1. IP
INTELLECTUAL PROPERTY
Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar
Fikri Haklar
M. Kaan DERİCİOĞLU
http://www.kaandericioglu.com
kaan.dericioglu@ankarapatent.com
mkaan@metu.edu.tr
2 Kasım 2013
1
14. ne yapacağının bilinmesi,
müşterilerle iyi ilişkiler kurulması,
iş yapış yöntemleri geliştirilmesi,
bilgi ve veri tabanlarının teknolojisine sahip olunması,
kapasite ve yeteneklerin artırılması
inovasyon yapılması
fikir ürünleri yaratıcılığının unsurlarındandır.
14
34. 34
http://www.sahiplen.com/
TÜRKTRUST A.Ş ’nin teknik altyapısı ile çalışan sahiplen.com
uygulaması üzerinden, her türlü eserinize zaman damgası
oluşturarak, o eserin o an itibariyle var olduğunu yasal olarak
kanıtlayabilirsiniz.
Eser onay işlemlerinizi, dosyanızın formatı ne olursa olsun (mp3,
pdf, doc, mpeg, jpeg, xls vb.), 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu
kapsamında, yetkili elektronik sertifika hizmet sağlayıcı (ESHS)
olarak hizmet veren TÜRKTRUST'ın, yasal geçerliliği olan ürünü
zaman damgası ile yaparak, eserlerinizin ilk oluşturma zamanını
ispatlayabileceğiniz, kanıt niteliğinde bir sayısal zaman damgası
elde edebilirsiniz.
.
35. 35
«sahiplen.com» sitesi üzerinden yapılan onay
işlemleriyle, kişiler ürettikleri özgün eserlerinin
başkaları tarafından izinsiz kullanılması halinde,
eserin oluşturulma zamanını kanıtlayan zaman
damgası ile yasal olarak hak iddia edebilmeleri
sağlanır.
Bir başka deyişle, sahiplen.com uygulaması, hangi
tarih ve saat itibariyle eserinizin oluşturulduğunu
yasal olarak kanıtlamanıza yardımcı olan bir hizmettir.
.
40. HER FİKİR ÜRÜNÜ KORUNUR MU?
Ekli tabloda fikir ürünlerinin korunmasını sağlayan yasal
düzenlemeler ile korumanın temel ölçütleri gösterilmiştir.
Yasal düzenlemelerde belirtilen ölçütler öncesinde, korunacak bir
fikir ürünü olması gereklidir. Örneğin, ifade edilmiş bir eser, bir
buluş, bir tasarım, …. olmalıdır. Bu gerçekleşmiş ise ölçütler
uygulanacaktır.
40
41. Fikir ürünü korunmasında ölçütler ve yasal kaynakları
FİKRİ ÜRÜNÜ Korunmanın ölçütleri Yasal düzenlemeler
ESER Sahibinin özelliğini taşıması
Yasada sayılan eser türleri kapsamında olması
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
(FSEK)
BULUŞ Yeni olması
Sanayiye uygulanabilir olması
Bir buluş basamağını içermesi (tekniğin bilinen
durumunu aşması)
Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK
551
ENDÜSTRİYEL TASARIM Yeni olması
Ayırt edici nitelikte olması
—Tasarım Haklarının Korunması Hakkında KHK
554
— FSEK [x ]
— Haksız Rekabet 6762 sayılı TTK madde 56 ve
devamı
—Markaların Korunması Hakkında KHK 556
MARKA Ayırt edici olması
Çizimle görüntülenebilmesi veya
Benzer biçimde ifade edilebilmesi
Baskı yoluyla yayınlanabilmesi ve çoğaltılabilmesi
— Haksız Rekabet 6762 sayılı TTK madde 56 ve
devamı
—Markaların Korunması Hakkında KHK 556
HAKSIZ REKABET Başkasının eşyası, iş ürünü, faaliyeti ve işletmesi ile
karışıklık yaratmaması (TTK 55/(1) a)4)
— Haksız Rekabet 6102 sayılı TTK madde 54 ve
devamı
[[x]] FSEK Madde 2: “3. Bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette… endüstri, çevre ve sahne tasarım ve
projeleri” ifadesi ile “teknik ve ilmi mahiyeti” eser koruması için ek koşul olarak belirlemiştir.
