ಅಬಕಾರಿ ಆಯುಕ್ತರು ಹಿರಿಯ ಐ.ಎ.ಎಸ್. ಶ್ರೇಣಿಯವರಾಗಿದ್ದು ಇಲಾಖೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

1. PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À E¯ÁSÉ
(PÀ£ÁðlPÀ C¢ü¤AiÀĪÀÄ ¸ÀA. 21, 1966)
PÀ£ÁðlPÀ C¨ÁÌj C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1965
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ:
ªÀÄÄzÀæt, ¯ÉÃR£À ¸ÁªÀÄVæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÀluÉ E¯ÁSÉAiÀÄ ¤zÉðñÀPÀjAzÀ ¸ÀPÁðj ªÀÄÄzÀæuÁ®AiÀÄzÀ°è ªÀÄÄ¢æ¸À®ànÖzÉ

2. 2
PÀ£ÁðlPÀ C¨ÁÌj C¢ü¤AiÀĪÀÄ 1965 (1966gÀ 21)
CzsÁåAiÀÄ - 1
¥ÁægÀA©üPÀ
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ: ¥ÀÄlUÀ¼ÀÄ
1. ¸ÀAQë¥ÀÛ, ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÁå¦Û, ¥ÁægÀA¨sÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀéAiÀÄ 2
2. ¥Àj¨sÁ ÉUÀ¼ÀÄ 2
CzsÁåAiÀÄ - 2
¹§âA¢ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt
3. C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀ£À £ÉêÀÄPÀ 5
4. qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ 6
5. C¨ÁÌj ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ ªÀÄvÀÄÛ qÉ¥ÀÆån ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ
£ÉêÀÄPÀ 6
6. C¨ÁÌj E£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ C¨ÁÌj ¸À¨ï E£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À
ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ C¢üãÀ C¢üPÁjUÀ¼À £ÉêÀÄPÀ 7
7. ±ÀQÛUÀ¼À ¥ÀævÁåAiÉÆÃd£É 7
CzsÁåAiÀÄ - 3
DªÀÄzÀÄ, gÀ¥sÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÁtÂPÉ
8. ªÀiÁzÀPÀzÀ DªÀÄzÀÄ 7
9. ªÀiÁzÀPÀzÀ gÀ¥sÀÄÛ 8
10. ªÀiÁzÀPÀzÀ ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ ¤ ÉÃzsÀ 8
11. ªÀiÁzÀPÀzÀ ¸ÁUÁtÂPÉ 8
12. ¸ÁUÁtÂPÉUÉ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ 8
CzsÁåAiÀÄ - 4
vÀAiÀiÁjPÉ, ¸Áé¢üãÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl
13. ¯Éʸɤì£À ªÉÄÃgÉUÉ ºÉÆgÀvÀÄ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ EvÁå¢UÀ¼À ¤ ÉÃzsÀ 9
14. ¤AiÀīĹzÀÄzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀjuÁªÀÄzÀ°è C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì
«¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸Áé¢üãÀ 9
15. C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¯Éʸɤì®èzÉ
ªÀiÁgÁlPÉÌ ¤ ÉÃzsÀ 10
16. §mÉÖ PÁSÁð£ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ GUÁætUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É 11
17. vÀAiÀiÁjPÉ EvÁå¢UÀ¼À C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß UÀÄwÛUÉUÉ PÉÆqÀĪÀ ±ÀQÛ 11
18. ºÉAqÀ vÉUÉAiÀÄ®Ä UÀÄwÛUÉzÁgÀ£À C£ÀĪÀÄw 12
19. C¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ §UÉÎ ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀgÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ 12

3. 3
¥ÀÄlUÀ¼ÀÄ
20. ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ºÉAUÀ¸ÀgÀ£ÀÄß ¤AiÉÆÃf¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ¤ ÉÃzsÀ 13
21. ¸ÁªÀðd¤PÀ ±ÁAwAiÀÄÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä CAUÀrUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄZÀÄѪÀÅzÀÄ 13
CzsÁåAiÀÄ - 5
C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ±ÀÄ®Ì
22. C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì CxÀªÁ ¥Àæw±ÀÄ®Ì 13
23. CAxÀ ±ÀÄ®ÌUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¸ÀĪÀ jÃwUÀ¼ÀÄ 14
24. UÀÄwÛUÉUÉ PÉÆqÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì 14
25. ªÀÄgÀUÀ½AzÀ ºÉAqÀ E½¸ÀĪÀ §UÉV£À PÀgÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁjAzÀ
ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ 15
CzsÁåAiÀÄ - 6
¯ÉʸɣÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ
26. ¯ÉʸɣÀÄì EvÁå¢UÀ¼À £ÀªÀÄÆ£É ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ 15
27. eÁ«ÄãÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JzÀÄgÉÆ¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ±ÀQÛ 15
28. vÁAwæPÀ zÉÆà ÀUÀ¼ÀÄ, CPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ 15
29. ¯ÉʸɣÀÄì EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß gÀzÀÄÝ ªÀiÁqÀ®Ä CxÀªÁ ¤®A§£À
ªÀiÁqÀ®Ä ±ÀQÛ 16
30. ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ±ÀQÛ 16
31. ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀĪÀÅzÀÄ 17
CzsÁåAiÀÄ - 7
C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀAqÀUÀ¼ÀÄ
32. «¢ü «gÀÄzÀÞ DªÀÄzÀÄ EvÁå¢UÀ¼À §UÉÎ zÀAqÀ 17
33. UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀ ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀÄ ÉÆåÃ¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ vÀPÀÄÌzÀÄzÀ£ÁßV
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÉÌ zÀAqÀ 18
34. «¢ü «gÀÄzÀÞ ¸Áé¢üãÀPÉÌ zÀAqÀ 19
35. C£ÀåxÁ G¥À§A¢ü¹zÀ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV zÀAqÀ 19
36. ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ zÀĪÀðvÀð£ÉUÉ zÀAqÀ 19
37. ¯ÉʸɣÀÄì ¥ÀqÉzÀ ªÀiÁgÁlUÁgÀ CxÀªÁ vÀAiÀiÁjPÉzÁgÀjAzÀ PÀ®¨ÉgÀPÉ
EvÁå¢UÀ½UÉ zÀAqÀ 20
38. O À¢ü ªÀ¸ÀÄÛ CAUÀr EvÁå¢UÀ¼À°è ¸ÉêÀ£ÉUÁV zÀAqÀ 21
38.PÀ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉV£À C¥ÀgÁzsÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ GzÉÝñÀPÉÌ
DªÀgÀt EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À®Ä CªÀPÁ±À PÉÆqÀĪÀÅzÀPÉÌ zÀAqÀ 22
39. M§â£À ¥ÀgÀªÁV ªÀÄvÉÆÛ§â£ÀÄ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ, ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ
CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀ ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ 22
40. PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è C¥ÀgÁzsÀ £ÀqÉ¢zÉAiÉÄA§ §UÉÎ ¥ÀƪÀð¨sÁªÀ£É 22

4. 4
¥ÀÄlUÀ¼ÀÄ
41. £ËPÀgÀgÀ PÀÈvÀåUÀ½UÁV ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ£À Qæ«Ä£À¯ï ºÉÆuÉUÁjPÉ 22
42. »AzÉ ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÀiÁVzÀÝgÉ ºÉaÑ£À zÀAqÀ£É 23
42.PÀ. PÉ®ªÀÅ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¢gÀĪÀ §UÉÎ eÁ«ÄãÀÄ 23
43. PÉ®ªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄlÄÖUÉÆðUÉ UÀÄjAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ 23
44. ªÀÄÄlÄÖUÉÆð£À DzÉñÀ 24
45. ¥ÀjºÁgÀ vÉvÀÛ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À ±ÀªÀÄ£À 24
45.PÀ. C¨ÁÌj C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ zÀAqÀ «¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ 25
46. G¥ÀzÀæªÀPÁj ±ÉÆÃzsÀ£É, C¢üUÀæºÀt vÀqÉ»r¢j¸ÀÄ«PÉ CxÀªÁ zÀ¸ÀÛVj
ªÀiÁqÀĪÀ C¨ÁÌj C¢üPÁjUÉ zÀAqÀ 25
47. PÀvÀðªÀå ªÀiÁqÀ®Ä ¤gÁPÀj¸ÀĪÀ C¨ÁÌj C¢üPÁjUÉ zÀAqÀ 26
48. G¥ÀzÀæªÀPÁj «¼ÀA§PÉÌ zÀAqÀ 26
49. vÀ¦à¹PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀAvÉ zÀÄ ÉàçÃgÀuÉ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÉÌ zÀAqÀ 26
CzsÁåAiÀÄ - 8
C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À ¥ÀvÉÛ, C£Ééà ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃ¥À «ZÁgÀuÉ
50. ¨sÀÆ »qÀĪÀ½zÁgÀgÀÄ, C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀÄ ªÀiÁ»w PÉÆqÀĪÀÅzÀÄ 26
51. vÀAiÀiÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj²Ã°¸À®Ä ±ÀQÛ 27
52. ªÁgÀAn®èzÉ zÀ¸ÀÛVj ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, ªÀÄÄlÄÖUÉÆðUÉ UÀÄjAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß C¢üUÀæºÀt ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÆÃzsÀ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ 27
53. ªÁgÀAlÄ ºÉÆgÀr¸À®Ä ªÀiÁåf¸ÉÖçÃl£À ±ÀQÛ 28
54. ªÁgÀAn®èzÉ ±ÉÆÃzsÀ ªÀiÁqÀĪÀ ±ÀQÛ 28
55. C£Ééà ÀuÉAiÀÄ « ÀAiÀÄzÀ°è C¨ÁÌj C¢üPÁjUÀ¼À ±ÀQÛ 28
56. C£Ééà ÀuÁ¢üPÁjAiÀÄ ªÀgÀ¢ 29
57. C¨ÁÌj C¢üPÁjAiÀÄ ªÀgÀ¢ 29
58. zÀ¸ÀÛVj, ±ÉÆÃzsÀ£É EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ §UÉ 29
59. ªÁgÀAn®èzÉ zÀ¸ÀÛVj ªÀiÁrzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ºÁdgÁUÀĪÀ §UÉÎ eÁ«ÄãÀÄ 29
59.PÀ. C¨ÁÌj E£ïì¥ÉPÀÖgÀgÀ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ ¸ÁPÀëöåªÁVgÀĪÀÅzÀÄ 30
60. ¥Áæ¹PÀÆå À¤£À ¥ÀæQæAiÉÄ 30
60.PÀ. ªÀiÁåf¸ÉÖçÃl£ÀÄ C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæQæAiÉÄ 31
CzsÁåAiÀÄ - 9
C¦Ã®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀjÃPÀëuÉ
61. C¦Ã®ÄUÀ¼ÀÄ 31
62. ¥ÀÄ£ÀjÃPÀëuÉ 31

5. 5
CzsÁåAiÀÄ - 10
¸ÀAQÃtð
63. ¸ÀgÀPÁgÀPÉÌ §gÀ¨ÉÃPÁzÀ ¨ÁQUÀ¼À ªÀ¸ÀÆ° 32
64. vÀ¦àzÀªÀgÀ ¸ÀéwÛ£À ªÉÄÃ¯É ¸ÀgÀPÁgÀPÉÌ zsÁgÀuÁ¢üPÁgÀ 32
65. 17£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ UÀÄwÛUÉzÁgÀ£ÀÄ ¨ÁQUÀ¼À£ÀÄß ªÀ¸ÀÆ®Ä
ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ 32
66. gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁrzÀ ªÀÄzÀåzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw 32
67. «£Á¬Äw EvÁå¢ PÉÆqÀ®Ä gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ±ÀQÛ 33
68. F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÊPÉÆAqÀ PÀæªÀÄzÀ §UÉÎ gÀPÀëuÉ 33
68.PÀ. PÀvÀðªÀåzÀ ºÉ¸Àj£À°è ªÀiÁrzÀ PÀÈvÀåUÀ¼À §UÉÎ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀzÀ
ªÀÄAdÆgÁw¬Ä®èzÉ zÁªÉUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ ¥Áæ¹PÀÆå À£ïUÀ¼À£ÀÄß
¹éÃPÀj¸ÀPÀÆqÀzÀÄ 33
69. zÁªÉUÀ¼À CªÀ¢ü ¥Àj«Äw 34
70. PÀA¥É¤ EvÁå¢UÀ½AzÀ C¥ÀgÁzsÀ 34
71. ¤AiÀĪÀÄ gÀZÀ£Á ±ÀQÛ 34
72. ¤gÀ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ G½¸ÀÄ«PÉ 35

6. 6
PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ
1966gÀ 21£Éà PÀ£ÁðlPÀ C¢ü¤AiÀĪÀÄ
(PÀ£ÁðlPÀ gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¸À® 1966gÀ DUÀ¸ïÖ ºÀ¢£ÉAl£ÉAiÀÄ ¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ
¥ÀæPÀlªÁVzÉ)
PÀ£ÁðlPÀ C¨ÁÌj C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1965
(1970gÀ 1£Éà C¢ü¤AiÀĪÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1971gÀ 1£Éà C¢ü¤AiÀĪÀÄUÀ½AzÀ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀiÁVzÉ.)
(1966gÀ DUÀ¸ïÖ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ gÁ ÀÖç¥ÀwAiÀÄ C£ÀĪÀÄw ¥ÀqÉ¢zÉ)
EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ°è KPÀgÀÆ¥ÀzÀ C¨ÁÌj «¢üAiÀÄ£ÀÄß G¥À§A¢ü¸ÀĪÀ C¢ü¤AiÀĪÀÄ.
PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ°è, ªÀÄzÀå ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀåUÀ¼À GvÁàzÀ£É, vÀAiÀiÁj, ¸Áé¢üãÀ, DªÀÄzÀÄ,
gÀ¥sÀÄÛ, ¸ÁUÁtÂPÉ, Rjâ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹ KPÀgÀÆ¥ÀªÁzÀ «¢üAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ
ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C¨ÁÌj ±ÀĮ̪À£ÀÄß «¢ü¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ F ªÀÄÄA¢£À EvÀgÀ PÉ®ªÀÅ « ÀAiÀÄUÀ¼À
§UÉÎ G¥À§A¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ AiÀÄÄPÀÛªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ;
¨sÁgÀvÀ UÀtgÁdåzÀ ºÀ¢£ÁgÀ£ÉAiÀÄ ªÀ ÀðzÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ «zsÁ£À ªÀÄAqÀ®¢AzÀ F
ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ C¢ü¤AiÀīĸÀ¯ÁVzÉ.
CzsÁåAiÀÄ-1
¥ÁægÀA©üPÀ
1. ¸ÀAQë¥ÀÛ ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÁå¦Û, ¥ÁægÀA¨sÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀéAiÀÄ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ C¨ÁÌj
C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1965 JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ.
2. EzÀÄ Erà PÀ£ÁðlPÀ gÁdåPÉÌ ªÁå¥ÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ.
1
(3) EzÀÄ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ £ÉëĸÀĪÀAxÀ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ eÁjUÉ
§gÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(4) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ J®è G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ, 1961gÀ PÀ£ÁðlPÀ ¥Á£À ¤gÉÆÃzsÀ C¢ü¤AiÀĪÀĪÀÅ
(1962gÀ 17£Éà PÀ£ÁðlPÀ C¢ü¤AiÀĪÀÄ) eÁjAiÀÄ°ègÀzÀ gÁdåzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ C£ÀéAiÀĪÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀzÀj C¢ü¤AiÀĪÀĪÀÅ eÁjAiÀÄ°èzÀÝ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ÀzÀj C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀ ªÀÄnÖUÉ
C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
1. F C¢ü¤AiÀĪÀĪÀÅ 1967gÀ ¸É¥ÉÖA§gï 30gÀAzÀÄ (J¸ï.M. 1665 JZïr 154 Er¹ 67-1) £ÀA§j£À 1967gÀ DUÀ¸ïÖ 28£Éà ¢£ÁAPÀzÀ
C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ eÁjUÉ §A¢zÉ.

