SlideShare a Scribd company logo
1 of 185
IP
INTELLECTUAL PROPERTY
Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar
Fikri Haklar
M. Kaan DERİCİOĞLU
http://www.kaandericioglu.com
kaan.dericioglu@ankarapatent.com
mkaan@metu.edu.tr
2 Kasım 2013
1
GİRİŞ
Temel yapı
Maddesel ve maddesel olmayan varlıklar
Şirket varlık değerinde değişim
İnovasyon
Rekabet avantajı ve rekabet gücü
Fikir ve fikir ürünleri
Fikir ürünü sahibinin hakları
Manevi haklar
Ekonomik haklar
Fikri haklar ayırımı ve belge türleri
Belgesiz evrensel koruma
Kültür ve Turizm Bakanlığı eser kayıt sistemi
Zaman Damgası – Tasdix
Fikirler nasıl korunur?
Haklar ne sağlar?
Fikir ürünü korunmasında ölçütler ve yasal kaynakları
Fikir ürünlerinde koruma süreleri
Bilgisayar Yazılımları
Ticaret Sırları
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
2
Giriş
Doğa, yaşadığımız ortamı özel olarak yaratmıştır.
Taş, toprak, su, deniz, orman ve bütün canlılar doğanın
eserleridir.
Düşünen varlık olarak insan ise, aklını kullanarak
fikirler üreten tek canlıdır.
«İnsan – akıl – fikir» biz insanların tümüne
doğanın bağışladığı bir özelliktir.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
3
İnsan, aklını kullanarak “yeni fikirler” oluşturabilir. Benzeri
özelliklerde yaratılmalarına rağmen bazı insanlar fikir ürünü
üretmez. Bu olay, fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında
belirgin bir fark oluşmasına yol açar.
Fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında oluşan fark
nedeniyle bir denge kurulması ve dolayısıyla fikir ürünü
üretenlerin korunarak özendirilmesi gerektiği, 18. yüzyıldan
itibaren netleşmiştir.
(«la propriété intellectuelle» kavramının oluşması bir örnektir)
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
4
İnsan
Akıl
Fikir
Ürün
Sahip
Haklar
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Yukarıdaki tablodaki «insan-akıl-fikir», ifade öncesi başlangıç ile
ilgilidir.
Fikirler ifade edildikten sonra «fikir ürünü» oluşur ve eylemin
boyutu değişir.
Ürünün bir «sahibi» vardır ve koruma bu aşamada başladığı için
«haklar» doğar.
TEMEL YAPI
5
Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka
Fikir Ürünü
Sahibi
Eser Sahibi Buluş Sahibi
(Buluşçu)
Tasarım Sahibi
(Tasarımcı)
Marka Sahibi
Fikir Ürünü
Sahibinin
Hakları
Eser
Sahibinin
Hakları
Buluş
Sahibinin
Hakları
Tasarım
Sahibinin
Hakları
Marka
Sahibinin
Hakları
6
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka
İşlem Yayım Patent Tasarım Tescili Marka Tescili
Hak Sahibi Yayımcı Patent
Sahibi
Tasarım
Tescilinin Sahibi
Marka Tescili
Sahibi
Haklar Yayımcının
Hakları
Patent
Sahibinin
Hakları
Tasarım Tescili
Sahibinin
Hakları
Marka Tescili
Sahibinin
Hakları
7
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
8
Türkiye’de fikir ürünü sahipliğinin temel yapısına ilişkin
örnekler yasal düzenlemelerde de yer almaktadır:
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda;
Eser (madde 1), eser sahibi (madde 8), eser sahibinin hakları (madde 13).
551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname’de;
Patent verilerek korunacak buluşlar (madde 5), buluş sahibi (madde 8), patent
istemek hakkı (madde 11), patent sahibi (madde 14, 15, 60, 62, 73, vd.), buluşu
yapanın belirtilmesi (madde 15), patentten doğan hak (madde 73, 140), patentten
doğan koruma kapsamı (madde 83),
554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname’de;
Tasarım (madde 3), tasarımcı (madde 13), hak sahipliği ve bedel (madde 13 -14),
tasarımcı olarak belirtilmek hakkı (madde 18 ve 25)
556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de;
Marka (madde 2), marka sahibi ve marka tescilinden doğan haklar (madde 9).
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Fikir ürünü üretenlerin korunması ile oluşturulan denge;
elle tutulan, gözle görülen ve bir mülkiyet konusu olan
MADDESEL VARLIKLAR’a (TANGIBLE ASSETS)
ek olarak,
elle tutulamayan, gözle görülemeyen ve bir hak konusu olan
MADDESEL OLMAYAN VARLIKLAR (INTANGIBLE ASSETS)
kavramının oluşmasını sağlamıştır.
Not: «Maddi olmayan duran varlıklar» veya «gayrimaddi mal»
anlamında «gayrimaddi hak» gibi terimler vergi sisteminde
kullanılmaktadır.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
9
Definition of Intangible and tangible
assets.
Tangible assets are considered the goods
of material nature they can be perceived
by senses like :
Row material and stocks
The furniture
The machines
The lands
The money
Intangible assets are considered the goods
of immaterial nature :
The science of knowing what to do
Our relations with the clients
Our operative processes
The technology of information and
databases.
Capacities, abilities and innovations of the
employers
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
http://www.webandmacros.net/assets-Balanced-Scorecard.htm
Hammaddeler ve stokları
Mobilya
Makineler
Topraklar
Para
Maddesel olmayan ve maddesel varlıkların
tanımı:
Maddesel varlıklar duyular ile
algılanan doğal maddeler gibi kabul
edilir:
Maddesel olmayan varlıklar maddesel
olmayan nitelikteki mal olarak kabul edilir:
Ne yapacağını bilmenin bilimi
Müşterilerle kurulan ilişkiler
İş yapış yöntemleri
Bilgi ve veri tabanlarının teknolojisi
İşverenlerin kapasiteleri, yetenekleri ve
yenilikleri (inovasyonları)
10
http://www.webandmacros.net/assets-Balanced-Scorecard.htm
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
ŞİRKET VARLIK DEĞERİNDE DEĞİŞİM
11
Intangible assets are considered the goods
of immaterial nature :
The science of knowing what to do
Our relations with the clients
Our operative processes
The technology of information and
databases.
Capacities, abilities and innovations of the
employers
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Maddesel olmayan varlıkların tanımındaki bir terime dikkatlerinizi
çekmek istiyorum.
«innovations - inovasyonlar»
Maddesel olmayan varlıklar maddesel
olmayan nitelikteki mal olarak kabul edilir:
Ne yapacağını bilmenin bilimi
Müşterilerle kurduğumuz ilişkiler
İş yapış yöntemlerimiz
Bilgi ve veri tabanlarının teknolojisi
İşverenlerin kapasiteleri, yetenekleri ve
inovasyonları
12
İnovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş
ürün (mal veya hizmet), veya sürecin; yeni bir
pazarlama yönteminin veya iş uygulamalarında,
işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni
bir örgütsel yöntemin uygulanması olarak
açıklanmaktadır.
İNOVASYON
© 2009 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Kaynak: OSLO KILAVUZU
http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Oslo_3_TR.pdf
13
 ne yapacağının bilinmesi,
 müşterilerle iyi ilişkiler kurulması,
 iş yapış yöntemleri geliştirilmesi,
 bilgi ve veri tabanlarının teknolojisine sahip olunması,
 kapasite ve yeteneklerin artırılması
 inovasyon yapılması
fikir ürünleri yaratıcılığının unsurlarındandır.
14
The intangible assets are the most important
sources of the organization that grant
competitive advantages to other companies.
Maddesel olmayan varlıklar, diğer şirketlere göre
rekabet avantajı sağlayan eylemin en önemli
kaynaklarıdır.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
15
Rekabet gücü
Bir sanayi ürününün, mevcutlarla rekabet edebilmesi için,
“yeni/özgün”, “kaliteli”, “çevreye zarar vermeyen”, vb.
niteliklerinin yanında “ekonomik” olması da gerekmektedir.
Ekonomik bir sanayi ürününü üretebilmek, ciddi bir ARGE
faaliyeti gerektirir. Rakip ürünlerin mevcut özelliklerini
sağlamanın yanında, yeni özelliklerin de yaratılması
zorunludur.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
16
Ulusal rekabet gücü, “Bir ülkenin, vatandaşlarının gelir
düzeyini sürdürülebilir şekilde koruyarak ve arttırarak,
ürettiği hizmet ve ürünlerle, serbest piyasa koşullarında,
uluslararası pazarlarda satış yapabilmek düzeyi” olarak
açıklanmıştır. [1]
Bir şirketin rekabet gücü, şirketin müşterilerine sunduğu mal
ve hizmetlerin alternatifleri karşısında tercih edilmelerinin
sürekliliğini sağlayabilmek yeteneğidir. [2]
[1] Prof. Dr. Nüket YETİŞ, Bilim & Teknoloji ve Rekabet Gücü,
29 Kasım 2004, İstanbul Sanayi Odası
[2] Prof. Dr. Gündüz ULUSOY, Yenilik ve Rekabet, 13 Mart
2005, Teknorama, Istanbul
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 17
Fikir ve fikir ürünleri
Fikir, “henüz bir biçim verilerek ifade edilmemiş eylem”
şeklinde açıklanabilir.
Fikir ürünü, bir biçim verilerek ifade edilmiş ve
somutlaşmış fikirlerdir.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
18
Fikirler ifade edildikten sonra oluşan fikir ürünleri, ifade
edilişlerine göre, iki grupta adlandırılabilir:
Birinci Grup:
-----------------------------------------------
ESERLER;
BULUŞLAR;
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR;
-----------------------------------------------
ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI;
YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ; vb.
“yaratılar” –creations - ve
Fikir ürünleri
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
19
İkinci Grup:
------------------------------------
MARKALAR;
TİCARET UNVANLARI;
(İNTERNET) ALAN ADLARI;
------------------------------------
COĞRAFİ İŞARETLER;
vb. işaretler de
“Ayırt edici işaretler” –distinctive sings - olarak fikir
ürünleri kapsamındadır.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
20
21
Fikir ürünü sahibinin hakları
Fikir ürünü sahibinin hakları; fikir ürününün
topluma sunulması, hak sahibi olarak belirtilmek,
fikir ürününde değişiklik yapılmasını önlemek gibi
manevî haklar ile fikir ürününden ekonomik olarak
yararlanmak amaçlı ekonomik (maddî) haklardır.
Manevî haklar devir edilemez iken, ekonomik
haklar devir edilebilir, kiraya (lisans) verilebilir
veya ödünç verilebilir.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
22
Yalnız gerçek hak sahibi tarafından kullanılabilen hak türü
manevî hak olarak adlandırılır.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda, manevî haklar
 topluma sunmak hakkı
 adının belirtilmesini istemek hakkı
 eserde değişiklik yapılmasını yasaklamak hakkı
 eser sahibinin zilyed ve malike karşı hakları (eser sahibi ile
eseri elinde bulunduran arasındaki ilişki)
olarak tanımlanmaktadır.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
23
551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK’nın 15.
maddesindeki “buluşu yapanın belirtilmesi” ve 554 sayılı
Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK’nın 18.
maddesindeki “tasarımcı olarak belirtilmek hakkı” manevi
haklara örnektir.
Örneğin, buluşu yapan kişinin belirtilmediği bir patent başvurusu
için şekilsel inceleme işlemi başlatılamaz (551 sayılı KHK madde
44)
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
24
Fikir ve sanat eserlerinde ekonomik (maddî)
haklar
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda
ekonomik haklar;
 işlemek hakkı
 çoğaltmak hakkı
 yaymak hakkı
 temsil hakkı
 İşaret, ses, görüntü iletimine yarayan
araçlarla kamuya iletim hakkı
olarak belirtilmiştir.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka
Fikir Ürünü
Sahibi
Eser Sahibi Buluş Sahibi
(Buluşçu)
Tasarım Sahibi
(Tasarımcı)
Marka Sahibi
Fikir Ürünü
Sahibinin
Hakları
Eser
Sahibinin
Hakları
Buluş
Sahibinin
Hakları
Tasarım
Sahibinin
Hakları
Marka
Sahibinin
Hakları
Manevî Haklar
25
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka
İşlem Yayım Patent Tasarım Tescili Marka Tescili
Hak Sahibi Yayımcı Patent
Sahibi
Tasarım
Tescilinin Sahibi
Marka Tescili
Sahibi
Haklar Yayımcının
Hakları
Patent
Sahibinin
Hakları
Tasarım Tescili
Sahibinin
Hakları
Marka Tescili
Sahibinin
Hakları
Ekonomik Haklar
26
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Manevi Hak (Eser Sahibi):
Turgut ÖZAKMAN
Ekonomik Hak (Yayımcı):
Bilgi Yayınevi
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
27
FİKRİ HAKLAR - INTELLECTUAL PROPERTY
SINAİ HAKLAR
INDUSTRIAL PROPERTY
ESER SAHİBİNİN HAKLARI ve
BAĞLANTILI HAKLAR
COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS
FİKİR ÜRÜNÜ
INTELLECTUAL PRODUCT
BELGE
CERTIFICATE
FİKİR ÜRÜNÜ
INTELLECTUAL PRODUCT
BELGE
CERTIFICATE
BULUŞLAR
INVENTIONS
PATENT veya FAYDALI MODEL
BELGESİ
PATENT and UTILITY MODEL
CERTIFICATE
ESERLER
WORKS
YOK
NONE
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
INDUSTRIAL DESIGNS
ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL
BELGESİ
INDUSTRIAL DESIGN
REGSITRATION CERTIFICATE
YORUMLAR –
PERFORMANCES
KAYITLAR
RECORDS
(RADYO-TV) YAYINLAR –
BROADCASTS
YOK
NONE
MARKALAR
TRADEMARKS
MARKA TESCİL BELGESİ
TRADE MARK REGSITRATION
CERTIFICATE Hazırlayan: M. Kaan DERİCİOĞLU,
http://www.wipo.int/about-ip/en/
COĞRAFİ İŞARETLER
GEOGRAPHIC INDICATIONS OF
SOURCE
COĞRAFİ İŞARET TESCİL
BELGESİ
GEOGRAPHICAL
REGSITRATION CERTIFICATE
28
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
FİKRİ HAKLAR AYIRIMI ve BELGE TÜRLERİ
29
Belgesiz evrensel koruma
Yukarıdaki tabloda özellikle vurgulanan
eserlerde belge olmamasıdır.
Eserleri herhangi bir kurum veya kuruluşa kayıt ettirilmesi
veya tescil ettirilmesi söz konusu değildir.
Eserler oluşturuldukları anda doğal olarak korunur.
Eserler, Edebiyat ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin
Bern Sözleşmesi hükümlerine göre, bu sözleşmeye üye
ülkelerde de doğal olarak korunur.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Eserlerin korunması toplumda
kültür düzeyini artırır.
1888 Bern Sözleşmesini
hazırlayan kongrenin
başkanının Victor HUGO
ve
1952 Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu’nun TBMM den
geçmesini sağlayan
milletvekilinin
Halide Edip ADIVAR olması
sanatçıların yaratıcılığın
korunmasına yönelik önemli
katkısını göstermektedir.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 30
31
Kültür ve Turizm Bakanlığı bir kayıt sistemi uygulamaktadır.
http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=395
İSTEĞE BAĞLI KAYIT- TESCİL
Eser sahibinin yani eseri meydana getiren kişi ya da kişilerin
belirlenmesinde ispat kolaylığı sağlayan ve isteğe bağlı
olarak yapılan bir işlemdir. Bu işlem beyana dayalı bir işlem
olup hak kurucu niteliğe sahip değildir. Fikirler soyut
halleriyle kayıt-tescil edilememekle birlikte ancak
somutlaştırılıp şekillendirilmeleri (eser haline getirilmeleri)
halinde kayıt –tescil edilmeleri mümkündür.
Bilgi için bakınız: http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=390
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
32
ESER NİTELİĞİNDEKİ VERİLER İÇİN
ZAMAN DAMGASI - TASDİX
Tasdix, bilgisayar ortamındaki verilerin elektronik olarak
damgalandığı zamanı ve o tarihten itibaren üzerinde
hiçbir değişiklik yapılmadığını gösteren, herhangi bir
uyuşmazlıkta delil olarak gösterebilecek bir sayısal zaman
damgası uygulamasıdır.
Eğer mobil imza varsa, mobil imza ile yapılacak tasdix
işlemi sonucunda oluşan sertifikada, işlemin kimin
tarafından yapıldığına ilişkin veriler de yer alıyor.
https://www.tasdix.com/DataBank.aspx
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Başta fikir ve sanat eseri sahipleri olmak üzere pek çok
kişi, çalışmalarının ya da fikirlerinin çalınacağından,
izinsiz kullanılacağından endişe eder. Bu nedenle de
zaman bilgisi elde etmek için çeşitli kurumlarda
onaylatmak ya da kendi kendine iadeli taahhütlü olarak
göndermek gibi yöntemleri kullanır.
Tasdix bu sorunu temelden çözebilmektedir.
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
33
34
http://www.sahiplen.com/
TÜRKTRUST A.Ş ’nin teknik altyapısı ile çalışan sahiplen.com
uygulaması üzerinden, her türlü eserinize zaman damgası
oluşturarak, o eserin o an itibariyle var olduğunu yasal olarak
kanıtlayabilirsiniz.
Eser onay işlemlerinizi, dosyanızın formatı ne olursa olsun (mp3,
pdf, doc, mpeg, jpeg, xls vb.), 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu
kapsamında, yetkili elektronik sertifika hizmet sağlayıcı (ESHS)
olarak hizmet veren TÜRKTRUST'ın, yasal geçerliliği olan ürünü
zaman damgası ile yaparak, eserlerinizin ilk oluşturma zamanını
ispatlayabileceğiniz, kanıt niteliğinde bir sayısal zaman damgası
elde edebilirsiniz.
.
35
«sahiplen.com» sitesi üzerinden yapılan onay
işlemleriyle, kişiler ürettikleri özgün eserlerinin
başkaları tarafından izinsiz kullanılması halinde,
eserin oluşturulma zamanını kanıtlayan zaman
damgası ile yasal olarak hak iddia edebilmeleri
sağlanır.
Bir başka deyişle, sahiplen.com uygulaması, hangi
tarih ve saat itibariyle eserinizin oluşturulduğunu
yasal olarak kanıtlamanıza yardımcı olan bir hizmettir.
.
Fikirler değil, fikir ürünleri korunmaktadır.
Bir biçim kazandırılmamış, ifade edilmemiş, bir ürün şeklinde
biçimlenmemiş fikirler için herhangi bir koruma söz konusu
değildir.
Bilgi için bakınız:
http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=390
FİKİRLER NASIL KORUNUR?
36
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması eki Fikri Hakların
Ticaretle Bağlantılı Yönlerine İlişkin Anlaşma’nın (TRIPS) 9/2
maddesinde ve WIPO Eser Sahibinin Hakları Andlaşması’nın
(WCT) İkinci maddesinde “Eser Koruması; fikirleri, usulleri,
işletme yöntemlerini ya da buna benzer matematiksel
kavramları değil, İFADELERİ kapsayacaktır." denilmektedir.
------------------------------------------------------------------------------
“2. Copyright protection shall extend to expressions and
not to ideas, procedures, methods of operation or
mathematical concepts as such”
37
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Fikirler yasal olarak korunmadığı için, fikirlerin korunması
ürün oluşmadan önce açıklanmamasına bağlıdır.
“fikirlerinizin korunmasını istiyorsanız
kimseye söylemeyin”
ifadesi en gerçekçi yaklaşımdır.
38
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Fikir ürünü sahibi kendisine tanınan hak çerçevesinde;
- Fikir ürününü kendisi kullanabilir.
- Fikir ürününün kullanımı için başka kişilere izin verebilir
veya haklarını devir edebilir..
- Fikir ürününü izinsiz kullananların önlenmesi için yasal
yollara başvurabilir.
39
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
HAKLAR NE SAĞLAR?
HER FİKİR ÜRÜNÜ KORUNUR MU?
Ekli tabloda fikir ürünlerinin korunmasını sağlayan yasal
düzenlemeler ile korumanın temel ölçütleri gösterilmiştir.
Yasal düzenlemelerde belirtilen ölçütler öncesinde, korunacak bir
fikir ürünü olması gereklidir. Örneğin, ifade edilmiş bir eser, bir
buluş, bir tasarım, …. olmalıdır. Bu gerçekleşmiş ise ölçütler
uygulanacaktır.
40
Fikir ürünü korunmasında ölçütler ve yasal kaynakları
FİKRİ ÜRÜNÜ Korunmanın ölçütleri Yasal düzenlemeler
ESER Sahibinin özelliğini taşıması
Yasada sayılan eser türleri kapsamında olması
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
(FSEK)
BULUŞ Yeni olması
Sanayiye uygulanabilir olması
Bir buluş basamağını içermesi (tekniğin bilinen
durumunu aşması)
Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK
551
ENDÜSTRİYEL TASARIM Yeni olması
Ayırt edici nitelikte olması
—Tasarım Haklarının Korunması Hakkında KHK
554
— FSEK [x ]
— Haksız Rekabet 6762 sayılı TTK madde 56 ve
devamı
—Markaların Korunması Hakkında KHK 556
MARKA Ayırt edici olması
Çizimle görüntülenebilmesi veya
Benzer biçimde ifade edilebilmesi
Baskı yoluyla yayınlanabilmesi ve çoğaltılabilmesi
— Haksız Rekabet 6762 sayılı TTK madde 56 ve
devamı
—Markaların Korunması Hakkında KHK 556
HAKSIZ REKABET Başkasının eşyası, iş ürünü, faaliyeti ve işletmesi ile
karışıklık yaratmaması (TTK 55/(1) a)4)
— Haksız Rekabet 6102 sayılı TTK madde 54 ve
devamı
[[x]] FSEK Madde 2: “3. Bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette… endüstri, çevre ve sahne tasarım ve
projeleri” ifadesi ile “teknik ve ilmi mahiyeti” eser koruması için ek koşul olarak belirlemiştir.
http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/957.html
41
FİKİR ÜRÜNÜ Koruma Süreleri
ESER Eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl [x]
BAĞLANTILI HAK 70 yıl
BULUŞ İncelemeli patent: 20 yıl (her yıl yenileme gerekli)
İncelemesiz patent: 7 yıl (her yıl yenileme gerekli)
Faydalı model belgesi: 10 yıl (her yıl yenileme gerekli)
ENDÜSTRİYEL
TASARIM
Tasarım tescili: 5x5 yıl
Eser: eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl
Marka tescili: yenilenebilir 10 yıl
Haksız rekabet: süre yok
MARKA Yenilenebilir 10 yıl
[[x]] WIPO, ölümden sonraki bu süreyi 50 yıl olarak önermekte ve bazı ülkelerde bu öneri uygulanmaktadır.
FİKİR ÜRÜNLERİNDE KORUMA SÜRELERİ
42
Yukarıdaki listede yer almayan ve bilgi toplumunun önemli
unsurlarından olan “bilgisayar yazılımları”, söz konusu fikir
ürünlerinden “ESERLER” içinde yorumlanmaktadır.
Bilgisayar yazılımları, teknik özellik içermedikleri ve sanayiye
uygulanabilirlik ölçütünü taşımadıkları gerekçeleriyle “buluş ve
patent” konusu dışında kabul edilmiştir. (*)
(*) WTO-TRIPS: Article 10
Computer Programs and Compilations of Data 1. Computer
programs, whether in source or object code, shall be protected as
literary works under the Berne Convention (1971).
WTO TRIPS 10
BİLGİSAYAR YAZILIMLARI
43
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Birleşik Devletlerde ve Avrupa Patenti Sistemi’nde bilgisayar
yazılımlarına, bazı özel durumlarda, patent verildiği
bilinmektedir.
Ancak patent başvurusunun genellikle “Apparatus for ……”
vb., olarak sunulduğu da görülmüştür.
Bunun anlamı, “…… için cihaz” konusunda patent talep
edilmektedir.
BİLGİSAYAR YAZILIMLARI ve PATENT
44
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
US 2001/0011244 A1 sayılı Birleşik Devletler patent başvurusu
örneğinde, “Pamuk Alışveriş Forumu” başlığı ile açıklanan bir
buluş, patent başvurusunda “Bu buluş, ham pamuk ticaretini
kolaylaştıran yeni bir veri işleme aparatı ile ilgilidir” olarak
sunulmuştur. (This invention relates to novel data processing
apparatus which facilitates the trading of raw cotton)
Kaynak:
http://v3.espacenet.com/publicationDetails/biblio?KC=A1&date=2
0010802&NR=2001011244A1&DB=EPODOC&locale=en_EP&CC=U
S&FT=D
BİLGİSAYAR YAZILIMLARI ve PATENT
45
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Eser koruması, yazılımın izinsiz çoğaltılması, yayını, topluma
sunulması, işlenmesi, kamuya iletimi konularında münhasır bir
hak sağlar.
Yazılım sahipleri, yazılımı kullanmak isteyenlere, yazılımın
belirlenen sayıda kullanımı için izin verir. Bu özgün ürünün izinsiz
kullanımları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre
önlenebilir.
ESER ve PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK
46
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Patent ile korumada ise, patent tarifnamesinde açıklanan ve
istemlerinde kapsamı belirlenen buluşun izinsiz
kullanılmasında münhasır hak söz konusudur. Patent sahibi,
patent metninde açıklanan buluşa ilişkin usul veya ürün için
lisans (kullanım izni) verir. Burada eserlerde olduğu gibi
üretilmiş özgün bir ürün henüz oluşmamış olabilir. Patent
metnine göre lisans alan usulü kullanır veya ürünü üretir.
Patent konusu buluşun izinsiz kullanımı, ilgili yasal düzenleme
(551 sayılı KHK) hükümlerine göre önlenebilir.
ESER ve PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK
47
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Bir üründen veya yöntemden en verimli ve kolay biçimde
yararlanabilmek için oluşturulan o konudaki deneyime ve uygulamaya
dayalı, genellikle gizli olmakla birlikte, böyle bir nitelik taşıması zorunlu
olmayan ve bir patent ile korunmayan, teknik bilgi birikimi olarak
açıklanabilen Ticaret Sırları önemli bir hak konusunu oluşturur.
WTO-TRIPS metni bu konuyu “açıklanmamış bilgilerin korunması”
başlığı altında Bölüm 7 de vermektedir. Madde 39’da Paris Sözleşmesi
10bis maddedeki “Haksız Rekabetin Korunması” kaynak
gösterilmektedir.
WTO TRIPS 39
(http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/27-trips_04d_e.htm#7)
TİCARET SIRLARI
48
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Patent olayında kişiler geliştirdikleri buluşu topluma
açıklamalarının karşılığında kendilerine verilen patent ile
korunurken, ticaret sırlarında bilgi gizli kaldığı sürece
korunur.
Uluslararası üne sahip bir içeceğin üretim yöntemi bu konuya
örnek olarak verilebilir. 1890’lı yıllarda üretilen ve günümüze
kadar üretim yöntemi gizli tutulabilen bu içecek, üreticisinin
gizli tutabilmek konusundaki başarısı için, iyi bir örnektir.
TİCARET SIRLARI VE PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK
49
© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
PATENT SİSTEMİ
PATENT SİSTEMİ
Ürün/buluş ilişkisi
Üründeki unsurların gruplandırılması
Buluş ve buluş örnekleri
Teknik özellik
Bilgisayarda teknik özellik
Patent
Ürün patenti – usul patenti
Ürün patenti örneği
Usul patenti örneği
Ölçütler
Tekniğin bilinen durumu ve yenilik
Tekniğin bilinen durumunun aşılması
(Buluş basamağı)
Sanayiye uygulanabilirlik
Uluslararası ön inceleme raporu örneği
Yenilik ölçütü örneği
Yeni olmayan buluş örneği
Başvuru öncesi açıklamalar
(Grace perıod – hoşgörü süresi)
Buluş basamağı ölçütü
Buluş basamağı ölçütü örneği
İnceleme raporu patent verilebilirlik örneği
Sanayiye uygulanabilirlik
Sanayiye uygulanabilirlik örneği
Buluşun bütünlüğü ve örneği
Açıklık ve yeterlilik
Açıklık yok örneği
Gerçek buluşçu olmak
Online patent veri tabanları
Patent ön araştırması
Patent
sisteminin
konusu
buluştur.
Üründeki her bir teknik sorunu çözen yenilik buluş
olarak kabul edilebilir.
Bir ürünü oluşturan unsur sayısı gibi, bir üründe
birden çok sayıda buluş bulunabilir.
Bu durumda üründeki her bir buluşun ayrı korunması
ve her buluş için ayrı patent başvurusu yapılması
gerekecektir.
Ürün/Buluş İlişkisi
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Üründeki unsurların gruplandırılması
Sonuç olarak üründeki unsurların niteliklerine göre
gruplandırılması yapılabilir:
 Ürün için teknik zorunluluk olan unsurlar
 Başkaları tarafından geliştirilmiş, patent
koruması olan unsurlar
 Başkaları tarafından geliştirilmiş patent
koruması olmayan unsurlar
 ARGE veya ÜRGE faaliyeti sürecinde
geliştirilen yenilik içeren unsurlar
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Patent sistemi 4 üncü seçenekte söz konusudur.
Patent koruması talep edilmeden önce, üründeki
buluş sayısının saptanması için;
teknik sorunların çözümünü sağlayan yeniliklerin
listesinin çıkarılması ve her bir buluş için ayrı
buluş tanımı yapılması
gerekecektir.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Buluşun tanımı genellikle yapılmaz. Buluş kavramına sınır
getirmemek amacıyla, tanım yerine yorum tercih edilmiştir.
“Buluş, teknik bir sorunu ortaya koyar ve
teknik çözüm yolunu gösterir”
yorumu, anlaşılır yorum örneklerinden biri olarak verilebilir.
Buluş ve Buluş Örnekleri
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
BULUŞ
ÖRNEKLERİ
Patent verilmiş buluş örnekleri, buluş kavramının anlaşılması için
kaynak oluşturmaktadır.
Ayakkabı topuğuna açılan bir
kanal ile yaklaşık 45 derece açılı
olarak ayakta durulabilmektedir.
http://worldwide.espacenet.com/
adresinde Smart Search bölümüne
US5255452 yazılarak tam metne
ulaşılabilir.
Buluşun başlığı: yerçekimi
yanılsaması oluşturmak için yöntem
ve araçlar.
[*]
US Patent No.
5255452 – 26.10.1993
US Patent No. 5255452 – 26.10.1993
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Yerçekimine karşı
açılı durabilmek
için giyilecek ayakkabı
çok önemlidir.
Yerçekimine karşı
açılı durabilmek
için bilek kısmı
desteklenmiş
ayakkabı
geliştirilmiştir.
Yerdeki vidaya
takılacak topuk
yapısı yükü taşıyacak
nitelikte yapılmıştır.
Bu buluşu kim
yapmıştır?
MICHAEL J. JACKSON
AÇILI DURUŞ AYAKKABISININ BULUŞÇULARINDAN BİRİ
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
TIRAŞ MAKİNESİ ÖRNEKLERİ
3,5 milyar erkeğin %10 kadarının her gün tıraş olduğu düşünülürse
her gün 350 milyon tıraş makinesine ihtiyaç olacaktır. Bu kadar büyük
bir ihtiyaç için ilk çağlarda başlayan buluş faaliyeti günümüzde de
sürmektedir.
İLK ÇAĞIN TIRAŞ BIÇAKLARI
KING GILLETTE
1904
İlk tıraş makinesi
Tıraş olayındaki buluş faaliyetinin örnekleri
Elektrikli tıraş makineleri bu olay çeşitlendirmiştir.
http://appft1.uspto.gov/netahtml/PTO/search-bool.html
Gillette şirketinin 1904 yılında başlayan buluş faaliyeti
günümüzde de sürmektedir. Birleşik Devletler Patent ve
Marka Ofisi’nde yapılan araştırmada 1382 kayıt bulunmuştur.
Buluş faaliyeti 2013 yılında da sürmektedir.
http://worldwide.espacenet.com/searchResults?compact=false&ST=singleline&query=gil
lette&locale=en_EP&DB=worldwide.espacenet.com
Gillette şirketinin patent başvurusu
sayısı Espacenet veri tabanında 14,679
dur.
1996 - QUIK SHAVE™
RAZOR,
Mc NINCH obtains a U.S.
Patent No. 5,426,853
dated June 27, 1995
Tıraş bıçağı bilinen bir
buluş ve ürün olduğu
halde, bir tıraş aletinde
hareketli iki bıçak
kullanılması, yeni bir
buluş örneği olarak
Birleşik Devletlerde patent
almıştır.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
İKİ BIÇAKLI TIRAŞ MAKİNESİ
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Patent No. 5,426,853
dated June 27, 1995
http://worldwide.espacenet.com/
adresinde Smart Search bölümüne
«US5426853» yazılarak tam metne
ulaşılabilir.
TIRAŞ
BIÇAĞI
PATENTİ
İKİ BIÇAKLI TIRAŞ MAKİNESİ
5,426,853 sayılı patentin konusu buluş özel bir kullanım alanı bulmuştur.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
ÜÇ BOYUTLU HOLOGRAM
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
3D HOLOGRAM MAKER
ÜÇ BOYUTLU HOLOGRAM
http://www.optigone.com/
İki çukur aynanın birbiri üzerine
kapatılması ile oluşturulan hologram
yapıcı, alt aynadaki cismi aynaların
dışına yansıtarak cismin dışarıda
görünmesini sağlamaktadır.
http://www.optigone.com/
3D HOLOGRAM MAKER
ÜÇ BOYUTLU HOLOGRAM
Buluşun patent verilerek korunması açısından teknik sorun,
teknik çözüm yorumlarından şu sonuç çıkarılabilir:
“Bir buluşun patentle korunabilmesi için teknik bir özelliğinin
olması ön koşuldur”
Teknik:
•Bir bilim, bir meslek dalında kullanılan yöntemlerin tümü
•Fizik, kimya, matematik gibi bilimlerden elde edilen verileri iş
ve yapım alanında uygulamak.
(TDK, Türkçe Sözlük)
Teknik özellik
Teknik özellik
Teneke kutunun üst kısmına (1)
bastırıldığı zaman kapak
açılmakta ve kenarlarına (2)
bastırıldığı zaman kapak
kapanmaktadır. Burada buluş
üst kapak kenarındaki
açıklıklardır. Bu şeker kutusu
bir teknik özellik örneği
içermektedir.
1
2
2
Avrupa Patent Ofisi, bir bilgisayar ekranında bir pencere
açıldıktan sonra yeni açılan pencerelerin bir önceki pencereler
ile çakışmamasını sağlayan bilgisayar yazılımını buluş olmadığı
gerekçesiyle patent verilemez olarak kabul etmiş, ancak
Genişletilmiş Temyiz Kurulu, pencerelerin üst üste
çakışmamasının sağlanmasını teknik bir özellik olarak kabul
ederek patent verilmesine karar vermiştir.
(Kaynak:http://legal.european-patent-office.org/dg3/pdf/t970935eu1.pdf )
Bilgisayarda Teknik özellik
Patent, tarım dâhil sanayinin her hangi bir alanında
uygulanabilen YENİ BULUŞLARA verilen bir belgenin adıdır. 20 yıl
koruma sağlar.
Patent verilmesi felsefesinin temeli, buluş yapan kişiye,
buluşunu topluma açıklaması karşılığında, buluşu üzerinde belirli
bir süre için “kişiye özel hak” tanınmasına dayanır. Bu hak buluş
yapana verilen Patent ile tanınır.
[Uluslararası alanda bu konu için, münhasır hak anlamında
“exclusive right” terimi kullanılmaktadır.]
PATENT
Ürün patenti – usul patenti
Eğer buluş;
bir ürün ile ilgisi ise “ürün patenti – product patent”,
bir usul ile ilgili ise “usul patenti – process patent”
olarak adlandırılır.
Bir başka patent örneği olarak 1971 yılında
