Kaldirma araclarinde is sagligi ve guvenligi

KALDIRMA
ARAÇLARINDA İŞ
SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Your company information

KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
DERSİN KODU:24 DERSİN SÜRESİ: 135 DAKİKA
Kaldırma ve taşıma makineleri, insan gücü ile kaldırılması,
taşınması, yerleştirilmesi mümkün olmayan yükleri,
kaldıran,taşıyan ve yerleştiren makinelerdir. Bu makinelerin en
önemlisi vinçlerdir.
Vinç’in tarifi: insan gücü ile mümkün olmayan yükleri; kaldırma,
döndürme yakın yerlere taşıma, depolama, indirme ve bindirme
işlerini yapan makinelerdir.
 Kaldırma işlemi: Mallardan veya kişilerden oluşan birim
yüklerin, belli bir anda seviye değişikliğini gerektiren
hareketlerdir.
Vinç’leri meydana getiren bölümler
1.Yükleri bağlama bölümü
A. Bağlar ve zincirler,
B. Sapanlar ve mapalar,
C. Kancalar,
D . Halat ve zincirler,

2. Yükleri indirme ve kaldırma bölümü:
A. Sabit ve hareketli makaralar,
B. Palangalar,
C. Çıkrıklar (Tanburlar)
D. Redüktörler,
E. Elektrik motorları,
F. Elektrik kumanda devreleri ve
G. Fren sistemleri.

3. Yükleri taşıma bölümü
A. Raylar,
B. Köprüler,
C. Kabin ve operatör mahalli,
D. Yürüyüş motorları, redükdör ve
frenler,
E. Köprü ve arabası ile operatör
acil iniş sistemi.
Vinç’leri meydana getiren bölümlerdeki
parçaları inceleyelim:
Bağlar ve zincirler:
Bağlar ve zincirler, yükleri sarmak için
kullanıldığı gibi yük bağları ile kancayı
irtibadlandırırlar. Ayrıca, sapanlarla kancanın
irtibatını da sağlarlar. Şekil:1 de bağlama
kolonları ve zincirli kancalar görülmektedir.
Şekil: 1

SAPANLAR:
Şekil:2 de görüldüğü gibi kaldırılacak yükün ağırlığına ve ağırlık merkezine
göre askı sapan miktarı tespit edilir. Sapanlar ve askılar öyle yerleştirilmeli
ki yükün ağırlık merkezinden çıkılan dik kanca sapı ekseninden geçmelidir.
Sapan ve mapaların emniyet katsayıları 4 dür.

KANCALAR:
Kancalar, vinç’in kaldırma halatı ucuna
bağlanırlar.
Kancalar,vincin max. Kaldırma kaldırma
kapasitesine, çalışma yerinin fiziksel ve
kimyasal ortamdan etkilenmeyecek şekilde
hazırlanan şartnameye göre alınmalıdır.
Kancalarda emniyet katsayısı en az 5
olmalıdır
Kanca alınırken sertifikası istenmeli,
kanca özellikleri sertifika değerlerine tam
olarak uymalıdır.
Kanca üzerinde karıncalanma,
oksitlenme, katmerlenme ve deformasyon
olmamalıdır.
Kanca kilit tertibatı iyi çalışmalıdır.
Şekil de kanca görülmektedir.

 Kancaların üzerindeki koruyucu kaplama kavlamamış
olmalı,
 Kanca sapı ekseni kanca dairesinin merkezinden
geçmelidir, bu kural bozulmuşsa,
 Kanca kalınlığından dik olarak bakıldığında kancanın
sivri ucu görülmemelidir.
 Kanca ağız açıklığı % 15 kadar açılmış ise kanca
değiştirilmelidir.
 Kanca kilidi iyi çalışır durumda olmalıdır, kilit boyu ile
kanca ağız arası % 8 kadar aşınmış veya defoma
olmuş ise kanca değişmelidir.
 Kilitsiz kanca kullanılmamalıdır,
 Kanca çapında % 10 aşınma meydana geldiğinde

HALATLAR VE ZİCİRLER:
 Halatların bir ucu
vincin çıkrık ucuna
diğer ucu da palan-
galardan geçirilerek
kancaya bağlanır ve Şekil: 4
yükü kaldırmak için
kullanılır.
Halatlar, vinç’in en önemli kaldırma elemanlarından biridir.
Halat çapı ve imalat şekli vinç’in max. kaldırma kapasitesine göre seçilir.
Şekil:4 de tel halat kesitleri, şekil:5 de ise tel halatın bağlanma usulleri
görülmekte.
Şekil: 5

 Tel halatlar yüksek karbonlu, çekme dayanımı 130-180 kg./mm2 olan
çelik tellerin belirli sayılarda bir araya getirilip bükülerek önce kablo haline
getirilir. Bu kablolar:
Bir çekirdek öz etrafına sarılarak halatlar meydana gelir,
Kablo özleri,çelik veya bitkisel olabilir,
Halatlar, çelik, polyester,polipropilen olarak piyasaya makaralar halinde
sürülürler.
Polipropilen halatlat,oldukça esnektirler. Nemli. Asitli,Alkali ve yağlı ortam
için elverişlidirler.
Vinçlerde kullanılan halatların emniyet katsayılar en az 5 olmalıdır.
 ZİNCİRLER:
Yüklerin sarılmasında kullanılır.
Vinç’lerde kullanılacak zincirlerin teknik özelliklerinin bilinmesi gerekir.
Zincirler alınırken teknik özellikleri istenmelidir. Zincirlerin dayanımı,en fazla
kaldırma kaldırma yükünün, en az 4 katı olmalıdır.
Zincir bakla boyu % 5 uzamış ise değişmelidir.
Zincirler, tamburdaki yuvalarına tam oturmalıdır. Zincir bakla çapı %10
aşınmış ve deforma olmuş ise değişmelidir..

YÜKÜ KALDIRMA – İNDİRME BÖLÜMÜ:
Vinç’lerde az kuvvetle çok ağır yüklerin kaldırılması, makaralar,
palangalar, çıkrıklar ve dişli sistemleri ile sağlanır
Küçük ve basit kaldırma araçlarında tahrik gücü kol kuvveti ile sağlanır.
Büyük ve gelişmiş vinç’lerde tahrik gücü, içten yanmalı motorlar ve
elektrik motorları ile sağlanır.
Kaldırma bölümünü meydana getiren parçalar
MAKARALAR:
Makaralar, genellikle kancalar ile çıkrıklar, kancalar ile redüktörler veya
kancalar ile dişli kutuları arasında görev yaparlar.
Görevleri, kaldırma yükünü azaltarak çıkrık ve redüktörün yükünü
azaltmaktır.

PALANGALAR:
 Palangalar, vinç’lerde kaldırma
ünitelerinden biridir. Sabit ve hareketli
makaraların birleşiminden meydana
gelir.
 Genellikle yük kancasının
arkasında bulunur.
 Yükün ağırlığını, hareketli
makaralardan geçen ip sayısı oranı
kadar kaldırma kuvvetini düşürür.

ÇIKRIKLAR:
En basit çıkrık kuyulardan su Çeken çıkrıklardır. Şekil:8 (a) da
kuyu çıkrığı, (b) de ise basit dişli tertibatlı çıkrık görülmektedir. Az
katlı ve hafif yüklerin bir üst kata çıkarılmasında kullanılır.
Şekil - 8

REDÜKTÖRLER:
Redüktörler, yüklerin kaldırma kuvvetini düşürmede, köprünün raylar
üzerinde az kuvvetle yürütülmesinde yük taşıma arabasının köprü üzerinde
az kuvvetle hareketini sağlamak için kullanılırlar.
Redüktörlerin giriş milleri hareketini elektrik motorlarından alırlar.
Redüktörlerin cinsi ve özellikleri, vinç’lerin maximum kaldırma yüküne,
kaldırma hızı ve hassasiyetine göre seçilirler. Şekil:9 da elektrik motorlu
redüktör, şekil:10 da ise helis dişli redüktör dişli kutusu içi, şekil:11 de de
sonsuz vida ve çarkı sistemli redüktör görülmektedir.
Şekil - 10
Şekil - 9

ELEKTRİK MOTORLARI:
Redüktörlere dönme hareketi ve gücünü veren ünitedir.
 Elektrik motorları, elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinedir.
 Elektrik motorları; elektrik akımı cinsine göre isimlendirilirler.
Bu motorlar da:
Monofaze ve trifaze motorlar olarak adlandırılırlar.
Monofaze motorlar, genellikle küçük kapasiteli vinç’ler de kullanılır.
Güçleri 1.5-2 hp kadardır.

Monofaze motorların statörlerinde iki sargı bulunur. 1. Sargı ana sargı, 2.
Sargı ise yardımcı sargıdır. Motor normal devrine ulaşınca, yardımcı sargı
devreden merkezkaç kuvvet tesiri ile devreden çıkar.
Trifaze motorlar, üç faz alternatif akımla çalışırlar.
Bu motorların statörlerinde her faz için bir bobin(sargı)grubu bulunur. Bu
bobinler yıldız ve üçgen olarak bağlanabilrler. Aşağıdaki tablo:1 de fazların
giriş ve çıkış uçları verilmiştir. Şekil:12 de ise bir elektrik motoru kesiti
görülmektedir.
Şekil -12

ELEKTRİK KUMANDA DEVRE ELEMANLARI:
1.Devre kesicisi:
Ayarlanabilen termal akım kesicidir.
Faz korumalı vinç motorlarını korumak için
kullanılır.
Şekil:13 te devre kesici görülmektedir. Devre kesici
aksesuarları şunlardır:
Ampermetre
Düşük voltaj koruma sistemi
Uzaktan koruma sistemi ve
yardımcı kontaklar.
Şekil - 13

MOTOR KORUMA ŞALTERLERİ:
Bu şalterler, exe ve exd motorlarında kullanılırlar.
Ayarlanabilir termal akım kesicidir.
Kesme karakteristiği, hızlı elektromanyetik akım
kesicidir.
Aksesuarları
1. Ampermetre
2. Düşük voltaj koruma
3. Uzaktan koruma şalteri
4. Yardımcı kontaklar
5. Butonlar

BARA BESLEME SİSTEMİ
Bara, ayni cins gerilimlerin toplanıp
dağıtıldığı üniteye bara denir.
Vinç’lerdeki tüm alıcılara akım, bara
üzerinde toplanan enerjinin dağıtımı ile olur.
Yani, yükün kaldırılması, köprünün ve köprü
arabasının hareketi için gerekli elektrik
enerjisi bara yardımı ile ana şebekeden
sağlanır, ve bara üzerinden de alıcılara
dağıtılır.
VİNÇ’LERDE KULLANILAN BARA SİSTEMLERİ
 Tek ve çift bara sistemi,transfer bara
sistemi, kare bara sistemidir. Bu baralar izoleli
kapalı tip, veya izolesiz imal edilirler. Şekil: de
monofaze bara resmi görülmektedir. Bu
sistem ile çalışan vinç’ler de baralar, hareketin
olduğu hat üzerine paralel olarak döşenir.
Elektrik motorları, hareket halinde dahi
elektrik akımını, fırçaları ve kömürleri vasıtası
ile baralardan alırlar.
Baraların kapasitesi: 220 amperden 1560
ampere kadar yapılmaktadır.