7. 7
2. ¥Àj¨sÁ ÉUÀ¼ÀÄ: F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ°è, ¸ÀAzÀ¨sÀðPÉÌ ¨ÉÃgÉ CxÀðzÀ CUÀvÀå«gÀ¢zÀÝgÉ,-
(1) “©Ãgï” JA§ÄzÀÄ, K¯ï ¸ËÖmï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆÃgïÖgïUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ;
(2) “¹Ã¸É vÀÄA§ÄªÀÅzÀÄ” JAzÀgÉ, ªÀiÁgÁlzÀ GzÉÝñÀPÁÌV, vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹gÀ°, E®è¢gÀ°, ªÀÄgÀzÀ ¦Ã¥Á¬Ä CxÀªÁ EvÀgÀ ¥ÁvÉæ¬ÄAzÀ ¹Ã¸ÉUÉ, eÁrUÉ,
¥sÁè¹ÌUÉ CxÀªÁ CzÉà §UÉAiÀÄ ¨ÉÃgÉÆAzÀÄ ¥ÁvÉæUÉ ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ ¥ÀÄ£ÀB ¹Ã¸ÉUÉ
vÀÄA§ÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ;
(3) “¸ÁUÀĪÀ½” JA§ÄzÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄĪÁUÀ ¸À¹AiÀÄ£ÀÄß JZÀÑjPɬÄAzÀ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß
CxÀªÁ gÀQë¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ©vÀÛ£É ªÀiÁr ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ JA§ÄzÀÄ CªÀ±ÀåªÁV
EAVvÀªÁVgÀ¨ÉÃPÁV®è;
(4) “UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀ” JAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÉÇÃ¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀÝPÁÌV ªÀiÁqÀĪÀ GzÉÝñÀPÁÌV
UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹zÀ ¸ÀA¸ÀÌgÀtPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖzÀÄ;
(5) “qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä À£Àgï” JAzÀgÉ gÉ«£ÀÆå f¯ÉèAiÀÄ qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ;
(5PÀ) “C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä À£Àgï” JAzÀgÉ 4PÀ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁzÀ C¨ÁÌj
qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä À£ÀgÀÄ;
(6) “C¨ÁÌj ±ÀÄ®ÌPÉÌ UÀÄjAiÀiÁUÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ” JAzÀgÉ,-
(PÀ) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀå,
(R) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀå,
(UÀ) C¦üêÀÄÄ, CxÀªÁ
(WÀ) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ C¨ÁÌj ±ÀÄ®ÌPÉÌ UÀÄjAiÀiÁUÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉAzÀÄ
WÉÆö¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ EvÀgÀ ªÀÄA¥ÀgÀ zÀæªÀåUÀ¼ÀÄ, ªÀÄA¥ÀgÀPÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄA¥ÀgÀPÀªÀ®èzÀ zÀæªÀåUÀ¼ÀÄ;
(7) “C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ” JAzÀgÉ 3£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ JAzÀÄ
¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁzÀ C¢üPÁj,
(8) “C¨ÁÌj ±ÀĮ̔ ªÀÄvÀÄÛ “¥Àæw ±ÀĮ̔ JAzÀgÉ, ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀĸÁgÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ K¼À£ÉAiÀÄ
C£ÀĸÀÆaAiÀÄ II£Éà ¸ÀÆaAiÀÄ 51£Éà £ÀªÀÄÆzÀ£ÉAiÀÄ°è ºÉýzÀAxÀ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì CxÀªÁ ¥Àæw±ÀÄ®Ì;
(9) “C¨ÁÌj E£ïì¥ÉPÀÖgï” JAzÀgÉ 6£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁzÀ C¨ÁÌj E£ïì¥ÉPÀÖgï;
(10) “C¨ÁÌj C¢üPÁj” JAzÀgÉ, C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£Àgï, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ, (C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån
PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ) CxÀªÁ «¢ü§zÀÞªÁV ¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁzÀ (¥ÀæPÀgÀt 5, ¥ÀæPÀgÀt 5PÀ CxÀªÁ ¥ÀæPÀgÀt 6gÀ) ªÉÄÃgÉUÉ
±ÀQÛ ¤»vÀ£ÁzÀ AiÀiÁªÀ£Éà C¢üPÁj CxÀªÁ EvÀgÀ ªÀåQÛ;
(11)“C¨ÁÌj gÁd¸Àé” JAzÀgÉ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ CxÀªÁ ªÀÄzÀå CxÀªÁ ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀåUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ DAiÀiÁ PÁ®zÀ°è eÁjAiÀÄ°ègÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà «¢üAiÀÄ G¥À§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ «¢ü¹zÀ

8. 8
CxÀªÁ DzÉò¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ±ÀÄ®Ì, ¦üÃdÄ PÀgÀ, ¨ÁrUÉ, dįÁä£É CxÀªÁ ªÀÄÄlÄÖUÉÆð¤AzÀ §AzÀ
CxÀªÁ §gÀ§ºÀÄzÁzÀ gÁd¸Àé;
(11PÀ) “C¨ÁÌj ªÀÄgÀ” JA§ÄzÀÄ CzÀgÀ ºÀĽAiÉÆqÉzÀ CxÀªÁ ºÀĽAiÉÆqÉAiÀÄzÀ gÀ¸ÀzÀ°è
ªÀÄzÁåA±À«gÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀjAzÀ ºÉAqÀ CxÀªÁ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÁzÀ
UÀįÉÆäºÀªÁ, vÉAUÀÄ, FZÀ®Ä, vÁ¼É RdÆðgÀ §UÀ¤ CxÀªÁ zÉÆqÀظÁ® ªÀÄgÀ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
EvÀgÀ ªÀÄgÀ;
(12) “gÀ¥sÀÄÛ” JAzÀgÉ, 1962gÀ ¹ÃªÀiÁ±ÀÄ®Ì C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ (1962gÀ 52£Éà PÉÃAzÀæ C¢ü¤AiÀĪÀÄ)
2£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è ¥Àj¨sÁ¶¹zÀ ¹ÃªÀiÁ±ÀÄ®ÌoÁuɬÄAzÀ®èzÉ C£ÀåxÁ gÁdåzÀ ºÉÆgÀUÉ MAiÀÄÄåªÀÅzÀÄ;
(13) “«zÉò ªÀÄzÀå” JA§ÄzÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄzÀåªÀ£ÀÆß
M¼ÀUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ;
(14) “¨sÁgÀvÀzÀ°è DªÀÄzÀÄ” JA§ ¥ÀzÁªÀ½AiÀÄ°è EgÀĪÀ DªÀÄzÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß½zÀÄ JAzÀgÉ
“DªÀÄzÀÄ” JAzÀgÉ ¹ÃªÀiÁ±ÀÄ®Ì C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ (1962gÀ 52£Éà C¢ü¤AiÀĪÀÄ) 2£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
¥Àj¨sÁ¶¹zÀAvÉ ¹ÃªÀiÁ±ÀÄ®Ì oÁuɬÄAzÀ®èzÉ C£ÀåxÁ gÁdåzÀ M¼ÀUÉ vÀgÀĪÀÅzÀÄ;
(15) “¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄzÀå” JAzÀgÉ ¨sÁgÀvÀPÉÌ DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ f£ï, ¨ÁæA¢, «¹Ì CxÀªÁ
gÀ«Ää£ÀAvÉ CzÉà jÃwAiÀÄ°è GvÁࢹzÀ, vÀAiÀiÁj¹zÀ CxÀªÁ «Ä±Àæt ªÀiÁrzÀ ªÀÄzÀå ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ,
ªÀÄzÀå¸ÁgÀ¢AzÁzÀ CxÀªÁ CzÀ£ÀÄß¼Àî «Ä®Ì¥ÀAZï, ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÀÄzÀåUÀ¼À£ÀÆß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ;
(16) “ªÀiÁzÀPÀ” JAzÀgÉ (18)£Éà RAqÀzÀ°è, ¥Àj¨sÁ¶¹zÀAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀå CxÀªÁ (17)£ÉÃ
RAqÀzÀ°è ¥Àj¨sÁ¶¹zÀAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀå;
(17) “ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀå” JAzÀgÉ;-
(i) ¨sÀAV, ¹¢Ý DxÀªÁ UÁAeÁ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ J®è ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃj ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
ªÀiÁzÀPÀ £ÁgÀÄVqÀzÀ J¯ÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀtÚ PÁAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆ ©qÀĪÀ CxÀªÁ ºÀuÁÚUÀĪÀ vÀÄ¢UÀ¼ÀÄ;
(ii) ZÀgÀ¸ï JAzÀgÉ, ¦ArPÀlÖ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁV¸À®Ä CªÀ±ÀåPÀªÁzÀÄzÀ£ÀÄß½zÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåvÁå¸ÀPÉÌ
M¼À¥Àr¹gÀzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ÁgÀÄVqÀ¢AzÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ CAlÄ;
(iii) ªÉÄÃ¯É ºÉýzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀæPÁgÀzÀ ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀåUÀ¼À ªÀÄzÀåªÀwð ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸À»vÀªÁzÀ
CxÀªÁ gÀ»vÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà «Ä±Àæt, CxÀªÁ CªÀÅUÀ½AzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Á¤ÃAiÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ
(iv) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀåªÉAzÀÄ WÉÆö¸ÀĪÀ EvÀgÀ ªÀiÁzÀPÀ
zÀæªÀå CxÀªÁ ªÀÄA¥ÀgÀÄ ¥ÀzÁxÀð, CAxÀ ¥ÀzÁxÀðªÀÅ C¦üêÀÄÄ, PÉÆÃPÉ J¯É CxÀªÁ 1930gÀ
C¥ÁAiÀÄPÁj zÀæªÀåUÀ¼À C¢ü¤AiÀĪÀÄ, (1930gÀ 1£Éà PÉÃAzÀæ C¢ü¤AiÀĪÀÄ) 2£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
¥Àj¨sÁ¶¹zÀAvÉ vÀAiÀiÁj¹zÀ zÀæªÀå DVgÀPÀÆqÀzÀÄ;

9. 9
(18) “ªÀÄzÀå” JA§ÄzÀÄ,-
(PÀ) zÁæPÁëgÀ¸ÀzÀ ªÀÄzÀå¸ÁgÀUÀ¼ÀÄ, UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀ ªÀÄzÀå¸ÁgÀUÀ¼ÀÄ, zÁæPÁëgÀ¸À, ©ÃgÀÄ, ºÉAqÀ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄzÁåA±À CxÀªÁ CzÀgÀ PÉƼɬÄAzÁzÀ ªÁ ÀÄ EgÀĪÀ CxÀªÁ CzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ J®è
zÀæªÀåUÀ¼ÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ
(R) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ GzÉÝñÀPÁÌV, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄzÀåªÉAzÀÄ
WÉÆö¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà EvÀgÀ ªÀiÁzÀPÀ ¥ÀzÁxÀð.
(19) “vÀAiÀiÁjPÉ” JA§ÄzÀÄ ºÀĽ »rzÀ, ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀżÀî CxÀªÁ ªÀiÁzÀPÀ ªÀÄzÀå CxÀªÁ
ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀåªÀ£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀ CxÀªÁ ¹zÀÞ¥Àr¸ÀĪÀ J®è £ÉʸÀVðPÀ CxÀªÁ PÀÈvÀPÀ ¸ÀA¸ÀÌgÀt
¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
(19PÀ) “¸ÁªÀÄVæ” JA§ÄzÀÄ ªÉƺÀgÁ ºÀƪÀÅ, PÁPÀA©, PÉÆ¼É (ªÁ ÀÄ), PÉƼÉvÀ ¨É®è, zÁæQë,
UÉÆÃqÀA© ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ G¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà EvÀgÀ ¥ÀzÁxÀðªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
(19R) “ªÉƺÀgÁ ºÀƪÀÅ” JAzÀgÉ ¥Á¹ìAiÀiÁ¯Á n¥ÉƯÁè (E¥Éà) ºÀƪÀÅ DzÀgÉ EzÀÄ
ªÉƺÀgÁ ªÀÄgÀzÀ PÁ¬Ä CxÀªÁ ©ÃdªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîªÀÅ¢®è.
(19UÀ) “PÁPÀA©” JAzÀgÉ ºÀĽ »r¸À§ºÀÄzÁzÀ zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ CxÀªÁ vÉïÁqÀĪÀ gÀÆ¥ÀzÀ
¸ÀPÀÌgÉUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ, ¨É®è CxÀªÁ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ WÀlÖzÀ°è ±ÉÆâü¹zÀ£ÀAvÀgÀ
PɼÀUÀĽAiÀÄĪÀ ¨sÁgÀªÁzÀ, PÀ¥ÀÄà §tÚzÀ ¸ÁAzÀægÀ¸À ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ CAxÀ gÀ¸ÀzÀ UÀÄtªÀ£ÀÄß UÀt£ÁºÀðªÁV
§zÀ¯Á¬Ä¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß CAxÀ gÀ¸ÀPÉÌ ¸ÉÃj¹ vÀAiÀiÁj¹zÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ,
DzÀgÉ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ GzÉÝñÀPÁÌV, PÁPÀA© C®èªÉAzÀÄ
WÉÆö¸ÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß EzÀÄ M¼ÀUÉƼÀÄîªÀÅ¢®è.
(20) “C¢ü¸ÀÆZÀ£É” JAzÀgÉ ¸ÀgÀPÁj gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è ¥ÀæPÀlªÁzÀ C¢ü¸ÀÆZÀ£É.
(21) “¸ÀܼÀ” JA§ÄzÀÄ ªÀÄ£É, PÀlÖqÀ, CAUÀr, ZÀ¥ÀàgÀ, qÉÃgÉ, ºÀqÀUÀÄ, zÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ
ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÆß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
(22) “¥Éưøï oÁuÉ” JA§ÄzÀÄ, gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ F
C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ GzÉÝñÀPÁÌV ¥Éưøï oÁuÉAiÉÄAzÀÄ WÉÆö¸ÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
(23) “¤AiÀīĹzÀÄzÀÄ” JAzÀgÉ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀa¹zÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
¤AiÀīĹzÀÄzÀÄ.
(24) “±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀt” JA§ÄzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀzÁxÀðªÀ£ÀÄß CzÀgÉÆA¢UÉ ¸ÉÃj¹ ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß
±ÀÄzÀÞUÉƽ¸ÀĪÀ, §tÚUÉƽ¸ÀĪÀ CxÀªÁ gÀÄaUÉƽ¸ÀĪÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÀæªÀĪÀ£ÀÆß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
1
(24PÀ) “PÉƼÉvÀ ¨É®è” JAzÀgÉ ªÀÄ£ÀÄ ÉÆåÃ¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ
G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀÅ DgÉÆÃUÀåPÉÌ C¥ÁAiÀÄPÁjAiÀiÁzÀ ¨É®è.

