2. Dün suyu akmayan İstanbul, bugün musluklarından kesintisiz,
sağlıklı, kaliteli su akan İstanbul…
Dün denizlerine girilemeyen İstanbul, bugün sahillerinde
deniz keyfi yaşanan İstanbul…
Dün sel baskınlarıyla taşan dereler, bugün ıslah edilen
dereler…
Dün kontrolsüz bir şekilde akan atıksular, bugün ileri
biyolojik arıtılan atıksular…
Dün su kaynaklarına, derelere, göllere akan atıksular, bugün
sokak sokak cadde cadde toplanan atıksular…
3. İstanbul’un denizleri artık
daha temiz
Dün Bozdoğan Kemeri, Mağlova, Abide Çeşmeler,
bugün Ambarlı, Ataköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisleri…
4. Saygıdeğer İstanbullular
Bugün dünya üzerinde 3 milyarı aşkın insan kentlerde yaşıyor. 2030
yılında bu rakam 5 milyara dayanacaktır. Bu tablo sürdürülebilir kal-
kınmanın başarıya ulaşması için kentlere büyük bir görev yüklüyor. Sa-
nayileşme dönemi ile birlikte tüm dünyada başta su kaynakları olmak
üzere denizlerin, göllerin ve nehirlerin kirlendiğini, ormanların ve yeşil
alanların yok olduğunu görüyoruz.
Sürdürülebilir bir yaşam için yerel yönetimlere düşen en büyük görev
bu kaynakların korunmasını ve geliştirilmesini sağlamaktır. Bu amaçla
biz, bütçemizden yılda ortalama yüzde 35-40’lık bir payı çevre yatı-
rımlarına ayırarak, İstanbul’da “yeşil devrim” yaptık. Kentin aktif yeşil
alanlarını %70 oranında arttırdık. Kente milyonlarca metrekare yeşil
alan kazandırmanın yanı sıra milyonlarca ağaç ve çiçek diktik; yüzlerce
yeni park yaptık. İstanbul için hazırladığımız Çevre Düzeni Planı’nda
içme suyu kaynakları, orman ve tarım alanlarına mutlak koruma ge-
tirdik. Kentin 2060 yılına kadar içme suyunu sağlayacak altyapıyı ha-
zırladık. İçme suyu şebekesini polietilen borularla tamamen yeniledik.
Mikro tünel yöntemiyle atıksu kolektörleri inşa ederek, su kaynaklarını
kirlenmekten koruduk. Dünyada Altın Boynuz olarak İstanbul’un sem-
bolü Haliç’i bir bataklık olmaktan kurtardık. Geçmişte toprak doldu-
rularak kapatılması yönünde bilimsel raporlar hazırlanan bu iç denizi,
İstanbul Boğaz’ından naklettiğimiz temiz su ile yeniden canlı hayatıy-
la buluşturduk. Bir dönem kirlilikten dolayı canlı hayatının olmadığı
Haliç’te artık 50’ye yakın farklı canlı türü yaşıyor. Atıksu arıtmada “İleri Biyolojik Arıtma” dönemini başlattık. Denizleri
ve derelerimizi temizledik; yüzülebilir hale getirdik. Bir yandan 131 kilometre dere ıslahı gerçekleştirirken, diğer yandan
yüzülebilir sahillerin uzunluğunu 18 kilometreden 421 kilometreye çıkardık. 9 yılda 3’ü ileri biyolojik, 31’i biyolojik, 1’i
ön arıtma olmak üzere günlük arıtma kapasitesi 1 milyon 363 bin 150 m3 olan 35 adet atıksu arıtma tesisi hizmete aldık.
3.920 km uzunluğunda atıksu şebekesi ve 64.8 km uzunluğunda atıksu tüneli inşa ettik. Yapımı sürmekte olan 3 tesis
daha bittiğinde kentteki atıksu arıtma tesislerinin sayısı 71’e çıkacak ve atıksu arıtma oranı %99’u bulacak. İstanbul’un
denizlerine atıksu girişi tamamen kesilecek. Hizmete aldığımız Ambarlı Atıksu Arıtma Tesisi ile de büyük hedeflerimiz-
den birini daha gerçekleştirmenin kıvancını yaşıyoruz. Tesisimizin nihai kapasitesi 800 bin m3 olacak ve 4 milyonluk
nüfusa hizmet edecek. Tesisimiz 438 km2’lik alana sahip Ambarlı Atıksu Havzası’nın yani Avcılar, Esenyurt, Beylikdü-
zü, Arnavutköy ve Başakşehir ilçelerinin atıksularını arıtıyor. Ve çevreye zarar vermeyecek şekilde denize deşarj ediyor.
Ambarlı Havzasına yaptığımız atıksu yatırımları aynı zamanda Sazlıdere Havzası, Ambarlı Sahilleri ile Küçükçekmece
Gölü’nü atıksu tehdidinden kurtaran yatırımlardır. İSKİ’nin Küçükçekmece Gölü havzasını da içine alan bu yatırım, bir
dönem Haliç’in yaşadığı kirliliğin burada tekrarlanmasını önlemiş, doğal hayatın devamlılığına büyük katkı sağlamıştır.
İstanbul aşığı Sayın Başbakanımızın ülkemizde belediyecilik anlayışını değiştiren hizmetleriyle başlayan bayrak yarı-
şında Ambarlı Atıksu Arıtma Tesisi bir durak noktası sadece. Önümüzde yeni duraklar, yeni hedefler var; ve bunları ger-
çekleştirecek İstanbul’a hizmet etme aşkımız. Başta İSKİ ailesi olmak üzere, bu projenin gerçekleşmesinde emek sarf
eden mesai arkadaşlarıma ve yüklenici firma çalışanlarına teşekkür ediyorum. Ambarlı Atıksu Arıtma Tesisimizin hayırlı,
uğurlu olmasını temenni ediyorum.
Dr. Kadir TOPBAŞ
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
5. Birleşmiş Milletler raporlarına göre 2050’de dünya nüfusunun % 70’i şehirlerde yaşayacak. Şehirler nüfus ve alan olarak
büyük rakamlarla artarken içme suyu kaynaklarının muhafazası, denizler, nehirler ve yer altı sularının kirletilmemesi,
canlı türlerinin devamlılığının sağlanması, atık suların yeniden değerlendirilmesi insanoğlunun önündeki temel mesele-
lerden olmaktadır. Ülkemiz bilinenin aksine su zengini değil. Su krizlerinin ayak seslerinin duyulduğu günümüz şartla-
rında, su kaynaklarımızın gözden geçirilmesi, sürekli güncellenen planlamalar yapılması gerekmekte, yeni su kaynakla-
rının geliştirilmesi, var olanların korunması stratejik önem arz etmektedir.
İstanbulumuz nüfus artışı paralelinde su tüketim oranı hızlı artan bir şehirdir. İSKİ’nin müşteri sayısı 10 yıl öncesine
göre 3 kat arttı ve 4 milyonun üzerine çıktı. Hizmet sahası da 3 kat büyüyen İSKİ bugün Tekirdağ’dan Kocaeli’ye uza-
nan bütün bölgeye su ulaştırıyor, İSKİ yatırımları sayesinde musluklarımızdan 24 saat, sağlıklı ve içilebilir, uluslarara-
sı kriterlerin üstünde kalitede su akıyor. Bu halin sürekliliğini sağlamak için işletme ve yatırım bazında faaliyetlerimizi
sürdürüyoruz.