FREN SİSTEMİ:
Vinç’lerde fren sistemi çok önemli bir yer kaplar.
Yükleri indirip-bindirmede, yerleştirmede, ağır parçaların istiflenmesinde,
büyük ve ağır boruların döşenmesinde frenlerin görevleri çok önemlidir.
Vinç’lerin milimetrik hassasiyette çalışmaları, bara sistemi, motor –
redüktör ve fren sisteminin birbiri ile kombine çalışmasına bağlıdır.
Elektrik enerjisi ister isteyerek, ister istemeyerek kesildiğinde frenlerin
hemen devreye girerek yükü askıda tutması gerekir.
Vinç’lerde genellikle yay baskılı fren sistemi uygulanmaktadır
5 tondan fazla yük kaldıran vinçlerde biri mekanik olmak üzere 2 fren
kullanılır,
YAY BASKILI FREN SİSTEMİ:
İsteyerek veya istem dışı elektrik kesilmelerinde, bünyesindeki yayların
sayesinde, hareketin durmasını sağlayan ve yükün sürekliliği durumunda,
direk akıma maruz kalana kadar yükün hareketine engel olan bir fren
sistemidir. Şekil:16 da yay baskılı fren sisteminin kesiti görülmektedir.

Frenin çalışması:
Elektrik devresi kapanınca 7numaralı bobine akım
meydana gelen manyetik alandan dolayı 1 numaralı
hareketli baskı filanşını kendine doğru çeker.
2 numaralı yaylar gerilerek g aralığı kadar, 3 numaralı balata
serbest kalarak akuple olduğu motor mili ile beraber dönerek
vinç’in işlevini yerine getirmesi sağlanır.
 Bobin üzerinden akım kesildiğinde, manyetik alan etkisi
ortadan kalkınca, 2 numaralı baskı yaylarının itme kuvveti
etkisi ile 1 numaralı hareketli baskı flanşı ve 6 numaralı
tespit flanşı arasında sıkışan 3 numaralı balata, sürtünme
kuvveti ile kendisiyle akuple olan motor milinin dönmesini
durdurur.

FREN AYARI:
Şekil:16 da 9 numaralı civataların sıkılması veya gevşetilmesi ile (g)
aralığı kontrol şimleri ile istenilen açıklıkta ayarlanabilir.
G. Aralığı imalatçı firmanın vereceği değerlere göre yapılmalıdır.
Eğer elde (g) aralığına dair bir bilgi yok ise, aşağıya çıkarılan tablodan
yararlanarak (g) balata boşluğu ayarı yapılmalıdır.
Myf 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9
g 0.2 0.2 0.2 0.3 0.3 0.3 0.4 0.4 0.4
Myf = yay baskılı fren sistemi
G = balata boşluk değerleri
BALATA DEĞİŞTİRİLMESİ:
 Balatalar flaşlarına perçinli ise, balata aşınmaları perçin başına 0.5 mm.
Kalınca değiştirilmelidir.
Balatalar flanşların yapıştırma ise, balatalardaki aşınma, balata
kalınlığının 2/3 kadar olunca değiştirilmelidir.

3.YÜKÜ TAŞIMA BÖLÜMÜ (ÜNİTELERİ)
A.Vinç rayları:
Köprülü raylı vinç’lerde, DIN 536 da belirtilen vinç rayları kullanılır. Bu raylar geniş başlı
olduklarından tekerlek yüklerini taşıyabilir ve geniş tabanlı olmaları sebebi ile de zemine
tespitleri kolay olur.
Malzeme olarak, 60 dan/mm2. ÇEKME DAYANIMINDA AKMA ÇELİKTEN 9-12 mt. boylarında
imal edilirler.
Boy toleransları ise, + - 50 mm. VEYA + 100 mm. dir. Aşağıdaki şekil:17 de DIN 536 BL 1 A
Formu ray kesiti, tablo:3 de kesit ölçüleri görülmektedir

Küçük kapasiteli raylı arabalı vinç’lerde yassı veya özel raylar kullanılır. Yassı rayların üst
köşeleri kırılmış veya yarıçaplı olarak yapılır.
Bazı rayların üzeri de balık sırtı yapılır.
Vinç tekerleklerine uygun ray kesitleri, şekil:18 de, ray kesit ölçüleri ve metre ağılıkları da
Tablo:4 de verilmiştir.

ÖZEL RAYLAR:
Hava hatlarında, küçük ve orta kapasiteli köprü vinç’lerde, i
profilli raylar kullanılmaktadır. Genellikle köprülerde, araba
yollarında tercihen kullanılmaktadır. Şekil:19 da havai hat ray
ve tekerleği kesit resmi görülmektedir.

KÖPRÜLER:
Köprülü raylı vinç’ler. Genellikle atölyelerde tavana yakın kolonlar
üzerindeki raylar üzerinde arabayı taşıma görevi yaparlar. Şekil de köprü
görülmektedir.
Köprünün görevi, arabayı atölye boyunca gezdirmektir
KÖPRÜ ARABASI:
Köprünün üzerine monte edilmiştir. Yük kaldırma donanımını,
kabini ve operatör mahallini taşır.
Yük kaldırma ve operatör mahallinin sağa-sola hareket etmesini
sağlar.

KABİN VE OPERATÖR MAHALLİ:
Büyük çaplı dökümhaneler ile kimyevi madde üreten atölyelerde, vinç
operatörlerini atölye içerisindeki elverişsiz havadan korumak veya başka
sebeplerden dolayı vinç arabasının üzerine operatör kabini konmuştur. Operatör
vinç’i bu kabinin içinde idare eder. Şekil de kaldırma ünitesini taşıyan vinç arabası
görülmektedir.
SINIRLAMA TAKOZLARI:
Raylı köprü vinç’lerde, hem köprünün, hem arabanın ne sebeple olursa
olsun ray sonlarında durması için hareket tahdit takozları konmuştur.
Yükler için de, yükün belirli yüksekliği geçip köprüye çarpmaması için yük
kaldırma yükseklik sınırlama anahtarı konmuştur
VİNÇ ÇEŞİTLERİ:
Vinç’ler, kullanma yerlerine, çalışma şartlarına, yapacakları iş çeşitlerine, yükü
taşıma mesafelerine, hareket kabiliyetine, bom yapılarına, enerji kaynaklarına,
göre bir çok çeşitleri vardır.
Hatta işin cinsine ve özelliğine göre özel vinçler yapılmaktadır.

 VİNÇ ÇEŞİTLERİNDEN EN ÇOK KULLANILANLAR AŞAĞIYA
ÇIKARTILMIŞTIR.
Raylı köprülü vinç’ler, (monoray)
Ayaklı köprülü vinç’ler (portal)
Pergel vinç’ler (oklu)
Seyyar ayaklı vinç’ler (atölye)
Kamyon üzerine monte edilmiş vinç’ler (mobil)
Liman vinç’leri (çok büyük tonajlı)
Kule vinç’ler (çok katlı bina)
Gırgır vinç’ler (az katlı bina)
Garaj vinç’leri (motor indirme bindirme)
Bakım-onarım vinç’leri (vasıtaların kaldırılmasında)
Platform vinç’ler

RAYLI KÖPRÜLÜ VİNÇ’LER:
Bu vinç’ler, büyük ve ağır makine gövdesi döken döküm atölyelerinde,
makine montaj atölyelerinde, çelik üretim atölyeleri gibi ağır parça imal eden
atölyelerde kullanılır. Şekil:23 de görüldüğü gibi, atölyenin yan duvar
kolonları üzerine boydan boya döşenmiş raylar üzerine tekerlekli köprü
konmuştur.
•Bu köprü atölye boyunca gidip-gelme özelliğine sahiptir.
Köprünün üstüne de yük kaldırma mekanizmasını taşıyan ve yükü sağa-sola
taşıyabilen arabası konmuştur. Vinç’in kumandası ya araba üzerine monte
edilen operatör kabininde oturan operatör tarafından yapılır yada aşağı
sarkıtılmış kumandadan yapılır.
• Şekil:23

KÖPRÜLÜ VİNÇ’LERDE HAREKET:
Basit indirme ve bindirme işlerinde 2 hareket olduğundan bu
vinç’lere 2 hareketli vinç denir.
Vinç, yükü aşağı-yukarı hareketle beraber sağa-sola da taşıyorsa bu
vinç 4 hareketli vinç’tir.
Vinç yükü, aşağı yukarı, sağa sola, ileri geri hareket ettirebiliyorsa bu
vinç’e 6 hareketli vinç denir.
AYAKLI KÖPRÜ VİNÇ’LER: (PORTAL)
Bu vinç’ler atölye tabanına atölye boyunca döşenen raylar üzerine
kurulur.
Açık sahalarda, mermer işleme atölyelerinde kullanılmaya çok
elverişlidir.
Genellikle ayaklar tek veya çift profil köprü taşırlar. Yük kaldırma
ünitesi basit bir araba üzerine montelidir.

Yükün yüklenmesi zemindeki operatör ile yapılır. Şekilde ayaklı
köprü vinç görülmektedir.
Açık sahada çalışacak vinç’ler, dikdörtgen veya trapez kesitli beton
üzerine döşenmiş raylar üzerinde hareket ederler.Betonun genişliği en
az 75 Cm’den az olmamalıdır.
Rayların her iki uçlarında tekerlek çapının yarısı yüksekliğinde
hareket tahdit babaları bulunur. Bu babalar vinç’in raydan aşağı
düşmesini önler.

SEYYAR AYAKLI VİNÇLER:
Bu vinç’ler, genellikle tek ray köprulu, küçük kapasiteli, 3-4
ayak tekerlekli, kaldırma, hidrolik veya makara, çıkrık sistemli
olarak imal edilirler. aşağıda bu vinç’lere ait örnek
görülmektedir.

PERGEL VİNÇLER (OKLU)
Pergel vinç’ler, atölye içerisinde bir kolona veya duvara monte
edilerek kullanılırsa da, 360o dönebilenleri atölyenin müsait yerinde de
kullanılır.
Ayrıca açık arazide raylar üzerinde hareket edenlerde vardır.
Yükleme işlemi, ok üzerindeki ray kısmına vinç arabası takılır. Araba
ok boyunca hareket edebilir. Ok sütun çevresinde 180, 270,360 derece
dönebilirler. Aşağıda oklu vinç görülmektedir.

Oklu vinç’lerin kaldırma sistemleri, zincirli caraskal, elektrikli çıkrık sistemli.
Hidrolik silindir ve kablolu redüktör-motor sistemli olarak imal edilmektedir.
MOBİL VİNÇ’LER(SEYYAR)
Kamyon üzerine monte edilmiş vinç’lerdir.
Bu vinç’ler, kamyon üzerinde 360o dönebilirler.
Bomları, kafes kirişli, hidrolik silindir, tambur-halat, teleskopik sistemli
olarak imal edilmektedir.Şekilde mobil vinç görülmektedir.

KULE VİNÇ’LERİ:
Kule gibi yükselebilen bir gövdeye sahip olduğundan kule vinç adını
almıştır.
Çok katlı binaların yapımında ihtiyaç olan malzemeleri, yatay veya düşey
olarak katlara çıkaran, çelik kafes konstrüksiyon vinç’lerdir.
Gövdenin tepesinde yatay olarak çelik konstrüksiyon bir bumu vardır.
Bumun bir tarafında gezer şekilde çaraskal tertibatı, diğer tarafta yük
ağırlığını dengeleyen ağırlıklar bulunur.
Bom kule tepesinde 360o dönebilir. Bu sebeple etrafındaki birkaç binaya
kolaylıkla malzeme taşıyabilir.
Kule vinç’ler kule bomu üzerindeki kulede oturan operatör tarafından
yönetilir. Kule, fiziki şartlara göre operatörü koruyacak özellikte olmalıdır.
Kule vinç’lerinin en büyük özelliği, bina katları yükseldikçe kulenin de
yükselme özelliğine sahip olması.