10. 10
«ªÀgÀuÉ.- ¨É®èªÀÅ UÁqsÀ PÀAzÀħtÚªÁVzÀÄÝ wÃPÀë÷Ú ªÁ¸À£ÉAiÀÄļÀîzÁÝVzÀÝgÉ CxÀªÁ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
«±Éèà ÀuɬÄAzÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ºÉÆAzÀĪÀ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ£ÀÄß ±ÉÃPÀqÁ ºÀ¢£ÉÊzÀQÌAvÀ CxÀªÁ
MlÄÖ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄÄ ±ÉÃPÀqÁ ºÀ¢£ÉüÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ£ÀÆß ºÉÆA¢zÀÝgÉ, D “¨É®èªÀÅ”
ªÀÄ£ÀÄ ÉÆåÃ¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ AiÉÆÃUÀåªÁVzÀÄzÀ®èªÉAzÀÄ CxÀªÁ CzÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ DgÉÆÃUÀåPÉÌ
C¥ÁAiÀÄPÁjAiÀiÁVzÉAiÉÄAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(25) “ªÀiÁgÁl” CxÀªÁ “ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ” JA§ÄzÀÄ zÁ£À gÀÆ¥ÀªÀ®èzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
§UÉAiÀÄ ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
(26) “ªÀÄzÀå¸ÁgÀ” JAzÀgÉ ªÀÄzÁåA±ÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ §n֬Ľ¹ ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀå, CzÀÄ UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀªÁzÀÄzÁVgÀ° CxÀªÁ E®è¢gÀ°.
(26PÀ) “C¨ÁÌj ¸À¨ï E£ïì¥ÉPÀÖgï” JAzÀgÉ, 6£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸À¨ï E£ïì¥ÉPÀÖgï JAzÀÄ
¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁzÀªÀ£ÀÄ.
(27) “ºÉAqÀ” JAzÀgÉ C¨ÁÌj ªÀÄgÀ¢AzÀ vÉUÉAiÀįÁzÀ ºÀĽ »rzÀ CxÀªÁ »rAiÀÄzÀ gÀ¸À.
(28) ( - - - - - - - - )
(29) “¸ÁUÁtÂPÉ” JAzÀgÉ gÁdåzÀ°è MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ ¸ÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ
ªÀÄzsÀåAvÀgÀ ¥ÀæzÉñÀªÀÅ gÁdåzÀ M¼ÀVgÀ° CxÀªÁ ºÉÆgÀVgÀ°.
(30) “PÉÆ¼É (ªÁ ÀÄ)” JA§ÄzÀÄ ºÀĽ »rzÀ ªÉƼÉvÀ zsÁ£ÀåzÀ PÀ ÁAiÀÄ (ªÉÇgÀÖ£ÀÄß) ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀ£ÀÄß §n֬Ľ¸ÀĪÀ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ vɼÀÄ zÁæªÀtªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
CzsÁåAiÀÄ-2
¹§âA¢ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt
3. C¨ÁÌj PÀ«ÄñÀ£ÀgÀ£À £ÉêÀÄPÀ:- (1) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ, qÉ¥ÀÄån
PÀ«ÄñÀ£ÀgÀ£À zÀeÉðUÉ PÀrªÉÄAiÀÄ®èzÀ M§â C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß, PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÉAzÀÄ
£ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀ£ÀÄ, F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå CxÀªÁ «±Éà À
DzÉñÀUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÄÖ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ DqÀ½vÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ J®è « ÀAiÀÄUÀ¼À°è ªÀÄÄRå
¤AiÀÄAvÀæuÁ¢üPÁjAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀ£ÀÄ, C¨ÁÌj E¯ÁSÉAiÀÄ DqÀ½vÀ « ÀAiÀÄzÀ°è qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀ£À J®è
±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
4. qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ:- (1) qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀ£ÀÄ, vÀ£Àß C¢üPÁgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ ¥Àj«ÄwUÀ¼ÉƼÀUÉ,
gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ PÁ®PÁ®PÉÌ ¤zÉðò¸À§ºÀÄzÁzÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÆ̼À¥ÀlÄÖ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ
G¥À§AzsÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ CxÀªÁ CªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ qÉ¥ÀÄån PÀ«ÄñÀ£ÀjUÉ ªÀ»¹PÉÆqÀ¯ÁzÀAxÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß
ZÀ¯Á¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ, PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ GzÉÝñÀUÀ½UÁV, J®è qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀjUÉ
C¢üãÀgÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

11. 11
(4PÀ) C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ:- (1) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ, CAxÀ
C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ°è G¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¥ÀæzÉñÀPÁÌV CxÀªÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÁV, vÁ£ÀÄ CUÀvÀåªÉAzÀÄ
¨sÁ«¸ÀĪÀ ÀÄÖ d£À qÉ¥ÀÄån PÀ«ÄñÀ£ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁzÀ C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ, gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ
C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ°è G¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀÄvÀÄÛ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀjUÉ
ªÀ»¹PÉÆqÀ¯ÁzÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ D §½PÀ qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ ºÁUÉ G¯ÉèÃT¹zÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä
CxÀªÁ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÀPÀëªÀÄ£ÁVgÀvÀPÀÌzÀÝzÀ®è.
(3) C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ, C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀjUÉ C¢üãÀ£ÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ C¨ÁÌj
PÀ«Ä±À£ÀgÀ£À ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ M¼À¥ÀnÖgÀvÀPÀÄÌzÀÄ.
5. C¨ÁÌj ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ ªÀÄvÀÄÛ qÉ¥ÀÄån ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ £ÉêÀÄPÀ:- (1) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ,
F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ DqÀ½vÀzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀjUÉ ¸ÀªÀĪÀwðAiÀiÁV CxÀªÁ CªÀ¤UÉ
C¢üãÀªÁV, gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ ¤zÉðò¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÆ̼À¥ÀlÄÖ, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀ£À J®è
CxÀªÁ AiÀiÁªÀŪÉà ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ J®è CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä
MAzÀÄ f¯ÉèAiÀÄ CxÀªÁ CzÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀPÉÌ M§â C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß (C¨ÁÌj
¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAl£À£ÁßV) £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ, vÁ£ÀÄ ¤zÉðò¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä, MAzÀÄ f¯ÉèUÉ CxÀªÁ CzÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀPÉÌ, vÁ£ÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ
D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀ ÀÄÖ d£À C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ£ÀÄß £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ.
(5PÀ) UÀÄ¥ÀÛ ªÁvÁ𠫨sÁUÀzÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ (UÀÄ¥ÀÛ ªÁvÁ𠫨sÁUÀzÀ) C¨ÁÌj
¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ ªÀÄvÀÄÛ qÉ¥ÀÄån ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ £ÉêÀÄPÀ. (1) C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ
ªÀÄÄSÁå¢üPÁjAiÀiÁVgÀĪÀ MAzÀÄ UÀÄ¥ÀÛ ªÁvÁ𠫨sÁUÀ«gÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ, M§â qÉ¥ÀÄån
PÀ«Ä±À£ÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ (2)£ÉAiÀÄ G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ £ÉëĸÀ§ºÀÄzÁzÀ ÀÄÖ d£À (UÀÄ¥ÀÛ
ªÁvÁ𠫨sÁUÀzÀ) C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ£ÀÆß (UÀÄ¥ÀÛªÁvÁ𠫨sÁUÀzÀ) qÉ¥ÀÄån
¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ£ÀÆß ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¥ÀƪÁð£ÀĪÉÆÃzÀ£ÉAiÉÆA¢UÉ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ
£ÉëĸÀ§ºÀÄzÁzÀ ÀÄÖ d£À EvÀgÀ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÆß ºÉÆA¢gÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À ¥ÀvÉÛ, C£Ééà ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃ¥À
«ZÁgÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV, ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ
¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÄÖ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ ¤zÉðò¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ C¨ÁÌj C¢üPÁjAiÀÄ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV,-
(i) MAzÀÄ f¯ÉèUÁV CxÀªÁ f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀPÁÌV CxÀªÁ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ f¯ÉèUÁV M§â
C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß (UÀÄ¥ÀÛªÁvÁð PÉÃAzÀæzÀ) C¨ÁÌj ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAl£À£ÁßV £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ;
(ii) MAzÀÄ f¯ÉèUÁV CxÀªÁ CzÀgÀ ¨sÁUÀPÁÌV CxÀªÁ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ f¯ÉèUÀ½UÁV M§â
C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß (UÀÄ¥ÀÛªÁvÁ𠫨sÁUÀzÀ) C¨ÁÌj ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAlgÀ£ÁßV £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ.

12. 12
6. C¨ÁÌj E£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ C¨ÁÌj ¸À¨ïE£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ C¢üãÁ¢üPÁjUÀ¼À £ÉêÀÄPÀ:-
(1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À ¥ÀvÉÛ, C£Ééà ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃ¥À «ZÁgÀuÉAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è
±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä, gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, (C¨ÁÌj
E£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C¨ÁÌj ¸À¨ïE£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß) £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ vÁ£ÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀAxÀ
ªÀUÀðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀzÀ£ÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß, ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀAxÀ
C¢üãÁ¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ.
(3) gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ (1)£Éà ªÀÄvÀÄÛ (2)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ
C¨ÁÌj E£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ C¨ÁÌj ¸À¨ïE£ïì¥ÉPÀÖgÀÄUÀ¼À CxÀªÁ C¢üãÁ¢üPÁjUÀ¼À J®è CxÀªÁ
AiÀiÁªÀŪÉà ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CªÀjUÉ ªÀ»¹PÉÆqÀ¯ÁzÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ
C¢üPÁjAiÀÄÄ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀð»¸ÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ, ¤zÉðò¸À§ºÀÄzÀÄ.
(4) gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ, (1)£ÉÃ, (2)£Éà ªÀÄvÀÄÛ (3)£Éà M¼À¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À
ªÉÄÃgÉV£À ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀĸÁgÀ, C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀjUÉ qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀjUÉ, C¨ÁÌj
¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAl¤UÉ ªÀÄvÀÄÛ C¨ÁÌj qÉ¥ÀÄån ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAl¤UÉ ¥ÀævÁåAiÉÆÃf¸À§ºÀÄzÀÄ.
7. ±ÀQÛUÀ¼À ¥ÀævÁåAiÉÆÃd£É:- (1) gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ 67 ªÀÄvÀÄÛ 71£ÉÃ
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉV£À ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß½zÀÄ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉV£À vÀ£Àß ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß, C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀ¤UÉ
CxÀªÁ EvÀgÀ AiÀiÁªÀ£Éà C¨ÁÌj C¢üPÁjUÉ ¥ÀævÁåAiÉÆÃf¸À§ºÀÄzÀÄ.
(2) gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀjUÉ CxÀªÁ qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀjUÉ
F C¢ü¤AiÀĪÀÄ¢AzÀ CxÀªÁ ªÉÄÃgÉUÉ ¥ÀæzÀvÀÛªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß, CzÀgÀ°è
G¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤§ðAzsÀUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ, AiÀiÁªÀ£Éà C¨ÁÌj C¢üPÁjUÉ
¥ÀævÁåAiÉÆÃf¸À§ºÀÄzÀÄ.
CzsÁåAiÀÄ-3
DªÀÄzÀÄ, gÀ¥sÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÁtÂPÉ
8. ªÀiÁzÀPÀzÀ DªÀÄzÀÄ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¥Àæw ±ÀÄ®ÌzÀ
¸ÀAzÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ EvÀgÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ PÉÆlÖ
C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ºÉÆgÀvÀÄ AiÀiÁªÀ ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÆß DªÀÄzÀÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
¥ÀgÀAvÀÄ, ¥Àæw ±ÀÄ®ÌzÀ ªÀ¸ÀÆ°AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀĤ²ÑvÀ ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ
¤§AzsÀ£ÉUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ ¥Àæw ±ÀÄ®ÌzÀ ¸ÀAzÁAiÀÄ«®èzÉ,
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß DªÀÄzÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀĪÀÄw PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ:
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀAvÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ DªÀÄzÀÄ gÀ¥sÀÄÛ ±ÀÄ®Ì C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1934gÀ
CxÀªÁ ¨sÁgÀvÀPÉÌ DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉÆAqÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¹ÃªÀiÁ ±ÀÄ®ÌPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹ DAiÀiÁ PÁ®zÀ°è
eÁjAiÀÄ°ègÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà EvÀgÀ «¢üAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄPÉÌ ºÉÆuÉAiÀiÁVzÀÄÝ, CAxÀ «¢üAiÀÄ
ªÉÄÃgÉUÉ CzÀgÀ §UÉÎ ªÀåªÀºÀj¹zÀgÉ, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæw ±ÀĮ̪ÀÅ ¸ÀAzÁAiÀĪÁUÀvÀPÀÌzÀÝ®è.

13. 13
(2) (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß, CzÀ£ÀÄß PÉÆlÖ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À
G®èAWÀ£ÉUÁV CxÀªÁ §gÀºÀzÀ°è C©ü¯ÉÃT¸ÀĪÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÁgÀtPÁÌV, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ
gÀzÀÄÝUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ.
9. ªÀiÁzÀPÀzÀ gÀ¥sÀÄÛ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¦üÃdÄ ¸ÀAzÁAiÀĪÁzÀ
C£ÀAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ PÉÆlÖ C£ÀĪÀÄw
¥ÀvÀæzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ºÉÆgÀvÀÄ, AiÀiÁªÀ ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÆß gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
¥ÀgÀAvÀÄ, ¨sÁgÀvÀzÀ°è GvÁࢹzÀ CxÀªÁ vÀAiÀiÁj¹zÀ AiÀiÁªÀ ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß 66£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
G¥À§A¢ü¹zÀAvÀ®èzÉ, CzÀÄ UÀÄjAiÀiÁUÀĪÀ C¨ÁÌj ±ÀĮ̪ÀÅ CxÀªÁ ¥Àæw ±ÀĮ̪ÀÅ ¸ÀAzÁAiÀĪÁVzÀÝ
ºÉÆgÀvÀÄ, gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀĪÀÄw PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(2) (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß CzÀ£ÀÄß PÉÆlÖ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À
G®èAWÀ£ÉUÁV CxÀªÁ §gÀºÀzÀ°è C©ü¯ÉÃT¸ÀĪÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÁgÀtPÁÌV, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀ£ÀÄ
gÀzÀÄÝUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ.
10. ªÀiÁzÀPÀzÀ ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ ¤ ÉÃzsÀ:- gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ, MAzÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ
¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀܽÃAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ªÀiÁzÀPÀUÀ¼À CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà §UÉAiÀÄ ªÀiÁzÀPÀUÀ¼À
¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ Éâü¸À§ºÀÄzÀÄ.
11. ¸ÁUÁtÂPÉ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ:- 12£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
ºÉÆgÀvÀÄ, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀܽÃAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀPÁÌV ¤AiÀīĸÀ¯ÁzÀAxÀ ¥ÀjªÀiÁtPÉÌ
«ÄÃj AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ¸ÁV¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
12. ªÀiÁzÀPÀzÀ ¸ÁUÁtÂPÉ:- (1) qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ CxÀªÁ F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ
AiÀÄxÁ«¢ü ±ÀPÀÛUÉƽ¸À¯ÁzÀ AiÀiÁªÀ£Éà EvÀgÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ, ªÀiÁzÀPÀUÀ¼À ¸ÁUÁtÂPÉUÁV C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæ
PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) (1)£Éà M¼À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉV£À C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀÅ, ¤¢ð ÀÖ C¥À¢üUÀ½UÁV ªÀÄvÀÄÛ «² ÀÖ
§UÉAiÀÄ ªÀiÁzÀPÀUÀ½UÁV PÉÆlÖ ¸ÁªÀiÁ£Àå C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ¤¢ð ÀÖ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ½UÁV ªÀÄvÀÄÛ «² ÀÖ gÀªÁ£É ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÁV ªÀiÁvÀæ PÉÆlÖ «±Éà À C£ÀĪÀÄw DVgÀ§ºÀÄzÁVzÉ:
¥ÀgÀAvÀÄ, ¸ÁªÀiÁ£Àå C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¯Éʸɣïì ¥ÀqÉzÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ
ªÀiÁvÀæ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæzÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ºÉZÁÑUÀzÀAvÉ MAzÉà ¨ÁjUÉ
¸ÁV¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀÄzÀåzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ C£Àé¬Ä¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
(3) F ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉV£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C£ÀĪÀÄw¥ÀvÀæzÀ°è.-
(PÀ) ªÀiÁzÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁV¸À®Ä C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ ªÀåQÛAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ;
(R) C£ÀĪÀÄw¥ÀvÀæ eÁjAiÀÄ°ègÀĪÀ CªÀ¢ü;
(UÀ) CzÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ ªÀiÁzÀPÀzÀ §UÉÎ PÉÆqÀ¯ÁVzÉAiÉÆà D ªÀiÁzÀPÀzÀ ¥ÀjªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ
ªÀtð£É; ªÀÄvÀÄÛ