Atıksu yatırımlarımız içerisinde hizmete aldığımız Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisimiz Ambarlı havzasının
atıksu arıtma problemini sona erdirecek, bölgenin denizlerini, derelerini ve Küçükçekmece Gölü’nü atıksu tehdidinden
kurtaracak bir yatırımdır. Küçükçekmece Gölü denizle olan bağlantısı nedeniyle dünyadaki en önemli lagünlerinden bi-
ridir. Kırk yıl öncesine kadar kefal ve havyarı ile ünlü olan, yapılaşmanın olmadığı bölgelerinde halen nadir türlerin ya-
şadığı, kuş göçlerinin duraklarından Küçükçekmece Gölü 70’lerden sonra ağır bir kirliliğe maruz kalmış, doğal hayat
hızla yok olmaya yüz tutmuştur. Daha önce kontrolsüz bir şekilde göle akmakta olan atıksular bugün Ambarlı havzasına
yaptığımız yatırımlar neticesinde atıksu ağına dâhil edilmiş ve tesisimizde arıtılmaya başlanmıştır.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisimiz sayesinde günlük or-
talama 400.000 m³ atıksu, ileri biyolojik düzeyde arıtılmaktadır. Beş
yıllık işletme bedeli dâhil toplam 122.500.000 Euro’ya inşa edilen te-
sisle yılda 54.750 ton çamurun denize dökülmesi engellenecek, yılda
146.000.000 m³ atıksuyun arıtılması sağlanacaktır.
Günümüzde şehirlerin çevreci niteliklerini belirlemede kullanılan kıs-
taslardan biri de geri dönüşüm çalışmalarıdır. Ambarlı Atıksu Arıtma
Tesisimiz bu konuda alanındaki teknolojinin son noktası hedeflene-
rek inşa edilmiştir. Atıksuları, azot ve fosfor giderimi gibi ileri arıtma
yöntemleriyle arıttıktan sonra alıcı ortama verecek olan tesiste arıtılan
suların bir kısmı, dezenfeksiyondan geçirilerek ihtiyaç doğrultusunda
çevre sulama ve sanayide kullanılabilecektir. Bu aynı zamanda yeni
bir su kaynağı demektir. Ayrıca; tesisten çıkacak katı malzeme, susuz-
laştırma ve kurutma işleminin ardından sanayi tesislerinde ikincil ya-
kıt olarak kullanılabilmektedir. Tesiste kojenerasyon ünitesi kurularak
tesisin enerji ihtiyacı da karşılanacaktır.
Hizmete aldığımız tesisimiz hem İstanbul için hem de kaynakları tü-
kenen, denizleri kirlenen yeryüzü ölçeğinde büyük bir çevre koruma
yatırımıdır. İSKİ ailesi olarak önümüzdeki yıllarda da İstanbul’a hayat
verecek, sahip olduğu doğal kaynakları gelecek yüzyıllara taşıyacak
yeni yatırımlar gerçekleştirmenin gayreti içinde olacağız.
Prof. Dr. Ahmet DEMİR
İSKİ Genel Müdürü
6.
7.
8. İstanbul’un 15 km batısında Avcılar ve Küçükçekme-
ce ilçesi sınırları içinde yer alan Küçükçekmece Gölü,
son jeolojik dönemde buzulların erimesi ve deniz sevi-
yesinin yükselmesiyle oluşmuştur. Göl dünyanın sayılı
lagünlerindendir. Gölün ağız kesimi kıyı kordonuyla ka-
palı olmasına rağmen gölün denizle bağlantısı 1,5 m de-
rinliği olan bir geçitle sağlanmaktadır. Bu nedenle gölün
suyu yarı tuzludur. Ancak günümüzde denizle bağlantı
ender gerçekleşen bir olaydır.
Gölün kuzey-güney doğrultusundaki uzunluğu 10 km, en geniş yeri 6 km, en derin noktası ise 20 m’dir. Küçük-
çekmece Gölü, rejim ve debileri düzensiz, genellikle boyları kısa akarsular ile yeraltı sularından beslenmektedir.
Bu akarsuların başlıcaları Nakkaşdere, Sazlıdere, Topçular Dere, Hasan Dere, Karanlık Dere, Selim Dere, Azaklı
Deresi’dir. Gölün etrafında meralar, kuru fundalıklar, tarım arazileri, kuzey ve batı kıyılarında sazlıklar bulunmakta-
dır. Bugün gölün doğal yapısını koruduğu alanlar Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi ve askeri alan sınırları için-
dedir.
Kırk yıl öncesine kadar kefal ve havyarı meşhur olan, çeşitli türlere ev sahipliği yapan Küçükçekmece Gölü 70’li
yıllardan itibaren kirliliğe maruz kalmıştır. Gerek gölü besleyen dereler vasıtasıyla uzak bölgelerden, gerek göl kı-
yılarını işgal eden yapılardan kaynaklanan evsel ve sanayi kaynaklı ağır kirlilik nedeniyle gölde canlı hayat bitme
noktasına gelmiş, gölün ekosistemi tamamen bozulmuştur. Zaman içinde gölde balık türleri azalmış, sık aralıklarla
renk değişimleri görülmeye başlanmıştır. Göl ve çevresi halen kış mevsiminde su kuşlarının(karabatak, dikkuyruk)
barınağı, leyleklerin göç yollarının durağı, nadir türlerden benekli kaplumbağa (Nakkaşdere üzerinde) ve körfare
gibi türlerin yaşam alanıdır.
Haliç’in yaşadığının benzeri bir kirliliği yaşayan İstanbul’un bu doğa harikasını kurtarmak için İstanbul Büyükşe-
hir Belediyesi ve İSKİ, Küçükçekmece ve Ambarlı Çevre Koruma Projeleri olmak üzere iki ayrı yatırım progra-
mı gerçekleştirmiştir. Bugün, daha önce gölün sağ sahil kesiminden akan atıksular Küçükçekmece Atıksu Arıtma
Tesisi’nde, sol sahil kesiminden akan atıksular da Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu arıtma tesisinde arıtılmaktadır.
Lagün: Koyların veya körfez ağızlarının kıyı okları ile kapanması sonucu kıyı gerisinde oluşan göllerdir
İSTANBUL’UN LAGÜNÜ
KÜÇÜKÇEKMECE GÖLÜ
8
9. Atıksuların kontrol altına alınması ve çevreyi kirletme-
den arıtılması için İSKİ 1994 yılından itibaren şehrin
mevcut durumu ve gelişme potansiyelini dikkate alarak
havza esaslı planlama gerçekleştirmiştir. Daha önce 24
Havzada 49 Adet atıksu arıtma tesisi, 14.064 km uzun-
luğunda atıksu ağı inşa edilmiştir. Bu yatırımlar neti-
cesinde İstanbul denizleri temizlenmiş, dereleri atıksu
kirliliğinden kurtulmuş, denize girilebilir sahil uzunlu-
ğu 431 km’ye ulaşmış, İstanbullular tarihi plajlarına ka-
vuşmuştur.