•Kule yükseldikçe rüzgar tesiri ile sallanır. Doğacak riski önlemek için kule
birkaç yerinden sabit yerlere ankaraj yapılır.
•Kule vinç’lerinin kaldırma kapasitesi, en çok kullanı-
lan modellere göre bom ucunda 1250 kg. Dipte ise
5000 kg. dır
•Yükün bom üzerinde gövdeden uzaklaştıkça max. Yükü gösteren bir levha
bulunmalıdır.
•Vincin en yüksek yerinde bir ışıldak lamba ile paratoner tesisatı bulunmalı.
•Kule vinç’leri güvenlik bakımından 50 km/s hızla
Esen rüzgarlarda kullanılmamalı.

KULE VİNÇLERİNDE GÜVENLİK
 Kule vinçlerinde yüksekte çalışmaya eğilimli, eğitimli
sertifikalı operatörler çalıştırılmalıdır.

LİMAN VE DENİZ VİNÇ’LERİ:
Bu vinçler büyük tonajlı vinç’lerdir.
Liman vinç’leri, limanlardan gemilere yükleme ve boşaltma işlerinde
kullanılır.
Sabit olanlarda vardır ray üzerinde gezer olanlarda vardır.
Bomları, çelik konstrüksiyon tambur-halat sistemli olanlar da vardır, çelik
konstrüksiyon hidrolik sistemli olanlar da vardır. Aşağıdaki şekilde liman
vinçleri görülmektedir.
Deniz vinç’leri, büyük hacimli dubalar üzerine kurulmuş olup, denizde
gemilerden gemilere yük aktarmada ve gemileri kurtarmada kullanılır.

GIRGIR VİNÇ’LER:
Bu vinç’ler, az katlı binaların katlarına malzeme çıkarmada kullanılır.
Malzeme hangi kata çıkarılacaksa o kata bir makara sistemi kurulur.
Vinç’in halat ucu makaradan geçirilir. Halat ucuna taşıma platformu
takılır. Halat tambura sardırılınca yük yukarı çıkar; tambur geri
döndürülünce yük aşağı iner. Şekilde gırgır vinç’ler görülmektedir.
Gırgır vinç’ler, elektrik veya benzin, dizel motorlu çıkrıktan oluşur.

PLATFORMLU VİNÇ’LER:
Bu vinç’ler, genellikle boya badana ve tamir-bakım işlerinde kullanılır.
Bu vinç’lerin platformları 10 mt. kadar yükselebilirler. Yükselme, makaslar
arasına konan hidrolik silindir sistemi ile sağlanır. Şekilde platformlu vinç
görülmektedir

Platformlu kaldırma vinç’lerinin mobil olanları da vardır. Şekil:34 de
görülmektedir. Bu vinç’lerde işçilerin güven içinde çalışma olanakları
diğer diğer platformlu vinç’lere göre daha güvenlidir.
Bakımları da kolay ve ekonomiktir.

TAŞIYICILAR
FORKLİFTLER:
Tanım:
Genellikle düzgün ve geometrik şekildeki ağırlıkları, yükleme,
boşaltma, istifleme işleri ile yakın yerlere taşıma (atölye içinde)
tercihen kullanılan bir iş makinesidir.
Forkliftler, genellikle paletler üzerine yerleştirilmiş ağırlıkları
kolaylıkla yükleme, istifleme işleri için imal edilmişlerdir.
FORKLİFLER ŞU ÜNİTELERDEN OLUŞMUŞTUR.
Güç motoru,
Asansör,
Çatallar,
Çatalları sağa-sola kaydırma tertibatı,
Asansör kızaklarını öne ve geriye yatırma tertibatı,
Direksiyon,
Elektrik ve aydınlatma tesisatı,
Operatör kabini.

FORKLİFT ÇEŞİTLERİ
Forkliftler, görev yapma bakımından birbirlerine benzerler ise
de, kullanma yerlerine göre değişik güç kaynaklı forkliftler
kullanmak zorunda kalınır.
Kapalı alanlarda benzin ve dizel güç kaynaklı forklift kulanılmaz;
zira ortama karbon monoksit salar. Bu da işçileri zehirleme
riskine sokar.
Açık arazide elektrikli forkliftlerin kullanılması sorun yaratır.
Kullanma yerleri dikkate alınarak forkliftler güç kaynaklarına
GÖRE:
 Benzin motorlu forkliftler (açık sahalarda çalıştırılır)
 dizel motorlu forkliftler(açık sahada çalıştırılır)
 Elektrik motorlu forkliftler.(Akülü olup kapalı alanlarda
çalıştırılırlar)

FORKLİFTLERDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
1- ÇALIŞMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE YAPIİMASI
GEREKENLER
 Çalışma sahasındaki yasak ve çalışma kurallarına uyulmalıdır,
 Forklift çalıştırılmadan günlük bakımı yapılmalıdır,
FORKLİFT’İN GÜNLÜK BAKIMI
 Lastiklerin hava basınçları ve jantları kontrol edilmeli,
 Korna, aynalar ve ataşman kontrol düğmeleri kontrol edilmeli,
 Akü şarj durumu ve aydınlatma sistemi kontrol edilmeli,
 Geri gidiş sinyalizasyonu kontrol edilmeli,
 Direksiyon sistemi kontrol edilmsli,
 Asansör, çatallar kızaklar ve zincirler kontrol edilmeli,
 Frenler ve fren lambaları kontrol edilmeli,
 İçten yanmalı motorla çalışan forkliftlerin yağ ve su donanımları
kontrol edilmeli,
 Forkliftlerdeki sağ –sol zincirlerin eşit gerilimleri kontrol edilmeli,
 Lastik diş derinliği (1.6 mm.) kontrol edilmeli,
 Bijon civateları kontrol edilmeli,
 İşten yanmalı motorlu forkliftlerin egzost sistemi kontrol edilmeli,

FORKLİFTİN YAPISI
• Forkliftde operatör kabini bulunmalıdır,
• Kabin, forklift devrildiğinde, ezilmeyecek ve deforma
olmayacak dayanımda olacaktır,
• Forkliftin hareketli ve dönen kısımları korumalı olacaktır,
• Forklift kabini. Forklift devrildiğin de operatör ve yanında
bulunanların zemin ile kabin arasında sıkışmayacak
yapıda olacaktır,
• Forklift lastiklerinin diş derinliği 1.6 mm. Ye düşünce
lastikler değişecektir,
• Forkliftin üst önünde ışıldayan bir lamba bulunmalıdır,
• Forklift geri giderken bir uyarı sesi verecek sisteme sahip
olmalıdır,
• Forkliftin arka tarafında max. Yükü dengeleyecek
ağırlığa sahip olacaktır,

FORKLİFTLERDE MOTOR
ÇALIŞTIRILINCA YAPILMASI
GEREKENLER
• Forklift operatörü koltuğu kendine göre ayarlamalıdır,
• Debreyajlı forkliftlerde, motoru çalıştırmadan önce, tüm
kumanda düğmeleri ve levyeleri O noktasına getirilmeli,
• Motor çalıştırıldıktan sonra debreyaJ, yön levyeleri ve düşük-
yüksek hız devreleri kontrol edilmeli,
• Forkliftin tüm göstergelerinin kontrolü yapılmalı,
• Motor çalışırken sesi dinlenmeli, anormal bir ses
duyulduğunda, (ana yatak, kol yatağı vuruntusu vb.) motor
durdurularak ilgililere haber verilmelidir.

FORKLİFT İLE TAŞIMA İŞLERİNDE DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR
• İşi olmayan araçların forklift taşıma yoluna girmelerine izin verilmemeli,
• Kamuya ait yollarda çalışırken yayaların ve araçların geçişleri için, bariyerler
konmalı, trafiği düzenleyecek bir kişi görevlendirilmeli,
• Gece çalışmalarında iş yerinin aydınlatılmasına önem verilmeli,
• Yük taşınırken forkliftinn hızı yolun durumuna göre ayarlanmalı,
• Kasisli yollarda düşük hızla gidilmeli,
• Forkliftlere yükleme:
1- Yüklerin ağırlık merkezi çatal boyunun 2/3’nün içine gelecek şekilde yüklenecek,
2- yükün arka yüzeyi çatalların ön yüzeyine yaslanmalıdır,
3- yükün ağırlık merkezi, her iki çatalın ortasına gelmelidir,
4- Forkliftin max. Taşıma kapasitesini geçmeyecek kadar yükleme yapılmalıdır,
5- yüklemeye başlamadan önce, yükün şekline göre çatallar ayarlanmalıdır,
• Yükler taşınırken, yük yerden 10-15 Cm. yukarda, asansör arkaya yatmış
şekilde taşınmalıdır,
• Forklift ile taşımalarda, birdenbire kalkışlar, ani ve sert frenleme, 90 derece
keskin dönüşler yapılmamalıdır,
• Dar yerlerde çalışırken, operatör ve yanındakiler, bacaklarını ve başlarını
kabinden dışarı çıkarmayacaklar,

• Dar yerlerde çalışırken, operatör ve
yanındakiler, yan ve üst boşluklara dikkat
edecekler; gerekirse dar yollarda işaretçi
kullanacaklar,
• Yüklü olarak yokuş aşağı taşımalarda, forklift
yükü geri geri taşıyacaktır,
• Boru,direk vb. yük taşımalarda, yükün
kaymaması ve düşmemesi için yük çatallara
bağlanmalı, veya asansöre boru taşıma
ataşmanı takılmalıdır,

TRANSPALETLER:
•Trasnspaletler, ağır olmayan yükleri atölye veya marketlerde taşıma
işlerinde kullanılır
•Genellikle 3-4 tekerlekli olarak imal edilirler.
•Taşıma gücü, insan gücü ile yapılabilenleri olduğu gibi, elektrik gücü ile
çalışanları vardır.
•Transpaletler, çatallarını, paletlerin altına sokularak yükü hidrolik olarak
10 cm. Kaldırılarak taşınırlar. Şekilde insan gücü ile taşınan transpalet
görülmektedir.

KONVEYÖR VE ELEVATÖRLER:
TANIM: Genellikle taneli ve çeşitli malzemeleri, zemin üzerinde veya belirli
yüksekliklere sürekli ve kapalı devre olarak taşıyan makinelerdir.
Bantlı olanlara konveyör denir,
Kovalı olanlara da elevatör denir,
Konveyörler: Dikdörtgen kesitli şasenin bir tarafına motorlu olarak uzun kasnak,
diğer tarafına da avara kasnak yerleştirilmiştir. Bu iki kasnak arasına da taşıyıcı
rulolar yerleştirilmiştir. Tahrik kasnak ile avara kasnak üzerine bant geçirilmiştir
Motor çalıştırılınca,tahrik kasnağı bandı hareket ettirir.
Bant, iki silindir arasında ve taşıyıcı rulolar üzerinde dönmeye devam eder.
Bant üzerine yüklenen malzeme avara kasnağın üzerinden altındaki yere dökülür.
Şekilde konveyör görülmektedir.

KONVEYÖRLERDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
 Konveyörlerin yanlarında en az 60 cm. boşluk bulunmalıdır.
 Yanabilen bantlı konveyörlerin yol boyunca taşıcılarının ve
motorlarının
bulunduğu yerlerde yedek yangın söndürme cihazları bulunacaktır.
 Konveyörü herhangi bir noktada durdurmak için bir durdurma sistemi
bulunmalıdır.
 Konveyör çalışmaları bir gözetimci tarafından yapılmalıdır.
 Konveyörün dönen ve hareketli kısımları koruma altına alınmalıdır.
 Konveyör çalışırken bakım ve onarım yapılmamalıdır
 Konveyörlerin eğimi üzerindeki malzemenin akmayacağı eğimde
olmalıdır.
 Konveyör taşıyıcı makaraları ve ana kasnak yatakları sık sık
yağlanmalıdır.
 Konveyör bant birleşme yeri çalışmaya başlamadan önce kontrol
edilmelidir
 Konveyör bandının hızı yükün durumuna göre ayarlanmalıdır.
 Konveyörün peryodik bakımı imalatçının verdiği bakım cetveline göre
yapılmalıdır.

