ¼4½
ukdksdk tkrh ysnw % ek>k ,d fof‟k"V o.kZ ukgh!
(4) 1993 P;k Summer Showers in Brindavan P;k p.77 o:u
prqFkZ&v/;k;
ek>k fof’k"V /keZ ukgh
osxosxG;k tkrhapk nso osxosxGk ukgh-
osxosxG;k /kekZapk nso osx osxGk ukgh-
nsokph loZ ukos&:is dYiusrwu tUeysyh vkgsr-
rhu egÙokP;k xks"Vhaph tk.k ;s‟kq[kzhLrkus txkyk fnyh %
izFke % bZÜoj ,d vkgs-
nqljh % bZÜoj loZ‟käh‟kkyh vkgs-
frljh % df/kgh dks.kkykgh nq[kow udk
izR;sd izk.khek=kP;k Bk;h bZÜoj okl djrks- [kzhLrkus vkiyh
eksfge dk<yh vkf.k bZÜojkps izse defo.;kl R;kauk lkafxrys
bZÜojkcíy izse fodlhr d:u-
Lokeh Eg.krkr] ^^osxosxG;k /kekZpk izpkj dj.kkjs
yksd osxosxG;k ukokus nsokph iwtk djrkr ijarw [kjs
ikgrk nso ,dp vkgs- nso gk ^erkr* ¼Eg.kts /kekZr½
vk<Gr ulwu ^erhr* ¼Eg.kts eukr½ vk<Grks- tsOgk
eukoj iw.kZ rkck feGowu rs 'kq/n dj.;kr ;srs rsOgk
bZÜojkpk lk{kkRdkj gksbZy-** ¼1½
fganq dqVwackr ek>k tUe >kyk- vkWLVªsfy;kr vlrkauk
^oslkbZMps isy* e/ks jsOgjaM VsM ukWQ ;kaP;k
ek/;ekrwu thou [kGcGwu Vkd.kkjk vlk f[kzÜpu /kekZpk eyk
vuqHko vkyk-
(1) “Sathya Sai Baba, Christama Discourse, December, 25, 1989)
rjhgh] O;fä‟k% ;k 'kCnkyk eh dkgh doVkGwu clyks ukgh;
fdaok dks.krsgh „ism‟ vlysys yscy eh Lor%yk ykowu ?ksrys
ukfg; dkj.k ek>h [kk=h vkgs gs „ism‟ p vkilkr HksnHkko
djk;yk f‟kdo.kkjs „schism‟ vkgsr-
fjyhtu (Religion) ;k 'kCnkph O;qÙiÙkh vkgs- yWVhue/kY;k „re-
ligare‟ ^js&fyxsvj* Eg.kts ^iqUgk&;qrh* vlk vFkZ vlysY;k
'kCnke/ks- /keZ gh lqjokrhyk vko‟;d vlysyh ifgyh ik;jh Eg.kts
dksoG;k eukauk ^Jhx.ks‟kk* f‟kdfo.kkjs ,d f‟k‟kqfogkj gks;]
ijarw vkRE;kpk [kjk vk/;kfRed fodkl jksd.kkjk( bZÜoj fufeZr
l`"Vhrhy brj izsefodklkyk ¼brj /kfeZ;kauk½ vkiY;k vkxks"kkr
?ks.;kiklwu oaphr dj.kkjk vlk rks Qkj eksBk vMFkGk vkgs-
dqieaMwd o`Ùkh ckGx.kkÚ;k LokFkhZ /keZekrZaMkaP;k
gsds[kksji.kkps rs Qyhr vkgs- jktdh; i{kkaizek.ks] rs vkiY;k
vuq;k;kauk Lor%P;k NksV;kNksV; dGikae/ks canhLr
Bsowu R;kaph /kkdniV‟kk fHkrh nk[kowu dksaMo.kwd
djrkr-
Lokeh Eg.krkr] ^^ppZe/ks tUe gks.ks pkaxys ijarw frFksp
ej.k ;s.ks ;ksX; uOgs- fopkjkaps Lokra«; dqaBhr dj.kkÚ;k
vlkj rÙokaP;k csM;kae/kwu Lor%ph lqVdk d:u ?ksÅu fodlhr
Ogk- deZdkaM] pkyhfjrh vkf.k lekjaHkkaP;k ifydMpk
vuqHko ?;k- eafnjkapk ftFks vFkZ mjr ukgh] ftFkwu loZ
ekxZ xrh‟khy gksrkr vkf.k loZ ekxZ lairkr v‟kk fBdk.kkoj
tkÅu iksgpk-
^^loZ ukos vkf.k :is vkiyhp vkgsr ;kps T;kyk Hkku vkgs]
R;kps cksy FksV iz.kokpk vfo"dkj Eg.kts df/kgh u
cny.kkÚ;k] Úgkl u gks.kkÚ;k ^vksadkj* uknk‟kh fuxMhr
vlrkr- v‟kk rÚgsus cny R;krwu&v cnyR;ki;Zar tk.;kpk izokl
thou lai.;kvkf/k iz;RuiwoZd] iwtkvpkZ vkf.k deZdkaMkr
vMdysY;k /kekZP;k d{kkackgsj iMwu] R;k vuar] vFkkax]
loZO;kih vkRE;kP;k foÜokr iksgp.;kP;k /kMiMhr >kyh
ikfgts-
^^izR;sd /keZ HkxoarkP;k ,dkp ukokps o :ikps] ukokpk
vkxzg /k:u R;kpk fLodkj dj.;kl izksRlkgu nsrkr- dkfgaP;k
ers] nsokyk uko vkdkj vlrp ukgh- i.k lR; gs R;k :ikP;k
ukokP;k ifydMsp vkgs- }S"kHkkouk u"V >kY;kojp] tho
ijekRE;k‟kh tksMyk tkrks- v‟kk lk/kusr ^Mksds* dkeh ;sr
ukgh- rks izkar ân;kpk vkgs-** ¼2½
;k thou ;k=srp /kekZiyhdMs iksgp.;kpk iz;Ru >kyk ikfgts-
egkRek xka/khuh ,dnk ?kks"k.kk dsyh gksrh] ^^eyk /keZ
ukgh-** O;kogkfjd ckchapk ijke"kZ ?ksÅu R;karhy fr<s
lksMfo.;kpk iz;Ru djhr ukgh rks /keZp ukgh- ,dnk ^ppZ
vkWQ baXyaM* e/ks ,dk czsMs fxzQhr~l ukokP;k vkxG;k&
osxG;k ln~x`gLFkkyk gtj dj.;kr vkys- ifgY;k tkxrhd
egk;q/nkuarj R;kps okx.ks fofp= gksÅu] txkr nsokps vfLrÙo
rks ukdk: ykxyk- dkykarjkus rks jkseu dWFkkyhd iaFkh
>kyk- o;kP;k ,dfrlkO;k o"khZ R;kyk lar csusfMDV ijaijsrhy
?kks"khr dj.;kr vkys- R;kuarj ohl o"kkZauh R;kyk dsjGe/ks
csusfMDl lar ijaijk LFkkiu dj.;klkBh ikBfo.;kr vkys- dkgh
o"kkZauh rkfeGukMw e/khy ifo= dkosjh unhP;k rhjkojhy
,dk oLrhr rks jkgw ykxyk- vkfn‟kadjkpk;kZaP;k v}Sr oknkpk
R;kus l[kksy vH;kl dsyk- R;karhy nsokcíy] vkRek] Kku vkf.k
iz‟kkarh Lo:ikps foospukpk R;kP;koj ifj.kke gksÅu fxzQhrus
ikjaikfjd f[kzÜpu /kekZrhy
^^lR; lkbZ Lihdl~] Volume ix, ch-14, „The voice of the occean‟ p.78 & chi.15, p 82.
deZdkaMkP;k iq<s ety ekjyh( rks fyfgrks %
^^deZdkaM vkf.k fl/nkarkaP;k ckcrhr osxosxG;k
/kekZae/ks osxosxGsi.kk vlyk rjh R;kar ,d vk/kkjHkwr
lkj[ksi.kk & ,drkurk vk<Gwu ;srs- fl/nkarkaP;k ckcrhr Hkys
Qjd vk<Grhy] ijarw vuqHkwrhrwu lkdkj.kkjh okLrfodrk
T;kyk ^nso*] ^czã*] ^fuokZ.k* vFkok egkRek xka/khP;k
'kCnkar ^lR;* Eg.kwu EgVys xsys vkgs R;k lR;kpk xq.k/keZ
gks; 'kCnkrhri.kk- o.kZukifydMps rs ,d xgu dksMs gks;-**
¼3½
ckckaP;k f‟kdo.khrhy ,dk Qydkoj BGdi.ks ekaMyh vkgs rh
loZ /kekZarhy oSf‟od ,drkurk] ^rs Eg.krkr] ^^euq"; tkrh
,dp&ekuo tkrh- ,dp /keZ & izsekpk /keZ dsoG ,dp Hkk"kk &
ân;kph Hkk"kk- nsolq/nk ,d vlwu rks loZO;kih vkgs-** 1982
lkyh ?kjkrhy iwtkLFkkuh vlysY;k LokehaP;k fp=kdMs eh
ikgr gksrks vkf.k ^loZ /kekZrhy ^,sD;k* cíy vpachri.ks fopkj
djr gksrks fd ;k fo"k;kpk d‟kk rÚgsus myxMk djrk ;sbZy eyk
vls okVys fd osxosxG;k /kekZrhy oÙkÚ;kauk] vkivkiY;k
/kekZcíy izopuklkBh vkea=.k |kos- Eg.kts lq:okr rjh
v‟kkizdkjs djrk ;sbZy vlk eh fopkj dsyk- ijarq eukrwu eyk
R;kcíy lk‟kadkp gksrh dkj.k] ij/kekZcíy R;k izoÙkÚ;kauk
[kjks[kj dkgh jl vlsy vls eyk okVr uOgrs- leku O;klfiBkoj
;sÅu dk;ZØekr Hkkx ?ks.;kl lkjs /keZekrZaM udkj nsrhy
;kph eyk [kk=h gksrh] v‟kk izdkjs ?kMwu ;s.kkjs esGkos gs
ojoj fn[kkO;kps dke djhr vlrkr- [kjs ,sD; ?kMowu vk.k.;kph]
lektkph [kjh izxrh gks.;klkBh ,d=
Bede Griffiths & Sannyasa, Jesu Rajan, ACT, 1989 pxii.
dke dj.;kph dks.kkphgh r;kjh ulrs-
cq/n] ;s‟kw f[kzLr] >ksjk"Vj] xq:ukud] egEen iSxacj]
vkfnauh R;k R;k dkGh ekuokauk isekapsp lans‟k fnys- R;k
dk;kZlkBhp nsokus R;kaP;klkj[;k Kkuhkukauk ;k /kjrhoj
ikBfoys gksrs- R;kaP;kiSdh dks.khgh ufou /keZ LFkkiu
dj.;klkBh vkys uOgrs- R;kaP;k vuq;klkauh R;kP;kukos /keZ
fuekZ.k dsys vkf.k R;kuarj R;ke/ks gh QqV iMwu ,dkp
/kekZr osxosxGs iaFk vfLrÙokr vkys- ckck Eg.krkr] ^^nksu
pkaxY;k O;ähauk ,d= jkgwu dke dj.ks R;kaP;krhy vgadkjk
eqGs dBh.k tkrs-** ex osxosxG;k /kekZae/khy ,sD;kph
ckrp dk; loZ /kekZef/ky lkj[ksi.kk letw u 'kdY;kewGs
osxosxG;k /kekZaps vuq;k;h ij/kfeZ;kaP;k fopkj lj.khpk lrr
fu"ks/kp djr vlrkr-
Ogk;yhu] fxVkj] ckljh] rqrkjh] fi;kuks oxSjs lkafxr ok|s
osxosXkGh vlyh rjh laxhrkps lwj cgkj R;k lokZaP;k enrhus
fuekZ.k d:u vusd xksM jpuk r;kj gksrkrp uk R;k e/kwj
lafxrkpk vkLokn ?ks.;k,soth dks.kh O;äh tj R;ka ok|kae/khy
osxosxGsi.kkdMsp ikgr jkfgY;kl] R;kaP;k ckg; :ikauh rks
uDdhp xksa/kGysyh jkghy-
oS;ähd] fganq lR;] eqlyeku lR;] ckS/nlR;] f[kzÜpu lR; v‟kh
osxosxGh lR;s uDdhp vfLrÙokr ukghr- iSlk] cG] fu;a=.k ;k
lkj[;k ckg; ckchae/;sp loZ /keZ vMdwu iMysys fnlrkr-
/kekZaP;k xkH;koj izdk‟k Vkdwu R;kae/khy ,sD;koj izdk‟k
Vkdk;pk iz;Ru dks.khgh djr ukgh- v‟kkosGh ln~xq:P;k :ikr
ckck ;sÅu lapkydk izek.ks vkiY;k toGhy Hkähizse :ih
dkMhus R;k nSoh laxhrkps lw= lapkyu djrkr- R;kaps
lkax.ks vkgs] ^^dku! Rks laxhr vkiY;k dkukauh eu%iwoZd
,sdk ! vkWdsZLVªkP;k fujfujkG;k laxhr ok|kauh iwoZ&xzg
nw"khr u gksrk ,sdk!**
osxosxG;k laxhr ok|kauk ,d= ?ksÅu] egku lafxrdkj laxhr
lHkk xktorks] R;kizek.ks ;k thouukV;kpk ukVddkj &ijesÜoj
& rks osxosxGh ok|s vFkkZr fujfujkGs /keZ vkiY;k
HkähizsekP;k cGkus] ,d= vk.kwu] lwjsy laxhr fuekZ.k djrks-
osn lkaxrkr] ^,de~ lr~ foiz% cgqnk onarh* vFkkZr ^lR; ,dp
vkgs ijarq fo}ku R;kyk osxosxGh ukos nsrkr-* ex ,d ?kMh
v‟kh ;srs fd] izsekP;k ilkÚ;krwu] Hksn foj?kGwu tkÅu ,dk
lÙ;kph igkV gksrs-
1984 lkyh] jsOg VsM ukWQl~ ;kauh lhMuh ;sFks ^oslkbZV
pWisy* ph LFkkiuk dsyh R;kosGh ckckauh eyk R;kph
HksV ?ks.;kl lkafxrys- ^QWfeyh vkWQ eWu* ¼ek.klkps
dqVwac½ ;k ukokph laLFkk lq/nk R;kus 1965 lkyhp lq:
dsyh gksrh- ^;quk;VsM ppZ*P;k dk;Zdkjh.khauh dsysY;k
vkjksikaP;k tkpkyk vkiY;k Li"V oäsi.kkewGs rks cGh iMyk
gksrk v‟kk R;k egku O;ähdMwu eyk cjsp dkgh f‟kdrk vkys-
R;kaps fopkj foÜo,sD;kaP;k n`"Vhus egÙokps vlwu]
Hkxoarkps fir`Ro vkf.k ekuokaps ca/kqÙo fo"kn dj.kkjs
rRoKku rks lkaxrks] rs v‟kk izdkjs-
^^eh rkÚ;kaps ysd: vkgs- eh ?kkyr vl.kkÚ;k diM;kaizek.ks]
ek>k /keZ gk gtkjks o"kkZaP;k /kqyhd.kkarwu mHkkjysyk
vkgs- ek>k vkRek vej vkgs- izokl djrk djrk R;k vej jkT;krwu
vkiyh ewysckGs vkiY;kyk izkIr gksrkr vkf.k ;sFkhy lk/ku
le`/nhpk miHkksx ?ksÅu dkG osGkaP;k varfj{kkr iq<hy
izoklkoj fu?kwu tkrkr %
eh dWFkkWfyd vkgs-
eh izksVsLVaV vkgs-
eh T;w vkgs-
eh fganw vkgs-
eh ckS/n vkgs-
eh lh[k vkgs-
eh eqlyeku vkgs-
eh Hkwr o Hkfo";krhy loZ /kekZapk vfoHkkT; ?kVd vkgs
dkj.k eh ,d ekuo vkgs vkf.k Eg.kwup ;k txrkrhy ,dgh xks"V
eyk uo[kh&ijdh; vlw 'kd.kkj ukgh-**
^eh vkgs*] v‟kh [kk=h iVY;kewGs] ^QWfeyh vkWQ eWu* ;k
pGoGhpk vax cu.kkjh izR;sd O;äh] R;k tk.khosrwu fuekZ.k
>kysY;k vfHkO;ähpk vfo"dkj Eg.kwu leksj ;srs-
iq<s jsOg- ukWQl fyghrkr] ^^tkr] ikr] lkekthd&vkFkhZd
HksnHkko] v‟kk oknkaP;k HkksoÚ;kr vMdY;kewGs] tx
fouk‟kkP;k ik;jhoj mHks vlwu] ekuotkrhyk vkRE;kps 'kkL=
fo"kn dj.kkÚ;k] vk/;kfRed 'kkL=krhy vkbZu~LVkbZuo
xWfyfyvksph xjt vkt izd"kkZus tk.kow ykxyh vkgs-
vk/;kfRedrk vkf.k /keZokn ;krhy Qjd vksG[k.kkjs yksd
[kjks[kjp HkkX;‟kkyh Eg.kkys ykxrhy] dkj.k R;kaP;k
foÜoca/kqÙoisekrwup vkiY;k eqykckGkaps vkf.k R;kaP;k
eqyk ckGkaps tx vfLrÙokr ;sÅ 'kdsy-**
^os lkbZM pWisy*pk ,d vfr‟k; egÙokpk lksgGk vkgs
^ukedj.k fo/kh* [kzhÜpu /kekZrhy ^ckIVh>e*pk fodYi
vlysY;k g;k lksgG;kr] teysY;k yksdkauk lq:okrhykp dkfg
fof‟k"V ekfgrh ns.;kr ;srs] ^^gh eqys nsokph vkgsr R;kauk
^bZÜoj lsosr* vkf.k ^ekuorsyk* okg.;klkBh ^QWfeyh vkWQ
eWu* ;k pGoGhr vki.k lgHkkxh >kyks vkgksr- R;k
lekjaHkkph lafgrk Eg.kts vkbZofMykauk fopkjys tkrkr vkf.k
mÙkjyh tkrkr rh izÜuksÙkjs %
izÜu %& loZ /kekZaph f‟kdo.k vkf.k rÙoKku rqEgh vkiY;k
eqykckGkauk miyC/k d:u |ky dk] ts.ksd:u ;s‟kw
[kzhLrk lkj[;k egku O;ähaph [kjh vksG[k gksÅu
R;k O;ähauh txkr fuekZ.k dsysyh vk‟ksph tk.kho
rs d:u ?ksÅ 'kdrhy
mÙkj %& bZÜoj vkeP;k enrhyk vlY;kewGs] vkEgh rls d:-
izÜu %& lR;] 'kkarh] pkaxqyi.kk vkf.k lkSan;Z ;k ¼lkj[;k½
thouewY;kaph] R;kaP;k ân;kr :tokr gksÅu
R;kaP;k vk;q";kr] Lor%P;k dqVqackr vkf.k
i;kZ;kus txkr lqlaxrhpk vuqHko ;sbZy v‟kk izdkjps
okrkoj.k rqEgh R;kauk |ky dka
mÙkj %& bZÜoj vkeP;k enrhyk vlY;kewGs vkEgh rls d:-
ekÖ;k n`"Vhus eh ,dvrh‟k; osxGkp vuqHko ?ksryk gksrk
vkf.k R;klkBh eh Lokehapk vrh‟k; vkHkkjh vkgs- izR;sd t.k
^ekuoh dqVwack*pkp ?kVd vkgs- dks.kkykgh R;krwu
oxGys tkr ukgh- laiw.kZ ekuotkrh] vkiY;k ekuorseqGs]
^QWfeyh vkWQ eWu*pk vfoHkkT; Hkkx gks;- Lokeh gk
eqík vrh‟k; BGdi.ks ekaMrkr] ^^ ^,desokf}rh;* vlk ,dgh /keZ
ukgh- loZ /keZ gs ,dkp lR;kph vaxs vkgsr- rs lR; Eg.kts loZ
:isgh ,dkp ijesÜojkph gksr- oSÜolR;koj dsoG vkiykp gDd
,dgh /keZ LFkkiu d: 'kdr ukgh-**
foÜo ?kMkeksMhadMs vki.k ikgw xsY;kl vls vk<Gsy fd]
foÜo‟kkarhyk lxG;kr eksBk vMFkGk vk.k.kkjh ckc Eg.kts
T;k rÚgsus /keZizorZukps dk;Z dsys tkrs rh! laiw.kZ
Hkwrykoj vfr‟k; /kksdknk;d Hkkx vkgsr rs Eg.kts /kkfeZd
'k=qÙo vLrhÙokr vlysyh fBdk.ks- g;kP;klkj[kk nSonqfoZykl
rks dks.krk Eg.kkok fd loZO;kih ijen;kGw HkxoarkP;k
ukokoj] yksdkauk ,d= xksGk dj.kkjs /keZ gsp ijLij ?k`.kk
ektfo.kkjs e/;fcanwps dke d:u txkyk loZuk‟kkP;k macjY;koj
vk.kwu lksM.kkjs Bjys vkgsr- ;klkj[;k nqljk foi;kZl vk<G.ks
dfB.kp!
ekuotkrhyk nq/kZj ifj.kke Hkksx.;kl Hkkx ikM.kkjs] vjktd
ektfo.kkjh dkj.ks gksr /kkfeZd vfrfjd] 'k=qÙo vkf.k vlfg".kq
o`Ùkh- R;k izÜukaP;k ;ksX; mÙkjkoj laiw.kZ ekuotkrhps
HkforO; voyacwu vkgs- R;k n`"Vhus ikgrk] /kkfeZd
}s"kHkkousps fuewZy dsY;kusp ,d uf‟kcoku lq:okr gksÅ
'kdsy- ln~Hkkouk ckGx.kkÚ;k loZ L=h&iq:"kkauh rs dke
rkcMrksc gkrh ?ksrys ikfgts- txkps vfLrÙo /kksD;kr
?kky.kkjs ladV vkf.k lkekftd Mksdsnq%[khpk lkeuk brj
dks.kR;k izÜukacjkscj izd"kkZus djkok ykxr vkgs vlk fopkj
dsY;kl rks /kkfeZd }s"kHkko gkp iq<s ;srks- ojhy izÜukauk
gkrkG.;klkBh Eg.kwu vkiY;k izh; vorkjkus gkrh ?ksrysyk
dk;ZØe gks;& ^lR;&lkbZ&,T;qdsvj-* Hkxoku ckck Bkei.ks
ekaMrkr rs% ^izsefojghr /keZ gk /keZp uOgs* gs rÙo-
R;kph lfedj.ks Eg.kts %
izse ¾ varLFk ijesÜojkps vkdyu
vgadkj ¾ nsokph gdkyiêh
^vgadkjkrwu fo?kVu rj izsekrwu ,dthohÙo-*
izse ,d=hdj.k djrs & rs ?kVu ?kMor ukgh- /keZ vkf.k
lektkP;k fo?kVukps dkj.k gks; vgadkj- vgadkj gk
ddZjksxkizek.ks vkgs( rks ok<r tkÅu fo?kVu ?kMowu
vk.krks- fo?kVukrwup loZuk‟k laHkorks] nqlÚ;k egk;q/nkr
fgjksf‟kek& ukxklkdhoj VkdY;k xsysY;k v.kqc¡kcuh ?kMowu
vk.kyk gksrk rlk- /kekZP;k ukokoj laiw.kZ ekuo tkrhph 'kdys
>kyh vkgsr- izse gs R;k vgadkjkP;k fo:/n vlrs vkf.k nso
Eg.kts ^izse&ewrhZear* izse gks;- vorkj vkt ,dp vL= ?ksÅu
vorkjyk; izsekps 'kL=! Izkse ,dla?k djr- rs ,dthohÙo
?kMowu vk.krs- iqu:RFkkukps ,dek= vk‟kkLFkku gks; izse!
dsoG ,dp ekxZ&fouk‟kkP;k dikjhoj vki.k clwu vkgksr frFkwu
ijr fQj.;kpk ,dp ekxZ gks;&izse !
ekuoh ewY;s %
ekuoh ewY;s vkiY;k nSuafnu okx.kwdhr vk.kwu] ek.klkus
[kÚ;k ekuoh xq.k/kekZaps izn‟kZu ?kMfoys ikfgts- ekfeZd
rÙokoj vk/kkfjr ekSyhd nSuafnu( T;kpk ;k ekuotUeh ykHk
gksÅ 'kdsy vls vk;q"; R;kus ?kkyokos] txkos- O;äh [kjk
ek.kwl vlY;kf‟kok; vkarjhd nsoÙokpk vuqHko ?ksÅ 'kd.kkj
ukgh- ^jfookj&‟kkGk* lkj[ks /kkfeZd oxZ cgqrsd /kekZps
yksd vkBoM;krwu ,dnk eqykalkBh Hkjor vlrkr-
loZ/kekZae/;s lkj[kh vl.kkjh rÙos R;k oxkZae/kwu ewykauk
f‟kdoyh tkr vlyh rjh] ^vkiyk /keZ gkp dsoG ,dek= ;ksX; ekxZ
gks;* v‟kh pqdhph letwr rs ¼f‟k{kd½ d:u nsr vlrhy- ;k
dkj.kkLro] /kkfeZd >xMs] gYys] ckVfo.ks&/kekZarj ;k
xks"Vhaps iso txHkj QqVysys vk<Grs-
1846 lkyh] tkWtZ gksyh;ksds ;k lekt‟kkL=Kkus] ,d fof‟k"V
izdkjph erekaM.kh Li"V djrkauk] ^lsD;qyWfj>e* vlk uohu
'kCn vfLrÙokr vk.kyk- R;kcíyph ppkZ gh izÜu ji vlwu] R;k
izÜukaph mÙkjs 'kks/krkauk] nSuafnu thoukrhy
vuqHkokapk mi;ksx djkok vls R;kus izrhiknu dsys- iq<s
^lsD;qyWfj>e*ph O;k[;k rks djrks] ^^ekuoh thoukps
vk|dÙkZO; Eg.kwu ck;cy] ukfLrdrkokn] vfLrdÙo lafgrk
;kaP;k O;rhjhDr nSuafnu thoukr ck.kfo.;klkBh
O;ogkjksi&;ksxh furheÙksrwu( 'kkfjjhd] uSfrd vkf.k ckSf/nd
fodklkP;k ikrGhpk vÙ;qPp Lrj xkBwu] ekuokph loZrksijh
lalk/kuhd izxrh ?kMowu vk.k.;kph th izØh;k vkf.k th
v‟kkizdkjs ldkjkRed ijLij lg;ksxkrwu] ,dksI;kP;k] mnkÙk
lsokHkkokrwu rlsp dk;Zdkj.k feekalsoj vk/kkjhr nSuafnu
thou O;rhr dj.;kph vkpkj lafgrk Eg.kts lsD;qyWfj>~e**-
lekt'kkL=kauh ;k 'kCnkaph O;kIrh v‟kk rÚgsus ladqphr
Bsoyh vlyh rjh ;kyk ekuorkokn vFkok oSpkjfd ekuorkokn
vlk vFkZ fnyk tkÅ 'kdrks- ijarq ^lsD;qyj* gk 'kCn ^/kekZ*
fo:/n v‟kk vFkkZusp vkt tkLr izpyhr vkgs- ijLij forw"B vkf.k
HkkaM.kkps ewG dkj.k /keZ laLFkk vlY;kph [kk=h
>kY;kewGs jkstferhyk vf/kdk/khd yksd] laLFkkihr
/kekZaP;k d{ksiklwu Lor%yk nwj Bsow ykxysr-
tj /keZ Eg.kts ^=klnsÅ ckG* v‟kh dYiuk dsyh vkf.k jfookjP;k
'kkGsr fnys tk.kkjs ^ln~xq.k o uSfrdrsps* /kMs Eg.kts
^vka?kksGhP;k ?kaxkGkrhy ik.kh* vls ekuY;kl y{kkr ;sbZy
dh vki.k ?kkbZ?kkbZus ckGkcjkscj ik.kh lq/nk Qsdwu nsr
vkgksr! Eg.kwu rs ik.kh iqUgk xksGk dsY;kf‟kok; Eg.ktsp
/kekZf/k"Bhr ekuoh ewY;s tksiklY;kf‟kok; ;k HkweaMGkps
iwufuZek.k 'kD; ukgh-
vkt txkyk /kkfeZd iqu:RFkkukph vko‟;drk ulwu] lMdsi.kkph
mlGysyh ykV Fkkacowu] ekuoh ewY;kaps iqu:Tthou
dj.;kph osxoku xjt fuekZ.k >kyh vkgs- ckckapk vorkj ufou
/keZLFkkiuslkBh ok dks.;k fof‟k"V /kekZps iqulZaxksiu
dj.;klkBh >kyk ukgh rj ekuorsyk Hk;kud fo/oalkrwu]
loZuk‟kkrwu okpfo.;klkBh rs vorjysys vkgsr-
^lR;lkbZ ,T;wdsvj* dk;ZØekpk vokdk] vkt ifjfLFkrhP;k
lanHkkZr cjsp dkgh lk/; d: 'kdrks- ekuoh ewY;kaP;k
okijkrwu pkaxys vkjksX; ykHk.;kl enr gksrs- Eg.kwup
^,T;qdsvj* dsoG eqykalkBh lhehr u Bsork o;kso`/nkpkgh
R;ke/ks lekos‟k d:u ?ks.;kr ;kok] dkj.k cjsp t.k dsoG o;kus
ok<ysys vlwu o`Ùkhus ^ckG*p vlrkr vls lk/kkj.ki.ks vk<Gwu
;srs-
fufjÜoj vFkkZr ^ukfLrdrkoknk* cíy lq/nk ;sFks uewn dj.ks
vko‟;d vkgs- ;kcíy ckckaps Bke Eg.k.ks vkgs] ^^izsekyk
ukdkj.ks Eg.kts nsokyk ukdkj.ks-**
^^osxGsi.k ukdkj.ks Eg.kts vkRek ifo«;k] iw.kZRo] nso
;kauk ukdkj.ks Eg.kts osxGsi.kk- nsokyk ukdkj.ks Eg.kts
fujh‟ojrk] God Privation ukfLrdi.kk Eg.kwu ukfLrdrk th vkt
rqEgh tk.krk rh Eg.kts ^;k* ok ^R;k* /kekZyk ukdkj.ks ulwu
nso ;k dYiusyk ukdkj.ks ulwu] rs pDd thoukps] izsekps
vfLrÙo ukdkj.;klkj[ks vkgs- bZÜojkpkp rks LoHkko
vlY;kewGs nsokP;k O;ähRokpk rks udkj gks; R;k vkRE;kpk
rks udkj gks;- FkksMD;kr Eg.kts ukfLrdrk gs izsekps
fu%LokFkZ o`Rrhps ukdkj.ks gks;-** ¼4½
^^eh izR;sd O;ähapk nkl vkgs- dks.;kgh ukokus eyk
cksyok] eh /kkowu ;sbZu] dkj.k loZ ukos ek>hp vkgsr-
[kjsrj] ek>s vls fof‟k"V ukop ukgh- ek>k tjh vOgsj rqEgh
dsykr rjh eh rqEgkcjkscjp jkghu- ekÖ;k n`"Vhus dks.khgh
ukLrhd ukgh- HkxoarkewGs vkf.k HkxorklkBhp lkjs txr
vlrkr- ^lw;kZ*yk ukdkj.;kus rks dkgh yqIr gksr ukgh- ¼5½
ekuork vkrk LQksV fcanwP;k {k.kkyk ;sÅu Bsiyh vkgs-
loZuk‟kkrwu okp.;kpk ,dp ekxZ gks;- rks Eg.kts laiw.kZ
thol`"Bhrhy ,dkRersph tk.kho-
(4) “Negation of love is Negation of God”, back cover „Sanathan Sarathi‟, April 1995.
(5) Satyam Shivam Sundaram, part 1 p. 501.
ckg; HkqyHkqyS¸;k] iksdG rÙoKku vkf.k rRle xrh vl.kkÚ;k
^ckg;* /kekZe/;s cqMysY;kauk gs let.ks rls lksis ukgh-
,d&thoh&dj.ks gks.ks] ^vk/;kfRed&feJ/kkrw*P;k fufeZrhpk
fopkj vkiY;kr gks.ks vko‟;d vkgs- ;k lanHkkZr dqjk.kkrhy (xvii
: 110) g;k lqanj ¼dyek½ ns.ks eyk la;qähd okVrs- ^^rqEgh
dks.kR;kgh ukokus R;kyk iqdkjk] rs ;ksX; gks;% dkj.k
R;kP;klkBh] ^lokZar lqanj* gsp uko vlrs-**
^^loZ /kekZae/ks vk<G.kkjs leku lR; Eg.kts [kjh vk/;kfRedrk
dks.khgh brj nqlÚ;k /kekZpk }s"k d: u;s- dks.;k :ikpk f/kDdkj
d: u;s- loZ /kekZaps ,sD; lk/k.kkjs lR; vki.k letwu ?ksrys
ikfgts- nso rqeP;kiklwu osxGk ulrks- ijarq nsokyk
Lor%iklwu osxGs ekuwu] euq"; osxosxG;k iwtk i/nrh
vkpj.kkr vk.krks- d`rh&lsosrwu iwtk lk/k.ks vkt&ferhyk
vR;ko‟;d >kys vkgs- ijarq R;krp vk;q";Hkj vMdwu iM.ks
;ksX; ukgh- gGwgGw izR;sdkus R;kojhy mPp ikrGhoj
iksgpk;yk gos- rsOgkp ekuohdj.kkps bZÜojhdj.k ?kMwu
;sbZy-** ¼6½
Ukdksdk ere ysnw % eh dks.;k fof‟k"V /kekZpk ukgh-
(6) Divine Discourse, Sanathan Sarathi, January 1995, p. 14.
iape v/;k;
eyk Lor%ps dÙkZO; ukgh
^^izR;sd oähP;k nksu egÙokP;k tckcnkÚ;k vlrkr- txkr
pkaxys okrkoj.k jkg.;klkBh dsysys dk;Z vkf.k nqljs Lor%yk
fopkj eaFkukrwu eqä dj.;klkBh dsysys dk;Z- ifgY;kyk
^oke&ekxZ* vls Eg.krkr vkf.k Lor%P;k vk/;kfRed fodklkpk
fopkj d: ykxY;kl fdaok R;kn`"Vhus ijhiDo >kY;kl rks ekxZ
vkiksvki cktwyk iMrks- izR;sd osGh loZ dke gs nso dk;Z
vkgs vls letk vU;Fkk rh d`rh lnks"k jkghy- ,dnk dk
vkiY;kgkrwu HkxoRdk;Zp ?kMr vkgs v‟kh rqeph ekulhdrk
>kyh Eg.kts ex pqdk gks.;kpk izÜup mn~Hkor ukgh-
Eg.kwu gs iDds y{kkr jkgw |k fd izR;sd dk;Z gs nso dk;Z
gks;-**
dke Eg.kts dÙkZO;- tUekiklwu e`R;qi;Zar izR;sd O;ähyk
dke djkos ykxrs( R;krwu lqVdk ukgh- dke Eg.kts dks.krh uk
dks.krh d`rh vkf.k rsp thou gks;- 'kwU; pyuoyu Eg.kts R;k
'kfjjkr tho ukgh( rs ,d‟ko gks;- dke Eg.kts dk; izR;sd d`rh
Eg.kts dke( xk< uhnzsr vlks ok Hkwy ¼vukLFks‟kh;k½
nsÅu cs‟kq/n dsysys vlks 'kfjjkpk O;kikj tyn xrhus lq: vlrks-
;ka=hdh] fo|qrh; vkf.k 'kfjjjklk;uhd v‟kk dksV;ko/kh Øh;k
vkiY;k 'kfjjkr vk;q";Hkj 'kfjjkyk thoar Bso.;klkBh vO;kgri.ks
lq: vlrkr- vki.k R;kapk fopkjlq/nk djr ulrks- ,dk vn`‟;] vrhrjy
laosnusP;k lgk¸;kus vkiyh izk.kpsruk] 'kfjjkP;k tVhy
xqarkxqarhph&lapyukph iw.kZr;k dkGth okgr vlrs- nqlÚ;k
'kCnkr lkaxk;ps >kY;kl vki.k] u lkaxrkp] nso vkiY;klkBh rs
dk;Z djhr vlrks-
deZ( laxksiuk}kjs] vkiY;k thoukph xq.koÙkklq/nk Bjohr vlrs-
lw{e vkf.k LFkwy ikrGhoj dk;Z dj.;kr 'kfjj&lq/nk lrr eXu vlrs-
vkiY;k 'kfjjkps O;kikj nksu izdkjs vO;kgr lq: vlrkr- ,d Eg.kts
LokHkkfodi.sk fdaok Lo;apyhr i/nrhus vkiY;k tk.khosf‟kok;]
vkf.k nqljh izdkj gk LosPNsus fdaok pyuoyu Øh;k ;k lnjkr
eksM.kkjk vlrks- i.k R;karhygh cjsp O;ogkj vkiY;k udGrp
?kMr vlrkr- eu gs nksUgh] tkx`r vkf.k lq‟kqIrkoLFksr lq/nk
lrr dk;Zjr vlrs- Eg.kwu vkiY;ktoG dke ukgh vls Eg.kw 'kdr
ukgh-
ex dke Eg.kts dk;Z vkf.k rs dks.k djr vlrs ;k lanHkkZr] vki.k
tk.kwu cqtwu Lor%yk O;Lr Bsor vlrks rh loZ desZ y{kkr
?ksÅ] ^eh* vFkok izk.kpsruk vFkok ^vkRe‟käh* f‟kok;
dks.krhgh fØ;k ?kMw 'kdr ukgh- ;k nsgkvHkkoh] ^thoh*]
vkiY;k vfLrÙokph tk.kho lq/nk d: 'kdr ukgh- ^eyk* ef/ky ^eh*
fdaok vkRek ;kauk ek= dke ulrs- 'kähL=ksr vkf.k R;kP;k
dsoG bPNkek=s loZ desZ dsyh tkrkr- dks.kR;kgh dkekP;k
d`rhekxs dk; gsrw ok mís‟k vkgs] gs lokZr vf/kd egÙokps
gks;- dsoG d`rhrwup O;äh Lor%yk O;ä djr vlrs vkf.k
R;k}kjsp tUe&e`R;wP;k QsÚ;krwu Lor%ph lqVdk d:u ?ksÅ
'kdrs- Eg.kwu Hkxon~xhrsr Jhd`".kkus vkf.k lkbZd`".k cuqu
Hkxoku ckckauh ^dke Eg.ktsp iwtk* vlk lans‟k fnyk vkgs-
lscsps egÙo Lokeh [kkyhy [kCnkr Blowu nsrkr] ^^ekuolsok
ghp ek/ko lsok gks;** vkf.k ^^dke dj.kkjs gkr izkFkZuk
iqViqV.kkÚ;k vksBkais{kk tkLr ifo= vlrkr-**
xHkkZ‟k; rs fprk vkf.k iqUgk xHkkZ‟k; vlk vkiyk iqu%iqUgk
tUe ej.kkpk Qsjk dk lq: vlrks tUetUrkarjkrhy vr`Ir okluk
vkf.k dkfeZd _.kkaps lkjs vko‟ks"k iw.kZi.ks /kqrys tkÅu
iqUgk ldke deZ gkrwu u ?kM.ks o iwutZUe u gks.ks ;klkBh
Hkwrykojhy vk;q";kps iz;kstu vlrs- tlk dkiwj tGwu mtsM
vkf.k lqxa/k iljowu] vkiyk FkksMklkgh ekxewl u Bsork
vklearkr fo:u tkrks] R;kizek.ks!
foÜokr brj dqBsgh ukgh rj dsoG ;k Hkwrykojp tUe ?ksÅu
ek.kwl vkiY;k xrtUekaP;k lkÚ;k dkfeZd =qVh Hk:u dk<w
'kdrks- dekZpk nqljk vFkZ gksrks- dk;Z fdaok d`rh vkf.k
ckck Eg.krkr] ^^fl/nkar dsoG dekZapk] nqljk dks.krkgh
ukgh** vki.k ts ts dke djrks rs ^R;kapsp gs tsOgk vkiY;kyk
letrs vkf.k tsOgk vkiyh izR;sd d`rh gh ^R;k* P;k inh
okfgY;kuarj vkiY;k gkrwu 'ks"k mj.kkjs deZ ?kM.kkjp dls
dsoG ;k vkf.k ;kp lanHkkZr vki.k Eg.kw 'kdrks ^ek>s
Lor%ps vls dÙkZO;deZp ukgh* & dkj.k loZ dk;Z&* R;kps
vkgs] vkiY;kd`rhpk rksp mís‟k vkf.k xq.kLoHkko vkgs gs
vkiY;kyk mÙkei.ks metysys vlkos-
dks.;kgh izdkjs dÙksZi.kk vkiY;kdMs ?ksrY;kl deZ vkiY;kyk
ca/kukr vMdowu R;kps ifj.kke Hkksxkos ykxrkr vlk
^dk;Z&dkj.k* Hkko fo"kn dj.kkjk ^deZ&fl/nkar* vkiY;kyk
lkaxrks- ek;sr xqarqu] eukph HkqjG iMwu ek.kwl
dÙksZi.kkps ifj.kke loZ izdkjs Hkksxrks&izR;sd fopkj] 'kCn
vkf.k d`rh R;kaps osxosxGs ifj.kke ?ksÅu ;sr vlrkr-
deZ&HkkousP;k ckg;kÙdkjh o`Ùkhrwu] O;äh tsOgk vki.kp
dÙkkZ vlY;kpk Hkze d:u ?ksrs rsOgk R;kpk ifj.kke u
lai.kkjs nq%[k vlkp vlrks- uksdjhr f‟kM;k p<wu tkLrhr tkLr
ixkj] loyrh] mPpins] uoufou O;kolkf;d djkjenkj dj.ks rksM.ks]
uksdÚ;k ns.ks fdaok R;karwu dk<wu Vkd.ks g;k lkÚ;k
/kMiMh Eg.kts vkiyk dk;ns‟khj gDd vlY;kpk fopkj vkf.k
R;kuq:i d`rh djrkauk O;ähauk FkksMklkgh vpack okVrkauk
vk<Gr ukgh- R;k lokZaewGs djkos ykx.kkÚ;k thoukrhy
p<mrkjkaeqGs O;ähaps 'kkfjjhd] ekufld vkf.k vk/;kfRed
LokLF; xaHkhji.ks vlarqyhr gksr vlrs-
?kVuk ?kMr tkrkr] dk;sZ d:u ?ksryh tkrkr] dks.kh O;äh
dÙkhZ ulrs- ;s‟kw f[kzLr lkaxrkr] ^^ekÖ;k fiR;kP;k
bPNsf‟kok; xorkph ikrhlq/nk gkyr ukgh-** nsg ,d lk/ku vlwu]
loZdrkZ ijsesÜoj vkgs gs vki.k lrr dls y{kkr Bsokos eu
xqUgsxkj vlwu eup R;koj rksMxk dk<w 'kdrs- Eg.kwu vki.k
lrr ;ksX; fopkjkrp Lor%yk xaqrowu dk;Z djr jkg.ks jkg.ks &
lrr fuO;ZR;; fuf/k/;kl ¼lfuuh½ ckGxwu] ^eh* ^ek>s* ;k
nq%[kkr yksV.kkÚ;k dkj.kkaiklwu nwj jkgkos Lor%yk nwj
Bsokos-
eqDr O;ähyk gs lR; vrh‟k; pkaxY;k fjrhus metysys vlrs vkf.k
loZ ifj.kkekaiklwu rh vfopyhr jkgrs- Hkxoarkoj vkiys fopkj lrr
dsanzhr Bsowu] vki.k] ?kM.kkÚ;k ?kVusrhy ^ek=,d ?kVuk*
vlY;kph tk.kho R;kyk vlrs- vKkuh ;‟kkus Qqxqu tkrkr rj
vi;‟kkauh xHkZxGhr gksr vlrkr- ,d eu lksMwu] v‟kk ijLij
fojks/kh xks"Vhaps okLrO; brj dksBs vl.kkj rqEgh ^drkZ*
ukgh gs rqEgkyk dGY;koj( izR;sd xks"Vhyk rqEgh leku
cq/nhus lkeksjs tkrk- vkiY;k dkfeZd pØkrwu vkiyh lqVdk
dj.;klkBh bZÜoj vorkj ?ksr vlrks-
^fu"dke deZ* Eg.kts fujhPN cq/nhus Qyk‟kkjfgr dsysys deZ
vkf.k ^fu"dke izse* Eg.kts izseklkBh] eksgik‟kkr u vMdrk
fu%LokFkZ cq/nhus dysys izse Jhd`".kkus vtqZukyk
letkowu lkafxrys gksrs- jkT;inklkBh vtqZukus ;q/n dsys vlrs
rj gjktksauk /kkjkrhFkhZ e`R;qeq[kh p<foY;k dkj.kkuh
R;kP;k gkrwu dwdeZ ?kMys vlrs- /kekZlkBhpk rks y<k
d`".kkyk leiZ.k dsY;keqGs fot;h gksÅu R;kpk mnksmnks
>kyk! l[kksy vkRela‟kks/ku vkf.k Hkxoarkph d`ik >kY;kl]
eukP;k o`Ùkhr laiw.kZ cny ?kMwu ;srks vkf.k ek.kwl
/;kukoLFksyk izkIr gksrks- ;s‟kw [kzhLr Eg.kkys gksrs]
^^rqÖ;k bPNsus] nsok LoxkZrhy rqÖ;k jkT;klkj[ks uanuou
;k i`Fohoj vor: ns-**
vk/;kfRed n`"V;k ^‟kj.kkxrh* Eg.kts dk; loZ vk‟kk fujk‟kk
vkf.k dVhc/nrsiklwu lqVdk] vlk R;kpk vFkZ gks;-
ifj.kkekaiklwu eqä jkgw 'kdY;kl vki.k lq[kh gksÅ 'kdrks-
dks.;k ,dk ifj.kkekph vki.k vkdka{kk ckGxY;kl] vkiY;kyk
Hkksxkos ykxrs- vkiys uf‟kch tsts ekaMwu Bsoysys vkgs rh
loZ míh"V;s vkf.k LoIus uDdhp lkdkj gksrhy- ^dkG*kph
fde;k vlrs fd T;kewGs vkiY;kyk vr`Irrk tk.kors- tsOgk vkiY;k
míh"Vkauk vki.k dkGk*P;k iêhoj ekstw ykxrks] rsOgk vki.k
v/khj gksÅu mBrks- vkiY;kyk izR;sd xks"V ^bFks* vkf.k
^vkÙkkp* goh vlrs- ek= izR;sd xks"V nsokP;k osGk
i=dkizek.ks gksr vlrs-
1984 e/khy eqyk[krhr eh Lokehauk eyk iwtk /;ku dls djkos
;kP;k ekxZn‟kZukcíy izkFkZuk dsyh- Lokeh eyk Eg.kkys]
^^dlY;k iwtk izkFkZuk rw djrksl tk vkf.k dke dj- izsekus dke
dj lokZoj izse dj] lokZaph lsok dj-** lkbZ lferhph rlsp ek>h
O;kolkf;d dkes eh vrh‟k; dfVc/nrsus djhr gksrks- loZ dkes
pks[k BjfoysY;k míh"Vkacjkscj rarksrari.ks dj.;kph eyk lo;
ykxyh gksrh- ek>k vgadkj vkMok ;sÅu lokZaph ers ?ks.ks
eyk v‟kD; gksrs- Lokehaps Eg.k.ks & ^^dehVh feVhax
Eg.kts ^de Vw Vh*&** pgkikuklkBhp lHkk & ;k fVdspk vkJ;
?ksÅu eh vkiY;k okx.;kps leFkZu djhr gksrks-
vkrk vgadkj ?kkyfo.;klkBh fo}Ùkk dkeh ;sr ulrs- rj
LokuqHkokrwu] okx.ks cnyowu d`rh dj.ks vko‟;d vlrs- d‟kk
izdkjps dke Lokehaph vkBo.k Bsor R;kaP;k gkrkrhy votkj
vlY;kizek.ks dke dj.ks- dÙksZi.kk gkp vgadkjkpk tud gks;-
Eg.kwu deZ dsY;kus eukph 'kq/nrk gksÅu vgadkjkpk uk‟k
djrk ;s.ks 'kD; vkgs- fu%LokFkZ Hkkousus lokZaP;k
HkY;klkBh dsysys dke iwtk curs] lkbZlsok ?kMowu vk.krs-
LokFkhZi.kkpk R;kx dj.ks ;kr vfHkizsr vkgs-
,d mnkgj.k c?kq ;k % ik.;kus HkjysY;k isY;kr vki.k rsykpk ,d
Fksac VkdY;kl] rks ojP;koj rjaxrks- rks osxGk rjax.kkjk
Fksac] vgadkj fdaok oS;ähdrk] vls vki.k letw- R;k ik.;kr tltls
vtwu rsy Fksac vki.k Vkdw ykxrks] rlrlk rs Fksac ,d=
felGwu rsykpk eksBk roax ik.;koj rjaxw ykxrks- R;kloZ
rsyFksackps oS;ähd vLrhÙo mjr ukgh- r}rp] ^eh* tsOgk
^vkEgh* e/ks cnyrks] Eg.kts O;äh tsOgk leqgke/ks felGrs
rsOgk vgadkj yksi ikorks- R;k isY;kr vki.k 'käh‟kkyh
fMVtZ.V felGY;kl] rsy foj?kGwu ukfgls gksÅu dsoG ik.kh
mjrs- rj isY;krhy ik.kh] rsykP;k ,dk Fksackyk fdaok vusd
Fksackuh cuysY;k Fkjkauk lkaHkkGrs- vki.k rs nsoklkj[ks
letw 'kdrks] lkÚ;k foÜokyk lkaHkkGwu ?ks.kkjk nsop vlrks-
^eh* vkf.k ^vkEgh* pk ik;k gks; nso- R;kpizek.ks]
vkReifj{k.k] fu%LokFkZ izse vkf.k lsok ;k xks"Vh
fMVtZ.Vps dke d:u ^eh* ^ek>s*] vkf.k dkykarjkus ^vkEgh*
iklwu lqVdk dj.;kl enr djrkr- }Srkps e`xtG fuekZ.k dj.kkjk
^rks*p [kjk drkZ vkgs- Eg.kwu ^lR;lkbZ lsok lferh* vkf.k brj
