1. ACHTERGROND Asbestsanering
Bewoners met asbest onder de dakpannen
en in hun huizen zijn nu afhankelijk van de
goodwill van verzekeringsmaatschappijen❝ ❞ ARBO
‘Bouw krijgt oog voor asbestdossier’
< VERVOLG VAN PAGINA 1
Tot 1993 werd asbest op grote schaal en in allerlei toepas-
singen gebruikt en het duikt nog dagelijks op. Bij sloop,
renovaties en onderhoudswerk zoals het vervangen van
installaties. Asbest kan zelfs zijn verwerkt in vloerzeil, een
vensterbank, isolatieplaten, dakplaten, dakgoten, meterkas-
ten en traptreden.
Peter de Lange
D
e alomtegenwoordigheid van asbest brengt
risico’s met zich mee, onder andere wanneer
zich een calamiteit zoals een brand voordoet.
Branden in asbesthoudende panden kunnen het
openbare leven maandenlang beïnvloeden, zoals in
december 2014 gebeurde in Roermond. Daar
dwarrelde na een brand in de jachthaven asbest in
grote delen van de stad neer. Een grote schoonmaak-
operatie was noodzakelijk om de stad weer veilig te
maken.
Onzorgvuldig omspringen met asbest vormt een
serieuze bedreiging voor de gezondheid van
bouwpersoneel. Maar niet iedere werknemer in de
bouw die op het spul stuit, weet meteen dat hij met
asbest te maken heeft. Veel (installatie)bedrijven zijn
er de laatste jaren toe overgegaan hun personeel te
scholen in het herkennen van asbest, signaleert
advies- en ingenieursbureau SGS Search, organisator
van het Nationale AsbestFeitenCongres. ‘‘De bouw
krijgt duidelijk oog voor het asbestdossier, ik merk
absoluut een verhoogde aandacht’’, aldus SGS
Search-bedrijfsdirecteur Udo Waltman. ‘‘Bedrijven
stellen zich pro-actief op, ze wachten nieuwe
ontwikkelingen niet passief af maar informeren
periodiek naar de laatste stand van zaken.’’
De asbestverwijderingsmarkt is, in de woorden van
Waltman, de kinderschoenen ontgroeid. Er zijn
strenge protocollen opgesteld om het gevaarlijke
materiaal op verantwoorde wijze te verwijderen, af
te voeren en te verwerken. Alleen gecertificeerde
bedrijven hebben toegang tot die markt. Voordat er
mag worden gesloopt, moet een professioneel
bureau een asbestinventarisatie maken (verplicht bij
elk pand van vóór 1994) en een geaccrediteerd
laboratorium moet een eindcontrole uitvoeren. Het
hele proces wordt bovendien nauwlettend gecontro-
leerd door verschillende overheidsdiensten.
Overtreding van de regels kan tot hoge boetes
leiden. Dat ondervond een installatiebedrijf in april
2015, toen op het bedrijfsterrein door inspecteurs
van SZW enkele niet-hechtgebonden asbesthouden-
de pakkingen in een vuilcontainer werden gevon-
den. Omdat voorafgaand aan de sloop geen asbestin-
ventarisatie was opgesteld en het bedrijf niet in het
bezit was van een certificaat om asbest te mogen
verwijderen, deelde de Inspectie een boete van een
ton uit.
Vuistregel
Overigens wordt niet iedereen die met asbest in
aanraking komt automatisch ziek, relativeert
longarts Sjaak Burgers. Hij behandelt in het Antoni
van Leeuwenhoekziekenhuis patiënten met
mesothelioom (longkanker als gevolg van het
inademen van asbestvezels). Hij heeft een simpele
vuistregel voor bouwpersoneel dat onverwacht met
asbest in contact komt: ‘‘Hoe korter hoe beter, hoe
minder hoe beter.’’ Daarnaast heeft hij een dringend
advies: ‘‘Stop met roken. Dat verkleint de kans dat je
longkanker krijgt door asbest aanzienlijk.’’
Volgens Burgers overlijden jaarlijks gemiddeld
vijfhonderd mensen aan mesothelioom. De piek
wordt naar verwachting in 2025 bereikt met
achthonderd overlijdensgevallen, daarna zet een
daling in. Het laagste punt wordt in 2050 bereikt
met dertig tot vijftig gevallen. Welk aandeel
werknemers uit de bouw in de statistieken hebben,
is onbekend.
De overheid gaat ervan uit dat aanscherping van de
regels en toezicht door handhavende instanties
zullen zorgen voor een verdere professionalisering
van de keten en een verdere terugdringing van
gezondheidsrisico’s. Een actueel voorbeeld is de
opleiding tot Deskundig Asbestverwijderaar. Die
wordt naar verwachting eind dit jaar opgesplitst in
DAV1 en DAV2. In de huidige LDAV-regeling mag een
leerling drie maanden meedraaien zonder certifi-
caat, onder de nieuwe regeling moet hij eerst zijn
DAV1-certificaat halen voordat hij daadwerkelijk aan
de slag kan. En dat alleen onder begeleiding van een
mentor. Binnen een half jaar moet hij examen doen
voor DAV2. Een andere te verwachten maatregel is de
wettelijke verankering van het nu al beperkt
operationele Landelijk Asbestvolgsysteem.
Dat professionele kennis hoe met asbest om te gaan
ook buiten de bouw dringend noodzakelijk is, bleek
bij enkele recente calamiteiten waarbij grote
hoeveelheden asbest vrijkwamen. Naast Roermond
kreeg ook het dorp Wateringen, onderdeel van de
gemeente Westland, ermee te maken.
Zulke calamiteiten brengen onverwachte problemen
met zich mee, vertelt burgemeester Sjaak van der
Tak. In Wateringen brak in januari 2015 brand uit in
een bedrijfsverzamelgebouw waarin veel asbest zat
verwerkt. Het spul verspreidde zich door de lucht en
kwam op tal van plaatsen in de gemeente terecht.
Van der Tak dringt op het congres aan op de vorming
van een nationaal asbestteam dat kan worden
ingevlogen om gemeenten te adviseren bij de
aanpak van dergelijke asbestrampen. Hij pleit ook
voor actualisering van het Plan van aanpak Asbest-
brand van het toenmalige ministerie van VROM uit
2006. ‘‘Dat biedt nu onvoldoende duidelijkheid over
verantwoordelijkheden en de regievoering bij
asbestcalamiteiten.’’
Daarnaast vraagt Van der Tak ook aandacht voor de
juridische afhandeling van asbestcalamiteiten. Er
moet bijvoorbeeld duidelijkheid komen over wie de
verwijderingskosten van neergedaald asbest betaalt.
De Westlandse burgemeester: ‘‘Bewoners met asbest
onder de dakpannen en in hun huizen zijn nu
afhankelijk van de goodwill van verzekeringsmaat-
schappijen. Vaak voeren ze een ongelijke strijd.’’
Sloopwerkzaamheden
aan het Wibauthuis in
Amsterdam. Foto: Peter
Brom/Dijkstra
Udo Waltman.
Sjaak Burgers.