SlideShare a Scribd company logo
1 of 13
Download to read offline
Çeviren
Dr. Hakan Atalay
Glen O. Gabbard, M.D.
Uzun-Süreli
Psikodinamik
Psikoterapi
Uzun-SüreliPsikodinamikPsikoterapi
TEMEL BİR METİN
TEMELBİRMETİN
GABBARD•Çeviren:ATALAY
Psikiyatride Çekirdek Yetkinlikler
Kapak Tasarım: Anna Christian
Kapak Türkçe Uyarlama: Turgay Arık
www.appi.org
Corecompetencies
Corecompetencies
Uzun süreli psikodinamik psikoterapi, bugün, uygulama alanındaki her yetkin psikiyatristin tedavi
araçlarının ayrılmaz bir bileşeni olarak kabul edilmektedir. Bu karmaşık tedavi biçimi konusunda, onu
ne aşırı basitleştiren, ne de esrarengiz bir hale getiren bir temel metin yazmak, Gabbard’ın kendine
özgü dehasıdır. Bu kitap öğrencilerin psikodinamik bilgileri ve klinik becerilerini geliştirmeleri için
parlak bir başlangıç noktası sağlayacaktır. Kitap bir temel metin olarak betimlenmiştir, fakat bu alan-
daki heyecan verici yeni akımlarla ilgili güncel gelişmeleri izleyemeyen klinisyenler de onda uyarıcı,
tazeleyici bir mecra bulacaklardır. En azından benim için öyle oldu.
Kısaca söylemek gerekirse, ruh sağlığı alanında çalışan herkes bu metni okumanın yararını gö-
recek, klinik sorunlarla karşılaştığında yol göstermesi için ona tekrar tekrar başvurmaktan kendini
alamayacaktır.
Arnold M. Cooper, M.D., Stephen M. Tobin ve Arnold M. Cooper, Konsultasyon Liayzon Psikiyatri’de Emeritus
Profesör, Weill Cornell Tıp Okulu; Eğitmen ve Denetmen Analist, Columbia Üniversitesi Psikanaliz Merkezi
Beş ciltten oluşan Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core Competencies in Psychothe-
rapy) Dizisi’nin ilki olan, ünlü bir uzmanın yazdığı ve pratik yönleriyle öne çıkan bu me-
tin, bireysel terapideki erişkinlerle uzun süreli dinamik çalışma üzerinde odaklanmakta
ve öğrenciler ile profesyonellere uzun süreli psikodinamik psikoterapinin temel ilkelerini
tanıtmaktadır.
Bu derli toplu kitap diğer metinlerden farklı olarak yazarın eğitim görmekte olan ki-
şilerle (stajyerlerle) yaptığı eğitimlere dayanmaktadır ve bu nedenle bu kitabı kullanacak
olan öğrencilerin karşılaştığı türden öğrenme sorunlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Yazar
klinikle ilgili kısa öyküler kullanarak psikodinamik kuramın temel ilkelerinin klinikteki
zor olgulara nasıl uygulanacağını ve psikoterapötik çalışmada sık ortaya çıkan ikilemlerle
nasıl uğraşılacağını göstermektedir.
Yazar kısa ama öz 11 bölümde temel psikodinamik ilkelerden hasta değerlendirme-
lerine, terapiye başlama ve sonlandırmaya, müdahalelere, hedefler ve terapötik etkiye,
dirence, karşıaktarıma ve düşlere/düşlemlere kadar her şeyi ele almakta; denetimin en
iyi nasıl kullanılacağı ve Psikiyatri Asistanlığı Denetim Kurulu’nun zorunlu kıldığı temel
yetkinliklere erişildiğinin nasıl ölçüleceği gibi konulara değinmektedir.
Glen O. Gabbard’ın yayıma hazırladığı Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core
Competencies in Psychotherapy) Dizisi, psikoterapi alanında önde giden uzmanların beş temel metnini
sunmaktadır. Bu psikoterapilerde (uzun süreli psikodinamik psikoterapi, destekleyici psikoterapi, biliş-
sel-davranışçı psikoterapi, kısa süreli psikoterapi ve psikofarmakolojiyle birleştirilmiş psikoterapi) yeter-
lilik, Lisansüstü Tıp Eğitimi Denklik (Accreditation) Konseyi (Accreditation Council for Graduate Medical
Education: ACGME) Psikiyatri Asistanlığı Denetim Komitesi tarafından bütün psikiyatri eğitim program-
larına zorunlu kılınmıştır.
Bu temel dizi, tüm psikoterapi biçimlerinin temellerine inmeyi sağlamakta, ACGME ve Amerikan Tıp
Uzmanlıkları Kurulu tarafından özetlendiği şekliyle tıp uygulamalarında ihtiyaç duyulan altı temel yeter-
lilik alanını (hasta bakımı, tıbbî bilgiler, kişilerarası ve iletişim becerileri, uygulamaya dayalı öğrenme
ve geliştirme, profesyonellik ve sistemlere dayalı uygulama) açık bir şekilde ele almaktadır. Dizinin her
bir kitabı uygulamanın önemli ilkelerini ayrınıtılarıyla sunmakta ve yeterliliğin kazanılıp kazanılmadığını
değerlendirmek için yöntemler önermektedir. Bu beş kitaptaki malzemeye hakim olmak, psikoterapide
yetkinlik kazanmanın da önemli bir adımı olacaktır.
Uzun-Süreli
Psikodinamik
Psikoterapi
Temel Bir Metin
İkinci Basım
Çeviren
Dr. Hakan Atalay
Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul
Corecompetencies
in psychotherapy
Dizi Editörü: Glen O. Gabbard
Glen O. Gabbard.
Brown Vakfı Psikanaliz Kürsüsü
Psikiyatri Profesörü
Psikoterapi Eğitimi Yöneticisi
Baylor Psikiyatri Kliniği Yöneticisi
Baylor Tıp Koleji
Houston, Teksas
Özgün adı: Long-term psychodynamic psychotherapy: a basic text /
Glen O. Gabbard
American Psychiatric Publishing, Inc.
“First published in the United States by American Psychiatric Publishing, Inc.,
Washington D.C. and London, UK. Copyright 2004. All rights reserved.” 
İlk basımı Amerikan Psikiyatrik Yayıncılık A.Ş. tarafından Washington D.C. ve
Londra, U.K.’ta yapılmıştır. Basım hakkı 2004. Tüm hakları saklıdır
Uzun-Süreli
Psikodinamik
Psikoterapi
Temel Bir Metin
İkinci Basım
Washington, DC
London, England
Not: Yazarlar bu kitaptaki bütün bilgilerin yayımlanma zamanında doğru ve genel psikiyat-
rik ve tıbbî standartlarla uyumlu olmasını, ayrıca ilaç dozları, verilme zamanları ve yollarıy-
la ilişkili bilgilerin yayımlanma zamanında doğru ve ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin ve genel
tıbbî topluluğun koyduğu standartlarla uyumlu olmasını sağlamaya çalışmıştır. Ancak, tıbbî
araştırmalar ve uygulamalar ilerlemeye devam ettikçe, terapötik standartlar da değişebilir.
Ayrıca, özgül durumlar bu kitapta içerilmeyen özgül terapötik yanıtlar gerektirebilir. Gerek
bu nedenlerden, gerekse zaman zaman insanî ve mekanik hatalar ortaya çıkabilmesinden
dolayı, okurların, ailelerinin ya da aileden bir üyenin bakımıyla doğrudan ilgili olan hekimin
önerilerini izlemesini salık veririz.
American Psychiatric Publishing Inc. tarafından yayımlanan kitaplar tek tek yazarların gö-
rüşlerini ve kanılarını temsil eder ve zorunlu olarak APPI’nin ya da American Psychiatric
Association’un politikalarını ve kanaatlerini yansıtmaz.
Çıkar çatışması açıklaması: Yazarın çelişen bir çıkarı ya da çatışması yoktur.
Telif hakkı © 2004 Amerikan Psikiyatrik Yayıncılık A.Ş.
TÜM HAKLARI SAKLIDIR
Amerika Birleşik Devletleri’nde asit içermeyen kağıtla üretilmiştir
10 09 08 07 06 5 4 3 2 1
İkinci Baskı
Adobe’s Berling Roman ve Frutiger’de dizilmiştir.
Amerikan Psikiyatrik Yayınları
1000 Wilson Boulevard, Arlington, VA 22209-3901
www.appi.org
Kongre Kütüphanesi’nin Yayın Esnasındaki Kataloglama Verileri
Gabbard, Glen O.
Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi. Temel Bir Metin
İkinci Baskı
p. ; cm. – (Psikoterapide çekirdek yetkinlikler)
Bibliyografik kaynaklar ve indeks içerir.
ISBN 978-1-58562-385-3 (alk. kağıt)
1. Psikodinamik Psikoterapi. 2. Psikoterapist ve Hasta. I. Başlık II. Diziler: Psikoterapilerde
çekirdek yetkinlikler.
[DNLM: 1. Psikanalitik Terapi-yöntemler. WM 460.6 G112L 2010]
RC489.P72G315 2010
616. 89’14-dc22
2009047197
Britanya Kütüphanesi’nin Yayın Esnasındaki Kataloglama Verileri
Britanya Kütüphanesi’nden bir CIP kaydı mevcuttur.
Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi
ISBN: 978-9944-5835-9-6
Türkçe Grafik Düzenleme
BAYT Bilimsel Araştırmalar
Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti.
Ziya Gökalp Cd., 30/31, Kızılay, Ankara, Türkiye
Tel. +90 3124313062
Türkçe Baskı
Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş.
Bahçekapı Mah. 2460 Sk., No:7, Şaşmaz, Ankara
Tel. +90 3122783484
Baskı Tarihi: Ekim 2011
İçindekiler
	