Ambarlı Çevre Koruma Projesi de Küçükçekmece Gölü’nün batı ve kuzey yakasından göle ve Ambarlı sahillerinden
Marmara Denizi’ne atıksu girişini kesmek ve atıksuları Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’nde arıtmak ga-
yesiyle hayata geçirilmiştir. Havza, toplam 5 ilçede 1 milyon 100 bin kişinin yaşadığı 438 km2 genişliğinde bir alanı
kapsamaktadır.
Avcılar, Esenyurt, Beylikdüzü, Arnavutköy ve Başakşehir ilçelerinin atıksuları Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma
Tesisi’nde arıtılmakta ve çevreye zarar vermeyecek şekilde denize deşarj edilmektedir.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi birinci aşamada 400.000 m3/gün, ikinci aşamada 800.000 m3/gün orta-
lama debi ile yaklaşık 4 milyon İstanbullu’ya hizmet edecektir.
Atıksuları azot ve fosfor giderimi gibi ileri arıtma yöntemleriyle arıttıktan sonra alıcı ortama verecek olan tesiste
arıtılan suların bir kısmı dezenfeksiyondan geçirilerek ihtiyaç doğrultusunda çevre sulama ve sanayi alanında fayda-
lanılabilmektedir. Ayrıca; tesisten çıkacak katı malzeme, susuzlaştırma ve kurutma işleminin ardından sanayi tesis-
lerinde ikincil yakıt olarak kullanılabilecektir. Yılda 54.700 ton çamurun denize dökülmesine de engel olacak, son
teknolojiyle inşa edilen tesiste kendi enerjisini kendi üretebilme özelliğine sahip bir kojenarasyon ünitesi de inşa
edilmiştir.
Beş yıllık işletme bedeli dâhil toplam 122.500.000 Euro’ya inşa edilen tesis 2.5 yılda tamamlanmıştır.
AMBARLI
ÇEVRE KORUMA PROJESİ
9
10. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, Esenyurt
ve Beylikdüzü ilçelerinin tamamı ile Ambarlı havza-
sı, Bahçeşehir ve Avcılar’ın bir kısmından oluşan,
Marmara Denizi ve Küçükçekmece Gölü’ne dökülen
atıksulardan kaynaklanan kirlenmeyi önlemek ve bu
havzaların ve alıcı ortamların korunması amacıyla ku-
rulmuş olup, 2012 yılında işletmeye alınmıştır. Tesis
günlük 1.600.000 nüfusa hizmet verebilecek ve orta-
lama 400.000 m3/gün atıksuyu arıtabilecek kapasitede
olup, 520.000 m3/gün’lük pik debiyi karşılayacak şe-
kilde projelendirilmiştir.
Tesisin hizmet vereceği havza alanı yaklaşık 438
km2’dir. Havza alanının kapsadığı bölgeler; Avcılar’ın
bir kısmı - Esenyurt - Kıraç - Hadımköy - Sazlıdere -
Bahçeşehir - Altınşehir - Arnavutköy - İmrahor - Bo-
ğazköy - Firüzköy - Beylikdüzü - Gürpınar - Yakuplu
- Kavaklı - Haramidere havzalarında yer alan yerle-
şim bölgeleri ve Küçükçekmece Gölü kuzey ve batı
bölgesidir. Arıtımı yapılan atıksular çevreye zararsız
hale getirildikten sonra nihai alıcı ortamı olan Marma-
ra Denizi’ne deşarj edilmektedir.
Beş yıllık işletme bedeli dahil 122.500.000 Euro’ya
mal olan Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma
Tesisi’nin inşaatı 2009 yılının Aralık ayında başlamış
ve 2,5 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır.
AMBARLI İLERİ BİYOLOJİK
ATIKSU ARITMA TESİSİ
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
10
11. Kapasite bakımından İstanbul’un en büyük,
Türkiye’nin ve Avrupa’nın sayılı ileri biyolojik arıtma
tesislerinden olan Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıt-
ma Tesisi, kuru havalarda 400.000 m3/gün’lük atıksu-
yu arıtabilecek kapasitede, 1.600.000 nüfusa hizmet
edecek ve aşağıdaki kirlilik yüklerini arıtabilecek şe-
kilde dizayn edilmiş ve inşaatı tamamlanmıştır. Proses
hesaplarıATV-DVWK-Standartlarına (ATV 131) göre
yapılmıştır. Tesiste en ileri teknoloji arıtma sistemleri
ile ileri biyolojik atıksu arıtımı yapılmaktadır.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi giriş
suyu dizayn parametreleri;
AKM = 500 mg/L
KOİ = 600 mg/L
BOİ5 = 300 mg/L
TN = 60 mg/L
TP = 8 mg/L
SVI = 100 ml/g
MLSSort = 5 kg/m3
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi çıkış
suyu dizayn parametreleri;
AKM = 35 mg/L
KOİ = 125 mg/L
BOİ5 = 25 mg/L
TN = 10 mg/L
TP = 1 mg/L
PROJE
KRİTERLERİ
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
11
12. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’nin Kaba
Izgara Yapısı ve Giriş Terfi Merkezi; Saadet deresi,
Haramidere ve Yakuplu bölgesinden gelen atıksular
için 1 ünite, Ambarlı tünelinden gelen atıksular için 1
ünite, Gürpınar tünelinden gelen atıksular için ayrı 1
ünite olmak üzere 3 modül olarak yapılmıştır. Saadet
deresi ve Haramidere’nin atıksuları 3000 mm’lik hat
ile +7.00 m’den ve Yakuplu bölgesinin atıksuları 1400
mm’lik hat ile +13.00 m’den Modül 1’in, Gürpınar
tünelinden gelen atıksular -5,28 m’den Modül 2’nin,
Ambarlı Tünelinden gelen atıksular -10,90 m’den
Modül 3’ün kaba ızgaralarına gelir.Giriş yapılarında-
ki kaba ızgara çubuk aralığı 50 mm olup evsel atık-
su ile gelebilecek 50 mm’ den iri maddeler (çöp, nay-
lon, ahşap malzeme v.b.) ızgaralarda tutulur. Otomatik
temizlemeli kaba ızgaralarca tutulan atıklar, kontey-
nırlara boşaltılmakta ve katı atık düzenli depolama
sahalarına gönderilmektedir. Kaba ızgaraların temiz-
lenmesi için halatlı sallama kepçe (trash rake) sistemi
kullanılmaktadır. Kaba ızgaraların tasarım değerleri
Tablo 1’de verilmektedir.
Tablo 1.Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Kaba Izgara
Teknik Özellikleri
KABA
IZGARALAR
Yakuplu Terfi Merkezi Izgara
Açıklama
Haramidere
Saadet Terfi Merkezi
Yakuplu
Terfi Merkezi
Gürpınar
Terfi Merkezi
Ambarlı
Terfi Merkezi
Kaba ızgara hatlarının sayısı 3+2 2+1 2+1 3+1
Her bir hat için kapasite 2170 l/s 767 l/sn 1.491 I/s 3.334 I/s
Çubuklar arası açıklık 50 mm 50 mm 50 mm 50 mm
Her bir kaba ızgara kanalının genişliği 1,4 m 0,8 m 1,8 m 2,1 m
Yatay eksenle açı 75o
75o
75o
75o
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
12
13. Tablo 2.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Giriş Terfi Merkezi Teknik Özellikleri:
Ambarlı havzasından kolektörler ve tüneller vasıta-
sıyla toplanarak, kaba ızgaralardan geçirilen atıksular,
terfi istasyonu haznelerindeki pompalarla farklı kot-
lardan alınarak +17,20 alt kotundaki tesis giriş kanal-
larına terfi ettirilir. Pompa haznelerindeki ultrasonik
seviye ölçerlere bağlı olarak çalışan pompalar ihtiyaca
ve gelen su miktarına göre otomatik olarak, değişmeli
çalışmaktadırlar.