http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/957.html
41
42. FİKİR ÜRÜNÜ Koruma Süreleri
ESER Eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl [x]
BAĞLANTILI HAK 70 yıl
BULUŞ İncelemeli patent: 20 yıl (her yıl yenileme gerekli)
İncelemesiz patent: 7 yıl (her yıl yenileme gerekli)
Faydalı model belgesi: 10 yıl (her yıl yenileme gerekli)
ENDÜSTRİYEL
TASARIM
Tasarım tescili: 5x5 yıl
Eser: eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl
Marka tescili: yenilenebilir 10 yıl
Haksız rekabet: süre yok
MARKA Yenilenebilir 10 yıl
[[x]] WIPO, ölümden sonraki bu süreyi 50 yıl olarak önermekte ve bazı ülkelerde bu öneri uygulanmaktadır.
FİKİR ÜRÜNLERİNDE KORUMA SÜRELERİ
42
51. PATENT SİSTEMİ
Ürün/buluş ilişkisi
Üründeki unsurların gruplandırılması
Buluş ve buluş örnekleri
Teknik özellik
Bilgisayarda teknik özellik
Patent
Ürün patenti – usul patenti
Ürün patenti örneği
Usul patenti örneği
Ölçütler
Tekniğin bilinen durumu ve yenilik
Tekniğin bilinen durumunun aşılması
(Buluş basamağı)
Sanayiye uygulanabilirlik
Uluslararası ön inceleme raporu örneği
Yenilik ölçütü örneği
Yeni olmayan buluş örneği
Başvuru öncesi açıklamalar
(Grace perıod – hoşgörü süresi)
Buluş basamağı ölçütü
Buluş basamağı ölçütü örneği
İnceleme raporu patent verilebilirlik örneği
Sanayiye uygulanabilirlik
Sanayiye uygulanabilirlik örneği
Buluşun bütünlüğü ve örneği
Açıklık ve yeterlilik
Açıklık yok örneği
Gerçek buluşçu olmak
Online patent veri tabanları
Patent ön araştırması
58. Ayakkabı topuğuna açılan bir
kanal ile yaklaşık 45 derece açılı
olarak ayakta durulabilmektedir.
http://worldwide.espacenet.com/
adresinde Smart Search bölümüne
US5255452 yazılarak tam metne
ulaşılabilir.
Buluşun başlığı: yerçekimi
yanılsaması oluşturmak için yöntem
ve araçlar.
[*]
US Patent No.
5255452 – 26.10.1993
64. TIRAŞ MAKİNESİ ÖRNEKLERİ
3,5 milyar erkeğin %10 kadarının her gün tıraş olduğu düşünülürse
her gün 350 milyon tıraş makinesine ihtiyaç olacaktır. Bu kadar büyük
bir ihtiyaç için ilk çağlarda başlayan buluş faaliyeti günümüzde de
sürmektedir.
76. Buluşun patent verilerek korunması açısından teknik sorun,
teknik çözüm yorumlarından şu sonuç çıkarılabilir:
“Bir buluşun patentle korunabilmesi için teknik bir özelliğinin
olması ön koşuldur”
Teknik:
•Bir bilim, bir meslek dalında kullanılan yöntemlerin tümü
•Fizik, kimya, matematik gibi bilimlerden elde edilen verileri iş
ve yapım alanında uygulamak.
(TDK, Türkçe Sözlük)
Teknik özellik
77. Teknik özellik
Teneke kutunun üst kısmına (1)
bastırıldığı zaman kapak
açılmakta ve kenarlarına (2)
bastırıldığı zaman kapak
kapanmaktadır. Burada buluş
üst kapak kenarındaki
açıklıklardır. Bu şeker kutusu
bir teknik özellik örneği
içermektedir.