14. 14
(WÀ) ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß –EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß G¯ÉèÃT¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(4) F ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀÅ CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ¤AzÀ ¤AiÉÆÃfvÀgÁzÀ
ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ £ËPÀgÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ
CªÀgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
CzsÁåAiÀÄ-4
vÀAiÀiÁjPÉ, ¸Áé¢üãÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl
13. ¯Éʸɤì£À ªÉÄÃgÉUÉ ºÉÆgÀvÀÄ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ EvÁå¢UÀ¼À ¤ ÉÃzsÀ:-
(1) AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÆ F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀ£ÀÄ PÉÆlÖ ¯Éʸɤì£À
¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ ªÉÄî®èzÉ CxÀªÁ 18£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À
ªÉÄÃgÉUÀ®èzÉ-
(PÀ) ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è CxÀªÁ ¸ÀAUÀ滸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è; CxÀªÁ
(R) £ÁgÀÄVqÀªÀ£ÀÄß ¨É¼À¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è; CxÀªÁ
(UÀ) ºÉAqÀ PÉÆqÀĪÀ ªÀÄgÀ¢AzÀ ºÉAqÀ E½¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄgÀ¢AzÀ ºÉAqÀ
vÉUÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÝ®è; CxÀªÁ
(WÀ) §nÖAiÀÄ£ÀÄß CxÀªÁ ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è CxÀªÁ £ÀqɸÀvÀPÀÄÌzÀ®è;
CxÀªÁ
(YÕ) ªÀiÁgÁlPÁÌV ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß ¹Ã¸ÉUÉ vÀÄA§vÀPÀÌzÀÝ®è; CxÀªÁ
(ZÀ) ºÉAqÀªÀ®èzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ GzÉÝñÀPÁÌV AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÁªÀiÁVæAiÀÄ£ÀÄß,
§nÖAiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß, ¥ÁvÉæUÀ¼À£ÀÄß, G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß CxÀªÁ AiÀÄAvÀæ ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è,
EnÖgÀvÀPÀÌzÀÝ®è CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀ ºÉÆA¢gÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(2) F ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ®àlÖ ¯ÉʸɣÀÄì CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ ¤AiÉÆÃf¹zÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£À
¥ÀgÀªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ £ËPÀgÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ£ÀÄß
M¼ÀUÉƼÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
14. ¤AiÀīĹzÀÄzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀjªÀiÁtzÀ°è C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸Áé¢üãÀ:- (1)
gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ, ¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉƼÀÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀzÀ
¥ÀjªÀiÁtzÀ ¥Àj«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÀÄ:
¥ÀgÀAvÀÄ, MAzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«£À §UÉÎ CzÀgÀ ¨ÉÃgÉ UÀÄuÁ£ÀĸÁgÀªÁV ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥Àj«ÄwUÀ¼À£ÀÄß
¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÀÄ,
(2) AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÆ, (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤AiÀīĹzÀ ¥ÀjªÀiÁtQÌAvÀ ºÉZÁÑV,
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß,

15. 15
(PÀ) CAxÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À vÀAiÀiÁjPÉ, §¼À¸ÀÄ«PÉ, ¸ÀAUÀæºÀuÉ, ªÀiÁgÁl CxÀªÁ ¸ÀgÀ§gÁfUÁV PÉÆlÖ
¯Éʸɤì£À; CxÀªÁ
(R) D §UÉÎ qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ PÉÆlÖ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæzÀ C¢üPÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ºÉÆgÀvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CªÀÅUÀ¼À ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÀ£ÀĸÁgÀªÁV ºÉÆgÀvÀÄ ¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉƼÀîvÀPÀÌzÀÝ®è.
15. C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¯Éʸɤì®èzÉ ªÀiÁgÁlPÉÌ ¤ ÉÃzsÀ:- (1) AiÀiÁªÀ ªÀiÁzÀPÀzÀ
ªÀiÁgÁlªÀ£ÀÄß D §UÉÎ PÉÆqÀ¯ÁzÀ ¯Éʸɤì£À C¢üPÁgÀzÀ ªÉÄî®èzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÖ®èzÉ, ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è:
¥ÀgÀAvÀÄ, C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå CxÀªÁ «±Éà À DzÉñÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ G¯ÉèÃT¸ÀĪÀAxÀ
¤§ðAzsÀUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÄÖ,-
(PÀ) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄgÀ¢AzÀ vÉUÉzÀ ºÉAqÀPÉÌ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ ºÉAqÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À®Ä CxÀªÁ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¯ÉʸɣÀÄì ºÉÆA¢gÀĪÀ ªÀåQÛUÉ CAxÀ
ºÉAqÀªÀ£ÀÄß ¯Éʸɤì®èzÉ, ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(R) CzÀjAzÀ ªÀiÁzÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ GvÁà¢vÀªÁUÀĪÀ VqÀzÀ ¸ÁUÀĪÀ½zÁgÀ£ÀÄ CxÀªÁ MqÉAiÀÄ£ÀÄ,
F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀ®Ä, vÀAiÀiÁj¸À®Ä CxÀªÁ gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀ®Ä ¯ÉʸɣÀÄì
¥ÀqÉ¢gÀĪÀ AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛUÉ, CxÀªÁ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀ£À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CxÀªÁ «±Éà ÀªÁV
C¢üPÀÈvÀUÉƽ¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀ£Éà C¢üPÁjUÉ, ¯Éʸɤì®èzÉ, ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) 1£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉV£À ªÀiÁgÁlzÀ ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß-
(PÀ) ªÀiÁgÁlªÀÅ f¯ÉèAiÀÄ M¼ÀUÉ EzÀÝgÉ, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ, CxÀªÁ
(R) ªÀiÁgÁlªÀÅ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ f¯ÉèUÀ¼À°èzÀÝgÉ, C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ, PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ:
¥ÀgÀAvÀÄ, C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ ¤zsÀðj¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÄÖ, EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
gÁdåzÀ°è eÁjAiÀÄ°ègÀĪÀ C¨ÁÌj «¢üAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ¯ÁzÀ ¯ÉʸɣÀÄì, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
PÉÆlÖ ¯ÉʸɣÉìAzÀÄ ¨sÁ«¸À§ºÀÄzÀÄ.
(3) F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°ègÀĪÀÅzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÆ, AiÀiÁªÀ£Éà ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀ£Àß SÁ¸ÀV G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁÌV
«¢ü§zÀÞªÁV ¥ÀqÉ¢zÀÝ ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß CªÀ£ÀÄ D ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ©lÖ §½PÀ CxÀªÁ CªÀ£À ªÀÄgÀtzÀ vÀgÀĪÁAiÀÄ
CªÀ£ÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV CxÀªÁ CªÀ£À »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ ¥Àæw¤¢üUÀ¼À ¥ÀgÀªÁV ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄzÀåzÀ
ªÀiÁgÁlPÉÌ, C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(4) (1) ªÀÄvÀÄÛ (2)£Éà M¼À¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è K£Éà EzÀÝgÀÆ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è
PÉÆlÖ ¯Éʸɤì£À C¢üPÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ºÉÆgÀvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÖ
ºÉÆgÀvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F §UÉÎ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀ¢AzÀ ¤UÀ¢AiÀiÁUÀĪÀ ¦üÃf£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ½UÀ£ÀĸÁgÀªÁV ¦üÃdÄ
¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀÄzÀ®èzÉà AiÀiÁªÀ PÀè§Æâ vÀ£Àß ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ ¨É¯É CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà ¦üà CxÀªÁ ZÀAzÁ
ºÀtPÁÌV ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.

16. 16
16. §nÖ PÁSÁð£ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ GUÁætUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É:- (1) C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀÄ, gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¥ÀƪÀð
ªÀÄAdÆgÁw ¥ÀqÉzÀÄ-
(PÀ) 13£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ ¯Éʸɤì£À ªÉÄÃgÉUÉ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ
ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À ªÉÄïÉ, ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÁzÀ, §nÖ PÁSÁð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸À§ºÀÄzÀÄ;
(R) ºÁUÉ ¸Áܦ¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉà §nÖ PÁSÁð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤°è¸À§ºÀÄzÀÄ;
(UÀ) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ «¢ü¸À®Ä AiÉÆÃUÀåªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀĪÀAxÀ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À ªÉÄïÉ, §nÖAiÀÄ
CxÀªÁ ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£ÉAiÀÄ ¤ªÀiÁðtPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸ÀPÉÌ ¯ÉʸɣÀÄì PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ;
(WÀ) SÁ¸ÀV ±ÀĮ̧AzsÀ GUÁætPÉÌ ¯ÉʸÀ£ÀÄì PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(YÕ) ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀzÉà ªÀiÁzÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ¤PÉëæ¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀÄvÀÄÛ EqÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ
GUÁætªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ CzÀPÁÌV ¯ÉʸÀ£ÀÄì PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
(ZÀ) ºÁUÉ ¸Áܦ¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉà GUÁætªÀ£ÀÄß ¤°¸À§ºÀÄzÀÄ.
(2) 1£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÁܦvÀªÁzÀ GUÁætzÀ°è, ¸ÀܽÃAiÀÄ §¼ÀPÉUÁV CxÀªÁ
gÀ¦üÛUÁV ¸ÁV¸ÀĪÀªÀgÉUÉ ±ÀÄ®ÌPÉÆ̼À¥ÀlÖ ªÀiÁzÀPÀUÀ¼À£ÀÄß EnÖgÀ®Ä ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀܼÁªÀPÁ±À«gÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(3) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ªÀÄAdÆgÁw¬Ä®èzÉ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸Áܦ¹zÀ CxÀªÁ
¯ÉʸÀ£ÀÄì PÉÆqÀ¯ÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà §nÖ PÁSÁð£É¬ÄAzÀ, ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£É¬ÄAzÀ, GUÁæt¢AzÀ
CxÀªÁ EvÀgÀ ¸ÀAUÀæºÀ ¸ÀܼÀ¢AzÀ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «¢ü¹zÀ ±ÀĮ̪ÉãÁzÀgÀÆ EzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß
¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀ ºÉÆgÀvÀÄ CxÀªÁ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ §UÉÎ MAzÀÄ §AzsÀPÀ ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß §gÉzÀÄ PÉÆlÖ
ºÉÆgÀvÀÄ AiÀiÁªÀ ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÆß ¸ÁV¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
17. vÀAiÀiÁjPÉ EvÁå¢UÀ¼À C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß UÀÄwÛUÉUÉ PÉÆqÀĪÀ ±ÀQÛ:- (1) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ AiÀiÁªÀ£ÉÃ
ªÀåQÛUÉ,- AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß CxÀªÁ ªÀiÁzÀPÀ zÀæªÀåªÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉà ¤¢ð ÀÖ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è-
(PÀ) §nÖUÀlÖ¯Éà vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ CxÀªÁ ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ JgÀqÀ£ÀÆß ªÀiÁqÀĪÀ
CxÀªÁ
(R) ¸ÀUÀlÄ CxÀªÁ a®ègÉAiÀiÁV ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ, CxÀªÁ
(UÀ) MlÄÖ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ CxÀªÁ ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ JgÀqÀ£ÀÆß ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ
a®ègÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ, - ¸ÀA¥ÀÆtð CxÀªÁ EvÀgÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß, vÁ£ÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ
D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀAxÀ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ CªÀ¢üUÁV UÀÄwÛUÉ PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(1PÀ) (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà UÀÄwÛUÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀUÁð¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
¥ÀgÀAvÀÄ, (ªÀUÁðAvÀjvÀ£ÀÄ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀzÉÆA¢UÉ UÀÄwÛUÉAiÀÄ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀÅzÀ£ÀÆß
M¼ÀUÉÆAqÀÄ) ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ, UÀÄwÛUÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀªÁ
CzÀgÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß EvÀgÀ AiÀiÁªÀ£Éà ªÀåQÛUÉ ªÀUÁð¬Ä¸À®Ä UÀÄwÛUÉzÁgÀ¤UÉ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ,
C£ÀĪÀÄw PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.