layXu laLFkkae/ks lkaf?kd d`rhyk Lokfeauh vkiY;k
fnO;dk;kZe/ks izk/kkU; fnys vkgs] R;k;ksxs O;ähxr
vgadkjkauk ewBekrh ns.;kph la/kh Hkäkauk ?ksrk ;srs-
vgadkj ulY;kewGs] oS;ähd vls dkgh mjr ukgh vkf.k
dks.kkgh O;ähP;k ukokyk cÍk ykxr ukgh- ¼vls dke dj.kkjh½
rh O;äh Hkxon~fopkjkr x<wu tkÅu Qä ijesÜoj ikgrks
vuqHkorks- nqljs dkghgh uOgs-
izfl/n rÙoosÙks vkf.k Hkkjrkps ekth jk"Vªirh Jh- loZiYyh
jk/kkd`".ku ;kaP;k ers txkrhy lukru ^‟kgk.ki.k* vkiY;kyk
lkaxrs fd] ;k nsgh olr vlrkukp iz;Ru iwoZad vkiys feyu
nsok‟kh ?kMw 'kdrs dkj.k ujtUekps rsp dsoG ,deso iz;kstu
gks;- tj rks O;äh ¼vk|½ la/kh pqdyk rj fulxkZyk dkgh ?kkbZ
ulrs] R;kph ikB u lksMrk( fulxZ nsork] R;kyk rls dj.;kl] vkiys
thou dksMs myxMfo.;kl Hkkx ikMsy-
vkiY;k fnO;kdkZyk vuar&dkG i;Zar Fkkac.;kpk iw.kZ volj
vkgs- ?kkbZph dkgh vko‟;drk ukgh rj ^lcqjh* /kj.;kl rh
lkaxrs( vgadkjkBk;h vkrqjrk vlrs-
R;k xks"Vh laiknu dsY;kl O;ähyk R;kaps Js; gos vlrs- ijarw
ijekRE;kyk] dks.kR;k vorkjkus dk; dsys g;kps egRo ulrs-
loZ dkgh df/kuk d/kh iw.kZ gks.kkjp vlrs- [kjh fuehZrh rj
>kysyh vkgs- frps ;k /kjrhoj vorj.k dk; rs ckdh vlrs-
^^vkReifj{k.k dj.;kl eh rwEgk lokZauk lkaxsu- vkiY;kyk
ek.kwl Eg.kfo.ks fdrir ;ksX; vkgs rs dsoG v/kZlR; vkgs-
^eh ek.kwl vkgs] ,[kknk prq%"ikn i'kw uOgs ^vls rqEgh
fuÜphri.ks Eg.kw 'kdyk ikfgts- vgadkj] eRlj vkf.k }s"k gs
i'kqaps xq.k/keZ Vkdwu nsÅu] izse lR;] R;kx vkf.k vkuan
gs ekuoh xq.k/keZ vkRelkr djk;yk f‟kdk- lq[k nq%[kkuk
mMR;k <xkaizek.ks ekuk- bZÜojk‟kh ,sD; Eg.kts [kjs lq[k&
vkuan HkkSfrd lq[ks uk‟khoar vkgsr- vls vkRe ifj{k.k vkf.k
;ksX; mÙkjkaizr ;sÅu iksp.;klkBh vk/;kfRed f‟kLr vko‟;d vlrs-
vkf.k rh mÙkjs rqeps vuqHko Bjkos** ¼2½
vkRekuqHko ?ks.ks gsp dsoG ek>s dÙkZO; %
Hkxoku ckckaP;k laidkZr ;srk{k.kh ekÖ;k [kÚ;k dk;kZyk
lqjokr >kyh- izR;sd vk/;kfRed ifj{k.k pkj izÜu vkf.k R;kaph
mÙkjs 'kks/k.ks ;krwu lq: gksrs- eh dks.k vkgs eh dqBwu
vkyks vkgs eh dqBs tk.kkj eh bFks fdrh dkG vlsu R;k
izÜukaph mÙkjs 'kks/k.ks] dÙkZO;kpk [kjk ik;k
?kky.;klkj[ks gks; & jkstph dkes ukgh] rj vkRekuqHko
?ks.;klkBh rh ,d dsoG ek/;e vkgs & iuhysnw!
ckg; txkrhy T;k dkekae/ks vki.k Lor%yk O;Lr Bsorks rs
dkgh [kjs fujarj dke uOgs( ijarq vkiY;k vk/;kfRed
[2] Divine Discourse, Sanathan Sarathi, May 1994
izxrhlkBh iwjd vls Eg.krk ;sbZy- ckg;kRdkjh dsys tk.kkjs
dke gs] ¼ukV;krhy½ vkiys Bjowu fnysY;k ik=kizek.ks vlrs-
ijesÜojkus usewu fnysY;k vkjk[kM;kr O;oLFkhr feGrs tqGrs
jkgwu osxosxG;k yksdkaP;k laidkZr vki.k ;srks( vkiY;k
okluk] vkiY;krhy yiwu clysY;k izo`Ùkh vkf.k udkjkRed xq.k
ckgsj ;sÅu R;kaph lQkbZ d:u] vkiyh dkfeZd_.ks deh d:u
vkiY;k thou ;k=srhy Hkkj gyds dj.;klkBh !
^^rqEgh d‟kkr eXu vkgkr va/kqd gksr tkÅu u"V gks.kkÚ;k
dkekar! rsOgk ;kuarj rqEgh dk; djk;yk gos -----ve`r
rÙokaP;k izkarkr d/khgh u cny.kkÚ;k dkekr xqarowu ?;k
vkf.k vkRekuankpk vuqHko ?;k- izR;sd O;ähpk vlkp ,deso
iz;Ru vlkok( rqeps larr /;s;( ;k txkrhy rqeps lokZr /kkMlh lkgl
ckdh lkjh d`R;s O;FkZ] ew[kZi.kkph vkgsr( {k.kHkj mtGwu
rh u"V gksrkr- rqeps ,dp dke vkgs rs Eg.kts vkRekuqHko!**
¼3½
Eg.kwu izR;sd dk;Z gs nsokps dk;Z gks;] ex rks Lo;aikdh
jkgks] MkWDVj jkgks] iz‟kkld vlks ok ?kjxMh- vki.k loZ
Hkxoarkpsp lsod vkgksr] izR;sdt.k nqlÚ;kph lsok djr vkiyk
thohrkFkZ pkyor] vorhHkksorhP;k yksdka‟kh pkaxys vFkok
okbZV laca/k Bsowu] vkivkiY;k okVh vkysyh dÙkZO;desZ
djr] vkiyh vgadkjko`Ùkh Vkdr tkÅu] vki.k dks.k vkgksr ;kph
tk.k ?ksr vlysys------
(3) “The all pervading Self” and “self”, Baba, The Breath of Sai, p 96.
1½ fnO;Ùokph tk.k gs ije~lR;- ^vge~ czãkLeh* ehp czã
vkgs- ;krhy izR;sdkrhy ^eh* czã vkgs- ^rÙoe~ vfl*
^rw* rks vkgsl- vkRek gkp czã-
2½ izR;sd oLrwr vkf.k izR;sd O;ähr nsokps vfLrÙo vkgs-
Eg.kwu nqlÚ;kP;k vkuanklkBh R;kx dj.;kps f‟k{k.k
;krwu vki.kkal feGr jkgrs-
3½ ;k txkr laU;klh o`Ùkhus deZ djhr jkgk-
4½ tks lokZBk;h] lokZaHkwrh bZÜojkyk ikgrks vkf.k
Lor%rgh ^rks* R;kyk lkiMrks] v‟kh rh O;äh df/kgh
nq%[kh gks.kkj ukgh-
^^,sdk] rqEgh lokZauh ,sdk- rqepk [kjk LoHkko R;k fnO;
tk.khos lkj[kkp vkgs! rqepk [kjk vkRek] rqeps [kjs lR;
vksG[kk- rqEgh Lor%p ijerRo vkgkr gs vksG[kk( R;kp
vkRekuqHkokr nax jkgk( rks vrqyuh;] vuar] vxk/k
vkRekuan p?kGr jkgk- T;kps Lo:i ^dkG* vkgs R;kr le; foyhu
gksÅ |k- osnksiuh"knkae/ks f‟kdfoys rs ekuokps vR;qPp
foghr deZ vkgs- ^‟kgk.ki.kkpk* xaMk vkiY;k naMke/;s vlsy
rj fo"k; oklukaps ^xzg* rweP;koj nq"ijh.kke d: 'kd.kkj ukghr-
---- vkiY;k uhp izo`Ùkhoj fot; feGowu vkiys vkarjhd lR;
tk.kwu ?ks.;klkBh taxykr fdaok xqgsr fuo`Ùk gksÅu
jkg.;kph xjt ukgh- ;k txkr jkgwup&loZ oklukaiklwu eqä
jkgwu&thoukps ;q/n ftadk- vlk fot; feGfoY;kl rqepk mnks
mnks djrk ;sbZy-** ¼4½
(4) “Teachings of Sathya Sai Baba”, p 25 & 27
nsoklkBh dke dj.ks Eg.kts izseklkBh dke dj.ks- gs brds ljG
vkgs- tj nso izse gks; vkf.k izse Eg.ktsp nso gks; rj nsokps
dke rs izseklkBh dke- vkrk txkr ^izse* g;k 'kCnkpk vfr‟k;
xSjlet >kysyk vk<Grks- cgq/kk vls vk<Grs dh cOga‟kh
yksdkauk ^izse*;k 'kCnkpk [kjk vFkZ letysyk ukgh-
ikfo=~;kP;k mPp ikrGhoj izse iw.kZi.ks eqä vlrs R;kyk
ca/ku ulrs- rs vfr‟k; fueZG vlrs- nsokps lkjs xq.k/keZ R;kP;k
Bk;h vkgsr- R;kyk uko ukgh] :i ukgh] rs vej] lnk rktsrokus]
lnk laiw.kZ vkf.k funksZ‟k vkf.k loZ udkjkRed Hkukaiklwu
vkf.k vk‟kkfujk‟ksiklwu eqä vls vlrs-
^^izsefojghr dekZpk f/kDdkj vlks-
izsee; dekZps Lokxr vlks-
dÙkZO; fojghr izse nSoh vlrs** & ckck-
^^deZ gs izR;sd O;ähph [kkl eksfge vkgs- lU;kl vkf.k dke
dj.ks ijLij fojks/kh ukghr- myV rs ,desdkyk iwjdp vlrkr-
dekZpk R;kx dsY;kl] dekZrwu lk/kysyk fodkl vkf.k
vuqHkof‟k{k.k ;k xks"Vhaiklwu oaphr jkgwu] rqepk Úgkl
gksbZy- ,d xks"V goh goh‟kh okV.ks fdaok nqlÚ;k
xks"Vhpk frjLdkj dj.ks ;k nksgks iklwu [kjk laU;klh ¼lk/kw½
nwj vlrks- dekZP;k ckcrhr ^lU;kl* ;k 'kCnkpk vFkZ vlrks] ;‟k
fdaok vi;‟k] uQk&rksVk] eku&vieku bR;knh fojghr Eg.kts
R;kaph vis{kk u djrk dsysys vkiys dÙkZO;------ vkf.k izR;sd
d`rh ijesÜojkyk leihZr djk- dkek vHkkoh rqEgh vKku
va/kdkjkr f[krir iMky] lqLrh vkf.k vkG‟khi.kkyk cGh iMky!
rsOgk vkiY;k dekZaP;k QGkpk R;kx dj.ks gs deZ&R;kx
dj.;kis{kk d/khgh pkaxys- R;krwu vrho vkuan feGrks vkf.k
rksp [kjk ekxZ vkgs-** ¼5½
Lokeh vkiY;k thoukps [kjs xed vkiY;kyk ojhy 'kCnkr Ådywu
lkaxrkr & vkiY;krhy [kÚ;k vkRE;kpk vuqHko ?ks.ks----brj
loZ deZ vuq"kkaxhd vlrs-
Ukdksdk iuh ysnw % eyk Lor%ps fof‟k"V dke ukgh-
(5) Divine Discourse – Prashanthi Vahini.
v/;k; lgkok
dsoG ,d euq"; tkr
euq"; izk.khp Qä v}Sr&Hkko tk.kw 'kdrks- }SrkP;k
ifydMs tk.;krp ekuork vkgs- Eg.kwu }Srkpk R;kx d:u
,sD;kpk vuqHko ?;k- R;krhy uhjo 'kkarhpk vuqHko
?;k- ,sD; Eg.kts fnO;Ùo vkf.k rs nsoÙo rqeP;kr vlrs-
¼1½
fujfujkG;k tkrh] o.kZ] /kekZaP;k yksdkae/ks] osxosxG;k
vusd ns‟kkar okLrO; dj.ks ek>s uf‟kchp vlY;kewGs ek>s
thou vLFkhjp gksrs- i.k R;kewGs ek>k vlk ,d Qk;nk >kyk
rks Eg.kts R;k osxosxG;k laLd`rhP;k vkf.k tekrhP;k
yksdkae/ks] eh dsysY;k dYiusP;k rqyusr vxnhp FkksMk
Qjd vlY;kps eyk letys- 1980 ef/ky ifgY;kp HksVhr] Hkxoku
ckck eyk Eg.kkys fd R;kauh ^^osxosxG;k ns‟kkar vuqHko
?ks.;klkBhp eyk ikBfoys gksrs-** R;kosGh ek>h v‟kh letwr
>kyh fd Lokeh ekÖ;k O;kolkf;d thoukP;k lanHkkZr vls
Eg.krk;r- ijarw dkgh vrh‟k; egÙokP;k ewG rkfÙod ckchauk
mís‟kwu rs vls Eg.kr gksrs gs dkgh eyk rsOgk letys ukgh-
Eg.kts] ljrs 'ksoVh eyk ekÖ;k thoukr fofo/krsrhy ,dlw=rspk
vfo"dkj ?kMwu osxosxG;k ns‟kkrhy R;k yksdkaP;k
lk/kE;kZps n‟kZu ?kMys-
(1) „Experience your Innate Divinity‟ – Divine Discourse, International Sai Medical Conference, & Sanathan
SArathi‟, Oct. 2005, p 278.
tjh ek>s vk;q"; vfLFkjrsus xzklysys vkf.k R;kewGs dks.;k
,dk ns‟kh vkiys ?kj Eg.kwu LFkkf;d gksÅu jkg.ks 'kD;
uOgrs] ijarw rh R;kaph ¼Lokfeaphp½ r‟kh bPNk gksrh(
Eg.kwu osxosxG;k tkrh tekrhaP;k yksdkr eyk thou O;rhr
djkos ykxys- lq:okrhyk rs rls dkgh Qkj lksis uOgrs rjh vkt
eyk rks d`ispk utjk.kk vlY;kps tk.kors;- eyk R;k fnO; ,sD;kpk
lk{kkRdkj >kyk vkf.k laiw.kZ euq"; tkr gs ,dp dqVwac] ^R;k*
,dkp nsokph ysdjs vlY;kph [kjh [kk=h iVyh- ek= gk R;kapk
lans‟k eyk Hkxoku ckckaP;k N=k [kkyh vkY;kojp cjkscj
tk.koyk-
fo|kFkhZn‟ksrp ,dk [ksMsxkoh vlrkauk fczfV‟k olkgr
oknkP;k ekoGrhyk flyksu e/ks ?kMwu vkysY;k o.kZHksnh
naxyhuk eyk lkeksjs tkos ykxys gksrs- izR;sd xkSjo.khZ;
ijns‟kh Eg.kts ^baxzt* vls eh ekur gksrks! uarj Hkwxksy ;k
fo"k;kpk vH;kl djrsosGh ;qjksi [kaMkr vusd ns‟k vlwu
R;kaP;k Lor%P;k v‟kk Lora= osxG;k Hkk"kk vkf.k R;krhy
okaf‟kd tkrh Hksnkaph eyk FkksMh vksG[k >kyh-
ijarw [kqí fczVsue/ksgh okaf‟kd] Hkkf"kd vls osxosxGs
Hksn vlysys ?kVd vkgsr ;kcíy rsOgkgh eh iw.kZi.ks vtk.k
gksrks- fczVue/ks xsY;kuarj frFks osYFk] vk;fj‟k vkf.k
LdkWfV‟k vls fHkUu fHkUu tekrhps yksd vlY;kps eyk
dGys- ex ;k laiw.kZ Hkw&rykoj ol.kkÚ;k
tkrh&tekrh&Hkk"kk&o.kZ ;k lokZaph dYiuk dj.ks lq/nk
dfB.k- vusd gqdqe 'kgkauh] vMk.khi.kk] LokFkkZa/krk]
vkf.k jkT;&foLrkjkiksVh ekuo tkrhpk eksB;k izek.kkoj lagkj
vkf.k dqyfouk‟k ?kMowu vk.kysyk vki.k ikgr vkyks vkgksr-
osxG;k HkkSfrd xq.k fo‟ks"kkaoj vk/kkjhr euq"; tkrhP;k eq[;
?kVdkauk ^okaf‟kdtekrh* vls Eg.krkr- v‟kk foLr`r
pkSdVhP;k varxZr eksM.kkÚ;k yksdkauk ^,dk tekrhps* vls
Eg.krkr & R;kaph thou 'kSyh] laLd`rh] bfrgkl vkf.k Hkk"kk
;kae/ks ,d lkj[ksi.kk vlrks- o.kZ oa‟k tkrh ;k ladYiuk 'ksdMks
o"kkZaiklwu vfLrÙokr vlY;krjh oa‟kk/kkjhr Hksn osxosxGs
vls O;oLFkhri.ks xVc/n dj.;kpk iz;Ru( 19 O;k 'krdki;Zar >kyk
uOgrk- okaf‟kd mPpuhprsP;k ¼HksnHkkokP;k½ ladYiuk
vkf.k lkekthd MkfoZuokn ;kapk loksZPp fcanw] xkByh xsyk
rks 1930 e/ks mn;kyk vkysY;k ^uk>h rÙoKkuk*e/ks vkf.k
R;koj vk/kkjhr HksnHkko] 'kks"k.k] xqykeh] foLr`ri.ks dj.;kr
vkysyk fu?k`Z.k fuoZa‟krspk iz;Ru] ;k xks"Vhauk
rFkk&dFkhr 'kkL=h; vk/kkj nsr v‟kk izo`Ùkhuk vkf.k
;kstukauk År vkyk gksrk- fo}Ùkk vkf.k okaf‟kdrk ;kapk ijLij
laca/k n‟kZo.kkjs okaf‟kd fo}rsps osxosxGs fl/nkar vkrk
iw.kZr;k fudkykr dk<ys xsysr- rjhgh] iwoZxzgnw"khrrk
HksnHkko] >xMs] ;q/ns] ijLij }s"kHkkouk] okGhr Vkd.;kps
izdkj loZ ns‟kkae/khy loZ tkrh&tekrh lektkae/ks] ekuoh
bfrgklkP;k lqjokrhiklwu vkiY;kyk vk<Gr vkysY;k vkgsr-
euq"; ek=kae/ks] mi?kVd LokHkkfodi.ks vlrkr vls 'kkL=h;
n`"V;k xzkg; eku.;kr vkys vlys rjh ,dkp oa‟kkrhy osx osxG;k
tkrh tekrhe/ks lq/nk fujfujkG;k okaf‟kdrs izek.ksp tfeu
vLekukps Qjd vk<Gwu ;srkr-
vki.k loZ ,dkp nsokph ysdjs vlwu R;k ,dkp ijekRE;kps
osxosxGs vfo"dkj vkgksr vkf.k Eg.kwu ,desdkaph cfg.k
HkkoaMs vkgksr] gs tso<;k yodj vkiY;kyk metsy] rso<;k
yodj gk xzg ¼i`Foh½ lqjf{kr gksbZy-
fujfujkGh ikus&Qqys] jksiVh&>qMis] >kMs] osyh m|kus]
mioukauk lkSn;Z vk.krkr r}rp okaf‟kd&fHkUurk ekuoh
thoukyk osxGs vk;ke nsrkr-
izR;sd v.kw&js.kw e/ks cl.kkjk ,dp nso loZ izk.khek=kae/ks
lq/nk clrks vkf.k R;kauk lkj[ksp fnO;Ùo nsr vlrks- Lokeh
Eg.krkr v.kwe/khy y[ky[khri.kk Eg.kts nso gks;- laiw.kZ
l`"Bh gh inkFkZ vkf.k mtkZ ;kauh Hkjyh vlwu] inkFkZ gk
lq‟kqIr] nMhek:u clysyh mtkZp vlrks-
vkycVZ vkbZULVkbZu fryk ^ije~‟käh* vls Eg.kwu
lacks/krkr- rs iq<s fyfgrkr] ^^vki.k T;kyk ^foÜo* Eg.krks R;k
iw.kZÙokpk ,d va‟k&vlk va‟k tks LFkG] dkG osGkuh c/n vlk
gk ekuo izk.kh vkgs- ckdh lokZaiklwu vkiys fopkj] vuqHko]
Hkkouk i`Fkd vlrkr v‟kh e`xtGor Hkzked dYiuk R;kus d:u
?ksrysyh vkgs- gh Hkzkedrk dSnsizek.ks djr] vkiY;kyk
oS;ähd vk‟kk&vkdka{kke/ks vkf.k dsoG uthdP;k O;ähauk
vkiys let.;kP;k ladqphri.kkr t[kMwu Bsors- vkiY;k lân;rsps]
d:.ksps orqZG O;kid djr] R;kr loZ ltho izk.;kauk loZ
futhZo&ltho l`"Vhyk frP;k laiw.kZ lkSn;kZlfgr vkiY;k
vkxks‟;kr doVkGr] R;k rq:axkrwu vkiyh lqVdk d:u ?ks.ks
vkiys vk| dÙkZO; Bjrs!
^^ln~xq.kkaph tk.kho d:u ?ksr ewY;kadhr Hkkouk vkiY;k
thoukr ck.ko.ks fo|kF;kZauk Qkj egÙokps vkgs- uSfrdrk
vkf.k pkaxyh okx.kwd tksikl.kkjh lkSn;Zn`"Vh R;kauh
vkRelkr d:u ?;koh- rjp rs lqjs[k fodlhr O;äheÙokus cg:u
mBrhy-**
^^ek>h Bke [kk=h iVyh vkgs fd dks.;kgh izdkjph /kunkSyr
ekuorsyk iq<s usÅ 'kd.kkj ukgh( vxnh R;kp dk;kZyk
Lor%yk iw.kZi.ks okgwu ?ks.kkÚ;k O;ähyk lq/nk rs v‟kD;
gks;- egku fopkj vkf.k dk;kZai;Zar vkiY;kyk tj dkgh iksgpow
'kdsy rj egku~&ifo= O;äheÙokaph mnkgj.ks -------- vkf.k
rfjgh tj R;k mPp /;s;kauk izkIr dj.;kph rhoz vkdka{kk vki.k
ckGxwu vlY;klp rs 'kD; vkgs( ex R;klkBh ykx.kkjs cG
vkiY;kyk vo‟; izkIr gksÅu vki.k R;k /;s;kaph iwrhZ djhr]
R;kauk d`rhr vk.k.;kr ;‟kLoh gksÅ 'kdw! lÙkk yknw i.kkrwu
ukgh rj dsoG lsokHkkousrwu mHkj.kkjs O;äheÙo uf‟kcoku
Eg.krk ;sbZy] brj dks.kh ukgh!** ¼2½
Lkaiw.kZ ekuork ^,dkp oa‟kkph* vkgs] v‟kh gksdkjkÙed
[kk=h iV.;klkBh izFke ik;jh gks; % ^loZ izdkjps iqLrdh Kku
vkf.k i<hdfo}rk Eg.ktsp f‟k{k.k* v‟kh letwr lewG Qsdwu
ns.ks] mPpf‟k{k.k] izek.ki=s] inO;k] infodk vkf.k vusd
fo"k;kapk foLr`r O;klax ;kpk yksdkauk vrh‟k; vgadkj vlrks
uk!
v‟kkizdkjs] iqLrdhKku vkf.k baVjusVP;k oknGkr vMdys
ulrk&ukgh iwohZ yksdkaps thou vrh‟k; le`/n vkf.k lq[kh
gksrs g;kpk vktP;k ek.klkyk laiw.kZ folj iMysyk vkgs-
(2) Albest Einstein, „The True value of A Humanbeing‟ Ideas And Opinions‟ : Selections From His Thoughts (Mein
Weltbild).
nqljh ik;jh Eg.kts % ekuoh ewY;kaph [kksy tk.kho d:u
?ksmu R;kizek.ks vkiyh okx.kwd Bso.ks& vkbu~
LVkbZuuh iq"Vh oj fnY;kizek.ks ----- ekuoh ln~xq.kkaph
tk.kho d:u ?ksr ewY;kadhr Hkkouk vkiY;k thoukar
fo|kF;kZauk&vkf.k brj lokZaukgh vko‟;d vkgs*- fopkj & cksy
vkf.k d`rh ;kaps leUo; lk/k.ks T;kyk Hkxoku ckck ^,T;qdsvj*
Eg.kwu lacks/krkr& o R;karwu lqIr fnO; vkf.k lq"kqIr tk.kho
tkx`r dj.ks] vkiY;k vorhHkksorhP;k foÜokph ekfgrh] ek.kwl
vkiY;k R;k tk.khosrwup d:u ?ksr vlrks- gh tk.kp ek.klkyk
laj{k.k nsr vlrs- rh tk.kho&rh psrukp lokZBk;h vlwu] ,d vkgs-
R;k ^fnO; tk.khosP;k psrusyk* izkphu dkGh ^pSrU;* vls
Eg.kr vlr- izR;sd O;ähyk ykHkysyh rh Qkj eksBh bZÜojh
ns.kxh gks;- v‟kk izdkjph ije~‟käh vkiY;k izR;sdkr olr
vlrkauk] ;sÅu fu?kwu tk.kkÚ;k vkiÙkhauh Hksnj.ks vFkok
¼[kpwu tkÅu½ fopyhr dk Ogkos
v'kk izdkjs loZ‟käh‟kkyh nso vki.kk izR;sdkr ^lqIr fnO;Ùo*
:ih clr vlrk] vkiY;kyk d‟kkphgh vFkok dq.kkphgh fHkrh
ckGx.;kph xjt ukgh- /kS;Z] fuHkhZdrk vkf.k J/nk ;k
xzaFkhaP;kcGkoj rqEgh dkfggh lk/; d: 'kdrk! nso vkiY;k
fnO;‟kähus dkfggh lk/; d: 'kdrks-
frljh ik;jh Eg.kts] eukoj iw.kZi.ks rkck feGfo.ks] Hkxoku
ckck Eg.krkr] ^^T;kpk eukoj laiw.kZ rkck vkgs rksp [kjk
efu"kh ¼ekuo½ vkgs- T;kpk eukoj eqGhp rkck ukgh rks
ek.kwlp uOgs- NksV;k NksV;k izÜukauh rqEgh nqcG;k
eukps vkf.k ¼xHkZxGhr½ gksÅu tkr vlky rj rqEgh Lor%yk
ek.kwlp dls Eg.kow 'kdky eukus fuekZ.k dsysY;k izÜukaoj
ekr d:u R;kauh Lor%yk eqGhp fopyhr gksÅ u ns.;kps
rqEgh loZrksijh iz;Ru djk;yk gosr- HkxoarkP;k iszekis{kk
eksBs vls ;k txkr nqljs dkfggh ukgh- Eg.kwu Hkxon~
HkähP;k ekxkZr vMFkGk fuekZ.k dj.kkÚ;k eukyk iknk=kar
dj.;kl vki.k f‟kdys ikfgts-** ¼3½
izÜu vkf.k ladVs izR;sd O;ähP;k fopkjkapk cjkp eksBk
Hkkx O;kiwu Vkdr vlrkr-
iznh?kZ izrh{ksuarj] rqEgh tsOgk lqÍh ?ksÅu ,[kk|k leqnz
fdukjh fnol ?kkyfo.;klkBh lq:okr djrk vkf.k gkr ik; rk.kwu]
lw;Zizdk‟kkiklwu cpko djr ,[kk|k loyhP;k fBdk.kh igqMys
vlrk] ^ekxs lksMwu vkysY;k* loZ fpark rqEgkyk [kk;yk
mBrkr dka
2004 ^lkyh] ^vksue* lktjk djrs osGh Hkxoku ckckauh
vkBo.k d:u nsr EgVys] ^^,dk eqaxhe/ks cl.kkjsp fnO;Ùo
ekuokrlq/nk olr vlrs- r}rp ladVs lq/nk lokZauk lkj[khp vlrkr-
R;k eqaxhyk gks.kkÚ;k ;kruk lq/nk ekuokyk gks.kkÚ;k
;krukalj[;kp vlrkr! ex tsOgk rh fpeqdyh eqaxh lq/nk ;kruk lgu
d: 'kdrs rj ek.kwl dk rlk r;kj ulkok okbZV lo;h vkf.k v‟kq/n
vkgkj ;kaP;k ik;h ek.kwl Lor%P;k eukpk xqyke cuyk vkgs-
rks vkiÙkhpk ;ksX; fjrhus lkeuk u d: 'kdY;kps gsp dkj.k
(3) “Cultivate Divine Love” Onam Divine Discourse, 28th Aug. 04 (Sanathana Sarathi, Oct. 04, pp. 293-294
gks;- /kS;Z ckGxqu vkiÙkhauk lkeksjs tk- ladVkauh [kpwu
tk.;k,soth R;kaP;k ifydMs tk- rsOgkp rqEgkyk bZÜoj izkIrh
gksÅ 'kdsy-** ¼4½
gq'kkjh vkf.k lkjklkj foosdcq/nh ;k nksgksaP;k vHkkoh Kku
o fo}Ùkk QqdV vkgs- vki.k l‟kä] lqn`< vkf.k lq[kh gks.;kph
vk‟kk djr vlrks i.k vkiyh eu%‟kkarh <Gfo.kkÚ;k d`R;kae/ks
xqarysys vlrks- vkiY;k rCC;srhP;k gkuh dkjd v‟kk
nqO;ZlukaP;k vkgkjh vki.k xsysyks vlrks- lqf‟k{khr vkf.k
fo}ku yksdke/ksp v‟kk xks"Vh tkLr vk<Gwu ;srkr- gs vki.k
Lohdkjys ikfgts-
fnolkyk 30 flxkjsVl~ vks<r] nk:pk vkLokn vksG[kh
ikG[khaP;k O;ähacjkscj ?ks.ks vkf.k lkeh"k vkgkj ;k
lokZaP;k vkgkjh eh vusd n‟kds jkfgyks gksrks- v‟kk
vusdkaiSdhp eh lq/nk ,d gksrks-
ÜolufØ;sP;k ddZjksxkP;k 'kY;Øh;kae/ks ^vukLFksVhLV*
Eg.kwu dke djr vlwu lq/nk vkf.k gk nq"ifj.kke flxjsV fi.;kP;k
okbZV lo;hpk vkgs gs ekfgr vlwu lq/nk vfrjsdh /kweziku
dj.ks eh Fkkacow 'kdyks ukgh- ^n‟ky{k MkWylZ*P;k
^uksVs* izek.ksp ^Kku* lq/nk Vkdkow vlrs- rso<sp fu:i;ksxh
rj LokuqHkokrwu tUe ?ks.kkÚ;k lqo.kZ eqnzkalkj[ks vlrs
[kjs 'kgk.ki.k! vkt txkr i<r ew[kkZaph ,d Qkj eksBh lsuk
vkgs- [kÚ;k f‟k{k.kkrwup 'kgk.ki.k] lkjklkj foosd vkf.k pkaxys
O;äheÙo ?kMr vlrs-
(4) Ibid
poFkh ik;jh Eg.kts fnolkrhy ,d feuhV rjh cky lqyHki.kkus
vki.k okxkos- Hkxoku ckcklq/nk R;kpk iqjLdkj djrkr-
eqykauk fu%LokFkZ cq/nhph ns.k ykHkysyh vlrs- loZ
eqys] ckyd vkf.k Qä ckydp vlrkr vkf.k R;kaP;kr Qjd ulrks gs
pkaxys letrs- R;kaP;k o`Ùkh vkuankus HkjysY;k vlrkr] loZ
ekuork le n`"Vhus rs ikgrkr- loZ izk.kh] fdMs eqaX;k vkf.k
i{kh ;kaP;koj rs izse djrkr vkf.k R;kauk vkiys loaxMh ekurkr-
HkwrdkG vFkok Hkfo";dkGkr ukgh rj rs ^orZekukr* okojr
vlrkr- vknY;k fno‟kh ftFks ck¡Ec QqVyk vlsy v‟kk jLR;koj vkt
rs psaMw [ksGr vlrkr- eh tjh osxosxG;k okrkoj.kkr] vusd
tkrh tekrh vkf.k fHkUu oa‟kk&cGhP;k yksdkae/ks okojr
gksrks rjhgh LokehaP;k f‟kdo.khrwu vkf.k ,sD; Hkkokrwu
UgkÅu fu?kkY;kojp eyk vifjphr O;äh cjkscj vkLFksus vkf.k
fo‟oklkus okx.ks 'kD; >kys- okaf‟kd vkf.k lkaLd`rhdn`"V;k
vrh fHkUurk vl.kkÚ;k yksdka‟kh] rsOgkp ¼R;kuarjp½ [kjk
ca/kqHkko eyk vuqHkork vkyk-
rs loZt.k izseGp vlrkr gs eh ljrs‟ksoVh letw 'kdyks-
LokehaP;k d`isus nwjnwjP;k ns‟kkae/ks eh izokl dsyk]
vuksG[kh yksdkaP;k ?kjh jkgwu] vrh‟k; osxG;k laLd`rh]
i/nrh] fHkUu [kkuiku vkf.k Hkk"kk vlwugh R;kaP;k
dqVwackpkp ,d fgLlk cu.;kpk vuqHko ?ksÅ 'kdyks-
ek>k Lor%oj foÜokl ulrk vkf.k loZ yksd izseklkj[;k fnO;
ca/kukus ,d >kysys vlrkr gs letys ulrs rj v‟kk ca/kqHkkokpk
lq[kn vuqHko eyk ?ksrk vkyk ulrk- loZ tx Eg.kts ,d fo‟kky
dqVwac vlY;kph eyk [kk=h iVyh vkgs-
ikpoh ik;jh Eg.kts % dks.kkpkgh }s"k u dj.ks] dqVwackrhy
dkgh O;äha‟kh] fe=ka‟kh toGhd vl.ks] dkgh oLrwar vf/kd eu
xqar.ks] dsysY;k d`rhpk ,d fof‟k"V fu"d"kZ ifj.kke vkiY;kyk
feGkok v‟kh loZlk/kkj.k O;ähaph o`Ùkh LokHkkfod i.ksp
vlrs- ts ts dkgh fdaok th th dks.kh O;äh vkiY;k
egÙokdka{kkuk /kksdk mRiUu dj.kkÚ;k vlrhy v‟kkauk
loZrksijh fojks/k vki.k djr vlrks] brdk fd R;kapk vrh‟k; }s"k
d:u 'k=qÙo iÙdj.;ki;Zar Vksdkph Hkwfedk vki.k ?ksr vlrks-
R;kar dkgh vki.k ftadrks] dkgh gkjrks vkoMh&uhoMh
¼lq/nk½ eS=h vkf.k 'k=qÙo ?kMowu vk.krkr- gs ek= [kja-
^izR;sd xks"Vhpk ifj.kke gk vkf/kp Bjfoysyk fdaok uf‟kckr
ok<wu Bsoysyk vlrks*- fulxkZpk gk ik;kHkwr fl/nkaÙk
lerksy jk[k.;klkBh f‟kdwu y{kkr Bso.ks vko‟;d vkgs-
vkiY;kd`rh vkf.k iz;Ru Eg.kts brjkauh vkf.k vn`‟; rkdrhauh
R;kp fn‟ksus fuekZ.k dsysY;k d`rh vkf.k fopkjkapk vxnh
NksVk‟kk viw.kkZad vlrks- ;kpkp vFkZ tks ifj.kke ?kMwu
;s.kkj vlrks rks R;k loZ cykcykapk leÙocy vlrks Eg.kwup
vkiY;k d`rh HkY;k vxnh lw{ei.ks vpwd vlw |k] R;kapk ifj.kke
gk df/kgh vkiY;k vis{khr ifj.kkekis{kk osxGk vlsy & vkiY;kyk
ikfgts rlk ulsy- bZÜojsPNk Eg.kts lokZaP;k bPNkaphp
xksGk csjht vlrs- R;k ije bPNsyk laiw.kZ 'kj.kkxrh ghp
lqlaokn vkf.k Lokra=;kph xq:fdYyh gks;- ^Hkxoark] rq>hp
bPNk cfy;lh* v‟kh vkiyh [kk=h vlkoh- Eg.ktsp 'k=qÙo]
}s"kHkko vkf.k ^ek>s&ek>s*] ;k lokZaiklwu vki.k eqä gksÅ
'kdw-
rqEgh ¼v‟kk fjrhus½ ,d [kjk euq"; izk.kh curk rsaOgkp
laiw.kZ ekuo tkr ,d vkgs v‟kh [kk=h vkiY;kyk iVw 'kdsy-
vkiys vkarfjd ije~rÙo vksG[k.ks Eg.kts] vki.k ^gk nsg ukgh]
^eu* ukgh- ^vki.k vkRek vkgksr* gs vksG[k.ks- vkiY;k
eukoj vkf.k 'kfjjkoj rqEgh tltlk vf/kd rkck feGoky rl rls rqEgh
nsokP;k vf/kd toG tky- rqEgh dqBsgh vlk vkiY;k 'kfjjkoj
vkf.k eukoj rkck Bsok-
rqEgh [kkrk R;k vUukrhy lw{e mtkZapk rqeP;k fopkajkoj
ifj.kke gksr vlrks] Eg.kwu [kkuikukP;k vkiY;k lo;h ¼‟kq/n½
pkaxY;k Bsok- mnk- ekal Hk{k.k dj.ks 'kD;rks VkGk- ifgyk
?kkl ?ks.;kvkf/k vkiY;k vUukps czãkiZ.k djk vkf.k vUukr
dkgh v‟kq/nrk vlY;kl R;k u"V dj.;kph R;kyk ¼czãkyk½
izkFkZuk djk-
ladVs vkY;kl rqEgh xHkZxGhr gksrk dkek u;s- tsOgk
vkiY;k izseG fiR;kpk e`R;q gksrks rsOgk vki.k 'kksd eXu
gksr vlrks- v‟kk dfB.k le;h vkiyk lerksy u <Gw nsrk R;k
nq%[kkpk lkeuk dj.ks vko‟;d vlrs- v‟kkosGh vkiY;kyk ;k
^ujnsgkph HksV fnY;kcíy vkbZofMykaps vkHkkj ekuk* vls
Hkxoku ckck lkaxrkr-
vkpkj] fopkj vkf.k d`rh ;kaP;kr leUo; lk/kY;kl rqeps fopkj]
vkpkj vkf.k d`rh lq/nk cnyrkr- v‟kk rÚgsus ekuoh thoukrhy
nks"k dk<.;k ,soth R;kph egrh xk.;kl lq: djrk- vki.k
^lr~&fpr~&vkuan* vkgksr vls Lokeh okjaokj lkaxr vlrkr-
v‟kkrÚgsus] vki.k lkjs ,d vlwu ^nSoh* vlY;kpk gk iqjkok gks;
;kph rs vkBo.k d:u nsrkr-
nh?kkZ;q";klkBh vki.k vrksukr [kpZ djr vlrks R;kyk vki.k
Eg.krks lr~ Eg.kts] thoar jkg.;klkBh vkiyh nqnZe bPNk-
^tk.kwu ?ks.;kph* vkrqjrk vl.ks Eg.kts fpr( vkiys Kku] vkiyh
tkx`drk- izse vkf.k vkeksn Eg.kts vkiyk ^vkuan* & ije 'kkarh-
vki.kk lokZaukp ;k fnO;‟kähaps cG izkIr vkgs- laiw.kZ
ekuotkr ,d vkgs-
^^vki.k lkjs ,dkp oa‟kkph viÙ;s vkgksr- i‟kw&i{;kaP;k uOgs
rj euq"; tkrhP;k oa‟kkps vki.k vkgksr- vki.k mPp
ekuotkrhP;k oa‟kkps vlY;keqGs vrh‟k; tckcnkjhus okx.ks
vkiys dÙkZO; gks;- ^lr~&fpr~&vkuankP;k* lkxjkojhy ykVkp
vki.k vkgksr % Eg.kts thou---- Kku---- ije~‟kkarh- vki.k ,dkp
oa‟kkr tUeY;kewGs] ijLij gsosnkos lksMwu] ekuorsP;k
,sD;kps mRltZu djk;yk gos-** ¼5½
Ekuotkrh vksDdkVs & dsoG ,d ekuo oa‟k
(5) Summer showers in Brindavan, 1993, p. 77.
v/;k; lkrok
^dsoG ,d vkRek*
vkRek iqYyhaxh ukfg vFkok L=hyhaxh ukgh-
v‟kk izdkjps Qjd R;kP;koj yknrk ;sr ukfgr- rs dsoG
nsgkps xq.kfo‟ks"k vlrkr-
vkRek vtjkej vkgs-
dkykrhar v‟kh gh ln~oLrq fuR; dsoG ,dp vlrs-
vki.k usgeh tUe&e`R;q ikgr vlrks- o"kkZuqo"ksZ
isfMvWVªhd vukLFksfVLV ¼vHkZdkauk Hkwy ns.kkjk
MkWDVj½ Eg.kwu 'ksdMks uotkr vHkZdkaph ns[kjs[k
^vrh&n{krk&foHkkxkr* djr vlrk vusd uohu tho] eh txkr
inkiZ.k djrkauk ikfgysr----- R;kiSdh cjsp] rkj[kkaP;k [kwi
vk/kh tUeY;kewGs fo‟ks"k dkGth ?ksr] df/k df/k
ÜoklksPNoklkaph midj.ks ykowu vls vusd ikp n‟kdkaP;k
MkWDVjh O;olk;kr] e`R;qaph lq/nk vusd rkaMos eh
MksG;kauh ikfgyh vkgsr- Lokeh lkaxrkr ^^thou ,d LoIu
gks;-** ikap ikaMokiSdh lokZaf/kd lwK vlysY;k /keZjktkyk
;ekus fopkjys- ^^txkrhy lokZr eksBs vkÜp;Z rs dks.krs**
/kekZus mÙkj fnys] ^^vki.k jkst ckGs tUerkauk vkf.k yksd
ejrkauk ikgrks- rjh gh ts thoar vlrkr rs jkst tx.;kpk vkVksdkV
iz;Ru dfjr vlrkr- rsOgk txkrys gsp lokZr eksBs vkÜp;Z gks;-
** rs mÙkj ,sdwu ;e izlUu >kyk gksrk-
ckck lkaxrkr( ^^rqEgh [kÚ;krj ,dp O;ähr vlysY;k rhu O;äh
vkgkr- rqEgh tls vkgkr vlk fopkj djrk ¼Eg- rqeps 'kfjj½]
rqEgh nqlÚ;kauk tls vkgkr vls okVrk ¼eu½] vkf.k rqEgh
tls&ts [kjks[kj vlrk ¼vkRek½-** 'kfjj Eg.kts ^vUue; dks"k* gs
iaprÙokaps cuysys vlrs- dkj izek.ks rs ,d okgu vlrs- eu
vkf.k cq/nh Eg.kts lw{e 'kfjj & gs dks.kkgh rÙokaiklwu
cuysys ulrkr vkf.k lqdk.kq vkf.k xrh jks/kdkaph dkes rs
djrkr- vkRek ¼thokRek½ gk pkyd vlwu] cy vkf.k mtkZ
mRiUu djrks] T;kP;k vHkkoh ^nsg:ih dkj* dk;Z d: 'kdr ukgh-
LFkwy vpsru jkgrs- vkiY;krhy ;k ^vkRek* Eg.kts ^Lo*us ;k
vkf/k] vFkkZr iwoZtUeh vusd ^‟kfjjh&dklZ* gkdysY;k vlrkr
vkf.k tsOgk R;k lsok ns.;kl vleFkZ BjY;k ¼Eg- e`R;q >kyk½
rsOgk R;kauk lksMwu nsÅu] nqlÚ;k ekrsP;k mnjh
¼xHkkZr½ cuw ?kkrysY;k uO;k ^‟kfjjhdkj* e/ks izos‟krk
>kyk-
gk izokl tksi;Zar] ^eh & eh vk gs* lets i;Zar pkyw jkgrks-
vknh 'kadjkpk;kZauh ^Hkt xksfoUne/ks* xk;Y;k izek.ks
^^iqujfituue~& iqujfi ej.ke~** Eg.kts tUe e`R;qP;k pØkr
vMdysY;k ^‟kfjjh dklZ* ^vkRek* vfouk‟kh vkgs vls dop vkgs
R;kps T;kP;koj] ty] ok;q] vXuh] rki] okr] n.kdk] canqdhP;k
xksG;k] jksxjkbZ ;kiSdh d‟kkpkgh eqGhp ifj.kke gksr ulrks
vls & vfouk‟kh- vkRekgh Lo;aifjiw.kZ] ifo= vkf.k vej vlwu ,dp
vlrks- rks 'kfjjkpk [kjk ekyd vlrks( rks vo;o vkf.k
iapsfnz;kauk pkyorks ¼‟kdrks½ rks MksG;kauk c?kk;yk]
dkukauk ,sdk;yk] gkrkauk dke djk;yk---- ykorks b-b- ik.;kus
HkjysY;k vusd HkkaM;ke/ks ,dkp lw;kZph vusd izfrfcacs
,dkposGh fnlrkr R;kpizek.ks ,dp vkRek vusd eu vkf.k
'kfjjkacjkscj ,dkp osGh clr vlrks-
vki.k tsOgk thoukcíy cksyrks- rsOgk vki.k nsgkP;k
lanHkkZr nsgkcíy cksyrks- i`Fohoj vki.k vk;q";kph tkLrhr
tkLr fdrh o"ksZ ?kkyforks R;kis{kk rh o"ksZ ¼ex deh dk
vlsuk½ d‟kh ?kkyforks] R;kph izr dk; ;kps egÙo vkgs-
vkRE;kus] Lor%yk tcjnLrhus vMdowu ?ksrysY;k 'kkfjfjd
deZ canh‟kkGsP;k ifydMs ekuo izxrh d: 'kdyk ikfgts- ^deZ]
^okluk* vkf.k ^laLdkj* ;klkj[;k vkRE;kyk dSn d:u Bso.kkÚ;k
ckg;kaxkaiklwu O;ähus Lor%ph lksMo.kwd d:u ?ks.ks] gk
thoukpk [kjk vFkZ gks;- tUe&e`R;qef/ky izoklkr nsgikrGhoj
ek.kwl vusd ukrhlaca/k fuekZ.k djrks tls % ewy&vkbZofMy]
fe=&eSf=.k] uojk&ck;dks] vkbZ vkf.k cki b- vki.k vkiyh
vksG[k nsgki;Zar e;kZnhr Bsorks rsOgk ^eh* vkf.k ^ek>s*
;k HkkoukaP;k vkgkjh tkrks- gh ifgyh pwd vlwu] vfr‟k;
xaHkhj v‟kh vkgs- 'kfjj vlrs rks i;Zarp gh ukrh vfLrÙokr vlrkr-
,dnk gk nsg uk‟k ikoyk fd uarj dk; mjrs [kjs ukrs vlrs rs
vkRE;kP;k ikrGhojps] 'kkfjfjd uOgs] tUekyk ?kkrys tk.;kP;k
vkf.k tUe gks.;kP;k vkf/k rqepk dks.kk‟kh laca/k vlrks
Lor%ph [kjh vksG[k d:u ?ks.;krp [kÚ;k vk/;kfRed ljkokps
xed gks;- vkRek vksDdkVs % vkRek ,d vkgs % rqEgh
vkRek vkgkr-
izR;sdkP;k 'kfjjkpk vk;qnkZ; Bjysyk vlrks] vxnh tUekvk/kh
iklwu % t‟kh eksVkjxkMhph Bjysyh vlrs dkye;kZnk( ek=
vkRek Eg.kts vfouk‟kh vej thou! Lokeh lkaxrkr thou
ns.ks&?ks.ks gs HkxoarkP;k v[kR;kjhrys vlrs- dks.kh
MkWDVj dks.kkyk thou nsr ulrks uk dks.kkps thou ?ksr
vlrks- MkWDVjkaP;k esGkO;kyk mís‟kwu Lokeh ,dnk
Eg.kkys fd vk;q"; ns.ks&?ks.ks R;kapk ¼Lokfeapk½
O;ogkj vlwu MkWDVjkauh thoueku mapfo.;klkBh >Vkos-
Hkxoku Jhd`".kkus lq/nk ^loZ dkgh R;kP;kp bZPNsus gksr
vlrs* v‟kh ?kks"k.kk fnyh gksrh- vki.k T;kyk ^e`R;q* Eg.krks
R;kph ;a=.kk let.ks] e`R;w d/kh gksrks vkf.k ^vrh xgu n{krk
foHkkxk*rhy thou laj{kd midj.ks d/kh ca/k dj.ks mex.ks
vrh‟k; egÙokps vlrs- :X.k 'kjhjkph ;kaf=di.ks dkGth ?ksr
foKku o ra=KkukaP;k lgk¸;kus miyC/k >kysyh midj.ks
okijrkauk vktpk vk/kqfud Lis‟kkyhLV MkWDVj :X.kkyk dsoG
,d ^‟kfjj ;a=* let.;kphp pwd djr ukgh rj] nsgkdMs vKkuk
iksVh rks nsg ^vej* vlY;kizek.ks ikgrks- R;k vkRE;kps ^rjy
tqGs* R;k 'kfjjkyk lksMwu] frFksp ?kqVeGrkauk vk<Gr
vlrkaukgh v‟kh izo`Ùkh ikgk;yk feGrs] Eg.kwup] ^HkkSfrd
nsgkps izse {k.khd vlwu [kksVs gks;] [kjs izse] vej izse
Eg.kts vkRE;kps izse % vls Lokeh vkotZwu&fu{kwu
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword
Ooru ledu peru ledu msword