	 	 Giriş...........................................................................................vii
	1	 Anahtar Kavramlar................................................................... 1
	2 	 Değerlendirme, Endikasyonlar ve Formülasyon.................... 29
	3 	 Psikoterapinin Çalışma İlkeleri: Başlangıç.............................. 51
	4 	 Terapötik Müdahaleler: Terapist Ne Der ve Ne Yapar?........ 71
	5 	 Hedefler ve Terapötik Etki..................................................... 93
	6 	 Dirençle Çalışma.................................................................... 115
	7 	 Dinamik Psikoterapide Düşlerin ve
DüşlemlerinKullanılması....................................................... 135
	8 	 Karşıaktarımı Tanıma ve Karşıaktarımla Çalışma................ 149
	9 	 Çözüm-işi ve Sonlandırma.................................................... 169
	10 	 Denetimin Kullanılması........................................................ 189
	11	 Uzun Süreli Dinamik Psikoterapide Temel Yetkinliğin
Değerlendirilmesi.................................................................. 203
		Dizin....................................................................................... 213
Sunuş
Değerli meslektaşlar,
Çeşitli gözlemler, araştırmalar ülkemizdeki psikiyatri uzmanlık eğiti-
mindeki en önemli eksikliğin kuramsal ama daha çok uygulamalı psiko-
terapi eğitimi alanında olduğunu göstermektedir. Temel neden uzmanlık
eğitimi veren kurumlardaki eğitici eksikliğidir. Sonuçta uzmanlık öğren-
cileri kısıtlı gelirlerinin önemli bir bölümünü ‘özel’ psikoterapi eğitimleri
almaya ayırmak ya da psikoterapi eğitimlerini gelirlerinin arttığı uzman-
lık sonrasına ertelemek zorunda kalmaktadır. Asli görevi olmasa da, TPD,
eğitim kurumlarındaki eğitici açığını kapamaya yardımcı olma çabalarını
sürdürmektedir.
Psikoterapi eğitiminin bir diğer sorunu da eğitim programlarının
standardizasyonunun olmamasıdır. TPD’nin 2009 yılında yayınladığı
“Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi, Yeterlik ve Eğitimin Akredistasyonu”
isimli kitapta psikoterapiler için bilgi, beceri ve tutum hedefleri tanım-
lanmıştır. Fakat psikoterapi eğitimi kapsamının genişliği ve öğrenme he-
deflerin yeterince ayrıntılandırılmamış olmasının, uygulamada güçlükler
yaratacağı öngörülebilir. Amerikan Psikiyatri Yayınları tarafından çıkarı-
lan psikoterapi eğitiminde çekirdek beceriler serisi tam da bu açığı kapa-
tacak niteliktedir.
Kitaplar konu edindiği psikoterapi türünün uygulanmasını gözden
geçirdikten sonra, her biri için bilgi, beceri, tutum hedeflerini sırala-
makta ve bu hedeflerin elde edilmesi için yapılacakları vurgulamaktadır.
İçeriklerinden ötürü bu kitaplar eğitilenlere neleri öğrenmeleri gerekti-
ğini, nerelerde eksikleri olduğunu ve eğiticilerden neleri talep edecekleri
konusunda yol gösterici olacaktır. Eğiticiler için kurumlarında yapılan
psikoterapi eğitimini gözden geçirme, açıkları giderme açısından kıla-
vuzluk yapacaktır. Psikiyatri uzmanları ve psikoterapistler için bilgilerini
anımsama, pekiştirme ve güncelleme fırsatı sunacaktır
Bu seri, TPD’nin çeviri kitaplarının ilk adımı olma özelliğini de taşı-
maktadır. Çevirmenlik yaparak yayınlara katkıda bulananlara TPD-MYK
adına teşekkürü bir borç biliriz
Doç. Dr. Doğan Yeşilbursa
						 TPD Genel Başkanı
						 Prof. Dr. Tunç Alkın
						 TPD İkinci Başkanı
vii
Giriş
Uzun süreli psikodinamik psikoterapinin ana konularını içeren bu el
kitabının yazılmasına, ilk önce 2002’de Psikiyatri Asistanlık Denetim
Kurulu (ADK) (Psychiatry Residency Review Committee: RRC) tarafın-
dan tüm psikiyatri asistanlarının beş farklı psikoterapi türünde yetkinlik
kazanacak şekilde eğitilmesi gerektiğine dair yönergesi nedeniyle girişildi.
İlk basım 2004’te bu gerekliliği akılda tutarak ortaya çıktı, ancak, psiki-
yatri asistanlarından daha geniş bir kitle için yazıldı. Başka birçok ruh
sağlığı profesyoneli -geleceğin psikologları, sosyal çalışmacıları, lisanslı
danışmanları, hemşireleri ve diğerleri- de bu yöntemi öğreten program-
larda eğitim görmektedirler. Onlar da ilk basımın yararlı bir başlangıç
olduğu kanısındaydılar.
Bu ikinci basım aynı geniş kitleyi akılda tutarak hazırlanmıştır. ADK
zorunlu kıldığı psikoterapilerin sayısını bugün artık beşten üçe indirmiş-
tir. Bu üçünden biri olan psikodinamik psikoterapi, tüm psikiyatristler ve
diğer bütün ruh sağlığı profesyonelleri açısından temel bir tedavi yönte-
mi olmaya devam etmektedir. Çoğu hasta benzersiz bir kişi olduğunun
söylenilmesini; böyle kabul edilmeyi ve anlaşılmayı istemektedir. Birinci
ile ikinci basım arasında geçen dönemde başlıca psikiyatri ve psikoloji
dergilerinde psikodinamik psikiyatrinin etkililiğini ve değerini doğrula-
yan çok sayıda araştırma yayımlanmıştır. Bu yeni veriler de kitaba dahil
edilmiştir.
Bu basımdaki bir başka değişiklik, bu kitapla birlikte satılan DVD’de
tamamlayıcı kısa klinik öykülerin bulunmasıdır. Eğitim görenler
Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapiviii
(stajyerler), deneyimli klinisyenleri çalışırken görmek isterler. Sır sakla-
ma gereği, onlara eğitim veren öğretim üyelerinin bu talebi karşılamasını
güçleştirir. Hastaların mahremiyetini korumak için bu DVD’de bulunan
kısa öykülerde profesyonel oyuncular kullanılmıştır. Psikoterapi olgula-
rından alınan güncel olaylar uygun bir şekilde değiştirilerek kullanılmış,
oyuncular hastaları ve durumları gerçekte oldukları gibi canlandırmaları
yönünde eğitilmişlerdir. Bu kısa öyküleri metinle bütünleştirdim, öyle ki
okurun onları kendine özgü bir klinik olgu gibi görmesini istedim, ayrıca
DVD’de gördüklerini anlamasına yardımcı olacak bir açıklama da ekle-
dim. Birçok stajyer beni hastayla çalışırken seyretmenin kitapta vurgu-
ladığım noktaların birçoğunun pekişmesine yardımcı olduğunu söyledi.
Bu metnin her bölümünde dinamik psikiyatri uygulayanları ilgi-
lendiren ve bu alandaki gelişmeleri yansıtacak değişiklikler yaptım. İlk
basımda geçen kuramsal ve teknik konular üzerine ayrıntılar ekledim.
Ben de terapist olarak gelişmeye ve düşüncemi çeşitli biçimlerde gözden
geçirmeye devam ediyorum. Bu düzeltmeler söz konusu değişmeleri de
yansıtmaktadır.
İlk basımda olduğu gibi bu kitaptaki malzemenin çoğu da Baylor
Psikiyatri Kliniği Olgu Konferansı’nda eğitim almakta olan başlıca ruh
sağlığı mesleklerinin stajyerleriyle yaşadığım haftalık deneyimlerimden
çıkmıştır. Her Çarşamba sabahı psikiyatri, psikoloji ya da sosyal çalışma
alanında eğitim gören biri, psikoterapide karşılaşılan bir klinik sorunu su-
nar. Bu sunum iyi terapötik tekniklerin ilkelerini öğretmek için bir vesile
işlevi görür. Hangi konuların tartışılacağını önceden belirlemek yerine,
Olgu Konferansını eğitim görenlerin (stajyerlerin) uğraştıkları güçlüklere
göre ayarlarım. Bu yaklaşım bana yeni başlayan terapistlerin sık yaşadığı
ikilemler ve öğrenci olarak ihtiyaçları konusunda çok şey öğretti. Bu baş-
vuru kitabını bu uğraşları akılda tutarak yazmaya çalıştım, öyle ki yeni
başlayanlar olgu örneklerini ve bu örneklerde anlatılan ilkeleri öğrenme
deneyimlerine doğrudan uygulayabileceklerini hissetsinler. Bu kitabı eği-
tim yöneticilerini de akılda tutarak yazdım ve umarım benim yeterliliğin
değerlendirilmesine dair fikirlerimi kendi eğitim programları için de ya-
rarlı bulurlar.
Hiç bir kısa metin, karmaşık bir tedaviyi tümüyle kapsayamaz. Bu
yüzden 1. Bölüm’de kuramsal ilkelere dair kısa ve genel bir bakış sundum
ve okurlara psikodinamik psikiyatrideki kuramsal modellere dair daha
ayrıntılı tartışmalar ve özgül bozukluklara yaklaşımlar için ilgili metni-
me (Psychodynamic Psychiatry in Clinical Practice 4th
Edition, Gabbard
2005) başvurmalarını önerdim. Bu metne aynı şekilde öğretici derslerin
ve haftalık denetimin (süpervizyonun) eşlik etmesi amaçlanmıştır. Uzun
süreli psikodinamik psikoterapi yoğun öğretim ve deneyim gerektiren bir
sanattır ve ancak bu ek eğitim yöntemleriyle kişi bu tedavinin uygulama-
sında yeterli hale gelmeyi umabilir.
Giriş ix
Üçüncü tarafların psikoterapötik ilişkinin mahremiyetini ihlal ettiği
bir dönemde, uzun süreli psikodinamik psikoterapi uygulamanın doğa-
sındaki sorunlara ya da ruh sağlığının finansmanı ile ilgili bir tartışmaya
yer darlığı nedeniyle giremedim. Genelde psikiyatrik tedaviler için ayrı-
lan kaynakların giderek daralmasına karşın, önemli sayıda hasta güvenli
bir profesyonel ilişkinin mahremiyetinde, anlaşıldıklarını hissedebilecek-
leri uzun süreli bir terapötik ilişki aramaya devam etmektedir. Üstelik,
uzun süreli dinamik terapi uygulamasında öğrenilen ilkeler (empati, te-
davi edici işbirliği (terapötik işbirliği), bilinçdışı anlamlar, aktarım, direnç
ve klinisyenin karşıaktarımının etkisi) genel olarak psikiyatrideki tüm te-