17. 17
(2) ¯ÉʸɣÀÄì PÉÆqÀĪÀ ¥Áæ¢üPÁjAiÀÄÄ, (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ UÀÄwÛUÉzÁgÀ¤UÉ CxÀªÁ
(1PÀ) G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀUÁðAvÀjvÀ¤UÉ CªÀ£À UÀÄwÛUÉAiÀÄ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ¯ÉʸɣÀÄì
PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ UÀÄwÛUÉAiÀÄ°è M¼ÀUÀÄwÛUÉUÉ PÉÆqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ Éâü¸ÀĪÀ AiÀiÁªÀ ÀgÀvÀÄÛ E®è¢gÀĪÁUÀ
UÀÄwÛUÉzÁgÀ£À DªÉÃzÀ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É CAxÀ ¥Áæ¢üPÁj¬ÄAzÀ C£ÀĪÉÆâvÀªÁzÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ
M¼ÀUÀÄwÛUÉzÁgÀ¤UÉ ¯ÉʸÀ£ÀÄì PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(3) (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀtzÀ°è CxÀªÁ (1PÀ) G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀ UÀÄwÛUÉAiÀÄ£ÀÄß,-
(PÀ) UÀÄwÛUÉzÁgÀ£ÀÄ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁVgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ±ÀĮ̪À£ÀÄß CxÀªÁ ¦üÃd£ÀÄß AiÀÄxÁ«¢ü
¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¢zÀÝgÉ, CxÀªÁ
(R) UÀÄwÛUÉAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ ÀgÀvÀÛ£ÀÄß UÀÄwÛUÉzÁgÀ£ÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À
AiÀiÁªÀ£Éà £ËPÀgÀ£ÀÄ, CxÀªÁ CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV CxÀªÁ UÀÄwÛUÉzÁgÀ£À ¸Àà ÀÖ CxÀªÁ EAVvÀ
C£ÀĪÀÄwAiÉÆA¢UÉ PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ AiÀiÁªÀ£Éà ªÀåQÛAiÀÄÄ G®èAX¹zÀgÉ CxÀªÁ
(UÀ) UÀÄwÛUÉzÁgÀ£ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä C¸ÀªÀÄxÀð£ÁzÀgÉ CxÀªÁ
(WÀ) UÀÄwÛUÉAiÀÄ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ CªÀ£ÀÄß E ÀÖ §AzÁUÀ PÉÆ£ÉUÉƽ¸À®Ä G¥À§AzsÀ PÀ°à¹zÀÝgÉ;-
PÉÆ£ÉUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ:
¥ÀgÀAvÀÄ, CzÀjAzÀ ¨Á¢üvÀ£ÁzÀ ªÀåQÛUÉ CAxÀ PÉÆ£ÉUÉƽ¸ÀÄ«PÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ PÁgÀtªÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¸À®Ä AiÀÄÄPÀÛ CªÀPÁ±À PÉÆqÀ®ànÖzÀÝ ºÉÆgÀvÀÄ, CzÀ£ÀÄß ºÁUÉ PÉÆ£ÉUÉƽ¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(4) (3)£Éà M¼À¥ÀæPÀgÀtzÀ (PÀ), (R), (UÀ) RAqÀUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ UÀÄwÛUÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÉƽ¹gÀĪÀ°è,
D C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß vÀ£Àß DqÀ½vÀzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ªÀÄgÀÄ ªÀiÁgÁlzÀ ªÀÄÆ®PÀ CxÀªÁ
C£ÀåxÁ ªÀÄvÉÛ UÀÄwÛUÉUÉ PÉÆqÀ®Ä gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀjUÉ ¤zÉðò¸À§ºÀÄzÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ ºÁUÉ
DqÀ½vÀPÉÌ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÁUÀ CxÀªÁ ªÀÄgÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÁUÀ, ªÀ¸ÀƯÁzÀ ªÉƧ®UÀÄ
PÉÆ£ÉUÉƽ¸À®àlÖ UÀÄwÛUÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀAzÉÃAiÀÄ«zÀÝ ªÉƧ°VVAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÝgÉ, CAxÀ £À ÀÖªÀÅ
AiÀiÁgÀ UÀÄwÛUÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÉÆà D ªÀåQÛ¬ÄAzÀ ¸ÀAzÉÃAiÀÄ«gÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
18. ºÉAqÀ vÉUÉAiÀÄ®Ä UÀÄwÛUÉzÁgÀ£À C£ÀĪÀÄw:- 17£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ºÉAqÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß UÀÄwÛUÉUÉ PÉÆnÖgÀĪÀ°è, ºÉAqÀªÀ£ÀÄß vÉUÉAiÀÄ®Ä UÀÄwÛUÉzÁgÀ£ÀÄ PÉÆlÖ °TvÀ C£ÀĪÀÄwAiÀÄÄ
D GzÉÝñÀPÁÌV qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä À£ÀgÀÄ ¥ÀæPÀgÀt 13gÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀĪÀ ¯Éʸɤì£À ÉÖà ¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ WÉÆö¸À§ºÀÄzÀÄ.
19. C¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ §UÉÎ ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀgÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ:- F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ
¯Éʸɤì£À ªÉÄÃgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ CxÀªÁ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæwAiÉƧâ
ªÀåQÛAiÀÄÄ,-
(PÀ) C¨ÁÌj PÀ«Ä À£ÀgÀ£ÀÄ ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß, vÀÆPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ElÄÖPÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀĹÜwAiÀÄ°è ¯ÉʸɤìUÉ M¼À¥ÀnÖgÀĪÀ DªÀgÀtzÀ°è
EnÖgÀ®Ä; ªÀÄvÀÄÛ

18. 18
(R) F §UÉÎ AiÀÄxÁ«¢ü ±ÀPÀÛUÉƽ¸À¯ÁzÀ C¨ÁÌj C¢üPÁjAiÀÄÄ CUÀvÀå¥Àr¹zÁUÀ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ
PÁ®PÉÌ, vÀ£Àß ¸Áé¢üãÀzÀ°ègÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀzÀj C¨ÁÌj C¢üPÁjAiÀÄÄ CUÀvÀå¥Àr¸ÀĪÀ
jÃwAiÀÄ°è C¼ÉAiÀÄ®Ä, vÀÆPÀ ªÀiÁqÀ®Ä CxÀªÁ ¥ÀjÃQë¸À®Ä §zÀÞ£ÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
20. ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ºÉAUÀ¸ÀgÀ£ÀÄß ¤AiÉÆÃf¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ¤ ÉÃzsÀ:- (1) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß vÀ£Àß
DªÀgÀtzÀ°è ¸ÉêÀ£ÉUÁV ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¯ÉʸɣÀÄì ¥ÀqÉzÀ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÆ, CAxÀ DªÀgÀtªÀ£ÀÄß
d£ÀjUÁV vÉgÉ¢qÀĪÀ PÁ®zÀ°è, ¥Áj±Áæ«ÄPÀ ¸À»vÀªÁV CxÀªÁ gÀ»vÀªÁV, gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ F
¸ÀA§AzsÀzÀ°è ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀAiÀĹìUÉ PÀrªÉĬÄgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß, AiÀiÁªÀÅzÉÃ
C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ ¸Éë¸ÀĪÀAxÀ DªÀgÀtzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¨sÁUÀzÀ°è ¤AiÉÆÃf¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è CxÀªÁ ¤AiÉÆÃf¸À®Ä C£ÀĪÀÄw PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(2) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß vÀ£Àß DªÀgÀtzÀ°è ¸ÉêÀ£ÉUÁV ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¯ÉʸɣÀÄì
PÉÆqÀ®àlÖ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÆ, qÉ¥ÀÄån PÀ«Äà À£ÀgÀ£À ¥ÀƪÀð °TvÀ C£ÀĪÀÄw¬Ä®èzÉ, CAxÀ
DªÀgÀtªÀ£ÀÄß d£ÀjUÁV vÉgÉ¢gÀĪÀ PÁ®zÀ°è, ¥Áj±Áæ«ÄPÀ ¸À»vÀªÁV CxÀªÁ gÀ»vÀªÁV, C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì
«¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ ¸Éë¸ÀĪÀ D DªÀgÀtzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀzÀ°è, AiÀiÁªÀ
ºÉAUÀ¸À£ÀÆß ¤AiÉÆÃf¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è CxÀªÁ ¤AiÉÆÃf¸À®Ä C£ÀĪÀÄw PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(3) (2)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ¯ÁzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C£ÀĪÀÄwAiÀÄÄ ¯Éʸɤì£À°è
»A§gÀºÀ ªÀiÁqÀ®àqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÀÄ.
21. ¸ÁªÀðd¤PÀ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä CAUÀrUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄZÀÄѪÀÅzÀÄ:- (1) f¯Áè ªÀiÁåf¸ÉÖçÃl£ÀÄ,
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà CAUÀrAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀ ±ÁAw ¥Á®£ÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV
vÁ£ÀÄ CªÀ±ÀåªÉAzÀÄ D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀAxÀ PÁ®zÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄÄaÑgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ¤UÉ
°TvÀ ªÀÄÆ®PÀªÁzÀ £ÉÆÃnøÀ£ÀÄß CUÀvÀå¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
(2) CAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉà CAUÀrAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà zÉÆA© CxÀªÁ «¢ü «gÀÄzÀÞ
PÀÆlªÀÅ £ÀqÉAiÀħºÀÄzÉAzÀÄ ±ÀAQ¹zÀgÉ, CxÀªÁ dgÀÄVzÀgÉ, ºÁdjgÀĪÀ AiÀiÁªÉǧ⠪ÀiÁåf¸ÉÖçÃl£ÀÄ
CxÀªÁ ¸À¨ï E£ïì¥ÉPÀÖgÀ£À zÀeÉðUÉ PÀrªÉĬÄgÀzÀ AiÀiÁªÉǧ⠥ÉưøÀÄ C¢üPÁjAiÀÄÄ, vÁ£ÀÄ
CªÀ±ÀåªÉAzÀÄ D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀ CªÀ¢üAiÀĪÀgÉUÉ CAxÀ CAUÀrAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄZÀѨÉÃPÉAzÀÄ CUÀvÀå¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ:
¥ÀgÀAvÀÄ, ºÁUÉ zÉÆA©AiÀÄÄ CxÀªÁ «¢ü «gÀÄzÀÞ PÀÆlªÀÅ £ÀqÉzÀ°è, CAxÀ ªÀiÁåf¸ÉÖçÃl£ÀÄ
CxÀªÁ C¢üPÁjAiÀÄÄ E®è¢gÀĪÁUÀ, ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ£ÀÄ, AiÀiÁªÀ DzÉñÀ«®èzÉAiÉÄà D CAUÀrAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄÄZÀÑvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ zÉÆA©AiÀÄÄ CxÀªÁ «¢ü «gÀÄzÀÞ PÀÆlªÀÅ £ÀqÉAiÀÄĪÀªÀgÉUÉ CzÀ£ÀÄß
ªÀÄÄaÑAiÉÄà EgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
CzsÁåAiÀÄ-5
C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw±ÀÄ®Ì
22. C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì CxÀªÁ ¥Àæw±ÀÄ®Ì:- (1) F
C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ¯Éʸɤì£À CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÁdåzÀ°è
vÀAiÀiÁj¸À¯ÁzÀ CxÀªÁ GvÁࢸÀ¯ÁzÀ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«£À ªÉÄÃ¯É gÁdå
¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ zÀgÀ CxÀªÁ zÀgÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ C¨ÁÌj ±ÀĮ̪À£ÀÄß «¢ü¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

19. 19
(2) gÁdåzÀ ºÉÆgÀUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è vÀAiÀiÁj¸À¯ÁzÀ CxÀªÁ GvÁࢸÀ¯ÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ F
C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ ¯Éʸɤì£À ªÉÄÃgÉUÉ gÁdåzÀ°è DªÀÄzÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì
«¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«£À ªÉÄïÉ, gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ zÀgÀ CxÀªÁ
zÀgÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ¥Àæw ±ÀĮ̪À£ÀÄß «¢ü¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(3) (1)£Éà ªÀÄvÀÄÛ (2)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ ¤AiÀīĸÀ¯ÁzÀ zÀgÀUÀ¼ÀÄ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì
«¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ vÀgÀºÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 23£ÉÃ
¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è ±ÀÄ®Ì «¢ü¹zÁUÀ zÀgÀªÀÅ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVAiÀÄÆ
EgÀ§ºÀÄzÀÄ.
23. CAxÀ ±ÀÄ®ÌUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¸ÀĪÀ jÃwUÀ¼ÀÄ:- PÁ®, ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ jÃwAiÀÄ£ÀÄß «¤AiÀĪÀÄ£ÀUÉƽ¸ÀĪÀ
¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÄÖ, ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ F ªÀÄÄA¢£À AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ
jÃwUÀ¼À°è 22£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ C¨ÁÌj ±ÀĮ̪À£ÀÄß CxÀªÁ ¥Àæw ±ÀĮ̪À£ÀÄß «¢ü¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ JAzÀgÉ;-
(PÀ) AiÀiÁªÀÅzÉà §nÖ PÁSÁð£ÉAiÀÄ°è, ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£ÉAiÀÄ°è vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæzÀ°è CxÀªÁ
GUÁætzÀ°è GvÁࢸÀ¯ÁzÀ CxÀªÁ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁzÀ CxÀªÁ C°èAzÀ ºÉÆgÀPÀ½¹zÀ CxÀªÁ gÁdåPÉÌ
DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉÆAqÀ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¥ÀjªÀiÁuÁ£ÀĸÁgÀªÁV,
(PÀPÀ) ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀĸÁgÀ AiÀiÁªÉǧâ£Éà ªÀåQÛAiÀÄÄ DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉÆAqÀ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà §nÖ
PÁSÁð£É¬ÄAzÀ, ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£É¬ÄAzÀ, vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæ¢AzÀ CxÀªÁ GUÁæt¢AzÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ
ªÀåQÛAiÀÄÄ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¥ÀjªÀiÁuÁ£ÀĸÁgÀªÁzÀ
(°Ãlgï ¦üà JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀ) ¦üÃf£À ªÀÄÆ®PÀ.
«ªÀgÀuÉ.- F RAqÀzÀ°è “GUÁæt” JA§ÄzÀÄ ªÀÄzÀåzÀ ¸ÀUÀlÄ ªÀiÁgÁlUÁgÀ£ÀÄ ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß
EnÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
(R) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÁܦvÀªÁzÀ §nÖ PÁSÁð£ÉAiÀÄ°è CxÀªÁ ¯ÉʸɣÀÄì PÉÆqÀ¯ÁzÀ
§nÖ PÁSÁð£É ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£É CxÀªÁ vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæzÀ°è GvÁࢸÀ¯ÁzÀ ªÀÄzÀå¸ÁgÀzÀ CxÀªÁ
EvÀgÀ ªÀÄzÀåzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAvÉ CzÀgÀ UÀÄt CxÀªÁ ¸ÀvÀéPÀÌ£ÀĸÁgÀªÁV
G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÀjªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ¯É ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ¯ÁzÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀPÀUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁuÁ£ÀĸÁgÀªÁV,
CxÀªÁ ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀĸÁgÀªÁV PÉƼÉAiÀÄ CxÀªÁ ªÉƼÉvÀ zsÁ£ÀåzÀ PÀ ÁAiÀÄzÀ ¤¸ÀìvÀézÀ
¥ÀæªÀiÁtPÀÌ£ÀĸÁgÀªÁV;
(UÀ) ºÉAqÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, ºÉAqÀªÀ£ÀÄß vÉUÉAiÀįÁUÀĪÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀgÀ
ºÁPÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ;
(WÀ) C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«£À vÀAiÀiÁjPÉ CxÀªÁ ªÀiÁgÁlzÀ
¸ÀA§AzsÀzÀ°è ¯ÉʸɣÀÄìUÀ¼À ªÉÄð£À ¦üÃf£À ªÀÄÆ®PÀ.
24. UÀÄwÛUÉUÉ PÉÆqÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì:- 22 ªÀÄvÀÄÛ 23£Éà ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è K£Éà EzÀÝgÀÆ,
C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«UÉ ¸ÀA§A¢ü¹ 17£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ UÀÄwÛUÉUÉ
PÉÆqÀĪÀ §UÉÎ ¹éÃPÀj¹zÀ ¥Àæw¥sÀ®zÀ ªÉƧ®UÀÄ, 22 ªÀÄvÀÄÛ 23£Éà ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÀAzÉÃAiÀÄ«gÀĪÀ