More Related Content

What's hot

द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014
द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014 द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014
द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014 jaiparkash bhardwaj
 
True Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God Knowledge
True Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God KnowledgeTrue Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God Knowledge
True Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God KnowledgeRajendra Daas
 
Ayurvet Livestock Future, April 2014
Ayurvet Livestock Future, April 2014Ayurvet Livestock Future, April 2014
Ayurvet Livestock Future, April 2014Ayurvet Limited
 
Saral vastu sastra
Saral vastu sastraSaral vastu sastra
Saral vastu sastraAyaz Pirkhan
 
आत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdf
आत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdfआत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdf
आत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdfUdhavBhandare
 
Eft krutidev
Eft krutidevEft krutidev
Eft krutidevOm Verma
 
Aao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoria
Aao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoriaAao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoria
Aao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoriaGovats Radhe Ravoria
 
How to-apply (clerk jobs in police department)
How to-apply (clerk jobs in police department)How to-apply (clerk jobs in police department)
How to-apply (clerk jobs in police department)Vijay Diwakar
 
Bhojan our sayasthya
Bhojan our sayasthyaBhojan our sayasthya
Bhojan our sayasthyaarya Rathore
 
ENC Times - 18 June 2016
ENC Times - 18 June 2016ENC Times - 18 June 2016
ENC Times - 18 June 2016ENC
 
Working report on insurance company
Working report on insurance companyWorking report on insurance company
Working report on insurance companyAndey786
 

What's hot (19)

द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014
द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014 द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014
द वैदिक टाइम्स जुलाई अंक 2014
 
True Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God Knowledge
True Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God KnowledgeTrue Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God Knowledge
True Bhagavad Gita - Read Once for Supreme God Knowledge
 
92 93
92 9392 93
92 93
 
Ayurvet Livestock Future, April 2014
Ayurvet Livestock Future, April 2014Ayurvet Livestock Future, April 2014
Ayurvet Livestock Future, April 2014
 
Saral vastu sastra
Saral vastu sastraSaral vastu sastra
Saral vastu sastra
 
Decentralized Water Management - Role of Panchayat and PESA Act in Chattisgarh
Decentralized Water Management - Role of Panchayat and PESA Act in ChattisgarhDecentralized Water Management - Role of Panchayat and PESA Act in Chattisgarh
Decentralized Water Management - Role of Panchayat and PESA Act in Chattisgarh
 
आत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdf
आत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdfआत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdf
आत्मकथा का उद्भव एवं विकास.pdf
 
Eft krutidev
Eft krutidevEft krutidev
Eft krutidev
 
110 111
110 111110 111
110 111
 
Research Paper 117 119
Research Paper     117 119Research Paper     117 119
Research Paper 117 119
 
Aao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoria
Aao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoriaAao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoria
Aao gay-se-prem-kare-by-radhe-shyam-ravoria
 
How to-apply (clerk jobs in police department)
How to-apply (clerk jobs in police department)How to-apply (clerk jobs in police department)
How to-apply (clerk jobs in police department)
 
Ank 48
Ank 48Ank 48
Ank 48
 
85 87
85 8785 87
85 87
 
Bhojan our sayasthya
Bhojan our sayasthyaBhojan our sayasthya
Bhojan our sayasthya
 
97 99
97 9997 99
97 99
 
ENC Times - 18 June 2016
ENC Times - 18 June 2016ENC Times - 18 June 2016
ENC Times - 18 June 2016
 
Working report on insurance company
Working report on insurance companyWorking report on insurance company
Working report on insurance company
 
Hindi NCERT Class 1
Hindi NCERT Class 1Hindi NCERT Class 1
Hindi NCERT Class 1
 

Viewers also liked

NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008
NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008
NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008jakeallee
 
AGDA Growing Business by Design 2012
AGDA Growing Business by Design 2012AGDA Growing Business by Design 2012
AGDA Growing Business by Design 2012sector7g
 
01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)
01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)
01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)孔子 无敌
 
03 职场必会的10种话(全图版)
03 职场必会的10种话(全图版)03 职场必会的10种话(全图版)
03 职场必会的10种话(全图版)hustmarco
 
Chapter 9 Presentation -Veronica Martinez
Chapter 9 Presentation -Veronica MartinezChapter 9 Presentation -Veronica Martinez
Chapter 9 Presentation -Veronica Martinezvmartinez120
 

Viewers also liked (7)

NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008
NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008
NCKCR National Center for Khmer Ceramics Revival 2008
 
AGDA Growing Business by Design 2012
AGDA Growing Business by Design 2012AGDA Growing Business by Design 2012
AGDA Growing Business by Design 2012
 
Dias de la semana
Dias de la semanaDias de la semana
Dias de la semana
 
01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)
01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)
01 如何成为真正的ppt高手(2009版上)
 
03 职场必会的10种话(全图版)
03 职场必会的10种话(全图版)03 职场必会的10种话(全图版)
03 职场必会的10种话(全图版)
 
第六章
第六章第六章
第六章
 
Chapter 9 Presentation -Veronica Martinez
Chapter 9 Presentation -Veronica MartinezChapter 9 Presentation -Veronica Martinez
Chapter 9 Presentation -Veronica Martinez
 