GİRİŞ
TERFİ MERKEZİ
Ambarlı Terfi Merkezi
Açıklama
Haramidere Saadet
Terfi Merkezi
Yakuplu
Terfi Merkezi
Gürpınar
Terfi Merkezi
Ambarlı
Terfi Merkezi
Pompa kapasitesi 938 I/s , 471 I/s , 332 I/s 457 I/s 774 I/s 818 I/s
Pompa sayısı 6+2 2+1 2+1 6+1
Emme haznesi sayısı 2 bölüm 2 bölüm 2 bölüm 2 bölüm
Terfi merkezi ölçüleri 34 m x 22,5 m 14,4 m 22 m
Terfi merkezi derinliği 12 m 6,3 m 24,5 m 32 m
Toplam giriş debisi 3486 l/s 767 l/s 1491 l/s 3334 l/s
Terfi merkezi kapasitesi 3486 l/s 914 l/s 1548 l/s 4908 l/s
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
Terfi istasyonlarında farklı kapasitelerde toplam 21
adet dalgıç tip pompa kullanılmakta olup, pompa haz-
neleri işletmeye engel olmayacak şekilde, temizlik ve
bakımı sağlamak amacıyla çift gözlü olarak yapılmış-
tır. Pompa istasyonları gelecekteki kapasite artırımı-
na uygun şekilde projelendirilmiş, gelecek genişleme
için pompa kaideleri ve çıkış boru geçişleri bırakılmış-
tır. Giriş terfi merkezleri tasarım ve kapasite değerleri
Tablo 2’de verilmektedir.
13
14. İnce ızgara ünitesi 2 adet, çubuk aralığı 30 mm olan
çubuk ızgaralar ve 4 adet delik çapı 6 mm olan per-
fore bant tipi ızgaralardan oluşmaktadır. Otomatik te-
mizlemeli ince ızgaralarca tutulan atıklar konveyör
sistemleri ile ızgara presinden geçerek konteynırlara
boşaltılmakta ve katı atık düzenli depolama sahasına
Tablo 3.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi İnce Izgara Teknik
Özellikleri
İNCE
IZGARALAR
Perfore Izgaralar
Perfore bant tipi ince ızgara hat sayısı 2+2
Çubuk ince ızgara hat sayısı 1+1
Perfore bant tipi ince ızgaranın her bir hattı için kapasite 1.875 I/s
Çubuk ince ızgaranın her bir hattı için kapasite 3.750 I/s
Perfore bant tipi ince ızgara delik çapı 6 mm
Çubuklar arası açıklık 30 veya 10 mm
Perfore bant tipi ince ızgaranın her bir hattının genişliği 1,75 m
Çubuk ince ızgaranın her bir hattının genişliği 2,15 m
Perfore bant tipi ince ızgaranın yatay eksenle açısı 60o
Çubuk ince ızgaranın yatay eksenle açısı 75o
gönderilmektedir.Çubuk ızgara aralıkları yapılacak
çubuk ekleme işlemiyle 10 cm’ye düşürülebilmekte-
dir.İnce ızgaralar için tasarım değerleri Tablo 3’te ve-
rilmiştir.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
14
15. Arıtma tesisine gelen atıksuda bulunan kum, çakıl ve
yağ gibi maddeleri sudan ayırmak ve bunların arıtma
tesisinin diğer ünitelerine geçmesini önlemek ama-
cıyla 4 adet havalandırmalı kum ve yağ tutucu ünitesi
inşa edilmiştir. Yağların kenara toplanmasını sağlaya-
cak bir spiral akım meydana getirmek için her bir ha-
vuzun bir kenarı boyunca hava verilmektedir. Havuz
dibine çökelen kum, çakıl, mil ve benzeri ağır malze-
meler, her havuz üzerinde çalışan gezer köprüye mon-
teli pompalarla çekilerek, sudan ayrılmak üzere, yıka-
Tablo 4.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
Havalandırmalı Kum Tutucu Teknik Özellikleri
malı kum ayırıcı helezonlara gönderilir. Burada sudan
ayrılan kum konteynırlara alınmaktadır. Aynı sıyırıcı
köprü yağları da sıyırıp yağ haznesine göndermekte-
dir. Yağ haznesi tabanında bulunan dalgıç pompalar
ile yağ, köpük vb. yüzer maddeler dıştan alışlı tambur
eleklerden geçirilerek yağ konteynırlarına alınmakta-
dır. Konteynırlara toplanan atıklar, katı atık depolama
alanlarına gönderilmek suretiyle bertaraf edilmekte-
dir. Havalandırmalı kum ve yağ tutucu için tasarım
değerleri Tablo 4’te verilmektedir.
HAVALANDIRMALI
KUM VE YAĞ TUTUCU
Kum tutucu havuz Boy: 42 m / Derinlik: 6,45 m /
Genişlik: 5,8 m
Kum tutucu havuz adedi / hacmi 4 adet / 750 m3
Kum tutucu sıyırıcı köprüleri 4 adet
Kum ayırıcı sayısı / kapasitesi 4 adet / 25 l/s
Tambur elek sayısı / kapasitesi 2 adet / 72m3/sa
Dalgıç kum pompası adet / kapasitesi 4 adet / 108 m3/sa
Blower adedi 3+4 adet
Her bir blower kapasitesi 1000 Nm3
Kum ve Yağ tutucu blower teknik bilgileri
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
15
16. Tablo 5.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Ön Çöktürme
Havuzu Teknik Özellikleri
Ataköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Ön Çökeltme Havuzu
ÖN ÇÖKTÜRME
HAVUZU
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
Çöktürme havuz sayısı 2 Adet
Her bir havuzun çapı 50,5 m
Her bir havuzda su derinliği 3,2 m
Bekleme süresi 30 dk
Primer çamur pompa sayısı 2+1
Primer çamur pompa kapasitesi 150 m3/sa
Primer Çamur Pompa İstasyonu Teknik Bilgileri
Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu ünitesinden çıkan
atıksu dağıtım yapısından sonra ön çöktürme havuzla-
rına alınmaktadır. Ön çöktürme havuzları sudaki çöke-
bilen ve yüzebilen katıların sudan ayrılarak giderildi-
ği ünitelerdir. Ön çöktürme tankları dairesel durultma
havuzları olup, hareketli köprüye bağlı sıyırıcılar va-
sıtasıyla, koni şeklindeki havuz tabanına çöken mad-
deler havuz ortasındaki çamur haznesine toplanarak,
pompa vasıtasıyla ön çamur depo tankına, buradan da
ön çamur yoğunlaştırma dekantörlerine gönderilmek-
tedir. Ham atıksudan katıların giderilmesi ile birlikte
bir miktar askıda katı madde ve BOİ5 giderilmiş olur.