Birleşik Devletlerde verilen US 3,630,430 sayılı
Kızarmış Patates Kutusu patentidir. [*]
Ürün Patenti Örneği
Şekil 2 deki oklar
yönünde parmaklarla
bastırıldığı zaman alt
yüzey içe doğru
hareket ederek
kilitlenmekte ve düz
bir yüzeyde durabilen
kutu (Şekil 3 ve 4)
oluşmaktadır.
Patent No.US3630430
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
[*]
Usul Patenti Örneği
Üzerine kanal açılmış iki parça
tahtanın kanallarına grafik
döküldükten sonra iki tahta
birleştiriliyor ve daha sonra kesilerek
kalemler üretiliyor.
Bu bir usul patenti örneğidir.
HER BULUŞ İDDİASINA PATENT VERİLMİYOR
Buluşun patent verilerek korunması için, gerekli ölçütlerin
değerlendirilmesinden önce, bir buluşun varlığı gereklidir.
Eğer bir buluş söz konusu ise, bu buluşun; “yeni”, “sanayiye
uygulanabilir” ve “bir buluş basamağı içerir” olup olmadığı,
bu üç ölçüt açısından incelenecektir.
ÖLÇÜTLER
TEKNİĞİN BİLİNEN DURUMU VE YENİLİK
Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun
yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda
dünyanın herhangi bir yerinde toplumca
erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım
veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden
oluşur.
Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan
buluş yenidir.
Tekniğin bilinen durumunun aşılması
(Buluş basamağı)
Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman
tarafından, tekniğin bilinen durumundan
aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet
sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen
durumunun aşıldığı kabul edilir.
Sanayiye uygulanabilirlik
Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir
dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte
ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
Uluslararası ön inceleme raporu örneği
Raporda 1 ila 6 sayılı tüm istemlerin yeni, bir buluş basamağı
içerir ve sanayiye uygulanabilir olduğu «YES» ifadesi ile
belirtiliyor. Bu rapor buluş iddiasına patent verileceği
anlamındadır.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Arçelik Kahve Makinası ile ilgili aşağıdaki örnek, yeni
olan bir buluş iddiasına ilişkindir. Patent Ofisi
tarafından düzenlenen araştırma raporunda Kategori
A da olan iki doküman belirtilmiş ve X veya Y
kategorilerinde doküman belirtilmemiştir.
Araştırma raporu bu buluş iddiasını patent verilebilir
bulmuştur.
Kategori A
Tekniğin bilinen genel durumunu tanımlayan, patent
istenen buluşla özel bir ilgisi bulunduğu
düşünülmeyen belge.
Yenilik ölçütü örneği
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Aşağıdaki örnek, yeni olmayan bir buluş
iddiasına ilişkindir.
Buluş iddiası bir ayıraçla bölünmüş ve iki tarafına
açacak yerleştirilmiş bir içecek kutusudur.
Patent Ofisi tarafından düzenlenen araştırma
raporunda X kategorisinde dokümanlar
belirtilmiştir. Özellikle GB 2127376 A sayılı patent
başvurusu karşısında, buluş iddiasının yeni
olmadığı net bir şekilde anlaşılmaktadır. Başvuru
yılı olan 1996 dan 13 yıl önce aynı buluş için
başkası tarafından başvuru yapılmıştır.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
İngiltere’den örnek
patent başvurusu ve araştırma raporu
YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Bu patent başvurusu örneği yeni
bir buluşu içermemesi rağmen,
resimlerin elle çizilebileceği için
örnektir. Resimlerin anlaşılır olması
yeterlidir.
YENİ OLMAYAN
BULUŞ ÖRNEĞİ
Kategori X
Özel bir ilgisi bulunan belge. Belge
tek başına ele alındığında, patent
başvurusu yapılan buluşun yeni
olduğu veya bir buluş basamağı
içerdiği kabul edilemez.
Bir önceki sayfadaki buluş örneği
için düzenlenen araştırma raporu
buluşun yeni veya bir buluş basağı
İçermediğini göstermektedir. Her
raporda belirtilen dokümanların rapor
ekinde verilmesi gerekir.
(Bir sonraki sayfaya bakınız)
Yenilik açısından X
kategorisinde referans
gösterilen Birleşik Krallık
Patent Başvurusu
Bu patent başvurusu önceki
sayfadaki buluş iddiasının
yeni olmadığının kanıtıdır.
YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ
REFERANSI
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
GB2204554 (A) ― 1988-11-16
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Bu patent başvurusu söz konusu buluş
iddiasının yeni olmadığının bir başka kanıtıdır.
BAŞVURU ÖNCESİ AÇIKLAMALAR
Patent Başvuru tarihinden önce; “yazılı”, “sözlü” veya “bir başka biçimde”
açıklanan buluşlarda, yenilik ölçütü açısından sorun yaşanacak ve patent
alınması zorlaşacaktır.
Bu olayın istisnası Türkiye’de uygulanmaktadır. Açıklama tarihinden başlayan
ONİKİ AY içinde patent başvurusu yapılırsa, bu açıklamalar buluşun yeniliğini
etkilemez.
(GRACE PERIOD – HOŞGÖRÜ SÜRESİ)
Avrupa Patenti sisteminde ve diğer ülkelerde ise, açıklamalar buluş sahibi
dışındaki, açıklamaması gereken kişiler tarafından yapılırsa, ALTI AYLIK bir
süre uygulanmaktadır.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
WO2006126974A1
http://v3.espacenet.com/publicationDetails/biblio?adjacent=true&KC=
A1&date=20061130&NR=2006126974A1&DB=EPODOC&locale=en_EP&
CC=WO&FT=D
Bu örnekte, patent başvurusu tarihinden önce aynı konuda
yayınlanan bir makale X kategorisinde önceki doküman olarak
gösterilmiştir.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Uluslararası Araştırma Raporu
Yayın Tarihi
21-23.04.2004
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Uluslararası Araştırma Raporu
Yayın Tarihi 04.11.2004
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Yukarıdaki örnekten genel anlamda çıkarılacak sonuç, patent başvurusu
yapıldığı tarihten önce buluşa ilişkin toplumca erişilebilir açıklama veya
yayın yapılmamasıdır.
Uluslararası patent başvuru tarihi 11.04.2005 olduğu halde her iki yayının
tarihleri 21.04.2004 ve 04.11.2004 olduğu için, raporda yenilik açısından
risk oluşmuştur.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Buluşun, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman
tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikâr bir
şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu
gerçekleşmiş olması, buluş basamağı olarak
açıklanmaktadır.
Kategori Y
Özel bir ilgisi bulunan belge. Belgenin bir veya daha çok bu gibi diğer
belgeler ile birleştirildiği ve söz konusu birleşimin teknikte uzman bir kişi
için aşikar olduğu durumda, patent başvurusu yapılan buluşun bir buluş
basamağı içerdiği kabul edilemez.
Buluş basamağı ölçütü
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
İkinci sıradaki örnekte görülen
silgide uçlar değişebilmektedir.
Patent başvuru için sorgu
yapıldığında; bu tür bir silgi var
mıdır? Bu silgi birden çok
üretilebilir mi? sorularının yanıtı
“evet” olduğu halde, birinci
sıradaki örnekteki kurşun kalem ile
karşılaştırıldığında, bu kalemdeki
teknik özellik burada kolayca
uygulanabileceği için, “buluş
basamağı” yoktur ve patent
verilemez niteliktedir.
Buluş basamağı ölçütü örneği
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
İnceleme Raporu
patent verilebilirlik
örneği
Buluşun, sanayide üretilebilir veya
kullanılabilir (tekrar edilebilir) nitelikte olması
Sanayiye uygulanabilirlik
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Buzluk
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Buz oluşturmak için
çeşitli kaplar
kullanılmaktadır.
http://worldwide.espacenet.com/searchResults?NUM=US552701
2&DB=EPODOC&locale=en_EP&ST=number&compact=false
Sanayiye uygulanabilirlik örneği
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Plastik kapa su
doldurulduktan sonra
ağız kısmı bağlanıp
dondurucuya
konulduğunda su
donarak küçük buz
kalıpları oluşmaktadır.
Bir kez kullanabilen
bu örnek patent almış
uygulanabilir pratik bir
buz kabıdır.
Patent başvurusu yalnız bir buluşu kapsayacaktır.
Bu ölçüt veya kural “buluşun bütünlüğü” – unity
of invention – olarak açıklanır.
EP1757914A3
Bu örnekte, üç buluş olduğu gerekçesiyle buluş
bütünlüğü olmadığı belirtiliyor. Bu durumda ikinci ve
üçüncü buluşlar için ayrı başvurular yapılması
gerekecektir. Yeni başvuruların tarihi ilk başvurunun
tarihi olarak kabul edileceği için hak kaybı söz
konusu olmayacaktır.
Buluşun bütünlüğü ve örneği
© 2013 Ankara Patent | Tüm akları Saklıdır.
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde başvuruda
yeterince açık ve tam tanımlanacaktır.
KHK 511
TARİFNAMENİN AÇIKLIĞI
MADDE 46 - Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda
uzman olan bir kişi tarafından buluşun uygulanabilmesini
sağlayacak nitelikte açık ve yeterli yazılır.
EPC Article 83
Disclosure of the invention
The European patent application must disclose the invention
in a manner sufficiently clear and complete for
it to be carried out by a person skilled in the art.
Açıklık ve yeterlilik
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde
başvuruda açık ve net tanımlanacaktır.
WO2006041418A1
Bu uluslararası patent başvurusuna ilişkin olarak
düzenlenen uluslararası araştırma raporunun 3.
sayfasında «it is not clear» ifadesi kullanılmıştır.
Açıklık ve yeterlilik
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Açıklık yok örneği
Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde
başvuruda açık ve yeterli tanımlanacaktır.
US5527012_BUZTORBASI
Bu Birleşik Devletler Patenti, plastik buz
parçalarının doldurulduğu bir kaptan söz
edilmektedir. Basit gibi algılanan bu buluş, 36
sayfada, çok ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Açıklık ve yeterlilik örneği
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Açıklık ve yeterlilik örneği
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Patent verilmesini isteyen gerçek buluşçu
olacaktır.
Eğer başvuruyu yapan buluşu yapan değilse,
buluşu yapan gerçek buluşçunun adı
belirtilecektir. Ayrıca bu hakkın nasıl elde edildiği
açıklanacaktır.
Gerçek buluşçu olmak
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Online patent veri tabanları
http://worldwide.espacenet.com Avrupa Patent Ofisi
http://www.uspto.gov/patft/index.html Birleşik Devletler Patent ve Marka Ofisi
http://tr.espacenet.com/ esp@cenet'in Türkçe arayüzü
http://online.tpe.gov.tr/ Türk Patent Enstitüsü veri tabanı
http://www.wipo.int/pctdb/en/ WIPO (Dünya Fikri Haklar Örgütü)
http://www.google.com/patents Online patent araştırması
http://brevets-patents.ic.gc.ca/opic-cipo/cpd/eng/introduction.html
Kanada Fikri Haklar Ofisi veri tabanı
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Bu veri tabanlarında yayınlanmış patent başvurularına ve
verilmiş patentlere ulaşılabilmektedir.
Önceki tarihli patent başvuruları ve verilmiş
patentlerin bilgilerine ulaşmak için yapılacak
araştırmalarda; anahtar sözcük veya sözcükler;
başvuru sahibi; buluş sahibi; başvuru, yayın ve
rüçhan tarihi; IPC kullanılabilir. Anahtar sözcüklerin
seçimi konusunda bir standart yoktur. Buluş veya
başvuru sahipleri farklı sözcükler kullanabilir. IPC
veya CPC sınıflandırmaları birer standart niteliğinde
olduğu için buluş, anahtar sözcüklerin farklı
kullanımında da aynı sınıfa kayıt edilir.
Patent ön araştırması
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
ULUSAL
BAŞVURU
/TR VEYA
BİR BAŞKA
ÜLKE
ULUSLARARASI
BAŞVURU
(PCT SİSTEMİ)
Rüçhan Hakkı Süresi
12 AY
Patent koruması için yapılan başvuru yalnız
ilgili ülkede koruma sağlar.
BÖLGESEL
BAŞVURU /
AVRUPA
PATENTİ
BAŞVURUSU
PATENT BAŞVURU SİSTEMLERİ
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Üç temel başvuru sistemi bulunmaktadır. Bunlar arasında geçiş söz
konusudur.
Kısa Adı Adı (EN) Adı (TR) Ülke sayısı
PCT Patent Cooperation Treaty Patent İşbirliği Andlaşması
(Uluslararası Patent Başvurusu)
148
EPC European Patent Convention Avrupa Patenti Sözleşmesi 38
EAPC Eurasian Patent Convention Avrasya Patenti Sözleşmesi 9
UPP Unitary Patent Protection Uniter Patent Koruması
(Taslak)
25
(İspanya ve İtalya
dışındaki Avrupa
Birliği Ülkeleri)
ARIPO African Regional Intellectual
Property Organization
Afrika Bölgesel Fikri Haklar Örgütü
17
OAPI
African Intellectual Property
Organization
Afrika Fikri Haklar Örgütü 16
GCC
Gulf Cooperation Council
Patent Office
Körfez İşbirliği Konseyi Patent Ofisi 6
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Başvuru sistemleri ve üye ülke sayıları
Ulusal patent başvurusu TPE
15 ay
Araştırma
Raporu
Y
A
Y
I
N
18 Ay
Araştırma
Raporu Yayın
İnceleme
Belge Kararı
İtiraz
Başvuru
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
21 ay 30 ay
6 ay
Uluslararası Patent Başvurusu PCT
12 16 18 22 28 30
İ
lk
b
a
ş
v
u
r
u
PCT Araştırma
Raporu
+ “Written
opinion”
Yazılı Görüş
Y
A
Y
I
N
İnceleme
Raporu Ülke
Aşaması
TR
İnceleme
Talebi
Tekniğin bilinen
durumuna ilişkin
Buluşun patentlenebilirliğine
ilişkin
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Avrupa Patent Başvurusu EP
18
EP
Başvurusu
Araştırma
Raporu
Araştırma
Raporu Yayın Patent Yayın+
3 ay İtiraz
İnceleme
Araştırma Raporu Yayın+ 6 ay
12 ay(+-4)
9 ay
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
ŞEKLİ İNCELEME(54)
ARAŞTIRMA RAPORU
(57)
YAYIN
(55 ve 57)
FAYDALI MODEL
BELGESİ
Başvurusu (159)
GÖRÜŞ BİLDİRME
(6 AY) (60/1)
ŞEKLİ İNCELEME
(160)
SİSTEM TERCİHİ
(59) YAYIN
(160/4)
İTİRAZ
(3 AY) (161)
KRİTER
YENİLİK
SANAYİYE UYGULANMA
(154)
İNCELEMESİZ
PATENT SİSTEMİ (60)
BELGE (162)
FAYDALI MODEL
BELGESİ (10 YIL)
İNCELEMELİ
PATENT SİSTEMİ (62)
BELGE (60/5)
İNCELEMESİZ
PATENT
(7 YIL)
İTİRAZ
(6 AY) (62/2)
ESAS İNCELEME (62/5)
KRİTER
YENİLİK
SANAYİYE UYGULANMA
BULUŞ BASAMAĞI(7, 9 ,10)
BULUŞ
İNCELEMELİ PATENT
(20 YIL)
PATENT
BAŞVURUSU(54)
TÜRKİYE’DEKİ
UYGULAMA
ŞEMASI
Patent ve
faydalı model
başvuruları belirli
aşamalarda
değiştirilebilir.
Patent applications worldwide doubled from approximately 1.05
million in 1995 to around 2.14 million by 2011.
The total numbers of patents granted worldwide have
recorded uninterrupted growth since 2001 (Figure A.1.2.1).
In 2011, grants worldwide approached the one million
mark, with 606,800 resident and 390,000 non-resident
grants. (996,800)
2011 YILI PATENT BAŞVURU VE VERİLEN PATENT SAYILARI
2011 yılında dünya çapında toplan 2,140,000 patent başvurusu yapılmış
ve aynı yıl 996,800 patent verilmiştir.
http://www.wipo.int/export/sites/www/ipstats/en/wipi/pdf/941_2012_section_a.pdf
DÜNYA ÇAPINDA PATENT BAŞVURU SAYILARI
http://www.wipo.int/export/sites/www/ipstats/en/wipi/pdf/941_2012_section_a.pdf
DÜNYA ÇAPINDA VERİLEN PATENT SAYILARI
WIPO Dünya Fikri Haklar Örgütü tarafından açıklanan
Türkiye Profili
Türk Patent Enstitüsü tarafından yayınlanan istatistikler
Türk Patent Enstitüsü tarafından yayınlanan istatistikler
WIPO tarafından açıklanan sayılar ile TPE tarafından açıklanan sayılar farklıdır.
FAYDALI MODEL
İkinci sıradaki örnekte görülen
silgide uçlar değişebilmektedir.
Patent başvuru için sorgu
yapıldığında; Bu tür bir silgi var
mıdır? Bu silgi birden çok
üretilebilir mi? sorularının yanıtı
“evet” olduğu halde, birinci
sıradaki örnekteki kurşun kalem ile
karşılaştırıldığında , bu kalemdeki
teknik özellik burada kolayca
uygulanabileceği için, “buluş
basamağı” yoktur ve patent
verilemez niteliktedir.
Ancak, “buluş basamağı” ölçütü
Faydalı Model sisteminde olmadığı
için Faydalı Model Belgesi
verilebilecektir.
FAYDALI MODEL
134
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
İkinci sıradaki örnekte görülen
silgide uçlar değişebilmektedir.
Patent başvuru için sorgu
yapıldığında; Bu tür bir silgi var
mıdır? Bu silgi birden çok
üretilebilir mi? sorularının yanıtı
“evet” olduğu halde, birinci
sıradaki örnekteki kurşun kalem ile
karşılaştırıldığında , bu kalemdeki
teknik özellik burada kolayca
uygulanabileceği için, “buluş
basamağı” yoktur ve patent
verilemez niteliktedir.
Ancak, “buluş basamağı” ölçütü
Faydalı Model sisteminde olmadığı
için Faydalı Model Belgesi
