1. Kursus Pemantapan Pembelajaran dan
Pemudahcara (PdPc) Abad ke 21, Mata Pelajaran
Reka Bentuk dan Teknologi (RBT) KSSM Negeri
Kedah Tahun 2017. Negeri Perak
4. Standard Kandungan Standard Pembelajaran
4.1 Lakaran Piktorial
4.1.1 Peranan lakaran dalam reka bentuk
4.1.2 Teknik Lakaran Piktorial
4.1.3 Menghasilkan lakaran asas produk dalam bentuk
3D berdasarkan 2D
4.1.4 Memilih lakaran produk terbaik berdasarkan
elemen reka bentuk
4.1.5 Menilai maklumat yang ada pada lakaran yang
dipilih
4.1.6 Mencadangkan penambahbaikan pada lakaran
yang dipilih
5. • Gambaran kasar
tentang objek sebenar
atau bayangan yang
akan dilihat oleh
pemerhati dari pelbagai
sudut.
• Melalui tiga
pandangan iaitu
pandangan atas
(pelan), pandangan sisi
dan pandangan
hadapan.
BAB 4.1 : LAKARAN PIKTORIAL
6. Alatan asas yang digunakan untuk menghasilkan
lakaran adalah pensel dan kertas lukisan. Pelbagai
jenis pensel boleh digunakan untuk melakar. Tetapi
anda dicadangankan supaya menggunakan pensel
jenis ‘2B’ atau ‘4B’
9H 8H 7H 6H 5H 4H 3H 2H H F HB B 2B 3B 4B 5B 6B 7B 8B 9B
Hardes
t
→ Medium → Softest
Pengelasan mata pensel
Rajah X : Contoh pensel
Rajah X : Kertas lukisan
Contoh ketebalan mata pensel
7. Jenis Pensel :
Pensel dikelaskan mengikut teknik melakar.
Huruf B menerangkan ketebalan (boldness), yang bererti
kandungan grafitnya lebih banyak.
Huruf H (hardness) menerangkan kekerasan bahan
leadnya, yang bererti kandungan bahan dari tanah liatnya
lebih banyak.
Sementara angka di depan huruf memperlihatkan tingkat
ketebalan atau kekerasan suatu pensel. Misalnya 2H
akan lebih keras daripada H, atau 2B akan lebih lembut
dan tebal dibandingkan B. HB berarti pensel memiliki
kedua sifat keras dan tebal.
8. Definasi Lakaran
Lakaran ialah lukisan ringkas pada peringkat awal
rekaan dengan menunjukkan ciri-ciri penting
tanpa maklumat yang lengkap. Reka bentuk
lakaran yang dihasilkan kelihatan kasar dan tiada
ciri-ciri perincian rekaan disertakan
Terdapat beberapa jenis lakaran yang biasa
digunakan oleh pereka untuk memaparkan idea
lakaran
Jenis-jenis Lakaran
Lakaran
Contengan
Lakaran
Penerokaan
Lakaran
Teknikal
Lakaran
Persembahan
Lakaran Digital
9. JENIS LAKARAN
i. Lakaran Contengan
Lakaran contengan
ialah lakaran yang
tidak kemas dan tidak
tersusun
10. Lakaran perbandingan dengan produk yang sedia
ada di pasaran dari aspek evolusi (trend), bentuk,
saiz, bahan dan sebagainya
ii. Lakaran penerokaan.
11. Lakaran yang menggambarkan perincian seperti
ceraian, keratan rentas dan pelbagai sudut
pandangan
iii. Lakaran Teknikal
12. Lakaran yang boleh membantu
pelanggan memahami konsep rekaan
yang ingin disampaikan oleh pereka.
v. Lakaran Persembahan
13. iv. Lakaran perkembangan idea
Lakaran yang menunjukkan kesemua
lakaran objek bermula daripada idea
pertama hingga objek terakhir.
15. 4.1.1Peranan lakaran dalam reka bentuk
Sebagai ‘alat’ atau skil,
lakaran mempunyai
peranan dalam proses
mereka bentuk.
Peranan lakaran adalah
berbeza berdasarkan
produk akhir yang akan
direka, saiz dan skop
projek, stail pereka,
pengalaman, aliran
kerja dan jangkaan
pelanggan
16. Lakaran adalah kaedah terbaik untuk
mengeksplorasi konsep.