ELEVATÖRLER
Bazı taneli malzemelerin meyilli veya dik bir yere sürekli taşınması
gerektiğinde, aşağıda görülen elevatörlerden birisi kullanılır.
Çalışma sistemi aşağı yukarı konveyörler gibidir.
Tırnaklı olanlarda paketler taşınır;kovalı olanlarda kıvamlı malzemeler taşınır.
Konveyör ve elevatörlerin kullanma yerleri:
Yapı malzemesi taşınmasında,
Kimya endüstrisinde,
Besin endüstrisinde,
Sunta ve MDF Endüstrisinde,
Hububat silolarında kullanılırlar.
Konveyör ve elevatörler ile malzemeler. 60 mt. Yüksekliğe, 150 m3 /saat
kapasitede malzeme kapalı devre olarak taşınabilmektedir.

KALDIRMA VE TAŞIMA ARAÇLARINDA BAKIM VE
ONARIM
TANIM:
Kaldırma ve taşıma araçlarının temizlik, yağlama, ayar, muayene
deneyler ve testler olarak yapılan işlere bakım denir.
Bakım yapılmasının amacı: kaldırma ve taşıma araçlarının
performanslarını yükseltmek, güvenliğini sağlamak, meydana
gelebilecek arızaları asgariye indirmek, işletme masraflarını en alt
düzeye çekmek, imalatı sekteye uğratmadan ekonomi sağlamaktır.
Tüm bu gerekler, kaldırma ve taşıma araçlarının zamanında yapılan
peryodik bakımları sayesinde gerçekleşir.
Yapılan peryodik bakımlar sayesinde, tamire olan ihtiyaç bir
dereceye kadar azaltılabilir.

KALDIRMA VE TAŞIMA MAKİNELERİNDE GÜVENLİĞİ ARTIRMAK İÇİN
UYGULANMASI GEREKEN FAKTÖRLER:
Koruyucu peryodik bakımın zamanında yapılması,
Peryodik bakımların, bilgili ve ehliyetli kişiler tarafından doğru ve
tam yapılması,
Problem yaratan elemanlar; daha güvenli, sorumluluk sahibi
elemanlar ile değiştirilmesi,
Rapor edilen hususların yetkililerce dikkate alınarak gerekli
değişiklik istemlerinin yerine getirilmesi,
Koruyucu bakımın en önemli unsuru olan muayene ve servis, daima
göz önünde tutulmalıdır.

MUAYENE
Kaldırma ve taşıma araçlarının muayenesi, bu makinelerin
güvenirliliğinin artması ile doğrudan ilgilidir.
Muayenede tespit edilen arızalı parçaların değiştirilmesi, ileride
olası arızaların meydana gelmesini önler.
Muayene, yakın gelecekte hangi parçaların değiştirilmesi
gerektiğini tespit etmemize yarar.
Muayeneler, arıza ve tamir esnasındaki zaman kayıpları,
muayene için sarf edilen zaman kayıplarından daha az olacağından
muayene için sarf edilen zaman tercih edilir.
Operatörler ve bakım elemanları, meydana gelen arızalardan
dolayı, işçilik ve malzeme tutarları yüksek olduğundan, koruyucu
bakım tutarlarını minimum düzeyde tutarak peryodik bakımlar
aksatılmamalıdır.

SERVİS
Servis, kaldırma ve taşıma araçlarının peryodik bakımını, arızaların
giderilmesini ve onarımını yapan, tecrübeli ve yetişmiş bir ekip ile atölyesi
akla gelir.
Rutin bir temizleme, yağlama, teknik değerlere göre ayarlama, aşınmayı
önlediği gibi arızalanmayı da önler. Ancak burada, operatörlerin kullanma
deneyimlerini, imalatçı firmanın tavsiyeleri de dikkate alınmalıdır.
Tüm bu bilgilerin yerine getirilmesi, arızaların meydana gelmeyeceği
anlamı taşımaması gerekir.
Makinelerde yine de arızalar meydana gelecektir. Alınan tüm bakım
önlemleri, arızaların meydana gelmesini geciktirecektir.
Sürekli yağ içerisinde dönen dişli gruplarının,(redüktör dişlileri, vites
kutuları ve difiransiyel vb.) Yağ seviyeleri sık sık kontrol edilmeli, eksikleri
tamamlanmalı, yağ değişme zamanı gelince değiştirilmelidir.
Açıkta birbirine sürtünerek çalışan parçalar arasında daima bir yağ film
tabakası olması için sık sık yağlanmalıdırlar,
Açıkta çalışan kremayer dişli ile çalışan pinyon dişli yağsız
bırakılmamalıdır,
Açıkta çalışan elemanlar, paslanmaya karşı koruyucu yağ ile
yağlanmalıdır,

VİNÇ’LERDE BAKIM
Kaldırma ve taşıma araçlarının en önemlisi vinç’lerdir.
Bunların en önemlisi de arabalı köprülü vinçlerdir.
Köprülü vinç’lerin muayene ve bakımını iyi bilen bakım elemanları,
diğer vinç’lerin bakım ve onarımını da rahatlıkla yapabilirler.
Vinçlerin bakımına başlamadan önce, bir bakım planı hazırlanmalıdır.
Bu planda, bakım hedefleri tespit edilerek bakım yöntemleri
düzenlenmelidir.

KORUYUCU BAKIM YÖNTEMLERİ
 Koruyucu ve planlı bakım: Vinç donanımının ve elemanlarının
düzenli çalışmalarını, yeterli ve uygun bir şekilde sürdürmesi için
düzenlen bakımdır.
 Arızadan kaynaklanan bakım: Donanımın ve elamanlarının yeniden
çalışma koşullarına dönmesini sağlayan bakım.
Değiştirme: Donanım elemanları aşındığında ve daha fazla güvenli
çalışma vasfını yitirdiğinde uygulanan bakım.
Dinamik bakım: Donanım elemanlarının uzaktan izlenmesi ve
bilgilerin bilgisayar tarafından sürekli değerlendirildiği bakım.

PERYODİK BAKIMDA KONTROL EDİLMESİ
GEREKEN YERLER VE İŞLEMLER
Kancaların kontrolü: Vinçlerin en kritik elemanları olan kancalar sıkça
kontrol edilmeli imalatçının verdiği bakım cetveline ilaveten aşağıdaki
hususlar yerine getirilmeli.
Kanca yüzeyinde meydana gelmiş çatlaklar, ve orijinal kesitin % 10’u
kadar aşınmış kancalar değiştirilmelidir.
Tarafsız eksenden 10o sapan eğilmeler veya deforme olan kancalar
Emniyet mandalı olmayan kancalar değiştirilmeli,
Kanca ağzı, genişliğinin %15’i kadar açılan veya aşınan kancalar
değiştirilmeli.
Emniyet mandallı kancalarda, kanca ağzı ile mandal arası mesafesi, %8
kadar aşınmış ise kanca değiştirilmeli.
Emniyet mandalı deforme olmuş veya aşınmış olan kanca değişmel.

HALATLARIN KONTROLU
Vinç’lerde kontrol, kancalardan sonra halatların kontrolü gelir. Zira
yükü taşıyan kancalardan sonra halatlardır.
Aşınma, yorulma, korozyon, bükülme ve yanlış halat bağlantılar
halat ömrünün azalmasına etki eder.
HALAT ÖMRÜNE TESİR EDEN ETKENLER
İşletme şartları,
Halat eğilmesi ve bükülmesi,
Tel kopma mukavemeti, yükleme,halatın maximum taşıma
dayanımını aştığında, kesitte tel kopmaları görülünce, halat çapı
kalınlaştırılmalıdır.
 Halat kablolarının sarım hatvesi ve malzemesi, telin yüzey
basıncını etkileyeceğinden, halatın ömrünü etkiler,
Halatların yağlanmaması halat ömrünü etkiler,
Korozyon, halatları ömrünü kısaltır; korozyonu önlemek için
halatlar çinko ile kaplanır.
Halat çapı büyüdükçe halat ömrü de artar

HALATLARIN SERVİSTEN ALINMA SEBEPLERİ
Halat fazla korozyona uğramış ve paslanmış ise servisten alınmalıdır,
Halat yaprak gibi açılmışsa,
Halat ezilmişse,
Halat aşınmışsa,
Halat çapında değişiklik olmuş ise değiştirilmelidir. Şekil:41 de halat
çapı değişmesi, tablo:5, de ise tel kopma miktarına göre, halatın
servisten alınması belirtilmektedir.
HALAT ÇAPINDA AZALMA
1- Çapları 19 mm. Ye kadar olanlarda 1mm. İncelme varsa,
2- Çapları 22-28 mm. Arasında olanlarda 1.5 mm. İncelme varsa,
 3- Çapları 32-38 mm. Arasında olanlarda 2 mm. İncelme varsa bu halatlar değişir.
Halat kablolarının bir hatvesinde 3 veya daha fazla, kablo kesidinde de 6 veya daha
•fazla tel kopmuş ise bu halat değişmelidir.

Yük altında çalışan halatlarda, halatı meydana getiren kordonlardaki teller
birbiri üzerinde sürtünürler.
Kordonlar da birbiri üzerinde sürtünürler,
Kordon grupları da kendi aralarında sürtünürler,
Kordonlar ile öz arasında da sürtünme olur.
İşte bu sürtünmeler halat tellerinin aşınmasın, halatın zayıflamasına sebep
olur.
Sürtünmeden dolayı aşınmaları asgari düzeye indirmek için halatlar,
mevsime. Çalışma şartlarına ve korozyonu da önlemek için zaman zaman
yağlanmalıdır.
Yük en aşağı indiğinde halat en az tanbur üzerine 2
sarım kalmalıdır.
YAĞLANMAYAN HALATLARDA MEYDANA GELEN SORUNLAR
Malzeme kaybına sebep olan korozyon ve kabuk teşekkülü
Tellerin aşırı korozyondan gevşemesi ve dayanımının azalması,
Halatın tamburlara sürtünmesinden dolayı halatın dış kordon
tellerinin aşınmasının artması
Halat eğilmesi, bükülüp burulmasından dolayı tellerin ve
kordonların birbiri ile sürtünmesinden oluşan halat iç hat tellerinin
aşınması,

HALAT LARIN DEĞİŞTİRİLME ZAMANI
 6 Bükümlü çelik halatların 50 Cm.sinde veya özel çelik
halatların 100 Cm.sindeki kırıktel %sine göre,
dayanımları aşağıya çıkarılmıştır.
 7 telli halatlarda . …………………………% 12
 19 telli halatlarda ……………………….% 20
 31-61 telli halatlarda …………………. % 25
 Seal özel çelik halatlarda ………………. % 12
 Üçgen bükümlü özel çelik halatlarda .% 15
 Nuflese (dönmeyen)çelik halatlarda..% 20
veya:
Çalışan halatın 1 hatve boyunda 6 veya daha çok tel
kopmuş ise bu halat değiştirilmelidir.