Ooru ledu peru ledu msword

  • 1. ^^nsgkyk vkf.k R;kP;k vo;okauk fcyxwu jkg.;kP;k vkiY;k lo;haewGs vki.k g;k txkP;k lkSan;kZph okjseki Lrqrh djr jkgrks- O;äh nsgkykp fpdVwu jkfgY;kl vkiY;k vo;okaphp gksÅu jkgrs- tksoj ek.kwl ckg; izd`rhpk xqyke gksÅu jkgrks rks i;Zar lq[k&nq%[k] uQk&rksVk] vkuan&vxfrdrk ;kaP;k QVD;kaiklwu R;kyk eqDrh ulrs- ijarw gsp rks HkxoarkP;k vkarfjd fnO;Ùokus eqX/k >kY;kl] fulxZnsorsdMs vkd`"V >kY;kl R;k loZ }SrkaP;k ifydMs vkf.k oj tkÅu v<G 'kkarhpk vuqHko feGow 'kdsy- lq[k nq%[kkP;k ykVkao:u bdMwu frdMs Qsdys tk.;kiklwu Lor%ph lqVdk d:u ?;ko;kph vlY;kl O;ähus izR;sd xks"Vhph Hkxord`ik letwu csfQdhj o`Ùkh ck.kokoh vkf.k nksgksapsgh leku Lokxr djkos ! Q.klkps xjs lksyrkauk R;kpk phd gkrk&cksVkauk fpdVw u;s Eg.kwu vkf/k FkksMs rsy ykokos ykxrs vls jked`".k lkaxrkr] ^^r}r pgs txr vkf.k R;krhy izfrØh;k Lor%yk fpdVw |ko;kP;k ulY;kl csfQdhfjP;k rsykps dkfg Fksac rqEgh eukyk ykowu ?ks.ks vko‟;d vkgs- rh csfQdhfjp ijesÜoj izkIrhlkBh [kksyoj :tysY;k r`".ksi;Zar rqEgkyk ?ksÅu tkrs* vls rs Eg.krkr** ¼1½ & ckck- (1) Baba- The Breath of Sai-p. 279; A compendium of The Teachings of Sathya Sai Baba- „Attachment pp. 28-29.
  • 2. vkHkkj izn’kZu %& loZ izFke Lokehaps( T;kauh vxnh lq:okrh iklwup ;k iqLrdkps lw=/kkfjÙo ikfgys iRdjys vkf.k R;k ;ksxs R;kaph bPNkaiwrhZ >kyh vkgs- vkiY;k [kkl 'kSyhuqlkj R;kauh U;q>hy¡MP;k yhu dSxyj fgP;k djoh eyk ;k iqfLrdsP;k fy[kk.kkyk m|qä dsys- vxnh lqjokrhiklwu feGkysys frps lgk¸; o.kZukrhr vkgs- ;k iqLrdkr okij.;kr vkysys vusd mrkjs miyC/k d:u ns.;klkBh lq/nk eh yhupkp 'kr‟k% _.kh vkgs- ^lukru lkjFkh*] lR;lkbZ Lihd~l]* ^lR;e~ f‟koe~ lqanje*] ^lej 'kkWolZ bu o`Unkou*] ^ckck&n czsFk vkWQlkbZ* bR;knh iqLrdkrhy&izdk‟kukarhy mrkÚ;kapk okij d: fnY;kcíy eh ^iz‟kkafrfuy;ke~* ;sFkhy ^Jh lR;lkbZ lk/kuk VªLV*pk v{kj‟k% _.kh vkgs- mrkÚ;kapk funsZ‟k izR;sd ikukrGh fVik Eg.kwu dsysyk vk<Gsy ;kcjkscjp iz‟kkarh vkJekrhy vusd o;kso`/nkapkgh eh vkHkkjh vkgs- R;kauh osGksosGh dsysys ekSyhd ekxZn‟kZu vkf.k lwpuk eyk Qkj mi;ksxh iMY;k- MksG;kr rsy ?kkywu] ckjdkbZus iqLrdkps laikndÙo dj.;klkBh foosdkuan uk;dj rlsp iqLrd NikbZP;k eqnzkaduklkBh Mksukou eWdMksuksg ;kaph lkFk eyk uf‟kckusp feGkyh- fu%LokFkZ cq/nhus vxnh ;ksX;osGh rs ekÖ;k enrhyk /kkowu vkys- ^vksadkj vkWQlsV fizaVlZ*uh
  • 3. lq/nk vxnh osGsr vkf.k 'kh?kz xrhus NikbZ d:u fnY;kcíy R;kapkgh eh vkHkkjh vkgs- ljrs‟ksoVh eh ekÖ;k iRuhpk] dqVqafc;kapk] R;kauh fnysY;k izksRlkgukcíy izsekcíy vkf.k foÜoklkcíy frrdkp vkHkkjh vkgs- iqLrdys[kukps lq[knLoIu lkdkj.;klkBh rlsp izR;sd xks"VhalkBh Lokeh&iquÜp /kU;okn! Tk; lkbZjke ! fVi %& Hkxoku JhlR; lkbZckckaps cksy bVWfyde/;s ns.;kpk loZrksijh iz;Ru dj.;kr vkyk vkgs- brj m/k`r mrkÚ;kalkBh lk/kkj.k BGd v{kj tqGo.kh dsyh vkgs- fVpk izR;sd ikukoj fnY;k xsY;kr( rjh dGr udGr >kysY;k pqdk ekÖ;kp ekukO;k-
  • 4. euksxr ^Å:ysnw&is:ysnw* ;k rsyxw 'kCnkapk vFkZ gksrks ^eyk xko ukgh] eyk uko ukgh*- LokehaP;k fouksnh LoHkkokps n‟kZu ?kMfo.kkjs ,d NksVs iqLrd fyfg.;klkBh ;quk;VsM fdaxMeP;k ,dk HkDrkus 1997 lkyh eyk cksyoys LokehaP;k }SFkhZ fouksnksDrhaP;k vkBo.khauk R;k;ksxs vkEgh mtkGk fnyk- ,dnk n‟kZule;h Lokfeauh ,dk efgysyk fopkjys fd rh dqBqu vkyh- rh mÙkjyh ^is:* Lokeh rkcMrksc mn~xkjys & ^Å:ysnw is:ysnw* vkf.k rs iq<s ljdys ! dks.kh rdZ dsyk vlsy fd R;k ckbZyk Lor%pk ns‟k ukgh] uko ukgh- fopkj djrk djrk eyk tk.koys fd R;kapk ns‟k ukgh vkf.k ukogh ukgh! LokfeaP;k ljG izÜukps lk/ks mÙkj i.k R;kojhy Lokehaph dksVh cjsp dkgh lkaxwu xsyh- R;kaps rsyxwe/khy cksy.ks vFkkZrp R;k efgysyk letys vl.;kpk laca/k uOgrk- Lokeh o is: jfgoklh v‟kk nksu O;äh e/khy rs laHkk"k.k- R;k ckbZcíy lk/ks ekfgrhij ek= Lokfeauh fryk vkf.k R;k}kjs lokZaukp] Lor%ps lR; ?kks"khr dsys&&& ^Å: ysnw && is: ysnw!** vFkkZr ^eyk uk xko] uk uko*- ijesÜoj dks.;k ,dkp eqy[kkpk vlr ukgh fdaok R;kyk ,d uko lq/nk vlr
  • 5. ukgh- loZ ukos R;kphp gksr vkf.k lkjs tx R;kps ?kj---R;kpk okMk! tl tlk LokfeaP;k R;k fnO; 'kCnkaoj eh fopkj d: ykxyks rlrlk R;k 'kCnkapk ekÖ;k oS;fDrd thouk‟kh ?kfu"B laca/k vlY;kps eyk tk.koys- fujfujkG;k ns‟kkae/;s ek>s okLrO; jkfgys vlwu Lor%pk vlk ek>k Eg.krk ;s.;klkj[kk [kjk ,dgh ns‟k ukgh- ek>s uko ns[khy cnyoysys lkekU; O;fäP;k rqyusr ek>s vk;q"; cjsp osxGs ?kMysys- loZlk/kkj.k vk<G.kkÚ;k LoHkkoxq.kkapk ekÖ;kr rlk vHkkop- fof‟k"V fopkj lj.khaP;k yksdkaikwlu eh FkksMk nwjp vls- R;kewGs cÚ;kpnk eyk gky lgu djkos ykxr rh xks"V osxGh ijarw ekxs oGwu ikgrk vls y{kkr ;srs fd ek>s lqjokrhps d"Ve; thou vkf.k rs vuqHko t.kw ,dk fLizaxcksMZps dke dfjr gksrs T;kewGs fujFkZd ik‟kkarwu Lor%yk eksdGs dj.ks lksis Ogkos- vkf.k LokfeaP;k izsekewGs R;k lkÚ;k xks"Vhrwu eyk ladVkauh xzklysys rjhgh mYgklhr dj.kkjs vls ladsr feGr xsY;kps tk.kow ykxys- ^Å: ysnw&is: ysnw* ;k f‟k"kZdkP;k iqLrdklkBh R;k xks"Vh ik;kHkwrp BjY;k- eyk rsyxw Hkks"kspk xa/k ukgh i.k vusd o"ksZ iz‟kkafre/;s okLrO; vlY;kewGs FkksMs Qkj 'kCn letw ykxysr ^ysnw* Eg.kts ^udkj* vlk vFkZ eukr :tyk rks brj ikp 'kCnkacjkscj Å:] is:] tkrh] ere~ vkf.k iuh & ns‟k] uko] tkrdqGh] /keZ vkf.k drZO;- rlsp ^vkSDdVs* ;k rsyxw 'kCnkpk vFkZ EG.kts ^,sD;kph Hkkouk vkf.k vfHkO;ärh R;kpk lca/k tMyk rks ^ekuo tkrh*] ^vkRek* ^ijczã*] ^ijeizse* vkf.k ^ije&vkfn & 'käh* R;k
  • 6. lokZa‟kh ek>s ukrs tqGrs] Lor%P;k thoukP;k n`"Vhus ikgrk R;kauk xgu vFkZ vlY;kps eyk tk.kors- LokfeaP;k d`isus ikpgh izdkjP;k ^udkjkRed* vuqHkokauh rlsp rhu ^gksdkjkRed* vuqHkokauh ek>s thou Hkjysys vkgs- ^ekuotkrh*] ^,d ijerRo* vkf.k ^,d fnO; izse*&LokfeaP;k f‟kdo.;krwu fufoZokn lR;kps fun‟kZu gksrs vkf.k R;k frfgaP;k enrhus mjysY;k nksu 'kCnkaps vkdyu lksis gksrs&^ije&vkRek* vkf.k&^ije&vkfn‟käh* vkRek vkfn 'käh&Eg.ktsp [kjk L=ksr( cy‟käh vkf.k rkjd‟kfä ;kaps vf/k"Bku loZ= vl.;kpk lk{kkRdkj! Rks ngk‟kCn ek>s oS;ähd ^n‟kfn‟kkfunsZ‟k* (Ten Commandments Vsu dekaMesaVl~½ gksr vls eh vkrk Bkei.ks Eg.kw 'kdrks- vkiY;k ^bZ"V nsorsP;k* brds lkfUu/;kr jkfgY;kewGs] ek>s fopkj vkf.k let osGksosGh ifjiDo gksr xsyhr- ek>k ekufld] oSpkjhd dqMk[kkuk R;kaP;k fnO;cks/kfdj.kkauh lrr tGwu [kkd gksr jkfgyk- ljG lk/ks vls Hkxoku ckckaps cksy gs ekuorsyk ykHkysyk v{k; Bsok gks;- vO;kgr lq: vl.kkÚ;k tUe ej.kkP;k QsÚ;krwu lqVdk dj.kkjs ek/;e Eg.kts Lokfeapk lans‟k! dsoG LokfeaP;k d`isusp thoukP;k osxosxG;k vkOgkukauk iky.;kph la/kh eyk feGkyh vkf.k R;kaps vn`‟; gkr vusd ladVkrwu eyk lgt ckgsj dk<hr jkfgys- thoukP;k vusdkusd iSywapk vuqHko eyk ?ksrk vkyk vkf.k R;kaP;k ns[kjs[kh[kkyh vk.kwu LoHkkokpk lerksy jk[k.;kpk iz;Ru dj.ks lksis >kys- rhl o"kkZis{kkgh tkLr dkG Lokeh eyk lrr
  • 7. vfr‟k; dfB.k /kMs nsr jkfgys] vuqHkokarwu] lw{en`"Vh nsr jkfgys- ekÖ;k vgadkjh o`Ùkhps guu dj.;kps dke d:u eyk izf‟k{khr dj.;klkBh ,d ykacp ykac ekfydk fuekZ.k djr jkfgys- R;k vuqHkokaP;k] R;k f‟kdo.khP;k vHkkoh ;k iqLrdkps ys[ku&fufeZrh nqjkikLr >kyh vlrh vls Eg.k.ks vfr‟k;ksähps gks.kkj ukgh- ^,sD;* ;k ,dkp 'kCnkrwu izdV gks.kkjk HkxoRizkfIrpk lqyHk ekxZ ;k iqLrdkP;k :ikus okpdkauk n‟kZfo.;klkBh R;kaP;k gkrkrhy votkj Eg.kwu Lokfeauh eyk izksRlkkfgr dsys rs ek>s vgksHkkX; eh ekurks- ,dksI;krhy fueZG vuqHkok}kjs] rs fnO;izse ek.klkyk nsoÙokpk lk{kkRdkj ?kMowu nsrs- Hkxoku Jh lR;lkbZckck:ih vfr‟k; vkoMR;k nsokP;k fnO; deypj.kh ek>h d`rKrk vkf.k izsekus lai`Dr vls 'kriz.kke okgrks- R;kaps izse] izksRlkgu vkf.k xHkhZr funZs‟ku] ;k =;haP;k vHkkoh R;kaP;kp v‟kk g;k iqLrdkP;k fy[kk.kkyk lqjokr gksÅ 'kdyh ulrh- rs dk;Z iw.kZ dj.;klkBh osGksosGh ;ksX; O;ähps lgk¸; eyk R;kaP;k d`isusp ykHkr xsys- fl/n gLrfy[khrkP;k izrhyk 22 tkus- 2010 jksth R;kapk d`ik izlkn ykHkyk- Lokehaps izse] izLrqr iqLrdkP;k ikuk ikuke/kwu okpdkaP;k ân;kr lrr okgwns v‟kh izkFkZuk eh djrks- lR; gs vuar vkf.k vxk/k vlrs- nsokf/knso LokehaP;k pj.kh] vfr‟k; d`rKi.ks izLrqr iqLrd eh lefiZr djhr vkgs-
  • 8. t;lkbZjke izseiwoZd lknj lkjk iou iz‟kkarh fuy;e tkusokjh 2010 Hkk"kkarjdkjkps ân~xr Jh f‟kMhZ lkbZ izlUu Jh lR;klkbZ izlUu Hkxoku ckckaP;k d`isus ;k frlÚ;k iqLrdkps Hkk"kkarjkpk ;ksx tqGwu vkyk rks ukxiwjyk ^Jh lR; lkbZ lsok lferh* yk lefiZr lHkkx`gkpk lksgGk vkVksirk vkVksirk- egkizlkn xzg.kdj.;k vkf/k] okMsxkodj dkdk & ;sÅu Eg.kkys] ^^HkkbZ] ,d iqLrd Hkk"kka&rjklkBh brD;krp eqacbZyk ¼16@06@2010½ ekÖ;k gkrh lqiwnZ dj.;kr vkys vkgs- rw m|k rs ?ksÅu tk-** ekÖ;k vkuankyk ikjkojp mjyk uOgrk- izR;sd dGdGhP;k izkFkZusyk Hkxoar lØh; enr ?ksowu /kkor ;srks gsp [kjs- izLrqr Hkk"kkarj tsOgk iqLrd:ikr vorjsy rsOgk izdk‟khr gks.kkjs iqLrd frljs o Hkk"kkarj pkSFks vlk ;ksx&&& gk HkxoRd`ispk izlkn Eg.krk ;sbZy vkf.k feGw ykxys fd ekuoh eukyk vtwu vtwu R;kph xksMh ok<r tkrs R;kph izfprh R;kp cjkscj vkyh rh 3 vkWxLV 2010 jksth- Ogk;czksph lsok ns.;klkBh ^fodkluxj* ;sFkhy ^Jh xtkuu egkjkt* eafnjkr la/;kdkGh 7 ok- iksgkspyks rs dkdkadMwu R;kP;k ngk feuhVs vk/kh ?ksrysys Jh- lkjk iou fy[khr ^Å: ysnw& is: ysnw* ;k baxzth iqLrdkph izr gkrh ?ksÅup- rs iqLrd ikgwu Jh- dksokM ;k _X.kfe=kus rs pkG.;kl lq:okr dsyh- frrD;kr eafnjkps iqtkjh Jh mn; frFks iksgkspys o
  • 9. is‟kaV Qkj ulY;kewGs xIikxks"Vh lq: >kY;k- cksyrk & cksyrk R;kauh lq- x- 'ksoMs jfpr AA Jh xtkuu ckoUuhAA ps baxzth e/;s Hkk"kkarj dj.;kph fouarh dsyh- HkxoarkP;k d`isph v‟kh vlhe yhyk ikgwu ea=eqX/k >kY;kl uoy rs dk; ! vkf.k izLrqr iqLrdkps Hkk"kkarjkps dke lq: gks.;kvk/kh ^^Jh xtkuu ckoUuh** ps baxzth Hkk"kkarj ^Jh xtkuu lekf/kP;k* 'krdegksRloh fnuh Eg.kts 11@09@2010 jksth gkrk osxGsgh >kys rs R;kaP;kp Øisus- v‟kk ;k ekuq"kos‟kh vkxG;kosxG;k izseG HkxoarkP;k Jh lR;lkbZP;k Jh pj.kh d`rKrkiwoZd okgwu ?ksrkuk gks.kkÚ;k vkuankr lokZauh lgHkkxh gksÅu R;kyk f}xq.kkar djkos- gh Jhpj.kh izkFkZuk- t;lkbZjke t; Jhjke t; t; jke fgeka‟kq nslkbZ 36&Mh] riksou dkWEiysDl t;&izdk‟kuxj] ukxiwj & 440 025 eks- 09404089763 izFke v/;k; eh dks.;k ,dkp ns’kkpk ukgh ^gs tx Eg.kts vfr fo‟kky vlk lekt vkgs- ;krhy izR;sd O;äh R;k lektkph ?kVd vkgs( ek.kwl ek.klkdMs [kspyk tkrks] R;k izsekus rks c/n vlrks( ,desdka‟kh vlysY;k ukrs laca/kkus--- rqEgh vkiys var%Üp{kw m?kMwu ikg.;kpk iz;Ru djrk vls vk<Gsy fd loZ jk"Vª ,d vlwu R;kps uko vkgs ^ekuork*] /keZ ,d vkgs ^izsekpk* vkf.k gsp [kjs lR; gks;** ¼1½
  • 10. ^Å:ysnw&is:ysnw* ;k rsyxw 'kCnkapk vFkZ] ^eyk ukns‟k] uk uko* nf{k.k vesfjdsrhy ^is:* ns‟khP;k ,dk efgysyk gtj tckch fouksnksähus ckck mn~xkjys gksrs- vki.k dks.k vkgksr rs tk.k.;kph izØh;k Eg.kts v/;kfRedrk! Lokeh lkaxrkr] ^^[kjs ikfgY;kl rqEgh rhu O;äh vlrk& Lor%yk rqEgh tls ekurk ^rh*] rqEgkyk th brj nqljs ekurkr ^rh* vkf.k rqEgh [kjks[kj th vlrk ^rh* ns‟k] uko] tkr&dqGh] o.kZ] /keZ] O;olk;] /kunkSyr] ir&Bsoh] dqVqac] ukrh&xksrh] fe= eaMGh] lektkrhy irizfr"Bk ;k lkÚ;k ckch nsgk‟kh laca/khr vlrkr vkf.k R;kpk 'ksoV ekrhr gksr vlrks- v/;kfRed thou gs lkxjkyk feGsi;Zar vusd fBdk.kkgwu tk.kkÚ;k vFkd izokgh unhlkj[ks vlrs- rh unh] xq:Rokd"kZ.kkus ?kM.kkÚ;k dk;kZpk ifj.kke Eg.kwu fulxkZus vkf/kp vk[kwu BsoysY;k ekxkZus tkr vlrs- ekuoh thou lq/nk fnO; egklkxj:ih mxeL=ksrk‟kh foyhu gksbZi;Zar ?kMr jkg.kkjk izokl gks;!** (1) Satya Sai Speaks, Vol. VIII, Chapter 33 & 36. iz'kkafrfuy;eP;k vkeP;k ifgY;k HksVhe/khy] 29 fMlsacj 1980 jksth ?kMysY;k] nqlÚ;k eqyk[krhr ckck Eg.kkys] ^vuqHko ?ks.;klkBh eh rqEgkyk vusd ns‟kkae/;s ikBfoys- vkrk rqeP;klkBh txkrhy loksZRd`"B ns‟k&vkWLVªsfy;k&[kkl fuoMyk vkgs-** loksZRd`"V Eg.kts vk/;kfRed fodklkP;k n`"Vhus vfr‟k; lqanj vls eh ekurks- [kjks[kjp] vkEgh okLrO; dsysY;k vusd ns‟kkaiSdh vkLVªsfy;krhy vkeP;k okLrO;kr vkeph HkjHkjkV >kyh gksrh- vkf/k loZrksijh vkfFkZd
  • 11. LFkS;Z vkf.k lqcÙkk ykHkwu vk/;kfRed fodkl ?kMw ykxyk gksrk- vkrk] rhu n‟kds] LokfeaP;k izsekus vkf.k pkrq;Z iw.kZrsus doVkGysY;k ekÖ;k thoukps flagkoyksdu djrk eyk metrks; rks lkFk ns.kkjk nSoh gkr && thoukP;k [kkapk [kGX;krwu BspkG.kkjs] mrkj p<kokps vrhmRlkgh prqjaxh vkf.k ljrs‟ksoVh lek/kkukus r`Ir ikoysys] vls rs vk;q"; lkaHkkG.kkjk ! vk;qfoZKkukP;k f‟k{k.kkuarj vkf.k ek>s oS;ähd vk;q"; tls vxzslj gksÅ ykxys rls ifjfLFkrhP;k cGtksjhus ek>s okLrO; eyk ns‟kksns‟kh lrr gkyokos ykxr xsys- ns‟kksx.krh fQjr vlrka ekÖ;k fuoklk ckcrhr] ukxfjdÙokrhy v‟kkLorrk vkf.k rRle gky&vis"Vkae/kwu mn~Hko.kkjh dqpao.kk ;kauh ek>k lrr ikBiqjkok dsyk gksrk- fczVh‟k O;kIr eyk;ke/;s 1938 lkyh tUe >kysyk vlY;kewGs eh lgtp fczVh‟k ukxfjd gksrks- tUens‟khP;k ,dkaxh dk;|keqGs eyk rsFkhy tUefl/n vf/kdkj ukdkjY;k xsyk( vkiY;k iwoZtkapk ns‟k lksM.;kph ikGh dfB.k ifjfLFkrhewGs ekÖ;koj vkyh- fczVh‟k ukxfjdÙo vkckf/kr BsÅu] vkWLVªsfy;kps ukxfjdÙo izkIr gksÅu 1975 lkyh frFks LFkkf;d gksbZi;Zar ns‟kksns‟kh Bksdjk [kk.ks ekÖ;k u‟khch gksrs] gsp [kjs- nqlÚ;k egk;q/nkP;k lekIrh uarj ek>s vkbZofMy] okMofMy LFkkf;d >kysY;k flagyh ns‟kkr ¼vkrk R;kyk Jhyadk Eg.kwu vksG[krkr½ ijrys- R;kaP;k toGhy fczVh‟k izoklh dkxnksi=kP;k tksjkoj R;kauh vls dsys- 1959
  • 12. e/;s o;kP;k 21 O;k o"khZ eh esfMdy dkWyste/;s f‟kdr vlrk] ofMykaP;k bPNsfo:/n] ek>s fczVh‟k ukxfjdÙo lksMwu flagyh ukxfjdÙo fLodkj.;kl eh udkj fnyk gksrk R;kps dkj.k Eg.kts 1958 lkyh >kysY;k rkfeG Hkkf"kdkafo:/nP;k oa‟kh;Rrk naxyh eh vuqHkoY;k gksR;k- R;k ikgwu flyksue/khy vkiY;k HkforO;kojhy izÜufpUg ekÖ;kiq<s mHks >kys gksrs- f‟k{k.k o LukrdksÙkj baVuZ‟khi iw.kZ d:u flyksu ef/ky fczVh‟k gk;dfe‟kuus fnysY;k fczVh‟k ikliksVZP;k vk/kkjs 1965 lkyh eh yXu d:u okMofMykaP;k flyksuyk jkejke Bksdyk- vkeP;k toG rsOgk dsoG ek.k‟kh rhu ikSaM ngkf‟kyhax ,o<s ijdh; pyu fnys xsys gksrs- lqjokrhP;k rhu o"kkZi;Zar eyk o ck;dksyk flaxkiwje/;s] vfr'k; deh ixkj o deh loyrhaP;k v‟kk vLFkk;h uksdÚ;k ek= feGr xsY;k- i.k vkepk ukbZykt gksrk- rhp dFkk O;kolkf;d fuoMhph >kyh- brj dks.kkykgh udks gksrs Eg.kwu vkoMr ulrkgh cGtcjhus eyk ^vukLFksf‟k;k oS|dkps*p dke djkos ykxys gksrs- nksu o"kkZuarj eyk vtwu /kDdk lgu djkok ykxyk- dks.kR;kgh ns‟kkps ukxfjdRo ulysyk vlk eh fcuk ukxfjdRokpk O;äh gksÅu xsyks( dkj.k 1967 lkyh] fczVue/;s iwoZvkfÝdu ns‟kkarhy ;sÅ ykxysY;k fuokflrkaP;k yksa<;kaeqGs] fczVh‟k ljdkjus ,d ufou ^bfexzs‟ku* dk;nk vfLrÙokr vk.kyk] R;k vk/kkjs fczVh‟k ikliksVZ ukxfjdRo vlwugh eyk fczVue/;s izos‟k ukdkj.;kr vkyk-
  • 13. ^ukxfjÙojfgr* ifjfLFkrh laiq"Vkr vkyh rh eyk 1968 lkyh vkWLVªsfy;kus nsÅ dsysY;k ^ek;xzaV fOglk*eqGs- R;kP;kp cGkoj iq<s eh czhVue/;s tkÅu mPpf‟k{k.k ?ksÅ 'kdyks- fczVuP;k x`g[kkR;krQsZ vkEgkyk fczfV‟k ukxfjdÙo o ikliksVZlq/nk iqUgk cgky dj.;kr vkyk- ijarw pkj o"kkZauh] ;qds lksM.;kpk fu.kZ; vkEgh ?ksryk dkj.k frFksgh ^Üosr Åxzoknh la?kVukaP;k* vR;kpkjkpk fulVrk izlkn vkEgh vuqHkoyk- 1972 lkyh vkEgh U;q>hy¡.Myk xsyks vkf.k rhu o"kkZuarj ljgí vksykaMwu flMuh ;sFks iksgpyks- O;kolkf;d ;‟k izkIr d:u vkuankus jkgw ykxyks- i.k rks Qkj dkG fVdw 'kdyk ukgh- dkj.k 1980 lkyh vkeP;k vk;q";kr Lokfeaps inkiZ.k >kys- loZp xks"Vh ,dk,dh cnywu xsY;k- iquÜp vLFkk;hÙo vkeP;k okVh vkys- 29 fMls- 1980 e/khy eqyk[krhr R;kauh vkEgkyk lkafxrys fd ngk o"kkZuarj iqÍifrZyk rs ,d ^lqij Lis‟kkfyVh* gkWfLiVy lq: dj.kkj vlwu vkWLVªsfy;k lksMwu R;kaP;k lsosr vkEgkyk :tw Ogkos ykxsy- ekxs ikgrk] 'kkys; thoukiklwup eyk cÚ;kp gky vis"Vk lgu djkO;k ykxY;kps y{kkr ;srs- vYi‟kk feG.kkÚ;k fuo`Ùkh osruke/;s ofMy vkeP;k nSuafnu xjtkp tserse d‟kkc‟kk Hkkxow 'kdr gksrs- lq:okrhps f‟k{k.k [ksMsxkoh >kys vlys rjh mPp f‟k{k.kkps osMs vk‟kkGHkwr LoIu eh mjk‟kh ckGxwu gksrks- ofMykaP;k gykf[kP;k ifjfLFkrhewGs mPp f‟k{k.kklkBh ofMykaph enr feG.ks 'kD; ulY;kewGs dqBsrjh dkjdwuh dj.;kpk ek>k fopkj pkyw gksrk ijarw ifgY;k >VD;krp
  • 14. eyk esfMdy dkWyste/;s izos‟k feGkY;kewGs] toGP;k uksrsokbZdkauh enrhpk gkr ekÖ;kiw<s dsyk( vkEgh ofMyksikftZr 'ksrhlq/nk fodyh vkf.k iSlk mHkk dsyk- foÜofo|ky;kr izos‟k ?ksbi;Zar ik;kr lk/ks cwVgh ekÖ;ktoG uOgrs- ,d 'kY;fpfdRld gks.;kps LoIu eh ckGxwu gksrks i.k ekÖ;k uf‟kch nqljsp dkgh ok<wu Bsoys gksrs- ftFks dqBs eh jkgr vls frFkyk ewG jfgoklh ulY;kewGs ijnsf‟k;kauk iM.kkÚ;k e;kZnk ekÖ;k okV;kyk ;sÅu( QsdysY;k rqdM;kaoj* eyk lek/kku ekuwu ?;kos ykxs- dks.krsgh ;‟k feGfo.;klkBh eyk thokikM esgur djkoh ykxs- izR;sd O;äh ,d fof‟k"V uf‟kc ?ksÅu tUekyk ;srs( ek>s vk;q"; Eg.kts ^foapokP;k ikBhojhy fcÚgkM* d/khgh ,dk tkxh LFkku v‟kD;! okV.khyk lrrp v‟kh dqpac.kk vkY;keqGs eh vfr‟k; nq%[kh vkf.k dkrkoysyk vls( ^ukgd cGhP;k cdÚ;kph Hkkouk eukr lrr ?kj d:u vls! ;k lokZekxs dkgh nSoh gsrw vlw 'kdrks ;kph FkksMh‟khlq/nk dYiuk eyk rsOgk uOgrh- lksu&pkanh] lkekftd izfr"Bk feGfo.;k,soth v/;kfRed [kthuk xol.ks 'kD; gks.;klkBh [kqí ijesÜojkus v‟kh ifjfLFkrh fuekZ.k dsyh vlsy ;kph dkgh eyk tk.kho uOgrh- Lokeh Eg.krkr] ^^eh rqeP;ktoG vlY;kl rqeP;ktoG loZ dkgh vkgs-** fpuh uoo"kZ lksgG;kP;k fufeÙkkus Qsczqokjh 1997 e/;s iz‟kkarh ;sFks Lokehauh ân; gsykowu ns.kkjs ,d izopu dsys gksrs] rs %
  • 15. ^^rqeps ân; gkp rqepk ns‟k gks;- laiw.kZ txr gs ,d fo‟kky dk; okM;kizek.ks gks;- R;kr vusd nkyus vkgsr- rs izR;sd nkyu Eg.kts ,d ,d ns‟k@jk"Vª letk- laiw.kZ tx gs ,dp ?kj vkgs gs y{kkr ?;k- 'kfjjkP;k osGkosxG;k vo;okpk fopkj dsY;kl 'kfjjkrhy R;k loZ vo;okauk ekuoh ân; vO;kgr jä iqjoBk dfjr vlrs- rj tj osxosxGs ns‟k Eg.kts osxosxGs vo;o ekuY;kl] R;klokZaps iks"k.kkps dke dj.kkjs jä Eg.kts lR; vkf.k uSfrdrk& uhrheÙkkiw.kZ okx.kwd! vkiY;kyk vls vk<Grs fd iapkax vkf.k l.kokj ikG.ks ;kckcrhr ns‟kkns‟kkae/;s folaokn ulrks- loZ ckchaP;k ewGk‟kh dk; vlrs rj ekuoh ân;- tsOgk R;k ân;kr ,dhph & ^,sD; Hkkousph* ladYiuk O;oLFkhr :tsy rsOgk ^ekuoh ,sD;* ;k o"kkZpk 'kqHkkjaHk gksbZy-** ¼2½ ^eyk ns‟k ukgh* v‟kk okD;kpk vFkZ dks.;k ,dk fof‟k"V ns‟kkcjkscj ek>k laca/k rksM.ks vlk foijhr gksrk dkek u;s- rj rks ;k vFkkZP;k vxnh fo:/n gks;( ns‟kkaP;k HkkSxksyhd ljgíh] ns‟k osxosxGs vl.;kpk ckg;kfo"dkj] R;k osxosxG;k n‟kZfo.kkÚ;k d{kk b- vksykaMwu tk.;kph rh izØh;k ?kMfo.;klkBh dsysys rs vkokgu vlsy- ;s‟kw Eg.kkys] ^^ek.kwl dsoG vUukoj txr ulrks-** v/;kfRed iks"k.kkph lq/nk frrdhp vko‟;drk vlrs ts.ksd:u foftxh"kq o`Ùkhus varjkRek fujarj lÙ;kpk 'kks/k] ikBykxkizek.ks ?ksr jkghy- Qkj deh yksdkauk vk/;kfRed vk;ke y{kkr ;srkr& letrkr- osxosxG;k pkyhfjrh thou i/nrh] Hkk"kk] /kkfeZd foÜokl vkf.k :<h] ;k lokZaef/ky vuqL;wr lw= vkgs ^lR;*( dsoG lR;] vkf.k rs lR; gks; nso & ijesÜoj( nqljs frljs dkfggh uOgs-
  • 16. (2) Sathya Sai Baba, Chinese New Divine Discourse at Kulwant Hall, February 13, 1997. ns'kizse izkns‟khd ,duh"Brspk 'kks/k gk dkgh ekuokus ykoysyk ukgh;- rks ,d fulxkZpk vfoHkkT; Hkkx vkgs] tho okpfo.;kps ra= izk.kh txrkrlq/nk vki.kkal rs vk<Gwu ;srs] tukojkaps dGi dls vkikiY;k d{kk cuohr vlrkr] n`< d:u tir vlrkr gs vki.k ikgrksp- f}rh; egk;q/nkuarj lq/nk vki.k lkezkT;s fo?kVhr >kysyh vkf.k gksr vlysyh ikgr vkgksr- VksG;kapk mRd"kZ vkf.k ikMko] cy‟kkyhauh 'kähpk xSj va/kk/kqn dsysyk okij ;kewGs brj tekrh vkf.k izkarh; gYys d:u >kysyk loZuk‟k v‟kk xks"Vhauh tkxrhd bfrgkl Hkjysyk vkgs- loZ dkgh vycsy vlY;kl] vkiys jk"Vª HkjHkjkV dj.kkjs vlY;kl] vkiY;k pkj fHkarhP;k& ns‟kkP;k ljgíhP;k vkar vki.k vxnh lqj{khr vlrks] vkjkekr vlrks vkf.k vkiY;k 'kstkÚ;kaP;k rqyusr ^osxGs* vlY;kph Hkkouk d:u ?ksrks- loZ izdkjps lkaxkMs vkf.k jpuk vorh Hkksorh usLrukHkwr gksrkauk ikg.;kpk] vfr‟k; fcdV ifjfLFkrh loZ= vl.;kpk vlk dkG] ^vkrk ;kP;k uarj dk; ok<wu Bsoys vkgs * vlk izÜu dj.;klkBh vrh ;ksX; vlkp Eg.kkok ykxsy- vkiYkk xzg gk lokZapkp vkgs vkf.k R;kar lokZauk O;ofLFkr okVwu ?ks.;klkj[ks cjsp dkgh vkgs- ;k lR;kph tk.kho vkrk yksdkauk gGwgGw gksÅ ykxyh vlwu] tylaink] oulaink] egklkxj] vUu/kkU;] ok;qeaMGkph izr b- cÚ;kp xks"Vhps vfr‟k; dkGthiwoZd] dkVsdkji.ks laxksiu gksÅu tiys tk.ks vko‟;d vkgs gs R;kauk iVw ykxys vkgs- Hkk"kk t‟kk ,desdkar felGY;kuh iDo vkf.k ekSyhd gksr
