1. Гэр
Монголчууд өвөг дээдэс өнө эртний
үед юм гэнэ ээ. Орчлон дэлхий
хэмээх оосор бүчгүй нэгэн их гэрт
хүн амьтан цөмөөрөө л эвтэй сайхан
амьдардаг байжээ. Тэгтэл юунаас
болсныг бүү мэд, нэг л мэдэхэд
хоорондоо муудалцан хүчтэй нь
хүчгүйгээ барьж идэхэд хүрэв гэнэ.
Амьтад мөр мөрөө хөөн салж, зарим
нь газар нүхлэн шургаж, нэг хэсэг нь
усны гүнд, нөгөө хэсэг нь мод,
ууланд гэртэй болжээ. Газар малтах
хумс усанд сэлэх сэлүүр тэнгэрт
нисэх жигүүр хүнд л байсангүй .
Харин хүссэн бүхнээ хийж чаддаг
ухаан гэгч түүнд заяажээ. Тэр цагт
ухаанаас ондоо хөрөнгөгүй нэгэн
өвгөн байж гэнэ. Өвгөн долоон
хүүдээ:

2. Их гэрийг дуурайлгаад бага гэрийг
барьж болно гэхэд хөвгүүд нь учрыг
нь ойлгосонгүй . Өвгөн ханаран
хүрээлсэн эргэн тойрны уулсыг
дуурайлган бургас хана хийв. Цасан
шуурганд хаагддаг
цагийн сайханд нээгддэг хадан
хавцлаас санаа авч хаалгыг урлав.
Үдийн нарнаас тооно, тал тал тийш
урссан цацрагаас нь унь, уулын араас
ургасан манан будангаас туурга,
дээгүүр бүрхсэн зузаан үүлнээс
дээвэр хийх санаа олжээ. Уул
нуруудын ар өврөөр хурдан салхи
эрчлэн эргэж байгаа гэж бодоод
хялгас томж бүслүүр хийв. Тэгээд
долоон хүүтэйгээ ханаа дэлгэж
тооноо өргөж униа өлгөж туургаа
барьж дээврээ тавьж бүслүүр татаад
бөмбөрцөг дэлхий хэлбэртэй
бөмбөгөр цагаан гэртэй болов гэнэ.