2. Landareak izaki bizidunak dira: jaio, hazi, ugaldu eta hil egiten dira.
LOREDUNAK:
Lau atal dituzte:
Landareak loredunak eta loregabeak izan ahal dira.
sustraia
zurtoina
hostoak
lorea
3. Sustraia:Sustraia: Bi parte ditu:
- Sustrai txanoa: Landare beheko partea da.
- Ile xurgatzaileak: Lurretik ura eta gatz mineralak hartzen
dituzte eta izerdi gordina osatzen dute.
LOREDUNAK
4. Zurtoina:Zurtoina: Lurraren gainean hasten da eta hortik landarearen
elikadura igotzen da.
Zurtoinak bi era desberdinetakoak dira:
- Zurkarak: Gogorrak direnean. Enborrak deitzen dira.
- Belarkarak: Bigunak direnean.
LOREDUNAK
5. LOREDUNAK
Hostoak:Hostoak: Hostoetan landareen elikagaiak egiten dira.
Hostoak bi motatakoak dira:
Hosto iraunkorrak: berdeak dira beti.
Hosto galkorrak: udaberrian jaiotzen dira eta udazkenean
erortzen dira.
6. LOREDUNAK
Loreak:Loreak: Lorea landereen ugalketa aparatua da. Lorean fruitak
eta haziak lortzen dira.
Hauek dira lorearen atalak:
- Kaliza, sepaloarekin osatuta.
- Korola, petaloekin osatuta.
7. LOREDUNAK
-Lorezilak landarearen ugalketa
organo maskulinoak dira eta bi
atal ditu: harizpia eta antera.
-Pistiloa ugalketa organo
femeninoa da eta atal hauek ditu:
- estigma - estiloa - obulutegiak
8. LOREGABEAK
Landare hauek ez dute lorerik
Garrantzitsuenak algak, goroldioak eta iratzeak dira.
Lore gabeko landareak ez dira loredunak bezala ugaltzen.
9. Landareek beren elikagaia egiten dute.. Bi lan egiten dituzte:
Izerdi gordina hartu:Izerdi gordina hartu:
ura gatz mineralak
Izerdi gordina
Lurretik ura eta gatz
mineralak hartu eta izer
gordina sortzen da.
Izerdi gordina hostoetara
doa.
IZERDI GORDINA
10. Izerdi eraldatua egin:Izerdi eraldatua egin:
dioxido karbonoa
dioxido karbonoa
izerdi eroldatua
Hostoek karbono dioxidoa
eta eguzkiaren energia
hartzen dituzte eta izerdi
gordina izerdi eraldatua
bihurtzen da.
Izerdi eraldatua landare
osotik pasatzen da eta
horrela elikatzen da.
IZERDI ERALDATUA
11. karbono dioxidoa
oxigenoa
estomak estomak
karbono dioxidoa
oxigenoa
Landareek
arnasa atal
guztietatik
hartzen dute,
baina, batez
ere
hostoetatik.
Egunez karbono dioxidoa
hartzen dute eta oxigenoa
botatzen dute. Horretarako
estomakestomak daude.
Gauez oxigenoa hartzen dute
eta karbono dioxidoa
botatzen dute.
EGUNA GAUA
12. Fotosintesia:Fotosintesia: landareek egiten duten prozesu bat da: izerdi gordina
(materia ez-organikoa) izerdi eraldatua (materia organikoa) bihurtu.
izerdi gordina
Izerdi gordina zurtoinatik
landare osora doa,
hostoetaraino.
1. FASEA
13. klorofila
izerdi gordina
karbono dioxidoa
Hostoetan
klorofilakklorofilak izerdi
gordina,
eguzkiaren
energiarekin eta
karbono
dioxidoarekin
nahasten ditu.
Prozesu honetan
izerdi gordina
izerdi eraldatu
bihurtzen da.
Fotosintesiarekin landareek oxigenoa botatzen dute eta horrela
beste izakien airea aberasten dute.
eguzkiaren energia
MATERIA EZ-ORGANIKOA MATERIA ORGANIKOA
15. Landareek bi motatako ugalketa dituzte:
-Sexuala:Sexuala: loreek ugalketa organo femeninoak eta maskulinoak
dituzte.
-Axesuala:Axesuala: Landarearen atal bat bereizi (separatu) egiten da eta
atal hori hazi egiten da.
Adibidez:
tuberkulua aldaxkak erraboilak
UGALKETA MOTAK
16. Loreik gabeko landareak esporen bidez ugaltzen dira.
PROZESUA:
- Hostoetan esporak sortzen dira.
- Espora bakoitza enbrioia da.
- Enbrioiak lurrera erortzen dira, ernaldu egiten dira eta beste
batzuk sortzen dira.
LORERIK GABEKO UGALKETA
17. Beharrezkoa da hazi maskulinoa eta obulu femeninoa elkartzea.
Lau fase dira:
1- Loreziletan antera dago eta hemen hazi maskulinoak (polen haziak)
sortzen dira.
Pistiloaren barruan obulu femeninoak daude.
LANDARE LOREDUNEN UGALKETA
18. 2- Polinizazioa: Antera barruan dauden polen haziak liberatzen dira.
Polena obulutegira joan behar du ernalketa egiteko.
Polen hau lore batetik bestera pasatzen da edo lore
bereko obulutegira doa.
Polena haizeak, intsektuek
edo txoriek eramaten dute.
LANDARE LOREDUNEN UGALKETA
19. 3- Ernalketa: Polena eta obulua elkartzen dira.
Gero hazia sortzen da eta haziak fruitu bihurtuko dira.
LANDARE LOREDUNEN UGALKETA
20. 4- Ernetzea: Sortutako fruituak lurrera erortzen dira eta
denbora pasatu eta gero beste landare berri bat
sortzen da bere atal guztiekin: sustraia, zurtoina
eta hostoak.
LANDARE LOREDUNEN UGALKETA