Claudia Houben (CAG) presenteert een handleiding voor historisch onderzoek naar historische hoeves. Hiermee kunnen eigenaars of geïnteresseerden zelf aan de slag met de verschillende bronnen die we ter beschikking hebben. Zo kan men de bouw- en eigenaarsgeschiedenis van een hoeve uitpluizen.

1. 2. Op zoek naar
de geschiedenis
van je hoeve

2. Inhoudsopgave
1. Een handleiding?
2. Een goede voorbereiding is het halve werk
3. Google
4. Op zoek naar verhalen
5. Materiële sporen
6. Literatuur
7. Beeldmateriaal
8. Kaarten en luchtfoto’s
9. Archiefwerk

3. 1. Een handleiding?
 Interesse hoeve-eigenaars historisch onderzoek
 Grote aantal  Enkele cases
 Zelf aan de slag

4. 2. Een goede voorbereiding is
het halve werk
 Wat wil je weten?
 Waarvoor wil je de gevonden informatie
gebruiken?
 Timing
 Stappenplan

5. 3. Google
 Overvloed aan informatie  ORIËNTEREN
 Google naam of adres hoeve
 Kaderen:
 Geschiedenis van de gemeente, stad of dorp
• Op de site van de gemeente
• Wikipedia

6. Iedereen ging graag op vakantie op de boerderij. Kortenaken
kermis, de processie waarvoor we bloemblaadjes mochten
strooien, het leven op de boerderij… het zijn mooie
herinneringen! We wisten niet wat we zagen als de kippen
geslacht werden en ze nog even zonder kop rondliepen. We
mochten kijken hoe de pensen van het bloed van het pas
geslachte varken gemaakt werden, en soms mochten we ook
helpen. En als tante Hélène taarten gebakken had, zij deed dat
elke week, was het altijd een beetje feest!
Bernadette de Bruyn over de vakantie- en feestdagen
op Hoeve Bilsen, de plek waar de hele familie
samenkwam. Ze is de tante van de huidige eigenaar.
4. Op zoek naar verhalen

7. 4. Op zoek naar verhalen
 Mondelinge geschiedenis
 Familieleden, buren
 Networking
 Interview
 Controleren!

8. 4. Op zoek naar verhalen
 Hoe?
 Zoektocht juiste persoon
 Bereid enkele vragen voor en schrijf deze op
 Plan voldoende tijd in
 Foto’s brengen herinneringen boven
 Wandeling rond de hoeve
 Noteer alles of neem het op
 Later terugkeren!

9. 5. Materiële sporen
 Ga ter plaatse
 Af te leiden:
 Grootte, vorm en materialen  Eigenaars
 Verschillende hoevedelen  Soort landbouwbedrijf
 Ligging hoevegebouwen  Gang van zaken
 Jaartallen  Ouderdom
 Stijlverschillen, constructies  Verbouwingen

10. 5. Materiële sporen
 Maak foto’s van de verschillende hoevedelen
 Teken een plattegrond

11. 5. Materiële sporen
 Inventaris Onroerend Erfgoed

12. 5. Materiële sporen
 Geoportaal: https://geo.onroerenderfgoed.be

13. 6. Literatuur
 Algemene literatuur hoeves:
 Rapport Fier op de hoeve van hier:
https://hetvirtueleland.be/bronnen/rapporten
 Verhalen virtuele land:
https://hetvirtueleland.be/verhalen

14. 6. Literatuur
 Over jouw specifieke hoeve
 Zoeken in bibliotheken: http://zoeken.vlaams-
brabant.bibliotheek.be/
 Op naam
 Op gemeente of deelgemeente
 ‘hoeve’, ‘hof’, ‘boerderij’, ‘ferme’,…
 Heemkundige kring: https://www.heemkunde-
vlaanderen.be/heemkringen/heemkringen/

15. 7. Beeldmateriaal
 Familieleden, buren
 Bibliotheek, heemkundige kring
 Online beeldbanken
 Erfgoedplus.be
 BALat van KIK
 Europeana
 Delcampe
 Op naam
 Op (deel)gemeente + ‘hoeve’, ‘hof’, …