  • 17. vlrkr] r}rp gYys&p<k;k fdaok brj xks"VheqGs] ,desdk‟kh laidkZr vkY;k dkj.kkLro lektkus lq/nk mÙke rs loZ vkRelkr dj.;kph dyk f‟kdwu ?ksryh vkgs- Lokra=;~ izkIrh uarjgh tuekulkaP;k vk‟kk&vkdka{kkaph iwrhZ [kÚ;k vFkkZus >kyh ulY;kpsp vk<Grs- izR;sd ns‟k R;kewGs ikSokZR;ikfÜpekR; eqY;kaps ,d ladjhr jk"Vª cuwu jkfgY;kpkp vuqHko ;srks- vk/;kfRed tkx`rh ?kMowu vk.k.;klkBh yksd‟kkgh gs ,d v/kZfodlhrp vls ra= okijys tkr vkgs- ijLijkaoj voyacwu jkg.;kf‟kok; xR;arj ulY;kps Li"V >kys vkgs- yWVhu Hkk"ksr ,d Eg.k vkgs] Vox Populi Vox Dei ¼OgkWDl ikWI;qyh OgkWDl MsbZ½ % ^tulkekU;kapk vkokt gk nsokpkp vkokt gks;*- yksd‟kkgh [kÚ;k vFkkZus dk;Zjr gks.;kl vko‟;d vlk vk/;kfRed cny l/;k rjh ?kMwu ;sr ukgh vkgs- /keZ] tkr] Hkk"kk] uSlfxZd laink] 'kL=kL=s ok brj HkkSfrd 'kähapk fodkl] ;kaP;k ek/;ekrwu uOgs rj dsoG vk/;kfRed tk.khosrwup [kjh yksd‟kkgh veykr ;sÅ 'kdrs- R;k n`"Vhus ikgrk] loZ ns‟kkaph l|%fLFkrh gh vk/;kfRed laosnukaps lfeJ xqaMkG;kizek.ks vkgs- ekuorsph tk.k vlysY;k usR;kauh mPp ewY;kaP;k ladYiukauk ifjiDork vk.k.;klkBh lrrp y<k fnysyk vkgs- [kjk[kqjk cny ?kMwu ;srks rks O;äh O;fäP;k ân;krp- dkj.k ân;p R;kpk [kjk ns‟k vkgs- vk/;kfRed fopkjkaP;k vuq"kaxkauh ?kMwu ;s.kkÚ;k cnykaP;k lanHkkZr jk"Vªh;rk] ikliksVZ] tUenk[kyk] tUeLFkku] ewG&xko&ewGns‟k] l|%fuoklLFkku b- xks"Vhauk eqGh vFkZp mjr ukgh-
  • 18. ^^tUe&e`R;q ulysY;k ije‟kkarhP;k lkezkT;kdMs tk.kkjk jLrk ^osn* nk[kohr vlrkr- phu] jf‟k;k] vesfjdk b- ns‟kkacíyph ekfgrh yksd f‟kdrkr( iWflfQd Tokykeq[kh rlsp vkd~ZfDVd e/khy csV lewg b- ph lq/nk R;kauk tk.kdkjh vlrs- ijarw vkiY;k Lor%P;k varjaxkcíy R;kauk rlwHkjgh Kku ulrs- rls izR;sdkyk iapdks"k vlrkr] ijarw ckg;kax&HkkSfrd iksrMh&T;kyk vki.k 'kfjj Eg.krks&R;kph dk; rh tk.kho vlrs- rh lq/nk vxnh <kscG ekukus&R;kps laiw.kZ Kku ulrsp- brj xHkZikrG;kcíy R;kaps laiw.kZ vKku vlrs- ts dsoG HkkSfrd dks"kkP;kap tk.khosus xqjQVysys vlrkr rs Eg.kts dke] okluk vkf.k yksHk ;k =;haP;k gkikiysY;k ewfrZ vlrkr- vk‟kkr`".ksP;k izR;sd >ksD;kcjkscj rs ygjr jkgrhy- vkiY;k Lor%ef/ky vuuqHkwr fnO;Ùokrwu mn~Hko.kkÚ;k ln~xq.kkaP;k vHkkoh R;k LoSjkpkjkyk R;kauk Dofprp osl.k ?kkyrk ;sbZy-** vkiY;k Lor%cíyps lR; tk.kwu ?;k Eg.kts ;k 'kfjjkykp vkiysi.kk eku.ks rqEgh lksMw 'kdky- rs rqEgkyk jksx&eqDr djsy- rqEgkyk laiw.kZ 'kkarh feGsy-** ¼3½ gs 'kfjj Hkys dks.;k ns‟kkps vlsy ijarw R;krhy vkRek gk ns‟kkrhr gks;- rks nso vkgs- uk dksdk Å: ysnw % eyk ns‟k ukgh- f}rh;k/;k; ukdksdk is: ysnw
  • 19. eyk oko ukgh- loZ ^R;kaphp* ukes gksr vls ,dgh uko ukgh ts ^R;kps* ukgh- (3) Satya Sai Speaks, Volume IV chi 2 p.12 & Baba .The Breath of Sai p.121. ^^R;kps uko ukgh vls ,dgh uke ukgh- ijesÜojkph izkIrh d:u ?ks.;klkBhp vkRek 'kfjj /kkj.kk djrks( rks ijekRekp vkRE;kpk [kjk L=ksr vkgs- Eg.kwup ltho izk.;kar] ekuo tUe feG.ks gs vfr‟k; uf‟kcoku vlY;kps ekurkr--------- uke vkf.k :ikadMs rqEgh ikgrk Eg.kwu rqEgkyk txkr }Sr vk<Grs= rqEgh tj R;k ukek&:ikP;k iyhdMs ikgky rj rqEgkyk v}Srp vk<Gwu ;sbZy- ** ¼1½ Ukdksdk is: ysnw % eyk uko ukgh- eh vkiY;k ukokpk fopkj d: ykxyks rsOgk vls y{kkr ;srs dh] ;k fouk‟kh HkkSfrd txkrhy ^lalkj*kr dk;Z‟khy vl.kkÚ;k 'kfjjkyk yVdkfoysyh rh ,d ^uacj IysV* vkgs- [kjs uko vkgs- ^vkr jkg.kkjk* tlk pkyd vkr clwu eksVj xkMh pkyforks- gs uÜoj 'kfjj Eg.kts e`R;wuarj /kqGhr felG.kkjs vls d`rh‟khy okgu vkgs- lw{e 'kfjj gs vuqHkokaps okgu vlwu] e`R;quarjP;k ^dkj.ke;* 'kfjjkyk fpdVwu] rs iq<hy izoklkr vxzslj gksr tkrs- ckck Eg.krkr( ^^rqeps ewG uko vkgs ^vkRek*- Bsoysys uko vlrs nsgkps-** ekÖ;k tUe nk[kY;kojhy ek>s uko vkgs ljouiou] tUe osGh Bsoysys ekÖ;k ofMykaps uko gksrs osGwfiYybZ % gh nksUgh
  • 20. ukos] rkfeG f‟koiaFkha;kauh ^lqczge.;a* g;k nsokP;k BsoysY;k brj ukekaiSdh gksr- Eg.kwu ^osGwfiYybZ l[k.kkiou* vls ek>s laiw.kZ uko vkf.k FkksMD;kr Eg.kts ^Ogh- ljo.kk iou vls- R;k dkGh] fganwe/;s izFke uko&‟ksoVps uko] v‟kh i/nr uls- izR;sd O;ähps ^R;kps* fdaok ^frps* vls Bsoysys] Qkjrj Qkj vksG[k pkaxY;k rÚgsus iV.;kdfjrk ^;kapk iq=@iq=h* v‟kh (1) Satya Sai Speaks, Vol. IV ch 30 & Divine Discourse Also, Prema-Vahini. i/nr vls- dqGkps uko] izFke uko] f[kzÜpu fdaok Bsoysys uko gh i/nr ikfÜpekR; :<hae/kwu ?ksryh xsyh- 1974 e/;s U;q>hy¡Me/;s eh ^O;olk;* djr gksrks rsOgk ^osGw fiYybZ* l[k.kicu* vls ftHksph dljr ?kMfo.kkjs uko vO;kogkjhd okVw ykxys] Eg.kwu v‟kkldh;fjR;k eh ^lkjk iou* vls uko FkksM;k fnolkalkBh ykow ykxyks] ijarw ^U;q>hy¡M esfMdy dkSafUly* us R;koj vk{ksi ?ksryk- Eg.kwu ex dk;ns‟khjfjR;kp ek>s uko cnywu & ^lkjk osGw fiYybZ iou* vls dsys- ^lkjk* ek>s izFke uko vkf.k ^iou* gs 'ksoVps uko] ofMykaps ^osGwfiYykbZ* gs ek>s e/; uko vkf.k ^ou* ;k v/kZ&ukokyk eh taxykr ikBowu fnys & ^ou* ;k 'kCnkpk vFkZ taxy vlk vlrks uk ! R;kosGh ^iou* gs ok;qnsokaps nqljs uko vlY;kps eyk ekfgrgh uOgrs- oS".koiaFkh guqearkyk ^iou*iq= Eg.kwu vksG[krkr- ^lkjk* gs uke ikfÜpekR; txrkr L=hps uko Eg.kwup vksG[krkr- Eg.kwu ts eyk izR;{k tk.kr ukghr rs eyk] eh efgyk vlY;kpsp ekurkr-
  • 21. nqlÚ;k ns‟kkr xsY;koj ^dkj*pk uacj lq/nk cnyrkr- rlsp ekÖ;kgh ckcrhr ?kMwu vkys- U;q>hyaMP;k [kkrsikuh ek>s uko ^lkjk osGwfiYybZ iou* vls nk[ky gksÅu xsys! rjhgh ^okgd* vlysyk tks ^vkReka] rks ek= rksp rks vkgs tks lq:okrhiklwu gksrk ! tUeosGh izR;sdkpsp ckjls gksÅu uko Bsoys tkrs- cÚ;kp t.kkauk vls okVr vlrs fd R;kaP;k ukokyk fof‟k"V vFkZ vlwu R;k O;ähcíy cjsp dkgh lkaxwu tkrs- vki.k vkiY;k ^dkj*yk lq/nk oS;ähd vad nsrksp fd ukgh] 'kD; >kY;kl ! r‟kh rh uacj IysV vlrs vkiyh] vkiY;kyk rs vkoMks fd ukoMks] rs lR; vkgs- uotkr ckGkps uko Bsorkauk vkbZofMy vkiY;k fuoMhpk dlksf‟kus mgkiksg djrkr vkf.k brjkauk R;kph tk.kho d:u nsr vlrkr- vkf.k ex vusdk iSdh ,d uko vR;ar dkGthiwoZd fuoMys tkrs- ckyo;kr&fd‟kksjo;karp vkiY;k ukokyk] R;kP;k vFkkZyk] O;qRiÙkhyk izR;sd t.k vxnh fcyxwu vlrks vkf.k R;k ukokauhp lacks/ku dsysys R;kauk vkoMrs- O;ähP;k ukokyk rlk [kkl vFkZ vlrks] ,[kknk vFkZiw.kZ lans‟k&fopkj R;krwu izdV gksr vlrks- nq"V nqykZSfdd O;ähps uko Dofprp ckGkyk ns.;kr ;srs- JhjkekP;k dkykof/krhy ,d izlax vkiY;k izopukrwu nsr vlrk] Lokeh Eg.krkr( ^^dSd;h fdaok eaFkjk ukos vlysyh ,drjh L=h rqEgkyk vk<Grs dka ^dkS‟kY;k* ukokP;k fL=;k t:j rqeP;k ekfgrhr vlrhy] i.k dSd;h fdaok eaFkjk---- eqGhp ukgh- nzkSinhoj okbZV utj Bso.kkÚ;k dhpdkus 'ksoVh Hkhek gkrh vkiyk
  • 22. uk‟k vks<owu ?ksryk- fdpd v‟kk ukokpk dks.kh rqEgkyk vk<Grks dka ,dgh ukgh- nqoZpuh] nq"d`R; dj.kkjs vkf.k okbZV utj ckGaxysY;k v‟kk O;ähaP;k ukokauk ;k txkr Fkkjkp ulrks** 2½ iksFkh&iqjk.ks] nso] iq.;kRes] lk/kqlar rlsp okafPNr xq.k] ln~xq.k v‟kk xks"Vha‟kh ukrs tksM.kkjh ukosp vuar dkGkiklwu fuoM.;kr ;sr vlysyh vk<Grkr ikÜpkR; laLd`rhr lq/nk] ck;cye/khy rlsp yWVhu] xzhd] ghczw ;k Hkk"kkaef/ky T;k ukokapk laca/k ifo= ijesÜojkP;k ukok‟kh vlrks rhp ukos vfr‟k; yksdizh; vlY;kps lrr fun‟kZukl ;srs- tkWu] tsgksok% gk d`ikGw gksrk- ,MoMZ %& lkS[; ewfrZ( vWuuh&dqekjh ¼ekrk½ esfjph vkbZ vkf.k (2) “The Ramayana is the very essence of the vedas” Divine Discourse, 2 April 2001, Samathana Sarathi, May, 2001 p137 lsaV&vWuuhP;k vkBo.khlkBh Bso.;kr ;srs½- vjch ukokae/kwugh eksgEen iSxacj vkf.k brj eqLyhe larkph vkBo.k d:u nsrkr v‟kh ukos %& vCnqYyk & vYykpk lsod] Qkfrek % iSxacjkaP;k iRuhps ¼Lej.k d:u nsrs½] fganqph ukos cgqrka‟kh nSoh vorkjkaph vlrkr- O;kogkfjd n`"V;k ikgrk] ek>s uko Eg.kts ekÖ;k vkRE;kP;k pyu oyukph tk.kho d:u ns.kkjh ;k 'kfjjkoj yVdoysyh ijokuk ikVh gks;- ekÖ;k nsg:ih eksVjxkMhpk ^eh* pkyd vkgs- vkf.k ;kiwohZP;k vusd tUeh v‟kk vusd eksVjxkM;k ^eh* pkyfoY;k vkgsr- dkrMh Eg.kts R;k dkjoj p<foysY;k jaxkpk Fkj vlwu thHk Eg.kts Hkksa&Hkksa okt.kkjk Hkksaxk vrh
  • 23. cksy.;kewGs rh brj dlY;kgh rqyusr vf/kdp ladVkr ikMr vlrs- ek>s [kjs vkf.k ewG uko vkgs ^vkRek*- gs 'kfjj Eg.kts dk; Lokfeauh ;kps mÙkj fnys vkgs- % ^^[kjs ikgrk] ek.kwl Eg.kts dsoG nsg uOgs- R;k nsgkP;k vkr ^tks* vlrks rks ^rks* vkgs- ;k ujnsgkr okl dj.kkjk vkf.k gk nsg ;kaP;kr ,d vfr‟k; toGpk laca/k vkgs- ckg; nsgkeqGs uOgs rj R;k nsgkr ol.kkÚ;k ifo= rÙokeqGs rqEgkyk [kjh lq[k‟kkarh ykHkw 'kdsy- ^^ts ts loZdkgh vR;qÙke rs rs Eg.kts ^nsoÙo*] rs lk/; dj.;klkBh gs 'kfjj gks;- {k.kks{k.kh >htwu eksMwu v‟kä gks.kkjs vkf.k iqu% iqUgk cka/kys tk.kkjs vls votkj Eg.kts gs 'kfjj! ofMy eksB;k vfHkekukus lkaxrkr] ^ek>k eqyxk vxnh yodj ok<rks;*- ijarw [kjs rj R;kps vk;q"; tynxrhus {kh.k gksr tkr vlrs- bZÜojkph izkfIr dj.;klkBh ek= gk nsg vfr‟k; ekSYoku vkgs- ekuoh 'kfjj dkgh rqPN oLrq uOgs- rs bZÜojkP;k eafnjklkj[ks gks;- R;k ifo=] fnO; eafnjkr ekuonsgkr&rst%iqat ^vkRek* okl d:u vlrks- izR;sd unh t‟kh ljrs‟ksoVh leqnzkyk tkÅu feGr vlrs r}rp] ekuoh thoulq/nk fnO; lkxjkr foyhu gks.;kP;k /;s;kus izokghr&izsjhr&>kysys vlkos** ¼3½ ek>s 'kfjj ifo= vkgs] vls eh dls ekU; djkos Lokeh [kqí lkaxrkr R;kizek.ks] 'kfjjkpk lrr Úgkl gksr vlrks] R;kph lrr ejEer dj.sk vko‟;d vlrs] LoPNrk djkoh ykxrs] [kkÅ ?kky.ks]
  • 24. tksM&tkM] MkxMqth] foJkarh] O;k;ke bR;kfn xjtkaph ekfydkp lairk lair ukgh- MkWDVj vlY;kewGs lrr eksMr&Úgkl gksr jkg.kkjh vusd 'kfjjs eh ikgrp vkyks vkgs- R;kewGs :X.kkyk gks.kkjs nq%[k ;kruk ikfgys fd gk nsg nSoh vkgs gs eku.ks vfr‟k; dfB.k okVrs( vktkjh&vi?kkrh 'kfjj vxnh R;kP;k fo:/n vlY;kps tk.kors- ^^nsg lrr ok<rgh vlrks vkf.k R;kpk {k; lq/nk lrr gksr vlrks- ftok.kw&lw{ek.kw vktkjkaps&O;kf/kaps rks ekgsj?kj vkgs- jksxjkbZ& v‟kkafr] ukfoU;&oSfp«;] fHkrh&dqrqgy ;kaps rs olrhLFkku vkgs- v‟kk ;k uÜoj dpdM;kyk dks.kh fcyxwu dlk jkgw 'kdrks dks.;kgh {k.kh R;kpk uk‟k gksÅ 'kdrks- ,[kkna&nqlÚ;k vo;okf‟kok; lq/nk rks ftoar jkgw 'kdrks- i.k izk.kok;q ?ks.ks tls Fkkacrs rls 'kfjjkps fo?kVu gksÅ ykxrs- ;kpkp vFkZ] gk nsg Eg.ktsp loZLo vls ekuwu pky.kkj (3) „Baba, The Breath of Sai, pp 226 & 229. ukgh- nso ;k 'kfjjkr vlrks] rks ckgsj dk<Y;kl 'kfjjp mjr ukgh-** ¼4½ Ckkckaph f‟kdo.k bFksp Fkkacr ukgh- ekuokpk vk/;kfRed nsg vkf.k uÜoj&nsg ;kaps foospu rs djrkr- vkf.k euq"; izk.kh Eg.kts bZÜojh fufeZrhrhy peRdkj vlY;kpk lk{kkRdkj ?kM.ks lq: gksrs( T;kyk nsok&O;frfjDr nqljs dkgh ukekfHk/kku ukgh- ;k NksV;k‟kk iqfLrdsrhy e;kZfnr i`"Vkae/;s iznh?kZ
  • 25. mgkiksg dj.;kpk ek>k ekul ukgh] ek= ekuoh fnO;Ùokph ?kM.k LrjkLrjkauh d‟kh fodlhr >kyh vkgs R;kph >yd ckckaP;k x:M iqjk.kkojhy foospukrhy iq<hy mrkÚ;ko:u Li"V dYiuk d:u nsrs vls Eg.k.ks ;ksX;p Bjsy- ^^tls] pØke/;s vkÚ;kaP;k ek/;ekrwu ckg;ckaxMh i;Zar mtkZ izokfgr gksrs R;kizek.ks izk.ke; 'kfjjkP;k lgk Hkkxkae/;s esanw o es:naMkrwu izk.kmtkZ izokghr gksr vlrs- gkrik; oxGrk euq"; nsg gk vaMkd`rh vlrks- ;k vaMkd`rhP;k m/oZe/; fBdk.kh ckg; Fkjk‟kh ,d iksdGh vlrs R;kyk vki.k VkGw vls Eg.krks rh uotkr f‟k‟kwe/;s Li"V fnlr vlrs o dkykrjkus Hkjyh tkrs- ;kp Hkkxkr vk/;kfRed 'kfjjkph lq/nk iksdGh vlrs- ;k iksdGhrwu nsg/kkjh vkRek rs 'kfjj lksMwu xsY;kl( rks ¼vkRek½ HkkSfrd txkrhy loZ ca/kus rksMwu tkrks vkf.k dkykarjkus Lor% nso curks- ;k vk/;kfRed nsgkrp lkjh foÜos] R;krhy nÚ;k[kksÚ;k] ioZr] egklkxj] csVs] panz&lw;Z vkf.k xzgrkjs loZ dkgh mifLFkr vlrkr- ;kp nsgkyk lgk pØslq/nk vlrkr- laiw.kZ foÜokps ts ts xq.k/keZ lkafxrys xsys vkgsr rs lkjs g;k vk/;kfRed 'kfjjkr olr vlrkr- (4) „Baba, The Breath of Sai, pp 247. ej.k vkY;koj LFkwy nsgkpk e`R;w gksrks i.k tks lq{ensg vlrks rks thoarp vlrks vkf.k thokRE;kcjkscjp e`r 'kfjjkrwu fu?kwu rks dkyLFkykarjkP;k izoklkr vxzslj gksr tkrks- rks lq{kkRek gk oS;fäd Eg.kts O;ähln`‟k vlY;kewGs] O;äkrwu vO;äfoÜokr vuarkr foyhu gksbZi;Zar R;kpk uk‟k gksr ukgh-
  • 26. pkSÚ;ka‟kh y{k ;ksuhiSdh ^ijesÜojp lokZapk vkRek vkgs* ;kph fdaok gh tk.kho dsoG ekuo tUekrp feGrs vkf.k ekuop ijesÜj izkIrh d: 'kdrks g;k lR;kph tk.kho gksÅ 'kdrs- v‟kk fnO;izdk‟kkus feG.kkjk mtkGk vlrkauk] ,dk {kqnz ukokpk BIik Eg.ktsp O;ähph [kjh vksG[k vls dls Eg.krk ;sbZy v‟kk fnO; KkukP;k izdk‟k&>ksrkr] ,dk {kqnz ukokpk BIik Eg.ktsp O;ähph [kjh vksG[k vls dls Eg.krk ;sbZy R;k uÜoj BII;kph tk.kho] fniowu Vkd.kkÚ;k fnO;&Hkxor KkukP;k >ksrkr va/kwd >kY;kl uoy rs dk; R;k vkReKkukph ns.kxh vki.kkal ^eh [kjk dks.k o dk;* ;kP;k tk.khosi;Zar iksgp.;kl enr djrs- ^^eqykaph ukos Bsorkauk df/k df/k vkbZ&ofMykaP;kr erHksn gksr vlrkr- ijarw ek.klkps [kjs uko vkgs ^ve`riq=*- izR;sd O;äh gh ^ve`riq=* gks;- mifu"kns lq/nk ekuokyk R;kizek.ks ekuwu lacks/krkr % ^e`R;qat;kP;k iq=kauks] rqEgh loZ ve`riq= vkgkr&vu`riw= ¼vlR;iq=½ uOgsr- tks ve`r iq= vkgs rks cny vkf.k e`R;qewGs fodkjhr gksr ulrks- [kjks[kj fujarj vfouk‟kh rÙokP;kp rqEgh ltho ewrhZ vkgkr- R;k mPp ukokyk vuql:u rqeph jkg.kh vlkoh- ofMy/kkÚ;kauh uotkr f‟k‟kqauk fnysY;k ukokar Qkj eksBk vFkZ vkf.k vk‟k; Hkjysyk vlrks- ojojpk ck"dGi.kk R;kar ulrks- rqEgh loZ e`R;qat;kps iq= vkgkr- R;kph lrr tk.kho jkgw |k-**¼5½ lokZr egku lsok dks.krh dkfg Eg.krhy] xksjxfjckaph& fiMhrkaph lsok! ;qok esGkO;krhy] 30 tkus- 2010 jksth
  • 27. iw.kZpanz lHkkx`gkr fnysY;k izopukr Lokehauh lkafxrys] fd ;qokr:.kkbZus ^vki.k dks.k vkgksr* ;kpk 'kks/k ?ks.ks lokZr eksBh lsok vkgs- ^^dks.khgh uko ?ksÅu tUekyk ;sr ulrks- tUekuarj vkbZ ofMy uko nsr vlrkr- loZ t.k [kjsrj vkRekp gksr- vkRE;kpk Lor%pk fof‟k"V vkdkj ulrks- ÜoklksPNoklkph] Eg.kts lks·ge~ph] izØh;k O;ähpk izk.k vls i;Zar pkyw jkgrs- ;kpk vFkZ izR;sd t.k fnO; psrukp vkgs- rqEgh nso vkgkr- nsokaph osxosxGh ukaos lq/nk dYiusrwu fuekZ.k >kyh vkgsr- jke] d`".k] f‟ko ;kaph fp=s jfo oekZP;k dYiusrwu ln`‟k >kysyh gksr! R;kus R;kauk Lor%P;k MksG;kauh ewrZ:ikr ikfgys gksrs dk; uDdh ukgh] uk&fgp! dks.kh rqEgkyk uko fopkjY;kl lkaxk] ^vge~ czãkLeh*] ^rÙoe~ vlh*] v;ekRekczã*- rqEgh Eg.krk gk ek>k nsg vkgs- R;kpk vFkZ] rqEgh vkf.k rqepk nsg gs fHkUu&fHkUu vkgsr- rqEgh Eg.krk] ^gs ek>s eu vkgs* ;kpk vFkZ rqEgh vkf.k rqeps eu fHkUu fHkUu vkgsr- ex rqEgh dks.k vkgkr! v‟kk fjrhus i`PNk djk- lokZr eksBh&egku lsok rqEgh d: 'kdky rh Eg.kts] rqEgh dks.k vkgkr gs tk.kwu ?ks.ks! Lokeh vkf.k rqEgke/;s dkgh Qjdp ukgh- Lokeh ;k [kqfpZr clys vlrhy vkf.k rqEgh ¼frFks½ tehuhoj] ijarw gs loZ e`xtG gks;- lR; gs vkgs fd eh Eg.kts rqEgh vkgkr vkf.k rqEgh Eg.kts eh-** ukdksdk is: ysnw % eyk uko ukgh- (5) „You are, the children of Immortality Divine Discource, Sanathan Sarathi, April 2005 pp 103-104. r`rh; v/;k; ukdksdk tkrh ysnw
  • 28. eh dks.;kgh tkrhpk ukgh QDr ,dp tkr ekuorsph eh] vusd ns‟kkr okLrO; dsY;keqGs frFks vktgh okaf‟kdrk ?k`.kk] o.kZokn] tkrh;okn] lÙkspk xSjokij] ;k xks"Vhapk p{kqoSZlR;e~ vuqHko ?ksryk vkgs- ckGi.kkiklwu eh d/kh O;äh ln`‟k Hksn Hkko ckGxysyk ukgh- lÙkk/kkjh ok LFkkuh; tkrh&oxkZpk ?kVd ulY;kewGs eyk ek= ,dnksu osGk tkrh; naxyhapk =kl lgu djkok ykxyk gksrk- lektkpk lerksy dkckMd"VkaP;k la;qähd foHkktukrwu jk[k.;klkBh lq:okrhyk tkrhO;oLFkspk mn; >kyk- Hkxon~xhrsr ;kyk ^o.kZO;oLFkk* vls lacks/kys vkgs- ijarw dkykP;k vks?kkr O;oLFkspk brdk xSjokij dsyk xsyk fd lektkP;kp dkgh ?kVdkauk ^xqyke* vFkok ^vLi`‟;* eku.;kr vkys- v‟kk rFkkdFkhr vLi`‟;kauk egkRek xka/khuh ^gfjtu* vls lacks/ku fnys- ^gfjtu* Eg.kts nsokps yksd- czkã.kkais{kk fdaphr ,dLrj deh v‟kk osYykGk tkrhps ek>s vkbZ&ofMy- ijarw uhp tkrhP;k yksdka‟kh R;kapk O;ogkj usgeh lkSgknZiw.kZ vls- eafnj ok czkã.kkapk R;kauh d/kh ckÅ d:u ?ksryk ukgh myV i{kh rs Dofprp eafnjkr tkÅu iwtkvpkZ djhr vlr- rs vfr‟k; f‟kLrizh;] rÙouh"B vlwu ijksidkjh vkf.k lnkpkjh vlsp gksrs- o.kZ ok tkrhoj vk/kkjhr dks.;kgh izdkjpk HksnHkko R;kauk ekU; uOgrk- tkrka/kGs i.kkrwu fuekZ.k gks.kkjs vKku o gsds[kksji.kkpk izlax fMlsacj 1982 e/;s ?kMwu vkyk- LokfeaP;k lkfUu/;kr rhu vkBoMs jkgwu
  • 29. vkY;kuarj eh vkf.k ek>h iRuh vkWLVªsfy;kyk ijrr gksrks- ekxkZr dkgh fnol vkeP;k Jhyadsrhy iwoZtkaP;k xkoh ekÖ;k cfg.khdMs vkEgh mrjyks- ckckaP;k xks"Vh ,sd.;klkBh 'kstkjiktkjps cjsp yksd vkeP;kdMs vkys- R;kr ,dk eafnjkpk iwtkjh lq/nk gksrk- vkEgh Hktu dsys o 'ksoVh xk;=h ea=kpk ti dsyk- vkEgh czkã.k lektkps ulY;kewGs] vkepk ozrca/k >kyk ulY;kewGs vFkok dks.kk czkã.kkus vkEgkyk ea=fo/kh f‟kdfoys ulY;keqGs vkEgh dsysyk xk;=hpk ti R;k iqtkÚ;kyk dkgh :pyk ukgh- ,joh rks ,d lqLoHkkoh ln~x`gLFk vlwu R;kpk vkeP;k dqVwack‟kh pkaxyk laca/k gksrk- R;kyk R;kewGs vkeph dkGth okVw ykxyh- rsOgk eh R;kyk letkowu lkafxrys fd xk;=h ti dj.;kph vuqHkrh ckckauh lokZauk fnyh vlwu fL=;klq/nk xk;=h Eg.kw 'kdrkr- vOo;kj ukokpk izkphu dkyhu rkfeG iaMhr lardoh Eg.krks] ^^txkr Qä nksup tkrh vlrkr]** txkr Qä [kÚ;k nksup tkrh vlrkr- ,dtkr v‟kkaph T;kauk gsosnkos ulrkr] R;kaph okx.kwd vkn‟kZ vlrs] R;kauk furheÙsph pkM vlrs- vkiY;k /ku laiÙkhrwu xksj xfjckauk enr d:u R;kaP;k‟kh izseGi.ks vkf.k lkSgknZiw.kZ okx.kwd Bsorkr- nqljh tkr v‟kkaph fd ts rls okxr ukghr-** cky o;kiklwup ekÖ;k ofMykauh fnysyh ln~xq.kkaph nkSyr feGwu R;k okrkoj.kkr ok<Y;keqGs eh osGksosGh nqcZykauk enrhpk gkr fnysyk vkgs- vFkkZr R;keqGs eyk Lor%ykgh cÚ;kpnk vMp.khr iMkos ykxr vls- o.kZHksn]
  • 30. tkrhHksn] /kkfeZd dkj.ks b- eqGs dks.kkoj vU;k; gksrkauk fnlY;kl eh R;kpk Li"V fu"ks/k dfjr vls- R;kewGs cjspt.k ek>k nq%Lokl dfjr vlr- ;kckcrhr ekÖ;k iRuhps lq/nk fopkj ekÖ;k lkj[ksp vkgsr- vkEgh flaxkiwjyk vlrkauk] Eg.kwup vkepk ,d vLi`‟; fe= dksyacksgwu ;sr vlrkauk vkeP;k nksu o"kkZP;k eqyhyk ekÖ;k vkbZP;k ?k:u R;kP;kcjkscj ikBfo.;kl lkax.ks vkEgkyk eqGhp xSj okVys uOgrs- fganq iqjk.k‟kkL=kae/;s o.kZu dsY;kizek.ks pkSÚ;ka‟khy{k ;ksuh iSdh QDr euq"; ;ksuhrp pkeMhpk jax] izns‟k cksyhHkk"kk] laLd`rh] pkyhfjrh b- e/;s lokZaf/kd oSfo/; vk<Grs- brj izk.kh txrkr rs izdkj lkiMr ukfgr- ek.kwl tso<k tkLr ^gq‟kkj* rso<k tkLr vlfg".kw vk<Grks- frrdk tkLr folaokn rks fuekZ.k dfjr tkrks- ,o<s vlwugh fulxkZus ?kMfoysyh ijeksPp ^d`rh* Eg.kwu ekuokdMs ikfgys tkrs- euq"; tkrh gh txkrhy dsoG ,dp tkr gks;] ftyk vkRE;kph laosnu 'käh ykHkyh vkgs- dsoG euq"; izk.khp lkjklkj fopkj d: 'kdrks- ;k tSoh foÜokP;k ifydMs tkÅu /;ku ;ksxk}kjs ijerÙoka‟kh laca/k lk/k.;kps ra= lq/nk R;kyk voxr >kys vkgs- {kkj&rÙokaiklwu lqjokr gksÅu ouLirh vkf.k izkf.k txrkrwu gksrk gksrk] yk[kks vjcks o"kkZiklwu lq: vlysyh mRiÙkh ekuoh; :ikr vkiY;k ijeksPp fcanwoj iksgpysyh fnlr vlrkaukgh txkrhy vla[; yksd vtwugh dsoG ckg;:ikP;k pØO;qgkr xqarysys] {kqnz Hksnk&HksnkaP;k HksaMksG;kr xqjQVysys vkgsr!
  • 31. Hk;] izknsf‟kd vjsjkoh vkf.k cpkora=] tekoizo`Ùkh b- lkj[;k izk.khtU; vuqokaf‟kdrsP;k xq.k/kekZ&ifydMs tk.ks txkrhy cOga‟kh yksdkauk vtwugh dfB.k tkr vkgs- uhp ekufldrsP;k ixM;kr t[kMY;kewGs vkiY;krhy vuuqHkwr nsoÙokcíy rs iw.kZ vuHkhK vkgsr- R;kauk R;kaP;kr nMysY;k nSoh‟kähph dYiukp ukgh ;sr i.k dsoG ek.kwlp vkiys fnO;Ùo tk.kw 'kdrks- Lor%e/;s ol.kkÚ;k nsokyk vksG[kw 'kdrks- v'kk izdkjs var;kZeh ol.kkjs fnO;Ùo vksG[k.;kP;k macjB;koj mHks jkgwu laiw.kZ fufeZrhcjkscj vkiyh ,drkurk met.;kP;k v‟kk ;k {k.kh ln~ln~foosdcq/nhph ns.k vlysY;k ekuokpah rqyuk ekufldn`"V;k lpsr] 'kkfjfjd n`"V;k l‟kä] lkekftdn`"V;k ?kÍ fo.khP;k vkf.k taxykrhy vkiys vM~Ms dMosi.ks lkaHkG.kkÚ;k ykaMX;ka‟kh uDdhpp gksÅ 'kd.kkj ukgh- rjhgh cgqrka‟kh lekt vlsp djrkauk vk<Grkr- vkiys letys tk.kkjs izns‟k jk[kwu Bso.;klkBh jk"Vª vkf.k tekrhae/;s gks.kkjh [kMk"Vds vkf.k pdedh ;kphp |ksrd gksr- nf{k.k iWflQhd ^gjsd`".k* lektkpk eq[; js ekfVZu QkYdyW.M ;q/nkP;k osGh vkWLVªsfy;u izeq[k nwjfp=ok.khojhy okfguhoj dk; Eg.kkyk gksrk rs eyk pkaxysp vkBor vkgs- fczVsu vktsZfVuke/;s NsMysY;k ;q/nkP;k ckcrhr eqyk[krhr rks Hkyk Kkuh Eg.krks] ^^nf{k.k vWVykafVde/kY;k R;k nxMkP;k rqdM;klkBh gs vkftZt vkf.k ikWfet dk HkkaM.k djrk;r rs eyk letw 'kdr ukgh- rs [kjs rj d`".kkps vkgs-**