Contoh : Melakarkan beberapa konsep idea awal
mereka bentuk sebuah beg menggunakan kerang
A. Mempercepatkan Pembangunan Konsep
17. Lakaran yang dapat menunjukkan imej secara
imaginasi mengikut kehendak pelanggan.
Komunikasi pereka dengan pelangan lebih mudah
Pereka Pelanggan
C. Medium Komunikasi Pelanggan
19. Lakaran adalah kaedah terpantas / cepat untuk
menghasilkan komposisi asas / perancangan ilustrasi awal
bagi menghasilkan lakaran ringkas..
Menggunakan kaedah lakaran bersandarkan kreativiti
B. Asas Komposisi Untuk Ilustrasi
20. Lakaran yang boleh digunakan bagi tujuan
memperkembangkan lagi sesuatu reka bentuk
kepada pelbagai pilihan untuk dipilih oleh
pelanggan
D. Eksplorasi Visual (Perkembangan idea)
21. www.moe.gov.my/lp
Perincian terhadap lakaran
pembangunan konsep
yang telah dibuat pada
awal percambahan idea.
Penerangan tentang
elemen, prinsip dan bahan
yang digunakan boleh
ditambah pada lakaran
untuk memudahkan proses
reka bentuk.
Hasil lakaran boleh
diperhalusi dengan
menggunakan lakaran
digital.
E. Penyelesaian Perincian Visual
Praktis Komprehensif m/s 44 TP1
22. Lakaran Piktorial
ialah gambaran awal
atau draf yang
dihasilkan
menggunakan teknik
lakaran bebas tanpa
bantuan alat lukisan
seperti pembaris
atau jangka lukis.
Lakaran Piktorial
23. Penguasaan teknik
melakar garisan lurus
perlu diketahui untuk
memastikan garisan yang
dibuat tidak tersasar dari
titik yang dikehendaki.
Terdapat dua kaedah yang
digunakan, iaitu kaedah
garisan pendek dan
kaedah garisan terus dua
titik.
Kaedah asas lakaran
.1.2 Teknik Lakaran Piktorial
24. 1. Tanda titik kedua-dua hujung garisan yang perlu
dilakarkan.
2. Letakkan pensel pada salah satu hujung titik yang
ditandakan tadi. Lakarkan satu garisan yang nipis atau
garisan pendek dengan memastikan garisan yang dilukis itu
menuju ke arah titik yang telah dibuat.
3. Lakarkan garisan tadi dengan satu garisan yang tebal
dan hitamkannya.
Kaedah garisan pendek
25. 1. Ikuti langkah 2 dan 3 seperti kaedah garisan pendek.
2. Lakarkan satu garisan yang nipis hingga ke titik yang
satu lagi.
3. Hitamkan garisan tersebut dengan garisan yang
panjang
Kaedah garisan terus dua titik
26. Melakar bulatan dan lengkungan
Cara melakar bulatan
Langkah 1 Langkah 2
Langkah 3 Langkah 4
Cara melakar bulatan
• Lukiskan garis tengah
• Lukiskan beberapa garisan
melalui titik tengah
• Tandakan jejari bulatan pada
tiap-tiap garisan
• Cantumkan titik-titik tersebut
dengan satu garisan yang nipis
• Hitamkan garisan tadi dengan
garisan yang yang tebal
27. Melakar elip (Bujur)
Rajah Y : Cara melakar elips
Langkah 4
Langkah 2
Langkah 3
Langkah 1
Cara melakar elips
1. Lakarkan kotak isometrik
dengan jejari yang diberi
2. Lakarkan garisan pepenjuru
dan garis tengah
3. Plotkan satu titik dari setiap
hujung penjuru yang jaraknya
bersamaan dengan 1/6 daripada
panjang garisan pepenjuru
4. Cantumkan titik-titik tersebut
dengan lengkungan nipis
5. Setelah didapati bentuk elips,
maka bolehlah dihitamkan
dengan garisan yang tebal
seperti Rajah Y
28. Cara melakar silinder
atau kon
1 Lukiskan lakaran 3D
bagi objek seperti
langkah 1
2 Lakarkan lakaran
kotak 3D dan tandakan
titik-titik yang diperlukan
3 Lakarkan elips
dipermukaan hadapan
dan disusuli dengan
elips dipermukaan
belakang
4 Hitamkan objek yang
dikehendaki
30. Lakaran menyerupai Oblik
adalah kaedah lakaran 3
dimensi (3D). Ia lebih
ringkas berbanding
dengan lakaran
menyerupai isometrik atau
lakaran perspektif.