16. 7. Beeldmateriaal
 Tip!
 Foto’s zijn duur
 Hoeve zelden als onderwerp
 Achtergrond bij feesten, paarden, familiefoto’s,…

17. 8. Kaarten en luchtfoto’s
 Vanaf 18e eeuw: militair
 Informatie over:
 Ontstaansdatum
 Evolutie grondplan
 Omgeving hoeve
 Naam hoeve

18. 8. Kaarten en luchtfoto’s
 Geopunt Vlaanderen

19. 8. Kaarten en luchtfoto’s

20.  Luchtfoto’s op Geopunt
8. Kaarten en luchtfoto’s

21. 8. Kaarten en luchtfoto’s
 Cartesius: http://www.cartesius.be

22. 9. Archiefwerk
 Onuitgegeven documenten
 Voorbereiding: inventaris
 Gemeentearchief  Rijksarchief Leuven
 Zoek op website gemeente
 Contacteren

23. 9. Archiefwerk
 Rijksarchief Leuven
 Archievenoverzicht (Zie handleiding)
 Zoeken naar archieven: https://search.arch.be/nl

25. 9. Archiefwerk
 Waar ga je naar op zoek?
 Notariële akten  Rijksarchief (Notaris via kadaster)
• Boedelbeschrijving
• Testament
• Akte van verdeling
 Rekeningen of boekhouding
 Bouwplannen
 Verzekering
 Briefwisseling
 Pachtcontract

26. 9. Archiefwerk
 Waar ga je naar op zoek?
 Kadaster
 Popp: http://poppkad.ugent.be

28. 9. Archiefwerk
 Waar ga je naar op zoek?
 Parochieregisters:
• Dopen, huwelijken en begrafenissen
• Digitaal: https://search.arch.be/nl/tips/98-parochieregisters
 Burgerlijke stand:
• Geboorte-, huwelijks- en overlijdingsakten
• Stads- of gemeentearchief; Rijksarchief

29. 9. Archiefwerk
 Waar ga je naar op zoek?
 Bevolkingsregisters
• Vanaf 1846
• Alle inwoners van 1 huisnummer
• Namen
• Geboorteplaats- en datum
• Verwantschap
• Nationaliteit
• Beroep
• Burgelijke staat
• In- en uitschrijving: met redenen

30. 9. Archiefwerk
 Waar ga je naar op zoek?
 Bevolkingsregisters
• Informatie over:
• Gezinssamenstelling
• Evolutie: geboortes, huwelijken, overlijdens, komen en
gaan
• Dienstpersoneel

32. 9. Archiefwerk
 Waar ga je naar op zoek?
 Zoeken naar personen op search.arch
 https://search.arch.be/nl/zoeken-naar-personen

34. Vragen?

35. Nuttige links
 Onroerend erfgoed:
 Inventaris onroerend erfgoed:
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/zoek
en
 Geoportaal: https://geo.onroerenderfgoed.be
 Literatuur:
 Verhalen CAG: https://hetvirtueleland.be/alle-verhalen
 Zoeken in bibliotheken: http://zoeken.vlaams-
brabant.bibliotheek.be/

36. Nuttige links
 Beeldbanken:
 Erfgoedplus: https://www.erfgoedplus.be
 BALat: http://balat.kikirpa.be/search_all.php
 Europeana: https://www.europeana.eu/portal.nl
 Delcampe:
https://www.delcampe.net/nl/verzamelingen/

37. Nuttige links
 Historische kaarten:
 Geopunt: http://www.geopunt.be
 Cartesius: http://www.cartesius.be
 Archiefwerk:
 Zoeken naar archieven: https://search.arch.be/nl
 Parochieregisters: https://search.arch.be/nl/tips/98-
parochieregisters
 Zoeken naar personen:
https://search.arch.be/nl/zoeken-naar-personen

38. www.hetvirtueleland.be