İyi çalışan bir ön çöktürme havuzu atıksudaki askı-
da katı maddelerin (AKM) %60-70’ini, biyokimyasal
oksijen ihtiyacının %25-35’ini uzaklaştırabilir. Böyle-
ce biyolojik arıtma ünitesinde arıtılacak organik yük
azaltılarak, sistemde arıtım için gerekli olan oksijen
miktarının azalması sağlanır.
Ham atıksudaki köpüğün giderilmesi ile de havalan-
dırma havuzu ve son çöktürme havuzlarında köpük
oluşumu azalır.
Ön çöktürme havuzları, 30 dakika bekleme süresine
göre tasarlanmıştır. Ön çöktürme havuzları tasarım
değerleri Tablo 5’te verilmektedir.
16
17. Biyolojik fosfor giderimi, mikroorganizmaların strese
sokularak hücre büyümesi için gerekenden daha fazla
fosforu bünyelerine alması esasına dayanır. Mikroor-
ganizmaları strese sokmak için anaerobik ortama ihti-
yaç duyulur.
Ön arıtma ünitelerinden gelen atıksu geri devir ça-
muru ile karışarak biyolojik fosfor havuzlarına alınır.
Bu sistemde seri veya paralel çalışabilen 4 adet havuz
mevcuttur.
Havuzların toplam hacmi 25.000 m3’tür. Havuzların
girişindeki ve havuzları birbirine bağlayan motorlu
kapaklar ile her bir havuzun ayrı çalıştırılması veya
devre dışı bırakılması mümkündür.
Çökelmeyi önlemek için her bir havuza 1’er adet muz
tipi mikser yerleştirilmiştir. Proses şartlarının devamı-
nı izlemek amacıyla, redoks metreler yerleştirilmiştir.
Biyofosfor havuzları tasarım değerleri Tablo 6’da ve-
rilmektedir.
Biyolojik arıtmanın amacı, atıksuda bulunan kirletici
maddelerin, mikroorganizmaların faaliyetleri sonu-
cunda atıksudan uzaklaştırılmasıdır. Evsel atıksula-
rın ileri biyolojik arıtımında karbonlu maddelerin yanı
sıra azot ve fosforlu kirleticilerin de giderilmesi hedef-
lenir. Azot ve fosfor, suyun alıcı ortamlara deşarjında,
kontrolü önemli parametrelerdendir. Azot ve fosforun
deşarj edilmesi, göl ve rezervuarlarda ötrofikasyonu
hızlandırır ve sığ sularda köklü sucul bitkilerle bera-
ber alg büyümesini de teşvik eder. Estetik olmayan
görünümüne ilave olarak, alg ve sucul bitkilerin varlı-
ğı özellikle su temini, balık üretimi ve eğlence amaçlı
kullanım gibi su kaynağının faydalı kullanımlarını en-
geller. Ambarlı Biyolojik Arıtma Üniteleri biyofosfor
havuzları, anoksik ve oksik havuzları ve son çöktürme
havuzlarından oluşmaktadır.
Tablo 6.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Biyofosfor Havuzu
Teknik Özellikleri
BİYOLOJİK
ARITMA
BİYOFOSFOR
HAVUZLARI
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
Havuz sayısı 4 Adet
Havuz boyu 54 m
Havuz eni 20,2 m
Her bir havuzdaki su derinliği 6,36 m
Her bir biyofosfor havuzunun hacmi 6.250 m3
Biyofosfor mikser sayısı 4 Adet
17
18. Biyolojik arıtma, nitrifikasyon ve denitrifikasyon ola-
rak iki kademede gerçekleştirilir. Havalandırma ha-
vuzları aerobik(havalı) ve anoksik(bağlı oksijenli) kı-
sımları bulunan, her hatta iki havuz ve toplam 4 hattan
oluşmaktadır. Nitrifikasyon için gerekli hava miktarı
sağlanarak giriş suyundaki amonyum nitrata dönüşür
ve oluşan nitrat biyolojik oksijen ihtiyacı (karbon) gi-
derimi için elektron alıcı olarak kullanılır. Her havuz-
da AKM’nin çökmesini önlemek, hava kabarcıkları-
nın yolunu uzatarak havalandırma verimini arttırmak
ve homojen karışımı sağlamak üzere, her havuzda 6
adet muz tipi karıştırıcı bulunmaktadır.
Havalandırma havuzlarının tabanlarına ince kabarcıklı
membran difüzörler yerleştirilmiştir. Her kanala veri-
lecek hava miktarı motorlu hava ayar vanaları ile ayar-
lanarak, tanklardaki çözünmüş oksijen seviyesi önce-
den belirlenmiş seviyede tutulmaktadır. Havuzlardaki
anoksik-oksik şartları izlemek amacıyla redoks metre-
ler ve oksijen metreler yerleştirilmiştir.
Havalandırma havuzlarında iç resirkülasyonu sağla-
mak, nitrifikasyon sonucu oluşan nitratlı suyu anoksik
bölgeye pompalamak amacıyla resirkülasyon pompa-
ları bulunmaktadır. Proses havuzları için tasarım de-
ğerleri Tablo 7’de verilmektedir.
Tablo 7.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Proses Havuzu
Teknik Özellikleri
HAVALANDIRMA
HAVUZU
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
Havuz sayısı/hacmi 8 adet / 30.000 m3
Mikser sayısı 6x8=48 adet
Blower sayısı/debi 12 adet/20.000 Nm3/sa
Resikülasyon pompaları 4x8=32 adet
18
19. TURBO BLOWER
BİNASI
Proses havuzlarındaki anoksik ve oksik şartların de-
vamlılığını izlemek amacıyla, Proses havuzlarına yer-
leştirilen redoks metreler ile oksidasyon redüksiyon
potansiyeli ve oksijen metreler ile çözünmüş oksijen
konsantrasyonu ölçülmektedir. Proses havuzlarının
havalandırması, turbo blowerlar ve su altı difüzör sis-
temi ile yapılmaktadır.
Proses havuzlarındaki mikroorganizmaların organik
maddeleri oksitleyebilmeleri için ihtiyaç duydukları
havayı sağlamak amacıyla havuzlara hizmet veren 2
adet blower binası bulunmaktadır. Her blower bina-
sında 6 adet turbo blower olmak üzere toplamda 12
adet turbo blower bulunmaktadır. Her bir turbo blo-
werın kapasitesi 20.000 Nm3/sa olup toplam kapasite
240.000 Nm3/sa’tir. Proses havuzlarında bulunan di-
füzörler vasıtasıyla havuzların içerisine havanın ve-
rilmesi sağlanır.
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
Turbo blowerlar otomasyon sistemine bağlı olarak çalışmak-
tadır. Blowerlar gerekli olan çıkış basıncını sağlamak koşulu
ile kapasitelerini ayarlayarak, otomatik olarak devreye girip
çıkmaktadır.
19
20. Son çöktürme havuzları, havalandırma havuzlarında
karbon, azot ve fosfor giderimi gerçekleştirilen, ulus-
lararası deşarj standartlarındaki arıtılmış atıksudan ak-
tif çamurun çöktürülerek ayrıldığı konik tabanlı dai-
resel tanklardır. Havalandırma havuzlarından çıkan
atıksu, dağıtım yapısı üzerinden dairesel çöktürme
tanklarına verilir. Gezer köprüye bağlı yarım dairesel
dip sıyırıcılar ile çöken çamur önce ortadaki çamur
toplama konisine, buradan da geri devir terfi merkezi-
ne cazibeyle alınır ve biyolojik fosfor ünitesi girişine
pompalar vasıtasıyla geri devredilir. Döner köprüler
üzerindeki yüzey sıyırıcılar, yüzeyde biriken köpü-
ğü cazibeyle köpük toplama haznesine taşımaktadır.