1
2
2
78. Avrupa Patent Ofisi, bir bilgisayar ekranında bir pencere
açıldıktan sonra yeni açılan pencerelerin bir önceki pencereler
ile çakışmamasını sağlayan bilgisayar yazılımını buluş olmadığı
gerekçesiyle patent verilemez olarak kabul etmiş, ancak
Genişletilmiş Temyiz Kurulu, pencerelerin üst üste
çakışmamasının sağlanmasını teknik bir özellik olarak kabul
ederek patent verilmesine karar vermiştir.
(Kaynak:http://legal.european-patent-office.org/dg3/pdf/t970935eu1.pdf )
Bilgisayarda Teknik özellik
79.
80. Patent, tarım dâhil sanayinin her hangi bir alanında
uygulanabilen YENİ BULUŞLARA verilen bir belgenin adıdır. 20 yıl
koruma sağlar.
Patent verilmesi felsefesinin temeli, buluş yapan kişiye,
buluşunu topluma açıklaması karşılığında, buluşu üzerinde belirli
bir süre için “kişiye özel hak” tanınmasına dayanır. Bu hak buluş
yapana verilen Patent ile tanınır.
[Uluslararası alanda bu konu için, münhasır hak anlamında
“exclusive right” terimi kullanılmaktadır.]
PATENT
81. Ürün patenti – usul patenti
Eğer buluş;
bir ürün ile ilgisi ise “ürün patenti – product patent”,
bir usul ile ilgili ise “usul patenti – process patent”
olarak adlandırılır.
84. Usul Patenti Örneği
Üzerine kanal açılmış iki parça
tahtanın kanallarına grafik
döküldükten sonra iki tahta
birleştiriliyor ve daha sonra kesilerek
kalemler üretiliyor.
Bu bir usul patenti örneğidir.
88. Buluşun patent verilerek korunması için, gerekli ölçütlerin
değerlendirilmesinden önce, bir buluşun varlığı gereklidir.
Eğer bir buluş söz konusu ise, bu buluşun; “yeni”, “sanayiye
uygulanabilir” ve “bir buluş basamağı içerir” olup olmadığı,
bu üç ölçüt açısından incelenecektir.
ÖLÇÜTLER
89. TEKNİĞİN BİLİNEN DURUMU VE YENİLİK
Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun
yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda
dünyanın herhangi bir yerinde toplumca
erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım
veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden
oluşur.
Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan
buluş yenidir.
90. Tekniğin bilinen durumunun aşılması
(Buluş basamağı)
Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman
tarafından, tekniğin bilinen durumundan
aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet
sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen
durumunun aşıldığı kabul edilir.
Sanayiye uygulanabilirlik
Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir
dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte
ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
96. YENİ OLMAYAN
BULUŞ ÖRNEĞİ
Kategori X
Özel bir ilgisi bulunan belge. Belge
tek başına ele alındığında, patent
başvurusu yapılan buluşun yeni
olduğu veya bir buluş basamağı
içerdiği kabul edilemez.
Bir önceki sayfadaki buluş örneği
için düzenlenen araştırma raporu
buluşun yeni veya bir buluş basağı
İçermediğini göstermektedir. Her
raporda belirtilen dokümanların rapor
ekinde verilmesi gerekir.
(Bir sonraki sayfaya bakınız)
126. ŞEKLİ İNCELEME(54)
ARAŞTIRMA RAPORU
(57)
YAYIN
(55 ve 57)
FAYDALI MODEL
BELGESİ
Başvurusu (159)
GÖRÜŞ BİLDİRME
(6 AY) (60/1)
ŞEKLİ İNCELEME
(160)
SİSTEM TERCİHİ
(59) YAYIN
(160/4)
İTİRAZ
(3 AY) (161)
KRİTER
YENİLİK
SANAYİYE UYGULANMA
(154)
İNCELEMESİZ
PATENT SİSTEMİ (60)
BELGE (162)
FAYDALI MODEL
BELGESİ (10 YIL)
İNCELEMELİ
PATENT SİSTEMİ (62)
BELGE (60/5)
İNCELEMESİZ
PATENT
(7 YIL)
İTİRAZ
(6 AY) (62/2)
ESAS İNCELEME (62/5)
KRİTER
YENİLİK
SANAYİYE UYGULANMA
BULUŞ BASAMAĞI(7, 9 ,10)
BULUŞ
İNCELEMELİ PATENT
(20 YIL)
PATENT
BAŞVURUSU(54)
TÜRKİYE’DEKİ
UYGULAMA
ŞEMASI
Patent ve
faydalı model
başvuruları belirli
aşamalarda
değiştirilebilir.