  • 32. ,dp fnO; vuqokaf‟kdrk vlysyh] ,dkp nsorsph vki.k lkjh ysdjs vkgksr- ;k Hkwrykojhy le`/n /kulainspk vkuankus miHkksx ?ksr vki.k bFkwup iq<hy izoklkoj fu?kr vlrks- ;kckcrhr Lokeh Eg.krkr- ^^jk"Vª vusd vkgsr- ekuork ek= ,dp- tx gk HkO; okMk vlwu izR;sd ns‟k R;krhy ,d nkyu gks;-** ;krhy izR;sd O;äh Eg.kts nsokP;k 'kfjjkrhy jäekalis‟kh vlwu brjka‟kh feGrs tqGrs ?ksÅup Lor%pk cpko d: 'kdrks- g;kps egRo fo"kn dj.;kph xjt ukgh- ekuo tUe vfr‟k; eqY;oku vkgs- izk.khtxr vkf.k bZÜoj ;ke/khy v/kZ e/;kojhy ,d /keZ‟kkGk vkgs- ^tarquke uLtUe nqyZHke~*- ;k txkrhy HkO; izxrhpk [kjk drkZ ekuop vkgs- o.kZ] tkrikr] dkrMhpkjax ;k ckg; xks"Vhaoj voyachr vkiyh vksG[k jkfgY;keqGs Lor% e/khy ^ekuorspk* vkfo"dkj ek= R;kyk >kysyk ukgh- izkfe.kk=ke/kwu bZÜojke/;s :ikarj&izorZu gks.;kP;k] {kqnz fopkjkaP;k ladqphr ekufldrsrwu fu?kwu fnO;Rok‟kh rknkRE; lk/k.kkÚ;k ik;jhoj vki.k mHks vkgksr- ;kckcrhr Lokeh Eg.krkr] ^^tUetUekarjhP;k lRd`R;kaewGs feGkysY;k ;k ekuo tUekpk mi;ksx vki.k ^vkRe&Kku feGfo.;klkBh d:u u ?ksrY;kl ;k thohrkojhy rks ,d /kCckp vlsy-¼1½ Üokins typjkaP;k vuqokaf‟kdrsrwu jkgwu xsysY;k oz.kkaewGs vkiY;kyk vkiys fnO;xq.k izxV djrk ;sr ukghr- Lokeh iq<s Eg.krkr] ^^laiw.kZ foÜokr nqljk vlk ,dgh xzg vfLrÙokr ukgh T;koj ekuoh thou ok rn`‟k thou vk<Gwu ;srs-
  • 33. brj thotarw ekuotUekph okaPNk BsÅ 'kdrkr ijarw bZÜoj izkIrhlkBh ekuo tUep ?;kok ykxrks- thoukps [kjs /;s; xkB.;kph ghp [kjh laf/k gks;-** (1) ,fizy 1971 lukru lkjFkh & fnO; lans‟k] (2) „Life‟ ;k lR;lkbZckckaP;k f‟kdo.kwdhoj vk/kkfjr iqLrdkrwu- pp 302. rs lkaxrkr] ^^ekuokaps rhu izdkj vkgsr- izk.kh ln`‟k] ekuoh xq.k vkf.k nSoh xq.k vl.kkjs] vls rs gksr- ekrh] ouLirh] typj fdMsekdksMs] i'kq] i{kh] LrU; tho v‟kk vk| ik;Ú;kae/kwu euq"; thou mHkjysys vkgs- R;k vk|thou oSf‟k"B;kaP;k t[kMhrp vtwugh cgqla[; yksd vMdysys vkgsr- Eg.kwu] nsokpk [kjk Hkä] ,d ewätho& ijekRek& gks.;klkBh rqEgkyk R;k /kksaM;kP;k :ik‟kh t[kMwu Bso.kkÚ;k loZ vMFkG;kaph ;‟kLohi.ks fuiVkjk djrk ;s.ks vko‟;d vkgs- ^^brj foÜoHkjkr ltho Lo:ikr thou vfLrÙokr vkgs( dkj.k mRiÙkhyk var ukgh- ijarw nqljk vlk xzg ukgh ftFks ekuoh thou ok ekuo ln`‟k izk.kh vk<Gsy- ;k foÜokP;k brj Hkkxkr iqutZUe ?ksÅu dks.kkyk tkrk ;sr ukgh- v‟kh la/kh ¼ekuoh thoukph½ gh bFks ,desok&f}rh; v‟khp vkgs- ;k foÜoxkM;kP;k vFkkax ilÚ;kr brj dqBsgh R;kps vLrhÙo ukgh-** ¼3½ ;k /kjrhojp QDr euq";thou vk<Gwu ;srs---- cl bFksp-
  • 34. (1) „Life‟ ;k lR;lkbZckckaP;k f‟kdo.kwdhoj vk/kkfjr iqLrdkrwu pp 302. (2) „Sai Glory‟ – p 17. vkiyh /kjrh gh ,d ikB‟kkGkp vkgs( ^vki.k dks.k* ;kpk vuqHko ?ks.ks] R;kpk 'kks/k yko.ks oxSjs f‟kd.;klkBh vki.k bFks vkyks vkgksr- ijarw] 'kfjjkph tk.kho vkf.k tekroknkP;k HkksoÚ;krp vki.k vukgqri.ks vMdwu iMyks vkgksr- vkiY;k iwoZtUekar] vkiyk tUe brj nqlÚ;k tkrh tekrhr >kysyk gksrk- gs vki.k laiw.kZi.ks foljyks vkgksr- ekxhytUeh T;k tekrh e/;s jkgwu brjka‟kh y<k fnyk vlsy R;k tekfrapk tkrhapkp vkt vki.k nq%Lokl&frjLdkj djhr vlw- xrtUekrhy vkiY;k R;k tekfr fo:/ngh vkt vki.k y<r vlw- tkrh&o.kZHksnkP;k xqarkoG;krhy vMd.;kpk ,d /kksdk Eg.kts vkiys lrr o.khZ; okaf‟k; naxyhaP;k macjB;koj mHks vl.ks- ik.kh vlwugh] iM.kkÚ;k ikolkP;k ik.;kpk jax] gk] rks ikÅl T;k jaxkP;k ekrhoj iMrks] R;k ekfrpkp vlrks- ckg;~jaxkr yiwu clys vlys rjh ekuo izk.kh gs [kjs rj ,dkp fnO;Rokaps nSoh vfo"dkj vkgsr- lw;kZP;k iz[kj mUgkus okQ gksÅu x<wG ik.;kps 'kq/n ik.;kP;k <xkr :ikarj gksr vlrs( R;kizek.ksp vki.kgh vkiY;k fnO;Ùokoj iMysys ckg;uÜoj dop( dBksj
  • 35. lk/kus}kjs xkGwu Vkdw 'kdrks- ik.kh ogkr tkÅu iqUgk egklkxjkykp feGr vlrs- laiw.kZ ekuotkrh lq/nk R;kp izek.ks df/kuk d/kh] ijekRerÙokP;k nSoh egklkxjkr iquÜp felGwu tkbZy- thoh vkiY;k HkkoHkkoukaps pyu oyu ;k ujnsgkP;k okguk}kjs djhr vlrks- ;kpk nqljk vFkZ vlk fd ^vkRek* gk ekuoh nsg&xkM~;kapk pkyd vlrks- osxosxG;k tkrh tekrh Eg.kts dklZps vusdfo/k ^czW.Ml* gksr- n‟kZuh:i jaxkps Fkj] vkdkj Hkys dkjuqlkj cnyr vlrhy ijarw izR;sdh ef/ky Lo;apyhr ;a=ra= feGrs tqGrs&lkj[kslq/nk vlrs- r}rp] dkrMhpk jax] cksyh Hkk"kk vkf.k laLd`rhrhy oSfo/;rk vlwugh lokZae/khy ewyHkwr lkj[ksi.kk ekuoh thoukrwu dk<wu Vkdrk ;s.kkj ukgh- uotkr vHkZd gs tUer% ¼vufHkKp½ vlrs- vkbZ&cki] vorhHkrhpk ifjlj R;k ckydkP;k ok<R;k voLFksr R;kyk oSfo/;rsoj foÜokl Bso.;kl f‟kdforkr- R;kyk lq/nk ,d fnO; oSfÜpd U;kV;kizek.ks ekurk ;sbZy- vkiY;kiSdh izR;sdt.k ,dk fof‟k"V ifjfLFkrhr Bsoyk tkrks vkf.k /kMiMr ;k ekuofufeZr HksnHkkokaP;k] HkkSfrdrsP;k ifydMs tk.;kl f‟kdr tkrks- ljrs 'ksoVh] vki.k] tkr&ikr] jax:i] ns‟k] o.kZ vFkok dkrMhps jax ;k loZ HksnkaP;k ifydMs tkÅu vkuan vkf.k ,dlwjrk ;kauh Hkjysys thou txk;yk f‟kdrks- ;s‟kw [kzhLr Eg.krkr] ^^Lor%oj djrk R;kizek.ksp vkiY;k 'kstkÚ;koj izse djk-** ^^vki.k ,dkp osyhph Qqys vkgksr- ân;kP;k osyhoj ok<.kkjh vkiY;k eukph Qqys gksr- Qqys tjh fofo/k vlyh rjh osyh ek=
  • 36. ,dp vlrs- vki.k lkjs ,dkp tkrhps iq= vkgksr- vki.k i'kw i{;kaP;k uOgs rj euq";tkrhps ?kVd vkgksr- ;k nSfnI;eku ekuoh iztkrhps iq= vlY;kewGs vki.k Lor%ph okx.kwd rjy v‟khp] tckcnkj iw.kZ Bsokoh- lfPpnkuankP;k lkxjkojhy tUeysyks vls] rjax vki.k vkgksr- Eg.kwu vkf.k ,dkp ekuo tkrhps va‟k vlY;keqGs vki.k dks.kkghcíy gsosnkos u ckGxrk ,sD;kph Hkkouk izorhZr dj.ks vrh vko‟;d vkgs-** ¼4½ ukdksdk tkrh ysnw % ek>k ,d fof‟k"V o.kZ ukgh! (4) 1993 P;k Summer Showers in Brindavan P;k p.77 o:u prqFkZ&v/;k; ek>k fof’k"V /keZ ukgh osxosxG;k tkrhapk nso osxosxGk ukgh- osxosxG;k /kekZapk nso osx osxGk ukgh- nsokph loZ ukos&:is dYiusrwu tUeysyh vkgsr- rhu egÙokP;k xks"Vhaph tk.k ;s‟kq[kzhLrkus txkyk fnyh % izFke % bZÜoj ,d vkgs- nqljh % bZÜoj loZ‟käh‟kkyh vkgs- frljh % df/kgh dks.kkykgh nq[kow udk izR;sd izk.khek=kP;k Bk;h bZÜoj okl djrks- [kzhLrkus vkiyh eksfge dk<yh vkf.k bZÜojkps izse defo.;kl R;kauk lkafxrys bZÜojkcíy izse fodlhr d:u-
  • 37. Lokeh Eg.krkr] ^^osxosxG;k /kekZpk izpkj dj.kkjs yksd osxosxG;k ukokus nsokph iwtk djrkr ijarw [kjs ikgrk nso ,dp vkgs- nso gk ^erkr* ¼Eg.kts /kekZr½ vk<Gr ulwu ^erhr* ¼Eg.kts eukr½ vk<Grks- tsOgk eukoj iw.kZ rkck feGowu rs 'kq/n dj.;kr ;srs rsOgk bZÜojkpk lk{kkRdkj gksbZy-** ¼1½ fganq dqVwackr ek>k tUe >kyk- vkWLVªsfy;kr vlrkauk ^oslkbZMps isy* e/ks jsOgjaM VsM ukWQ ;kaP;k ek/;ekrwu thou [kGcGwu Vkd.kkjk vlk f[kzÜpu /kekZpk eyk vuqHko vkyk- (1) “Sathya Sai Baba, Christama Discourse, December, 25, 1989) rjhgh] O;fä‟k% ;k 'kCnkyk eh dkgh doVkGwu clyks ukgh; fdaok dks.krsgh „ism‟ vlysys yscy eh Lor%yk ykowu ?ksrys ukfg; dkj.k ek>h [kk=h vkgs gs „ism‟ p vkilkr HksnHkko djk;yk f‟kdo.kkjs „schism‟ vkgsr- fjyhtu (Religion) ;k 'kCnkph O;qÙiÙkh vkgs- yWVhue/kY;k „re- ligare‟ ^js&fyxsvj* Eg.kts ^iqUgk&;qrh* vlk vFkZ vlysY;k 'kCnke/ks- /keZ gh lqjokrhyk vko‟;d vlysyh ifgyh ik;jh Eg.kts dksoG;k eukauk ^Jhx.ks‟kk* f‟kdfo.kkjs ,d f‟k‟kqfogkj gks;] ijarw vkRE;kpk [kjk vk/;kfRed fodkl jksd.kkjk( bZÜoj fufeZr l`"Vhrhy brj izsefodklkyk ¼brj /kfeZ;kauk½ vkiY;k vkxks"kkr ?ks.;kiklwu oaphr dj.kkjk vlk rks Qkj eksBk vMFkGk vkgs-
  • 38. dqieaMwd o`Ùkh ckGx.kkÚ;k LokFkhZ /keZekrZaMkaP;k gsds[kksji.kkps rs Qyhr vkgs- jktdh; i{kkaizek.ks] rs vkiY;k vuq;k;kauk Lor%P;k NksV;kNksV; dGikae/ks canhLr Bsowu R;kaph /kkdniV‟kk fHkrh nk[kowu dksaMo.kwd djrkr- Lokeh Eg.krkr] ^^ppZe/ks tUe gks.ks pkaxys ijarw frFksp ej.k ;s.ks ;ksX; uOgs- fopkjkaps Lokra«; dqaBhr dj.kkÚ;k vlkj rÙokaP;k csM;kae/kwu Lor%ph lqVdk d:u ?ksÅu fodlhr Ogk- deZdkaM] pkyhfjrh vkf.k lekjaHkkaP;k ifydMpk vuqHko ?;k- eafnjkapk ftFks vFkZ mjr ukgh] ftFkwu loZ ekxZ xrh‟khy gksrkr vkf.k loZ ekxZ lairkr v‟kk fBdk.kkoj tkÅu iksgpk- ^^loZ ukos vkf.k :is vkiyhp vkgsr ;kps T;kyk Hkku vkgs] R;kps cksy FksV iz.kokpk vfo"dkj Eg.kts df/kgh u cny.kkÚ;k] Úgkl u gks.kkÚ;k ^vksadkj* uknk‟kh fuxMhr vlrkr- v‟kk rÚgsus cny R;krwu&v cnyR;ki;Zar tk.;kpk izokl thou lai.;kvkf/k iz;RuiwoZd] iwtkvpkZ vkf.k deZdkaMkr vMdysY;k /kekZP;k d{kkackgsj iMwu] R;k vuar] vFkkax] loZO;kih vkRE;kP;k foÜokr iksgp.;kP;k /kMiMhr >kyh ikfgts- ^^izR;sd /keZ HkxoarkP;k ,dkp ukokps o :ikps] ukokpk vkxzg /k:u R;kpk fLodkj dj.;kl izksRlkgu nsrkr- dkfgaP;k ers] nsokyk uko vkdkj vlrp ukgh- i.k lR; gs R;k :ikP;k ukokP;k ifydMsp vkgs- }S"kHkkouk u"V >kY;kojp] tho
  • 39. ijekRE;k‟kh tksMyk tkrks- v‟kk lk/kusr ^Mksds* dkeh ;sr ukgh- rks izkar ân;kpk vkgs-** ¼2½ ;k thou ;k=srp /kekZiyhdMs iksgp.;kpk iz;Ru >kyk ikfgts- egkRek xka/khuh ,dnk ?kks"k.kk dsyh gksrh] ^^eyk /keZ ukgh-** O;kogkfjd ckchapk ijke"kZ ?ksÅu R;karhy fr<s lksMfo.;kpk iz;Ru djhr ukgh rks /keZp ukgh- ,dnk ^ppZ vkWQ baXyaM* e/ks ,dk czsMs fxzQhr~l ukokP;k vkxG;k& osxG;k ln~x`gLFkkyk gtj dj.;kr vkys- ifgY;k tkxrhd egk;q/nkuarj R;kps okx.ks fofp= gksÅu] txkr nsokps vfLrÙo rks ukdk: ykxyk- dkykarjkus rks jkseu dWFkkyhd iaFkh >kyk- o;kP;k ,dfrlkO;k o"khZ R;kyk lar csusfMDV ijaijsrhy ?kks"khr dj.;kr vkys- R;kuarj ohl o"kkZauh R;kyk dsjGe/ks csusfMDl lar ijaijk LFkkiu dj.;klkBh ikBfo.;kr vkys- dkgh o"kkZauh rkfeGukMw e/khy ifo= dkosjh unhP;k rhjkojhy ,dk oLrhr rks jkgw ykxyk- vkfn‟kadjkpk;kZaP;k v}Sr oknkpk R;kus l[kksy vH;kl dsyk- R;karhy nsokcíy] vkRek] Kku vkf.k iz‟kkarh Lo:ikps foospukpk R;kP;koj ifj.kke gksÅu fxzQhrus ikjaikfjd f[kzÜpu /kekZrhy ^^lR; lkbZ Lihdl~] Volume ix, ch-14, „The voice of the occean‟ p.78 & chi.15, p 82. deZdkaMkP;k iq<s ety ekjyh( rks fyfgrks % ^^deZdkaM vkf.k fl/nkarkaP;k ckcrhr osxosxG;k /kekZae/ks osxosxGsi.kk vlyk rjh R;kar ,d vk/kkjHkwr lkj[ksi.kk & ,drkurk vk<Gwu ;srs- fl/nkarkaP;k ckcrhr Hkys Qjd vk<Grhy] ijarw vuqHkwrhrwu lkdkj.kkjh okLrfodrk
  • 40. T;kyk ^nso*] ^czã*] ^fuokZ.k* vFkok egkRek xka/khP;k 'kCnkar ^lR;* Eg.kwu EgVys xsys vkgs R;k lR;kpk xq.k/keZ gks; 'kCnkrhri.kk- o.kZukifydMps rs ,d xgu dksMs gks;-** ¼3½ ckckaP;k f‟kdo.khrhy ,dk Qydkoj BGdi.ks ekaMyh vkgs rh loZ /kekZarhy oSf‟od ,drkurk] ^rs Eg.krkr] ^^euq"; tkrh ,dp&ekuo tkrh- ,dp /keZ & izsekpk /keZ dsoG ,dp Hkk"kk & ân;kph Hkk"kk- nsolq/nk ,d vlwu rks loZO;kih vkgs-** 1982 lkyh ?kjkrhy iwtkLFkkuh vlysY;k LokehaP;k fp=kdMs eh ikgr gksrks vkf.k ^loZ /kekZrhy ^,sD;k* cíy vpachri.ks fopkj djr gksrks fd ;k fo"k;kpk d‟kk rÚgsus myxMk djrk ;sbZy eyk vls okVys fd osxosxG;k /kekZrhy oÙkÚ;kauk] vkivkiY;k /kekZcíy izopuklkBh vkea=.k |kos- Eg.kts lq:okr rjh v‟kkizdkjs djrk ;sbZy vlk eh fopkj dsyk- ijarq eukrwu eyk R;kcíy lk‟kadkp gksrh dkj.k] ij/kekZcíy R;k izoÙkÚ;kauk [kjks[kj dkgh jl vlsy vls eyk okVr uOgrs- leku O;klfiBkoj ;sÅu dk;ZØekr Hkkx ?ks.;kl lkjs /keZekrZaM udkj nsrhy ;kph eyk [kk=h gksrh] v‟kk izdkjs ?kMwu ;s.kkjs esGkos gs ojoj fn[kkO;kps dke djhr vlrkr- [kjs ,sD; ?kMowu vk.k.;kph] lektkph [kjh izxrh gks.;klkBh ,d= Bede Griffiths & Sannyasa, Jesu Rajan, ACT, 1989 pxii. dke dj.;kph dks.kkphgh r;kjh ulrs- cq/n] ;s‟kw f[kzLr] >ksjk"Vj] xq:ukud] egEen iSxacj] vkfnauh R;k R;k dkGh ekuokauk isekapsp lans‟k fnys- R;k
  • 41. dk;kZlkBhp nsokus R;kaP;klkj[;k Kkuhkukauk ;k /kjrhoj ikBfoys gksrs- R;kaP;kiSdh dks.khgh ufou /keZ LFkkiu dj.;klkBh vkys uOgrs- R;kaP;k vuq;klkauh R;kP;kukos /keZ fuekZ.k dsys vkf.k R;kuarj R;ke/ks gh QqV iMwu ,dkp /kekZr osxosxGs iaFk vfLrÙokr vkys- ckck Eg.krkr] ^^nksu pkaxY;k O;ähauk ,d= jkgwu dke dj.ks R;kaP;krhy vgadkjk eqGs dBh.k tkrs-** ex osxosxG;k /kekZae/khy ,sD;kph ckrp dk; loZ /kekZef/ky lkj[ksi.kk letw u 'kdY;kewGs osxosxG;k /kekZaps vuq;k;h ij/kfeZ;kaP;k fopkj lj.khpk lrr fu"ks/kp djr vlrkr- Ogk;yhu] fxVkj] ckljh] rqrkjh] fi;kuks oxSjs lkafxr ok|s osxosXkGh vlyh rjh laxhrkps lwj cgkj R;k lokZaP;k enrhus fuekZ.k d:u vusd xksM jpuk r;kj gksrkrp uk R;k e/kwj lafxrkpk vkLokn ?ks.;k,soth dks.kh O;äh tj R;ka ok|kae/khy osxosxGsi.kkdMsp ikgr jkfgY;kl] R;kaP;k ckg; :ikauh rks uDdhp xksa/kGysyh jkghy- oS;ähd] fganq lR;] eqlyeku lR;] ckS/nlR;] f[kzÜpu lR; v‟kh osxosxGh lR;s uDdhp vfLrÙokr ukghr- iSlk] cG] fu;a=.k ;k lkj[;k ckg; ckchae/;sp loZ /keZ vMdwu iMysys fnlrkr- /kekZaP;k xkH;koj izdk‟k Vkdwu R;kae/khy ,sD;koj izdk‟k Vkdk;pk iz;Ru dks.khgh djr ukgh- v‟kkosGh ln~xq:P;k :ikr ckck ;sÅu lapkydk izek.ks vkiY;k toGhy Hkähizse :ih dkMhus R;k nSoh laxhrkps lw= lapkyu djrkr- R;kaps lkax.ks vkgs] ^^dku! Rks laxhr vkiY;k dkukauh eu%iwoZd
  • 42. ,sdk ! vkWdsZLVªkP;k fujfujkG;k laxhr ok|kauh iwoZ&xzg nw"khr u gksrk ,sdk!** osxosxG;k laxhr ok|kauk ,d= ?ksÅu] egku lafxrdkj laxhr lHkk xktorks] R;kizek.ks ;k thouukV;kpk ukVddkj &ijesÜoj & rks osxosxGh ok|s vFkkZr fujfujkGs /keZ vkiY;k HkähizsekP;k cGkus] ,d= vk.kwu] lwjsy laxhr fuekZ.k djrks- osn lkaxrkr] ^,de~ lr~ foiz% cgqnk onarh* vFkkZr ^lR; ,dp vkgs ijarq fo}ku R;kyk osxosxGh ukos nsrkr-* ex ,d ?kMh v‟kh ;srs fd] izsekP;k ilkÚ;krwu] Hksn foj?kGwu tkÅu ,dk lÙ;kph igkV gksrs- 1984 lkyh] jsOg VsM ukWQl~ ;kauh lhMuh ;sFks ^oslkbZV pWisy* ph LFkkiuk dsyh R;kosGh ckckauh eyk R;kph HksV ?ks.;kl lkafxrys- ^QWfeyh vkWQ eWu* ¼ek.klkps dqVwac½ ;k ukokph laLFkk lq/nk R;kus 1965 lkyhp lq: dsyh gksrh- ^;quk;VsM ppZ*P;k dk;Zdkjh.khauh dsysY;k vkjksikaP;k tkpkyk vkiY;k Li"V oäsi.kkewGs rks cGh iMyk gksrk v‟kk R;k egku O;ähdMwu eyk cjsp dkgh f‟kdrk vkys- R;kaps fopkj foÜo,sD;kaP;k n`"Vhus egÙokps vlwu] Hkxoarkps fir`Ro vkf.k ekuokaps ca/kqÙo fo"kn dj.kkjs rRoKku rks lkaxrks] rs v‟kk izdkjs- ^^eh rkÚ;kaps ysd: vkgs- eh ?kkyr vl.kkÚ;k diM;kaizek.ks] ek>k /keZ gk gtkjks o"kkZaP;k /kqyhd.kkarwu mHkkjysyk vkgs- ek>k vkRek vej vkgs- izokl djrk djrk R;k vej jkT;krwu vkiyh ewysckGs vkiY;kyk izkIr gksrkr vkf.k ;sFkhy lk/ku
  • 43. le`/nhpk miHkksx ?ksÅu dkG osGkaP;k varfj{kkr iq<hy izoklkoj fu?kwu tkrkr % eh dWFkkWfyd vkgs- eh izksVsLVaV vkgs- eh T;w vkgs- eh fganw vkgs- eh ckS/n vkgs- eh lh[k vkgs- eh eqlyeku vkgs- eh Hkwr o Hkfo";krhy loZ /kekZapk vfoHkkT; ?kVd vkgs dkj.k eh ,d ekuo vkgs vkf.k Eg.kwup ;k txrkrhy ,dgh xks"V eyk uo[kh&ijdh; vlw 'kd.kkj ukgh-** ^eh vkgs*] v‟kh [kk=h iVY;kewGs] ^QWfeyh vkWQ eWu* ;k pGoGhpk vax cu.kkjh izR;sd O;äh] R;k tk.khosrwu fuekZ.k >kysY;k vfHkO;ähpk vfo"dkj Eg.kwu leksj ;srs- iq<s jsOg- ukWQl fyghrkr] ^^tkr] ikr] lkekthd&vkFkhZd HksnHkko] v‟kk oknkaP;k HkksoÚ;kr vMdY;kewGs] tx fouk‟kkP;k ik;jhoj mHks vlwu] ekuotkrhyk vkRE;kps 'kkL= fo"kn dj.kkÚ;k] vk/;kfRed 'kkL=krhy vkbZu~LVkbZuo xWfyfyvksph xjt vkt izd"kkZus tk.kow ykxyh vkgs- vk/;kfRedrk vkf.k /keZokn ;krhy Qjd vksG[k.kkjs yksd
  • 44. [kjks[kjp HkkX;‟kkyh Eg.kkys ykxrhy] dkj.k R;kaP;k foÜoca/kqÙoisekrwup vkiY;k eqykckGkaps vkf.k R;kaP;k eqyk ckGkaps tx vfLrÙokr ;sÅ 'kdsy-** ^os lkbZM pWisy*pk ,d vfr‟k; egÙokpk lksgGk vkgs ^ukedj.k fo/kh* [kzhÜpu /kekZrhy ^ckIVh>e*pk fodYi vlysY;k g;k lksgG;kr] teysY;k yksdkauk lq:okrhykp dkfg fof‟k"V ekfgrh ns.;kr ;srs] ^^gh eqys nsokph vkgsr R;kauk ^bZÜoj lsosr* vkf.k ^ekuorsyk* okg.;klkBh ^QWfeyh vkWQ eWu* ;k pGoGhr vki.k lgHkkxh >kyks vkgksr- R;k lekjaHkkph lafgrk Eg.kts vkbZofMykauk fopkjys tkrkr vkf.k mÙkjyh tkrkr rh izÜuksÙkjs % izÜu %& loZ /kekZaph f‟kdo.k vkf.k rÙoKku rqEgh vkiY;k eqykckGkauk miyC/k d:u |ky dk] ts.ksd:u ;s‟kw [kzhLrk lkj[;k egku O;ähaph [kjh vksG[k gksÅu R;k O;ähauh txkr fuekZ.k dsysyh vk‟ksph tk.kho rs d:u ?ksÅ 'kdrhy mÙkj %& bZÜoj vkeP;k enrhyk vlY;kewGs] vkEgh rls d:- izÜu %& lR;] 'kkarh] pkaxqyi.kk vkf.k lkSan;Z ;k ¼lkj[;k½ thouewY;kaph] R;kaP;k ân;kr :tokr gksÅu R;kaP;k vk;q";kr] Lor%P;k dqVqackr vkf.k i;kZ;kus txkr lqlaxrhpk vuqHko ;sbZy v‟kk izdkjps okrkoj.k rqEgh R;kauk |ky dka mÙkj %& bZÜoj vkeP;k enrhyk vlY;kewGs vkEgh rls d:-
  • 45. ekÖ;k n`"Vhus eh ,dvrh‟k; osxGkp vuqHko ?ksryk gksrk vkf.k R;klkBh eh Lokehapk vrh‟k; vkHkkjh vkgs- izR;sd t.k ^ekuoh dqVwack*pkp ?kVd vkgs- dks.kkykgh R;krwu oxGys tkr ukgh- laiw.kZ ekuotkrh] vkiY;k ekuorseqGs] ^QWfeyh vkWQ eWu*pk vfoHkkT; Hkkx gks;- Lokeh gk eqík vrh‟k; BGdi.ks ekaMrkr] ^^ ^,desokf}rh;* vlk ,dgh /keZ ukgh- loZ /keZ gs ,dkp lR;kph vaxs vkgsr- rs lR; Eg.kts loZ :isgh ,dkp ijesÜojkph gksr- oSÜolR;koj dsoG vkiykp gDd ,dgh /keZ LFkkiu d: 'kdr ukgh-** foÜo ?kMkeksMhadMs vki.k ikgw xsY;kl vls vk<Gsy fd] foÜo‟kkarhyk lxG;kr eksBk vMFkGk vk.k.kkjh ckc Eg.kts T;k rÚgsus /keZizorZukps dk;Z dsys tkrs rh! laiw.kZ Hkwrykoj vfr‟k; /kksdknk;d Hkkx vkgsr rs Eg.kts /kkfeZd 'k=qÙo vLrhÙokr vlysyh fBdk.ks- g;kP;klkj[kk nSonqfoZykl rks dks.krk Eg.kkok fd loZO;kih ijen;kGw HkxoarkP;k ukokoj] yksdkauk ,d= xksGk dj.kkjs /keZ gsp ijLij ?k`.kk ektfo.kkjs e/;fcanwps dke d:u txkyk loZuk‟kkP;k macjY;koj vk.kwu lksM.kkjs Bjys vkgsr- ;klkj[;k nqljk foi;kZl vk<G.ks dfB.kp! ekuotkrhyk nq/kZj ifj.kke Hkksx.;kl Hkkx ikM.kkjs] vjktd ektfo.kkjh dkj.ks gksr /kkfeZd vfrfjd] 'k=qÙo vkf.k vlfg".kq o`Ùkh- R;k izÜukaP;k ;ksX; mÙkjkoj laiw.kZ ekuotkrhps HkforO; voyacwu vkgs- R;k n`"Vhus ikgrk] /kkfeZd }s"kHkkousps fuewZy dsY;kusp ,d uf‟kcoku lq:okr gksÅ
  • 46. 'kdsy- ln~Hkkouk ckGx.kkÚ;k loZ L=h&iq:"kkauh rs dke rkcMrksc gkrh ?ksrys ikfgts- txkps vfLrÙo /kksD;kr ?kky.kkjs ladV vkf.k lkekftd Mksdsnq%[khpk lkeuk brj dks.kR;k izÜukacjkscj izd"kkZus djkok ykxr vkgs vlk fopkj dsY;kl rks /kkfeZd }s"kHkko gkp iq<s ;srks- ojhy izÜukauk gkrkG.;klkBh Eg.kwu vkiY;k izh; vorkjkus gkrh ?ksrysyk dk;ZØe gks;& ^lR;&lkbZ&,T;qdsvj-* Hkxoku ckck Bkei.ks ekaMrkr rs% ^izsefojghr /keZ gk /keZp uOgs* gs rÙo- R;kph lfedj.ks Eg.kts % izse ¾ varLFk ijesÜojkps vkdyu vgadkj ¾ nsokph gdkyiêh ^vgadkjkrwu fo?kVu rj izsekrwu ,dthohÙo-* izse ,d=hdj.k djrs & rs ?kVu ?kMor ukgh- /keZ vkf.k lektkP;k fo?kVukps dkj.k gks; vgadkj- vgadkj gk ddZjksxkizek.ks vkgs( rks ok<r tkÅu fo?kVu ?kMowu vk.krks- fo?kVukrwup loZuk‟k laHkorks] nqlÚ;k egk;q/nkr fgjksf‟kek& ukxklkdhoj VkdY;k xsysY;k v.kqc¡kcuh ?kMowu vk.kyk gksrk rlk- /kekZP;k ukokoj laiw.kZ ekuo tkrhph 'kdys >kyh vkgsr- izse gs R;k vgadkjkP;k fo:/n vlrs vkf.k nso Eg.kts ^izse&ewrhZear* izse gks;- vorkj vkt ,dp vL= ?ksÅu vorkjyk; izsekps 'kL=! Izkse ,dla?k djr- rs ,dthohÙo ?kMowu vk.krs- iqu:RFkkukps ,dek= vk‟kkLFkku gks; izse!
  • 47. dsoG ,dp ekxZ&fouk‟kkP;k dikjhoj vki.k clwu vkgksr frFkwu ijr fQj.;kpk ,dp ekxZ gks;&izse ! ekuoh ewY;s % ekuoh ewY;s vkiY;k nSuafnu okx.kwdhr vk.kwu] ek.klkus [kÚ;k ekuoh xq.k/kekZaps izn‟kZu ?kMfoys ikfgts- ekfeZd rÙokoj vk/kkfjr ekSyhd nSuafnu( T;kpk ;k ekuotUeh ykHk gksÅ 'kdsy vls vk;q"; R;kus ?kkyokos] txkos- O;äh [kjk ek.kwl vlY;kf‟kok; vkarjhd nsoÙokpk vuqHko ?ksÅ 'kd.kkj ukgh- ^jfookj&‟kkGk* lkj[ks /kkfeZd oxZ cgqrsd /kekZps yksd vkBoM;krwu ,dnk eqykalkBh Hkjor vlrkr- loZ/kekZae/;s lkj[kh vl.kkjh rÙos R;k oxkZae/kwu ewykauk f‟kdoyh tkr vlyh rjh] ^vkiyk /keZ gkp dsoG ,dek= ;ksX; ekxZ gks;* v‟kh pqdhph letwr rs ¼f‟k{kd½ d:u nsr vlrhy- ;k dkj.kkLro] /kkfeZd >xMs] gYys] ckVfo.ks&/kekZarj ;k xks"Vhaps iso txHkj QqVysys vk<Grs- 1846 lkyh] tkWtZ gksyh;ksds ;k lekt‟kkL=Kkus] ,d fof‟k"V izdkjph erekaM.kh Li"V djrkauk] ^lsD;qyWfj>e* vlk uohu 'kCn vfLrÙokr vk.kyk- R;kcíyph ppkZ gh izÜu ji vlwu] R;k izÜukaph mÙkjs 'kks/krkauk] nSuafnu thoukrhy vuqHkokapk mi;ksx djkok vls R;kus izrhiknu dsys- iq<s ^lsD;qyWfj>e*ph O;k[;k rks djrks] ^^ekuoh thoukps vk|dÙkZO; Eg.kwu ck;cy] ukfLrdrkokn] vfLrdÙo lafgrk ;kaP;k O;rhjhDr nSuafnu thoukr ck.kfo.;klkBh O;ogkjksi&;ksxh furheÙksrwu( 'kkfjjhd] uSfrd vkf.k ckSf/nd