daviler için geçerlidirler.
Dinamik terapi grup ortamlarında, ailede ya da birleşik tedavilerde,
çocuklarla ve ergenlerle yapılabilmekle birlikte, bu metnin odağını birey-
sel terapide erişkinlerle uzun süreli dinamik çalışmayla sınırladım. Diğer
alanlara girmeye cüret etmek, çalışmak zorunda olduğum yerin sınırla-
rını aşacaktı. İlacı psikoterapi ile bir araya getirmeyle ilgili tartışmaları
da atlamayı seçtim, çünkü bu konu sadece bu metne bir “ek” olarak ele
alınamayacak kadar geniş kapsamlıdır.
Ancak, bireysel uzun süreli dinamik terapideki erişkinlerde bile, te-
davi çok çeşitlidir. Kişinin içinde eğitildiği kuramsal yönelim, terapistin
hastanın güçlüklerini kavramsallaştırma ve terapötik müdahaleleri yürüt-
me tarzını belirleyebilir. Ayrıca, terapistin kişiliği yürütülen terapiye ki-
şisel damgasını vurur. Bu yüzden, uzun süreli psikoterapiye yönelik tüm
yaklaşımları bir metinde ele almak imkânsızdır. Bu kitapta betimlenen
yaklaşım birkaç kuramsal modelden yararlanmakta ve bugün bu alanda-
ki çoğulluğu ve benim çeşitli kavramsal çerçevelerden yaptığım sentezi
yansıtmaktadır. Bu kitapta öğretilen terapi benim otuz yılı aşan uygu-
lamalarımdan evrilmiş olan kişisel tarzımı da yansıtmaktadır. Bütün bu
süre içinde çok şeyi deneme-yanılma yoluyla öğrendim. Bazı okurların
benim iş görme tarzıma karşı geçerli itirazları olacaktır, bakış açısındaki
bu meşru farklılıkları tümüyle kabul ederim.
Her günkü eğitim verme ve hasta tedavi etme coşkumu sürdürme-
mi sağlayan Baylor Psikiyatri Kliniği’ndeki meslektaşlarıma ve öğrenci-
lerime özel bir minnet borçluyum. Benim şansım, karşılıklı desteğin, iyi
mizahın ve kendini hasta bakımına adamanın sıradan düzenin bir parçası
olduğu bir ortamda çalışmaktı. Kitaptaki kısa klinik öykülerin bir bölü-
münü sağlayan bazı seçkin meslektaşlarım ve talebelerime de teşekkür
etmek isterim. Ali Ashgar-Ali, Faye Brown, Kim-Lan Czelusta, Gabrielle
Hobday, Kristin Kassaw,Theresa Lau, Rebecca Maxwell ve Daniel Rogers
katkıda bulunan bu kişiler arasındadır. Ek olarak, DVD’deki canlandırma-
larında hastalarımın özünü çarpıcı ölçüde yakalayabilen üç mükemmel
profesyonel oyuncuya (Shannon Emmerick, Jon Frazier ve Kelly Kunkel)
şükranlarımı ifade etmek isterim. DVD’nin oluşturulmasındaki becerisi,
Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapix
sabrı ve ayrıntılara özenli dikkati için Bay Eric Arnold’a da teşekkür borç-
luyum. American Psychiatric Publishing’in baş editörü Bob Hales’e ve
yayın yönetmeni John McDuffie’ye de bu kitabın geliştirilmesi sırasında-
ki kararlı destekleri ve bilge öğütleri için özel teşekkür borçluyum. Çoğu
yazma tasarısı gibi, bu da bir ekip çalışması oldu. Güvenilir ve daima
iyimser olan asistanım Diane Trees Clay bu kitabın birçok taslağını dak-
tilo etti ve cesaretimin kırıldığı anlarda sürekli rahatlatarak destek oldu.
Son olarak yıllarca bana öğretmenlerimden ya da meslektaşlarım-
dan daha fazlasını öğreten hastalarıma takdirlerimi ifade etmek isterim.
Onlara, uzun süreli psikodinamik psikoterapi sanatını öğrenirken bana
gösterdikleri sabır için ve nezaket, muhakeme, zamanlama ve yorumla-
madaki hatalarıma katlandıkları için teşekkür ederim
Kaynak
Gabbard GO: Psychodynamic Psychiatry in Clinical Practice, 4th edition.
Washington, DC, American Psychiatric Publishing, 2005
1
1
Anahtar Kavramlar
4 yıl 4 ay süren uzun süreli dinamik psikoterapi sürecinin son ayında, 38
yaşında, çalışan bir kadın olan Bn. A., terapistine tedaviyle ilgili deneyi-
minden söz ediyordu.
Bn. A.: Bu işin neden bu kadar uzun sürdüğünü sanırım şimdi
anlıyorum.
Terapist: Ne demek istiyorsunuz?
Bn. A.: Şey, geriye baktığımda, buradaki zamanımın çoğunu sizden
ve kendimden kaçarak geçirdiğimi fark ettim. Bunu size söyle-
mek biraz utandırıyor, fakat tedavinin başlangıcındaki neredeyse
bir yıl süresince zamanımı sizde oldukça sağlıklı ve sevilmeye
değer bir kişi olduğum izlenimi bırakmaya çalışarak geçirdiğimi
görüyorum. Bir noktada fark ettim ki, beni gerçekten, olduğum
gibi, yargılamadan, kabullenici bir ilişki içinde tanımaya çalışan
birine sahip olma altın fırsatını kaçırıyorum. Bu günlerde böyle
biri nerede bulunabilir bilmiyorum. Sonunda gardımı indirdim
ve size her şeyi anlatmaya başladım.
Terapist: Hatırlıyorum.
Bn. A.: Ancak, ironi şurada ki, benim “her şey” sandığım şeyler sadece
başlangıçtı. Ruhumun alt katmanlarına ulaştığımı düşündüğüm
zamanlar, alt katların da altında benim var olduklarını bilme-
diğim bodrum katları, mağaralar ve karanlık oyuklar olduğunu
görmeme yardım ettiniz. Psikoterapimiz beni gitmek istemedi-
ğim yerlere götürdü.
Çeviren
Dr. Hakan Atalay
Glen O. Gabbard, M.D.
Uzun-Süreli
Psikodinamik
Psikoterapi
Uzun-SüreliPsikodinamikPsikoterapi
TEMEL BİR METİN
TEMELBİRMETİN
GABBARD•Çeviren:ATALAY
Psikiyatride Çekirdek Yetkinlikler
Kapak Tasarım: Anna Christian
Kapak Türkçe Uyarlama: Turgay Arık
www.appi.org
Corecompetencies
Corecompetencies
Uzun süreli psikodinamik psikoterapi, bugün, uygulama alanındaki her yetkin psikiyatristin tedavi
araçlarının ayrılmaz bir bileşeni olarak kabul edilmektedir. Bu karmaşık tedavi biçimi konusunda, onu
ne aşırı basitleştiren, ne de esrarengiz bir hale getiren bir temel metin yazmak, Gabbard’ın kendine
özgü dehasıdır. Bu kitap öğrencilerin psikodinamik bilgileri ve klinik becerilerini geliştirmeleri için
parlak bir başlangıç noktası sağlayacaktır. Kitap bir temel metin olarak betimlenmiştir, fakat bu alan-
daki heyecan verici yeni akımlarla ilgili güncel gelişmeleri izleyemeyen klinisyenler de onda uyarıcı,
tazeleyici bir mecra bulacaklardır. En azından benim için öyle oldu.
Kısaca söylemek gerekirse, ruh sağlığı alanında çalışan herkes bu metni okumanın yararını gö-
recek, klinik sorunlarla karşılaştığında yol göstermesi için ona tekrar tekrar başvurmaktan kendini
alamayacaktır.
Arnold M. Cooper, M.D., Stephen M. Tobin ve Arnold M. Cooper, Konsultasyon Liayzon Psikiyatri’de Emeritus
Profesör, Weill Cornell Tıp Okulu; Eğitmen ve Denetmen Analist, Columbia Üniversitesi Psikanaliz Merkezi
Beş ciltten oluşan Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core Competencies in Psychothe-
rapy) Dizisi’nin ilki olan, ünlü bir uzmanın yazdığı ve pratik yönleriyle öne çıkan bu me-
tin, bireysel terapideki erişkinlerle uzun süreli dinamik çalışma üzerinde odaklanmakta
ve öğrenciler ile profesyonellere uzun süreli psikodinamik psikoterapinin temel ilkelerini
tanıtmaktadır.
Bu derli toplu kitap diğer metinlerden farklı olarak yazarın eğitim görmekte olan ki-
şilerle (stajyerlerle) yaptığı eğitimlere dayanmaktadır ve bu nedenle bu kitabı kullanacak
olan öğrencilerin karşılaştığı türden öğrenme sorunlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Yazar
klinikle ilgili kısa öyküler kullanarak psikodinamik kuramın temel ilkelerinin klinikteki
zor olgulara nasıl uygulanacağını ve psikoterapötik çalışmada sık ortaya çıkan ikilemlerle
nasıl uğraşılacağını göstermektedir.
Yazar kısa ama öz 11 bölümde temel psikodinamik ilkelerden hasta değerlendirme-
lerine, terapiye başlama ve sonlandırmaya, müdahalelere, hedefler ve terapötik etkiye,
dirence, karşıaktarıma ve düşlere/düşlemlere kadar her şeyi ele almakta; denetimin en
iyi nasıl kullanılacağı ve Psikiyatri Asistanlığı Denetim Kurulu’nun zorunlu kıldığı temel
yetkinliklere erişildiğinin nasıl ölçüleceği gibi konulara değinmektedir.
Glen O. Gabbard’ın yayıma hazırladığı Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core
Competencies in Psychotherapy) Dizisi, psikoterapi alanında önde giden uzmanların beş temel metnini
sunmaktadır. Bu psikoterapilerde (uzun süreli psikodinamik psikoterapi, destekleyici psikoterapi, biliş-
sel-davranışçı psikoterapi, kısa süreli psikoterapi ve psikofarmakolojiyle birleştirilmiş psikoterapi) yeter-
lilik, Lisansüstü Tıp Eğitimi Denklik (Accreditation) Konseyi (Accreditation Council for Graduate Medical
Education: ACGME) Psikiyatri Asistanlığı Denetim Komitesi tarafından bütün psikiyatri eğitim program-
larına zorunlu kılınmıştır.
Bu temel dizi, tüm psikoterapi biçimlerinin temellerine inmeyi sağlamakta, ACGME ve Amerikan Tıp
Uzmanlıkları Kurulu tarafından özetlendiği şekliyle tıp uygulamalarında ihtiyaç duyulan altı temel yeter-
lilik alanını (hasta bakımı, tıbbî bilgiler, kişilerarası ve iletişim becerileri, uygulamaya dayalı öğrenme
ve geliştirme, profesyonellik ve sistemlere dayalı uygulama) açık bir şekilde ele almaktadır. Dizinin her
bir kitabı uygulamanın önemli ilkelerini ayrınıtılarıyla sunmakta ve yeterliliğin kazanılıp kazanılmadığını
değerlendirmek için yöntemler önermektedir. Bu beş kitaptaki malzemeye hakim olmak, psikoterapide
yetkinlik kazanmanın da önemli bir adımı olacaktır.