Lakaran oblik
Kavaliar ialah
3D yang dilakar dalam
ukuran penuh.
Manakala lakaran
oblik kabinet ialah
Paksi surut
menunjukkan
setengah ukuran
asal.
B. Lakaran 3D
32. Lakaran Perspektif ialah
salah satu kaedah terbaik
dalam menghasilkan
lakaran piktorial dalam
bentuk 3 dimensi.
Lakaran Perspektif boleh
dihasilkan melalui kaedah
satu titik lenyap (TL), dua
titik lenyap (TL) atau tiga
titik lenyap (TL).
Perspektif 1 titik lenyap
Perspektif 2 titik lenyap
Perspektif 3 titik lenyap
4.1.2.3 Lakaran Perspektif
34. Terdapat tiga elemen
penting untuk
menghasilkan lukisan
perspektif. Elemen
tersebut ialah garis bumi,
garis ufuk dan titik
lenyap.
Garisan-garisan yang membentuk perspektif
GB Garis Bumi - Garisan dasar berdirinya sesuatu objek
GU Garis Ufuk - Garisan yang kelihatan memisahkan objek dari langit
TL Titik Lenyap – Titik selari dengan garisan ufuk yang diunjurkan ke
arah lakaran hadapan di garisan bumi bagi membentuk pandangan
perspektif . Titik lenyap merupakan satu titik di mana semua objek yang
menyentuh titik ini tidak kelihatan lagi.
Elemen Perspektif
37. Teknik melakar lakaran perspektif satu titik lenyap.
Langkah 1
Binakan satu garis
ufuk (GU)
Titik Lenyap
GU TL
Langkah 2
Tandakan satu titik lenyap (TL)
di atas garis ufuk (GU)
Garis ufuk
GU
GU TL
A
B C
D
Langkah 3
Bina bahagian hadapan objek
yang akan dilakarkan A,B,C dan D
39. Langkah 4
Binakan semua
garisan unjuran ke
belakang A, B, C
dan D menuju ke
satu titik lenyap
(TL)
GU TL
A
B
D
C
Langkah 5
Lakarkan bahagian dalaman
objek mengikut kesesuaikan
anda dengan menggunakan
garisan binaan pada
sebagai sempadan kepada
bahagian E, F G dan H.
41. Langkah Melakar Lakaran Perspektif Dua Titik
Langkah 1
Bina satu garis ufuk
(GU)
Langkah 2
Tandakan dua titik lenyap 1 (TL1)
dan ttitik lenyap 2 (TL2) pada
garis ufuk (GU)
Langkah 3
Bina satu garis
menegak A dan B
yang mewakili
bahagian penjuru
objek yang hendak
dilakar.
42. Langkah 4
Lakarkan semua garisan
unjuran ke belakang A
dan B menuju ke TL1
dan TL2
Langkah 5
Lakarkan bahagian
dalaman objek
mengikut kesesuaian
anda dengan
menggunakan garisan
binaan pada sebagai
sempadan kepada
bahagian C-D dan E-F.
43. Langkah 6
Bina satu unjuran
dari TL1 ke
sempadan
bahagian E dan
satu ujuran TL2
ke sempadan D.
Langkah 7
Lakarkan garisan yang
mewakili objek yang
dikehendaki dari A-C, A-F,
F-E, C-D, D-G, G-E, A-B,
dan B-D
46. Langkah Melukis Lukisan Perspektif Tiga Titik
Langkah 1
Bina satu garis ufuk dan
satu garis menegak.
Tandakan titik Lenyap 1,
titik lenyap 2 dan titik
lenyap 3
47. Langkah 2
Tanda 1 untuk pandangan mata
Tanda 2 untuk lebar
Tanda 3 untuk tinggi
Langkah 3
Dari TL1 unjurkan garisan
pada tanda 1, tanda 2 dan
tanda 3 seperti rajah.
48. Langkah 4
Dari TL2 unjurkan
garisan pada tanda 1,
tanda 2 dan tanda 3
seperti rajah
Langkah 5
Tanda titik A dan Titik B, untuk
tinggi objek.
Unjurkan garisan dari TL3 ke
titik A dan titik B seperti rajah.
Gariskan garisan dari A-1 dan B-1
seperti rajah
49. Lengkapkan dan hitamkan garisan objek seperti
rajah
Contoh Perspektif tiga titik lenyap pandangan bawah
Praktis Komprehensif m/s 44 TP2
50. Gaya visual lakaran
Lakaran yang dihasilkan oleh pereka biasanya dalam
bentuk rangka 2D atau 3D, realistik dan konseptual.