verilebilecektir.
Buluş basamağı ölçütü örneği
135
© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
136
Endüstriyel tasarımlar
Tasarım tescilinin önemi ve tescilli tasarımın avantajı
Endüstriyel tasarım koruma şeması
Tasarım ön araştırması
Endüstriyel tasarım örnekleri
Çoklu tasarım tescili örneği
Koruma sistemleri
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR - TANIM
138
Bir ürünün üç boyutlu şekli veya bu şeklin bir
parçası ile ürün üzerindeki iki boyutlu süslemeler
“tasarım” kavramı içinde değerlendirilmektedir.
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
139
Tasarım Tescilinin Önemi ve Tescilli Tasarımın Avantajı
Tasarımlar birden çok yasal düzenlemeden yararlanarak korunabilir. Ancak
tasarımların tescil edilerek belgeli bir sistemde korunması, tasarım tescilinin
önemini artırmıştır. Tescilli tasarımlar beyan sistemine göre tasarımcı olduğunu
beyan eden kişi adına tescil edilerek ilgili bültende yayımlanır. Üçüncü kişiler
tasarım tesciline karşı yayım tarihinden itibaren altı ay içinde yenilik ve ayırt
edicilik ölçütleri açısından itiraz edebilir.
Bir denetim sisteminden geçilmesi ve kamuya açıklanması nedeniyle tasarım
tescilleri, tescilsiz koruma sistemlerine göre daha avantajlıdır.
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
140
DIKKAT!
"SAHIBININ OZELLIGINI TASIYAN
FIKIR ve SANAT URUNU" OLMALI
KANITLAMASORUNU VAR.
KORUMA
FIKIR VE SANAT ESERI
5846 SAYILI KANUN
FIKIR
GORSEL IFADE
DIKKAT!
YENI VE AYIRTEDICI NITELIKTE
OLANLAR KORUNUR
KORUMA
TESCIL
554 SAYILI KHK
UYGULAMA
FIKIR
GORSEL IFADE
DIKKAT!
ÜRÜN PAZARDAOLMALIDIR
KORUMA
HAKSIZ REKABET
6102 SAYILI KANUN
KULLANIM
UYGULAMA
FIKIR
GORSEL IFADE
DIKKAT!
ÇIZIMLE GÖRÜNTÜLENEBILEN
BASKI YOLUYLA YAYINLANABILEN
VE ÇOGALTILABILEN KORUNUR
KORUMA
MARKATESCILI
556 SAYILI KHK
KULLANIM
UYGULAMA
FIKIR
GORSEL IFADE
ÖZGÜN TASARIMKORUMASI
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
141
Tasarım Ön
Araştırması
Türkiye’deki Tasarım
Tescillerinde Araştırma
Tescilli tasarımlar bir veri
tabanına kayıt edilerek online
araştırılabilir duruma
getirilmiştir. Bu veri
tabanlarında tescil edilmiş
tasarımları izlemek ve bunlar
hakkında bilgi almak
mümkündür.
http://online.turkpatent.gov.tr/
veya
http://portal.ankarapatent.com
/db.php?db=tm
Uluslararası Tasarım
Tescillerinde Araştırma
Uluslar arası tasarım tescilleri
konusundaki araştırmalar,
aşağıdaki veri tabanlarında
yapılabilmektedir:
http://www.wipo.int/ipdl/en/
http://www.wipo.int/ipdl/en/se
arch/hague/search-struct.jsp
http://www.wipo.int/ipdl/en/se
arch/hague/search-simp.jsp
Topluluk Tasarım
Tescillerinde Araştırma
Topluluk tasarım tescilleri
konusundaki araştırmalar,
aşağıdaki veri tabanlarında
yapılabilmektedir:
http://oami.europa.eu/RCDOnli
ne/RequestManager
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
142
143
ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
144
ÇOKLU TASARIM TESCİLİ ÖRNEĞİ
145
Koruma Sistemleri
Ulusal Tasarım
Tescili
Bölgesel Tasarım
Tescili
Uluslar-Üstü
Tasarım Tescili
Uluslararası
Tasarım Tescili
MARKALAR
146
Markalar
Marka türleri
Tanımlayıcılar
Sloganlar
Marka örnekleri
Marka tescilinde ambalaj örneği
Taklit ambalaj örneği
Markanın oluşturulması
Marka ön araştırması
Markanın önemi
Markanın işlevleri
Markanın korunması
Koruma sistemleri
Yurtdışı marka tescili
MARKA BİR İŞLETMENİN PARMAK İZİDİR
MARKA
• MARKA, benzer malları veya
hizmetleri başkalarının mal
veya hizmetlerinden ayırt
etmek için kullanılan AYIRT
EDİCİ İŞARETTİR
• Marka, yasal düzenlemelerde
genellikle tanımlanmaz. 556
sayılı Markaların Korunması
Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname (Madde 5) ve
Topluluk Marka Tüzüğü’nde
(Madde 4) “Markayı
oluşturacak işaretler” olarak
belirtilmiştir.
• Marka, bir işletmenin mal veya
hizmetlerini bir başka
işletmenin mal veya
hizmetlerinden ayırt etmeyi
sağlaması koşuluyla, kişi adları
dahil, özellikle sözcükler,
şekiller, harfler, sayılar,
malların biçimi veya
ambalajlarının gibi çizimle
görüntülenebilen veya benzer
biçimde ifade edilebilen, baskı
yoluyla yayınlanabilen ve
çoğaltılabilen her türlü
işaretten oluşabilir.”
Ortak marka, üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan
işarettir. Ortak marka gruptaki işletmelerin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya
hizmetlerinden ayırt etmeğe yarar. TARİŞ ortak marka için bir örnektir.
ÖRNEK: TARİŞ, FİSKOBİRLİK, ÇUKOBİRLİK, BİRYAĞ
MARKA TÜRLERİ
Üretilen veya satışa çıkarılan her türlü malı ayırt etmek için kullanılan işaretler Ticaret Markası (Trade
Mark) Örneğin, buzdolabı, sabun, dolma kalem, otomobil, gazete, bilgisayar gibi çeşitli sanayi
ürünlerinin ve ambalajlarının üzerinde kullanılan tanıtıcı işaret TİCARET MARKASI'dır.
ÖRNEK: ARÇELİK, AIRBUS, BOING
Ticaret Markası
Sunulan hizmetleri ayırt etmek için kullanılan işaretler Hizmet Markası (Service Mark) olarak
tanımlanmaktadır. Örneğin, bankacılık, sigortacılık, reklamcılık, seyahat düzenleme hizmetleri gibi, bir
ürünün satışı yerine, bir hizmeti sunanlar tarafından kullanılan işaretler HİZMET MARKASI 'dır.
ÖRNEK : ARÇELİK, THY, PEGASUS, ANADOLUJET, ATLASJET, SUN EXPRESS
Hizmet Markası
Ortak Marka
Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak
özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeğe yarayan işarettir. TSE,
VDE, WOOLMARK örnekleri gibi. ÖRNEK : TSE, WOOLMARK, CE, VDE, TUV, BS, ASTM, ISO 9000 vb.
Garanti Markası
SLOGANLAR
ŞİŞESİ
Marka Tescilinde Ambalaj Örneği
ÇAY ÖRNEKLERİNİ İÇEREN BİR MARKET RAFI.
ÇAYKUR markaslı çay ambalajı ile ÇAYDER markalı çay ambalajı benzer.
MARKA ÖRNEKLERİ
MARKA ÖRNEKLERİ
MARKA ÖRNEKLERİ
MARKA ÖRNEKLERİ
MARKANIN OLUŞTURULMASI
Herhangi bir ürün için kullanılmak üzere bir marka seçimi sırasında dikkat edilecek
en önemli konu, seçilen işaretin diğer markalardan farklı olmasıdır.
Diğerlerinden farklı olarak seçilen işaretin, Türkiye’deki bütün marka
tescillerini ve marka tescil başvurularını içeren bir bilgisayar ortamında
araştırılmalı ve aynı veya benzer marka tescilinin varlığı kontrol edilmelidir.
Bir başka önemli konu, herkes tarafından bilinen Türkiye veya Dünya çapında
tanınmış markalarla benzerlikten, başka ürünler için düşünülse dahi,
kaçınılmalıdır.
Marka seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken bir başka önemli konu da,
markanın kullanılacağı mal veya hizmetlerin, cinsi, niteliği, coğrafi
kaynağı, değeri ve Kararnamede belirtilen vb. işaretlerin marka olarak
kullanılamayacağıdır.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eserlerin marka olarak
kullanılması, eser sahibinin yazılı izni ile mümkündür. Gazete, dergi ve
televizyonlarda eserlerdeki karakterler de (tiplemeler) eser niteliğinde olduğu için,
bunların da marka olarak tescili yazılı izin gerektirmektedir.
MARKA ÖN ARAŞTIRMASI
Marka başvurusu öncesinde, marka veri tabanlarında yapılan ön araştırmadır.
Bu araştırma, genellikle yayınlanmış marka başvurularını kapsamakta ve bu
araştırma ile marka tescil ettirmek isteyen kişilere bilgi vermektedir. Marka ön
araştırması aynı zamanda kişilere rakiplerinin markaları konusunda da bilgi verir.
Bazı durumlarda marka veri tabanlarında yapılan araştırmalar yeterli olmamaktadır.
Internet ortamında arama motorlarında da araştırma yapılarak seçilen
işaretle aynı veya benzeri bir işaretin varlığı araştırılabilir.
Her yıl 100000 den fazla marka başvurusu yapılan ülkelerde (ABD, Japonya, Çin)
marka seçiminin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Her yıl 100000 yeni
markanın bulunması zorunluluğu, bu konuda çok yoğun bir faaliyet olduğunu
göstermektedir.
Marka
Araştırması
Yapılabilen
Adresler :
Türk Patent Enstitüsü: http://online.turkpatent.gov.tr/
WIPO Dünya Fikri Haklar Örgütü: http://www.wipo.int/ipdl/en/
Intellectual Property Digital Library : http://www.wipo.int/ipdl/en/search/madrid/search-struct.jsp
Topluluk Marka ve Tasarım Ofisi:
http://oami.europa.eu/CTMOnline/RequestManager/en_SearchBasic
Önceden tescil edilmiş ve/veya kullanılan bir
markaya, “öz”, “yeni” vb. ayırt edici nitelikte
olmayan ekler yapılması, seçilecek işarete
“farklı marka olma özelliği” sağlamayacak ve bu
markanın kullanılması halinde önceki markaya
tecavüz eylemi oluşturacaktır.
MARKANIN ÖNEMİ
Marka tescili, marka sahiplerinin haklarının korunması yanında
tüketicinin de marka seçimi yoluyla haklarını korur.
En yenilikçi buluşlar, bu buluşların özgün tasarımları,
oluşan ürünlerin veya sunulacak hizmetlerin kalitesi ne
olursa olsun, satılacak ürün veya sunulacak hizmet bir
işaret ile ifade edilir.
Fabrika arazisi, fabrika binaları, makineleri dâhil bir işletmenin
bütün alt yapısı yalnız bir işaret ile temsil edilir.
İşletmeleri tüm varlıklarını temsil eden markanın
korunmasında
marka sahiplerinin ve işletme yöneticilerin büyük
sorumluluğu vardır.
MARKANIN İŞLEVLERİ
Markanın işlevleri dört başlıkta toplanabilir:
Marka mal veya hizmetin belirli bir kalitede olduğunu garanti edebilir. Marka sahibinin, markanın
kullanıldığı markanın kalitesini koruması, alıcıların bu mal ve hizmete yönelmelerine neden olur.
Marka, malın kim tarafından üretildiğini veya satışa sunulduğunu veya hizmetin kim tarafından
sunulduğunu gösterir. Arçelik markalı bir ürünün Arçelik A.Ş. tarafından üretildiği veya satışa
sunulduğu anlaşılabilir.
Kaynak Gösterme İşlevi
Lisans veya Franchise Anlaşmaları ile marka kullanılması, kaynak gösterme işlevini etkilemiştir.
Markada mal veya hizmetlerin ayırt edilmesi işlevi, mal ve hizmetlerin ve benzerlerinden ayırt edilmesi
sağlar.
Mal veya Hizmetlerde Ayırt Etme İşlevi
Mal veya Hizmetin Kalitesini Garanti Etme İşlevi
Marka malın veya hizmetin tanınmasını sağlar. Zamanla markanın tanınmışlık düzeyi yükseldiğinde mal
veya hizmete yönelen müşterilerin sayısı artar. Böylece marka, bir reklâm aracı olarak işlev yapar.
Reklâm İşlevi
http://www.forbes.com/global2000/
http://www.interbrand.com/en/best-global-brands/2012/BGB-Interactive-
Charts.aspx
MARKANIN KORUNMASI
Koruma Sistemleri
Ulusal Marka Tescil
Sistemi
Bölgesel Marka
Tescili Sistemi
Uluslar-Üstü
Marka Tescili
Sistemi /Topluluk
Marka Tescili
Uluslararası marka
tescili sistemi
YURTDIŞI MARKA TESCİLİ
TÜRKİYE’DEKİ MARKA TESCİLİ YALNIZ TÜRKİYE’DE KORUMA SAĞLAR.
Türkiye’de bir markanın tescili için yapılan başvurunun tarihinden itibaren altı ay
içinde, sözleşme üyesi bir başka ülkeye yapılacak başvuru sırasında rüçhan hakkı
talep edilebilir. Türkiye’deki başvuru tarihi ile diğer ülkeye yapılan başvuru tarihi
arasında, aynı markanın tescili için başkaları tarafından yapılacak başvurular ile
başkaları adına yapılacak marka tescillerinin hükümsüz sayılması sağlanabilir.
Rüçhan hakkının elde edilmesi için Türkiye’de başvuru yapılması yeterlidir.
Uluslararası nitelikteki bir sergide markalı bir ürünün sergilenmesi ya da bir hizmetin
bir marka ile sunulması durumlarında, sergi tarihinden itibaren altı ay bir rüçhan
hakkı kazanılır.
Kendi markası ile uluslararası boyutta ticaret yapmak isteyen sanayici ve işadamları
için, yurt dışında da markalarını tescil ettirmenin, markaların korunması sırasında
bir güvence olduğunu belirtmek gerekecektir.
ULUSAL MARKA TESCİLİ
Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş
Anlaşması eki TRIPS anlaşması, her ülkenin kendi
vatandaşına tanıdığı hakların diğer ülkelerin
vatandaşlarına da tanınmasını sağlamıştır.
Türkiye dışındaki bütün ülkelere başvuru yapılarak marka
tescil istenebilir.
BÖLGESEL MARKA TESCİLİ
Belçika, Hollanda ve Lüksemburg ülkeleri, üç ülke için
geçerli ve bölgesel nitelikli, BENELUX MARKA TESCİL
SİSTEMİ’ni geliştirmiştir. Bu üç ülkede bölgesel koruma
sağlayan tek tescil yapılmaktadır.
ARIPO ve OAPI – iki ayrı Afrika Fikri Haklar Örgütü üyesi
ülkelerde tek başvuru ile bölgesel marka koruması
sağlanmaktadır.
Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili
Topluluk marka tescili Uluslarüstü bir marka tescil
sistemidir. Topluluk Markası, topluluğun tüm ülkelerinde eşit
etkiye sahiptir. Koruma Avrupa Birliği ülkelerinin tümü için
koruma sağlar.
Topluluk markası tescili, işlem olarak bir zorunluluk değildir.
Bir başka ifade ile, topluluk marka tescil sistemi kabul edildiği
halde, Avrupa Birliği ülkelerindeki ulusal tescil sistemleri
devam etmektedir. Ulusal ya da Uluslar-üstü tescil isteğe
bağlıdır. Ulusal yasalara göre tescilli bir marka, eğer koşullara
uygunsa Topluluk Markası olarak da tescil edilebilir. Önceki
tarihli ulusal tescillerin, aynı ya da benzer markalar
karşısında kıdemi (seniority) tescilde avantaj sağlamaktadır.
Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili
Topluluk Markası’nın tescil edilebilmesi için, Topluluk marka başvurusu yayınlandığı zaman hiçbir
Topluluk ülkesinden itiraz edilmemesi gerekmektedir. Topluluk üyesi ülkelerden herhangi birinin
itiraz etmesi ve itirazın kabul edilmesi halinde, Topluluk Marka Tescili gerçekleşmeyecektir. Bu
durumda, itiraz etmeyen ülkelere ulusal nitelikli bir başvuru yapılarak ulusal marka tescilleri
sağlanması olanağı söz konusudur.
Türkiye, Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması üyesi olduğu için, Türk
Vatandaşları da bu olanaktan yararlanabilmektedir. Avrupa Birliği ülkelerinde markaları tescilli olan
Türk Vatandaşları, Topluluk Markası tescilini talep ederken, bu ülkelerdeki mevcut ulusal tescillerinin
kıdemini (seniority) talep edebileceklerdir.
ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ
Türkiye, Markaların Uluslararası tesciline olanak sağlayan,
Markaların Uluslararası Tescili Konusundaki Madrid Anlaşması
ile ilgili Protokole (Madrid Protokolü) 1 Ocak 1999 tarihinden
itibaren katılmıştır. Madrid Protokolü 68 ülke tarafından
kabul edilmiştir.
Üye ülke listesi için bakınız:
http://www.wipo.int/treaties/en/documents/pdf/madrid_marks.pdf
ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ
Uluslararası marka tescili işlemleri, Dünya Fikri Haklar
Örgütü (WIPO) bünyesinde yürütülmektedir. Marka,
kaynak ülke ofisi tarafından tescil edildikten ya da tescil için
başvuru yapıldıktan sonra, marka sahibi, anlaşmaya üye
ülkelerden koruma istediği ülkeleri belirler ve uluslararası
marka tescili için başvuru yapılabilir.
Bir başvuru/bir tescil/bir yenileme Bir başvuru/bir tescil/bir yenileme
Bir dil Bir dil
Üye ülkelerin tamamı için – ülke seçimi mümkün
değil
Üye ülkelerden istenilen seçilebilir
İşlem süresi belirsiz ve uzun İşlem süresi belirli ve kısa (en çok 18 ay)
Daha önceki başvuru veya tescile bağımlı değil Başvurunun dayandığı kaynak ülkedeki başvuru veya
tescile bağımlı
Bir ülkede ret edilirse başvuru tamamen
Ret ediliyor. Ret edilmeyen ülkelerde, ulusal
başvurulara dönüşebilir.
Ret edilen ülkeler dışında uluslararası tescile devam
edilmesi mümkün
Bir ülkede kullanım yeterli Her ülkenin kendi kullanım süreleri dikkate alınıyor.
Bir ülkede kullanım yeterli değil.
Başvuru başka bir başvuruya bağımlı değil Başvuru ve tescil kaynak başvuru veya tescile beş yıl
boyunca bağımlı. Kaynak başvuru veya tescil iptal
olursa, bağımlı başvuru veya tescil de iptal olur. Bu
durumda ulusal başvurulara dönüşebilir.
Topluluğa yeni ülke katılımında tescil katılan ülke için
de geçerli
Protokole yeni ülke katılımında talep gerekiyor
Topluluk Marka Tescili ve Madrid Protokolüne göre Marka Tescili Karşılaştırması
Topluluk Markası Madrid Protokolü
TİCARET UNVANI, MARKA, ALAN ADI,
COĞRAFİ İŞARET ARASINDAKİ
FARKLILIKLAR
185
M. Kaan DERİCİOĞLU
Ankara Patent Bürosu Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü
ODTÜ ve TOBB ETU Öğretim Görevlisi
TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanı
www.ankarapatent.com
www.kaandericioglu.com
kaan.dericioglu@ankarapatent.com
kaan.dericioglu@gmail.com
mkaan@metu.edu.tr
0532 614 1212