HALAT YAĞLARI
Vinç halatlarında kullanılan yağlar, asitsiz ve yapışkan yağlarla
yağlanmalıdır.
Halatların yağlanmasında kullanılmış karter (yanmış motor) yağı
asla kullanılmamalıdır. Zira bu yağlar içersinde halatı aşındırıcı
parçacıklar ve asit bulunur.
Halat yağlarında molibden sülfür gibi katı maddeler bulunmamalıdır.
Halat özüne tesir edecek ve halat özü yağlarının değiştirilmesinde
kolloit grafitli ince sıvı yağlar tercih edilmelidir.
KULLANILAN HALAT YAĞLARI
 GARGOYLE VİSKOLİTE nr:5
Shell gres f 12
Gazolin sinit 1
Brilube 40 (kaymayı önleyici)

YAĞLAMANIN YAPILMASI
Etkili yağlama, halat telleri ile yağ filimi arasında yabancı madde
olmaması gerekir.
Yağlanacak halatların yüzeyleri önce iyice yabancı maddelerden
iyice temizlenmelidir.
Halat temizlendikten sonra viskositesi düşük ılık bir yağ ile
yıkanmalıdır. Bu yıkama halat içerisine yağın sızmasını sağlar.
YAĞLAMA YÖNTEMLERİ
HAFİF YAĞLAR:
Hafif yağlar fırça ile sürülmeli,
Halatın bir yağ banyosundan geçirilmek suretiyle,
Kısa halatlar için spreyle püskürtme
Yağın, halatın içerisine geçmesini sağlamak amacı ile halatın tambura
sarılırken tambur üzerinde yağlanması,

ORTA VE AĞIR YAĞLAR:
Yağlar hafifçe ısıtılarak fırça ile sürülmek suretiyle,
Yağlı deri eldivenden halat geçirilerek,
Hava basınçlı püskürtme usulü ile; (bu durumda kuru hava kullanılır).
TANBUR VE REDÜKTÖRLERİN BAKIMI
Vinçlerde yükü; kanca, halat, tambur ve tambura hareket
ileten redüktör taşır.
Yükü kaldırmak için yük kaldırma motoru çalıştığında,
redüktör de halat tamburunu döndürür. Halatı üzerine
saran tambur yükü kaldırmaya başlar.
Kaldırma ünitelerini üzerinde taşıyan arabanın hareketi ise,
yine redüktör motorunun çalışması ile redüktörden dönüş
hareketi alan pinyon dişlisi sağlar.

Köprünün hareketini atölye boyunca sağlayan köprüde bulunan
motor ve redüktörünün çalışması ile sağlanır.
Atölye boyunca ray kenarına döşenmiş krmayer dişlisini kavramış
olan ve hareketini redüktörden alan pinyon dişlisinin dönmesi ile
köprü hareket eder.
Raylı köprü vinçlerde yükün kaldırılması, arabanın ve köprünün
hareketi redüktörlü motorlar ile sağlanmaktadır.
Vinç hareketlerinin güvenli ve verimli çalışmalarını sağlamak için
vinç redüktörleri daima bakımlı olmalıdır. Bu sebeple aşağıdaki
hususların yerine getirilmesi gerekir.
Redüktörler, içerisi yağ doldurulmuş, devir düşürücü dişli
kutularıdır.
Vinç’ler için geliştirilmiş redüktörler fren tertibatına sahiptirler.

Redüktörler, monte edileceği yerde, devriye alınmadan önce dönen
kısımların tehlike yaratmayacak şekilde muhafaza altına alınmalıdır.
Elektrik motorun bağlantısı yapılırken, şasi ve faz bağlantı kabloları
ve topraklama dirençleri kontrol edilmeli,
Redüktör montajının yapıldığı yer düz ve temiz olmalıdır,
Montaj, redüktörlerin bağlantı yerlerinden yapılmalı,
Redüktör mili ile tahrik edilecek ünite arasında kablin
kullanılacaksa, millerin ayni eksende olmasına dikkat edilmelidir,
Redüktörün bağlantı noktalarından biri herhangi bir sebeple
kurtulması halinde, redüktörün düşerek çevreye zarar vermemesi için
gerekli koruyucu tedbirler alınmalıdır,
Motor- redüktör montajı yapılırken, motor hava dolaşımını sağlayan
motor pervanesinin önü kapatılmamalıdır,

Açıkta çalışan redüktör motorlarında(arazi vinç’lerinde)hava şartlarından
etkilenmemeleri için muhafaza altına alınmalı,
Redüktörlerde kullanılacak yağın vizkositesi, güç, devir, ortam sıcaklığı dikkate
alınarak seçilmelidir,
Redüktörler de standart olarak kullanılan yağ, sp energol, gr-x p 320 dir,
Rediktörlerdeki yağ değişimi, mineral yağlar 10.000 saatte bir değiştirilir,
Redüktörlerin keçeleri ve kapak contaları yağ kaçırıyor mu kontrol edilmeli. Yağ
sızdıran keçe ve conta değiştirilmeli,
Redüktör yağ seviyeleri. Her üç ayda bir kontrol edilmeli, açık redüktörler ise
ayda bir kontrol edilmeli, açık dişliler greslenmelidir.
Senede bir defa dişlilerin röntgenlerinin çekilmesi uygun olur. Aşağıda çeşitli
redüktörler görülmektedir.

ELEKTRİK MOTORLARI
Elektrik motorları, elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren
makinelerdir.
Tüm vinçlerde, kaldırma, döndürme ve hareketleri elektrik motorları
sağlar. Bu motorların bakımları vinç’lerde meydana gelecek riskler için
önem arz eder.
Vinç’lerde doğru akım motorları ile alternatif akım motorları olarak iki
çeşit motorlar kullanılır,
Alternatif akım motorlar da monofaze ve trifaze olarak ikiye ayrılır.

MONOFAZE MOTORLAR:
Genellikle küçük güçlü vinç’lerde kullanılır. Bu motorların gücü 0.25 kw ile
2 kw arasında değişir.
Monofaze motorların statörlerinde ana sargı ve yardımcı sargı olmak
üzere iki sargı bulunur.
Motor normal devrini alınca yardımcı sargı, santrifüj bir anahtar yardımı
ile devreden çıkar. Ana sargı göreve devam eder.
TRİFAZE MOTORLAR:
Üç fazlı alternatif akımla çalışırlar. Bu motorların statörlerinde her faz için
ayrı ayrı olmak üzere 3 bağımsız sargı bulunur. Bu sargılar yıldız ve üçgen
olmak üzere iki şekilde bağlanır.
Güçlü vinçlerde üç fazlı motorlar kullanılır. Tablo:6 da sargı uçlarının
bağlantı harfleri, şekil:43 de ise bir motor kesiti görülmektedir.
Giriş çıkış
Birinci faza ait bobin u x
İkinci faza ait bobin v y
Üçüncü faza ait bobin w z

MOTORLARIN BAKIMI
Motor sistemden sökülerek temizlenir,
Motor demonte edilir ve tüm parçalar temizlenir,
Statör üzerin basınçlı hava tutarak tozlardan temizlenir.
Klemenslere hava tutularak temizlenir.
Fazların ve bobin giriş-çıkış kablo başları kontrol edilir, sıkılır ve
lehimlenir.
Motor bilyeleri kontrol edilir aşınmış olanlar değiştirilir; yağlanarak
yerine takılır.
Statör içi temizlenir, paslanma ve karıncalanma varsa zımparalanır.
Basınçlı hava tutularak temizlenir. Motorun montajı yapılır.

KRAMAYER VE PİNYON DİŞLİLERİNİN BAKIMI
Köprülü vinç’lerde, köprünün, arabanın hareketleri ile mobil
vinç’lerde kabinin dönmesi, kremayer dişli ve üzerindeki pinyon
dişlisi ile sağlanır.
Köprü ve mobil vinçlerde, yürüme ve dönü hareketlerde dişlilerin
sessis çalışmaları istenir ki bu da bakımla ilgilidir. Kremayer ve
pinyon dişlisinin sessiz ve güvenli çalışmaları için aşağıdaki
hususların yerine getirilmesi gerekir.
Kremayer ve pinyon dişlilerin çok temiz ve bağlantı civatalarının
sıkılmış olması gerekir.
Kremayer ile pinyon arası çalışma boşluğu 3 ayda bir
ayarlanmalıdır.

Her iki dişli üzerinde sağlam bir film tabakası bulunmalı.
Pinyon dişli mili yatağı kontrol edilmeli, boşluk meydana gelmiş ise
yatak değiştirilmeli.
Aşağıda şekilde pınyon ve kremayer (çubuk dişlisi) dişli grubu
görülmektedir.

TEKERLEK VE RAYLARIN KONTROL VE BAKIMI
•Raylar üzerinde yükü taşıyan tekerlekler genellikle çelik döküm
veya küresel döküm olarak imal edilirler.
Normalde vinç tekerlekleri, iki alınları da flanşlı yapılır.
Tekerlek yuvarlanma yüzeyi, silindirik olduğu gibi konik olarak da
imal edilmektedir.
VİNÇ YÜRÜYÜŞ YOLLARININ KONTROLU VE RAYLARDAKİ SAPMA DEĞERLERİ
Vinç köprü yolu sağ-sol raylardaki yükseklik ve
Açıklık sapmaları vinç’in ömrü ve verimini olumsuz
Etkiler. Şekil:45 de üstten askılı köprü vinçte,
Şekil:46 da ise alttan askılı vinçte, yürüyüş yolu yükseklik farkı
görülmektedir.
• şekil,:45

Şekil:46 alttan askılı köprü vinç rayları
S= 15 mt. İçin yükseklik farkı = 3+0.25 mm.
Köprü yürüme yolunun iki ray yükseklik
tolerans farkı farkı aşağıdaki eşitlikle de
hesaplanabilir.
Ah=0.001xs ah=yükseklik farkı
0.001=katsayı
ARABA YOLU RAYLAR ARASI
AÇIKLIĞI SAPMASI
Araba yolu açıklığı sapmaları şekil:47 de
görüldüğü gibi l genişliği + - 3mm. yi
geçmemelidir.

KÖPRÜ VE ARABA YOLU RAYLARININ
BOYUNDAKİ KAMBURLAŞMA KONTROLÜ:
 Şekil:49 da rayların teorik eksenine göre
kamburlaşma sapması anlaşılabilmesi için
abartılı olarak çizilmiştir. Raylarda 2 mt.
uzunluk aralığında kamburlaşma, maximum 1
mm. yi geçmemelidir.
Bu ifade rayların boyuna birleşme yeri için de
geçerlidir.
Ayrıca, rayların ek yerlerinde keskin kenarlı
yükseklikler olmamalı ve raylar aynı eksen
üzerinde birleştirilmelidir.
ARABA YOLU RAYLARININ YÜKSEKLİK
SAPMALARI
Vinç kaldırma sistemini, üzerinde
taşıyan araba yolu raylarındaki yükseklik
farkı şekil:50 de belirtilmiştir. Yürüyüş
rayları arasında yükseklik farkı maximum
10 mm. yi geçmemek üzere, anma ölçüsü
L nin %15 şinini de geçmemelidir.

ARABA YOLU DÜZLEMLİK
SAPMASI
Araba rayları yerleşimi, rayların
yuvarlanma yüzeyleri, yatay olmalı
ve dayanma yüzeyindeki
maximum düzlemsellik kusuru, L
açıklığının 3mt. Den küçük olması
durumunda + - 3 mm. Araba L
açıklığının % + - 0.1’ ini
geçmemelidir. Şekil:51
TEKERLELERİN EKSENEL
EĞİLİMİ
Rayların yuvarlanma
yüzey yatay ise, yüksüz
tekerlek eğimleri (sağa-sola
yatma) + 0.2 , - 0.O5 arasında
olmalıdır. Şekil:52.