Terdapat pelbagai teknik yang boleh digunakan untuk
menjadikan lakaran objek lebih realistik dan nampak
menarik. Antara gaya visual lakaran yang biasa digunakan
ialah rendering dan kesan bayang.
Rendering
Proses rendering merupakan satu kaedah yang
digunakan untuk menghasilkan gaya visual lakaran objek
yang seolah-olah wujud. Ianya juga digunakan untuk
menerangkan maklumat berkaitan dengan permukaan
lakaran seperti warna, tekstur, garisan dan bentuk.
51. Penggunaan alatan asas mewarna digunakan untuk tujuan
rendering ini. Antara alatan asas mewarna yang biasa
digunakan ialah seperti:
1. Pensel pelbagai gred
2. Pensel warna
3. Pen penyerlah (highlighter pen)
4. Pen dan dakwat
5. Pastel kapur (chalk pastel)
6. Design marker
52. Penggunaan Design Marker lebih mudah digunakan kerana
bentuk mata pen yang dapat menghasilkan pelbagai jenis
bentuk garisan yang berbeza.
Highlighter pen juga dapat digunakan dengan pantas dan
memberikan kesan yang menarik kepada objek. Pada masa
kini, pen jenis ini boleh didapati dalam pelbagai warna dan
memudahkah pereka untuk membezakan permukaan
lakaran yang terang dan gelap.
.
Pelbagai pilihan
warna Design
Marker yang
terdapat di
pasaran
53.
54.
55.
56. Pelbagai teknik rendering
boleh diaplikasikan dalam
mempersembahkan hasil
lakaran reka bentuk. Rajah
menunjukkan beberapa
lakaran reka bentuk yang
telah melalui proses
rendering. Alatan yang
digunakan ialah pensel 2B
atau HB
57. Kesan cahaya dan bayang
Pereka menggunakan
kesan bayang pada
lakaran untuk
menjadikan lakaran
nampak lebih hidup.
Sebelum melakarkan
kesan bayang,
kedudukan sumber
cahaya perlu diketahui
terlebih dahulu.
58. • Kesan cahaya yang terkena pada objek yang
dilakarkan, akan menunjukkan warna terang atau putih
berbanding kawasan lain.
•Tona yang gelap pada lakaran menunjukkan permukaan
objek itu terlindung dari cahaya.
•Kesan bayang biasanya dihasilkan (shading) dengan
warna yang gelap dan dilakar dikawasan yang terlindung.
•Kesan bayang juga dilakar di atas permukaan lantai
untuk menunjukkan objek tersebut tidak terapung di
udara.
•Kesan bayang boleh dilakar menggunakan pensel
pelbagai gred ataupun Design Marker (Grey Set)
59. • Kesan cahaya yang terkena pada objek yang dilakarkan, akan
menunjukkan warna terang atau putih berbanding kawasan lain
•Tona yang gelap pada lakaran menunjukkan permukaan objek itu
terlindung dari cahaya.
• Kesan bayang biasanya dihasilkan (shading) dengan warna yang gelap
dan dilakar dikawasan yang terlindung
• Kesan bayang juga dilakar di atas permukaan lantai untuk menunjukkan
objek tersebut tidak terapung di udara.
•Kesan bayang boleh dilakar menggunakan pensel pelbagai gred ataupun
Design Marker (Grey Set)
60. 4.1.3 Lakaran asas produk dalam bentuk 3D
berdasarkan 2D
4.1.3.1 Lakaran 2 Dimensi (2D)
Lakaran 2 dimensi terdiri
daripada satu permukaan atau
pandangan sahaja. Lakaran ini
dapat dilihat pada satu arah
dan tidak berstruktur
•Hanya terdapat dua dimensi
ukuran dalam lukisan 2D iaitu
panjang dan lebar objek.
Lakaran 2D
61. 4.1.3.2 Lakaran 3 Dimensi (3D
Lakaran 3 dimensi memberikan gambaran sebenar
objek yang ingin dibina. Ianya mempunyai panjang,
lebar dan tinggi (kedalaman) serta isipadu.
Lakaran 3D
Praktis Komprehensif m/s 47 TP3
62. 4.1.3.3 Perbezaan bentuk di antara 2D dan 3D
Terdapat perbezaan ketara lukisan yang dilakar
menggunakan kaedah 2D dan 3D seperti yang
ditunjukkan dalam jadual di bawah.