More Related Content

Similar to Fikir urunleri uzerindeki_haklar_2013

Boğaziçi Üniversitesi Seminer Sunusu
Boğaziçi Üniversitesi Seminer SunusuBoğaziçi Üniversitesi Seminer Sunusu
Boğaziçi Üniversitesi Seminer SunusuM. Kaan Dericioğlu
 
Patentle kazanmak sunumu
Patentle kazanmak sunumuPatentle kazanmak sunumu
Patentle kazanmak sunumuAli CAVUSOGLU
 
Fabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent Anlaşmaları
Fabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent AnlaşmalarıFabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent Anlaşmaları
Fabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent AnlaşmalarıMuhendis Sohbetleri
 
Canakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TL
Canakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TLCanakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TL
Canakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TLÇanakkale Onsekiz Mart University
 
Fabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent Anlasmalari
Fabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent AnlasmalariFabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent Anlasmalari
Fabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent AnlasmalariMuhendis Sohbetleri
 
Marka patent kavrami
Marka patent kavramiMarka patent kavrami
Marka patent kavramiMhmtTprdmz
 
Marka patent kavrami
Marka patent kavramiMarka patent kavrami
Marka patent kavramiMhmtTprdmz
 
Kurgu KuåÿAäÿä±
Kurgu KuåÿAäÿä±Kurgu KuåÿAäÿä±
Kurgu KuåÿAäÿä±ismail282
 

Similar to Fikir urunleri uzerindeki_haklar_2013 (17)

Boğaziçi Üniversitesi Seminer Sunusu
Boğaziçi Üniversitesi Seminer SunusuBoğaziçi Üniversitesi Seminer Sunusu
Boğaziçi Üniversitesi Seminer Sunusu
 
Patentle kazanmak sunumu
Patentle kazanmak sunumuPatentle kazanmak sunumu
Patentle kazanmak sunumu
 
Adres patent brosur
Adres patent brosurAdres patent brosur
Adres patent brosur
 
Fabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent Anlaşmaları
Fabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent AnlaşmalarıFabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent Anlaşmaları
Fabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin Önemi ve Patent Anlaşmaları
 
Ders notlari 2013
Ders notlari 2013Ders notlari 2013
Ders notlari 2013
 
MARKA PATENT GRUBU
MARKA PATENT GRUBUMARKA PATENT GRUBU
MARKA PATENT GRUBU
 
Giriş
GirişGiriş
Giriş
 
Canakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TL
Canakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TLCanakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TL
Canakkale Teknopark ve vergi avantajlari. Simdilik sadece 11 TL
 
Adres patent1
Adres patent1Adres patent1
Adres patent1
 
Adres patent
Adres patentAdres patent
Adres patent
 
Fabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent Anlasmalari
Fabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent AnlasmalariFabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent Anlasmalari
Fabrika Fizibilite Calismalarinda Patent ve Patent Anlasmalari
 
Marka patent kavrami
Marka patent kavramiMarka patent kavrami
Marka patent kavrami
 
Marka patent kavrami
Marka patent kavramiMarka patent kavrami
Marka patent kavrami
 