TEKERLEK VE RAYLARIN BAKIMI
Arabalı köprü vinç’lerde yürüyüş takımı olan
raylar
ve tekerler bakımlı olursa taşıma da o kadar
rahat olur.
Rayların ve tekerlerin üç ayda bir bakımları
yapılmalı.
Rayların üç ayda bir kamburluk , düzlemlik ve
yüseklik sapma kontrolları yapılmalıdır.
Raylar üzerine yapışmış sert malzemeler
temizlenmeli.
Şekil:53 deki tekerlek ve ray kesitinde görülen
tekerlek flanşlarının kırık olup olmadığı kontrol
edilmelidir. Şekil:53
Tekerlek yatakları gresörlükleri kotrol edilerek gresörlüklerine gres
basılmalı.
Tekerleklerde, raylarda, ezilme, çatlama, çapaklanma olup olmadığı
kontrolu yapılmalı.
Köprü başları kirişleri, redüktör bağlantıları kontrol edilmeli.
Tekerlek çap ölçüleri kontrol edilmeli; çaplar farklı ise eşitlenmelidir.
Tekerlek rulmanları kontrol edilmeli;bozuk olanlar değiştirilmeli.
Tekerlek millerinde eğilme varsa düzeltilmelidir.
Tekerlek ayar pulları ve kilitleme pimleri kontrol edilmelidir.

Tüm yürüyüş motor ve redüktörler kontrol edilerek gevşemiş civatalar sıkılmalı,
redüktör yağları kontrol edilmeli.
Boşluğu ayarlanmalıdır.
Rayların uçlarındaki durdurma tamponları kontrol edilerek, yerin oynayanlar
sabitlenmelidir.
Fren baskı yayları kontrol edilerek, esnekliğini kaybeden yaylar değiştirilmeli.
Aşınmış balatalar değiştirilmeli, fren ayar civatalar kontrol edilmeli.
Vinç’lerin tüm bağlantı civataları kontrol edilerek gevşek olanlar sıkılmalıdır.
VİNÇ’LERDE ELEKTRİK DONANIMI BAKIM VE ONARIMI
Vinç’lerde kullanılan elektrik malzemeleri:
Vinç’lerde standartlara uygun en kaliteli ve güvenli
elektrik malzemeleri kullanılmalıdır.
Bu malzemeleri inceliyelim.
 Ampermetreler: devreden geçen akımı ölçer;devreye
seri olarak bağlanır.
Devre kesicileri: ayarlanabilir, aşırı akım kesicilerdir.
vinç’lerde kullanılan exe ve exd elektrik motorları ile
tesisatı korurlar.
Devre kesicide bulunan aksesuarlar:
1. Ampermetre
3. Uzaktan koruma şalteri

MOTOR KORUMA ŞALTERİ:
 Motora gelen fazlardan birinin akımı herhangi bir sebepten dolayı
kesildiğinde, Fazlardan birinde voltaj düşmesi olduğunda, motoru
yanmadan koruyan ünitedir.
Motor koruma şalteri, 25 amperden 63 ampere kadat exe ve exd
motorları için kullanılır. Ayarlanabilir termal akım kesicidir. Akım
kesme karakteristiği hızlı elektromanyetik kesicidir. ŞEKİL:55
AKSESUARLARI:
1. Ampermetre
3. Uzaktan kumanda şalteri
BARA SİSTEMLERİ
•Bara, ayni cins gerilimleri toplanıp sabit voltaj ile, alıcılara dağıtan bir ünitedir. Bara’dan
ayni gerilimi alan elektrik motorları, ayni sabit devirle dönerler.
BARALAR:
1.Tek bara sistemi
2.Çift bara sistemi
3.Transfer bara sistemi
4.Uç bara sistemi
5.Kaya bara sistemi
olarak 5 çeşit bara
sistemi vardır. Şekil: 56 İzoleli bara Şekil: 57 Korniş tipi bara

Resimde görülen baralar vasıtası ile vinç araba motorları köprü yürütme motorları ile diğer
motorlar, elektrik enerjisini baralar yardımı ile alırlar.
 Baralar hareketin olduğu hat boyunca döşendiğinden bu döşemelerin sabit bağlantıları
elektrik kaçaklarını önlemek İçin izole elemanları ile donatılmışlardır
 Elektrik motorları terminalleri hareket halinde dahi baralara temas ederek çalışırlar.
BARALARIN BAKIMI
Bara’lar döşendiği hat boyunca kontrol edilmeli.
Bara’ların kömür ve fırçaları kontrol edilerek, Aşınmış olanlar
Pabuç bağlantıları kontrol edilerek, gevşemiş olan vida ve
civatalar sıkılmalı.
İzolatörler kontrol edilerek, çatlamış olanlar değiştirilmelidir.
VİNÇLERDE ELEKTRİK GÜVENLİK SİSTEMİ
•Köprülü gezer vinç’lerde, köprü ve arabanın gezme güzergahı boyunca akım beslenmesi,
Genellikle 3 faz 380 v. Alternatif akımla beslenir.
BESLEME:
1. Açık bara sistemi ile,
2. Tel veya ray üzerinde hareketli bara sistemi ile,
3. Portal vinç’lerde, kablo tambur bara sistemi ile,
4. PVC muhafazalı kapalı bara sistemi ile.

BARA’LARDA BAKIM VE GÜVENLİK
Bara’lar 380 v. Özel hallerde 500 v. Trifaze akın ile çalıştığından, elektrik
çarpmalarına karşı önlemler alınmalıdır. Zira köprülü vinç’lerin her tarafı metaldir.
BU BAKIMDAN AŞAĞIDAKİ HUSULARA DİKKAT EDİLMELİDİR.
Açık bara sisteminin kullanılması halinde, normlarda belirtilen emniyet
mesafelerine yüksek gerilimin olduğunu belirten levhalar konmalıdır.
Tel veya ray üzerinde hareketli kablo ile beslenen bara sistemlerinde,
kabloları taşıyan makaralar bir öncü araba ile hareket ettirilerek, iş
güvenliği bakımından, makaralar birbirine kablonun dışında urgan ile
bağlanmalıdır
PVC muhafazalı bara, modern bir sistem olup, iş güvenliği bakımından
son derece güvenlidir.
Bütün güzergah boyu akım besleme baraları, sigorta ve kilitlenebilir
şalter ile şebekeye irtibatlanmalıdır.

Elektrik enerjisi ile çalışan tüm motorlar, frenler, panolar,
dirençler, frekans konverterleri topraklanmalıdır.
Kumanda butonları, ergonomik yapıya yapıya sahip olmalı; tek
elle kumanda edilmeli.
Tek veya iki katlı köprü üzerindeki panoya giren enerji, bir şalter
ile kontrol edilmeli, şalterin kapalı olması halinde, pano içerisinde
akım bulunan klemensler ve şalter uçları plastik koruyucular ile
kapatılmalı ve üzerlerine ikaz işaretleri konmalıdır.
Şebeke veya güzergah boyunca fazlardan birinin eksikliğini
gösteren faz koruma sistemi veya roleleri kullanılmalıdır.
Kumanda elektriği izoleli trafodan elde edilmeli 42 V ile çalışmalı,
eklemeli hareket butonlarının yanında acil stop butonu bulunmalı.
Hareket butonu ve levyeler bırakılınca hareket duracak nitelikte
olmalıdır.(Basıldığında, basılı kalmalı)
Acil butonuna basıldığında, basılı kalmalı, tüm akımı kesme
gücünde bir kontaktöre kumanda etmelidir.
Gerekli hallerde, acil buton üzerine sesli veya ışıklı lambalar
konmalıdır.

VİNÇ OPERATÖRLERİNİN SORUMLU OLDUĞU HUSUSLAR
 Vinç operatörleri, kullandıkları vinçlerde aşağıya çıkarılan hususlardan
sorumlu tutulmalıdırlar.
1. Operatör için güvenlik, en önemli konudur. Çalışacağı alanın
güvenliğini sağlamadan çalışmaya başlamamalıdır.
2. Makinesinin göstergelerini ve camlarını temiz tutmalıdır.
3. Çalışmaya başlamadan önce takımlarını temiz olarak yerine
yerleştirmelidir.
4. Operatör, makinesine ait yük kaldırma talimatını okuyup öğrenmelidir.
5. Kaldıracağı yükü, kaldırmadan önce, yük ve mesafe cetvelindeki
değerleri öğrenmelidir.
6. Gözü az gören, kulakları zayıf duyan, sağlığı yerinde olmayan, alkol ve
uyarıcı kullanan operatörler vinç kullanmamalıdır.

7. Operatörler, çalışacağı çevresini uyarıcı levha ve bariyerlerle korumaya
almalıdır.
8. Operatör çalışmaya başlamadan önce, kancaları, halatları, sapanları, kasnak
ve frenleri, otomatik durdurularak kontrol etmelidir.
9. Vinç operatörü, vinç’in maximum kaldıracağı yükü iyi öğrenmeli; vinç’in
kaldırma kapasitesinden fazla olan yükleri kaldırmamalıdır.
10. Operatör, vinci çalıştırmadan önce, tüm kumandaları, frenleri test etmelidir.
11. Operatör çalışmaya başlamadan önce, işaretçisi ile anlaşmalıdır. Vinç
çalışma alanı içerisindeki personel alandan çıkarmalıdır.
12. Vinç çalışırken, yük üzerine kimseyi çıkarmamalı, kancasına asılmalarına
müsaade etmemelidir.
13. Mobil vinçler, açık sahada alışırken, yüksek gerilim hatları yanında çalışmak
mecburiyetinde iseler, gerilim hattına en az 3.5 mt. den az yaklaşmamalıdırlar.
14. Vinç istenilen sınır değerlerinde görev yapmıyorsa, vinç’i durdurup ilgililere
haber verilmelidir.
15. Vinç çalışırken hiçbir yağlama yapılmamalıdır.

VİNÇ’LERDE PERYODİK BAKIM
Peryodik bakımlar, vinçlerin hem ömrünü uzatır; hem de ileri de büyük arızaların
meydana gelmesini önler. Ayrıca büyük masrafları önleyerek ekonomi sağlar.
Peryodik bakımlar üreticinin verdiği bakım cetveline göre yapılmalıdır,
Peryodik bakımlar:
1. Günlük bakım,
2. Aylık bakım,
3. Üç aylık bakım,
4. Altı aylık bakım,
5. Senelik bakım olarak sınıflandırılır.
A.GÜNLÜKBAKIM:
Vinç operarörü tarafından yapılan bakımdır. Operatör çalışma saatleri sonunda veya
çalışmaya başlamadan, aşağıya çıkarılan günlük bakım işlerini yapar.
1. Vinç’in genel temizliğini yapar,
2. Hareketli parçaların bağlantı cıvatalarını kontrol ederek gevşemiş olanları sıkar.

3. Yağ kaçaklarını kontrol ederek gerekli önlemleri alır.
4. Kaldırma sistemi parçalarını kotrol eder.
5. Köprü vinç’lerini boşta çalıştırarak ileri geri, sağa-sola hareketlerini
kontrol eder.
6. Vinç halat tamburlarını kontrol eder.
7. Fren sistemlerini kontrol eder.
8. Redüktör ve kremayer ve pinyon dişlilerini kontrol eder,
9. Aydınlatma sistemini kontrol eder,
10. Günlük yağlanacak yerleri yağlar,
11. Göstergeleri kontrol eder,
12.Taşıma tekerlerini kotrol eder,
B.HAFTALIK BAKIM:
Haftalık bakım, operatörle birlikte bakım ekibi tarafından yapılır. Haftalık
bakıma başlamadan önce, günlük bakım tamamlandıktan sonra haftalık
bakım için aşağıdaki işler başlanır.
1. Fren balatası aşınması ve boşluğu ile tüm civatalar kontrol edilir.
2. Kanca ve halatlar iyice kontrol edilir; gerekli yerleri yağlanır.
4. Halat sarma sistemi kontrol edilir. Gevşemiş bağlantılar sıkılır.