More Related Content

Similar to 2911201122352 dinamikterapi upload

Türkiye'de psikiloji dergileri
Türkiye'de psikiloji dergileriTürkiye'de psikiloji dergileri
Türkiye'de psikiloji dergileriofoozer
 
ppt sunum.pptx
ppt sunum.pptxppt sunum.pptx
ppt sunum.pptxAytlTrer
 
KanıTa Dayalı TıP
KanıTa Dayalı TıPKanıTa Dayalı TıP
KanıTa Dayalı TıPTurquaz
 
Kanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıpKanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıpguest3b989a
 
Kanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıpKanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıpguest3b989a
 
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak aziyeSenemBagl
 
Tedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemi
Tedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemiTedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemi
Tedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemiHüseyin Akgün
 
Liderin KAD Eğitimi
Liderin KAD EğitimiLiderin KAD Eğitimi
Liderin KAD EğitimiSerkan Dereli
 
Liderin KAD Eğitimi
Liderin KAD EğitimiLiderin KAD Eğitimi
Liderin KAD EğitimiSerkan Dereli
 
Bütünleşik ahp topsis-vikor uygulaması
Bütünleşik ahp topsis-vikor uygulamasıBütünleşik ahp topsis-vikor uygulaması
Bütünleşik ahp topsis-vikor uygulamasıAhmet S.
 
Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Klinik ve akademik açılımlar 2013
Klinik ve akademik açılımlar 2013Klinik ve akademik açılımlar 2013
Klinik ve akademik açılımlar 2013Ufuk Yurdalan
 

Similar to 2911201122352 dinamikterapi upload (20)

Psikolog
PsikologPsikolog
Psikolog
 
Türkiye'de psikiloji dergileri
Türkiye'de psikiloji dergileriTürkiye'de psikiloji dergileri
Türkiye'de psikiloji dergileri
 
ppt sunum.pptx
ppt sunum.pptxppt sunum.pptx
ppt sunum.pptx
 
Psikoterapi eğitimi
Psikoterapi eğitimiPsikoterapi eğitimi
Psikoterapi eğitimi
 
Big Brain of Pharma Genis Ozeti
Big Brain of Pharma Genis OzetiBig Brain of Pharma Genis Ozeti
Big Brain of Pharma Genis Ozeti
 
KanıTa Dayalı TıP
KanıTa Dayalı TıPKanıTa Dayalı TıP
KanıTa Dayalı TıP
 
Kanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıpKanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıp
 
Kanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıpKanıta dayalı tıp
Kanıta dayalı tıp
 
Tıpta Uzmanlık Secimi
Tıpta Uzmanlık SecimiTıpta Uzmanlık Secimi
Tıpta Uzmanlık Secimi
 
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Olmak
 
Tedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemi
Tedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemiTedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemi
Tedavide psikolojik yaklaşımlar ve hasta psikolojisinin önemi
 
Kanıta Dayalı Tıp - Tedavi
Kanıta Dayalı Tıp - TedaviKanıta Dayalı Tıp - Tedavi
Kanıta Dayalı Tıp - Tedavi
 
Liderin KAD Eğitimi
Liderin KAD EğitimiLiderin KAD Eğitimi
Liderin KAD Eğitimi
 
Liderin KAD Eğitimi
Liderin KAD EğitimiLiderin KAD Eğitimi
Liderin KAD Eğitimi
 
Bütünleşik ahp topsis-vikor uygulaması
Bütünleşik ahp topsis-vikor uygulamasıBütünleşik ahp topsis-vikor uygulaması
Bütünleşik ahp topsis-vikor uygulaması
 
Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Tedavi düzenleme (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Klinik ve akademik açılımlar 2013
Klinik ve akademik açılımlar 2013Klinik ve akademik açılımlar 2013
Klinik ve akademik açılımlar 2013
 
PTMS 14. YIL
PTMS 14. YILPTMS 14. YIL
PTMS 14. YIL
 
Psikoterapist nasil olunur
Psikoterapist nasil olunurPsikoterapist nasil olunur
Psikoterapist nasil olunur
 
MedVET module 7 part 2 TR
MedVET module 7 part 2 TRMedVET module 7 part 2 TR
MedVET module 7 part 2 TR
 