Bentuk 2 dimensi Bentuk 3 dimensi
1. Leper
2. Mempunyai satu permukaan
3. Mempunyai dua ukuran iaitu
panjang dan tinggi
4. Tidak menggambarkan
kedalaman
5. Menggambarkan keluasan
1. Mempunyai bentuk yang
menonjol
2. Mempunyai tiga permukaan
3. Mempunyai tiga ukuran iaitu
panjang, lebar dan tinggi
4. Menggambarkan kedalaman
dan ketinggian
5. Menggambarkan keluasan dan
isipadu
Perbezaan 2D dan 3D
63. Contoh lakaran 1
Contoh lakaran 2
Contoh lakaran objek yang menunjukkan kesan cahaya
dan bayang
64. Lakaran Produk A
Lakaran Produk B
Memilih lakaran produk terbaik berdasarkan elemen reka bentuk
Lakaran Produk C
Lakaran terbaik dinilai dengan
membuat penilaian terhadap
sekurang-kurangnya dua lakaran.
Lakaran yang dilukis mempunyai
persamaan dan perbezaan beberapa
elemen penting yang dapat
memuaskan kehendak
pengguna.Penggunaan gabungan
prinsip dan elemen reka bentuk
menjadikan lakaran terhasil pelbagai
variasi. Praktis Komprehensif m/s 48 TP4
65. 4.1.4 Memilih lakaran produk terbaik berdasarkan
elemen reka bentuk
Kriteria pemilihan lakaran produk
71. Pemilihan lakaran produk terbaik boleh dilakukan dengan
mengedarkan borang kepuasaan pelanggan. Kumpulan
sasaran ditetapkan berdasarkan umur dan jantina.
Maklumat yang diperolehi membantu pereka memilih
lakaran yang terbaik berdasarkan kriteria pemilihan.
4.1.4 Memilih lakaran produk terbaik berdasarkan
elemen reka bentuk
Contoh borang penilaian kepuasan pelanggan
Praktis Komprehensif m/s 49 TP4
72. 4.1.5 Lakaran Persembahan Bermaklumat
Lakaran persembahan bermaklumat ialah lakaran akhir yang dihasilkan
oleh pereka bentuk. Reka bentuk lakaran ini akan digunakan dalam
proses seterusnya, iaitu penyediaan lukisan kerja dan penyediaan
mock-up atau model.
Untuk memudahkan pereka bentuk, maklumat yang berkaitan dengan
produk dimasukkan ke dalam lakaran
Antara maklumat yang biasa dinyatakan dalam lakaran
persembahan termasuklah bahan yang digunakan, dimensi, fungsi
setiap bahagian / komponen, dan kemasan yang digunakan seperti
cat, lekar, dan varnis
74. 1.Penambahbaikan lakaran yang dipilih
Perubahan citarasa pengguna dan trend semasa sentiasa
berubah. Sebagai pereka, lakaran produk perlu selari dengan
kehendak pengguna. Penilaian lakaran dapat membantu
pereka untuk menambahbaik lakaran sedia ada.
Persaingan antara pengeluar produk sentiasa wujud di mana
memerlukan kepekaan pereka untuk merekabentuk dan
membuat penambahbaikan mengikut trend.
Cadangan penambahbaikan yang boleh dilakukan adalah
seperti berikut:
1. Memenuhi citarasa pengguna.
2. Mengikut trend.
3. Menyaingi reka bentuk produk yang ada di pasaran.
4. Mengikut kehendak pasaran semasa.
Praktis Komprehensif m/s 49 TP4
75. Contoh lakaran produk yang ditambah baik dari segi elemen reka bentuk
Lakaran di pilih
Penambahbaikan
Praktis Komprehensif m/s 52 TP6
Editor's Notes
Tarikh Pentadbiran bagi Pelbagai Instrumen, Ujian Lisan Mendengar dan Bertutur dan Ujian Bertulis adalah seperti yang dipaparkan.
Dokumen Standard Prestasi (DSP) dipermudahkan daripada kerangka yang mengandungi Band, pernyataan standard, pernyataan deskriptor dan pernyataan evidens kepada Panduan Perkembangan Pembelajaran Murid yang mempunyai kerangka mengandungi tema/kemahiran/tajuk dan pernyataaan deskriptor sahaja