127. Patent applications worldwide doubled from approximately 1.05
million in 1995 to around 2.14 million by 2011.
The total numbers of patents granted worldwide have
recorded uninterrupted growth since 2001 (Figure A.1.2.1).
In 2011, grants worldwide approached the one million
mark, with 606,800 resident and 390,000 non-resident
grants. (996,800)
2011 YILI PATENT BAŞVURU VE VERİLEN PATENT SAYILARI
2011 yılında dünya çapında toplan 2,140,000 patent başvurusu yapılmış
ve aynı yıl 996,800 patent verilmiştir.
137. Endüstriyel tasarımlar
Tasarım tescilinin önemi ve tescilli tasarımın avantajı
Endüstriyel tasarım koruma şeması
Tasarım ön araştırması
Endüstriyel tasarım örnekleri
Çoklu tasarım tescili örneği
Koruma sistemleri
138. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR - TANIM
138
Bir ürünün üç boyutlu şekli veya bu şeklin bir
parçası ile ürün üzerindeki iki boyutlu süslemeler
“tasarım” kavramı içinde değerlendirilmektedir.
139. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
139
Tasarım Tescilinin Önemi ve Tescilli Tasarımın Avantajı
Tasarımlar birden çok yasal düzenlemeden yararlanarak korunabilir. Ancak
tasarımların tescil edilerek belgeli bir sistemde korunması, tasarım tescilinin
önemini artırmıştır. Tescilli tasarımlar beyan sistemine göre tasarımcı olduğunu
beyan eden kişi adına tescil edilerek ilgili bültende yayımlanır. Üçüncü kişiler
tasarım tesciline karşı yayım tarihinden itibaren altı ay içinde yenilik ve ayırt
edicilik ölçütleri açısından itiraz edebilir.
Bir denetim sisteminden geçilmesi ve kamuya açıklanması nedeniyle tasarım
tescilleri, tescilsiz koruma sistemlerine göre daha avantajlıdır.
140. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
140
DIKKAT!
"SAHIBININ OZELLIGINI TASIYAN
FIKIR ve SANAT URUNU" OLMALI
KANITLAMASORUNU VAR.
KORUMA
FIKIR VE SANAT ESERI
5846 SAYILI KANUN
FIKIR
GORSEL IFADE
DIKKAT!
YENI VE AYIRTEDICI NITELIKTE
OLANLAR KORUNUR
KORUMA
TESCIL
554 SAYILI KHK
UYGULAMA
FIKIR
GORSEL IFADE
DIKKAT!
ÜRÜN PAZARDAOLMALIDIR
KORUMA
HAKSIZ REKABET
6102 SAYILI KANUN
KULLANIM
UYGULAMA
FIKIR
GORSEL IFADE
DIKKAT!
ÇIZIMLE GÖRÜNTÜLENEBILEN
BASKI YOLUYLA YAYINLANABILEN
VE ÇOGALTILABILEN KORUNUR
KORUMA
MARKATESCILI
556 SAYILI KHK
KULLANIM
UYGULAMA
FIKIR
GORSEL IFADE
ÖZGÜN TASARIMKORUMASI
141. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
141
Tasarım Ön
Araştırması
Türkiye’deki Tasarım
Tescillerinde Araştırma
Tescilli tasarımlar bir veri
tabanına kayıt edilerek online
araştırılabilir duruma
getirilmiştir. Bu veri
tabanlarında tescil edilmiş
tasarımları izlemek ve bunlar
hakkında bilgi almak
mümkündür.