D. AYLIK BAKIM
Yine aylık bakıma başlamadan önce haftalık bakımdaki işler yapıldıktan sonra
aylık bakıma başlanır ve aşağıdaki işler yapılır:
1. Vinç’in tüm bağlantı cıvataları kontrol edilerek laçkalaşmış bozulmaya yüz tutmuş
cıvatalar değiştirilir.
2. Vinç’te boyası bozulan yerler boyanır.
3. Tüm elektrik tesisatı ve sistemler kontrol edilir.
4. Isıtma ve havalandırma sistemi kontrol edilir.
5. Güvenlik sistemleri kontrol edilir.
E.ÜÇ AYLIK BAKIM
 Üç aylıktan bakımdan önce aylık bakım işleri yapılır. Sonra üç aylık bakıma geçilir.
1. Tüm yük kaldırma sistemi parçaları tek tek kontrol edilir.
2. Makaralar palangalar kontrol edilerek gerekli yerleri yağlanır. Motor ve elektrik
tesisatlar, korumalar kontroledilir.
3. Tüm fren sistemleri kontrol edilerek aşınan balatalar değiştirilir. Fren ayarları
yapılarak fren testleri yapılır.
4. Tüm tekerler, raylar redüktörler kontrol edilerek eksik yağlar tamamlanır
gresörlüglere gres basılır.

5. Motorlar elektrik tesisatları kontrol edilir.
6. Açık dişlilerin kontrolu ve yağlama işleri yapılır.
7. Motor ve redüktörlerin bağlantıları ve yağları kontrol edilir.
8. Mafsalların kontrolu ve yağlanması yapılır.
C.ALTI AYLIK BAKIM
 Bu bakıma başlamadan önce, üç aylık bakım yapıldıktan
sonra altı aylık bakıma başlanır. Ve aşağıdaki işler yapılır:
1. Tüm dişli kutuları kontrol edilir; eksik yağlar tamamlanır.
2. Kaplinler kontrol edilir. Kaplinler arsındaki
3. conta yıpranmış ise değiştirilir.
4. Tüm fren balataları ayarları yapılır.
5. Aşırı yük kontrolü yapılır.
6. Yük kaldırma ünitesindeki tüm parçaların kontrolü yapılır.
7. Tekerlekler ve rayların kontrolü yapılır
8. Elektrik motoru ve bağlantıları kontrol edilir.
9. Oklu vinç’lerde ok mafsalları kontrol edilir,
10. Yangın güvenlik donanımı kontrol edilir.
11. Kabin askıları kontrol edilir.

F.SENELİK BAKIM
Senelik bakımda, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık bakımdaki işler
tekrarlandıktan sonra:
1. Yük kaldırma, sistemindeki tüm parçaların ölçümleri yapılarak, standardın
dışına çıkan parçalar değiştirilir.
2. Yürüyüş yolları olan rayların yükseklik, genişlik, sapmaları kontrol edilerek
ayarları yapılır.
3. Köprü ve arabanın tüm yürüyüş parçalarının ölçümleri yapılır standart dışı
parçalar değiştirilir
4. Azami yük kaldırma testi yapılır.
5. Tüm yağ kaçakları giderilir. Değişme zamanı gelmiş olanların yağları
değiştirilir.
6. Vinç’in tüm elektrik donanımı kontrol edilerek, yıpranmış kablolar, iyi
çalışmayan kontaktör vb. Parçalar değiştirilir.
7. Vinç’in tüm ayarları yapıldıktan sonra boyanması gereken yerleri boyanarak,
yapılan bakım işleri bakım defterine işlenir.

KALDIRMA MAKİNELERİNDE
PERYODİK KONTROL
• Her makinenin kullanma ve bakım kataloğunda o
makinenin peryodik bakımı olan günlük, haftalık, aylık, 3
aylık, 6 aylık, senelik bakım cetvelleri yer alır.
• Bu cetvellerde ne gibi işlemlerin yapılacağı
belirtilmektedir.
• Ancak bir kısım kaldırma ve taşıma makinelerinin
güvenliği bakımından genel bir tamir ve tadilattan sonra
yetkili bir ekip tarafından kontrol ve testlerinin yapılması
gerekir.
 Bu yetkili ekibin kontrolünu yapacağı makinenin özellik
ve cinsine göre TS EN 473 standartında belirtilen eğitimi
alması gerekir.
 Kaldırma makinelerinin peryodik kontrolünü de,
mühendisler ve teknikerler yapar.

PERYODİK KONTROLLARRI YAPMAYA YETKİLİ KİŞİLERİN
BİLDİRİMİ
 Peryodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler hakkında,
bakanlığa elektronik ortamda , aşağıya çıkarılan
hususları kapsiyan bilgiler verilir.
1- Kontrol ekibinin adları ve soyadları,
2- TC. Kimlik numaraları,
3- Mezun oldukları okulların:
 Bölümü,
 Mezuniyet tarihi,
 Diploma numaraları,
 Hizmet zorunluluğu bulunanların, çalıştığı kurum ve
işletmenin sicil numarası,
 Peryodik kontrolunu yapacağı iş ekipmanları

 Bildirimde beyan esastır. Bu kişilere bakanlıkça kayıt
numarası verilir.
 Bakanlıkça yapılan araştırmada, beyan edilen bilgilerin
doğru olmadığı tespit edilirse, bu yetkili kişilerin kayıtları
siliniri
 Kaydı silinenler bakanlığın internet sitesinde ilan edilir.
Bu kişiler hakkında ilgili mevzuat çerçevesinde işlem
yapılır.
 Kaydı silinenlerin, silinme tarihinde itibaren 3 (üç) sene
içerisinde yaptığı baş vurular dikkate alınmaz.
 Peryodik kontrol yapanların kayıt numaraları, peryodik
kontrol raporlarında belirtilmesi gerekir,
 Kontrol raporlarında kayıt numaraları bulunmayanların
düzenlediği peryodik kontrol raporları geçersiz sayılır.

PERYODİK KONTROL SÜRELERİ
• Kaldırma ve taşıma makinelerinin kendilerine ait, beyan edilen max.
Kaldırma ve taşıma kapasiteleri vardır. Bunlar, makinenin belirli ve
görünen bir yerinde gösterilmiştir.
• Kontrol süreleri aşağıya çıkarılmıştır:
1- kaldırma ve taşıma makinelerinde kontrol peryodu azami süresi,
standartlarında belirtilmemiş ise 1 (yıl) dır.
 VİNÇLERİN PERYODİK KONTROLARI:
 MONORAY VİNÇLERDE,
A – STATİK TEST, beyan edilen max. Yükün en az 1.25 katı ile test
edilir.
 Bu 1.25 katı yükü rahat şekilde kaldırması ve bu yükü belirli
yükseklikte (10 dakika kadar) aşağıya kaydırmadan tutması
gerekir.

B- DİNAMİK TEST
 Dinamik test, max. Yükün en az 1.1 katı kadar yüklenir, ½
saat bu yükü kolaylıkla:
 Kaldırıp-indirmeli,
 Sağa-sola hareket ettirmeli,
 Bu yükü, çalışma sahası sınırları içerisinde, hiçbir
zorlukla karşılaşmadan dolaştırabilmelidir.
C- MoBil kaldırma makinelerinin dışında kalanların
kararlılık (peryodik kontrolve testleri) gerek
görüldüğünde, ilgili standatlarında belirtilen kreterlere
uygun olarak yapılacak.
D- Beyan edilen yük, kaldırma makinelerinin görünen
yerine yazılacak, yükler, beyan edilen yükün altında
olacaktır.
 Beyan edilen yükün üzerin de bir yükün kaldırılması söz
konusu olduğunda, yukarıda belirtilen esaslar dahilinde
teste tabi tutulmadan kullanılamaz.
 Beyan edilen yük, imalatçı ve iş veren tarafından
bildirilendir.

2- ASANSÖRLER
• Asansörler, insan ve yük taşıyan makinelerdir.
• Asansörlerin peryodik kontrolleri, standartlarında belirtilmemiş ise azami süre 1
YIL dır.
• Asansörlerin peryodik kotrollarında, ve elektronik kumanda sistemi ile donatılmış
kaldırma ve iletme makinelerin peryodik kontrolunda, makine ve elektrik
branşlarından yetkililer birlikte görev alırlar
3- YÜRÜYEN MERDİVEN VE YÜRÜYEN BANTLAR
 yürüyen merdiven ve bantların peryodik kontrolları, standartlarında süre
belirtilmemiş ise azami süre 1 YIL dır.
4-İSTİF MAKİNESİ(Forklift)
 Standartlarında bir süre belirtilmemiş ise azami 1 YIL dır.
5- İSKELELER
 Yapı iskelelerinde süre belirtilmemiş ise, azami süre 6 (altı) aydır.
İskelelerin peryodik kontrolları, mühendislik ve mimarlık fakültelerinden,
mak. Müh. Mim. İle İnşaat Müh. Ve teknikerleri birlikte yaparlar.
6- GEMİ İNŞAATI
 Gemi inşaatı işlerinde, peryodik kontrollar, gemi inşaat mühendisi tarafindan
yapılır.

V İ N Ç L E R D E İ S G
A.YÜKLEMEDEN ÖNCE: (İSG)
1. Vincin, peryodik bakımının yapılıp yapılmadığı kontrol edilmeli,
2. Vincin tüm frenleri kontrol edilmeli,
3. Vincin tüm kumanda sistemi kontrol dilmeli,
4. Raylı köprü vinçlerin raylarında yabancı madde olup olmadığı kontrol edilmeli.
5. Seyyar vinçlerin tekerleklerinin rahat çalışması ve tekerlek gresörlüklerine gres basılıp basılmadığı
kontrol edilmeli,
6. Zincirli vinçlerde, zincirin kolay çalışıp çalışmadığı kontrol edilmeli,
7. Kancalar ve kanca kapanları, kontrol edilmeli,
8. Sarma ve kaldırma zincirlerinin halkalarında açılma var mı kontrol edilmeli,
9. Vinç operatörü, kaldıracağı yükün ağırlığını öğrenmeli; yükün, vincin kaldırma kapasitesi sınırları
içerisinde ise, kaldırmalı,
10. Mobil vinçlerde. Yükü kaldırmadan önce ağırlığın zemin intikali için, tüm pabuçları yere oturtmalı,
11. Tüm sapanları, kaldırma kolonlarını, kaydırma kayışlarını, askıları ve halat bağlantıları kontrol
edilmelidir,
12. Kol askı bağlarının 60 derecelik ikizkenar üçgen olmasına dikkat edilmeli; askı boyu buna göre
ayarlanmalı, yani yan kolların toplam açısı 120 dereceyi geçmemelidir,