20. 20
AiÀiÁªÀÅzÉà ±ÀÄ®ÌzÀ eÉÆvÉUÉ, C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ CAxÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è
¸ÀAzÉÃAiÀÄ«gÀĪÀ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì CxÀªÁ ¥Àæw ±ÀĮ̪ÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
25. ªÀÄgÀUÀ½AzÀ ºÉAqÀ E½¸ÀĪÀ §UÉV£À PÀgÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁjAzÀ ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ:- ¥ÀæPÀgÀt 23gÀ
ªÉÄÃgÉUÉ (C¨ÁÌj ªÀÄgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÀgÀ ºÁPÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ±ÀĮ̪À£ÀÄß «¢ü¹zÁUÀ, ªÀÄvÀÄÛ C¨ÁÌj
ªÀÄgÀUÀ½AzÀ ¯Éʸɤì®èzÉ ºÉAqÀ E½¹zÁUÀ, §gÀ¨ÉÃPÁzÀ PÀgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæxÀªÀÄvÀB ºÉAqÀ E½¸ÀĪÀªÀ¤AzÀ
CxÀªÁ CªÀ£ÀÄ vÀ¦àzÀ°è, D ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ C¢ü¨sÉÆÃUÀzÁgÀ£ÀÄ AiÀiÁgÁzÀgÀÆ EzÀÝgÉ, CªÀ¤AzÀ CxÀªÁ
ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ D ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ C¢ü¨sÉÆÃUÀzÁgÀ¤UÉ ¸ÉÃj®èªÁzÀgÉ CxÀªÁ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ C¢ü¨sÉÆÃUÀzÀ°ègÀ¢zÀÝgÉ,
CzÀgÀ MqÉvÀ£À CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀºÉÆA¢zÀ ªÀåQÛ¬ÄAzÀ, ªÀÄgÀUÀ½AzÀ vÀ£Àß ¸ÀªÀÄäw¬Ä®èzÉ ºÉAqÀ
E½¸À¯ÁVzÉAiÉÄA§ÄzÀ£ÀÄß CªÀ£ÀÄ gÀÄdĪÁvÀÄ ¥Àr¹zÀ ºÉÆgÀvÀÄ, ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
CzsÁåAiÀÄ-6
¯ÉʸɣÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ
26. ¯ÉʸɣÀÄì EvÁå¢UÀ¼À £ÀªÀÄÆ£É ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ¯ÁUÀĪÀ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¯ÉʸɣÀÄì CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¦üÃf£À ¸ÀAzÁAiÀÄzÀ ªÉÄïÉ
CAxÀ CªÀ¢üUÁV ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ¤§ðAzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉÆqÀvÀPÀÄÌzÀÄ.
ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ CAxÀ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°ègÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) ¯ÉʸɤìUÉ M¼À¥ÀlÖ DªÀgÀtUÀ¼À°è C¨ÁÌj C¢üPÁjUÀ½UÉ E½zÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀPÁÌV
¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ£ÀÄ ¸ÀܼÁªÀPÁ±À MzÀV¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß CxÀªÁ ¯ÉʸɤìUÉ M¼À¥ÀlÖ DªÀgÀtzÀ°è CxÀªÁ CzÀgÀ
¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è CAxÀ ¸ÀܼÁªÀPÁ±ÀzÀ §UÉÎ ¨ÁrUÉ CxÀªÁ EvÀgÀ ªÉZÀÑ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀa¸À¯ÁzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¯Éʸɤì£À
G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸À¯ÁUÀÄwÛzÉAiÉÄA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀĤ²ÑvÀUÉƽ¸À®Ä C¢üÃPÀëuÉ £ÀqɸÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è
gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀPÉÌ vÀUÀ®§ºÀÄzÁzÀ (C¨ÁÌj C¢üPÁjUÀ¼À ¸ÀA§¼ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀvÉåUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃj) RZÀÄðUÀ¼ÀÄ,
ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåAiÀÄUÀ¼À ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
¤AiÀīĸÀ¯ÁzÀ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉƼÀÀÄzÀÄ.
27. eÁ«ÄãÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JzÀÄgÉÆ¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ±ÀQÛ:- «¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀ
¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÄÖ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¯ÉʸɣÀÄì PÉÆqÀĪÀ AiÀiÁªÀ£Éà ¥Áæ¢üPÁjAiÀÄÄ,-
(PÀ) ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ£ÀÄ vÀ£Àß ¯Éʸɤì£À ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À ¥Á®£ÉAiÀÄ §UÉÎ eÁ«ÄãÀÄ PÉÆqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ
(R) vÀ£Àß ¯Éʸɤì£À jÃwUÀ£ÀĸÁgÀªÁV JzÀÄgÉÆ¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß §gÉzÀÄPÉÆqÀ®Ä ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ£À£ÀÄß
CUÀvÀå¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
28. vÁAwæPÀ zÉÆà ÀUÀ¼ÀÄ, CPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
PÉÆqÀ¯ÁzÀ AiÀiÁªÀ ¯ÉʸɣÀÆì ¯Éʸɤì£À°è CxÀªÁ CzÀ£ÀÄß PÉÆqÀĪÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄAZÉ £ÀqÉzÀ AiÀiÁªÀŪÉÃ
ªÀåªÀºÀgÀuÉUÀ¼À°è PÉêÀ® ¥Áj¨sÁ¶PÀ zÉÆà ÀUÀ¼ÀÄ, CPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¯ÉÆÃ¥ÀUÀ½ªÉAiÉÄA§ PÁgÀt¢AzÀ
«¢üªÀiÁ£ÀåªÀ®èªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.

21. 21
(2) AiÀiÁªÀÅzÀÄ vÁAwæPÀ zÉÆà À, CPÀæªÀÄvÉ CxÀªÁ ¯ÉÆÃ¥À JA§ §UÉÎ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀ£À
wêÀiÁð£ÀªÀÅ CAwªÀĪÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
29. ¯ÉʸɣÀÄì EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß gÀzÀÄÝ ªÀiÁqÀ®Ä CxÀªÁ ¤®A§£À ªÀiÁqÀ®Ä ±ÀQÛ.- (1) gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ
¤AiÀīĸÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¤§ðAzsÀUÀ½UÉƼÀ¥ÀlÄÖ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw
¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß PÉÆqÀĪÀ ¥Áæ¢üPÁjAiÀÄÄ,-
(PÀ) CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ±ÀĮ̪ÀÅ CxÀªÁ ¦üÃdÄ
AiÀÄxÁ«¢ü ¸ÀAzÁAiÀĪÁUÀ¢zÀÝgÉ; CxÀªÁ
(R) CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À AiÀiÁªÀ£Éà £ËPÀgÀ£ÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À ¸Àà ÀÖ CxÀªÁ
EAVvÀ C£ÀĪÀÄw¬ÄAzÀ CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ CzÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß G®èAX¹zÀ ¥Àæ¸ÀAUÀzÀ°è; CxÀªÁ
(UÀ) CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À AiÀiÁªÀ£Éà £ËPÀgÀ£ÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À ¸Àà ÀÖ CxÀªÁ
EAVvÀ C£ÀĪÀÄw¬ÄAzÀ CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉV£À
AiÀiÁªÀÅzÉà ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÀiÁVzÀÝgÉ; CxÀªÁ
(WÀ) CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ ¸ÀAeÉÕÃAiÀĪÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁ«Ää£À ªÉÄÃ¯É ©qÀ¯ÁUÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
C¥ÀgÁzsÀzÀ, CxÀªÁ C¥ÁAiÀÄPÁj zÀæªÀåUÀ¼À, C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1930gÀ ªÉÄÃgÉV£À CxÀªÁ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥Àæ¸ÁzsÀ£À ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1955gÀ CxÀªÁ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À
C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1958gÀ ªÉÄÃgÉV£À CxÀªÁ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀt 481, 482, 483, 484,
485, 486, 487, 488 CxÀªÁ 489gÀ ªÉÄÃgÉV£À CxÀªÁ 1962gÀ ¹ÃªÀiÁ ±ÀÄ®Ì C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt
112 CxÀªÁ 114gÀ ªÉÄÃgÉV£À AiÀiÁªÀÅzÉà zÀAqÀ¤ÃAiÀĪÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà C¥ÀgÁzsÀzÀ ¹zÁÞ
¥ÀgÁ¢üAiÀiÁVzÀÝgÉ; CxÀªÁ
(d) ¯Éʸɤì£À CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæzÀ ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ ºÁUÉ gÀzÀÄÝ ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ ¤®A§£À
ªÀiÁqÀĪÀ §UÉÎ G¥À§A¢ü¹zÀÝgÉ-CzÀ£ÀÄß gÀzÀÄÝ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ¤®A§£À ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) AiÀiÁªÀ£Éà ªÀåQÛAiÀÄÄ ºÉÆA¢gÀĪÀ ¯ÉʸɣÀÄì CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀÅ (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ
(PÀ) RAqÀzÀ, (R) RAqÀzÀ, (UÀ) RAqÀzÀ CxÀªÁ (WÀ) RAqÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀzÁÝVgÀĪÀ°è, ªÉÄïÉ
ºÉýzÀ ¥Áæ¢üPÁjAiÀÄÄ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ CxÀªÁ C¦üêÀÄÄ C¢ü¤AiÀĪÀÄ, 1878gÀ ªÉÄÃgÉUÉ CAxÀ ªÀåQÛUÉ
PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà EvÀgÀ ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß gÀzÀÄÝ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(3) CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ CAxÀ gÀ¢ÝAiÀiÁw CxÀªÁ ¤®A§£ÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀjºÁgÀPÉÌ CxÀªÁ CzÀgÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ¦üÃf£À CxÀªÁ ªÀiÁrzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
oÉêÀtÂAiÀÄ ªÁ¥À¸ÁwUÉ ºÀPÀÄ̼ÀîªÀ£ÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
30. ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ±ÀQÛ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¯ÉʸɣÀÄì PÉÆlÖ
¥Áæ¢üPÁjAiÀÄÄ, 29£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß½zÀÄ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÁgÀtPÁÌV CAxÀ
¯ÉʸɣÀì£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÉAzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà PÁ®PÉÌ ¥ÀAiÀiÁð¯ÉÆÃa¹zÀgÉ, CzÀÄ, vÁ£ÀÄ ºÁUÉ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA¢gÀĪÀ GzÉÝñÀzÀ §UÉÎ PÀ¤ À× ªÀÄƪÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ½UÉ PÀrªÉÄAiÀÄ®èzÀ °TvÀ £ÉÆÃnøÀÄ PÉÆlÖ
£ÀAvÀgÀ D ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÀÄ.

22. 22
(2) (1)£ÉAiÀÄ G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉÆAqÁUÀ, ¯Éʸɤì£À G½¢gÀĪÀ
CªÀ¢üAiÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ C£ÀÄ¥ÁwAiÀiÁzÀ ¯ÉʸɣÀÄì ¦üÃf£À MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ£ÀÄ D §UÉÎ
ElÖ oÉêÀtÂAiÀÄ£ÀÄß, CªÀ¤AzÀ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀPÉÌ §gÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÉƧ®UÀ£ÀÄß ªÀeÁ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ CªÀ¤UÉ
ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
31. ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀĪÀÅzÀÄ:- (1) C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä
F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀªÀ£ÀÄ CzÀ£ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀĪÀ vÀ£Àß GzÉÝñÀzÀ
§UÉÎ qÉ¥ÀÄån PÀ«Ä±À£ÀgÀ¤UÉ, MAzÀÄ wAUÀ¼À °TvÀ £ÉÆÃnøÀÄ PÉÆlÄÖ, D CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ ºÁUÉ
©lÄÖ PÉÆqÀ¢zÀÝgÉ CzÀÄ ZÁ°Û EgÀ§ºÀÄzÁVzÀÝ G½zÀ CªÀ¢üAiÀÄ §UÉÎ ¸ÀAzÉÃAiÀÄ«zÀÝ ¦üÃd£ÀÄß
¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁr vÀ£Àß ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ:
¥ÀgÀAvÀÄ, ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀ®Ä ¸ÁPÀ ÀÄÖ PÁgÀt«zÉAiÉÄAzÀÄ C¨ÁÌj PÀ«Ä±À£ÀgÀ¤UÉ
ªÀÄ£ÀzÀmÁÖzÀgÉ, ºÁUÉ ©lÄÖPÉÆmÁÖUÀ ºÁUÉ ¸ÀAzÉÃAiÀÄ«gÀĪÀ ªÉƧ®UÀ£ÀÄß CxÀªÁ CzÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¦ü ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) 17£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ ¯Éʸɤì£À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtªÀÅ
C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
CzsÁåAiÀÄ-7
C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀAqÀUÀ¼ÀÄ
32. «¢ü«gÀÄzÀÞ DªÀÄzÀÄ EvÁå¢UÀ¼À §UÉÎ zÀAqÀ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ ªÉÄÃgÉUÉ
gÀa¹zÀ, ºÉÆgÀr¹zÀ CxÀªÁ PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ¤AiÀĪÀÄzÀ, C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ CxÀªÁ DzÉñÀUÀ¼À CxÀªÁ
F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß G®èAX¹zÀ°è,
AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁrzÀgÉ, ¸ÁV¹zÀgÉ, vÀAiÀiÁj¹zÀgÉ, ¸ÀAUÀ滹zÀgÉ
CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀgÉ, CªÀ£À C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÝ¥ÀlÖ §½PÀ, (¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV JgÀqÀÄ
ªÀ ÀðUÀ¼ÀªÀgÉV£À PÀpt PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄªÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ
zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ):
¥ÀgÀAvÀÄ CAxÀ zÀAqÀ£ÉAiÀÄÄ-
(i) ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼À PÀpt PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ £ÀÆgÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è ªÀÄvÀÄÛ
(ii) JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀgÀzÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÁV, CAxÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÉÌ DgÀÄ
wAUÀ¼À PÀpt PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(2) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ£ÀéAiÀÄ gÀavÀªÁzÀ, ºÉÆgÀr¹zÀ CxÀªÁ PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¤AiÀĪÀÄ, C¢ü¸ÀÆZÀ£É CxÀªÁ DzÉñÀzÀ CxÀªÁ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß
CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß G®èAX¹ AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ-
(PÀ) 37£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¥À§A¢ü¹zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß½zÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß
ªÀiÁjzÀgÉ; CxÀªÁ

23. 23
(R) ªÀiÁzÀPÀ £Áj£À VqÀzÀ ¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁrzÀgÉ CxÀªÁ CzÀÄ vÁ£ÁVAiÉÄà ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß
vÀqÉUÀlÖ®Ä CxÀªÁ CzÀgÀ ªÀÄƯÉÆÃvÁàl£À ªÀiÁqÀ®Ä ¤AiÀīĹzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀî®Ä vÀ¦àzÀgÉ;
CxÀªÁ
(UÀ) ºÉAqÀ GvÀàwÛAiÀiÁUÀĪÀ ªÀÄgÀ¢AzÀ ºÉAqÀ E½¹zÀgÉ CxÀªÁ CzÀjAzÀ ºÉAqÀ vÉUÉzÀgÉ;
CxÀªÁ
(WÀ) AiÀiÁªÀÅzÉà §nÖ PÁSÁð£ÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀªÁ ©æªÀjAiÀÄ£ÀÄß, ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¤ªÀiÁðt ªÀiÁrzÀgÉ CxÀªÁ £ÀqɹzÀgÉ; CxÀªÁ
(Y) ºÉAqÀªÀ£ÀÄß½zÀÄ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ GzÉÝñÀPÁÌV AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀzÁxÀðªÀ£ÀÄß §nÖAiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß, ¥ÁvÉæAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß CxÀªÁ ¸À®PÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀgÉ, EnÖzÀÝgÉ CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉÆArzÀÝgÉ;
(ZÀ) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¯ÉʸɣÀÄì PÉÆqÀ¯ÁzÀ, ¸ÁܦvÀªÁzÀ CxÀªÁ
ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà §nÖ PÁSÁð£É¬ÄAzÀ, ¸ÁgÁ¬Ä PÁSÁð£É¬ÄAzÀ CxÀªÁ
GUÁæt¢AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ¸ÁV¹zÀgÉ; CxÀªÁ
(bÀ) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß ¹Ã¸ÉUÉ vÀÄA©zÀgÉ;
CªÀ£ÀÄ C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ¥ÀlÖ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV JgÀqÀÄ ªÀ ÀðUÀ¼ÀªÀgÉV£À PÀpt
PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ CxÀªÁ JgÀqÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄªÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÄÌzÀÄ:
¥ÀgÀAvÀÄ zÀAqÀ£ÉAiÀÄÄ-
(i) ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÉÌ ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼À PÀpt PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ £ÀÆgÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è; ªÀÄvÀÄÛ
(ii) JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀgÀzÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÁV CAxÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÉÌ DgÀÄ
wAUÀ¼À PÀpt PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
33. UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀ ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀÄ ÉÆåÃ¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ vÀPÀÌzÀÄzÀ£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÉÌ zÀAqÀ
AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ-
(PÀ) UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀÄ ÉÆÃå¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ vÀPÀÄÌzÀÄzÀÄ£ÁßV ªÀiÁrzÀgÉ;
CxÀªÁ
(R) vÀvÀìA§AzsÀzÀ°è CAxÀ C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ CxÀªÁ CAxÀ C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁqÀ®Ä
AiÀÄw߸À¯ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ vÁ£ÀÄ w½AiÀÄĪÀ CxÀªÁ £ÀA§®Ä PÁgÀt«gÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀ£ÀÄß vÀ£Àß
¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉÆArzÀÝgÉ;
CªÀ£ÀÄ C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÝ ¥ÀlÖ ªÉÄïÉ, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV JgÀqÀÄ ªÀ ÀðUÀ¼ÀªÀgÉV£À PÀpt
PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄªÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