Köpük toplama hazneleri her biri 2 adet çöktürme ha-
vuzlarına ait olmak üzere, çöktürme havuzlarının ke-
narlarında bulunmaktadır. Köpük buradan bir dalgıç
pompa aracılığıyla çamur arıtma ünitesinde bulunan
çamur karışım tankına gönderilmektedir.
Son çöktürme havuzları için tasarım değerleri Tablo
8’de verilmektedir.
Tablo 8.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Son Çöktürme Havu-
zu Teknik Özellikleri
SON ÇÖKTÜRME
HAVUZLARI
Çöktürme süresi 2 saat
Çamur hacim indeksi 100 ml/g
Dip çamuru 12,60 kg AKM/m3
Her bir havuz için gerekli çap 51 m
Her bir havuzda su derinliği 3,25 m
Toplam havuz adedi 12 adet
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
20
21. Son çöktürme havuzlarında çökelen aktif çamur boru
hattı vasıtasıyla geri devir ve fazla çamur pompa istas-
yonuna gelir. Tesiste her biri 6 adet son çöktürme ha-
vuzuna hizmet eden, 2 adet geri devir ve fazla çamur
pompa istasyonu bulunmaktadır.
Pompa istasyonuna gelen çamur geri devir pompaları
ile biyolojik fosfor ünitesine basılarak, yaklaşık %90
oranında geri devredilir. Günlük olarak sistemde üre-
tilen fazla çamur, çamur pompaları ile fazla çamur de-
polama tankına, buradan da yoğunlaştırma dekantör-
lerine gönderilir.
Her bir istasyonda 2 adet frekans konvertörlü, 2 adet
de yumuşak yol vericiler ile kontrol edilen 4 adet geri
devir pompası ile her bir istasyonda 3 adet fazla ça-
mur pompası bulunmaktadır. Geri devir ve fazla ça-
mur pompalarının tasarım değerleri Tablo 9’da veril-
mektedir.
Tablo 9.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir ve Fazla
Çamur Pompa İstasyonu Özellikleri
GERİ DEVİR VE FAZLA
ÇAMUR POMPA İSTASYONU
Geri devir çamur pompalarının toplam sayısı (2+2) x 2 adet
Her bir geri devir pompa kapasitesi 4.218 m3/sa
Fazla çamur pompalarının toplam sayısı (2+1) x 2 adet
Her bir fazla çamur pompa kapasitesi 155 m3/sa
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
21
22. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
ÇAMUR
Ön çöktürme havuzundan çekilen primer çamur, ön
çamur depolama tankına, son çöktürmeden gelen fazla
çamur, kurutucu binasının içinde bulunan fazla çamur
depolama tankına pompalar vasıtasıyla alınır. Depola-
ma tankından pompalar ile alınan primer çamur, 3 adet
santrifüj tipi çamur yoğunlaştırıcıya, fazla çamur ise
7 adet santrifüj tipi çamur yoğunlaştırıcıya gönderilir.
Çamur yoğunlaştırma ünitelerinde çamurun katı mad-
de oranı %6’ ya çıkarılarak, çamur karışım tankına
gönderilir. Karışım tankından sonra çamur, anaerobik
çamur çürütme tanklarına beslenerek özümleme işle-
mi gerçekleştirilir.
Çamur yoğunlaştırma sistemlerinde çamurun yoğun-
laşmasını sağlamak için polimer (katyonik polielekt-
rolit) ilavesi yapılmaktadır. Toz halinde temin edilen
polimer, otomatik polimer hazırlama tankında su ile
YOĞUNLAŞTIRMA
Tablo 10.
Ambarlı İleri BiyolojikAtıksuArıtma Tesisi Çamur Yoğunlaştırma
Ünitesi Teknik Özellikleri
Primer çamur yoğunlaştırma santrifüj sayısı 2+1
Santrifüj birim ünite kapasitesi Max. 80 m3/sa
Fazla çamur yoğunlaştırma santrifüj sayısı 6+1
Santrifüj birim ünite kapasitesi 70 m3/sa
çözülerek, çamur besleme hatlarına basılır. Çamur yo-
ğunlaştırıcı ünitesi için tasarım değerleri Tablo 10’da
verilmektedir.
22
23. Ön çöktürmeden gelen yoğunlaştırılmış primer çamur
ile son çöktürmeden gelen yoğunlaştırılmış fazla ça-
mur, çamur karışım depo tankında toplanır. Karışım
tankındaki çamurlar kondenserlerden geçerek her biri
10.000 m3 hacme sahip 6 adet çürütücüye beslenir.
Çürütücülere giren ham çamurun ısıtılması ve çürü-
tücü içerisindeki çürümüş çamur sıcaklığının 35-37
o
C’de sabit tutulması için 6 adet spiral eşanjör bulun-
maktadır. Çamur, çürütücülerde anaerobik ve mezofi-
lik şartlarda (35-37 o
C’de), asetojen ve metanojen bak-
terilerinin faaliyetleri sonucunda stabilize edilir. Bu
süreçte açığa çıkan biyogaz ön filtrasyonu yapılarak,
tank içerisindeki çamurun karıştırılmasında kullanılır.
Gaz enjeksiyonu esnasında açığa çıkan fazla biyogaz
gaz depolama tanklarında toplanarak, ısı ve elektrik
enerjisi üretmek üzere gaz türbini, kızgın yağ kazanla-
rı ve sıcak su kazanlarında yakıt olarak kullanılır.
ANAEROBİK ÇAMUR
ÇÜRÜTME ÜNİTESİ
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
Çamur kurutma ve çamur çürütücülerin termal enerji
ihtiyacının sağlanmasında, aynı zamanda idari bina ve
atölye binasının ısıtılmasında kullanılmaktadır.
23
24. Anaerobik çamur çürütme tanklarında oluşan biyogaz
her biri 4.100 m3 kullanım hacminde olan 2 adet gaz
depolama tankına gönderilir. Biyogaz esas itibariyle,
metan ve karbondioksit ile cüzi oranlarda azot, oksi-
jen, hidrojen, hidrojen sülfür, su ve diğer eser gazlar-
dan oluşur.
Depolanan biyogaz, doğalgazla zenginleştirilerek gaz
türbinlerine gönderilerek enerji elde edilir. Biyogaz,
herhangi bir gaz alıcısı tarafından alınmadığında ve
gaz deposu azami oranda dolu olduğunda, düşük sı-
caklıklı atık gaz yakma bacasında yakılır.
GAZ DEPOLAMA
TANKLARI
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
Biyogaz, atık gaz yakma bacasında, açık alev şeklinde
yanar. Atık gaz yakma bacası, rüzgara karşı koruyucu
bir boruyla donatılmıştır.
Atık gaz yakma bacası sistemi, gaz tanklarının doluluk
seviyesine göre kontrol edilir.