http://online.turkpatent.gov.tr/
veya
http://portal.ankarapatent.com
/db.php?db=tm
Uluslararası Tasarım
Tescillerinde Araştırma
Uluslar arası tasarım tescilleri
konusundaki araştırmalar,
aşağıdaki veri tabanlarında
yapılabilmektedir:
http://www.wipo.int/ipdl/en/
http://www.wipo.int/ipdl/en/se
arch/hague/search-struct.jsp
http://www.wipo.int/ipdl/en/se
arch/hague/search-simp.jsp
Topluluk Tasarım
Tescillerinde Araştırma
Topluluk tasarım tescilleri
konusundaki araştırmalar,
aşağıdaki veri tabanlarında
yapılabilmektedir:
http://oami.europa.eu/RCDOnli
ne/RequestManager
149. MARKA
• MARKA, benzer malları veya
hizmetleri başkalarının mal
veya hizmetlerinden ayırt
etmek için kullanılan AYIRT
EDİCİ İŞARETTİR
• Marka, yasal düzenlemelerde
genellikle tanımlanmaz. 556
sayılı Markaların Korunması
Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname (Madde 5) ve
Topluluk Marka Tüzüğü’nde
(Madde 4) “Markayı
oluşturacak işaretler” olarak
belirtilmiştir.
• Marka, bir işletmenin mal veya
hizmetlerini bir başka
işletmenin mal veya
hizmetlerinden ayırt etmeyi
sağlaması koşuluyla, kişi adları
dahil, özellikle sözcükler,
şekiller, harfler, sayılar,
malların biçimi veya
ambalajlarının gibi çizimle
görüntülenebilen veya benzer
biçimde ifade edilebilen, baskı
yoluyla yayınlanabilen ve
çoğaltılabilen her türlü
işaretten oluşabilir.”
150. Ortak marka, üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan
işarettir. Ortak marka gruptaki işletmelerin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya
hizmetlerinden ayırt etmeğe yarar. TARİŞ ortak marka için bir örnektir.
ÖRNEK: TARİŞ, FİSKOBİRLİK, ÇUKOBİRLİK, BİRYAĞ
MARKA TÜRLERİ
Üretilen veya satışa çıkarılan her türlü malı ayırt etmek için kullanılan işaretler Ticaret Markası (Trade
Mark) Örneğin, buzdolabı, sabun, dolma kalem, otomobil, gazete, bilgisayar gibi çeşitli sanayi
ürünlerinin ve ambalajlarının üzerinde kullanılan tanıtıcı işaret TİCARET MARKASI'dır.
ÖRNEK: ARÇELİK, AIRBUS, BOING
Ticaret Markası
Sunulan hizmetleri ayırt etmek için kullanılan işaretler Hizmet Markası (Service Mark) olarak
tanımlanmaktadır. Örneğin, bankacılık, sigortacılık, reklamcılık, seyahat düzenleme hizmetleri gibi, bir
ürünün satışı yerine, bir hizmeti sunanlar tarafından kullanılan işaretler HİZMET MARKASI 'dır.
ÖRNEK : ARÇELİK, THY, PEGASUS, ANADOLUJET, ATLASJET, SUN EXPRESS
Hizmet Markası
Ortak Marka
Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak
özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeğe yarayan işarettir. TSE,
VDE, WOOLMARK örnekleri gibi. ÖRNEK : TSE, WOOLMARK, CE, VDE, TUV, BS, ASTM, ISO 9000 vb.
Garanti Markası
166. MARKANIN OLUŞTURULMASI
Herhangi bir ürün için kullanılmak üzere bir marka seçimi sırasında dikkat edilecek
en önemli konu, seçilen işaretin diğer markalardan farklı olmasıdır.
Diğerlerinden farklı olarak seçilen işaretin, Türkiye’deki bütün marka
tescillerini ve marka tescil başvurularını içeren bir bilgisayar ortamında
araştırılmalı ve aynı veya benzer marka tescilinin varlığı kontrol edilmelidir.