Patentlekazanmak
PatentlekazanmakPatentlekazanmak
Patentlekazanmak
 
Kurgu KuåÿAäÿä±
Kurgu KuåÿAäÿä±Kurgu KuåÿAäÿä±
Kurgu KuåÿAäÿä±
 
Patentle kazanmak
Patentle kazanmakPatentle kazanmak
Patentle kazanmak
 
Patentle kazanmak
Patentle kazanmakPatentle kazanmak
Patentle kazanmak
 

Fikir urunleri uzerindeki_haklar_2013

  • 1. IP INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar Fikri Haklar M. Kaan DERİCİOĞLU http://www.kaandericioglu.com kaan.dericioglu@ankarapatent.com mkaan@metu.edu.tr 2 Kasım 2013 1
  • 2. GİRİŞ Temel yapı Maddesel ve maddesel olmayan varlıklar Şirket varlık değerinde değişim İnovasyon Rekabet avantajı ve rekabet gücü Fikir ve fikir ürünleri Fikir ürünü sahibinin hakları Manevi haklar Ekonomik haklar Fikri haklar ayırımı ve belge türleri Belgesiz evrensel koruma Kültür ve Turizm Bakanlığı eser kayıt sistemi Zaman Damgası – Tasdix Fikirler nasıl korunur? Haklar ne sağlar? Fikir ürünü korunmasında ölçütler ve yasal kaynakları Fikir ürünlerinde koruma süreleri Bilgisayar Yazılımları Ticaret Sırları © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 2
  • 3. Giriş Doğa, yaşadığımız ortamı özel olarak yaratmıştır. Taş, toprak, su, deniz, orman ve bütün canlılar doğanın eserleridir. Düşünen varlık olarak insan ise, aklını kullanarak fikirler üreten tek canlıdır. «İnsan – akıl – fikir» biz insanların tümüne doğanın bağışladığı bir özelliktir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 3
  • 4. İnsan, aklını kullanarak “yeni fikirler” oluşturabilir. Benzeri özelliklerde yaratılmalarına rağmen bazı insanlar fikir ürünü üretmez. Bu olay, fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında belirgin bir fark oluşmasına yol açar. Fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında oluşan fark nedeniyle bir denge kurulması ve dolayısıyla fikir ürünü üretenlerin korunarak özendirilmesi gerektiği, 18. yüzyıldan itibaren netleşmiştir. («la propriété intellectuelle» kavramının oluşması bir örnektir) © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 4
  • 5. İnsan Akıl Fikir Ürün Sahip Haklar © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Yukarıdaki tablodaki «insan-akıl-fikir», ifade öncesi başlangıç ile ilgilidir. Fikirler ifade edildikten sonra «fikir ürünü» oluşur ve eylemin boyutu değişir. Ürünün bir «sahibi» vardır ve koruma bu aşamada başladığı için «haklar» doğar. TEMEL YAPI 5
  • 6. Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka Fikir Ürünü Sahibi Eser Sahibi Buluş Sahibi (Buluşçu) Tasarım Sahibi (Tasarımcı) Marka Sahibi Fikir Ürünü Sahibinin Hakları Eser Sahibinin Hakları Buluş Sahibinin Hakları Tasarım Sahibinin Hakları Marka Sahibinin Hakları 6 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 7. Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka İşlem Yayım Patent Tasarım Tescili Marka Tescili Hak Sahibi Yayımcı Patent Sahibi Tasarım Tescilinin Sahibi Marka Tescili Sahibi Haklar Yayımcının Hakları Patent Sahibinin Hakları Tasarım Tescili Sahibinin Hakları Marka Tescili Sahibinin Hakları 7 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 8. 8 Türkiye’de fikir ürünü sahipliğinin temel yapısına ilişkin örnekler yasal düzenlemelerde de yer almaktadır: 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda; Eser (madde 1), eser sahibi (madde 8), eser sahibinin hakları (madde 13). 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de; Patent verilerek korunacak buluşlar (madde 5), buluş sahibi (madde 8), patent istemek hakkı (madde 11), patent sahibi (madde 14, 15, 60, 62, 73, vd.), buluşu yapanın belirtilmesi (madde 15), patentten doğan hak (madde 73, 140), patentten doğan koruma kapsamı (madde 83), 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de; Tasarım (madde 3), tasarımcı (madde 13), hak sahipliği ve bedel (madde 13 -14), tasarımcı olarak belirtilmek hakkı (madde 18 ve 25) 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de; Marka (madde 2), marka sahibi ve marka tescilinden doğan haklar (madde 9). © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 9. Fikir ürünü üretenlerin korunması ile oluşturulan denge; elle tutulan, gözle görülen ve bir mülkiyet konusu olan MADDESEL VARLIKLAR’a (TANGIBLE ASSETS) ek olarak, elle tutulamayan, gözle görülemeyen ve bir hak konusu olan MADDESEL OLMAYAN VARLIKLAR (INTANGIBLE ASSETS) kavramının oluşmasını sağlamıştır. Not: «Maddi olmayan duran varlıklar» veya «gayrimaddi mal» anlamında «gayrimaddi hak» gibi terimler vergi sisteminde kullanılmaktadır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 9
  • 10. Definition of Intangible and tangible assets. Tangible assets are considered the goods of material nature they can be perceived by senses like : Row material and stocks The furniture The machines The lands The money Intangible assets are considered the goods of immaterial nature : The science of knowing what to do Our relations with the clients Our operative processes The technology of information and databases. Capacities, abilities and innovations of the employers © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. http://www.webandmacros.net/assets-Balanced-Scorecard.htm Hammaddeler ve stokları Mobilya Makineler Topraklar Para Maddesel olmayan ve maddesel varlıkların tanımı: Maddesel varlıklar duyular ile algılanan doğal maddeler gibi kabul edilir: Maddesel olmayan varlıklar maddesel olmayan nitelikteki mal olarak kabul edilir: Ne yapacağını bilmenin bilimi Müşterilerle kurulan ilişkiler İş yapış yöntemleri Bilgi ve veri tabanlarının teknolojisi İşverenlerin kapasiteleri, yetenekleri ve yenilikleri (inovasyonları) 10
  • 11. http://www.webandmacros.net/assets-Balanced-Scorecard.htm © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. ŞİRKET VARLIK DEĞERİNDE DEĞİŞİM 11
  • 12. Intangible assets are considered the goods of immaterial nature : The science of knowing what to do Our relations with the clients Our operative processes The technology of information and databases. Capacities, abilities and innovations of the employers © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Maddesel olmayan varlıkların tanımındaki bir terime dikkatlerinizi çekmek istiyorum. «innovations - inovasyonlar» Maddesel olmayan varlıklar maddesel olmayan nitelikteki mal olarak kabul edilir: Ne yapacağını bilmenin bilimi Müşterilerle kurduğumuz ilişkiler İş yapış yöntemlerimiz Bilgi ve veri tabanlarının teknolojisi İşverenlerin kapasiteleri, yetenekleri ve inovasyonları 12
  • 13. İnovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal veya hizmet), veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin veya iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir örgütsel yöntemin uygulanması olarak açıklanmaktadır. İNOVASYON © 2009 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Kaynak: OSLO KILAVUZU http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Oslo_3_TR.pdf 13
  • 14.  ne yapacağının bilinmesi,  müşterilerle iyi ilişkiler kurulması,  iş yapış yöntemleri geliştirilmesi,  bilgi ve veri tabanlarının teknolojisine sahip olunması,  kapasite ve yeteneklerin artırılması  inovasyon yapılması fikir ürünleri yaratıcılığının unsurlarındandır. 14
  • 15. The intangible assets are the most important sources of the organization that grant competitive advantages to other companies. Maddesel olmayan varlıklar, diğer şirketlere göre rekabet avantajı sağlayan eylemin en önemli kaynaklarıdır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 15
  • 16. Rekabet gücü Bir sanayi ürününün, mevcutlarla rekabet edebilmesi için, “yeni/özgün”, “kaliteli”, “çevreye zarar vermeyen”, vb. niteliklerinin yanında “ekonomik” olması da gerekmektedir. Ekonomik bir sanayi ürününü üretebilmek, ciddi bir ARGE faaliyeti gerektirir. Rakip ürünlerin mevcut özelliklerini sağlamanın yanında, yeni özelliklerin de yaratılması zorunludur. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 16
  • 17. Ulusal rekabet gücü, “Bir ülkenin, vatandaşlarının gelir düzeyini sürdürülebilir şekilde koruyarak ve arttırarak, ürettiği hizmet ve ürünlerle, serbest piyasa koşullarında, uluslararası pazarlarda satış yapabilmek düzeyi” olarak açıklanmıştır. [1] Bir şirketin rekabet gücü, şirketin müşterilerine sunduğu mal ve hizmetlerin alternatifleri karşısında tercih edilmelerinin sürekliliğini sağlayabilmek yeteneğidir. [2] [1] Prof. Dr. Nüket YETİŞ, Bilim & Teknoloji ve Rekabet Gücü, 29 Kasım 2004, İstanbul Sanayi Odası [2] Prof. Dr. Gündüz ULUSOY, Yenilik ve Rekabet, 13 Mart 2005, Teknorama, Istanbul © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 17
  • 18. Fikir ve fikir ürünleri Fikir, “henüz bir biçim verilerek ifade edilmemiş eylem” şeklinde açıklanabilir. Fikir ürünü, bir biçim verilerek ifade edilmiş ve somutlaşmış fikirlerdir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 18
  • 19. Fikirler ifade edildikten sonra oluşan fikir ürünleri, ifade edilişlerine göre, iki grupta adlandırılabilir: Birinci Grup: ----------------------------------------------- ESERLER; BULUŞLAR; ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR; ----------------------------------------------- ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI; YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ; vb. “yaratılar” –creations - ve Fikir ürünleri © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 19
  • 20. İkinci Grup: ------------------------------------ MARKALAR; TİCARET UNVANLARI; (İNTERNET) ALAN ADLARI; ------------------------------------ COĞRAFİ İŞARETLER; vb. işaretler de “Ayırt edici işaretler” –distinctive sings - olarak fikir ürünleri kapsamındadır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 20
  • 21. 21 Fikir ürünü sahibinin hakları Fikir ürünü sahibinin hakları; fikir ürününün topluma sunulması, hak sahibi olarak belirtilmek, fikir ürününde değişiklik yapılmasını önlemek gibi manevî haklar ile fikir ürününden ekonomik olarak yararlanmak amaçlı ekonomik (maddî) haklardır. Manevî haklar devir edilemez iken, ekonomik haklar devir edilebilir, kiraya (lisans) verilebilir veya ödünç verilebilir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 22. 22 Yalnız gerçek hak sahibi tarafından kullanılabilen hak türü manevî hak olarak adlandırılır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda, manevî haklar  topluma sunmak hakkı  adının belirtilmesini istemek hakkı  eserde değişiklik yapılmasını yasaklamak hakkı  eser sahibinin zilyed ve malike karşı hakları (eser sahibi ile eseri elinde bulunduran arasındaki ilişki) olarak tanımlanmaktadır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 23. 23 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK’nın 15. maddesindeki “buluşu yapanın belirtilmesi” ve 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK’nın 18. maddesindeki “tasarımcı olarak belirtilmek hakkı” manevi haklara örnektir. Örneğin, buluşu yapan kişinin belirtilmediği bir patent başvurusu için şekilsel inceleme işlemi başlatılamaz (551 sayılı KHK madde 44) © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 24. 24 Fikir ve sanat eserlerinde ekonomik (maddî) haklar 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda ekonomik haklar;  işlemek hakkı  çoğaltmak hakkı  yaymak hakkı  temsil hakkı  İşaret, ses, görüntü iletimine yarayan araçlarla kamuya iletim hakkı olarak belirtilmiştir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 25. Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka Fikir Ürünü Sahibi Eser Sahibi Buluş Sahibi (Buluşçu) Tasarım Sahibi (Tasarımcı) Marka Sahibi Fikir Ürünü Sahibinin Hakları Eser Sahibinin Hakları Buluş Sahibinin Hakları Tasarım Sahibinin Hakları Marka Sahibinin Hakları Manevî Haklar 25 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 26. Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka İşlem Yayım Patent Tasarım Tescili Marka Tescili Hak Sahibi Yayımcı Patent Sahibi Tasarım Tescilinin Sahibi Marka Tescili Sahibi Haklar Yayımcının Hakları Patent Sahibinin Hakları Tasarım Tescili Sahibinin Hakları Marka Tescili Sahibinin Hakları Ekonomik Haklar 26 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 27. Manevi Hak (Eser Sahibi): Turgut ÖZAKMAN Ekonomik Hak (Yayımcı): Bilgi Yayınevi © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 27
  • 28. FİKRİ HAKLAR - INTELLECTUAL PROPERTY SINAİ HAKLAR INDUSTRIAL PROPERTY ESER SAHİBİNİN HAKLARI ve BAĞLANTILI HAKLAR COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS FİKİR ÜRÜNÜ INTELLECTUAL PRODUCT BELGE CERTIFICATE FİKİR ÜRÜNÜ INTELLECTUAL PRODUCT BELGE CERTIFICATE BULUŞLAR INVENTIONS PATENT veya FAYDALI MODEL BELGESİ PATENT and UTILITY MODEL CERTIFICATE ESERLER WORKS YOK NONE ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR INDUSTRIAL DESIGNS ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL BELGESİ INDUSTRIAL DESIGN REGSITRATION CERTIFICATE YORUMLAR – PERFORMANCES KAYITLAR RECORDS (RADYO-TV) YAYINLAR – BROADCASTS YOK NONE MARKALAR TRADEMARKS MARKA TESCİL BELGESİ TRADE MARK REGSITRATION CERTIFICATE Hazırlayan: M. Kaan DERİCİOĞLU, http://www.wipo.int/about-ip/en/ COĞRAFİ İŞARETLER GEOGRAPHIC INDICATIONS OF SOURCE COĞRAFİ İŞARET TESCİL BELGESİ GEOGRAPHICAL REGSITRATION CERTIFICATE 28 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. FİKRİ HAKLAR AYIRIMI ve BELGE TÜRLERİ
  • 29. 29 Belgesiz evrensel koruma Yukarıdaki tabloda özellikle vurgulanan eserlerde belge olmamasıdır. Eserleri herhangi bir kurum veya kuruluşa kayıt ettirilmesi veya tescil ettirilmesi söz konusu değildir. Eserler oluşturuldukları anda doğal olarak korunur. Eserler, Edebiyat ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Bern Sözleşmesi hükümlerine göre, bu sözleşmeye üye ülkelerde de doğal olarak korunur. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 30. Eserlerin korunması toplumda kültür düzeyini artırır. 1888 Bern Sözleşmesini hazırlayan kongrenin başkanının Victor HUGO ve 1952 Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun TBMM den geçmesini sağlayan milletvekilinin Halide Edip ADIVAR olması sanatçıların yaratıcılığın korunmasına yönelik önemli katkısını göstermektedir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 30
  • 31. 31 Kültür ve Turizm Bakanlığı bir kayıt sistemi uygulamaktadır. http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=395 İSTEĞE BAĞLI KAYIT- TESCİL Eser sahibinin yani eseri meydana getiren kişi ya da kişilerin belirlenmesinde ispat kolaylığı sağlayan ve isteğe bağlı olarak yapılan bir işlemdir. Bu işlem beyana dayalı bir işlem olup hak kurucu niteliğe sahip değildir. Fikirler soyut halleriyle kayıt-tescil edilememekle birlikte ancak somutlaştırılıp şekillendirilmeleri (eser haline getirilmeleri) halinde kayıt –tescil edilmeleri mümkündür. Bilgi için bakınız: http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=390 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 32. 32 ESER NİTELİĞİNDEKİ VERİLER İÇİN ZAMAN DAMGASI - TASDİX Tasdix, bilgisayar ortamındaki verilerin elektronik olarak damgalandığı zamanı ve o tarihten itibaren üzerinde hiçbir değişiklik yapılmadığını gösteren, herhangi bir uyuşmazlıkta delil olarak gösterebilecek bir sayısal zaman damgası uygulamasıdır. Eğer mobil imza varsa, mobil imza ile yapılacak tasdix işlemi sonucunda oluşan sertifikada, işlemin kimin tarafından yapıldığına ilişkin veriler de yer alıyor. https://www.tasdix.com/DataBank.aspx © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 33. Başta fikir ve sanat eseri sahipleri olmak üzere pek çok kişi, çalışmalarının ya da fikirlerinin çalınacağından, izinsiz kullanılacağından endişe eder. Bu nedenle de zaman bilgisi elde etmek için çeşitli kurumlarda onaylatmak ya da kendi kendine iadeli taahhütlü olarak göndermek gibi yöntemleri kullanır. Tasdix bu sorunu temelden çözebilmektedir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 33
  • 34. 34 http://www.sahiplen.com/ TÜRKTRUST A.Ş ’nin teknik altyapısı ile çalışan sahiplen.com uygulaması üzerinden, her türlü eserinize zaman damgası oluşturarak, o eserin o an itibariyle var olduğunu yasal olarak kanıtlayabilirsiniz. Eser onay işlemlerinizi, dosyanızın formatı ne olursa olsun (mp3, pdf, doc, mpeg, jpeg, xls vb.), 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında, yetkili elektronik sertifika hizmet sağlayıcı (ESHS) olarak hizmet veren TÜRKTRUST'ın, yasal geçerliliği olan ürünü zaman damgası ile yaparak, eserlerinizin ilk oluşturma zamanını ispatlayabileceğiniz, kanıt niteliğinde bir sayısal zaman damgası elde edebilirsiniz. .
  • 35. 35 «sahiplen.com» sitesi üzerinden yapılan onay işlemleriyle, kişiler ürettikleri özgün eserlerinin başkaları tarafından izinsiz kullanılması halinde, eserin oluşturulma zamanını kanıtlayan zaman damgası ile yasal olarak hak iddia edebilmeleri sağlanır. Bir başka deyişle, sahiplen.com uygulaması, hangi tarih ve saat itibariyle eserinizin oluşturulduğunu yasal olarak kanıtlamanıza yardımcı olan bir hizmettir. .
  • 36. Fikirler değil, fikir ürünleri korunmaktadır. Bir biçim kazandırılmamış, ifade edilmemiş, bir ürün şeklinde biçimlenmemiş fikirler için herhangi bir koruma söz konusu değildir. Bilgi için bakınız: http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=390 FİKİRLER NASIL KORUNUR? 36 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 37. Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması eki Fikri Hakların Ticaretle Bağlantılı Yönlerine İlişkin Anlaşma’nın (TRIPS) 9/2 maddesinde ve WIPO Eser Sahibinin Hakları Andlaşması’nın (WCT) İkinci maddesinde “Eser Koruması; fikirleri, usulleri, işletme yöntemlerini ya da buna benzer matematiksel kavramları değil, İFADELERİ kapsayacaktır." denilmektedir. ------------------------------------------------------------------------------ “2. Copyright protection shall extend to expressions and not to ideas, procedures, methods of operation or mathematical concepts as such” 37 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 38. Fikirler yasal olarak korunmadığı için, fikirlerin korunması ürün oluşmadan önce açıklanmamasına bağlıdır. “fikirlerinizin korunmasını istiyorsanız kimseye söylemeyin” ifadesi en gerçekçi yaklaşımdır. 38 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 39. Fikir ürünü sahibi kendisine tanınan hak çerçevesinde; - Fikir ürününü kendisi kullanabilir. - Fikir ürününün kullanımı için başka kişilere izin verebilir veya haklarını devir edebilir.. - Fikir ürününü izinsiz kullananların önlenmesi için yasal yollara başvurabilir. 39 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. HAKLAR NE SAĞLAR?
  • 40. HER FİKİR ÜRÜNÜ KORUNUR MU? Ekli tabloda fikir ürünlerinin korunmasını sağlayan yasal düzenlemeler ile korumanın temel ölçütleri gösterilmiştir. Yasal düzenlemelerde belirtilen ölçütler öncesinde, korunacak bir fikir ürünü olması gereklidir. Örneğin, ifade edilmiş bir eser, bir buluş, bir tasarım, …. olmalıdır. Bu gerçekleşmiş ise ölçütler uygulanacaktır. 40
  • 41. Fikir ürünü korunmasında ölçütler ve yasal kaynakları FİKRİ ÜRÜNÜ Korunmanın ölçütleri Yasal düzenlemeler ESER Sahibinin özelliğini taşıması Yasada sayılan eser türleri kapsamında olması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) BULUŞ Yeni olması Sanayiye uygulanabilir olması Bir buluş basamağını içermesi (tekniğin bilinen durumunu aşması) Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK 551 ENDÜSTRİYEL TASARIM Yeni olması Ayırt edici nitelikte olması —Tasarım Haklarının Korunması Hakkında KHK 554 — FSEK [x ] — Haksız Rekabet 6762 sayılı TTK madde 56 ve devamı —Markaların Korunması Hakkında KHK 556 MARKA Ayırt edici olması Çizimle görüntülenebilmesi veya Benzer biçimde ifade edilebilmesi Baskı yoluyla yayınlanabilmesi ve çoğaltılabilmesi — Haksız Rekabet 6762 sayılı TTK madde 56 ve devamı —Markaların Korunması Hakkında KHK 556 HAKSIZ REKABET Başkasının eşyası, iş ürünü, faaliyeti ve işletmesi ile karışıklık yaratmaması (TTK 55/(1) a)4) — Haksız Rekabet 6102 sayılı TTK madde 54 ve devamı [[x]] FSEK Madde 2: “3. Bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette… endüstri, çevre ve sahne tasarım ve projeleri” ifadesi ile “teknik ve ilmi mahiyeti” eser koruması için ek koşul olarak belirlemiştir. http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/957.html 41
  • 42. FİKİR ÜRÜNÜ Koruma Süreleri ESER Eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl [x] BAĞLANTILI HAK 70 yıl BULUŞ İncelemeli patent: 20 yıl (her yıl yenileme gerekli) İncelemesiz patent: 7 yıl (her yıl yenileme gerekli) Faydalı model belgesi: 10 yıl (her yıl yenileme gerekli) ENDÜSTRİYEL TASARIM Tasarım tescili: 5x5 yıl Eser: eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl Marka tescili: yenilenebilir 10 yıl Haksız rekabet: süre yok MARKA Yenilenebilir 10 yıl [[x]] WIPO, ölümden sonraki bu süreyi 50 yıl olarak önermekte ve bazı ülkelerde bu öneri uygulanmaktadır. FİKİR ÜRÜNLERİNDE KORUMA SÜRELERİ 42