  • 48. fodklkP;k ikrGhpk vÙ;qPp Lrj xkBwu] ekuokph loZrksijh lalk/kuhd izxrh ?kMowu vk.k.;kph th izØh;k vkf.k th v‟kkizdkjs ldkjkRed ijLij lg;ksxkrwu] ,dksI;kP;k] mnkÙk lsokHkkokrwu rlsp dk;Zdkj.k feekalsoj vk/kkjhr nSuafnu thou O;rhr dj.;kph vkpkj lafgrk Eg.kts lsD;qyWfj>~e**- lekt'kkL=kauh ;k 'kCnkaph O;kIrh v‟kk rÚgsus ladqphr Bsoyh vlyh rjh ;kyk ekuorkokn vFkok oSpkjfd ekuorkokn vlk vFkZ fnyk tkÅ 'kdrks- ijarq ^lsD;qyj* gk 'kCn ^/kekZ* fo:/n v‟kk vFkkZusp vkt tkLr izpyhr vkgs- ijLij forw"B vkf.k HkkaM.kkps ewG dkj.k /keZ laLFkk vlY;kph [kk=h >kY;kewGs jkstferhyk vf/kdk/khd yksd] laLFkkihr /kekZaP;k d{ksiklwu Lor%yk nwj Bsow ykxysr- tj /keZ Eg.kts ^=klnsÅ ckG* v‟kh dYiuk dsyh vkf.k jfookjP;k 'kkGsr fnys tk.kkjs ^ln~xq.k o uSfrdrsps* /kMs Eg.kts ^vka?kksGhP;k ?kaxkGkrhy ik.kh* vls ekuY;kl y{kkr ;sbZy dh vki.k ?kkbZ?kkbZus ckGkcjkscj ik.kh lq/nk Qsdwu nsr vkgksr! Eg.kwu rs ik.kh iqUgk xksGk dsY;kf‟kok; Eg.ktsp /kekZf/k"Bhr ekuoh ewY;s tksiklY;kf‟kok; ;k HkweaMGkps iwufuZek.k 'kD; ukgh- vkt txkyk /kkfeZd iqu:RFkkukph vko‟;drk ulwu] lMdsi.kkph mlGysyh ykV Fkkacowu] ekuoh ewY;kaps iqu:Tthou dj.;kph osxoku xjt fuekZ.k >kyh vkgs- ckckapk vorkj ufou /keZLFkkiuslkBh ok dks.;k fof‟k"V /kekZps iqulZaxksiu
  • 49. dj.;klkBh >kyk ukgh rj ekuorsyk Hk;kud fo/oalkrwu] loZuk‟kkrwu okpfo.;klkBh rs vorjysys vkgsr- ^lR;lkbZ ,T;wdsvj* dk;ZØekpk vokdk] vkt ifjfLFkrhP;k lanHkkZr cjsp dkgh lk/; d: 'kdrks- ekuoh ewY;kaP;k okijkrwu pkaxys vkjksX; ykHk.;kl enr gksrs- Eg.kwup ^,T;qdsvj* dsoG eqykalkBh lhehr u Bsork o;kso`/nkpkgh R;ke/ks lekos‟k d:u ?ks.;kr ;kok] dkj.k cjsp t.k dsoG o;kus ok<ysys vlwu o`Ùkhus ^ckG*p vlrkr vls lk/kkj.ki.ks vk<Gwu ;srs- fufjÜoj vFkkZr ^ukfLrdrkoknk* cíy lq/nk ;sFks uewn dj.ks vko‟;d vkgs- ;kcíy ckckaps Bke Eg.k.ks vkgs] ^^izsekyk ukdkj.ks Eg.kts nsokyk ukdkj.ks-** ^^osxGsi.k ukdkj.ks Eg.kts vkRek ifo«;k] iw.kZRo] nso ;kauk ukdkj.ks Eg.kts osxGsi.kk- nsokyk ukdkj.ks Eg.kts fujh‟ojrk] God Privation ukfLrdi.kk Eg.kwu ukfLrdrk th vkt rqEgh tk.krk rh Eg.kts ^;k* ok ^R;k* /kekZyk ukdkj.ks ulwu nso ;k dYiusyk ukdkj.ks ulwu] rs pDd thoukps] izsekps vfLrÙo ukdkj.;klkj[ks vkgs- bZÜojkpkp rks LoHkko vlY;kewGs nsokP;k O;ähRokpk rks udkj gks; R;k vkRE;kpk rks udkj gks;- FkksMD;kr Eg.kts ukfLrdrk gs izsekps fu%LokFkZ o`Rrhps ukdkj.ks gks;-** ¼4½ ^^eh izR;sd O;ähapk nkl vkgs- dks.;kgh ukokus eyk cksyok] eh /kkowu ;sbZu] dkj.k loZ ukos ek>hp vkgsr-
  • 50. [kjsrj] ek>s vls fof‟k"V ukop ukgh- ek>k tjh vOgsj rqEgh dsykr rjh eh rqEgkcjkscjp jkghu- ekÖ;k n`"Vhus dks.khgh ukLrhd ukgh- HkxoarkewGs vkf.k HkxorklkBhp lkjs txr vlrkr- ^lw;kZ*yk ukdkj.;kus rks dkgh yqIr gksr ukgh- ¼5½ ekuork vkrk LQksV fcanwP;k {k.kkyk ;sÅu Bsiyh vkgs- loZuk‟kkrwu okp.;kpk ,dp ekxZ gks;- rks Eg.kts laiw.kZ thol`"Bhrhy ,dkRersph tk.kho- (4) “Negation of love is Negation of God”, back cover „Sanathan Sarathi‟, April 1995. (5) Satyam Shivam Sundaram, part 1 p. 501. ckg; HkqyHkqyS¸;k] iksdG rÙoKku vkf.k rRle xrh vl.kkÚ;k ^ckg;* /kekZe/;s cqMysY;kauk gs let.ks rls lksis ukgh- ,d&thoh&dj.ks gks.ks] ^vk/;kfRed&feJ/kkrw*P;k fufeZrhpk fopkj vkiY;kr gks.ks vko‟;d vkgs- ;k lanHkkZr dqjk.kkrhy (xvii : 110) g;k lqanj ¼dyek½ ns.ks eyk la;qähd okVrs- ^^rqEgh dks.kR;kgh ukokus R;kyk iqdkjk] rs ;ksX; gks;% dkj.k R;kP;klkBh] ^lokZar lqanj* gsp uko vlrs-** ^^loZ /kekZae/ks vk<G.kkjs leku lR; Eg.kts [kjh vk/;kfRedrk dks.khgh brj nqlÚ;k /kekZpk }s"k d: u;s- dks.;k :ikpk f/kDdkj d: u;s- loZ /kekZaps ,sD; lk/k.kkjs lR; vki.k letwu ?ksrys ikfgts- nso rqeP;kiklwu osxGk ulrks- ijarq nsokyk Lor%iklwu osxGs ekuwu] euq"; osxosxG;k iwtk i/nrh vkpj.kkr vk.krks- d`rh&lsosrwu iwtk lk/k.ks vkt&ferhyk vR;ko‟;d >kys vkgs- ijarq R;krp vk;q";Hkj vMdwu iM.ks
  • 51. ;ksX; ukgh- gGwgGw izR;sdkus R;kojhy mPp ikrGhoj iksgpk;yk gos- rsOgkp ekuohdj.kkps bZÜojhdj.k ?kMwu ;sbZy-** ¼6½ Ukdksdk ere ysnw % eh dks.;k fof‟k"V /kekZpk ukgh- (6) Divine Discourse, Sanathan Sarathi, January 1995, p. 14. iape v/;k; eyk Lor%ps dÙkZO; ukgh ^^izR;sd oähP;k nksu egÙokP;k tckcnkÚ;k vlrkr- txkr pkaxys okrkoj.k jkg.;klkBh dsysys dk;Z vkf.k nqljs Lor%yk fopkj eaFkukrwu eqä dj.;klkBh dsysys dk;Z- ifgY;kyk ^oke&ekxZ* vls Eg.krkr vkf.k Lor%P;k vk/;kfRed fodklkpk fopkj d: ykxY;kl fdaok R;kn`"Vhus ijhiDo >kY;kl rks ekxZ vkiksvki cktwyk iMrks- izR;sd osGh loZ dke gs nso dk;Z vkgs vls letk vU;Fkk rh d`rh lnks"k jkghy- ,dnk dk vkiY;kgkrwu HkxoRdk;Zp ?kMr vkgs v‟kh rqeph ekulhdrk >kyh Eg.kts ex pqdk gks.;kpk izÜup mn~Hkor ukgh-
  • 52. Eg.kwu gs iDds y{kkr jkgw |k fd izR;sd dk;Z gs nso dk;Z gks;-** dke Eg.kts dÙkZO;- tUekiklwu e`R;qi;Zar izR;sd O;ähyk dke djkos ykxrs( R;krwu lqVdk ukgh- dke Eg.kts dks.krh uk dks.krh d`rh vkf.k rsp thou gks;- 'kwU; pyuoyu Eg.kts R;k 'kfjjkr tho ukgh( rs ,d‟ko gks;- dke Eg.kts dk; izR;sd d`rh Eg.kts dke( xk< uhnzsr vlks ok Hkwy ¼vukLFks‟kh;k½ nsÅu cs‟kq/n dsysys vlks 'kfjjkpk O;kikj tyn xrhus lq: vlrks- ;ka=hdh] fo|qrh; vkf.k 'kfjjjklk;uhd v‟kk dksV;ko/kh Øh;k vkiY;k 'kfjjkr vk;q";Hkj 'kfjjkyk thoar Bso.;klkBh vO;kgri.ks lq: vlrkr- vki.k R;kapk fopkjlq/nk djr ulrks- ,dk vn`‟;] vrhrjy laosnusP;k lgk¸;kus vkiyh izk.kpsruk] 'kfjjkP;k tVhy xqarkxqarhph&lapyukph iw.kZr;k dkGth okgr vlrs- nqlÚ;k 'kCnkr lkaxk;ps >kY;kl vki.k] u lkaxrkp] nso vkiY;klkBh rs dk;Z djhr vlrks- deZ( laxksiuk}kjs] vkiY;k thoukph xq.koÙkklq/nk Bjohr vlrs- lw{e vkf.k LFkwy ikrGhoj dk;Z dj.;kr 'kfjj&lq/nk lrr eXu vlrs- vkiY;k 'kfjjkps O;kikj nksu izdkjs vO;kgr lq: vlrkr- ,d Eg.kts LokHkkfodi.sk fdaok Lo;apyhr i/nrhus vkiY;k tk.khosf‟kok;] vkf.k nqljh izdkj gk LosPNsus fdaok pyuoyu Øh;k ;k lnjkr eksM.kkjk vlrks- i.k R;karhygh cjsp O;ogkj vkiY;k udGrp ?kMr vlrkr- eu gs nksUgh] tkx`r vkf.k lq‟kqIrkoLFksr lq/nk lrr dk;Zjr vlrs- Eg.kwu vkiY;ktoG dke ukgh vls Eg.kw 'kdr ukgh-
  • 53. ex dke Eg.kts dk;Z vkf.k rs dks.k djr vlrs ;k lanHkkZr] vki.k tk.kwu cqtwu Lor%yk O;Lr Bsor vlrks rh loZ desZ y{kkr ?ksÅ] ^eh* vFkok izk.kpsruk vFkok ^vkRe‟käh* f‟kok; dks.krhgh fØ;k ?kMw 'kdr ukgh- ;k nsgkvHkkoh] ^thoh*] vkiY;k vfLrÙokph tk.kho lq/nk d: 'kdr ukgh- ^eyk* ef/ky ^eh* fdaok vkRek ;kauk ek= dke ulrs- 'kähL=ksr vkf.k R;kP;k dsoG bPNkek=s loZ desZ dsyh tkrkr- dks.kR;kgh dkekP;k d`rhekxs dk; gsrw ok mís‟k vkgs] gs lokZr vf/kd egÙokps gks;- dsoG d`rhrwup O;äh Lor%yk O;ä djr vlrs vkf.k R;k}kjsp tUe&e`R;wP;k QsÚ;krwu Lor%ph lqVdk d:u ?ksÅ 'kdrs- Eg.kwu Hkxon~xhrsr Jhd`".kkus vkf.k lkbZd`".k cuqu Hkxoku ckckauh ^dke Eg.ktsp iwtk* vlk lans‟k fnyk vkgs- lscsps egÙo Lokeh [kkyhy [kCnkr Blowu nsrkr] ^^ekuolsok ghp ek/ko lsok gks;** vkf.k ^^dke dj.kkjs gkr izkFkZuk iqViqV.kkÚ;k vksBkais{kk tkLr ifo= vlrkr-** xHkkZ‟k; rs fprk vkf.k iqUgk xHkkZ‟k; vlk vkiyk iqu%iqUgk tUe ej.kkpk Qsjk dk lq: vlrks tUetUrkarjkrhy vr`Ir okluk vkf.k dkfeZd _.kkaps lkjs vko‟ks"k iw.kZi.ks /kqrys tkÅu iqUgk ldke deZ gkrwu u ?kM.ks o iwutZUe u gks.ks ;klkBh Hkwrykojhy vk;q";kps iz;kstu vlrs- tlk dkiwj tGwu mtsM vkf.k lqxa/k iljowu] vkiyk FkksMklkgh ekxewl u Bsork vklearkr fo:u tkrks] R;kizek.ks! foÜokr brj dqBsgh ukgh rj dsoG ;k Hkwrykojp tUe ?ksÅu ek.kwl vkiY;k xrtUekaP;k lkÚ;k dkfeZd =qVh Hk:u dk<w
  • 54. 'kdrks- dekZpk nqljk vFkZ gksrks- dk;Z fdaok d`rh vkf.k ckck Eg.krkr] ^^fl/nkar dsoG dekZapk] nqljk dks.krkgh ukgh** vki.k ts ts dke djrks rs ^R;kapsp gs tsOgk vkiY;kyk letrs vkf.k tsOgk vkiyh izR;sd d`rh gh ^R;k* P;k inh okfgY;kuarj vkiY;k gkrwu 'ks"k mj.kkjs deZ ?kM.kkjp dls dsoG ;k vkf.k ;kp lanHkkZr vki.k Eg.kw 'kdrks ^ek>s Lor%ps vls dÙkZO;deZp ukgh* & dkj.k loZ dk;Z&* R;kps vkgs] vkiY;kd`rhpk rksp mís‟k vkf.k xq.kLoHkko vkgs gs vkiY;kyk mÙkei.ks metysys vlkos- dks.;kgh izdkjs dÙksZi.kk vkiY;kdMs ?ksrY;kl deZ vkiY;kyk ca/kukr vMdowu R;kps ifj.kke Hkksxkos ykxrkr vlk ^dk;Z&dkj.k* Hkko fo"kn dj.kkjk ^deZ&fl/nkar* vkiY;kyk lkaxrks- ek;sr xqarqu] eukph HkqjG iMwu ek.kwl dÙksZi.kkps ifj.kke loZ izdkjs Hkksxrks&izR;sd fopkj] 'kCn vkf.k d`rh R;kaps osxosxGs ifj.kke ?ksÅu ;sr vlrkr- deZ&HkkousP;k ckg;kÙdkjh o`Ùkhrwu] O;äh tsOgk vki.kp dÙkkZ vlY;kpk Hkze d:u ?ksrs rsOgk R;kpk ifj.kke u lai.kkjs nq%[k vlkp vlrks- uksdjhr f‟kM;k p<wu tkLrhr tkLr ixkj] loyrh] mPpins] uoufou O;kolkf;d djkjenkj dj.ks rksM.ks] uksdÚ;k ns.ks fdaok R;karwu dk<wu Vkd.ks g;k lkÚ;k /kMiMh Eg.kts vkiyk dk;ns‟khj gDd vlY;kpk fopkj vkf.k R;kuq:i d`rh djrkauk O;ähauk FkksMklkgh vpack okVrkauk vk<Gr ukgh- R;k lokZaewGs djkos ykx.kkÚ;k thoukrhy p<mrkjkaeqGs O;ähaps 'kkfjjhd] ekufld vkf.k vk/;kfRed LokLF; xaHkhji.ks vlarqyhr gksr vlrs-
  • 55. ?kVuk ?kMr tkrkr] dk;sZ d:u ?ksryh tkrkr] dks.kh O;äh dÙkhZ ulrs- ;s‟kw f[kzLr lkaxrkr] ^^ekÖ;k fiR;kP;k bPNsf‟kok; xorkph ikrhlq/nk gkyr ukgh-** nsg ,d lk/ku vlwu] loZdrkZ ijsesÜoj vkgs gs vki.k lrr dls y{kkr Bsokos eu xqUgsxkj vlwu eup R;koj rksMxk dk<w 'kdrs- Eg.kwu vki.k lrr ;ksX; fopkjkrp Lor%yk xaqrowu dk;Z djr jkg.ks jkg.ks & lrr fuO;ZR;; fuf/k/;kl ¼lfuuh½ ckGxwu] ^eh* ^ek>s* ;k nq%[kkr yksV.kkÚ;k dkj.kkaiklwu nwj jkgkos Lor%yk nwj Bsokos- eqDr O;ähyk gs lR; vrh‟k; pkaxY;k fjrhus metysys vlrs vkf.k loZ ifj.kkekaiklwu rh vfopyhr jkgrs- Hkxoarkoj vkiys fopkj lrr dsanzhr Bsowu] vki.k] ?kM.kkÚ;k ?kVusrhy ^ek=,d ?kVuk* vlY;kph tk.kho R;kyk vlrs- vKkuh ;‟kkus Qqxqu tkrkr rj vi;‟kkauh xHkZxGhr gksr vlrkr- ,d eu lksMwu] v‟kk ijLij fojks/kh xks"Vhaps okLrO; brj dksBs vl.kkj rqEgh ^drkZ* ukgh gs rqEgkyk dGY;koj( izR;sd xks"Vhyk rqEgh leku cq/nhus lkeksjs tkrk- vkiY;k dkfeZd pØkrwu vkiyh lqVdk dj.;klkBh bZÜoj vorkj ?ksr vlrks- ^fu"dke deZ* Eg.kts fujhPN cq/nhus Qyk‟kkjfgr dsysys deZ vkf.k ^fu"dke izse* Eg.kts izseklkBh] eksgik‟kkr u vMdrk fu%LokFkZ cq/nhus dysys izse Jhd`".kkus vtqZukyk letkowu lkafxrys gksrs- jkT;inklkBh vtqZukus ;q/n dsys vlrs rj gjktksauk /kkjkrhFkhZ e`R;qeq[kh p<foY;k dkj.kkuh R;kP;k gkrwu dwdeZ ?kMys vlrs- /kekZlkBhpk rks y<k
  • 56. d`".kkyk leiZ.k dsY;keqGs fot;h gksÅu R;kpk mnksmnks >kyk! l[kksy vkRela‟kks/ku vkf.k Hkxoarkph d`ik >kY;kl] eukP;k o`Ùkhr laiw.kZ cny ?kMwu ;srks vkf.k ek.kwl /;kukoLFksyk izkIr gksrks- ;s‟kw [kzhLr Eg.kkys gksrs] ^^rqÖ;k bPNsus] nsok LoxkZrhy rqÖ;k jkT;klkj[ks uanuou ;k i`Fohoj vor: ns-** vk/;kfRed n`"V;k ^‟kj.kkxrh* Eg.kts dk; loZ vk‟kk fujk‟kk vkf.k dVhc/nrsiklwu lqVdk] vlk R;kpk vFkZ gks;- ifj.kkekaiklwu eqä jkgw 'kdY;kl vki.k lq[kh gksÅ 'kdrks- dks.;k ,dk ifj.kkekph vki.k vkdka{kk ckGxY;kl] vkiY;kyk Hkksxkos ykxrs- vkiys uf‟kch tsts ekaMwu Bsoysys vkgs rh loZ míh"V;s vkf.k LoIus uDdhp lkdkj gksrhy- ^dkG*kph fde;k vlrs fd T;kewGs vkiY;kyk vr`Irrk tk.kors- tsOgk vkiY;k míh"Vkauk vki.k dkGk*P;k iêhoj ekstw ykxrks] rsOgk vki.k v/khj gksÅu mBrks- vkiY;kyk izR;sd xks"V ^bFks* vkf.k ^vkÙkkp* goh vlrs- ek= izR;sd xks"V nsokP;k osGk i=dkizek.ks gksr vlrs- 1984 e/khy eqyk[krhr eh Lokehauk eyk iwtk /;ku dls djkos ;kP;k ekxZn‟kZukcíy izkFkZuk dsyh- Lokeh eyk Eg.kkys] ^^dlY;k iwtk izkFkZuk rw djrksl tk vkf.k dke dj- izsekus dke dj lokZoj izse dj] lokZaph lsok dj-** lkbZ lferhph rlsp ek>h O;kolkf;d dkes eh vrh‟k; dfVc/nrsus djhr gksrks- loZ dkes pks[k BjfoysY;k míh"Vkacjkscj rarksrari.ks dj.;kph eyk lo; ykxyh gksrh- ek>k vgadkj vkMok ;sÅu lokZaph ers ?ks.ks
  • 57. eyk v‟kD; gksrs- Lokehaps Eg.k.ks & ^^dehVh feVhax Eg.kts ^de Vw Vh*&** pgkikuklkBhp lHkk & ;k fVdspk vkJ; ?ksÅu eh vkiY;k okx.;kps leFkZu djhr gksrks- vkrk vgadkj ?kkyfo.;klkBh fo}Ùkk dkeh ;sr ulrs- rj LokuqHkokrwu] okx.ks cnyowu d`rh dj.ks vko‟;d vlrs- d‟kk izdkjps dke Lokehaph vkBo.k Bsor R;kaP;k gkrkrhy votkj vlY;kizek.ks dke dj.ks- dÙksZi.kk gkp vgadkjkpk tud gks;- Eg.kwu deZ dsY;kus eukph 'kq/nrk gksÅu vgadkjkpk uk‟k djrk ;s.ks 'kD; vkgs- fu%LokFkZ Hkkousus lokZaP;k HkY;klkBh dsysys dke iwtk curs] lkbZlsok ?kMowu vk.krs- LokFkhZi.kkpk R;kx dj.ks ;kr vfHkizsr vkgs- ,d mnkgj.k c?kq ;k % ik.;kus HkjysY;k isY;kr vki.k rsykpk ,d Fksac VkdY;kl] rks ojP;koj rjaxrks- rks osxGk rjax.kkjk Fksac] vgadkj fdaok oS;ähdrk] vls vki.k letw- R;k ik.;kr tltls vtwu rsy Fksac vki.k Vkdw ykxrks] rlrlk rs Fksac ,d= felGwu rsykpk eksBk roax ik.;koj rjaxw ykxrks- R;kloZ rsyFksackps oS;ähd vLrhÙo mjr ukgh- r}rp] ^eh* tsOgk ^vkEgh* e/ks cnyrks] Eg.kts O;äh tsOgk leqgke/ks felGrs rsOgk vgadkj yksi ikorks- R;k isY;kr vki.k 'käh‟kkyh fMVtZ.V felGY;kl] rsy foj?kGwu ukfgls gksÅu dsoG ik.kh mjrs- rj isY;krhy ik.kh] rsykP;k ,dk Fksackyk fdaok vusd Fksackuh cuysY;k Fkjkauk lkaHkkGrs- vki.k rs nsoklkj[ks letw 'kdrks] lkÚ;k foÜokyk lkaHkkGwu ?ks.kkjk nsop vlrks- ^eh* vkf.k ^vkEgh* pk ik;k gks; nso- R;kpizek.ks]
  • 58. vkReifj{k.k] fu%LokFkZ izse vkf.k lsok ;k xks"Vh fMVtZ.Vps dke d:u ^eh* ^ek>s*] vkf.k dkykarjkus ^vkEgh* iklwu lqVdk dj.;kl enr djrkr- }Srkps e`xtG fuekZ.k dj.kkjk ^rks*p [kjk drkZ vkgs- Eg.kwu ^lR;lkbZ lsok lferh* vkf.k brj layXu laLFkkae/ks lkaf?kd d`rhyk Lokfeauh vkiY;k fnO;dk;kZe/ks izk/kkU; fnys vkgs] R;k;ksxs O;ähxr vgadkjkauk ewBekrh ns.;kph la/kh Hkäkauk ?ksrk ;srs- vgadkj ulY;kewGs] oS;ähd vls dkgh mjr ukgh vkf.k dks.kkgh O;ähP;k ukokyk cÍk ykxr ukgh- ¼vls dke dj.kkjh½ rh O;äh Hkxon~fopkjkr x<wu tkÅu Qä ijesÜoj ikgrks vuqHkorks- nqljs dkghgh uOgs- izfl/n rÙoosÙks vkf.k Hkkjrkps ekth jk"Vªirh Jh- loZiYyh jk/kkd`".ku ;kaP;k ers txkrhy lukru ^‟kgk.ki.k* vkiY;kyk lkaxrs fd] ;k nsgh olr vlrkukp iz;Ru iwoZad vkiys feyu nsok‟kh ?kMw 'kdrs dkj.k ujtUekps rsp dsoG ,deso iz;kstu gks;- tj rks O;äh ¼vk|½ la/kh pqdyk rj fulxkZyk dkgh ?kkbZ ulrs] R;kph ikB u lksMrk( fulxZ nsork] R;kyk rls dj.;kl] vkiys thou dksMs myxMfo.;kl Hkkx ikMsy- vkiY;k fnO;kdkZyk vuar&dkG i;Zar Fkkac.;kpk iw.kZ volj vkgs- ?kkbZph dkgh vko‟;drk ukgh rj ^lcqjh* /kj.;kl rh lkaxrs( vgadkjkBk;h vkrqjrk vlrs- R;k xks"Vh laiknu dsY;kl O;ähyk R;kaps Js; gos vlrs- ijarw ijekRE;kyk] dks.kR;k vorkjkus dk; dsys g;kps egRo ulrs-
  • 59. loZ dkgh df/kuk d/kh iw.kZ gks.kkjp vlrs- [kjh fuehZrh rj >kysyh vkgs- frps ;k /kjrhoj vorj.k dk; rs ckdh vlrs- ^^vkReifj{k.k dj.;kl eh rwEgk lokZauk lkaxsu- vkiY;kyk ek.kwl Eg.kfo.ks fdrir ;ksX; vkgs rs dsoG v/kZlR; vkgs- ^eh ek.kwl vkgs] ,[kknk prq%"ikn i'kw uOgs ^vls rqEgh fuÜphri.ks Eg.kw 'kdyk ikfgts- vgadkj] eRlj vkf.k }s"k gs i'kqaps xq.k/keZ Vkdwu nsÅu] izse lR;] R;kx vkf.k vkuan gs ekuoh xq.k/keZ vkRelkr djk;yk f‟kdk- lq[k nq%[kkuk mMR;k <xkaizek.ks ekuk- bZÜojk‟kh ,sD; Eg.kts [kjs lq[k& vkuan HkkSfrd lq[ks uk‟khoar vkgsr- vls vkRe ifj{k.k vkf.k ;ksX; mÙkjkaizr ;sÅu iksp.;klkBh vk/;kfRed f‟kLr vko‟;d vlrs- vkf.k rh mÙkjs rqeps vuqHko Bjkos** ¼2½ vkRekuqHko ?ks.ks gsp dsoG ek>s dÙkZO; % Hkxoku ckckaP;k laidkZr ;srk{k.kh ekÖ;k [kÚ;k dk;kZyk lqjokr >kyh- izR;sd vk/;kfRed ifj{k.k pkj izÜu vkf.k R;kaph mÙkjs 'kks/k.ks ;krwu lq: gksrs- eh dks.k vkgs eh dqBwu vkyks vkgs eh dqBs tk.kkj eh bFks fdrh dkG vlsu R;k izÜukaph mÙkjs 'kks/k.ks] dÙkZO;kpk [kjk ik;k ?kky.;klkj[ks gks; & jkstph dkes ukgh] rj vkRekuqHko ?ks.;klkBh rh ,d dsoG ek/;e vkgs & iuhysnw! ckg; txkrhy T;k dkekae/ks vki.k Lor%yk O;Lr Bsorks rs dkgh [kjs fujarj dke uOgs( ijarq vkiY;k vk/;kfRed
  • 60. [2] Divine Discourse, Sanathan Sarathi, May 1994 izxrhlkBh iwjd vls Eg.krk ;sbZy- ckg;kRdkjh dsys tk.kkjs dke gs] ¼ukV;krhy½ vkiys Bjowu fnysY;k ik=kizek.ks vlrs- ijesÜojkus usewu fnysY;k vkjk[kM;kr O;oLFkhr feGrs tqGrs jkgwu osxosxG;k yksdkaP;k laidkZr vki.k ;srks( vkiY;k okluk] vkiY;krhy yiwu clysY;k izo`Ùkh vkf.k udkjkRed xq.k ckgsj ;sÅu R;kaph lQkbZ d:u] vkiyh dkfeZd_.ks deh d:u vkiY;k thou ;k=srhy Hkkj gyds dj.;klkBh ! ^^rqEgh d‟kkr eXu vkgkr va/kqd gksr tkÅu u"V gks.kkÚ;k dkekar! rsOgk ;kuarj rqEgh dk; djk;yk gos -----ve`r rÙokaP;k izkarkr d/khgh u cny.kkÚ;k dkekr xqarowu ?;k vkf.k vkRekuankpk vuqHko ?;k- izR;sd O;ähpk vlkp ,deso iz;Ru vlkok( rqeps larr /;s;( ;k txkrhy rqeps lokZr /kkMlh lkgl ckdh lkjh d`R;s O;FkZ] ew[kZi.kkph vkgsr( {k.kHkj mtGwu rh u"V gksrkr- rqeps ,dp dke vkgs rs Eg.kts vkRekuqHko!** ¼3½ Eg.kwu izR;sd dk;Z gs nsokps dk;Z gks;] ex rks Lo;aikdh jkgks] MkWDVj jkgks] iz‟kkld vlks ok ?kjxMh- vki.k loZ Hkxoarkpsp lsod vkgksr] izR;sdt.k nqlÚ;kph lsok djr vkiyk thohrkFkZ pkyor] vorhHkksorhP;k yksdka‟kh pkaxys vFkok okbZV laca/k Bsowu] vkivkiY;k okVh vkysyh dÙkZO;desZ djr] vkiyh vgadkjko`Ùkh Vkdr tkÅu] vki.k dks.k vkgksr ;kph tk.k ?ksr vlysys------
  • 61. (3) “The all pervading Self” and “self”, Baba, The Breath of Sai, p 96. 1½ fnO;Ùokph tk.k gs ije~lR;- ^vge~ czãkLeh* ehp czã vkgs- ;krhy izR;sdkrhy ^eh* czã vkgs- ^rÙoe~ vfl* ^rw* rks vkgsl- vkRek gkp czã- 2½ izR;sd oLrwr vkf.k izR;sd O;ähr nsokps vfLrÙo vkgs- Eg.kwu nqlÚ;kP;k vkuanklkBh R;kx dj.;kps f‟k{k.k ;krwu vki.kkal feGr jkgrs- 3½ ;k txkr laU;klh o`Ùkhus deZ djhr jkgk- 4½ tks lokZBk;h] lokZaHkwrh bZÜojkyk ikgrks vkf.k Lor%rgh ^rks* R;kyk lkiMrks] v‟kh rh O;äh df/kgh nq%[kh gks.kkj ukgh- ^^,sdk] rqEgh lokZauh ,sdk- rqepk [kjk LoHkko R;k fnO; tk.khos lkj[kkp vkgs! rqepk [kjk vkRek] rqeps [kjs lR; vksG[kk- rqEgh Lor%p ijerRo vkgkr gs vksG[kk( R;kp vkRekuqHkokr nax jkgk( rks vrqyuh;] vuar] vxk/k vkRekuan p?kGr jkgk- T;kps Lo:i ^dkG* vkgs R;kr le; foyhu gksÅ |k- osnksiuh"knkae/ks f‟kdfoys rs ekuokps vR;qPp foghr deZ vkgs- ^‟kgk.ki.kkpk* xaMk vkiY;k naMke/;s vlsy rj fo"k; oklukaps ^xzg* rweP;koj nq"ijh.kke d: 'kd.kkj ukghr- ---- vkiY;k uhp izo`Ùkhoj fot; feGowu vkiys vkarjhd lR; tk.kwu ?ks.;klkBh taxykr fdaok xqgsr fuo`Ùk gksÅu
  • 62. jkg.;kph xjt ukgh- ;k txkr jkgwup&loZ oklukaiklwu eqä jkgwu&thoukps ;q/n ftadk- vlk fot; feGfoY;kl rqepk mnks mnks djrk ;sbZy-** ¼4½ (4) “Teachings of Sathya Sai Baba”, p 25 & 27 nsoklkBh dke dj.ks Eg.kts izseklkBh dke dj.ks- gs brds ljG vkgs- tj nso izse gks; vkf.k izse Eg.ktsp nso gks; rj nsokps dke rs izseklkBh dke- vkrk txkr ^izse* g;k 'kCnkpk vfr‟k; xSjlet >kysyk vk<Grks- cgq/kk vls vk<Grs dh cOga‟kh yksdkauk ^izse*;k 'kCnkpk [kjk vFkZ letysyk ukgh- ikfo=~;kP;k mPp ikrGhoj izse iw.kZi.ks eqä vlrs R;kyk ca/ku ulrs- rs vfr‟k; fueZG vlrs- nsokps lkjs xq.k/keZ R;kP;k Bk;h vkgsr- R;kyk uko ukgh] :i ukgh] rs vej] lnk rktsrokus] lnk laiw.kZ vkf.k funksZ‟k vkf.k loZ udkjkRed Hkukaiklwu vkf.k vk‟kkfujk‟ksiklwu eqä vls vlrs- ^^izsefojghr dekZpk f/kDdkj vlks- izsee; dekZps Lokxr vlks- dÙkZO; fojghr izse nSoh vlrs** & ckck- ^^deZ gs izR;sd O;ähph [kkl eksfge vkgs- lU;kl vkf.k dke dj.ks ijLij fojks/kh ukghr- myV rs ,desdkyk iwjdp vlrkr- dekZpk R;kx dsY;kl] dekZrwu lk/kysyk fodkl vkf.k vuqHkof‟k{k.k ;k xks"Vhaiklwu oaphr jkgwu] rqepk Úgkl gksbZy- ,d xks"V goh goh‟kh okV.ks fdaok nqlÚ;k
  • 63. xks"Vhpk frjLdkj dj.ks ;k nksgks iklwu [kjk laU;klh ¼lk/kw½ nwj vlrks- dekZP;k ckcrhr ^lU;kl* ;k 'kCnkpk vFkZ vlrks] ;‟k fdaok vi;‟k] uQk&rksVk] eku&vieku bR;knh fojghr Eg.kts R;kaph vis{kk u djrk dsysys vkiys dÙkZO;------ vkf.k izR;sd d`rh ijesÜojkyk leihZr djk- dkek vHkkoh rqEgh vKku va/kdkjkr f[krir iMky] lqLrh vkf.k vkG‟khi.kkyk cGh iMky! rsOgk vkiY;k dekZaP;k QGkpk R;kx dj.ks gs deZ&R;kx dj.;kis{kk d/khgh pkaxys- R;krwu vrho vkuan feGrks vkf.k rksp [kjk ekxZ vkgs-** ¼5½ Lokeh vkiY;k thoukps [kjs xed vkiY;kyk ojhy 'kCnkr Ådywu lkaxrkr & vkiY;krhy [kÚ;k vkRE;kpk vuqHko ?ks.ks----brj loZ deZ vuq"kkaxhd vlrs- Ukdksdk iuh ysnw % eyk Lor%ps fof‟k"V dke ukgh-
  • 64. (5) Divine Discourse – Prashanthi Vahini. v/;k; lgkok dsoG ,d euq"; tkr euq"; izk.khp Qä v}Sr&Hkko tk.kw 'kdrks- }SrkP;k ifydMs tk.;krp ekuork vkgs- Eg.kwu }Srkpk R;kx d:u ,sD;kpk vuqHko ?;k- R;krhy uhjo 'kkarhpk vuqHko ?;k- ,sD; Eg.kts fnO;Ùo vkf.k rs nsoÙo rqeP;kr vlrs- ¼1½ fujfujkG;k tkrh] o.kZ] /kekZaP;k yksdkae/ks] osxosxG;k vusd ns‟kkar okLrO; dj.ks ek>s uf‟kchp vlY;kewGs ek>s thou vLFkhjp gksrs- i.k R;kewGs ek>k vlk ,d Qk;nk >kyk rks Eg.kts R;k osxosxG;k laLd`rhP;k vkf.k tekrhP;k yksdkae/ks] eh dsysY;k dYiusP;k rqyusr vxnhp FkksMk Qjd vlY;kps eyk letys- 1980 ef/ky ifgY;kp HksVhr] Hkxoku ckck eyk Eg.kkys fd R;kauh ^^osxosxG;k ns‟kkar vuqHko ?ks.;klkBhp eyk ikBfoys gksrs-** R;kosGh ek>h v‟kh letwr >kyh fd Lokeh ekÖ;k O;kolkf;d thoukP;k lanHkkZr vls Eg.krk;r- ijarw dkgh vrh‟k; egÙokP;k ewG rkfÙod ckchauk