2911201122352 dinamikterapi upload

  • 1. Çeviren Dr. Hakan Atalay Glen O. Gabbard, M.D. Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi Uzun-SüreliPsikodinamikPsikoterapi TEMEL BİR METİN TEMELBİRMETİN GABBARD•Çeviren:ATALAY Psikiyatride Çekirdek Yetkinlikler Kapak Tasarım: Anna Christian Kapak Türkçe Uyarlama: Turgay Arık www.appi.org Corecompetencies Corecompetencies Uzun süreli psikodinamik psikoterapi, bugün, uygulama alanındaki her yetkin psikiyatristin tedavi araçlarının ayrılmaz bir bileşeni olarak kabul edilmektedir. Bu karmaşık tedavi biçimi konusunda, onu ne aşırı basitleştiren, ne de esrarengiz bir hale getiren bir temel metin yazmak, Gabbard’ın kendine özgü dehasıdır. Bu kitap öğrencilerin psikodinamik bilgileri ve klinik becerilerini geliştirmeleri için parlak bir başlangıç noktası sağlayacaktır. Kitap bir temel metin olarak betimlenmiştir, fakat bu alan- daki heyecan verici yeni akımlarla ilgili güncel gelişmeleri izleyemeyen klinisyenler de onda uyarıcı, tazeleyici bir mecra bulacaklardır. En azından benim için öyle oldu. Kısaca söylemek gerekirse, ruh sağlığı alanında çalışan herkes bu metni okumanın yararını gö- recek, klinik sorunlarla karşılaştığında yol göstermesi için ona tekrar tekrar başvurmaktan kendini alamayacaktır. Arnold M. Cooper, M.D., Stephen M. Tobin ve Arnold M. Cooper, Konsultasyon Liayzon Psikiyatri’de Emeritus Profesör, Weill Cornell Tıp Okulu; Eğitmen ve Denetmen Analist, Columbia Üniversitesi Psikanaliz Merkezi Beş ciltten oluşan Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core Competencies in Psychothe- rapy) Dizisi’nin ilki olan, ünlü bir uzmanın yazdığı ve pratik yönleriyle öne çıkan bu me- tin, bireysel terapideki erişkinlerle uzun süreli dinamik çalışma üzerinde odaklanmakta ve öğrenciler ile profesyonellere uzun süreli psikodinamik psikoterapinin temel ilkelerini tanıtmaktadır. Bu derli toplu kitap diğer metinlerden farklı olarak yazarın eğitim görmekte olan ki- şilerle (stajyerlerle) yaptığı eğitimlere dayanmaktadır ve bu nedenle bu kitabı kullanacak olan öğrencilerin karşılaştığı türden öğrenme sorunlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Yazar klinikle ilgili kısa öyküler kullanarak psikodinamik kuramın temel ilkelerinin klinikteki zor olgulara nasıl uygulanacağını ve psikoterapötik çalışmada sık ortaya çıkan ikilemlerle nasıl uğraşılacağını göstermektedir. Yazar kısa ama öz 11 bölümde temel psikodinamik ilkelerden hasta değerlendirme- lerine, terapiye başlama ve sonlandırmaya, müdahalelere, hedefler ve terapötik etkiye, dirence, karşıaktarıma ve düşlere/düşlemlere kadar her şeyi ele almakta; denetimin en iyi nasıl kullanılacağı ve Psikiyatri Asistanlığı Denetim Kurulu’nun zorunlu kıldığı temel yetkinliklere erişildiğinin nasıl ölçüleceği gibi konulara değinmektedir. Glen O. Gabbard’ın yayıma hazırladığı Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core Competencies in Psychotherapy) Dizisi, psikoterapi alanında önde giden uzmanların beş temel metnini sunmaktadır. Bu psikoterapilerde (uzun süreli psikodinamik psikoterapi, destekleyici psikoterapi, biliş- sel-davranışçı psikoterapi, kısa süreli psikoterapi ve psikofarmakolojiyle birleştirilmiş psikoterapi) yeter- lilik, Lisansüstü Tıp Eğitimi Denklik (Accreditation) Konseyi (Accreditation Council for Graduate Medical Education: ACGME) Psikiyatri Asistanlığı Denetim Komitesi tarafından bütün psikiyatri eğitim program- larına zorunlu kılınmıştır. Bu temel dizi, tüm psikoterapi biçimlerinin temellerine inmeyi sağlamakta, ACGME ve Amerikan Tıp Uzmanlıkları Kurulu tarafından özetlendiği şekliyle tıp uygulamalarında ihtiyaç duyulan altı temel yeter- lilik alanını (hasta bakımı, tıbbî bilgiler, kişilerarası ve iletişim becerileri, uygulamaya dayalı öğrenme ve geliştirme, profesyonellik ve sistemlere dayalı uygulama) açık bir şekilde ele almaktadır. Dizinin her bir kitabı uygulamanın önemli ilkelerini ayrınıtılarıyla sunmakta ve yeterliliğin kazanılıp kazanılmadığını değerlendirmek için yöntemler önermektedir. Bu beş kitaptaki malzemeye hakim olmak, psikoterapide yetkinlik kazanmanın da önemli bir adımı olacaktır.
  • 2. Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi Temel Bir Metin İkinci Basım Çeviren Dr. Hakan Atalay Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul
  • 4. Glen O. Gabbard. Brown Vakfı Psikanaliz Kürsüsü Psikiyatri Profesörü Psikoterapi Eğitimi Yöneticisi Baylor Psikiyatri Kliniği Yöneticisi Baylor Tıp Koleji Houston, Teksas Özgün adı: Long-term psychodynamic psychotherapy: a basic text / Glen O. Gabbard American Psychiatric Publishing, Inc. “First published in the United States by American Psychiatric Publishing, Inc., Washington D.C. and London, UK. Copyright 2004. All rights reserved.”  İlk basımı Amerikan Psikiyatrik Yayıncılık A.Ş. tarafından Washington D.C. ve Londra, U.K.’ta yapılmıştır. Basım hakkı 2004. Tüm hakları saklıdır Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi Temel Bir Metin İkinci Basım Washington, DC London, England
  • 5. Not: Yazarlar bu kitaptaki bütün bilgilerin yayımlanma zamanında doğru ve genel psikiyat- rik ve tıbbî standartlarla uyumlu olmasını, ayrıca ilaç dozları, verilme zamanları ve yollarıy- la ilişkili bilgilerin yayımlanma zamanında doğru ve ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin ve genel tıbbî topluluğun koyduğu standartlarla uyumlu olmasını sağlamaya çalışmıştır. Ancak, tıbbî araştırmalar ve uygulamalar ilerlemeye devam ettikçe, terapötik standartlar da değişebilir. Ayrıca, özgül durumlar bu kitapta içerilmeyen özgül terapötik yanıtlar gerektirebilir. Gerek bu nedenlerden, gerekse zaman zaman insanî ve mekanik hatalar ortaya çıkabilmesinden dolayı, okurların, ailelerinin ya da aileden bir üyenin bakımıyla doğrudan ilgili olan hekimin önerilerini izlemesini salık veririz. American Psychiatric Publishing Inc. tarafından yayımlanan kitaplar tek tek yazarların gö- rüşlerini ve kanılarını temsil eder ve zorunlu olarak APPI’nin ya da American Psychiatric Association’un politikalarını ve kanaatlerini yansıtmaz. Çıkar çatışması açıklaması: Yazarın çelişen bir çıkarı ya da çatışması yoktur. Telif hakkı © 2004 Amerikan Psikiyatrik Yayıncılık A.Ş. TÜM HAKLARI SAKLIDIR Amerika Birleşik Devletleri’nde asit içermeyen kağıtla üretilmiştir 10 09 08 07 06 5 4 3 2 1 İkinci Baskı Adobe’s Berling Roman ve Frutiger’de dizilmiştir. Amerikan Psikiyatrik Yayınları 1000 Wilson Boulevard, Arlington, VA 22209-3901 www.appi.org Kongre Kütüphanesi’nin Yayın Esnasındaki Kataloglama Verileri Gabbard, Glen O. Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi. Temel Bir Metin İkinci Baskı p. ; cm. – (Psikoterapide çekirdek yetkinlikler) Bibliyografik kaynaklar ve indeks içerir. ISBN 978-1-58562-385-3 (alk. kağıt) 1. Psikodinamik Psikoterapi. 2. Psikoterapist ve Hasta. I. Başlık II. Diziler: Psikoterapilerde çekirdek yetkinlikler. [DNLM: 1. Psikanalitik Terapi-yöntemler. WM 460.6 G112L 2010] RC489.P72G315 2010 616. 89’14-dc22 2009047197 Britanya Kütüphanesi’nin Yayın Esnasındaki Kataloglama Verileri Britanya Kütüphanesi’nden bir CIP kaydı mevcuttur. Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi ISBN: 978-9944-5835-9-6 Türkçe Grafik Düzenleme BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti. Ziya Gökalp Cd., 30/31, Kızılay, Ankara, Türkiye Tel. +90 3124313062 Türkçe Baskı Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş. Bahçekapı Mah. 2460 Sk., No:7, Şaşmaz, Ankara Tel. +90 3122783484 Baskı Tarihi: Ekim 2011
  • 6. İçindekiler Giriş...........................................................................................vii 1 Anahtar Kavramlar................................................................... 1 2 Değerlendirme, Endikasyonlar ve Formülasyon.................... 29 3 Psikoterapinin Çalışma İlkeleri: Başlangıç.............................. 51 4 Terapötik Müdahaleler: Terapist Ne Der ve Ne Yapar?........ 71 5 Hedefler ve Terapötik Etki..................................................... 93 6 Dirençle Çalışma.................................................................... 115 7 Dinamik Psikoterapide Düşlerin ve DüşlemlerinKullanılması....................................................... 135 8 Karşıaktarımı Tanıma ve Karşıaktarımla Çalışma................ 149 9 Çözüm-işi ve Sonlandırma.................................................... 169 10 Denetimin Kullanılması........................................................ 189 11 Uzun Süreli Dinamik Psikoterapide Temel Yetkinliğin Değerlendirilmesi.................................................................. 203 Dizin....................................................................................... 213
