8. 1.Ito ay tumutukoy sa pagpapalawak ng
kapangyarihan at kayamanan ng isang bansa sa
pamamagitan ng pag-okupa at pagkontrol sa
teritoryo ng ibang bansa.
___ ___ ___ E ___ Y ___ ___ ___ S ___ O
9. •2. Ito ang alyansang binubuo ng Germany,
Austria-Hungary, at Italy.
T ___ ___ ___ ___ ___E
___ ___ L ___ ___ ___ C E
10. •3. Ito ang samahang nabuo sa pagitan ng
France, Great Britain, at Russia.
___ ___ I ___ ___ ___E
E ___ ___ ___ N T ___
11. •4. Siya ang pangulo ng United States na
naglahad ng kanyang tanyag na Fourteen Points.
W ___ ___ ___ ___ ___ W
___ ___ L ___ ___ N
12. •5. Ito ang kasunduang opisyal na nagwakas sa
Unang Digmaang Pandaigdig.
V ___ ___ ___ A ___ ___ L ___ ___
18. Layunin
•
• Nasusuri ang mga mahahalagang pangyayaring
naganap noong Unang Digmaang Pandaigdig
• asusuri ang mga pagsisikap ng mga bansa
upang makamtam ang kapayapaan sa
pagtatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig; at
•
21. • Sistema ng mga Alyansa
Aralin 1: Mga Sanhi ng Unang Digmaang Pandaigdig
22. 1.Sistema ng mga Alyansa
1871, nakuha nila
ang kontrol sa mga
probinsyang Alsace at
Lorraine na pawang mga
bahagi ng hangganan ng
sakop ng France.
23. Upang maiwasan ang muling pagbangon ng
France at upang hindi nito mabawi ang mga dati
nitong nasasakupang probinsya, pinangunahan
ng German Chancellor na si Otto von Bismarck
ang pakikisanib-puwersa sa mga ibang bansang
Europeo. Tinawag ang alyansang ito bilang
Triple Alliance. Ito ay binubuo ng pagsasanib-
puwersa ng mga bansang Germany, Austria-
Hungary, at Italy. Nagkaroon din ng pagsasanib-
puwersa sa pagitan ng Germany at Russia
noong 1887 ngunit sa kalaunan ay nabuwag din
ito.
1.Sistema ng mga Alyansa
24. pamumuno ay nagwakas ang alyansa sa
pagitan ng Germany at Russia; mas
pinaigting ang hukbong dagat ng bansa
upang mahigitan ang hukbong dagat ng
Britain; pinalakas din niya ang hukbong
sandatahan ng Germany; at pagtatatag ng
mga kolonya sa Asya at Aprika.
1.Sistema ng mga Alyansa
25. Sa kabilang banda, lubos na pagkapahiya ang
naramdaman ng bansang France mula sa kanilang
pagkatalo laban sa Germany noong 1871 at
kanilang napagtanto na hindi niya matatalo ang
Germany ng mag-isa lamang. Dahil dito at sa
patuloy na pagpapalakas ng Germany, humanap din
ang France ng mga bansa na maaari niyang maging
ka-alyado. Unang nakipag-alyansa ang France sa
Russia noong 1894. Bagaman magkaribal sa mga
usaping kolonyal, nagkasundo ang mga bansang
France at Britain sa pamamagitan ng Entente
Cordiale (ahn-TAHNT cor-DYAHL).
1.Sistema ng mga Alyansa
26. Taong 1907, bunsod ng kanilang pangamba sa
patuloy na paglakas ng puwersa ng Germany,
tuluyan ng bumuo ng alyansa ang mga
bansang France, Russia, at Britain at tinawag
itong Triple Entente.
Ang Triple Entente ay isang kasunduan ng
pakikipagkaibigan sa pagitan ng tatlong bansa
at hindi isang alyansang militar, ngunit para sa
Germany, ang pagkakatatag ng alyansang ito
ay isang banta sa kanilang bansa.
1.Sistema ng mga Alyansa
32. 4. Nasyonalismo
na ng
isang bansang nasa ilalim ng kapangyarihan at kontrol ng ibang bansa.
Ang damdaming ito ay nagtulak para sa mga tao na maghangad ng kalayaan mula sa
kamay ng mga mananakop.
Masususog ang pinagmulan ng Unang Digmaang Pandaigdig sa paghahangad ng mga
Slavs sa Bosnia at Herzegovina na makalaya mula sa kapangyarihan ng Austria-Hungary at
maging bahagi ng Serbia.
Maliban sa ninanais na kalayaan, masidhi rin ang pagkamuhi ng Serbia sa Austria-Hungary
dahil sa malupit nitong pamamahala.
Aralin 1: Mga Sanhi ng Unang Digmaang Pandaigdig
33. 4. Nasyonalismo
bulag
at panatikong pagmamahal sa bansa.
Patunay dito ang aristokrasyang militar ng Germany na tinawag na mga Junker.
Sila ay mula sa mga pamilyang nagmamay-ari ng mga malalawak na lupain sa Prussia
at kanlurang Germany.