24. 24
(1) ¥ÀgÀAvÀÄ zÀAqÀ£ÉAiÀÄÄ,
(i) ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV DgÀÄ wAUÀ¼À PÀpt PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ LzÀÄ£ÀÆgÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è; ªÀÄvÀÄÛ
(ii) JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀgÀzÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÁV CAxÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV MAzÀÄ
ªÀ ÀðzÀ PÀpt PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è;
«ªÀgÀuÉ:- F ¥ÀæPÀgÀtzÀ GzÉÝñÀPÁÌV vÀ¢égÀÄzÀÞ gÀÄdĪÁvÁzÀ ºÉÆgÀvÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀÅ
CzÀ£ÀÄß gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «±Éèà ÀuÉUÉƼÀ¥Àr¹zÁUÀ ¤¬Ä«Ä¹zÀ UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀ zÀæªÀåUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀÅzÀÄ gÀÄdĪÁvÁzÀgÉ CzÀÄ UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀªÁVzÉ JAzÀÄ CxÀªÁ
CzÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉAiÉÄAzÀÄ CxÀªÁ UÀÄuÁ¥ÀºÀÈvÀ ªÀÄzÀå¸ÁgÀ¢AzÀ vÉUÉAiÀįÁVzÉ JAzÀÄ ¥ÀƪÀð¨sÁªÀ£É
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
34. «¢ü«gÀÄzÀÞ ¸Áé¢üãÀPÉÌ zÀAqÀ:- «¢ü§zÀÞ C¢üPÁgÀ«®èzÉ AiÀiÁªÀ£ÉƧâ£ÀÄ CzÀ£ÀÄß «¢ü«gÀÄzÀÞªÁV
DªÀÄzÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ, ¸ÁV¸À¯ÁVzÉ, vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVzÉ, §¼À¸À¯ÁVzÉ CxÀªÁ ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ
CxÀªÁ CzÀgÀ §UÉÎ ¤AiÀīĹzÀ ¦üÃdÄ ¸ÀAzÁAiÀĪÁV®èªÉAzÀÄ w½zÀÆ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀzÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÀ£Àß ¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉÆArzÀÝgÉ, CªÀ£ÀÄ C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ¥ÀlÖ ªÉÄÃ¯É DgÀÄ
wAUÀ¼À CªÀ¢üAiÀĪÀgÉV£À PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ CxÀªÁ JgÀqÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀªÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ
CxÀªÁ JgÀqÀjAzÀ®Æ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ;
¥ÀgÀAvÀÄ, zÀAqÀ£ÉAiÀÄÄ-
(i) ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV, ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼ÀÄ PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ £ÀÆgÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è; ªÀÄvÀÄÛ
(ii) JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀgÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÁV, CAxÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV DgÀÄ
wAUÀ¼À PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è:
ªÀÄvÀÆÛ ¥ÀgÀAvÀÄ, «¢ü¹zÀ dįÁä£ÉAiÀÄÄ CAxÀ ªÀiÁzÀPÀzÀ ªÉÄÃ¯É «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ±ÀÄ®ÌzÀ
ªÉƧ®V£À £Á®ÌgÀ ÀÖQÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
35. C£ÀåxÁ G¥À§A¢ü¹zÀ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV zÀAqÀ:- F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ£ÀéAiÀÄ gÀa¹zÀ,
ºÉÆgÀr¹zÀ CxÀªÁ PÉÆlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ¤AiÀĪÀÄ, C¢ü¸ÀÆZÀ£É CxÀªÁ DzÉñÀªÀ£ÀÄß G®èAX¹zÀ
AiÀiÁªÀ£ÉƧâ£ÀÄ K£ÉÆAzÀÄ PÀÈvÀåªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ §UÉÎ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ°è C£ÀåxÁ
G¥À§AzsÀ«gÀ¢zÀÝgÉ, CªÀ£ÀÄ C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ ¥ÀlÖ ªÉÄÃ¯É JgÀqÀÄ £ÀÆgÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ PÀrªÉĬÄgÀzÀ
ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÉ ºÉZÁÑUÀzÀ dįÁä£É¬ÄAzÀ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
36. ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ zÀĪÀðvÀð£ÉUÉ zÀAqÀ:- (1) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆlÖ
¯ÉʸɣÀì£ÀÄß CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ CxÀªÁ ºÁUÉ ¥ÀqÉzÀªÀ£À £ËPÀgÀ£ÁVgÀĪÀ CxÀªÁ
CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ-

25. 25
(PÀ) C¨ÁÌj C¢üPÁjAiÀÄÄ PÉýzÁUÀ CxÀªÁ ºÁUÉ PÉüÀ®Ä AiÀÄxÁ«¢ü ±ÀPÀÛUÉƽ¸À¯ÁzÀ
AiÀiÁªÉǧâ EvÀgÀ C¢üPÁjAiÀÄÄ PÉýzÁUÀ CAxÀ ¯ÉʸÀ£Àì£ÀÄß CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ºÁdgÀÄ¥Àr¸À®Ä
vÀ¦àzÀgÉ; CxÀªÁ
(R) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ°è C£ÀåxÁ G¥À§A¢ü¹gÀzÀ ¯Éʸɤì£À CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæzÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß G®èAX¹ §Ä¢Þ¥ÀƪÀðPÀªÁV AiÀiÁªÀÅzÉà PÀÈvÀåªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÉ CxÀªÁ
ªÀiÁqÀ®Ä vÀ¦àzÀgÉ; CxÀªÁ
(UÀ) 32£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¥À§A¢ü¹gÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀ£ÀÄß½zÀÄ 71£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀa¹zÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà ¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß §Ä¢Þ¥ÀƪÀðPÀªÁV G®èAX¹zÀgÉ; CxÀªÁ
(WÀ) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀܼÀzÀ°è
PÀÄrzÀÄ CªÀÄ°£À°ègÀ®Ä, zÀĪÀðwð¸À®Ä CxÀªÁ dÆeÁqÀ®Ä CªÀPÁ±À PÉÆlÖgÉ; CxÀªÁ
(Y) eÁ«Ää£À ªÉÄÃ¯É ©qÀ¯ÁUÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà C¥ÀgÁzsÀzÀ ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÉÄAzÀÄ vÁ£ÀÄ
w½¢gÀĪÀ CxÀªÁ £ÀA§®Ä PÁgÀt«gÀĪÀ CxÀªÁ PÀÄ¥Àæ¹zÀÞ ªÀå©üZÁjUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ
gÀÆqsÁ¥ÀgÁ¢üUÀ¼À£ÀÄß, C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ
vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ DªÀgÀtzÀ°è ºÉÆÃUÀ®Ä, §gÀ®Ä CxÀªÁ C°è ¸ÉÃgÀ®Ä CxÀªÁ C°è G½AiÀÄ®Ä CªÀPÁ±À
PÉÆlÖgÉ CxÀªÁ CzÀ£ÀÄß ¸À»¹zÀgÉ; CxÀªÁ
(ZÀ) PÀÄrzÀ CªÀÄ°£À°ègÀĪÀ AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛUÉ ªÀiÁzÀgÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀgÉ; CxÀªÁ
(bÀ) £ÉÆÃqÀ®Ä ºÀ¢£ÉAlÄ ªÀ Àð ªÀAiÀĹìUÉ PÀrªÉÄAiÉÄAzÀÄ PÁtĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄUÀÄ«UÉ
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀgÉ CxÀªÁ PÉÆlÖgÉ CxÀªÁ C¨ÁÌj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà DªÀgÀtzÀ°è CAxÀ ªÀÄUÀĪÀÅ
G½zÀÄPÉƼÀî®Ä CªÀPÁ±À PÉÆlÖgÉ CxÀªÁ CzÀ£ÀÄß ¸À»¹zÀgÉ; CxÀªÁ
(d) 20£Éà ¥ÀæPÀgÀtªÀ£ÀÄß G®èAX¹, D ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀ vÀ£Àß ¯Éʸɣïì ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ
DªÀgÀtzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄUÀĪÀ£ÀÄß CxÀªÁ ºÉAUÀ¸À£ÀÄß ¤AiÉÆÃf¹PÉÆAqÀgÉ CxÀªÁ
¤AiÉÆÃf¸À®Ä CªÀPÁ±À PÉÆlÖgÉ;-
CªÀ£ÀÄ, C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ¥ÀlÖ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼ÀªÀgÉV£À PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ CxÀªÁ LzÀÄ £ÀÆgÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄªÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ CxÀªÁ JgÀqÀjAzÀ®Æ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¯ÉʸɣÀì£ÀÄß CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀªÀ£ÀÄ CxÀªÁ
CªÀ£À ¤AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ CxÀªÁ CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛAiÀÄÄ ºÁUÉ
¯ÉʸɣÀÄì CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢gÀĪÀªÀ£À DªÀgÀtzÀ°è PÀÄrzÀÄ CªÀÄ°£À°ègÀ®Ä C£ÀĪÀÄw
PÉÆnÖgÀĪÀ£ÉAzÀÄ DgÉÆævÀ£ÁVgÀĪÀ°è, ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ DªÀgÀtzÀ°è AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛAiÀÄÄ PÀÄrzÀÄ
CªÀÄ°£À°èzÀÝ£ÉAzÀÄ gÀÄdĪÁvÁzÀgÉ, ¯ÉʸɣÀÄì ¥ÀqÉzÀªÀ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ¤AzÀ ¤AiÉÆÃfvÀgÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
CAxÀ DªÀgÀtzÀ°è PÀÄrzÀÄ CªÀÄ°£À°ègÀzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄ®Ä J®è AiÀÄÄPÀÛ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÉÊUÉÆArzÀÝgÉA§ÄzÀ£ÀÄß gÀÄdĪÁvÀÄ¥Àr¸ÀĪÀ ¨sÁgÀªÀÅ DgÉÆÃ¥ÀuÉUÉ UÀÄjAiÀiÁzÀ ªÀåQÛAiÀÄ ªÉÄïÉ
EgÀĪÀÅzÀÄ.

26. 26
37. ¯ÉʸɣÀÄì ¥ÀqÉzÀ ªÀiÁgÁlUÁgÀ CxÀªÁ vÀAiÀiÁjPÉzÁgÀjAzÀ PÀ®¨ÉgÀPÉ EvÁå¢UÀ½UÉ zÀAqÀ:- (1) F
C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä CxÀªÁ vÀAiÀiÁj¸À®Ä ¯ÉʸɣÀÄì
¥ÀqÉ¢gÀĪÀ AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ, CxÀªÁ ºÁUÉ ¯ÉʸɣÀÄì ¥ÀqÉzÀªÀ£À ¤AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛAiÀÄÄ,
vÀ¤ßAzÀ ªÀiÁgÁlªÁUÀĪÀ CxÀªÁ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀĪÀ ªÀiÁzÀPÀzÉÆA¢UÉ, CzÀgÀ ªÀiÁzÀPÀ UÀÄt CxÀªÁ
§®ªÀ£ÀÄß ªÁ¸ÀÛ«PÀªÁV CxÀªÁ vÉÆÃj§gÀĪÀAvÉ ºÉaѸÀ§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÁ¤PÁgÀPÀ zÀæªÀåªÀ£ÀÄß
CxÀªÁ «zÉòà ¥ÀzÁxÀðªÀ£ÀÄß CxÀªÁ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀa¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¤AiÀĪÀÄ¢AzÀ
¤ Éâü¸À¯ÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀzÁxÀðªÀ£ÀÄß ¨ÉgɹzÀgÉ CxÀªÁ ¨ÉgɸÀ®Ä CªÀPÁ±À PÉÆlÖgÉ, ºÁUÉ
¨ÉgɸÀĪÀÅzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ 272£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÀ®¨ÉgÀPÉAiÉÄAzɤ¸À¢zÁÝUÀÆå,
CªÀ£ÀÄ C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ¥ÀlÖ ªÉÄïÉ, ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼ÀªÀgÉV£À CªÀ¢üAiÀĪÀgÉV£À PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ
(MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ PÀrªÉĬÄgÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ ºÉZÁÑVgÀzÀ
dįÁä£É¬ÄAzÀ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ).
(2) F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀzÀ ªÀiÁgÁlPÉÌ CxÀªÁ vÀAiÀiÁjPÉUÉ ¯ÉʸɣÀÄì
¥ÀqÉ¢gÀĪÀ AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ, CxÀªÁ ºÁUÉ ¯ÉʸɣÀÄì ºÉÆA¢gÀĪÀªÀ£À £ËPÀjAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ,-
(PÀ) CzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄzÀåªÉA§ÄzÀÄ vÀ£ÀUÉ w½¢zÀÝgÀÆ CxÀªÁ £ÀA§®Ä PÁgÀt«zÀÝgÀÆ,
CzÀ£ÀÄß «zÉò ªÀÄzÀåªÉAzÀÄ ªÀiÁjzÀgÉ, CxÀªÁ ElÖgÉ CxÀªÁ ªÀiÁgÁlPÉÌ ¥ÀæzÀ²ð¹zÀgÉ; CxÀªÁ
(R) ¹Ã¸É, ¥ÉnÖUÉ, ¦Ar CxÀªÁ ¥ÁvÉæAiÀÄÄ «zÉò ªÀÄzÀåªÀżÀîzÁÝVzÉ JAzÀÄ £ÀA§ÄªÀAvÉ
ªÀiÁqÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄzÀåªÀżÀî CAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¹Ã¸É CxÀªÁ ¹Ã¸ÉAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
ªÀÄÄZÀѼÀPÉÌ, ¥ÉnÖUÉUÉ, ¦ArUÉ CxÀªÁ EvÀgÀ ¥ÁvÉæUÉ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQzÀgÉ, CxÀªÁ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄzÀå«gÀĪÀ
CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ CzÀgÀ ªÀÄÄZÀѼÀzÀ ªÉÄÃ¯É UÀÄgÀÄvÀļÀî AiÀiÁªÀÅzÉà ¹Ã¸É, ¥ÉnÖUÉ, ¦Ar CxÀªÁ EvÀgÀ
¥ÁvÉæAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ PÀÈvÀåªÀÅ ¨sÁgÀvÀ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ 482£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
AiÀiÁªÀ£Éà ªÀåQÛUÉ ªÉÆøÀ ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ PÀëwUÉƽ¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ ¸ÀļÀÄî ªÁå¥ÁgÀzÀ UÀÄgÀÄvÀÄ
G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀ C¥ÀgÁzsÀªÁUÀ¢zÁÝUÀÆå; CxÀªÁ
(UÀ) ¹Ã¸É, ¥ÉnÖUÉ, ¦Ar CxÀªÁ EvÀgÀ ¥ÁvÉæAiÀÄÄ «zÉòà ªÀÄzÀåªÀżÀîzÁÝVzÉAiÉÄAzÀÄ
£ÀA§ÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ CzÀgÀ ªÀÄÄZÀѼÀzÀ ªÉÄÃ¯É UÀÄgÀÄwgÀĪÀ ¹Ã¸É,
¥ÉnÖUÉ, ¦Ar CxÀªÁ EvÀgÀ ¥ÁvÉæAiÀÄ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄzÀåªÀ£ÀÄß ªÀiÁjzÀgÉ CxÀªÁ ElÖgÉ, CxÀªÁ
ªÀiÁgÁlPÉÌ ¥ÀæzÀ²ð¹zÀgÉ, ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ PÀÈvÀåªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ 486£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
SÉÆÃmÁ ªÁå¥ÁgÀ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ C¥ÀgÁzsÀªÁUÀ¢zÁÝUÀÆå CxÀªÁ
CªÀ£ÀÄ, C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ¥ÀlÖªÉÄïÉ, JgÀqÀÄ ªÀ ÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀĪÀgÉV£À PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ
¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀªÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÄÌzÀÄ:
[¥ÀgÀAvÀÄ, zÀAqÀ£ÉAiÀÄÄ-
(i) ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV, ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼À PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ£ÀÆgÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è; ªÀÄvÀÄÛ
(ii) JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀgÀzÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÁV, CAxÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀPÁÌV, DgÀÄ
wAUÀ¼À PÁgÁªÁ¸ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ LzÀÄ £ÀÆgÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ dįÁä£ÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÝ®è:]