  • 7. Sunuş Değerli meslektaşlar, Çeşitli gözlemler, araştırmalar ülkemizdeki psikiyatri uzmanlık eğiti- mindeki en önemli eksikliğin kuramsal ama daha çok uygulamalı psiko- terapi eğitimi alanında olduğunu göstermektedir. Temel neden uzmanlık eğitimi veren kurumlardaki eğitici eksikliğidir. Sonuçta uzmanlık öğren- cileri kısıtlı gelirlerinin önemli bir bölümünü ‘özel’ psikoterapi eğitimleri almaya ayırmak ya da psikoterapi eğitimlerini gelirlerinin arttığı uzman- lık sonrasına ertelemek zorunda kalmaktadır. Asli görevi olmasa da, TPD, eğitim kurumlarındaki eğitici açığını kapamaya yardımcı olma çabalarını sürdürmektedir. Psikoterapi eğitiminin bir diğer sorunu da eğitim programlarının standardizasyonunun olmamasıdır. TPD’nin 2009 yılında yayınladığı “Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi, Yeterlik ve Eğitimin Akredistasyonu” isimli kitapta psikoterapiler için bilgi, beceri ve tutum hedefleri tanım- lanmıştır. Fakat psikoterapi eğitimi kapsamının genişliği ve öğrenme he- deflerin yeterince ayrıntılandırılmamış olmasının, uygulamada güçlükler yaratacağı öngörülebilir. Amerikan Psikiyatri Yayınları tarafından çıkarı- lan psikoterapi eğitiminde çekirdek beceriler serisi tam da bu açığı kapa- tacak niteliktedir. Kitaplar konu edindiği psikoterapi türünün uygulanmasını gözden geçirdikten sonra, her biri için bilgi, beceri, tutum hedeflerini sırala- makta ve bu hedeflerin elde edilmesi için yapılacakları vurgulamaktadır. İçeriklerinden ötürü bu kitaplar eğitilenlere neleri öğrenmeleri gerekti- ğini, nerelerde eksikleri olduğunu ve eğiticilerden neleri talep edecekleri konusunda yol gösterici olacaktır. Eğiticiler için kurumlarında yapılan psikoterapi eğitimini gözden geçirme, açıkları giderme açısından kıla- vuzluk yapacaktır. Psikiyatri uzmanları ve psikoterapistler için bilgilerini anımsama, pekiştirme ve güncelleme fırsatı sunacaktır Bu seri, TPD’nin çeviri kitaplarının ilk adımı olma özelliğini de taşı- maktadır. Çevirmenlik yaparak yayınlara katkıda bulananlara TPD-MYK adına teşekkürü bir borç biliriz Doç. Dr. Doğan Yeşilbursa TPD Genel Başkanı Prof. Dr. Tunç Alkın TPD İkinci Başkanı
  • 8. vii Giriş Uzun süreli psikodinamik psikoterapinin ana konularını içeren bu el kitabının yazılmasına, ilk önce 2002’de Psikiyatri Asistanlık Denetim Kurulu (ADK) (Psychiatry Residency Review Committee: RRC) tarafın- dan tüm psikiyatri asistanlarının beş farklı psikoterapi türünde yetkinlik kazanacak şekilde eğitilmesi gerektiğine dair yönergesi nedeniyle girişildi. İlk basım 2004’te bu gerekliliği akılda tutarak ortaya çıktı, ancak, psiki- yatri asistanlarından daha geniş bir kitle için yazıldı. Başka birçok ruh sağlığı profesyoneli -geleceğin psikologları, sosyal çalışmacıları, lisanslı danışmanları, hemşireleri ve diğerleri- de bu yöntemi öğreten program- larda eğitim görmektedirler. Onlar da ilk basımın yararlı bir başlangıç olduğu kanısındaydılar. Bu ikinci basım aynı geniş kitleyi akılda tutarak hazırlanmıştır. ADK zorunlu kıldığı psikoterapilerin sayısını bugün artık beşten üçe indirmiş- tir. Bu üçünden biri olan psikodinamik psikoterapi, tüm psikiyatristler ve diğer bütün ruh sağlığı profesyonelleri açısından temel bir tedavi yönte- mi olmaya devam etmektedir. Çoğu hasta benzersiz bir kişi olduğunun söylenilmesini; böyle kabul edilmeyi ve anlaşılmayı istemektedir. Birinci ile ikinci basım arasında geçen dönemde başlıca psikiyatri ve psikoloji dergilerinde psikodinamik psikiyatrinin etkililiğini ve değerini doğrula- yan çok sayıda araştırma yayımlanmıştır. Bu yeni veriler de kitaba dahil edilmiştir. Bu basımdaki bir başka değişiklik, bu kitapla birlikte satılan DVD’de tamamlayıcı kısa klinik öykülerin bulunmasıdır. Eğitim görenler
  • 9. Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapiviii (stajyerler), deneyimli klinisyenleri çalışırken görmek isterler. Sır sakla- ma gereği, onlara eğitim veren öğretim üyelerinin bu talebi karşılamasını güçleştirir. Hastaların mahremiyetini korumak için bu DVD’de bulunan kısa öykülerde profesyonel oyuncular kullanılmıştır. Psikoterapi olgula- rından alınan güncel olaylar uygun bir şekilde değiştirilerek kullanılmış, oyuncular hastaları ve durumları gerçekte oldukları gibi canlandırmaları yönünde eğitilmişlerdir. Bu kısa öyküleri metinle bütünleştirdim, öyle ki okurun onları kendine özgü bir klinik olgu gibi görmesini istedim, ayrıca DVD’de gördüklerini anlamasına yardımcı olacak bir açıklama da ekle- dim. Birçok stajyer beni hastayla çalışırken seyretmenin kitapta vurgu- ladığım noktaların birçoğunun pekişmesine yardımcı olduğunu söyledi. Bu metnin her bölümünde dinamik psikiyatri uygulayanları ilgi- lendiren ve bu alandaki gelişmeleri yansıtacak değişiklikler yaptım. İlk basımda geçen kuramsal ve teknik konular üzerine ayrıntılar ekledim. Ben de terapist olarak gelişmeye ve düşüncemi çeşitli biçimlerde gözden geçirmeye devam ediyorum. Bu düzeltmeler söz konusu değişmeleri de yansıtmaktadır. İlk basımda olduğu gibi bu kitaptaki malzemenin çoğu da Baylor Psikiyatri Kliniği Olgu Konferansı’nda eğitim almakta olan başlıca ruh sağlığı mesleklerinin stajyerleriyle yaşadığım haftalık deneyimlerimden çıkmıştır. Her Çarşamba sabahı psikiyatri, psikoloji ya da sosyal çalışma alanında eğitim gören biri, psikoterapide karşılaşılan bir klinik sorunu su- nar. Bu sunum iyi terapötik tekniklerin ilkelerini öğretmek için bir vesile işlevi görür. Hangi konuların tartışılacağını önceden belirlemek yerine, Olgu Konferansını eğitim görenlerin (stajyerlerin) uğraştıkları güçlüklere göre ayarlarım. Bu yaklaşım bana yeni başlayan terapistlerin sık yaşadığı ikilemler ve öğrenci olarak ihtiyaçları konusunda çok şey öğretti. Bu baş- vuru kitabını bu uğraşları akılda tutarak yazmaya çalıştım, öyle ki yeni başlayanlar olgu örneklerini ve bu örneklerde anlatılan ilkeleri öğrenme deneyimlerine doğrudan uygulayabileceklerini hissetsinler. Bu kitabı eği- tim yöneticilerini de akılda tutarak yazdım ve umarım benim yeterliliğin değerlendirilmesine dair fikirlerimi kendi eğitim programları için de ya- rarlı bulurlar. Hiç bir kısa metin, karmaşık bir tedaviyi tümüyle kapsayamaz. Bu yüzden 1. Bölüm’de kuramsal ilkelere dair kısa ve genel bir bakış sundum ve okurlara psikodinamik psikiyatrideki kuramsal modellere dair daha ayrıntılı tartışmalar ve özgül bozukluklara yaklaşımlar için ilgili metni- me (Psychodynamic Psychiatry in Clinical Practice 4th Edition, Gabbard 2005) başvurmalarını önerdim. Bu metne aynı şekilde öğretici derslerin ve haftalık denetimin (süpervizyonun) eşlik etmesi amaçlanmıştır. Uzun süreli psikodinamik psikoterapi yoğun öğretim ve deneyim gerektiren bir sanattır ve ancak bu ek eğitim yöntemleriyle kişi bu tedavinin uygulama- sında yeterli hale gelmeyi umabilir.