  • 65. mís‟kwu rs vls Eg.kr gksrs gs dkgh eyk rsOgk letys ukgh- Eg.kts] ljrs 'ksoVh eyk ekÖ;k thoukr fofo/krsrhy ,dlw=rspk vfo"dkj ?kMwu osxosxG;k ns‟kkrhy R;k yksdkaP;k lk/kE;kZps n‟kZu ?kMys- (1) „Experience your Innate Divinity‟ – Divine Discourse, International Sai Medical Conference, & Sanathan SArathi‟, Oct. 2005, p 278. tjh ek>s vk;q"; vfLFkjrsus xzklysys vkf.k R;kewGs dks.;k ,dk ns‟kh vkiys ?kj Eg.kwu LFkkf;d gksÅu jkg.ks 'kD; uOgrs] ijarw rh R;kaph ¼Lokfeaphp½ r‟kh bPNk gksrh( Eg.kwu osxosxG;k tkrh tekrhaP;k yksdkr eyk thou O;rhr djkos ykxys- lq:okrhyk rs rls dkgh Qkj lksis uOgrs rjh vkt eyk rks d`ispk utjk.kk vlY;kps tk.kors;- eyk R;k fnO; ,sD;kpk lk{kkRdkj >kyk vkf.k laiw.kZ euq"; tkr gs ,dp dqVwac] ^R;k* ,dkp nsokph ysdjs vlY;kph [kjh [kk=h iVyh- ek= gk R;kapk lans‟k eyk Hkxoku ckckaP;k N=k [kkyh vkY;kojp cjkscj tk.koyk- fo|kFkhZn‟ksrp ,dk [ksMsxkoh vlrkauk fczfV‟k olkgr oknkP;k ekoGrhyk flyksu e/ks ?kMwu vkysY;k o.kZHksnh naxyhuk eyk lkeksjs tkos ykxys gksrs- izR;sd xkSjo.khZ; ijns‟kh Eg.kts ^baxzt* vls eh ekur gksrks! uarj Hkwxksy ;k fo"k;kpk vH;kl djrsosGh ;qjksi [kaMkr vusd ns‟k vlwu
  • 66. R;kaP;k Lor%P;k v‟kk Lora= osxG;k Hkk"kk vkf.k R;krhy okaf‟kd tkrh Hksnkaph eyk FkksMh vksG[k >kyh- ijarw [kqí fczVsue/ksgh okaf‟kd] Hkkf"kd vls osxosxGs Hksn vlysys ?kVd vkgsr ;kcíy rsOgkgh eh iw.kZi.ks vtk.k gksrks- fczVue/ks xsY;kuarj frFks osYFk] vk;fj‟k vkf.k LdkWfV‟k vls fHkUu fHkUu tekrhps yksd vlY;kps eyk dGys- ex ;k laiw.kZ Hkw&rykoj ol.kkÚ;k tkrh&tekrh&Hkk"kk&o.kZ ;k lokZaph dYiuk dj.ks lq/nk dfB.k- vusd gqdqe 'kgkauh] vMk.khi.kk] LokFkkZa/krk] vkf.k jkT;&foLrkjkiksVh ekuo tkrhpk eksB;k izek.kkoj lagkj vkf.k dqyfouk‟k ?kMowu vk.kysyk vki.k ikgr vkyks vkgksr- osxG;k HkkSfrd xq.k fo‟ks"kkaoj vk/kkjhr euq"; tkrhP;k eq[; ?kVdkauk ^okaf‟kdtekrh* vls Eg.krkr- v‟kk foLr`r pkSdVhP;k varxZr eksM.kkÚ;k yksdkauk ^,dk tekrhps* vls Eg.krkr & R;kaph thou 'kSyh] laLd`rh] bfrgkl vkf.k Hkk"kk ;kae/ks ,d lkj[ksi.kk vlrks- o.kZ oa‟k tkrh ;k ladYiuk 'ksdMks o"kkZaiklwu vfLrÙokr vlY;krjh oa‟kk/kkjhr Hksn osxosxGs vls O;oLFkhri.ks xVc/n dj.;kpk iz;Ru( 19 O;k 'krdki;Zar >kyk uOgrk- okaf‟kd mPpuhprsP;k ¼HksnHkkokP;k½ ladYiuk vkf.k lkekthd MkfoZuokn ;kapk loksZPp fcanw] xkByh xsyk rks 1930 e/ks mn;kyk vkysY;k ^uk>h rÙoKkuk*e/ks vkf.k R;koj vk/kkjhr HksnHkko] 'kks"k.k] xqykeh] foLr`ri.ks dj.;kr vkysyk fu?k`Z.k fuoZa‟krspk iz;Ru] ;k xks"Vhauk rFkk&dFkhr 'kkL=h; vk/kkj nsr v‟kk izo`Ùkhuk vkf.k
  • 67. ;kstukauk År vkyk gksrk- fo}Ùkk vkf.k okaf‟kdrk ;kapk ijLij laca/k n‟kZo.kkjs okaf‟kd fo}rsps osxosxGs fl/nkar vkrk iw.kZr;k fudkykr dk<ys xsysr- rjhgh] iwoZxzgnw"khrrk HksnHkko] >xMs] ;q/ns] ijLij }s"kHkkouk] okGhr Vkd.;kps izdkj loZ ns‟kkae/khy loZ tkrh&tekrh lektkae/ks] ekuoh bfrgklkP;k lqjokrhiklwu vkiY;kyk vk<Gr vkysY;k vkgsr- euq"; ek=kae/ks] mi?kVd LokHkkfodi.ks vlrkr vls 'kkL=h; n`"V;k xzkg; eku.;kr vkys vlys rjh ,dkp oa‟kkrhy osx osxG;k tkrh tekrhe/ks lq/nk fujfujkG;k okaf‟kdrs izek.ksp tfeu vLekukps Qjd vk<Gwu ;srkr- vki.k loZ ,dkp nsokph ysdjs vlwu R;k ,dkp ijekRE;kps osxosxGs vfo"dkj vkgksr vkf.k Eg.kwu ,desdkaph cfg.k HkkoaMs vkgksr] gs tso<;k yodj vkiY;kyk metsy] rso<;k yodj gk xzg ¼i`Foh½ lqjf{kr gksbZy- fujfujkGh ikus&Qqys] jksiVh&>qMis] >kMs] osyh m|kus] mioukauk lkSn;Z vk.krkr r}rp okaf‟kd&fHkUurk ekuoh thoukyk osxGs vk;ke nsrkr- izR;sd v.kw&js.kw e/ks cl.kkjk ,dp nso loZ izk.khek=kae/ks lq/nk clrks vkf.k R;kauk lkj[ksp fnO;Ùo nsr vlrks- Lokeh Eg.krkr v.kwe/khy y[ky[khri.kk Eg.kts nso gks;- laiw.kZ l`"Bh gh inkFkZ vkf.k mtkZ ;kauh Hkjyh vlwu] inkFkZ gk lq‟kqIr] nMhek:u clysyh mtkZp vlrks-
  • 68. vkycVZ vkbZULVkbZu fryk ^ije~‟käh* vls Eg.kwu lacks/krkr- rs iq<s fyfgrkr] ^^vki.k T;kyk ^foÜo* Eg.krks R;k iw.kZÙokpk ,d va‟k&vlk va‟k tks LFkG] dkG osGkuh c/n vlk gk ekuo izk.kh vkgs- ckdh lokZaiklwu vkiys fopkj] vuqHko] Hkkouk i`Fkd vlrkr v‟kh e`xtGor Hkzked dYiuk R;kus d:u ?ksrysyh vkgs- gh Hkzkedrk dSnsizek.ks djr] vkiY;kyk oS;ähd vk‟kk&vkdka{kke/ks vkf.k dsoG uthdP;k O;ähauk vkiys let.;kP;k ladqphri.kkr t[kMwu Bsors- vkiY;k lân;rsps] d:.ksps orqZG O;kid djr] R;kr loZ ltho izk.;kauk loZ futhZo&ltho l`"Vhyk frP;k laiw.kZ lkSn;kZlfgr vkiY;k vkxks‟;kr doVkGr] R;k rq:axkrwu vkiyh lqVdk d:u ?ks.ks vkiys vk| dÙkZO; Bjrs! ^^ln~xq.kkaph tk.kho d:u ?ksr ewY;kadhr Hkkouk vkiY;k thoukr ck.ko.ks fo|kF;kZauk Qkj egÙokps vkgs- uSfrdrk vkf.k pkaxyh okx.kwd tksikl.kkjh lkSn;Zn`"Vh R;kauh vkRelkr d:u ?;koh- rjp rs lqjs[k fodlhr O;äheÙokus cg:u mBrhy-** ^^ek>h Bke [kk=h iVyh vkgs fd dks.;kgh izdkjph /kunkSyr ekuorsyk iq<s usÅ 'kd.kkj ukgh( vxnh R;kp dk;kZyk Lor%yk iw.kZi.ks okgwu ?ks.kkÚ;k O;ähyk lq/nk rs v‟kD; gks;- egku fopkj vkf.k dk;kZai;Zar vkiY;kyk tj dkgh iksgpow 'kdsy rj egku~&ifo= O;äheÙokaph mnkgj.ks -------- vkf.k rfjgh tj R;k mPp /;s;kauk izkIr dj.;kph rhoz vkdka{kk vki.k ckGxwu vlY;klp rs 'kD; vkgs( ex R;klkBh ykx.kkjs cG
  • 69. vkiY;kyk vo‟; izkIr gksÅu vki.k R;k /;s;kaph iwrhZ djhr] R;kauk d`rhr vk.k.;kr ;‟kLoh gksÅ 'kdw! lÙkk yknw i.kkrwu ukgh rj dsoG lsokHkkousrwu mHkj.kkjs O;äheÙo uf‟kcoku Eg.krk ;sbZy] brj dks.kh ukgh!** ¼2½ Lkaiw.kZ ekuork ^,dkp oa‟kkph* vkgs] v‟kh gksdkjkÙed [kk=h iV.;klkBh izFke ik;jh gks; % ^loZ izdkjps iqLrdh Kku vkf.k i<hdfo}rk Eg.ktsp f‟k{k.k* v‟kh letwr lewG Qsdwu ns.ks] mPpf‟k{k.k] izek.ki=s] inO;k] infodk vkf.k vusd fo"k;kapk foLr`r O;klax ;kpk yksdkauk vrh‟k; vgadkj vlrks uk! v‟kkizdkjs] iqLrdhKku vkf.k baVjusVP;k oknGkr vMdys ulrk&ukgh iwohZ yksdkaps thou vrh‟k; le`/n vkf.k lq[kh gksrs g;kpk vktP;k ek.klkyk laiw.kZ folj iMysyk vkgs- (2) Albest Einstein, „The True value of A Humanbeing‟ Ideas And Opinions‟ : Selections From His Thoughts (Mein Weltbild). nqljh ik;jh Eg.kts % ekuoh ewY;kaph [kksy tk.kho d:u ?ksmu R;kizek.ks vkiyh okx.kwd Bso.ks& vkbu~ LVkbZuuh iq"Vh oj fnY;kizek.ks ----- ekuoh ln~xq.kkaph tk.kho d:u ?ksr ewY;kadhr Hkkouk vkiY;k thoukar fo|kF;kZauk&vkf.k brj lokZaukgh vko‟;d vkgs*- fopkj & cksy
  • 70. vkf.k d`rh ;kaps leUo; lk/k.ks T;kyk Hkxoku ckck ^,T;qdsvj* Eg.kwu lacks/krkr& o R;karwu lqIr fnO; vkf.k lq"kqIr tk.kho tkx`r dj.ks] vkiY;k vorhHkksorhP;k foÜokph ekfgrh] ek.kwl vkiY;k R;k tk.khosrwup d:u ?ksr vlrks- gh tk.kp ek.klkyk laj{k.k nsr vlrs- rh tk.kho&rh psrukp lokZBk;h vlwu] ,d vkgs- R;k ^fnO; tk.khosP;k psrusyk* izkphu dkGh ^pSrU;* vls Eg.kr vlr- izR;sd O;ähyk ykHkysyh rh Qkj eksBh bZÜojh ns.kxh gks;- v‟kk izdkjph ije~‟käh vkiY;k izR;sdkr olr vlrkauk] ;sÅu fu?kwu tk.kkÚ;k vkiÙkhauh Hksnj.ks vFkok ¼[kpwu tkÅu½ fopyhr dk Ogkos v'kk izdkjs loZ‟käh‟kkyh nso vki.kk izR;sdkr ^lqIr fnO;Ùo* :ih clr vlrk] vkiY;kyk d‟kkphgh vFkok dq.kkphgh fHkrh ckGx.;kph xjt ukgh- /kS;Z] fuHkhZdrk vkf.k J/nk ;k xzaFkhaP;kcGkoj rqEgh dkfggh lk/; d: 'kdrk! nso vkiY;k fnO;‟kähus dkfggh lk/; d: 'kdrks- frljh ik;jh Eg.kts] eukoj iw.kZi.ks rkck feGfo.ks] Hkxoku ckck Eg.krkr] ^^T;kpk eukoj laiw.kZ rkck vkgs rksp [kjk efu"kh ¼ekuo½ vkgs- T;kpk eukoj eqGhp rkck ukgh rks ek.kwlp uOgs- NksV;k NksV;k izÜukauh rqEgh nqcG;k eukps vkf.k ¼xHkZxGhr½ gksÅu tkr vlky rj rqEgh Lor%yk ek.kwlp dls Eg.kow 'kdky eukus fuekZ.k dsysY;k izÜukaoj ekr d:u R;kauh Lor%yk eqGhp fopyhr gksÅ u ns.;kps rqEgh loZrksijh iz;Ru djk;yk gosr- HkxoarkP;k iszekis{kk eksBs vls ;k txkr nqljs dkfggh ukgh- Eg.kwu Hkxon~
  • 71. HkähP;k ekxkZr vMFkGk fuekZ.k dj.kkÚ;k eukyk iknk=kar dj.;kl vki.k f‟kdys ikfgts-** ¼3½ izÜu vkf.k ladVs izR;sd O;ähP;k fopkjkapk cjkp eksBk Hkkx O;kiwu Vkdr vlrkr- iznh?kZ izrh{ksuarj] rqEgh tsOgk lqÍh ?ksÅu ,[kk|k leqnz fdukjh fnol ?kkyfo.;klkBh lq:okr djrk vkf.k gkr ik; rk.kwu] lw;Zizdk‟kkiklwu cpko djr ,[kk|k loyhP;k fBdk.kh igqMys vlrk] ^ekxs lksMwu vkysY;k* loZ fpark rqEgkyk [kk;yk mBrkr dka 2004 ^lkyh] ^vksue* lktjk djrs osGh Hkxoku ckckauh vkBo.k d:u nsr EgVys] ^^,dk eqaxhe/ks cl.kkjsp fnO;Ùo ekuokrlq/nk olr vlrs- r}rp ladVs lq/nk lokZauk lkj[khp vlrkr- R;k eqaxhyk gks.kkÚ;k ;kruk lq/nk ekuokyk gks.kkÚ;k ;krukalj[;kp vlrkr! ex tsOgk rh fpeqdyh eqaxh lq/nk ;kruk lgu d: 'kdrs rj ek.kwl dk rlk r;kj ulkok okbZV lo;h vkf.k v‟kq/n vkgkj ;kaP;k ik;h ek.kwl Lor%P;k eukpk xqyke cuyk vkgs- rks vkiÙkhpk ;ksX; fjrhus lkeuk u d: 'kdY;kps gsp dkj.k (3) “Cultivate Divine Love” Onam Divine Discourse, 28th Aug. 04 (Sanathana Sarathi, Oct. 04, pp. 293-294 gks;- /kS;Z ckGxqu vkiÙkhauk lkeksjs tk- ladVkauh [kpwu tk.;k,soth R;kaP;k ifydMs tk- rsOgkp rqEgkyk bZÜoj izkIrh gksÅ 'kdsy-** ¼4½
  • 72. gq'kkjh vkf.k lkjklkj foosdcq/nh ;k nksgksaP;k vHkkoh Kku o fo}Ùkk QqdV vkgs- vki.k l‟kä] lqn`< vkf.k lq[kh gks.;kph vk‟kk djr vlrks i.k vkiyh eu%‟kkarh <Gfo.kkÚ;k d`R;kae/ks xqarysys vlrks- vkiY;k rCC;srhP;k gkuh dkjd v‟kk nqO;ZlukaP;k vkgkjh vki.k xsysyks vlrks- lqf‟k{khr vkf.k fo}ku yksdke/ksp v‟kk xks"Vh tkLr vk<Gwu ;srkr- gs vki.k Lohdkjys ikfgts- fnolkyk 30 flxkjsVl~ vks<r] nk:pk vkLokn vksG[kh ikG[khaP;k O;ähacjkscj ?ks.ks vkf.k lkeh"k vkgkj ;k lokZaP;k vkgkjh eh vusd n‟kds jkfgyks gksrks- v‟kk vusdkaiSdhp eh lq/nk ,d gksrks- ÜolufØ;sP;k ddZjksxkP;k 'kY;Øh;kae/ks ^vukLFksVhLV* Eg.kwu dke djr vlwu lq/nk vkf.k gk nq"ifj.kke flxjsV fi.;kP;k okbZV lo;hpk vkgs gs ekfgr vlwu lq/nk vfrjsdh /kweziku dj.ks eh Fkkacow 'kdyks ukgh- ^n‟ky{k MkWylZ*P;k ^uksVs* izek.ksp ^Kku* lq/nk Vkdkow vlrs- rso<sp fu:i;ksxh rj LokuqHkokrwu tUe ?ks.kkÚ;k lqo.kZ eqnzkalkj[ks vlrs [kjs 'kgk.ki.k! vkt txkr i<r ew[kkZaph ,d Qkj eksBh lsuk vkgs- [kÚ;k f‟k{k.kkrwup 'kgk.ki.k] lkjklkj foosd vkf.k pkaxys O;äheÙo ?kMr vlrs- (4) Ibid poFkh ik;jh Eg.kts fnolkrhy ,d feuhV rjh cky lqyHki.kkus vki.k okxkos- Hkxoku ckcklq/nk R;kpk iqjLdkj djrkr-
  • 73. eqykauk fu%LokFkZ cq/nhph ns.k ykHkysyh vlrs- loZ eqys] ckyd vkf.k Qä ckydp vlrkr vkf.k R;kaP;kr Qjd ulrks gs pkaxys letrs- R;kaP;k o`Ùkh vkuankus HkjysY;k vlrkr] loZ ekuork le n`"Vhus rs ikgrkr- loZ izk.kh] fdMs eqaX;k vkf.k i{kh ;kaP;koj rs izse djrkr vkf.k R;kauk vkiys loaxMh ekurkr- HkwrdkG vFkok Hkfo";dkGkr ukgh rj rs ^orZekukr* okojr vlrkr- vknY;k fno‟kh ftFks ck¡Ec QqVyk vlsy v‟kk jLR;koj vkt rs psaMw [ksGr vlrkr- eh tjh osxosxG;k okrkoj.kkr] vusd tkrh tekrh vkf.k fHkUu oa‟kk&cGhP;k yksdkae/ks okojr gksrks rjhgh LokehaP;k f‟kdo.khrwu vkf.k ,sD; Hkkokrwu UgkÅu fu?kkY;kojp eyk vifjphr O;äh cjkscj vkLFksus vkf.k fo‟oklkus okx.ks 'kD; >kys- okaf‟kd vkf.k lkaLd`rhdn`"V;k vrh fHkUurk vl.kkÚ;k yksdka‟kh] rsOgkp ¼R;kuarjp½ [kjk ca/kqHkko eyk vuqHkork vkyk- rs loZt.k izseGp vlrkr gs eh ljrs‟ksoVh letw 'kdyks- LokehaP;k d`isus nwjnwjP;k ns‟kkae/ks eh izokl dsyk] vuksG[kh yksdkaP;k ?kjh jkgwu] vrh‟k; osxG;k laLd`rh] i/nrh] fHkUu [kkuiku vkf.k Hkk"kk vlwugh R;kaP;k dqVwackpkp ,d fgLlk cu.;kpk vuqHko ?ksÅ 'kdyks- ek>k Lor%oj foÜokl ulrk vkf.k loZ yksd izseklkj[;k fnO; ca/kukus ,d >kysys vlrkr gs letys ulrs rj v‟kk ca/kqHkkokpk lq[kn vuqHko eyk ?ksrk vkyk ulrk- loZ tx Eg.kts ,d fo‟kky dqVwac vlY;kph eyk [kk=h iVyh vkgs-
  • 74. ikpoh ik;jh Eg.kts % dks.kkpkgh }s"k u dj.ks] dqVwackrhy dkgh O;äha‟kh] fe=ka‟kh toGhd vl.ks] dkgh oLrwar vf/kd eu xqar.ks] dsysY;k d`rhpk ,d fof‟k"V fu"d"kZ ifj.kke vkiY;kyk feGkok v‟kh loZlk/kkj.k O;ähaph o`Ùkh LokHkkfod i.ksp vlrs- ts ts dkgh fdaok th th dks.kh O;äh vkiY;k egÙokdka{kkuk /kksdk mRiUu dj.kkÚ;k vlrhy v‟kkauk loZrksijh fojks/k vki.k djr vlrks] brdk fd R;kapk vrh‟k; }s"k d:u 'k=qÙo iÙdj.;ki;Zar Vksdkph Hkwfedk vki.k ?ksr vlrks- R;kar dkgh vki.k ftadrks] dkgh gkjrks vkoMh&uhoMh ¼lq/nk½ eS=h vkf.k 'k=qÙo ?kMowu vk.krkr- gs ek= [kja- ^izR;sd xks"Vhpk ifj.kke gk vkf/kp Bjfoysyk fdaok uf‟kckr ok<wu Bsoysyk vlrks*- fulxkZpk gk ik;kHkwr fl/nkaÙk lerksy jk[k.;klkBh f‟kdwu y{kkr Bso.ks vko‟;d vkgs- vkiY;kd`rh vkf.k iz;Ru Eg.kts brjkauh vkf.k vn`‟; rkdrhauh R;kp fn‟ksus fuekZ.k dsysY;k d`rh vkf.k fopkjkapk vxnh NksVk‟kk viw.kkZad vlrks- ;kpkp vFkZ tks ifj.kke ?kMwu ;s.kkj vlrks rks R;k loZ cykcykapk leÙocy vlrks Eg.kwup vkiY;k d`rh HkY;k vxnh lw{ei.ks vpwd vlw |k] R;kapk ifj.kke gk df/kgh vkiY;k vis{khr ifj.kkekis{kk osxGk vlsy & vkiY;kyk ikfgts rlk ulsy- bZÜojsPNk Eg.kts lokZaP;k bPNkaphp xksGk csjht vlrs- R;k ije bPNsyk laiw.kZ 'kj.kkxrh ghp lqlaokn vkf.k Lokra=;kph xq:fdYyh gks;- ^Hkxoark] rq>hp bPNk cfy;lh* v‟kh vkiyh [kk=h vlkoh- Eg.ktsp 'k=qÙo] }s"kHkko vkf.k ^ek>s&ek>s*] ;k lokZaiklwu vki.k eqä gksÅ 'kdw-
  • 75. rqEgh ¼v‟kk fjrhus½ ,d [kjk euq"; izk.kh curk rsaOgkp laiw.kZ ekuo tkr ,d vkgs v‟kh [kk=h vkiY;kyk iVw 'kdsy- vkiys vkarfjd ije~rÙo vksG[k.ks Eg.kts] vki.k ^gk nsg ukgh] ^eu* ukgh- ^vki.k vkRek vkgksr* gs vksG[k.ks- vkiY;k eukoj vkf.k 'kfjjkoj rqEgh tltlk vf/kd rkck feGoky rl rls rqEgh nsokP;k vf/kd toG tky- rqEgh dqBsgh vlk vkiY;k 'kfjjkoj vkf.k eukoj rkck Bsok- rqEgh [kkrk R;k vUukrhy lw{e mtkZapk rqeP;k fopkajkoj ifj.kke gksr vlrks] Eg.kwu [kkuikukP;k vkiY;k lo;h ¼‟kq/n½ pkaxY;k Bsok- mnk- ekal Hk{k.k dj.ks 'kD;rks VkGk- ifgyk ?kkl ?ks.;kvkf/k vkiY;k vUukps czãkiZ.k djk vkf.k vUukr dkgh v‟kq/nrk vlY;kl R;k u"V dj.;kph R;kyk ¼czãkyk½ izkFkZuk djk- ladVs vkY;kl rqEgh xHkZxGhr gksrk dkek u;s- tsOgk vkiY;k izseG fiR;kpk e`R;q gksrks rsOgk vki.k 'kksd eXu gksr vlrks- v‟kk dfB.k le;h vkiyk lerksy u <Gw nsrk R;k nq%[kkpk lkeuk dj.ks vko‟;d vlrs- v‟kkosGh vkiY;kyk ;k ^ujnsgkph HksV fnY;kcíy vkbZofMykaps vkHkkj ekuk* vls Hkxoku ckck lkaxrkr- vkpkj] fopkj vkf.k d`rh ;kaP;kr leUo; lk/kY;kl rqeps fopkj] vkpkj vkf.k d`rh lq/nk cnyrkr- v‟kk rÚgsus ekuoh thoukrhy nks"k dk<.;k ,soth R;kph egrh xk.;kl lq: djrk- vki.k ^lr~&fpr~&vkuan* vkgksr vls Lokeh okjaokj lkaxr vlrkr-
  • 76. v‟kkrÚgsus] vki.k lkjs ,d vlwu ^nSoh* vlY;kpk gk iqjkok gks; ;kph rs vkBo.k d:u nsrkr- nh?kkZ;q";klkBh vki.k vrksukr [kpZ djr vlrks R;kyk vki.k Eg.krks lr~ Eg.kts] thoar jkg.;klkBh vkiyh nqnZe bPNk- ^tk.kwu ?ks.;kph* vkrqjrk vl.ks Eg.kts fpr( vkiys Kku] vkiyh tkx`drk- izse vkf.k vkeksn Eg.kts vkiyk ^vkuan* & ije 'kkarh- vki.kk lokZaukp ;k fnO;‟kähaps cG izkIr vkgs- laiw.kZ ekuotkr ,d vkgs- ^^vki.k lkjs ,dkp oa‟kkph viÙ;s vkgksr- i‟kw&i{;kaP;k uOgs rj euq"; tkrhP;k oa‟kkps vki.k vkgksr- vki.k mPp ekuotkrhP;k oa‟kkps vlY;keqGs vrh‟k; tckcnkjhus okx.ks vkiys dÙkZO; gks;- ^lr~&fpr~&vkuankP;k* lkxjkojhy ykVkp vki.k vkgksr % Eg.kts thou---- Kku---- ije~‟kkarh- vki.k ,dkp oa‟kkr tUeY;kewGs] ijLij gsosnkos lksMwu] ekuorsP;k ,sD;kps mRltZu djk;yk gos-** ¼5½ Ekuotkrh vksDdkVs & dsoG ,d ekuo oa‟k
  • 77. (5) Summer showers in Brindavan, 1993, p. 77. v/;k; lkrok ^dsoG ,d vkRek* vkRek iqYyhaxh ukfg vFkok L=hyhaxh ukgh- v‟kk izdkjps Qjd R;kP;koj yknrk ;sr ukfgr- rs dsoG nsgkps xq.kfo‟ks"k vlrkr- vkRek vtjkej vkgs- dkykrhar v‟kh gh ln~oLrq fuR; dsoG ,dp vlrs- vki.k usgeh tUe&e`R;q ikgr vlrks- o"kkZuqo"ksZ isfMvWVªhd vukLFksfVLV ¼vHkZdkauk Hkwy ns.kkjk MkWDVj½ Eg.kwu 'ksdMks uotkr vHkZdkaph ns[kjs[k ^vrh&n{krk&foHkkxkr* djr vlrk vusd uohu tho] eh txkr inkiZ.k djrkauk ikfgysr----- R;kiSdh cjsp] rkj[kkaP;k [kwi vk/kh tUeY;kewGs fo‟ks"k dkGth ?ksr] df/k df/k ÜoklksPNoklkaph midj.ks ykowu vls vusd ikp n‟kdkaP;k MkWDVjh O;olk;kr] e`R;qaph lq/nk vusd rkaMos eh MksG;kauh ikfgyh vkgsr- Lokeh lkaxrkr ^^thou ,d LoIu gks;-** ikap ikaMokiSdh lokZaf/kd lwK vlysY;k /keZjktkyk ;ekus fopkjys- ^^txkrhy lokZr eksBs vkÜp;Z rs dks.krs**
  • 78. /kekZus mÙkj fnys] ^^vki.k jkst ckGs tUerkauk vkf.k yksd ejrkauk ikgrks- rjh gh ts thoar vlrkr rs jkst tx.;kpk vkVksdkV iz;Ru dfjr vlrkr- rsOgk txkrys gsp lokZr eksBs vkÜp;Z gks;- ** rs mÙkj ,sdwu ;e izlUu >kyk gksrk- ckck lkaxrkr( ^^rqEgh [kÚ;krj ,dp O;ähr vlysY;k rhu O;äh vkgkr- rqEgh tls vkgkr vlk fopkj djrk ¼Eg- rqeps 'kfjj½] rqEgh nqlÚ;kauk tls vkgkr vls okVrk ¼eu½] vkf.k rqEgh tls&ts [kjks[kj vlrk ¼vkRek½-** 'kfjj Eg.kts ^vUue; dks"k* gs iaprÙokaps cuysys vlrs- dkj izek.ks rs ,d okgu vlrs- eu vkf.k cq/nh Eg.kts lw{e 'kfjj & gs dks.kkgh rÙokaiklwu cuysys ulrkr vkf.k lqdk.kq vkf.k xrh jks/kdkaph dkes rs djrkr- vkRek ¼thokRek½ gk pkyd vlwu] cy vkf.k mtkZ mRiUu djrks] T;kP;k vHkkoh ^nsg:ih dkj* dk;Z d: 'kdr ukgh- LFkwy vpsru jkgrs- vkiY;krhy ;k ^vkRek* Eg.kts ^Lo*us ;k vkf/k] vFkkZr iwoZtUeh vusd ^‟kfjjh&dklZ* gkdysY;k vlrkr vkf.k tsOgk R;k lsok ns.;kl vleFkZ BjY;k ¼Eg- e`R;q >kyk½ rsOgk R;kauk lksMwu nsÅu] nqlÚ;k ekrsP;k mnjh ¼xHkkZr½ cuw ?kkrysY;k uO;k ^‟kfjjhdkj* e/ks izos‟krk >kyk- gk izokl tksi;Zar] ^eh & eh vk gs* lets i;Zar pkyw jkgrks- vknh 'kadjkpk;kZauh ^Hkt xksfoUne/ks* xk;Y;k izek.ks ^^iqujfituue~& iqujfi ej.ke~** Eg.kts tUe e`R;qP;k pØkr vMdysY;k ^‟kfjjh dklZ* ^vkRek* vfouk‟kh vkgs vls dop vkgs R;kps T;kP;koj] ty] ok;q] vXuh] rki] okr] n.kdk] canqdhP;k
  • 79. xksG;k] jksxjkbZ ;kiSdh d‟kkpkgh eqGhp ifj.kke gksr ulrks vls & vfouk‟kh- vkRekgh Lo;aifjiw.kZ] ifo= vkf.k vej vlwu ,dp vlrks- rks 'kfjjkpk [kjk ekyd vlrks( rks vo;o vkf.k iapsfnz;kauk pkyorks ¼‟kdrks½ rks MksG;kauk c?kk;yk] dkukauk ,sdk;yk] gkrkauk dke djk;yk---- ykorks b-b- ik.;kus HkjysY;k vusd HkkaM;ke/ks ,dkp lw;kZph vusd izfrfcacs ,dkposGh fnlrkr R;kpizek.ks ,dp vkRek vusd eu vkf.k 'kfjjkacjkscj ,dkp osGh clr vlrks- vki.k tsOgk thoukcíy cksyrks- rsOgk vki.k nsgkP;k lanHkkZr nsgkcíy cksyrks- i`Fohoj vki.k vk;q";kph tkLrhr tkLr fdrh o"ksZ ?kkyforks R;kis{kk rh o"ksZ ¼ex deh dk vlsuk½ d‟kh ?kkyforks] R;kph izr dk; ;kps egÙo vkgs- vkRE;kus] Lor%yk tcjnLrhus vMdowu ?ksrysY;k 'kkfjfjd deZ canh‟kkGsP;k ifydMs ekuo izxrh d: 'kdyk ikfgts- ^deZ] ^okluk* vkf.k ^laLdkj* ;klkj[;k vkRE;kyk dSn d:u Bso.kkÚ;k ckg;kaxkaiklwu O;ähus Lor%ph lksMo.kwd d:u ?ks.ks] gk thoukpk [kjk vFkZ gks;- tUe&e`R;qef/ky izoklkr nsgikrGhoj ek.kwl vusd ukrhlaca/k fuekZ.k djrks tls % ewy&vkbZofMy] fe=&eSf=.k] uojk&ck;dks] vkbZ vkf.k cki b- vki.k vkiyh vksG[k nsgki;Zar e;kZnhr Bsorks rsOgk ^eh* vkf.k ^ek>s* ;k HkkoukaP;k vkgkjh tkrks- gh ifgyh pwd vlwu] vfr‟k; xaHkhj v‟kh vkgs- 'kfjj vlrs rks i;Zarp gh ukrh vfLrÙokr vlrkr- ,dnk gk nsg uk‟k ikoyk fd uarj dk; mjrs [kjs ukrs vlrs rs vkRE;kP;k ikrGhojps] 'kkfjfjd uOgs] tUekyk ?kkrys tk.;kP;k vkf.k tUe gks.;kP;k vkf/k rqepk dks.kk‟kh laca/k vlrks
  • 80. Lor%ph [kjh vksG[k d:u ?ks.;krp [kÚ;k vk/;kfRed ljkokps xed gks;- vkRek vksDdkVs % vkRek ,d vkgs % rqEgh vkRek vkgkr- izR;sdkP;k 'kfjjkpk vk;qnkZ; Bjysyk vlrks] vxnh tUekvk/kh iklwu % t‟kh eksVkjxkMhph Bjysyh vlrs dkye;kZnk( ek= vkRek Eg.kts vfouk‟kh vej thou! Lokeh lkaxrkr thou ns.ks&?ks.ks gs HkxoarkP;k v[kR;kjhrys vlrs- dks.kh MkWDVj dks.kkyk thou nsr ulrks uk dks.kkps thou ?ksr vlrks- MkWDVjkaP;k esGkO;kyk mís‟kwu Lokeh ,dnk Eg.kkys fd vk;q"; ns.ks&?ks.ks R;kapk ¼Lokfeapk½ O;ogkj vlwu MkWDVjkauh thoueku mapfo.;klkBh >Vkos- Hkxoku Jhd`".kkus lq/nk ^loZ dkgh R;kP;kp bZPNsus gksr vlrs* v‟kh ?kks"k.kk fnyh gksrh- vki.k T;kyk ^e`R;q* Eg.krks R;kph ;a=.kk let.ks] e`R;w d/kh gksrks vkf.k ^vrh xgu n{krk foHkkxk*rhy thou laj{kd midj.ks d/kh ca/k dj.ks mex.ks vrh‟k; egÙokps vlrs- :X.k 'kjhjkph ;kaf=di.ks dkGth ?ksr foKku o ra=KkukaP;k lgk¸;kus miyC/k >kysyh midj.ks okijrkauk vktpk vk/kqfud Lis‟kkyhLV MkWDVj :X.kkyk dsoG ,d ^‟kfjj ;a=* let.;kphp pwd djr ukgh rj] nsgkdMs vKkuk iksVh rks nsg ^vej* vlY;kizek.ks ikgrks- R;k vkRE;kps ^rjy tqGs* R;k 'kfjjkyk lksMwu] frFksp ?kqVeGrkauk vk<Gr vlrkaukgh v‟kh izo`Ùkh ikgk;yk feGrs] Eg.kwup] ^HkkSfrd nsgkps izse {k.khd vlwu [kksVs gks;] [kjs izse] vej izse Eg.kts vkRE;kps izse % vls Lokeh vkotZwu&fu{kwu