24
25. Anaerobik çamur çürütme işleminden sonra çamur,
çürütülmüş çamur depo tankına gönderilir. %4-6’lık
KM oranına sahip olan özümlenmiş çamur, içerisin-
deki su muhtevasının azaltılması için pompalar vası-
tasıyla santrifüj tipindeki susuzlaştırma ekipmanları-
na gönderilir. Sistemdeki çamur burada %25-30 KM
içeren çamur keki haline getirilerek, susuzlaştırılmış
çamur depolama tankına gönderilir. Bu tanktan alınan
çamur keki kurutuculara beslenir.
Çamur susuzlaştırma sistemlerinde çamurun topakla-
şarak yüzey alanının azaltılıp, daha iyi ve hızlı susuz-
laşmasını sağlamak için polimer (katyonik polielekt-
rolit) ilavesi yapılmaktadır. Toz halinde temin edilen
polimer, otomatik polimer hazırlama tankında su ile
çözülerek, çamur besleme hatlarına basılır. Çamur yo-
ğunlaştırıcı ünitesi için tasarım değerleri Tablo 11’de
verilmektedir.
ÇAMUR
SUSUZLAŞTIRMA
Tablo 11.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Çamur Susuzlaştırma
Ünitesi Teknik Özellikleri
Susuzlaştırma santrifüj sayısı 5+1 adet
Santrifüj birim ünite kapasitesi 48 m3/sa
Çamur besleme pompa sayısı 5+1 adet
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
25
26. HARİCİ ÇAMUR KABUL
ÜNİTESİ
Tesiste diğer atıksu arıtma tesislerinden gelen susuz-
laştırılmış çamurun, kurutma ünitelerinde kurutulması
amacıyla sisteme alınabilmesi için 50 m3 hacme sahip,
harici çamur kabul tankı bulunmaktadır. Diğer atıksu
arıtma tesislerindeki %25 KM içeriğine sahip çamur
keki 5,5 m3 hacmindeki konteynırlarla taşınarak harici
çamur kabul tankının üzerinde bulunan hidrolik kapa-
ğın açılması ile tanka boşaltılır. Tankın içinde bulunan
hareketli kayar taban (push floor) sistemi ile çamur ha-
reket ettirilerek, tank içinde yapışmadan depolanması
sağlanır. Çamur, harici çamur depo tankından kurutu-
culara gönderilir.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
26
27. Çamur kurutma ünitesinde, kuru madde içeri %25
olan biyolojik çamurun, kuru çamur yani %90 seviye-
sinde kuru malzemeye çevrilmesi sağlanmaktadır. Is-
lak çamurda bulunan bu fazla nem, 6 adet çamur kuru-
tucu ile ısı transferi vasıtasıyla buharlaştırılmaktadır.
Çamur kurutma sistemi mekanik olarak susuzlaştırıl-
mış çamurun çarklı tip kurutucularda kurutulması için
tasarlanmıştır. Çarklı kurutucu 1 adet gömlekli kovan
ve oyuk çarklı 2 adet milden oluşmaktadır. Kurutucu-
ya beslenen çamur, çarklar, mil ve gömlekli kovana
kızgın yağın akması ile oluşan ısı transferi ile kuru-
tulmaktadır. Isı transferi çark, mil ve kovan duvarları
aracılığıyla ısının ürünle endirekt teması ile yapılmak-
tadır. Isınma sonucu çamurun su içeriği buharlaşarak
çamur kurutma işlemi gerçekleşmiş olur. En direkt
kurutma prensibi sayesinde patlama riskleri ortadan
kalkar ve kapalı devre sistem kurutmada kullanılan ve
kirlenen hava-buhar miktarı önemli oranda azaltılır.
Her biri 100 ton/gün, %25’lik ıslak çamuru kurutula-
bilecek kapasitede olan 6 adet kurutucu için gereken
ısı, kojenerasyon ünitesinden elde edilen kızgın yağ
ile sağlanmaktadır.
Kurutma sayesinde pek çok açıdan hem çevresel hem
de ekonomik bir sorun olan ıslak çamurun taşınma-
sı ve depolanması problemleri ortadan kalkmaktadır.
Atık çamuru, yakıt olarak kullanılabilecek ekonomik
değeri olan kurutulmuş bir ürün haline gelmektedir.
Kurutma işlemi ile yaş çamur miktarı %75 oranında
azalarak, kalan miktar da faydalı ürüne dönüştürül-
mektedir.
ÇAMUR KURUTMA
ÜNİTESİ
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
27
28. Giriş terfi ve ön arıtma ünitelerinde oluşan kirli hava
için ozon koku giderim sistemi bulunmaktadır. Her bir
üniteden fanlar ile gönderilen kirli hava, ozon binası-
nın girişinde her biri 75.000 m3/sa kapasiteli 2 adet fan
ile emiş yapılarak, 2 adet yıkama kulesine gönderilir.
Atmosferden alınarak basınçlandırılan hava kullanıla-
rak, ozon jeneratörü sayesinde ozon gazı üretilir. Te-
miz su ile karıştırılan ozon, yıkama kulesine giren kir-
li havaya püskürtülerek, kirli hava yıkanır ve yıkama
kulesi bacasından temiz hava dışarı verilir. Havadaki
kirleticilerde suya geçerek tekrar arıtılmak üzere tesis
girişine gönderilir. pH’sı düşen suyun pH’sını yükselt-
mek için sodyum hidroksit kullanılmaktadır.
Aynı zamanda giriş terfi ve ön arıtma ünitelerinde bu-
lunan temiz hava fanları ile ünitelerin havalandırması
yapılmaktadır.
OZON
ÜNİTESİ
Çamur kurutma ünitelerinden %90 KM seviyesine ka-
dar kurutularak çıkan kuru ürün, depolama silolarına
alınır. Her biri 150 m3 hacminde olan 2 adet kuru ürün
depolama silosu bulunmaktadır.
Kuru ürünün taşınması ve depolanması, 6 adet ça-
mur kurutucu için ortaktır. 6 adet kurutma hattından
gelen soğutulmuş ürün burgu konveyörlerde toplanır
ve kepçeli yükselticilere (elevatör) taşınır. Yükselti-
ci, burgu konveyördeki kuru ürünü kaldırır ve her biri
150 m3 hacime sahip ürün depolama silolarına dağıtır.
Kuru ürünün taşınması ve depolanması inert atmosfer-
de gerçekleşir.
Siloların altında bulunan boşaltma körüğü ile kuru
ürün kamyonlara boşaltılır. Kalorifik değeri 2500
kcal/kg olan kuru ürün, ikincil yakıt olarak kullanıl-
mak üzere çimento fabrikasına gönderilir.
KURU ÜRÜN DEPOLAMA
ÜNİTESİ
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
28
29. BİYOFİLTRE
ÜNİTESİ
Tesiste çamur arıtma ve kurutma ünitelerinden oluşan
kirli hava, her biri 15.000 m3/sa kapasiteli 2 fan ile
toplanarak, 261 m3 biomedya kapasiteli biyofiltre üni-
tesinde arıtılmaktadır. Aynı zamanda çamur kurutma
binasında bulunan temiz hava fanları ile ünitelerin ha-
valandırması yapılmaktadır.
Ön yıkama bölümünde kirli hava, toplama fanı ile ön
yıkama kulesi (scrubber) içerisindeki dolgu malze-
mesi yatağına doğru yukarıya akışa geçer ve yıkama
kulesi üzerinden püskürtülen yıkama sıvısı ile temasta
bulunur. Dolgu malzemesinin ana işlevi, koku parti-
küllerinin gaz fazından sıvı fazına geçişini arttırmak-
tır. Atık gaz ve yıkama sıvısı arasındaki yoğun temas
sayesinde, havanın suda çözünen koku partikülleri ve
katı partiküller etkili şekilde yıkama suyuna geçer.