27. 27
38. O À¢ü ªÀ¸ÀÄÛ CAUÀr EvÁå¢UÀ¼À°è ¸ÉêÀ£ÉUÁV zÀAqÀ:- (1) O À¢ ªÀ¸ÀÄÛ ªÁå¥ÁjAiÀÄÄ, O À¢ü
CAUÀrAiÀĪÀ£ÀÄ, O À¢ü ¸À«Ää±ÀæPÀ£ÀÄ, CxÀªÁ O ÀzsÁ®AiÀĪÀ¤ßlÄÖPÉÆArgÀĪÀªÀ£ÀÄ, «±Áé¸À¤ÃAiÀĪÁV
O ÀzsÉÆÃzÉÝñÀPÁÌV O À¢üÃAiÀĪÁV¹gÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛAiÀÄÄ vÀ£Àß ªÀåªÀºÁgÀ
DªÀgÀtzÀ°è ¸Éë¸À®Ä CªÀPÁ±À PÉÆlÖgÉ, CªÀ£ÀÄ, C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ¥ÀlÖ ªÉÄïÉ, ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼À
CªÀ¢üAiÀĪÀgÉV£À PÁgÁªÁ¸À¢AzÀ CxÀªÁ MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀªÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ CxÀªÁ
JgÀqÀjAzÀ®Æ zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) CAxÀ DªÀgÀtzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß ¸Éë¸ÀĪÀ ªÉÄÃ¯É ºÉýzÀAvÉ £ËPÀjAiÀÄ°ègÀzÀ
AiÀiÁªÀ£Éà ªÀåQÛAiÀÄÄ, C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞ¥ÀlÖ ªÉÄïÉ, JgÀqÀÄ £ÀÆgÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄAiÀĪÀgÉV£À dįÁä£É¬ÄAzÀ
zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
[38.PÀ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉV£À C¥ÀgÁzsÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ GzÉÝñÀPÉÌ DªÀgÀt EvÁå¢UÀ¼À°è
G¥ÀAiÉÆÃV¸À®Ä CªÀPÁ±À PÉÆqÀĪÀÅzÀPÉÌ zÀAqÀ:- AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀܼÀzÀ, PÉÆoÀrAiÀÄ, DªÀgÀtzÀ, eÁUÀzÀ,
£ËPÉAiÀÄ, ªÁºÀ£ÀzÀ CxÀªÁ ¸ÀܼÀzÀ MqÉAiÀÄ£ÁVgÀĪÀ, CxÀªÁ C¢ü¨sÉÆÃUÀzÁgÀ£ÁVgÀĪÀ CxÀªÁ CzÀgÀ
G¥ÀAiÉÆÃUÀ CxÀªÁ gÀPÀëuÉ CxÀªÁ ªÀåªÀ¸ÉÜ CxÀªÁ ¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢gÀĪÀ AiÀiÁªÉǧâ£ÀÄ w½zÀÆ
CzÀ£ÀÄß 32, 33, 34, 36, ªÀÄvÀÄÛ 37£Éà ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ zÀAqÀ¤ÃAiÀĪÁzÀ C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁqÀ®Ä
G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉƼÀî®Ä CªÀPÁ±À PÉÆlÖgÉ, CªÀ£ÀÄ, C¥ÀgÁzsÀ ¹zÀÞªÁV DAiÀiÁ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ
C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁrgÀĪÀ£ÉA§AvÉAiÉÄà zÀArvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.]
39. M§â£À ¥ÀgÀªÁV ªÀÄvÉÆÛ§â£ÀÄ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ, ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀ
ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ:-
(1) M§â£ÀÄ ªÀÄvÉÆÛ§â£À ¥ÀgÀªÁV AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀÝgÉ, CxÀªÁ ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀÝgÉ
CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀ ºÉÆA¢zÀÝgÉ, ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄÄ CxÀªÁ ªÀiÁgÁlzÀ CxÀªÁ
¸Áé¢üãÀzÀ°èj¸ÀÄ«PÉUÀ¼ÀÄ vÀ£Àß ¥ÀgÀªÁV £ÀqɬÄvÀÄ JAzÀÄ CAxÀ ¨ÉÃgÉƧ⠪ÀåQÛUÉ w½¢zÀÝgÉ CxÀªÁ
£ÀA§®Ä PÁgÀt«zÀÝgÉ, D ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ, F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ GzÉÝñÀUÀ½UÁV CAxÀ ¨ÉÃgÉƧ⠪ÀåQÛ¬ÄAzÀ
vÀAiÀiÁj¸À¯Á¬ÄvÀÄ, ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À ¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉƼÀî¯ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ
¨sÁ«¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) (1)£Éà G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ°ègÀĪÀÅzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÆ, ªÀÄvÉÆÛ§â£À ¥ÀgÀªÁV AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ, ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀzÀ°èlÄÖPÉƼÀÄîªÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß, CAxÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À
«¢ü«gÀÄzÀÞªÁzÀ vÀAiÀiÁjPÉ, ªÀiÁgÁl CxÀªÁ ¸Áé¢üãÀzÀ §UÉÎ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉV£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ
zÀAqÀ£ÉAiÀÄ ºÉÆuɬÄAzÀ ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
40. PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è C¥ÀgÁzsÀ £ÀqÉ¢zÉAiÉÄA§ §UÉÎ ¥ÀƪÀð ¨sÁªÀ£É:- 32 ªÀÄvÀÄÛ 34£ÉÃ
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉV£À ¥Áæ¹PÀÆå À£ÀÄßUÀ¼À°è, vÀ¢égÀÄzÀÞ gÀÄdĪÁvÁzÀ ºÉÆgÀvÀÄ, D¥Á¢vÀ£ÀÄ-
(PÀ) AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀiÁzÀPÀ; CxÀªÁ
(R) ºÉAqÀªÀ®èzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà EvÀgÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°èAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÀnÖ AiÀÄAvÀæ, ¥ÁvÉæ,
G¥ÀPÀgÀt CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà §UÉAiÀÄ ¸À®PÀgÀuÉ §UÉÎ ; CxÀªÁ
(UÀ) ªÀiÁzÀPÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ PÀæªÀÄUÀ½UÉ M¼À¥ÀnÖgÀĪÀ CxÀªÁ CªÀÅUÀ½AzÀ ªÀiÁzÀPÀªÀ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¹gÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ

28. 28
EªÀÅUÀ¼À ¸Áé¢üãÀ ºÉÆA¢gÀĪÀ §UÉÎ CªÀ£ÀÄ ¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀPÀgÀ PÁgÀtPÉÆqÀ®Ä
C¸ÀªÀÄxÀð£ÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ D ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉV£À C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁrzÁÝ£ÉAzÀÄ ¥ÀƪÀð ¨sÁªÀ£É
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
41. £ËPÀgÀgÀ PÀÈvÀåUÀ½UÁV ¯ÉʸɣÀÄìzÁgÀ£À Qæ«Ä£À¯ï ºÉÆuÉUÁjPÉ:- F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
PÉÆqÀ¯ÁzÀ, ¯ÉʸɣÀÄì CxÀªÁ C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀ£À £ËPÀjAiÀÄ°ègÀĪÀªÀ¤AzÀ ¯ÉʸɣÀÄì CxÀªÁ
C£ÀĪÀÄw ¥ÀvÀæ ¥ÀqÉzÀªÀ£À ¥ÀgÀªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ¤AzÀ ¥ÀæPÀgÀt 32, ¥ÀæPÀgÀt 33, 34, 36 CxÀªÁ
37£Éà ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ªÉÄÃgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ C¥ÀgÁzsÀªÀÅ £ÀqÉ¢gÀĪÀ°è ºÁUÉ
¥ÀqÉ¢gÀĪÀ ÀÄÖ, CAxÀ C¥ÀgÁzsÀªÀÅ £ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä J®è AiÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄPÀÛ
ªÀÄÄAeÁUÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ»¸À¯Á¬ÄvÉA§ÄzÀ£ÀÄß gÀÄdĪÁvÀÄ ªÀiÁrzÀ ºÉÆgÀvÀÄ, CªÀ£Éà CAxÀ C¥ÀgÁzsÀ
ªÀiÁrzÀ£ÉA§AvÉ, zÀAqÀ¤ÃAiÀÄ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ;
¥ÀgÀAvÀÄ, F ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÁ¸ÀÛ«PÀ C¥ÀgÁ¢üAiÀÄ®èzÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÆ dįÁä£É
PÉÆqÀ®Ä vÀ¦àzÁUÀ®èzÉ, PÁgÁªÁ¸ÀzÀ ²PÉë¬ÄAzÀ zÀAqÀ¤ÃAiÀĪÁUÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
42. »AzÉ ¹zÁÝ¥ÀgÁ¢üAiÀiÁVzÀÝgÉ ºÉaÑ£À zÀAqÀ£É:- AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛAiÀÄÄ 38£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
CxÀªÁ F C¢ü¤AiÀĪÀÄ¢AzÀ ¤gÀ¹vÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ ¸ÀAªÁ¢Ã G¥À§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ
zÀAqÀ¤ÃAiÀĪÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà C¥ÀgÁzsÀzÀ §UÉÎ »AzÉ ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÀiÁVzÀÄÝ ¸ÀzÀj ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
zÀAqÀ¤ÃAiÀĪÁzÀ C¥ÀgÁzsÀªÀ£ÀÄß vÀgÀĪÁAiÀÄzÀ°è ªÀiÁr ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÀiÁzÀgÉ, CªÀ£ÀÄ F C¢ü¤AiÀĪÀÄzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¸À® ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÀiÁzÁUÀ «¢ü¸À§ºÀÄzÁVzÀÝ zÀAqÀ£ÉAiÀÄ JgÀqÀgÀ ÀÄÖ zÀAqÀ£ÉUÉ
UÀÄjAiÀiÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ;
¥ÀgÀAvÀÄ, F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°ègÀĪÀÅzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÆ, zÀAqÀ ¥ÀæQæAiÀiÁ ¸ÀA»vÉAiÀÄ 22£Éà CzsÁåAiÀÄzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÀAQë¥ÀÛ jÃwAiÀÄ°è C£ÀåxÁ «ZÁj¸À§ºÀÄzÁVzÀÝ AiÀiÁªÀÅzÉà C¥ÀgÁzsÀzÀ CAxÀ «ZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw§A¢ü¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
42PÀ. PÉ®ªÀÅ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrgÀĪÀ §UÉÎ eÁ«ÄãÀÄ:- (1) AiÀiÁªÉǧ⠪ÀåQÛAiÀÄÄ 32, 33, 34, 36
CxÀªÁ 37£Éà ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ zÀAqÀ¤ÃAiÀĪÁzÀ C¥ÀgÁzsÀzÀ §UÉÎ ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÀiÁVzÀÝgÉ, ªÀÄvÀÄÛ
CªÀ£À£ÀÄß ¹zÁÞ¥ÀgÁ¢üAiÉÄAzÀÄ wêÀiÁð¤¸ÀĪÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ CAxÀ C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁqÀ¢gÀĪÀ §UÉÎ D
ªÀåQÛAiÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÄZÀѽPÉAiÀÄ£ÀÄß §gÉzÀÄPÉÆqÀĪÀAvÉ CUÀvÀå¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåªÉAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀlÖ°è,
D £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ D ªÀåQÛUÉ zÀAqÁzÉñÀªÀ£ÀÄß «¢ü¸ÀĪÁUÀ, vÁ£ÀÄ ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ AiÉÆÃUÀåªÉAzÀÄ
w½AiÀÄĪÀAxÀ, ªÀÄÆgÀÄ ªÀ ÀðUÀ½UÉ ºÉZÁÑUÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, CªÀ£ÀÄ CAxÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁqÀĪÀÅ¢®èªÉAzÀÄ CªÀ£À DzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀjzÀÆUÀĪÀ ªÉƧ®VUÉ eÁ«ÄãÀÄ ¸À»vÀªÁV CxÀªÁ
gÀ»vÀªÁV, ¤AiÀīĹzÀ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ªÀÄÄZÀѽPÉAiÀÄ£ÀÄß §gÉzÀÄPÉÆqÀ®Ä DzÉò¸À§ºÀÄzÀÄ.
(2) zÀAqÀ ¥ÀæQæAiÀiÁ ¸ÀA»vÉAiÀÄ, 1898gÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ, CªÀÅ C£Àé¬Ä¸ÀĪÀ ªÀÄnÖUÉ ¸ÀzÀj
¸ÀA»vÉAiÀÄ 106£Éà ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ §gÉzÀÄPÉÆAqÀÄ DzÉò¹zÀ ±ÁAw ¥Á®£ÉAiÀÄ ªÀÄÄZÀѽPÉAiÉÄA§AvÉ
F ªÀÄÄZÀѽPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ J®è « ÀAiÀÄUÀ½UÉ, C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(3) C¦Ã°£À°è CxÀªÁ C£ÀåxÁ C¥ÀgÁzsÀ ¹¢ÞAiÀÄÄ vÀ½îºÁPÀ®àlÖgÉ, ºÁUÉ §gÉzÀÄPÉÆlÖ
ªÀÄÄZÀѽPÉAiÀÄÄ ±ÀÆ£ÀåªÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.