Als het geweld apocalyptische vormen aanneemt. Van Antiochus IV tot IS. Lezing gehouden bij de lustrumviering van het theologisch dispuut Excelsior Deo Iuvante op 23 april 2016

1. Wido van Peursen
Lustrumviering Excelsior Deo Iuvante
23 april 2016
@PeursenWTvan
@SyriacChristia1

2. Memra van de heilige Mor Efrem, de
Syrische leraar, over het einde, de
voltooiing, het oordeel en de vergelding;
over het volk van Gog en Magog en over
de Antichrist.

3. Volken zullen elkaar aanvallen en naties
elkaar vernietigen. Het kwaad zal zich sterk
maken in de wereld en het onrecht zal
toenemen in de schepping.

4. Rechtvaardige koningen zullen sterven en
wettelozen zullen opstaan op de aarde.
Dan zal er en oordeel komen en een
weegschaal voor de mensenkinderen.

5. Daarom, mijn geliefden, is de eindtijd
aangebroken. Zie, we hebben de tekenen
waargenomen, gelijk Christus ze voor ons
opgeschreven heeft: koningen zullen tegen
elkaar opstaan en er zal benauwenis zijn
op de aarde. Naties zullen met naties
strijden en legers zullen elkaar aanvallen.

6. ‘Wanneer de avond valt, zegt u:
“Morgen mooi weer, want de hemel
kleurt rood.” En ’s ochtends: “Storm op
til, want het rood aan de hemel is
dreigend.” De aanblik van de hemel weet
u wel te duiden, en de tekenen van de
tijd niet?

7. Het ene volk zal tegen het andere ten
strijde trekken en het ene koninkrijk
tegen het andere, en overal zullen er
hongersnoden uitbreken en zal de aarde
beven (…)
En doordat de wetteloosheid toeneemt
(…)

8. Zoals de Nijl, de rivier van Egypte, die het
land overstroomt, zo zullen gebieden zich
voorbereiden tegen het gebied van de
Romeinen. Naties zullen strijden met
naties en een koninkrijk met een koninkrijk.
De Romeinen die op de vlucht zijn zullen
van het ene naar het andere gebied
trekken. En de Assyriërs zullen heersen
over het gebied van de Romeinen.

9. Maar zoals de Nijl, de rivier van Egypte,
weer terugtreedt nadat hij gerezen is, zo
zal Assyrië weer terugtreden uit het gebied
naar hun eigen gebied. En de Romeinen
zullen zich voorbereiden naar de plaats
van hun vaderen.

10. En wanneer het kwaad toeneemt in de
wereld en zij het land verontreiningen met
hoererij, zal het geroep van de vervolgden
en de armen opstijgen naar de hemel. Dan
zal er een oordeel komen dat hen verdrijft
uit het land. Het heilige verbond zal
klagen. Een roep zal opstijgen naar de
hemel.

11. Er er zal een volk uit de woestijn komen,
de nakomelingen van Hagar, de slavin van
Sara. Die vasthouden aan het verbond van
Abraham, de man van Sara en van Hagar.

12. Hij zal in beweging gebracht worden om te
komen in de naam van de ram, de bode
van de Zoon des Verderfs.

13.  Zij zullen de bruidegom vermoorden in zijn
slaapkamer en de bruid uit haar bruids-kamer
voeren. Ze zullen een vrouw wegnemen van
haar man en haar afslachten alsof een
schaap. Zij zullen een baby bij zijn moeder
weghalen en de moeder voort-drijven in
gevangenschap. Het kind zal het
uitschreeuwen op de grond: Zijn moeder
hoort het, maar wat kan het doen? Want het
wordt vertreden door de hoeven van de
paarden, de kamelen en de infanterie.

14.  Rampen die einde aankondigen
• Onrecht, plagen, oorlogen.
• Concrete duiding: Perzische en Arabische oorlogen.
 Arabische veroveringen
• Dood en verderf; slavernij; belastingen.
 Invasie van Gog en Magog / Hunnen
• Alexanders poorten opengebroken.
• Gruweldaden: embryo's, kindervlees, bloed drinken.
• Climax. Gog en Magog vernietigd.
 Antichrist.
 Laatste oordeel. Heerschappij van Christus.

15. Heraclius stond de orthodoxen niet toe voor hem
te verschijnen en weigerde hun klachten aan te
horen over vandalisme tegen hun kerken. Daarom
wekte de God der wrake (…) de Ismaëlieten op uit
het land van het Zuiden, het meest verachte en
onbetekenende volk van de aarde, om door hen
onze redding te bewerken. En we bereikten een
niet gering voordeel, omdat we gered werden van
de onderdrukkende macht van de Romeinen.