Nemlenmiş olan kirli hava nem püskürtme nozulları-
nın üzerine yerleştirilmiş olan nemsizleştiriciye doğ-
ru geçişi ile hapsolmuş su damlacıkları atık havadan
uzaklaştırılır.
Yıkama kulesindeki ön arıtmadan sonra hava homo-
jen olarak, CTP kanallar vasıtası ile filtre malzeme-
si etrafında ince bir sıvı filmi ile yerleşmiş belirli bir
bakteri florası ile dolu biofiltre yatağının altına yön-
lendirilmektedir. 145 m2
yüzey alanına sahip olan bu
biofiltre yatağı, iç yüzeyleri aside dayanıklı özel CTP
kaplı bir dikdörtgen havuzda yer almakta ve içinde
bulunan mikroorganizmaların faaliyetleri sayesinde
biyolojik koku giderimini gerçekleştirmektedir.
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
29
30. Su ve çamur hattındaki farklı ekipman veya alanlar-
da kullanmak üzere ihtiyaç duyulan suyun temini için
servis suyu istasyonu bulunmaktadır. Arıtılmış atıksu
son çöktürme tankları 1-6’nın çıkışından kanal ile ser-
vis suyu deposuna alınır.
Otomatik temizlemeli filtrasyon ünitesinden geçiri-
len su, atıksu ve çamur arıtma ünitelerinde servis suyu
olarak kullanılmak üzere, 6 adet pompa vasıtasıyla
otomatik olarak sisteme gönderilmektedir. Ayrıca ku-
rutucularda bulunan konderserlerin soğutma suyu ihti-
yacı da servis suyu deposundan, 3 adet ayrı pompa ile
sağlanmaktadır.
GERİ KAZANIM
ÜNİTESİ
Ayrıca servis suyu tankından alınan su, sulama ve
yangın söndürme sisteminde kullanılmak üzere ult-
rafiltrasyon ünitelerinden geçirilerek filtrelenmiş su
depo tanklarında depolanır. Filtre edilmiş atıksu 3 adet
sulama suyu pompası ile çim ve saha sulamasında kul-
lanılmakta olup, 2 adet yangın pompasıyla da olası bir
yangın durumunda söndürme amaçlı olarak kullanıla-
caktır. Ayrıca sistemde dizel yangın söndürme pompa-
sı da mevcuttur.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
30
31. ENERJİ TEMİNİ
Tüm tesisin enerji ihtiyacı ve aynı zamanda kurutma
ünitesindeki termal enerji ihtiyacının karşılanması
amacıyla gaz türbini tipi kojenerasyon ünitesi kurul-
muştur. Gerekli elektrik enerjisinin üretilmesi için do-
ğal gaz ve atıksudan elde edilen biyogazı yakabilen
herbiri 4,6 MW gücünde 2 adet gaz türbini kullanıl-
maktadır. Bu gaz türbinleri sayesinde tesisin ihtiyacı
olan elektrik enerjisi elde edilirken, ısı eşanjörleri ve
kızgın yağ kazanı sistemleri yardımıyla da türbinlerin
yüksek ısıdaki atık egzoz gazı değerlendirilerek tesise
termal enerji sağlanmaktadır. Böylece hem doğalgaz
biyogaz karışımı yakılarak üretilen elektrik enerjisi
için ayrıca para verilmeyecek hem de çamur kurutmak
için atık ısı kullanılacağından, çamur kurutma işlemi
için gereken ısıl enerji masrafının önüne geçilmiş ola-
caktır.
KOJENERASYON
Bu sistem özellikle ürettiği elektrik enerjisine ek ola-
rak yüksek termal enerji karşıladığından, elektriksel
ve ısıl enerji ihtiyacı fazla olan uygulamalarda büyük
bir avantaj teşkil etmektedir.
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
31
32. Kumanda bölümünde Wincc 7.0 sp3 scada yazılımı
kullanılmaktadır. 5 adet s7 400 plc, tesisin giriş ter-
fi merkezleri, ön arıtma üniteleri, biyolojik arıtma ha-
vuzları, turbo blowerlar, çamur giderim ünitelerinin
ana kontrol işlemlerini sağlamak için kullanılmakta-
dır. Sistem, açık sistemin tüm tasarım ve fonksiyo-
nalite ile ilgili özelliklerini ve aktarılabilme - ölçek-
lendirilebilme - bağlanabilme - güncelleştirilebilmeyi
kapsayarak uluslararası standartlara uymaktadır.İdari
binada bulunan scada dışında, giriş terfi istasyonun-
daki scadadan ön arıtma üniteleri ile biyolojik arıtma
üniteleri ve çamur işleme binasında bulunan scadalar
ile çamur işleme ünitesi ve enerji temini-kojenerasyon
üniteleri izlenebilmektedir.
OTOMASYON
SİSTEMİ
İlave olarak tesisin internet üzerinden izlenebilmesi
için 2 adet SCADAserver bilgisayar mevcuttur. Bu sis-
tem ile işletme ve yönetici personelin her koşulda tesis
ile iletişimini sağlayan her türlü kontrol ve raporlama-
lar, tesis dışından da etkili olarak yürütülebilmektedir.
Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
32
33. Laboratuvar ile işletme binası ortak inşa edilmiştir.
Tesis laboratuvarında gravimetrik, volumetrik, titri-
metrik ve spektrofotometrik tüm analizlerin yapılabi-
leceği kimya laboratuvarı, mikrobiyolojik analizler
için mikrobiyoloji odası, ICP–TOC odası, otoanalizör
odası, tartım odası, kimyasal malzeme deposu, numu-
ne kabul odası, gaz tüp odası, personel soyunma oda-
ları ve ofisler yer almaktadır.
Arıtma tesisinde arıtılarak deşarj edilen suyun alı-
cı ortamı Haramidere’den alınan numunelerde, Çev-
re Bakanlığı Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Kalite
Sınıfları’nda belirtilen parametrelerin analizleri, pro-
fesyonel kadromuz ile güvenilir ve hassas bir şekilde
yapılmaktadır. Ayrıca suyun geri kazanımı için gerekli
fiziki ölçümler ile atıksuya ait kimyasal parametreler
ve ağır metal analizleri de laboratuarımızda çalışıl-
maktadır.
LABORATUVAR VE
İŞLETME BİNASI
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
Tesisin en verimli şekilde işletilebilmesi için yapı-
lan analizler ile tesise gelen atıksu karakterizasyonu
belirlenmekte ve Avrupa Bölgesindeki diğer biyolo-
jik ve köy biyolojik atıksu arıtma tesisi analizlerinin
de ölçüm ve kontrolleri yapılmaktadır. Tesis işletme
binası kısmında merkezi kontrol odası, ofis odaları,
açık ofis, toplantı odaları, yemekhane, mescit, arşiv,
depo ve seyir terası bulunmaktadır.
Ayrıca işletme koşullarının gerekliliklerine ve ihti-
yaçlarına tam olarak karşılık verecek şekilde meka-
nik ve elektrik atölye binası da inşa edilmiştir.
33