  • 10. Giriş ix Üçüncü tarafların psikoterapötik ilişkinin mahremiyetini ihlal ettiği bir dönemde, uzun süreli psikodinamik psikoterapi uygulamanın doğa- sındaki sorunlara ya da ruh sağlığının finansmanı ile ilgili bir tartışmaya yer darlığı nedeniyle giremedim. Genelde psikiyatrik tedaviler için ayrı- lan kaynakların giderek daralmasına karşın, önemli sayıda hasta güvenli bir profesyonel ilişkinin mahremiyetinde, anlaşıldıklarını hissedebilecek- leri uzun süreli bir terapötik ilişki aramaya devam etmektedir. Üstelik, uzun süreli dinamik terapi uygulamasında öğrenilen ilkeler (empati, te- davi edici işbirliği (terapötik işbirliği), bilinçdışı anlamlar, aktarım, direnç ve klinisyenin karşıaktarımının etkisi) genel olarak psikiyatrideki tüm te- daviler için geçerlidirler. Dinamik terapi grup ortamlarında, ailede ya da birleşik tedavilerde, çocuklarla ve ergenlerle yapılabilmekle birlikte, bu metnin odağını birey- sel terapide erişkinlerle uzun süreli dinamik çalışmayla sınırladım. Diğer alanlara girmeye cüret etmek, çalışmak zorunda olduğum yerin sınırla- rını aşacaktı. İlacı psikoterapi ile bir araya getirmeyle ilgili tartışmaları da atlamayı seçtim, çünkü bu konu sadece bu metne bir “ek” olarak ele alınamayacak kadar geniş kapsamlıdır. Ancak, bireysel uzun süreli dinamik terapideki erişkinlerde bile, te- davi çok çeşitlidir. Kişinin içinde eğitildiği kuramsal yönelim, terapistin hastanın güçlüklerini kavramsallaştırma ve terapötik müdahaleleri yürüt- me tarzını belirleyebilir. Ayrıca, terapistin kişiliği yürütülen terapiye ki- şisel damgasını vurur. Bu yüzden, uzun süreli psikoterapiye yönelik tüm yaklaşımları bir metinde ele almak imkânsızdır. Bu kitapta betimlenen yaklaşım birkaç kuramsal modelden yararlanmakta ve bugün bu alanda- ki çoğulluğu ve benim çeşitli kavramsal çerçevelerden yaptığım sentezi yansıtmaktadır. Bu kitapta öğretilen terapi benim otuz yılı aşan uygu- lamalarımdan evrilmiş olan kişisel tarzımı da yansıtmaktadır. Bütün bu süre içinde çok şeyi deneme-yanılma yoluyla öğrendim. Bazı okurların benim iş görme tarzıma karşı geçerli itirazları olacaktır, bakış açısındaki bu meşru farklılıkları tümüyle kabul ederim. Her günkü eğitim verme ve hasta tedavi etme coşkumu sürdürme- mi sağlayan Baylor Psikiyatri Kliniği’ndeki meslektaşlarıma ve öğrenci- lerime özel bir minnet borçluyum. Benim şansım, karşılıklı desteğin, iyi mizahın ve kendini hasta bakımına adamanın sıradan düzenin bir parçası olduğu bir ortamda çalışmaktı. Kitaptaki kısa klinik öykülerin bir bölü- münü sağlayan bazı seçkin meslektaşlarım ve talebelerime de teşekkür etmek isterim. Ali Ashgar-Ali, Faye Brown, Kim-Lan Czelusta, Gabrielle Hobday, Kristin Kassaw,Theresa Lau, Rebecca Maxwell ve Daniel Rogers katkıda bulunan bu kişiler arasındadır. Ek olarak, DVD’deki canlandırma- larında hastalarımın özünü çarpıcı ölçüde yakalayabilen üç mükemmel profesyonel oyuncuya (Shannon Emmerick, Jon Frazier ve Kelly Kunkel) şükranlarımı ifade etmek isterim. DVD’nin oluşturulmasındaki becerisi,
  • 11. Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapix sabrı ve ayrıntılara özenli dikkati için Bay Eric Arnold’a da teşekkür borç- luyum. American Psychiatric Publishing’in baş editörü Bob Hales’e ve yayın yönetmeni John McDuffie’ye de bu kitabın geliştirilmesi sırasında- ki kararlı destekleri ve bilge öğütleri için özel teşekkür borçluyum. Çoğu yazma tasarısı gibi, bu da bir ekip çalışması oldu. Güvenilir ve daima iyimser olan asistanım Diane Trees Clay bu kitabın birçok taslağını dak- tilo etti ve cesaretimin kırıldığı anlarda sürekli rahatlatarak destek oldu. Son olarak yıllarca bana öğretmenlerimden ya da meslektaşlarım- dan daha fazlasını öğreten hastalarıma takdirlerimi ifade etmek isterim. Onlara, uzun süreli psikodinamik psikoterapi sanatını öğrenirken bana gösterdikleri sabır için ve nezaket, muhakeme, zamanlama ve yorumla- madaki hatalarıma katlandıkları için teşekkür ederim Kaynak Gabbard GO: Psychodynamic Psychiatry in Clinical Practice, 4th edition. Washington, DC, American Psychiatric Publishing, 2005
  • 12. 1 1 Anahtar Kavramlar 4 yıl 4 ay süren uzun süreli dinamik psikoterapi sürecinin son ayında, 38 yaşında, çalışan bir kadın olan Bn. A., terapistine tedaviyle ilgili deneyi- minden söz ediyordu. Bn. A.: Bu işin neden bu kadar uzun sürdüğünü sanırım şimdi anlıyorum. Terapist: Ne demek istiyorsunuz? Bn. A.: Şey, geriye baktığımda, buradaki zamanımın çoğunu sizden ve kendimden kaçarak geçirdiğimi fark ettim. Bunu size söyle- mek biraz utandırıyor, fakat tedavinin başlangıcındaki neredeyse bir yıl süresince zamanımı sizde oldukça sağlıklı ve sevilmeye değer bir kişi olduğum izlenimi bırakmaya çalışarak geçirdiğimi görüyorum. Bir noktada fark ettim ki, beni gerçekten, olduğum gibi, yargılamadan, kabullenici bir ilişki içinde tanımaya çalışan birine sahip olma altın fırsatını kaçırıyorum. Bu günlerde böyle biri nerede bulunabilir bilmiyorum. Sonunda gardımı indirdim ve size her şeyi anlatmaya başladım. Terapist: Hatırlıyorum. Bn. A.: Ancak, ironi şurada ki, benim “her şey” sandığım şeyler sadece başlangıçtı. Ruhumun alt katmanlarına ulaştığımı düşündüğüm zamanlar, alt katların da altında benim var olduklarını bilme- diğim bodrum katları, mağaralar ve karanlık oyuklar olduğunu görmeme yardım ettiniz. Psikoterapimiz beni gitmek istemedi- ğim yerlere götürdü.
  • 13. Çeviren Dr. Hakan Atalay Glen O. Gabbard, M.D. Uzun-Süreli Psikodinamik Psikoterapi Uzun-SüreliPsikodinamikPsikoterapi TEMEL BİR METİN TEMELBİRMETİN GABBARD•Çeviren:ATALAY Psikiyatride Çekirdek Yetkinlikler Kapak Tasarım: Anna Christian Kapak Türkçe Uyarlama: Turgay Arık www.appi.org Corecompetencies Corecompetencies Uzun süreli psikodinamik psikoterapi, bugün, uygulama alanındaki her yetkin psikiyatristin tedavi araçlarının ayrılmaz bir bileşeni olarak kabul edilmektedir. Bu karmaşık tedavi biçimi konusunda, onu ne aşırı basitleştiren, ne de esrarengiz bir hale getiren bir temel metin yazmak, Gabbard’ın kendine özgü dehasıdır. Bu kitap öğrencilerin psikodinamik bilgileri ve klinik becerilerini geliştirmeleri için parlak bir başlangıç noktası sağlayacaktır. Kitap bir temel metin olarak betimlenmiştir, fakat bu alan- daki heyecan verici yeni akımlarla ilgili güncel gelişmeleri izleyemeyen klinisyenler de onda uyarıcı, tazeleyici bir mecra bulacaklardır. En azından benim için öyle oldu. Kısaca söylemek gerekirse, ruh sağlığı alanında çalışan herkes bu metni okumanın yararını gö- recek, klinik sorunlarla karşılaştığında yol göstermesi için ona tekrar tekrar başvurmaktan kendini alamayacaktır. Arnold M. Cooper, M.D., Stephen M. Tobin ve Arnold M. Cooper, Konsultasyon Liayzon Psikiyatri’de Emeritus Profesör, Weill Cornell Tıp Okulu; Eğitmen ve Denetmen Analist, Columbia Üniversitesi Psikanaliz Merkezi Beş ciltten oluşan Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core Competencies in Psychothe- rapy) Dizisi’nin ilki olan, ünlü bir uzmanın yazdığı ve pratik yönleriyle öne çıkan bu me- tin, bireysel terapideki erişkinlerle uzun süreli dinamik çalışma üzerinde odaklanmakta ve öğrenciler ile profesyonellere uzun süreli psikodinamik psikoterapinin temel ilkelerini tanıtmaktadır. Bu derli toplu kitap diğer metinlerden farklı olarak yazarın eğitim görmekte olan ki- şilerle (stajyerlerle) yaptığı eğitimlere dayanmaktadır ve bu nedenle bu kitabı kullanacak olan öğrencilerin karşılaştığı türden öğrenme sorunlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Yazar klinikle ilgili kısa öyküler kullanarak psikodinamik kuramın temel ilkelerinin klinikteki zor olgulara nasıl uygulanacağını ve psikoterapötik çalışmada sık ortaya çıkan ikilemlerle nasıl uğraşılacağını göstermektedir. Yazar kısa ama öz 11 bölümde temel psikodinamik ilkelerden hasta değerlendirme- lerine, terapiye başlama ve sonlandırmaya, müdahalelere, hedefler ve terapötik etkiye, dirence, karşıaktarıma ve düşlere/düşlemlere kadar her şeyi ele almakta; denetimin en iyi nasıl kullanılacağı ve Psikiyatri Asistanlığı Denetim Kurulu’nun zorunlu kıldığı temel yetkinliklere erişildiğinin nasıl ölçüleceği gibi konulara değinmektedir. Glen O. Gabbard’ın yayıma hazırladığı Psikoterapide Temel Yetkinlikler (Core Competencies in Psychotherapy) Dizisi, psikoterapi alanında önde giden uzmanların beş temel metnini sunmaktadır. Bu psikoterapilerde (uzun süreli psikodinamik psikoterapi, destekleyici psikoterapi, biliş- sel-davranışçı psikoterapi, kısa süreli psikoterapi ve psikofarmakolojiyle birleştirilmiş psikoterapi) yeter- lilik, Lisansüstü Tıp Eğitimi Denklik (Accreditation) Konseyi (Accreditation Council for Graduate Medical Education: ACGME) Psikiyatri Asistanlığı Denetim Komitesi tarafından bütün psikiyatri eğitim program- larına zorunlu kılınmıştır. Bu temel dizi, tüm psikoterapi biçimlerinin temellerine inmeyi sağlamakta, ACGME ve Amerikan Tıp Uzmanlıkları Kurulu tarafından özetlendiği şekliyle tıp uygulamalarında ihtiyaç duyulan altı temel yeter- lilik alanını (hasta bakımı, tıbbî bilgiler, kişilerarası ve iletişim becerileri, uygulamaya dayalı öğrenme ve geliştirme, profesyonellik ve sistemlere dayalı uygulama) açık bir şekilde ele almaktadır. Dizinin her bir kitabı uygulamanın önemli ilkelerini ayrınıtılarıyla sunmakta ve yeterliliğin kazanılıp kazanılmadığını değerlendirmek için yöntemler önermektedir. Bu beş kitaptaki malzemeye hakim olmak, psikoterapide yetkinlik kazanmanın da önemli bir adımı olacaktır.