  • 43. Yukarıdaki listede yer almayan ve bilgi toplumunun önemli unsurlarından olan “bilgisayar yazılımları”, söz konusu fikir ürünlerinden “ESERLER” içinde yorumlanmaktadır. Bilgisayar yazılımları, teknik özellik içermedikleri ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütünü taşımadıkları gerekçeleriyle “buluş ve patent” konusu dışında kabul edilmiştir. (*) (*) WTO-TRIPS: Article 10 Computer Programs and Compilations of Data 1. Computer programs, whether in source or object code, shall be protected as literary works under the Berne Convention (1971). WTO TRIPS 10 BİLGİSAYAR YAZILIMLARI 43 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 44. Birleşik Devletlerde ve Avrupa Patenti Sistemi’nde bilgisayar yazılımlarına, bazı özel durumlarda, patent verildiği bilinmektedir. Ancak patent başvurusunun genellikle “Apparatus for ……” vb., olarak sunulduğu da görülmüştür. Bunun anlamı, “…… için cihaz” konusunda patent talep edilmektedir. BİLGİSAYAR YAZILIMLARI ve PATENT 44 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 45. US 2001/0011244 A1 sayılı Birleşik Devletler patent başvurusu örneğinde, “Pamuk Alışveriş Forumu” başlığı ile açıklanan bir buluş, patent başvurusunda “Bu buluş, ham pamuk ticaretini kolaylaştıran yeni bir veri işleme aparatı ile ilgilidir” olarak sunulmuştur. (This invention relates to novel data processing apparatus which facilitates the trading of raw cotton) Kaynak: http://v3.espacenet.com/publicationDetails/biblio?KC=A1&date=2 0010802&NR=2001011244A1&DB=EPODOC&locale=en_EP&CC=U S&FT=D BİLGİSAYAR YAZILIMLARI ve PATENT 45 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 46. Eser koruması, yazılımın izinsiz çoğaltılması, yayını, topluma sunulması, işlenmesi, kamuya iletimi konularında münhasır bir hak sağlar. Yazılım sahipleri, yazılımı kullanmak isteyenlere, yazılımın belirlenen sayıda kullanımı için izin verir. Bu özgün ürünün izinsiz kullanımları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre önlenebilir. ESER ve PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK 46 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 47. Patent ile korumada ise, patent tarifnamesinde açıklanan ve istemlerinde kapsamı belirlenen buluşun izinsiz kullanılmasında münhasır hak söz konusudur. Patent sahibi, patent metninde açıklanan buluşa ilişkin usul veya ürün için lisans (kullanım izni) verir. Burada eserlerde olduğu gibi üretilmiş özgün bir ürün henüz oluşmamış olabilir. Patent metnine göre lisans alan usulü kullanır veya ürünü üretir. Patent konusu buluşun izinsiz kullanımı, ilgili yasal düzenleme (551 sayılı KHK) hükümlerine göre önlenebilir. ESER ve PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK 47 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 48. Bir üründen veya yöntemden en verimli ve kolay biçimde yararlanabilmek için oluşturulan o konudaki deneyime ve uygulamaya dayalı, genellikle gizli olmakla birlikte, böyle bir nitelik taşıması zorunlu olmayan ve bir patent ile korunmayan, teknik bilgi birikimi olarak açıklanabilen Ticaret Sırları önemli bir hak konusunu oluşturur. WTO-TRIPS metni bu konuyu “açıklanmamış bilgilerin korunması” başlığı altında Bölüm 7 de vermektedir. Madde 39’da Paris Sözleşmesi 10bis maddedeki “Haksız Rekabetin Korunması” kaynak gösterilmektedir. WTO TRIPS 39 (http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/27-trips_04d_e.htm#7) TİCARET SIRLARI 48 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 49. Patent olayında kişiler geliştirdikleri buluşu topluma açıklamalarının karşılığında kendilerine verilen patent ile korunurken, ticaret sırlarında bilgi gizli kaldığı sürece korunur. Uluslararası üne sahip bir içeceğin üretim yöntemi bu konuya örnek olarak verilebilir. 1890’lı yıllarda üretilen ve günümüze kadar üretim yöntemi gizli tutulabilen bu içecek, üreticisinin gizli tutabilmek konusundaki başarısı için, iyi bir örnektir. TİCARET SIRLARI VE PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK 49 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 51. PATENT SİSTEMİ Ürün/buluş ilişkisi Üründeki unsurların gruplandırılması Buluş ve buluş örnekleri Teknik özellik Bilgisayarda teknik özellik Patent Ürün patenti – usul patenti Ürün patenti örneği Usul patenti örneği Ölçütler Tekniğin bilinen durumu ve yenilik Tekniğin bilinen durumunun aşılması (Buluş basamağı) Sanayiye uygulanabilirlik Uluslararası ön inceleme raporu örneği Yenilik ölçütü örneği Yeni olmayan buluş örneği Başvuru öncesi açıklamalar (Grace perıod – hoşgörü süresi) Buluş basamağı ölçütü Buluş basamağı ölçütü örneği İnceleme raporu patent verilebilirlik örneği Sanayiye uygulanabilirlik Sanayiye uygulanabilirlik örneği Buluşun bütünlüğü ve örneği Açıklık ve yeterlilik Açıklık yok örneği Gerçek buluşçu olmak Online patent veri tabanları Patent ön araştırması
  • 53. Üründeki her bir teknik sorunu çözen yenilik buluş olarak kabul edilebilir. Bir ürünü oluşturan unsur sayısı gibi, bir üründe birden çok sayıda buluş bulunabilir. Bu durumda üründeki her bir buluşun ayrı korunması ve her buluş için ayrı patent başvurusu yapılması gerekecektir. Ürün/Buluş İlişkisi © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 54. Üründeki unsurların gruplandırılması Sonuç olarak üründeki unsurların niteliklerine göre gruplandırılması yapılabilir:  Ürün için teknik zorunluluk olan unsurlar  Başkaları tarafından geliştirilmiş, patent koruması olan unsurlar  Başkaları tarafından geliştirilmiş patent koruması olmayan unsurlar  ARGE veya ÜRGE faaliyeti sürecinde geliştirilen yenilik içeren unsurlar © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 55. Patent sistemi 4 üncü seçenekte söz konusudur. Patent koruması talep edilmeden önce, üründeki buluş sayısının saptanması için; teknik sorunların çözümünü sağlayan yeniliklerin listesinin çıkarılması ve her bir buluş için ayrı buluş tanımı yapılması gerekecektir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 56. Buluşun tanımı genellikle yapılmaz. Buluş kavramına sınır getirmemek amacıyla, tanım yerine yorum tercih edilmiştir. “Buluş, teknik bir sorunu ortaya koyar ve teknik çözüm yolunu gösterir” yorumu, anlaşılır yorum örneklerinden biri olarak verilebilir. Buluş ve Buluş Örnekleri © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 57. BULUŞ ÖRNEKLERİ Patent verilmiş buluş örnekleri, buluş kavramının anlaşılması için kaynak oluşturmaktadır.
  • 58. Ayakkabı topuğuna açılan bir kanal ile yaklaşık 45 derece açılı olarak ayakta durulabilmektedir. http://worldwide.espacenet.com/ adresinde Smart Search bölümüne US5255452 yazılarak tam metne ulaşılabilir. Buluşun başlığı: yerçekimi yanılsaması oluşturmak için yöntem ve araçlar. [*] US Patent No. 5255452 – 26.10.1993
  • 59. US Patent No. 5255452 – 26.10.1993 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Yerçekimine karşı açılı durabilmek için giyilecek ayakkabı çok önemlidir.
  • 60. Yerçekimine karşı açılı durabilmek için bilek kısmı desteklenmiş ayakkabı geliştirilmiştir.
  • 61. Yerdeki vidaya takılacak topuk yapısı yükü taşıyacak nitelikte yapılmıştır.
  • 63. MICHAEL J. JACKSON AÇILI DURUŞ AYAKKABISININ BULUŞÇULARINDAN BİRİ © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 64. TIRAŞ MAKİNESİ ÖRNEKLERİ 3,5 milyar erkeğin %10 kadarının her gün tıraş olduğu düşünülürse her gün 350 milyon tıraş makinesine ihtiyaç olacaktır. Bu kadar büyük bir ihtiyaç için ilk çağlarda başlayan buluş faaliyeti günümüzde de sürmektedir.
  • 65. İLK ÇAĞIN TIRAŞ BIÇAKLARI
  • 67. Tıraş olayındaki buluş faaliyetinin örnekleri Elektrikli tıraş makineleri bu olay çeşitlendirmiştir.
  • 68. http://appft1.uspto.gov/netahtml/PTO/search-bool.html Gillette şirketinin 1904 yılında başlayan buluş faaliyeti günümüzde de sürmektedir. Birleşik Devletler Patent ve Marka Ofisi’nde yapılan araştırmada 1382 kayıt bulunmuştur. Buluş faaliyeti 2013 yılında da sürmektedir.
  • 70. 1996 - QUIK SHAVE™ RAZOR, Mc NINCH obtains a U.S. Patent No. 5,426,853 dated June 27, 1995 Tıraş bıçağı bilinen bir buluş ve ürün olduğu halde, bir tıraş aletinde hareketli iki bıçak kullanılması, yeni bir buluş örneği olarak Birleşik Devletlerde patent almıştır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. İKİ BIÇAKLI TIRAŞ MAKİNESİ
  • 71. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Patent No. 5,426,853 dated June 27, 1995 http://worldwide.espacenet.com/ adresinde Smart Search bölümüne «US5426853» yazılarak tam metne ulaşılabilir. TIRAŞ BIÇAĞI PATENTİ
  • 72. İKİ BIÇAKLI TIRAŞ MAKİNESİ 5,426,853 sayılı patentin konusu buluş özel bir kullanım alanı bulmuştur.
  • 73. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. ÜÇ BOYUTLU HOLOGRAM
  • 74. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 3D HOLOGRAM MAKER ÜÇ BOYUTLU HOLOGRAM http://www.optigone.com/ İki çukur aynanın birbiri üzerine kapatılması ile oluşturulan hologram yapıcı, alt aynadaki cismi aynaların dışına yansıtarak cismin dışarıda görünmesini sağlamaktadır.
  • 76. Buluşun patent verilerek korunması açısından teknik sorun, teknik çözüm yorumlarından şu sonuç çıkarılabilir: “Bir buluşun patentle korunabilmesi için teknik bir özelliğinin olması ön koşuldur” Teknik: •Bir bilim, bir meslek dalında kullanılan yöntemlerin tümü •Fizik, kimya, matematik gibi bilimlerden elde edilen verileri iş ve yapım alanında uygulamak. (TDK, Türkçe Sözlük) Teknik özellik
  • 77. Teknik özellik Teneke kutunun üst kısmına (1) bastırıldığı zaman kapak açılmakta ve kenarlarına (2) bastırıldığı zaman kapak kapanmaktadır. Burada buluş üst kapak kenarındaki açıklıklardır. Bu şeker kutusu bir teknik özellik örneği içermektedir. 1 2 2
  • 78. Avrupa Patent Ofisi, bir bilgisayar ekranında bir pencere açıldıktan sonra yeni açılan pencerelerin bir önceki pencereler ile çakışmamasını sağlayan bilgisayar yazılımını buluş olmadığı gerekçesiyle patent verilemez olarak kabul etmiş, ancak Genişletilmiş Temyiz Kurulu, pencerelerin üst üste çakışmamasının sağlanmasını teknik bir özellik olarak kabul ederek patent verilmesine karar vermiştir. (Kaynak:http://legal.european-patent-office.org/dg3/pdf/t970935eu1.pdf ) Bilgisayarda Teknik özellik
  • 79.
  • 80. Patent, tarım dâhil sanayinin her hangi bir alanında uygulanabilen YENİ BULUŞLARA verilen bir belgenin adıdır. 20 yıl koruma sağlar. Patent verilmesi felsefesinin temeli, buluş yapan kişiye, buluşunu topluma açıklaması karşılığında, buluşu üzerinde belirli bir süre için “kişiye özel hak” tanınmasına dayanır. Bu hak buluş yapana verilen Patent ile tanınır. [Uluslararası alanda bu konu için, münhasır hak anlamında “exclusive right” terimi kullanılmaktadır.] PATENT
  • 81. Ürün patenti – usul patenti Eğer buluş; bir ürün ile ilgisi ise “ürün patenti – product patent”, bir usul ile ilgili ise “usul patenti – process patent” olarak adlandırılır.
  • 82. Bir başka patent örneği olarak 1971 yılında Birleşik Devletlerde verilen US 3,630,430 sayılı Kızarmış Patates Kutusu patentidir. [*] Ürün Patenti Örneği Şekil 2 deki oklar yönünde parmaklarla bastırıldığı zaman alt yüzey içe doğru hareket ederek kilitlenmekte ve düz bir yüzeyde durabilen kutu (Şekil 3 ve 4) oluşmaktadır. Patent No.US3630430 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 83. [*]
  • 84. Usul Patenti Örneği Üzerine kanal açılmış iki parça tahtanın kanallarına grafik döküldükten sonra iki tahta birleştiriliyor ve daha sonra kesilerek kalemler üretiliyor. Bu bir usul patenti örneğidir.
  • 85.
  • 86.
  • 87. HER BULUŞ İDDİASINA PATENT VERİLMİYOR
  • 88. Buluşun patent verilerek korunması için, gerekli ölçütlerin değerlendirilmesinden önce, bir buluşun varlığı gereklidir. Eğer bir buluş söz konusu ise, bu buluşun; “yeni”, “sanayiye uygulanabilir” ve “bir buluş basamağı içerir” olup olmadığı, bu üç ölçüt açısından incelenecektir. ÖLÇÜTLER
  • 89. TEKNİĞİN BİLİNEN DURUMU VE YENİLİK Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur. Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir.
  • 90. Tekniğin bilinen durumunun aşılması (Buluş basamağı) Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir. Sanayiye uygulanabilirlik Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
  • 91. Uluslararası ön inceleme raporu örneği Raporda 1 ila 6 sayılı tüm istemlerin yeni, bir buluş basamağı içerir ve sanayiye uygulanabilir olduğu «YES» ifadesi ile belirtiliyor. Bu rapor buluş iddiasına patent verileceği anlamındadır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 92. Arçelik Kahve Makinası ile ilgili aşağıdaki örnek, yeni olan bir buluş iddiasına ilişkindir. Patent Ofisi tarafından düzenlenen araştırma raporunda Kategori A da olan iki doküman belirtilmiş ve X veya Y kategorilerinde doküman belirtilmemiştir. Araştırma raporu bu buluş iddiasını patent verilebilir bulmuştur. Kategori A Tekniğin bilinen genel durumunu tanımlayan, patent istenen buluşla özel bir ilgisi bulunduğu düşünülmeyen belge. Yenilik ölçütü örneği © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 93. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 94. Aşağıdaki örnek, yeni olmayan bir buluş iddiasına ilişkindir. Buluş iddiası bir ayıraçla bölünmüş ve iki tarafına açacak yerleştirilmiş bir içecek kutusudur. Patent Ofisi tarafından düzenlenen araştırma raporunda X kategorisinde dokümanlar belirtilmiştir. Özellikle GB 2127376 A sayılı patent başvurusu karşısında, buluş iddiasının yeni olmadığı net bir şekilde anlaşılmaktadır. Başvuru yılı olan 1996 dan 13 yıl önce aynı buluş için başkası tarafından başvuru yapılmıştır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. İngiltere’den örnek patent başvurusu ve araştırma raporu
  • 95. YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Bu patent başvurusu örneği yeni bir buluşu içermemesi rağmen, resimlerin elle çizilebileceği için örnektir. Resimlerin anlaşılır olması yeterlidir.
  • 96. YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ Kategori X Özel bir ilgisi bulunan belge. Belge tek başına ele alındığında, patent başvurusu yapılan buluşun yeni olduğu veya bir buluş basamağı içerdiği kabul edilemez. Bir önceki sayfadaki buluş örneği için düzenlenen araştırma raporu buluşun yeni veya bir buluş basağı İçermediğini göstermektedir. Her raporda belirtilen dokümanların rapor ekinde verilmesi gerekir. (Bir sonraki sayfaya bakınız)
  • 97. Yenilik açısından X kategorisinde referans gösterilen Birleşik Krallık Patent Başvurusu Bu patent başvurusu önceki sayfadaki buluş iddiasının yeni olmadığının kanıtıdır. YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ REFERANSI © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 98. GB2204554 (A) ― 1988-11-16 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Bu patent başvurusu söz konusu buluş iddiasının yeni olmadığının bir başka kanıtıdır.
  • 99.
  • 100. BAŞVURU ÖNCESİ AÇIKLAMALAR Patent Başvuru tarihinden önce; “yazılı”, “sözlü” veya “bir başka biçimde” açıklanan buluşlarda, yenilik ölçütü açısından sorun yaşanacak ve patent alınması zorlaşacaktır. Bu olayın istisnası Türkiye’de uygulanmaktadır. Açıklama tarihinden başlayan ONİKİ AY içinde patent başvurusu yapılırsa, bu açıklamalar buluşun yeniliğini etkilemez. (GRACE PERIOD – HOŞGÖRÜ SÜRESİ) Avrupa Patenti sisteminde ve diğer ülkelerde ise, açıklamalar buluş sahibi dışındaki, açıklamaması gereken kişiler tarafından yapılırsa, ALTI AYLIK bir süre uygulanmaktadır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 101. WO2006126974A1 http://v3.espacenet.com/publicationDetails/biblio?adjacent=true&KC= A1&date=20061130&NR=2006126974A1&DB=EPODOC&locale=en_EP& CC=WO&FT=D Bu örnekte, patent başvurusu tarihinden önce aynı konuda yayınlanan bir makale X kategorisinde önceki doküman olarak gösterilmiştir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 102. Uluslararası Araştırma Raporu Yayın Tarihi 21-23.04.2004 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 103. Uluslararası Araştırma Raporu Yayın Tarihi 04.11.2004 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 104. Yukarıdaki örnekten genel anlamda çıkarılacak sonuç, patent başvurusu yapıldığı tarihten önce buluşa ilişkin toplumca erişilebilir açıklama veya yayın yapılmamasıdır. Uluslararası patent başvuru tarihi 11.04.2005 olduğu halde her iki yayının tarihleri 21.04.2004 ve 04.11.2004 olduğu için, raporda yenilik açısından risk oluşmuştur. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 105. Buluşun, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikâr bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş olması, buluş basamağı olarak açıklanmaktadır. Kategori Y Özel bir ilgisi bulunan belge. Belgenin bir veya daha çok bu gibi diğer belgeler ile birleştirildiği ve söz konusu birleşimin teknikte uzman bir kişi için aşikar olduğu durumda, patent başvurusu yapılan buluşun bir buluş basamağı içerdiği kabul edilemez. Buluş basamağı ölçütü © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 106. İkinci sıradaki örnekte görülen silgide uçlar değişebilmektedir. Patent başvuru için sorgu yapıldığında; bu tür bir silgi var mıdır? Bu silgi birden çok üretilebilir mi? sorularının yanıtı “evet” olduğu halde, birinci sıradaki örnekteki kurşun kalem ile karşılaştırıldığında, bu kalemdeki teknik özellik burada kolayca uygulanabileceği için, “buluş basamağı” yoktur ve patent verilemez niteliktedir. Buluş basamağı ölçütü örneği © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 108. Buluşun, sanayide üretilebilir veya kullanılabilir (tekrar edilebilir) nitelikte olması Sanayiye uygulanabilirlik © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 109. Buzluk © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Buz oluşturmak için çeşitli kaplar kullanılmaktadır.
  • 110. http://worldwide.espacenet.com/searchResults?NUM=US552701 2&DB=EPODOC&locale=en_EP&ST=number&compact=false Sanayiye uygulanabilirlik örneği © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Plastik kapa su doldurulduktan sonra ağız kısmı bağlanıp dondurucuya konulduğunda su donarak küçük buz kalıpları oluşmaktadır. Bir kez kullanabilen bu örnek patent almış uygulanabilir pratik bir buz kabıdır.
  • 111. Patent başvurusu yalnız bir buluşu kapsayacaktır. Bu ölçüt veya kural “buluşun bütünlüğü” – unity of invention – olarak açıklanır. EP1757914A3 Bu örnekte, üç buluş olduğu gerekçesiyle buluş bütünlüğü olmadığı belirtiliyor. Bu durumda ikinci ve üçüncü buluşlar için ayrı başvurular yapılması gerekecektir. Yeni başvuruların tarihi ilk başvurunun tarihi olarak kabul edileceği için hak kaybı söz konusu olmayacaktır. Buluşun bütünlüğü ve örneği © 2013 Ankara Patent | Tüm akları Saklıdır.
  • 112. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 113. Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde başvuruda yeterince açık ve tam tanımlanacaktır. KHK 511 TARİFNAMENİN AÇIKLIĞI MADDE 46 - Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman olan bir kişi tarafından buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte açık ve yeterli yazılır. EPC Article 83 Disclosure of the invention The European patent application must disclose the invention in a manner sufficiently clear and complete for it to be carried out by a person skilled in the art. Açıklık ve yeterlilik © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 114. Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde başvuruda açık ve net tanımlanacaktır. WO2006041418A1 Bu uluslararası patent başvurusuna ilişkin olarak düzenlenen uluslararası araştırma raporunun 3. sayfasında «it is not clear» ifadesi kullanılmıştır. Açıklık ve yeterlilik © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 116. Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde başvuruda açık ve yeterli tanımlanacaktır. US5527012_BUZTORBASI Bu Birleşik Devletler Patenti, plastik buz parçalarının doldurulduğu bir kaptan söz edilmektedir. Basit gibi algılanan bu buluş, 36 sayfada, çok ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Açıklık ve yeterlilik örneği © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 117. Açıklık ve yeterlilik örneği © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 118. Patent verilmesini isteyen gerçek buluşçu olacaktır. Eğer başvuruyu yapan buluşu yapan değilse, buluşu yapan gerçek buluşçunun adı belirtilecektir. Ayrıca bu hakkın nasıl elde edildiği açıklanacaktır. Gerçek buluşçu olmak © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 119. Online patent veri tabanları http://worldwide.espacenet.com Avrupa Patent Ofisi http://www.uspto.gov/patft/index.html Birleşik Devletler Patent ve Marka Ofisi http://tr.espacenet.com/ esp@cenet'in Türkçe arayüzü http://online.tpe.gov.tr/ Türk Patent Enstitüsü veri tabanı http://www.wipo.int/pctdb/en/ WIPO (Dünya Fikri Haklar Örgütü) http://www.google.com/patents Online patent araştırması http://brevets-patents.ic.gc.ca/opic-cipo/cpd/eng/introduction.html Kanada Fikri Haklar Ofisi veri tabanı © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Bu veri tabanlarında yayınlanmış patent başvurularına ve verilmiş patentlere ulaşılabilmektedir.