16. Vier rijkie
goud leeuw
zilver beer
koper luipaard
ijzer& leem monster

17. Daniel 7 ‘Grieks’ ‘Romeins’
Leeuw Babyloniërs Babyloniërs
Beer Meden Meden en Perzen
Luipaard Perzen Grieken
‘Monster’ Grieken Romeinen

18.  Dat vierde dier duidt op een vierde koninkrijk
dat op aarde zal komen, anders dan alle
andere koninkrijken, en dat de hele aarde zal
verslinden, vertrappen en vermorzelen. Die
tien horens duiden op tien koningen die uit
dat koninkrijk zullen opstaan, maar na hen zal
een andere opstaan, anders dan alle vorige,
en deze zal drie koningen ten val
brengen. Hij zal in opstand komen tegen de
hoogste God, en de heiligen van de hoogste
onderdrukken.

19. Antiochus IV en Maccabeeën-opstand.
Joodse en christelijke (her-)interpretatie:
Rome is het Vierde Rijk.
Aanpassingen:
• Vierde Rijk duurt disproportioneel lang.
• Na Constantijn: Rome climax van het kwaad??
• Rome niet het laatste wereldrijk…
Twee interpretietradities in Syrisch
christendom.

21. AMAZING BIBLE PROPHECIES ABOUT
PRESIDENT OBAMA

23.  Niet lang daarna stuurde de koning de Athener Geron- om de
Joden te dwingen de tradities van hun voorouders af te
zweren en niet langer naar Gods voorschriften te leven. Door
zijn toedoen werd de tempel in Jeruzalem ontwijd en genoemd
naar Zeus Olympius. Vreemdelingen namen de tempel in
bezit. Ze vermaakten zich met prostituees en hadden binnen
de heilige muren gemeenschap met andermans vrouwen. Er
werd een decreet uitgevaardigd van soortgelijke strekking,
waarin stond dat de Joden moesten deelnemen aan de
heidense offermaaltijden en dat wie niet bereid was om zich
aan de Griekse zeden aan te passen, ter dood moest worden
gebracht. Hoe moeilijk de tijden voor de Joden waren
geworden, bleek wel toen twee vrouwen werden opgebracht
omdat ze hun zonen hadden laten besnijden: met hun
zuigelingen aan hun borsten gehangen werden ze publiekelijk
door de stad gevoerd en ten slotte van de muur naar beneden
gegooid.

24.  Ik roep mijn lezers op om zich door deze tragische
gebeurtenissen niet te laten afschrikken, maar te
bedenken dat deze straffen niet de ondergang, maar
de opvoeding van ons volk ten doel hadden. Het is
immers een teken van grote goedheid wanneer
zondaars niet te lang hun gang kunnen gaan, maar
onmiddellijk worden gestraft. De Heer heeft namelijk
besloten ons anders te behandelen dan de andere
volken: bij hen wacht hij rustig met straffen tot ze de
maat van hun zonden vol hebben gemaakt, maar ons
straft hij al voordat we dat punt bereikt hebben. Ons
ontzegt hij dus nooit zijn barmhartigheid; hij laat zijn
volk nooit alleen, maar hij voedt ons op door ons met
rampen te treffen.

25. Herinterpretatie Vierde Rijk
Gespannen apocalyptische verwachtingen
nemen af
Reflectie op nieuwe situatie: ‘beproeving’
i.p.v. ‘begin van het einde’.
Dispuut met ‘religie van de overwinnaars’.
Vastleggen en doorgeven van de traditie.

26. Bahira (9e eeuw).
Apocalyptische verwachtingen,
bijvoorbeeld na
• snelle opkomst van deMongolen (13e eeuw) of
• Val van Constantinopel (1453).

27. Hergebruik van Daniel bij schrijven van
apocalypsen blijkbaar in 7e eeuw nog
steeds geaccepteerd.
Historische interpretatie (commentaren,
bijbelhandschriften) en actualisatie
(apocalypsen e.a.) naast elkaar.

28.  Ambivalentie t.o.v. Griekse/Romeinse/Byzantijnse
machthebbers. Vgl.
• Oosten: Byzantium het door God gewilde rijk.
• Westen: stad van mensen :: Stad van God (Augustinus; na 410)
 Verschillende duidingen van Arabische veroveringen:
• straf voor heidense Sassanidische vorsten;
• straf voor christenen die zich niet naar behoren gedragen
hebben; straf voor Byzantium / aanhangers van Chalcedon.
 Voortdurende herinterpretatie
• Contemporaine gebeurtenissen inpassen in bestaande schema’s
(b.v.: Vierde Rijk = Rome)
• Bijstellen van de schema’s (b.v.: Vierde Rijk = Arabieren).

29.  Moeten eindtijdvewachtingen die door de tijd
worden ingehaald serieus genomen worden?
 Waarom heeft de theologie heeft Apocalyptiek
losgelaten en maar pakken sommige groepen
het gretig op?
 het en vooral de brede cultuur hebben het
opgepakt.
 Kunnen wetenschappelijke exegese en creatieve
actualisaties naast elkaar bestaan?
 Kunnen we nog wat met Daniëls droom zonder
te vervallen in heilloze speculaties?