Bir başka önemli konu, herkes tarafından bilinen Türkiye veya Dünya çapında
tanınmış markalarla benzerlikten, başka ürünler için düşünülse dahi,
kaçınılmalıdır.
Marka seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken bir başka önemli konu da,
markanın kullanılacağı mal veya hizmetlerin, cinsi, niteliği, coğrafi
kaynağı, değeri ve Kararnamede belirtilen vb. işaretlerin marka olarak
kullanılamayacağıdır.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eserlerin marka olarak
kullanılması, eser sahibinin yazılı izni ile mümkündür. Gazete, dergi ve
televizyonlarda eserlerdeki karakterler de (tiplemeler) eser niteliğinde olduğu için,
bunların da marka olarak tescili yazılı izin gerektirmektedir.
167. MARKA ÖN ARAŞTIRMASI
Marka başvurusu öncesinde, marka veri tabanlarında yapılan ön araştırmadır.
Bu araştırma, genellikle yayınlanmış marka başvurularını kapsamakta ve bu
araştırma ile marka tescil ettirmek isteyen kişilere bilgi vermektedir. Marka ön
araştırması aynı zamanda kişilere rakiplerinin markaları konusunda da bilgi verir.
Bazı durumlarda marka veri tabanlarında yapılan araştırmalar yeterli olmamaktadır.
Internet ortamında arama motorlarında da araştırma yapılarak seçilen
işaretle aynı veya benzeri bir işaretin varlığı araştırılabilir.
Her yıl 100000 den fazla marka başvurusu yapılan ülkelerde (ABD, Japonya, Çin)
marka seçiminin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Her yıl 100000 yeni
markanın bulunması zorunluluğu, bu konuda çok yoğun bir faaliyet olduğunu
göstermektedir.
Marka
Araştırması
Yapılabilen
Adresler :
Türk Patent Enstitüsü: http://online.turkpatent.gov.tr/
WIPO Dünya Fikri Haklar Örgütü: http://www.wipo.int/ipdl/en/
Intellectual Property Digital Library : http://www.wipo.int/ipdl/en/search/madrid/search-struct.jsp
Topluluk Marka ve Tasarım Ofisi:
http://oami.europa.eu/CTMOnline/RequestManager/en_SearchBasic
168. Önceden tescil edilmiş ve/veya kullanılan bir
markaya, “öz”, “yeni” vb. ayırt edici nitelikte
olmayan ekler yapılması, seçilecek işarete
“farklı marka olma özelliği” sağlamayacak ve bu
markanın kullanılması halinde önceki markaya
tecavüz eylemi oluşturacaktır.
170. Marka tescili, marka sahiplerinin haklarının korunması yanında
tüketicinin de marka seçimi yoluyla haklarını korur.
En yenilikçi buluşlar, bu buluşların özgün tasarımları,
oluşan ürünlerin veya sunulacak hizmetlerin kalitesi ne
olursa olsun, satılacak ürün veya sunulacak hizmet bir
işaret ile ifade edilir.
Fabrika arazisi, fabrika binaları, makineleri dâhil bir işletmenin
bütün alt yapısı yalnız bir işaret ile temsil edilir.
İşletmeleri tüm varlıklarını temsil eden markanın
korunmasında
marka sahiplerinin ve işletme yöneticilerin büyük
sorumluluğu vardır.
171. MARKANIN İŞLEVLERİ
Markanın işlevleri dört başlıkta toplanabilir:
Marka mal veya hizmetin belirli bir kalitede olduğunu garanti edebilir. Marka sahibinin, markanın
kullanıldığı markanın kalitesini koruması, alıcıların bu mal ve hizmete yönelmelerine neden olur.
Marka, malın kim tarafından üretildiğini veya satışa sunulduğunu veya hizmetin kim tarafından
sunulduğunu gösterir. Arçelik markalı bir ürünün Arçelik A.Ş. tarafından üretildiği veya satışa
sunulduğu anlaşılabilir.