  • 120. Önceki tarihli patent başvuruları ve verilmiş patentlerin bilgilerine ulaşmak için yapılacak araştırmalarda; anahtar sözcük veya sözcükler; başvuru sahibi; buluş sahibi; başvuru, yayın ve rüçhan tarihi; IPC kullanılabilir. Anahtar sözcüklerin seçimi konusunda bir standart yoktur. Buluş veya başvuru sahipleri farklı sözcükler kullanabilir. IPC veya CPC sınıflandırmaları birer standart niteliğinde olduğu için buluş, anahtar sözcüklerin farklı kullanımında da aynı sınıfa kayıt edilir. Patent ön araştırması © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 121. ULUSAL BAŞVURU /TR VEYA BİR BAŞKA ÜLKE ULUSLARARASI BAŞVURU (PCT SİSTEMİ) Rüçhan Hakkı Süresi 12 AY Patent koruması için yapılan başvuru yalnız ilgili ülkede koruma sağlar. BÖLGESEL BAŞVURU / AVRUPA PATENTİ BAŞVURUSU PATENT BAŞVURU SİSTEMLERİ © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Üç temel başvuru sistemi bulunmaktadır. Bunlar arasında geçiş söz konusudur.
  • 122. Kısa Adı Adı (EN) Adı (TR) Ülke sayısı PCT Patent Cooperation Treaty Patent İşbirliği Andlaşması (Uluslararası Patent Başvurusu) 148 EPC European Patent Convention Avrupa Patenti Sözleşmesi 38 EAPC Eurasian Patent Convention Avrasya Patenti Sözleşmesi 9 UPP Unitary Patent Protection Uniter Patent Koruması (Taslak) 25 (İspanya ve İtalya dışındaki Avrupa Birliği Ülkeleri) ARIPO African Regional Intellectual Property Organization Afrika Bölgesel Fikri Haklar Örgütü 17 OAPI African Intellectual Property Organization Afrika Fikri Haklar Örgütü 16 GCC Gulf Cooperation Council Patent Office Körfez İşbirliği Konseyi Patent Ofisi 6 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. Başvuru sistemleri ve üye ülke sayıları
  • 123. Ulusal patent başvurusu TPE 15 ay Araştırma Raporu Y A Y I N 18 Ay Araştırma Raporu Yayın İnceleme Belge Kararı İtiraz Başvuru © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır. 21 ay 30 ay 6 ay
  • 124. Uluslararası Patent Başvurusu PCT 12 16 18 22 28 30 İ lk b a ş v u r u PCT Araştırma Raporu + “Written opinion” Yazılı Görüş Y A Y I N İnceleme Raporu Ülke Aşaması TR İnceleme Talebi Tekniğin bilinen durumuna ilişkin Buluşun patentlenebilirliğine ilişkin © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 125. Avrupa Patent Başvurusu EP 18 EP Başvurusu Araştırma Raporu Araştırma Raporu Yayın Patent Yayın+ 3 ay İtiraz İnceleme Araştırma Raporu Yayın+ 6 ay 12 ay(+-4) 9 ay © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 126. ŞEKLİ İNCELEME(54) ARAŞTIRMA RAPORU (57) YAYIN (55 ve 57) FAYDALI MODEL BELGESİ Başvurusu (159) GÖRÜŞ BİLDİRME (6 AY) (60/1) ŞEKLİ İNCELEME (160) SİSTEM TERCİHİ (59) YAYIN (160/4) İTİRAZ (3 AY) (161) KRİTER YENİLİK SANAYİYE UYGULANMA (154) İNCELEMESİZ PATENT SİSTEMİ (60) BELGE (162) FAYDALI MODEL BELGESİ (10 YIL) İNCELEMELİ PATENT SİSTEMİ (62) BELGE (60/5) İNCELEMESİZ PATENT (7 YIL) İTİRAZ (6 AY) (62/2) ESAS İNCELEME (62/5) KRİTER YENİLİK SANAYİYE UYGULANMA BULUŞ BASAMAĞI(7, 9 ,10) BULUŞ İNCELEMELİ PATENT (20 YIL) PATENT BAŞVURUSU(54) TÜRKİYE’DEKİ UYGULAMA ŞEMASI Patent ve faydalı model başvuruları belirli aşamalarda değiştirilebilir.
  • 127. Patent applications worldwide doubled from approximately 1.05 million in 1995 to around 2.14 million by 2011. The total numbers of patents granted worldwide have recorded uninterrupted growth since 2001 (Figure A.1.2.1). In 2011, grants worldwide approached the one million mark, with 606,800 resident and 390,000 non-resident grants. (996,800) 2011 YILI PATENT BAŞVURU VE VERİLEN PATENT SAYILARI 2011 yılında dünya çapında toplan 2,140,000 patent başvurusu yapılmış ve aynı yıl 996,800 patent verilmiştir.
  • 130. WIPO Dünya Fikri Haklar Örgütü tarafından açıklanan Türkiye Profili
  • 131. Türk Patent Enstitüsü tarafından yayınlanan istatistikler
  • 132. Türk Patent Enstitüsü tarafından yayınlanan istatistikler WIPO tarafından açıklanan sayılar ile TPE tarafından açıklanan sayılar farklıdır.
  • 134. İkinci sıradaki örnekte görülen silgide uçlar değişebilmektedir. Patent başvuru için sorgu yapıldığında; Bu tür bir silgi var mıdır? Bu silgi birden çok üretilebilir mi? sorularının yanıtı “evet” olduğu halde, birinci sıradaki örnekteki kurşun kalem ile karşılaştırıldığında , bu kalemdeki teknik özellik burada kolayca uygulanabileceği için, “buluş basamağı” yoktur ve patent verilemez niteliktedir. Ancak, “buluş basamağı” ölçütü Faydalı Model sisteminde olmadığı için Faydalı Model Belgesi verilebilecektir. FAYDALI MODEL 134 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 135. İkinci sıradaki örnekte görülen silgide uçlar değişebilmektedir. Patent başvuru için sorgu yapıldığında; Bu tür bir silgi var mıdır? Bu silgi birden çok üretilebilir mi? sorularının yanıtı “evet” olduğu halde, birinci sıradaki örnekteki kurşun kalem ile karşılaştırıldığında , bu kalemdeki teknik özellik burada kolayca uygulanabileceği için, “buluş basamağı” yoktur ve patent verilemez niteliktedir. Ancak, “buluş basamağı” ölçütü Faydalı Model sisteminde olmadığı için Faydalı Model Belgesi verilebilecektir. Buluş basamağı ölçütü örneği 135 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
  • 137. Endüstriyel tasarımlar Tasarım tescilinin önemi ve tescilli tasarımın avantajı Endüstriyel tasarım koruma şeması Tasarım ön araştırması Endüstriyel tasarım örnekleri Çoklu tasarım tescili örneği Koruma sistemleri
  • 138. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR - TANIM 138 Bir ürünün üç boyutlu şekli veya bu şeklin bir parçası ile ürün üzerindeki iki boyutlu süslemeler “tasarım” kavramı içinde değerlendirilmektedir.
  • 139. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR 139 Tasarım Tescilinin Önemi ve Tescilli Tasarımın Avantajı Tasarımlar birden çok yasal düzenlemeden yararlanarak korunabilir. Ancak tasarımların tescil edilerek belgeli bir sistemde korunması, tasarım tescilinin önemini artırmıştır. Tescilli tasarımlar beyan sistemine göre tasarımcı olduğunu beyan eden kişi adına tescil edilerek ilgili bültende yayımlanır. Üçüncü kişiler tasarım tesciline karşı yayım tarihinden itibaren altı ay içinde yenilik ve ayırt edicilik ölçütleri açısından itiraz edebilir. Bir denetim sisteminden geçilmesi ve kamuya açıklanması nedeniyle tasarım tescilleri, tescilsiz koruma sistemlerine göre daha avantajlıdır.
  • 140. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR 140 DIKKAT! "SAHIBININ OZELLIGINI TASIYAN FIKIR ve SANAT URUNU" OLMALI KANITLAMASORUNU VAR. KORUMA FIKIR VE SANAT ESERI 5846 SAYILI KANUN FIKIR GORSEL IFADE DIKKAT! YENI VE AYIRTEDICI NITELIKTE OLANLAR KORUNUR KORUMA TESCIL 554 SAYILI KHK UYGULAMA FIKIR GORSEL IFADE DIKKAT! ÜRÜN PAZARDAOLMALIDIR KORUMA HAKSIZ REKABET 6102 SAYILI KANUN KULLANIM UYGULAMA FIKIR GORSEL IFADE DIKKAT! ÇIZIMLE GÖRÜNTÜLENEBILEN BASKI YOLUYLA YAYINLANABILEN VE ÇOGALTILABILEN KORUNUR KORUMA MARKATESCILI 556 SAYILI KHK KULLANIM UYGULAMA FIKIR GORSEL IFADE ÖZGÜN TASARIMKORUMASI
  • 141. ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR 141 Tasarım Ön Araştırması Türkiye’deki Tasarım Tescillerinde Araştırma Tescilli tasarımlar bir veri tabanına kayıt edilerek online araştırılabilir duruma getirilmiştir. Bu veri tabanlarında tescil edilmiş tasarımları izlemek ve bunlar hakkında bilgi almak mümkündür. http://online.turkpatent.gov.tr/ veya http://portal.ankarapatent.com /db.php?db=tm Uluslararası Tasarım Tescillerinde Araştırma Uluslar arası tasarım tescilleri konusundaki araştırmalar, aşağıdaki veri tabanlarında yapılabilmektedir: http://www.wipo.int/ipdl/en/ http://www.wipo.int/ipdl/en/se arch/hague/search-struct.jsp http://www.wipo.int/ipdl/en/se arch/hague/search-simp.jsp Topluluk Tasarım Tescillerinde Araştırma Topluluk tasarım tescilleri konusundaki araştırmalar, aşağıdaki veri tabanlarında yapılabilmektedir: http://oami.europa.eu/RCDOnli ne/RequestManager
  • 145. 145 Koruma Sistemleri Ulusal Tasarım Tescili Bölgesel Tasarım Tescili Uluslar-Üstü Tasarım Tescili Uluslararası Tasarım Tescili
  • 147. Markalar Marka türleri Tanımlayıcılar Sloganlar Marka örnekleri Marka tescilinde ambalaj örneği Taklit ambalaj örneği Markanın oluşturulması Marka ön araştırması Markanın önemi Markanın işlevleri Markanın korunması Koruma sistemleri Yurtdışı marka tescili
  • 148. MARKA BİR İŞLETMENİN PARMAK İZİDİR
  • 149. MARKA • MARKA, benzer malları veya hizmetleri başkalarının mal veya hizmetlerinden ayırt etmek için kullanılan AYIRT EDİCİ İŞARETTİR • Marka, yasal düzenlemelerde genellikle tanımlanmaz. 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (Madde 5) ve Topluluk Marka Tüzüğü’nde (Madde 4) “Markayı oluşturacak işaretler” olarak belirtilmiştir. • Marka, bir işletmenin mal veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajlarının gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretten oluşabilir.”
  • 150. Ortak marka, üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan işarettir. Ortak marka gruptaki işletmelerin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeğe yarar. TARİŞ ortak marka için bir örnektir. ÖRNEK: TARİŞ, FİSKOBİRLİK, ÇUKOBİRLİK, BİRYAĞ MARKA TÜRLERİ Üretilen veya satışa çıkarılan her türlü malı ayırt etmek için kullanılan işaretler Ticaret Markası (Trade Mark) Örneğin, buzdolabı, sabun, dolma kalem, otomobil, gazete, bilgisayar gibi çeşitli sanayi ürünlerinin ve ambalajlarının üzerinde kullanılan tanıtıcı işaret TİCARET MARKASI'dır. ÖRNEK: ARÇELİK, AIRBUS, BOING Ticaret Markası Sunulan hizmetleri ayırt etmek için kullanılan işaretler Hizmet Markası (Service Mark) olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, bankacılık, sigortacılık, reklamcılık, seyahat düzenleme hizmetleri gibi, bir ürünün satışı yerine, bir hizmeti sunanlar tarafından kullanılan işaretler HİZMET MARKASI 'dır. ÖRNEK : ARÇELİK, THY, PEGASUS, ANADOLUJET, ATLASJET, SUN EXPRESS Hizmet Markası Ortak Marka Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeğe yarayan işarettir. TSE, VDE, WOOLMARK örnekleri gibi. ÖRNEK : TSE, WOOLMARK, CE, VDE, TUV, BS, ASTM, ISO 9000 vb. Garanti Markası
  • 151.
  • 153.
  • 155. ÇAY ÖRNEKLERİNİ İÇEREN BİR MARKET RAFI.
  • 156. ÇAYKUR markaslı çay ambalajı ile ÇAYDER markalı çay ambalajı benzer.
  • 157.
  • 158.
  • 159.
  • 160.
  • 161.
  • 166. MARKANIN OLUŞTURULMASI Herhangi bir ürün için kullanılmak üzere bir marka seçimi sırasında dikkat edilecek en önemli konu, seçilen işaretin diğer markalardan farklı olmasıdır. Diğerlerinden farklı olarak seçilen işaretin, Türkiye’deki bütün marka tescillerini ve marka tescil başvurularını içeren bir bilgisayar ortamında araştırılmalı ve aynı veya benzer marka tescilinin varlığı kontrol edilmelidir. Bir başka önemli konu, herkes tarafından bilinen Türkiye veya Dünya çapında tanınmış markalarla benzerlikten, başka ürünler için düşünülse dahi, kaçınılmalıdır. Marka seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken bir başka önemli konu da, markanın kullanılacağı mal veya hizmetlerin, cinsi, niteliği, coğrafi kaynağı, değeri ve Kararnamede belirtilen vb. işaretlerin marka olarak kullanılamayacağıdır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eserlerin marka olarak kullanılması, eser sahibinin yazılı izni ile mümkündür. Gazete, dergi ve televizyonlarda eserlerdeki karakterler de (tiplemeler) eser niteliğinde olduğu için, bunların da marka olarak tescili yazılı izin gerektirmektedir.
  • 167. MARKA ÖN ARAŞTIRMASI Marka başvurusu öncesinde, marka veri tabanlarında yapılan ön araştırmadır. Bu araştırma, genellikle yayınlanmış marka başvurularını kapsamakta ve bu araştırma ile marka tescil ettirmek isteyen kişilere bilgi vermektedir. Marka ön araştırması aynı zamanda kişilere rakiplerinin markaları konusunda da bilgi verir. Bazı durumlarda marka veri tabanlarında yapılan araştırmalar yeterli olmamaktadır. Internet ortamında arama motorlarında da araştırma yapılarak seçilen işaretle aynı veya benzeri bir işaretin varlığı araştırılabilir. Her yıl 100000 den fazla marka başvurusu yapılan ülkelerde (ABD, Japonya, Çin) marka seçiminin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Her yıl 100000 yeni markanın bulunması zorunluluğu, bu konuda çok yoğun bir faaliyet olduğunu göstermektedir. Marka Araştırması Yapılabilen Adresler : Türk Patent Enstitüsü: http://online.turkpatent.gov.tr/ WIPO Dünya Fikri Haklar Örgütü: http://www.wipo.int/ipdl/en/ Intellectual Property Digital Library : http://www.wipo.int/ipdl/en/search/madrid/search-struct.jsp Topluluk Marka ve Tasarım Ofisi: http://oami.europa.eu/CTMOnline/RequestManager/en_SearchBasic
  • 168. Önceden tescil edilmiş ve/veya kullanılan bir markaya, “öz”, “yeni” vb. ayırt edici nitelikte olmayan ekler yapılması, seçilecek işarete “farklı marka olma özelliği” sağlamayacak ve bu markanın kullanılması halinde önceki markaya tecavüz eylemi oluşturacaktır.
  • 170. Marka tescili, marka sahiplerinin haklarının korunması yanında tüketicinin de marka seçimi yoluyla haklarını korur. En yenilikçi buluşlar, bu buluşların özgün tasarımları, oluşan ürünlerin veya sunulacak hizmetlerin kalitesi ne olursa olsun, satılacak ürün veya sunulacak hizmet bir işaret ile ifade edilir. Fabrika arazisi, fabrika binaları, makineleri dâhil bir işletmenin bütün alt yapısı yalnız bir işaret ile temsil edilir. İşletmeleri tüm varlıklarını temsil eden markanın korunmasında marka sahiplerinin ve işletme yöneticilerin büyük sorumluluğu vardır.
  • 171. MARKANIN İŞLEVLERİ Markanın işlevleri dört başlıkta toplanabilir: Marka mal veya hizmetin belirli bir kalitede olduğunu garanti edebilir. Marka sahibinin, markanın kullanıldığı markanın kalitesini koruması, alıcıların bu mal ve hizmete yönelmelerine neden olur. Marka, malın kim tarafından üretildiğini veya satışa sunulduğunu veya hizmetin kim tarafından sunulduğunu gösterir. Arçelik markalı bir ürünün Arçelik A.Ş. tarafından üretildiği veya satışa sunulduğu anlaşılabilir. Kaynak Gösterme İşlevi Lisans veya Franchise Anlaşmaları ile marka kullanılması, kaynak gösterme işlevini etkilemiştir. Markada mal veya hizmetlerin ayırt edilmesi işlevi, mal ve hizmetlerin ve benzerlerinden ayırt edilmesi sağlar. Mal veya Hizmetlerde Ayırt Etme İşlevi Mal veya Hizmetin Kalitesini Garanti Etme İşlevi Marka malın veya hizmetin tanınmasını sağlar. Zamanla markanın tanınmışlık düzeyi yükseldiğinde mal veya hizmete yönelen müşterilerin sayısı artar. Böylece marka, bir reklâm aracı olarak işlev yapar. Reklâm İşlevi
  • 173.
  • 175. MARKANIN KORUNMASI Koruma Sistemleri Ulusal Marka Tescil Sistemi Bölgesel Marka Tescili Sistemi Uluslar-Üstü Marka Tescili Sistemi /Topluluk Marka Tescili Uluslararası marka tescili sistemi
  • 176. YURTDIŞI MARKA TESCİLİ TÜRKİYE’DEKİ MARKA TESCİLİ YALNIZ TÜRKİYE’DE KORUMA SAĞLAR. Türkiye’de bir markanın tescili için yapılan başvurunun tarihinden itibaren altı ay içinde, sözleşme üyesi bir başka ülkeye yapılacak başvuru sırasında rüçhan hakkı talep edilebilir. Türkiye’deki başvuru tarihi ile diğer ülkeye yapılan başvuru tarihi arasında, aynı markanın tescili için başkaları tarafından yapılacak başvurular ile başkaları adına yapılacak marka tescillerinin hükümsüz sayılması sağlanabilir. Rüçhan hakkının elde edilmesi için Türkiye’de başvuru yapılması yeterlidir. Uluslararası nitelikteki bir sergide markalı bir ürünün sergilenmesi ya da bir hizmetin bir marka ile sunulması durumlarında, sergi tarihinden itibaren altı ay bir rüçhan hakkı kazanılır. Kendi markası ile uluslararası boyutta ticaret yapmak isteyen sanayici ve işadamları için, yurt dışında da markalarını tescil ettirmenin, markaların korunması sırasında bir güvence olduğunu belirtmek gerekecektir.
  • 177. ULUSAL MARKA TESCİLİ Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması eki TRIPS anlaşması, her ülkenin kendi vatandaşına tanıdığı hakların diğer ülkelerin vatandaşlarına da tanınmasını sağlamıştır. Türkiye dışındaki bütün ülkelere başvuru yapılarak marka tescil istenebilir.
  • 178. BÖLGESEL MARKA TESCİLİ Belçika, Hollanda ve Lüksemburg ülkeleri, üç ülke için geçerli ve bölgesel nitelikli, BENELUX MARKA TESCİL SİSTEMİ’ni geliştirmiştir. Bu üç ülkede bölgesel koruma sağlayan tek tescil yapılmaktadır. ARIPO ve OAPI – iki ayrı Afrika Fikri Haklar Örgütü üyesi ülkelerde tek başvuru ile bölgesel marka koruması sağlanmaktadır.
  • 179. Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili Topluluk marka tescili Uluslarüstü bir marka tescil sistemidir. Topluluk Markası, topluluğun tüm ülkelerinde eşit etkiye sahiptir. Koruma Avrupa Birliği ülkelerinin tümü için koruma sağlar. Topluluk markası tescili, işlem olarak bir zorunluluk değildir. Bir başka ifade ile, topluluk marka tescil sistemi kabul edildiği halde, Avrupa Birliği ülkelerindeki ulusal tescil sistemleri devam etmektedir. Ulusal ya da Uluslar-üstü tescil isteğe bağlıdır. Ulusal yasalara göre tescilli bir marka, eğer koşullara uygunsa Topluluk Markası olarak da tescil edilebilir. Önceki tarihli ulusal tescillerin, aynı ya da benzer markalar karşısında kıdemi (seniority) tescilde avantaj sağlamaktadır.
  • 180. Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili Topluluk Markası’nın tescil edilebilmesi için, Topluluk marka başvurusu yayınlandığı zaman hiçbir Topluluk ülkesinden itiraz edilmemesi gerekmektedir. Topluluk üyesi ülkelerden herhangi birinin itiraz etmesi ve itirazın kabul edilmesi halinde, Topluluk Marka Tescili gerçekleşmeyecektir. Bu durumda, itiraz etmeyen ülkelere ulusal nitelikli bir başvuru yapılarak ulusal marka tescilleri sağlanması olanağı söz konusudur. Türkiye, Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması üyesi olduğu için, Türk Vatandaşları da bu olanaktan yararlanabilmektedir. Avrupa Birliği ülkelerinde markaları tescilli olan Türk Vatandaşları, Topluluk Markası tescilini talep ederken, bu ülkelerdeki mevcut ulusal tescillerinin kıdemini (seniority) talep edebileceklerdir.
  • 181. ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ Türkiye, Markaların Uluslararası tesciline olanak sağlayan, Markaların Uluslararası Tescili Konusundaki Madrid Anlaşması ile ilgili Protokole (Madrid Protokolü) 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren katılmıştır. Madrid Protokolü 68 ülke tarafından kabul edilmiştir. Üye ülke listesi için bakınız: http://www.wipo.int/treaties/en/documents/pdf/madrid_marks.pdf
  • 182. ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ Uluslararası marka tescili işlemleri, Dünya Fikri Haklar Örgütü (WIPO) bünyesinde yürütülmektedir. Marka, kaynak ülke ofisi tarafından tescil edildikten ya da tescil için başvuru yapıldıktan sonra, marka sahibi, anlaşmaya üye ülkelerden koruma istediği ülkeleri belirler ve uluslararası marka tescili için başvuru yapılabilir.
  • 183. Bir başvuru/bir tescil/bir yenileme Bir başvuru/bir tescil/bir yenileme Bir dil Bir dil Üye ülkelerin tamamı için – ülke seçimi mümkün değil Üye ülkelerden istenilen seçilebilir İşlem süresi belirsiz ve uzun İşlem süresi belirli ve kısa (en çok 18 ay) Daha önceki başvuru veya tescile bağımlı değil Başvurunun dayandığı kaynak ülkedeki başvuru veya tescile bağımlı Bir ülkede ret edilirse başvuru tamamen Ret ediliyor. Ret edilmeyen ülkelerde, ulusal başvurulara dönüşebilir. Ret edilen ülkeler dışında uluslararası tescile devam edilmesi mümkün Bir ülkede kullanım yeterli Her ülkenin kendi kullanım süreleri dikkate alınıyor. Bir ülkede kullanım yeterli değil. Başvuru başka bir başvuruya bağımlı değil Başvuru ve tescil kaynak başvuru veya tescile beş yıl boyunca bağımlı. Kaynak başvuru veya tescil iptal olursa, bağımlı başvuru veya tescil de iptal olur. Bu durumda ulusal başvurulara dönüşebilir. Topluluğa yeni ülke katılımında tescil katılan ülke için de geçerli Protokole yeni ülke katılımında talep gerekiyor Topluluk Marka Tescili ve Madrid Protokolüne göre Marka Tescili Karşılaştırması Topluluk Markası Madrid Protokolü
  • 184. TİCARET UNVANI, MARKA, ALAN ADI, COĞRAFİ İŞARET ARASINDAKİ FARKLILIKLAR
  • 185. 185 M. Kaan DERİCİOĞLU Ankara Patent Bürosu Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü ODTÜ ve TOBB ETU Öğretim Görevlisi TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanı www.ankarapatent.com www.kaandericioglu.com kaan.dericioglu@ankarapatent.com kaan.dericioglu@gmail.com mkaan@metu.edu.tr 0532 614 1212