Uxueren lana (5.maila)

1. ERROMAKO MITOLOGIA
Erromatar mitologia Antzinako Erromako sinesmen mitologikoen multzoa da, eta
garai hartako erlijio ofizialaren osagai bat zen. Bi garaitan bana daiteke:
Lehengo garaia: gurtzarekin lotuagoa zegoen eta Erromako historiaren lehenengo urteetan
sortu zen. Greziako eta Etruriako tradizioetatik bereizten zen.
Bigarren garaia: oso berantiarra izan zen. Literaturatik sortua, Greziako eta Etruriako
mitologietatik elementu ugari hartu zituen.

2. JAINKOAK. JUPITER
Jupiter (latinez: Iuppiter) erromatarren jainko gorena da, Saturnoren eta Rearen semea. Erromatarrentzat eta
Italiako beste herrientzat eguargiaren eta zeruaren jainkoa zen. Gero, greziarren Zeus jainkoarekin elkartu
zuten, eta haren genealogia eta gertaerak erantsi zizkioten.
Jupiter Optimus Maximus deitzen
zioten, Erromako Estatuaren patroia
zelako: legea eta ordena sozialaz
arduratzen zen. Etimologikoki,
Jupiter Jove eta pater («aita»,
latinez) hitzetatik dator.

3. Kouros (bizarrik gabeko gaztea) ideala, Apolo da argiaren eta eguzkiaren
jainkoa; egia eta profeziena; arkularitzarena; medikuntzarena; musikarena,
poesiarena eta arteena, eta beste hainbat jarduerarena ere
Greziar eta erromatar mitologian, Apolo olinpiar jainko nagusia da.
Delfosko zaindaria, han orakulu famatua zuen.
Apolo

4. Nafarroako museoan agertzen da Bako jainkoaren
mosaiko bat
Erromatar mitologian, Bako Erromako jainkoa izan zen, Dioniso
grekoaren baliokidea. Aro klasikoan ardoaren eta eldarnio
mistikoaren jainkoa izan zen. Haren ohoretan ospaturiko jaiak,
bakanalak, galaraziak izan arren, Bakoren gurtza mantendu egin
zen Inperioaren lehen mendean.
Bako

5. CAELUS
Caelus (batzuetan Coelus letreiatua), erromatarrek, euren mitologian, greziar mitologiako
Uranorentzako erabili zuten izen latindarra izan zen.
Tellusekin (Gea ) ezkondu zen,
eta, honekin, Saturno (Kronos),
Ops (Rea), Ozeano eta beste
Titanen aita izan zen, baita
Erraldoiena ere. Beste inor gabe,
Venusen (Afrodita) aita izan zen.

6. Erromako historiari buruzko lehen mitologia
Jainkoei buruz iritsi zaigun informazio urriarekin konparatuz, erromatarrek beren hiriaren
sorrera eta garapenaren lehen faseen inguruko kondaira ia historiko asko zituzten. Lehenengo
erregeen jatorriak, Romulo eta Remorenak adibidez, guztiz mitikoak ziren eta era honetako
kondairak lehenengo Errepublikaren garairaino ere iristen dira. Berez gehienbat bertakoak ziren
tradizio hauetaz gain, Greziako kondaira heroikoetatik ateratako materiala ere bazegoen
antzinako garaietatik; adibidez, Eneas Romulo eta Remoren arbaso bihurtu zuten. Eneida eta
Livioren lehen liburuak giza mitologia honetako iturri hoberenak dira.