Kaynak Gösterme İşlevi
Lisans veya Franchise Anlaşmaları ile marka kullanılması, kaynak gösterme işlevini etkilemiştir.
Markada mal veya hizmetlerin ayırt edilmesi işlevi, mal ve hizmetlerin ve benzerlerinden ayırt edilmesi
sağlar.
Mal veya Hizmetlerde Ayırt Etme İşlevi
Mal veya Hizmetin Kalitesini Garanti Etme İşlevi
Marka malın veya hizmetin tanınmasını sağlar. Zamanla markanın tanınmışlık düzeyi yükseldiğinde mal
veya hizmete yönelen müşterilerin sayısı artar. Böylece marka, bir reklâm aracı olarak işlev yapar.
Reklâm İşlevi
175. MARKANIN KORUNMASI
Koruma Sistemleri
Ulusal Marka Tescil
Sistemi
Bölgesel Marka
Tescili Sistemi
Uluslar-Üstü
Marka Tescili
Sistemi /Topluluk
Marka Tescili
Uluslararası marka
tescili sistemi
176. YURTDIŞI MARKA TESCİLİ
TÜRKİYE’DEKİ MARKA TESCİLİ YALNIZ TÜRKİYE’DE KORUMA SAĞLAR.
Türkiye’de bir markanın tescili için yapılan başvurunun tarihinden itibaren altı ay
içinde, sözleşme üyesi bir başka ülkeye yapılacak başvuru sırasında rüçhan hakkı
talep edilebilir. Türkiye’deki başvuru tarihi ile diğer ülkeye yapılan başvuru tarihi
arasında, aynı markanın tescili için başkaları tarafından yapılacak başvurular ile
başkaları adına yapılacak marka tescillerinin hükümsüz sayılması sağlanabilir.
Rüçhan hakkının elde edilmesi için Türkiye’de başvuru yapılması yeterlidir.
Uluslararası nitelikteki bir sergide markalı bir ürünün sergilenmesi ya da bir hizmetin
bir marka ile sunulması durumlarında, sergi tarihinden itibaren altı ay bir rüçhan
hakkı kazanılır.
Kendi markası ile uluslararası boyutta ticaret yapmak isteyen sanayici ve işadamları
için, yurt dışında da markalarını tescil ettirmenin, markaların korunması sırasında
bir güvence olduğunu belirtmek gerekecektir.
177. ULUSAL MARKA TESCİLİ
Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş
Anlaşması eki TRIPS anlaşması, her ülkenin kendi
vatandaşına tanıdığı hakların diğer ülkelerin
vatandaşlarına da tanınmasını sağlamıştır.
Türkiye dışındaki bütün ülkelere başvuru yapılarak marka
tescil istenebilir.
178. BÖLGESEL MARKA TESCİLİ
Belçika, Hollanda ve Lüksemburg ülkeleri, üç ülke için
geçerli ve bölgesel nitelikli, BENELUX MARKA TESCİL
SİSTEMİ’ni geliştirmiştir. Bu üç ülkede bölgesel koruma
sağlayan tek tescil yapılmaktadır.
ARIPO ve OAPI – iki ayrı Afrika Fikri Haklar Örgütü üyesi
ülkelerde tek başvuru ile bölgesel marka koruması
sağlanmaktadır.
179. Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili
Topluluk marka tescili Uluslarüstü bir marka tescil
sistemidir. Topluluk Markası, topluluğun tüm ülkelerinde eşit
etkiye sahiptir. Koruma Avrupa Birliği ülkelerinin tümü için
koruma sağlar.
Topluluk markası tescili, işlem olarak bir zorunluluk değildir.
Bir başka ifade ile, topluluk marka tescil sistemi kabul edildiği
halde, Avrupa Birliği ülkelerindeki ulusal tescil sistemleri
devam etmektedir. Ulusal ya da Uluslar-üstü tescil isteğe
bağlıdır. Ulusal yasalara göre tescilli bir marka, eğer koşullara
uygunsa Topluluk Markası olarak da tescil edilebilir. Önceki
tarihli ulusal tescillerin, aynı ya da benzer markalar
karşısında kıdemi (seniority) tescilde avantaj sağlamaktadır.
180. Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili
Topluluk Markası’nın tescil edilebilmesi için, Topluluk marka başvurusu yayınlandığı zaman hiçbir
Topluluk ülkesinden itiraz edilmemesi gerekmektedir. Topluluk üyesi ülkelerden herhangi birinin
itiraz etmesi ve itirazın kabul edilmesi halinde, Topluluk Marka Tescili gerçekleşmeyecektir. Bu
durumda, itiraz etmeyen ülkelere ulusal nitelikli bir başvuru yapılarak ulusal marka tescilleri
sağlanması olanağı söz konusudur.
Türkiye, Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması üyesi olduğu için, Türk
Vatandaşları da bu olanaktan yararlanabilmektedir. Avrupa Birliği ülkelerinde markaları tescilli olan
Türk Vatandaşları, Topluluk Markası tescilini talep ederken, bu ülkelerdeki mevcut ulusal tescillerinin
kıdemini (seniority) talep edebileceklerdir.
181. ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ
Türkiye, Markaların Uluslararası tesciline olanak sağlayan,
Markaların Uluslararası Tescili Konusundaki Madrid Anlaşması
ile ilgili Protokole (Madrid Protokolü) 1 Ocak 1999 tarihinden
itibaren katılmıştır. Madrid Protokolü 68 ülke tarafından
kabul edilmiştir.
Üye ülke listesi için bakınız:
http://www.wipo.int/treaties/en/documents/pdf/madrid_marks.pdf
182. ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ
Uluslararası marka tescili işlemleri, Dünya Fikri Haklar
Örgütü (WIPO) bünyesinde yürütülmektedir. Marka,
kaynak ülke ofisi tarafından tescil edildikten ya da tescil için
başvuru yapıldıktan sonra, marka sahibi, anlaşmaya üye
ülkelerden koruma istediği ülkeleri belirler ve uluslararası
marka tescili için başvuru yapılabilir.
183. Bir başvuru/bir tescil/bir yenileme Bir başvuru/bir tescil/bir yenileme
Bir dil Bir dil
Üye ülkelerin tamamı için – ülke seçimi mümkün
değil
Üye ülkelerden istenilen seçilebilir
İşlem süresi belirsiz ve uzun İşlem süresi belirli ve kısa (en çok 18 ay)
Daha önceki başvuru veya tescile bağımlı değil Başvurunun dayandığı kaynak ülkedeki başvuru veya
tescile bağımlı
Bir ülkede ret edilirse başvuru tamamen
Ret ediliyor. Ret edilmeyen ülkelerde, ulusal
başvurulara dönüşebilir.
Ret edilen ülkeler dışında uluslararası tescile devam
edilmesi mümkün
Bir ülkede kullanım yeterli Her ülkenin kendi kullanım süreleri dikkate alınıyor.
Bir ülkede kullanım yeterli değil.
Başvuru başka bir başvuruya bağımlı değil Başvuru ve tescil kaynak başvuru veya tescile beş yıl
boyunca bağımlı. Kaynak başvuru veya tescil iptal
olursa, bağımlı başvuru veya tescil de iptal olur. Bu
durumda ulusal başvurulara dönüşebilir.
Topluluğa yeni ülke katılımında tescil katılan ülke için
de geçerli
Protokole yeni ülke katılımında talep gerekiyor
Topluluk Marka Tescili ve Madrid Protokolüne göre Marka Tescili Karşılaştırması
Topluluk Markası Madrid Protokolü
185. 185
M. Kaan DERİCİOĞLU
Ankara Patent Bürosu Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü
ODTÜ ve TOBB ETU Öğretim Görevlisi
TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanı
www.ankarapatent.com
www.kaandericioglu.com
kaan.dericioglu@ankarapatent.com
kaan.dericioglu@gmail.com
mkaan@metu.edu.tr
0532 614 1212