Dahil sa kanilang yamang taglay ay malaki ang naging ambag nila sa pagpapalakas ng
mga hukbong militar ng Prussia at Germany. Dahil dito, malaki ang naging impluwensya
ng mga Junkers sa pulitika ng mga nabanggit na bansa.
Aralin 1: Mga Sanhi ng Unang Digmaang Pandaigdig
34. 4. Nasyonalismo
Ang tunggaliang ito ay bunga ng kompetisyon sa mga hilaw na materyales, at
pagtatalo sa pangangamkam ng mga teritoryo.
Ang paghahangad ng kasarinlan at pagpapalawak ng teritoryo ang isa sa
nagbigay-daan sa pagsidihi ng alitan sa pagitan ng mga bansa na tuluyang
nauwi sa digmaan.
Aralin 1: Mga Sanhi ng Unang Digmaang Pandaigdig
35.
36. asawang si Sophie bilang
mitsa na tuluyang nagpasimula sa Unang Digmaang
Pandaigdig.
Noong Hunyo 28, 1914, habang nasa opisyal na
gampanin sa Sarajevo, Bosnia ay pinaslang ang
tagapagmana sa trono ng Austria-Hungary na si
Archduke Franz Ferdinand at ang kanyang asawa. Ang
itinuturong salarin sa malagim na pagpaslang na ito ay
si Gavrilo Princip, isang Serbian na kasapi ng lihim na
organisasyon na Black Hand.
Nilalayon ng Black Hand na wakasan ang rehimen ng
Austria-Hungary sa Bosnia-Herzegovina.
Mga Iba pang Sanhi ng Pagsiklab ng Digmaan
37. ultimatum ang Austria-Hungary sa Serbia.
Ang ultimatum ay nagsasaad ng mga kondisyon na dapat gawin ng Serbia.
Lahat ng kondisyong nakasaad sa ultimatum ay nabigyang-katuparan ng
Serbia, maliban lamang sa isa.
Hiniling ng Austria-Hungary na pahintulutan ang mga opisyales nito na
lumahok sa imbestigasyon ng pagpaslang kay Ferdinand, ngunit hindi ito
pinahintulutan ng Serbia dahil ito ay paglabag sa kanilang pambansang
karapatan.
Dahil hindi nasunod ang ultimatum at sa tiwala na sila ay tutulungan ng
Germany, noong Hulyo 28, 1914 ay nagdeklara ng digmaan ang Austria-
Hungary laban sa Serbia. Ang pangyayaring ito ang opisyal na pagsisimula
ng Unang Digmaang Pandaigdig.
Mga Iba pang Sanhi ng Pagsiklab ng Digmaan
38. Aralin 2: Mga Mahahalagang Kaganapan sa Digmaan
ng
iba’t ibang alyansa ng mga bansa. Tignan sa
ibaba ang mga nabuong alyansa dulot ng
digmaan ng Austria-Hungary at Serbia na
kalaunan ay nilahukan ng mga iba’t ibang
bansa sa Europa.
48. Pagtataya ng Aralin
I-check Natin ‘To!
Panuto: Lagyan ng tsek (✓) ang mga pahayag kung ito ay naganap noong Unang
Digmaang Pandaigdig at ekis (x) naman kung hindi ito naganap noong Unang
Digmaang Pandaigdig. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
______ 1. Naglunsad ang Germany ng isang unrestricted warfare.
______ 2. Naitatag ang United Nations sa pagtatapos ng digmaan.
______ 3. Pinirmahan ang Kasunduan sa Versailles.
______ 4. Nilagdaan ni Kaiser Wilhelm II ang armistice.
______ 5. Dumaong si Douglas MacArthur sa Leyte.
______ 6. Pinalubog ng Germany ang barkong Lusitania.
______ 7. Sinubukan ng kampo ng British na sakupin ang Dardanelles Strait.
______ 8. Nabuo ang alyansa sa pagitan ng France, Britain at Germany.
______ 9. Nabuo ang Balkan League.
______ 10. Pinaslang ni Gavrilo Princip ang mag-asawang sina Franz Ferdinand at Sophie.
49. Pagtataya ng Aralin
Islogan para sa Kapayapaan
Panuto: Bumuo ng isang islogan na nagpapahiwatig ng iyong matinding
pagtutol sa mga kaguluhang nagaganap sa kasalakuyan. Gawin ito sa
sagutang papel. Gamiting gabay sa pagbuo ng islogan ang rubrik.
Rubrik sa Pagmamarka ng Islogan:
Mensahe – 5 puntos
Pagkamalikhain - 5 puntos
Kalinisan - 5 puntos
KABUUAN - 15 puntos
50. Takdang Aralin
Pagsulat ng Repleksyon.
Sumulat ng isang maikling repleksyon na naglalaman ng 10-15
pangungusap. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Gawing gabay ang sumusunod na tanong:
• Bilang isang mag-aaral, nabago ba ang iyong pananaw tungkol sa
digmaan matapos malaman ang mga naging epekto ng Unang Digmaang
Pandaigdig sa buhay at ari-arian ng mga tao? Ipaliwanag ang iyong
sagot.
• Paano mo maipapakita ang iyong pagmamalasakit sa bansa?