YÜKLEME SIRASINDA (İSG)
1. Vinçleri, ehliyetli ve eğitilmiş ehil kişiler kullanmalıdır,
2. Kaldırma ve yükleme bir işaretçi yardımı ile yapılmalıdır,
3. Sapanlar yerlerine takıldıktan sonra taşıyıcı halatlar takılmalıdır,
4. Yüklenen malzeme sağa sola dönmeyecek ve etrafa çarpmayacak şekilde yüklenip
götürülmelidir,
5. Mobil vinçlerle taşıma yaparken, üzerindeki hız sınırları aşılmamalıdır,
6. Yükler, çalışanlar üzerinden geçirilmemelidir,
7. Yükler taşınırken ve boşaltma yerine yaklaşırken, sesli ikaz sistemi ile haber verilmelidir,
8. Yük kancada asılı iken operatör vinci terk etmemelidir,
9. Yük kancalara takılır takılmaz kanca emniyet mandalları hemen
10. kapatılmalıdır,
11. Vinçle insan taşınmamaIıdır,
12. Ağır yüklerde, yük, bir kaç cm. kaldırılır ve biraz beklenir; eğer frenler yükü taşımaz ve
yük aşağı inerse, yük yere indirilir ve en yakın amire haber verilir,

13. Yükün üzerinde “forklift ile kaldırılacaktır”, notu varsa, vinç ile kaldırmaya teşebbüs
edilmeyecektir,
14. Vinç ile yapılan taşımalarda, yol güzergahındaki personellere dikkat edilmelidir,
15. Yük mümkün olduğu kadar zemine yakın olarak taşınacaktır; ve yol üzerindeki engellere
dikkat edilecek,
16. Kancasında emniyet mandalı olmayan vinçle yükleme yapılmamalıdır.
17. Yükler dik olarak kaldırılmalıdır,
18. İndirilen yükten sapanın ve kolonların çıkarılması sırasında kumanda verilmeden önce,
işaretçi ve işçilerin güvenliği sağlanmalıdır,
19. Elektromıknatıslı vinçlerle yükleme yapılırken vincin çevresinde kimse bulunmamalıdır,
20. Vinçlerin yüksüz hareket etmeleri gerektiğinde, istifçi ve sapancılar, denk ve sapan
halatlarını, kancaya uygun şekilde takmalılar; operatör de kancayı yeterli yükseklikte tutmalı,
21. Tavan köprü vinçleri ile kabinli vinçlerde çalışma yaparken, kabinde operatörden başka
kimseler bulunmamalı,
22. Vinç operatörü, hiç kimsenin yük üzerine çıkmasına, boş halat ve kancalara asılmasına
izin vermemelidir,

23. Açık havada raylar üzerinde çalışan vinçlerde rüzgarın etkisi hesaplanmalı; bu
durumlarda takozlama bağlama yapılmalı ve sürgülü güvenlik sistemi uygulanmalı,
24. Raylar üzerinde çalışan tüm köprü vinçlerinin her iki ray başlarında en az
tekerleklerinin yarıçapı yüksekliğinde takozlar bulunmalı,
25. Kabinli tavan vinçleri kabinleri, yanmaz malzemeden; açık sahada çalışanlarda ise
dış etkilere dayanıklı malzemelerden yapılmış olmalı,
26. Kabinlerde operatörü, yakıcı ve korozif maddelerden, uçucu ve zehirli gazlardan
korumak için gerekli önlemler alınmalıdır,
27. Bir tehlike anında vinç operatörünün güvenle aşağıya inebilmesini sağlayacak ip
merdiven veya başka bir inme aracı bulundurulmalıdır,
28. Ayni yükü kaldırmak için, iki vincin birden çalışmasına bir işaretçi kumanda
etmelidir,
29. Seyyar vinçlerde, platformlu kaldırıcı arabalarda tekerlekler korunmalı, el ile
çalışanlara sesli uyarı sistemi konmalıdır,
30. Elektrikli vinçlere muhakkak topraklama yapılmalıdır.

VİNÇLERDE İNDİRME İŞLEMİNDEN SONRA (İSG)
1. Vincin işi bitince, kaldırma halatları, sapanlar ve benzeri araçlar düzgünce toplanarak
vinç kancasına asılmalıdır,
2. Vinç düz ve tehlikeli olmayan yere park edilmelidir,
3. Park yerine getirilen vinç için tüm güvenlik önlemleri alınmalıdır,
4. Teleskopik bumlu vinçlerde bomun kızakları birbiri üzerinde kaymaması için önleyici
tedbirler alınmalıdır,
5. Raylı ve köprü vinçlerde operatör, kabini terk etmeden tüm kol ve düğmeleri stop
durumuna getirdikten sonra elektrik akımını kesmelidir,
6. Tüm vinçlerde, iş bitiminden sonra operatör tarafından günlük bakım yapılarak, bir gün
sonraki çalışmaya vinç hazır olmalıdır,
BAKIM VE ONARIM SIRASINDA (İSG)
1. Raylı ve köprülü vinçlerde, bakıma başlamadan önce tüm kumanda sistemi stop duruma
getirilmeli,
2. Vinç üzerinde uygun yere bakımı yapıldığını bildiren uyarı levhaları asılmalı,
3. Ayni raylar üzerinde başka vinçler de çalışıyorsa bu vinçleri uygun uzaklıklarda
durduracak takozlar konmalıdır,
4. Halat tamburlarının sökümünden önce, kaldırma halatları, tamburlar üzerinden
sökülmelidir,

5. Tambur üzerindeki halat yuvaları bozulmuş ise tamir edilmelidir,
6. Tambur yatakları kontrol edilmeli, bozulmuş olanlar tamir edilmeli,
gresörlüklerden bozuk olanlar değiştirilmelidir,
7. Raylı ve köprülü vinçlerin bakımı bittikten sonra tüm koruyucular
yerlerine takılmalı,
8. Bakım bitimini takiben onarımda kullanılan tüm takımlar yerlerine
konmalıdır.

VİNÇ PESONELİNDE (İSG)
1. Peryodik bakımı yapacak personel,yeterli mesleki ve teknik eğitimi
almış olmalıdır,
2. Uygulanan testler hakkında yeterli bilgi ve beceriye sahip olmalıdır,
3. Peryodik bakımın doğruluğunu, yeterli kayıt ve raporları hazırlama
yeteneğine sahip olmalıdır,
4. Testleri ve kontrolleri yapanlar, tarafsız ve objektif olmalıdır,
5. Bakımlar sırasında bakım personeli, muhakkak, halatları, halat
bağlantılarını, sapan ve vida kısımlarını, kanca ve kapaklarını,
zincirlerini, otomatik durdurucuları kontrol etmeliler, arızalı olanları
ayırmalılar, üzerine arızalıdır ibaresi yazılı etiket iliştirilmelidir.

KALDIRMA ARAÇLARINDA KAZA SEBEPLERİ:
 KALDIRMA İŞLEMLERİNİ NEDENİ İLE TEHLİKE ARZEDEN
MAKİNELERİNİN, TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİ
KARŞILANMALI.
KALDIRMA MAKİNELERİNDE MEYDANA GELEBİLEN KAZALARIN
SEBEPLERİ AŞAĞIYA ÇIKARILMIŞTIR
 İMALAT HATALARI YÜZÜNDEN
 MONTAJ HATALARI YÜZÜNDEN
 YETERSİZ BAKIM-ONARIM YÜZÜNDEN
 YÜKLEME HATALARI YÜZÜNDEN
 KULLANIM HATALARI YÜZÜNDEN KAZALAR MEYDANA
GELMEKTEDİR.

EU—OSHA(AVRUPA İSG AJANSI’NIN TESBİT
ETTİĞİ KAZALAR
 BOM VE KALDIRMA MAKİNELERİNİN ENERJİ HATLARI İLE
TEMASI,
 KALDIRMA MAKİNELERİNİN ALTINDAN GEÇMELERDE VE
ALTINDA DURMALARDA,
 MOBİL MAKİNELERİN DEVRİLMESİ,
 YÜKÜN DÜŞMESİ,
 EMNİYETLİ YÜKLEME YAPMAK İÇİN GEREKLİ PERYODİK
KOTROL VE BAKIMIN YAPILMAMASI,
 BOMUN ÇÖKMESİ,
 KARŞI AĞIRLIĞIN SİSTEME ZARAR VERMESİ,
 DAYAMA PABUÇLARININ YANLIŞ KULLANILMASI,
 BAĞLAMA,KALDIRMA VE TAŞIMA ELEMANLARININ HATALI
OLMASI VE BUNLARIN YANLIŞ KULLANILMASI,

VİNÇLERDE GENEL GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
GENELDE VİNÇLERDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 3 GRUPTA TOPLANIR
1- İMALAT SIRASINDA ALINMASI GEREKEN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ,
2- KULLANIRKEN ALINACAK GUVENLİK ÖNLEMLERİ,
3- BAKIM VE ONARIMDA ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ,
1-İMALAT SIRASINDA ALINMASI ALINMASI GEREKEN
GÜVENLİK ÖNLEMLERİ:
 VİNCİN GÖRÜLEN BİR YERİNE MAX.TAŞIYACAĞI YÜKÜKÜ BELİRTEN BİR
LEVHA KONMALIDIR,
 MOBİL VE OKLU VİNÇL BOMLARININ YATIKLIK DURUMUNA VE YÜKÜN
GÖVDEDEN UZAKLIK MESAFESİNE GÖRE, BOMLARIN TAŞIYACAĞI
AZAMİ YÜK KAPASİTELERİ BELİRTİLMELİDİR,
 VİNÇLERİN YÜKLENMELERİNDE, MAX.YÜKÜN ÜZERİNDEKİ
YÜKLEMELERDE, SESLİ VE IŞIKLI OTOMATİK UYARI TERTİBATI
BLUNMALUDIR,
 MONARAY, PORTAL OKLU VİNÇLERİN KALDIRMAVE TAŞIMA ÜNİTELERİ
VİNCİN MAX. YÜK VE TEST YÜKÜNÜ TAŞIYACAK DAYANIMDA
YAPILMALIDIR
 HALATLARIN TAMBUR ÜZERİNE DÜZGÜN SARILMASINI SAĞLAMAK İÇİN
HALAT SARIM KLAVUZLARI OLMALIDIR.

• ÇİFT MOARAY VİNÇ KULLANILAN YERLERDE, VİNÇLERİN BİRBİRİNE
ÇARPMAMASI İÇİN GREKLİ GÜVENLİK TEDBİRLERİ ALINMALIDIR
• GEÇME(TELESKOPİK) BOM ÜZERİNDEKİ BİRBİRİ ÜZERİNDE KAYARAK
YÜKSELMESİNİ SAĞLAYAN PARÇALARDA SABİTLEME SİSTEMİ
BULUNMALIDIR,
• YÜKLERİN MAX. VE MİN. SEVİYELERDE DURMASINI SAĞLAYAN BİR
SİSTEM BULUNMALIDIR, (ELEKTRİKLİ VEYA MEKANİK FREN OLABİLİR),
• VİNÇ KABİNİ OPERATÖRÜN GÖRÜŞ SEVİYESİNİ KAPATMAYACAK
ŞEKİLDE YAPILMALIDIR,
• VİNÇ KANCASINI AYDILATACAK BİR SİSTEM OLMALIDIR,
• ELEKTRİKLE ÇALIŞAN VİNÇLERDE MUTLAKA TOPRAKLAMA TESİSATI
BULUNMALIDIR.
• 5 TON VE DAHA FAZLASINI KALDIRAN VİNÇLERDE, BİRİ ELEKTRKLİ
OLMAK ŞARTI İLE 2 ADET FREN SİSTSMİ BULUNMALIDIR.
• VİNÇ ARABASININ GEÇİT VE SAHANLIKLARININ ALT VE ÜSTÜNE
RASLAYACAK SABİT TESİSLER İLE ARASI 180 Cm. den aşağı
olmamalıdır.
• KÖPRÜ VE ASMA VİNÇLERİN KÖPRÜ VE ARABA TEKERLEKLERİNDE
UYGUN EL VE AYAK KORUYUCULARU BULUNMALIDIR,
• MONARAY VE PORTAL VİNÇLERDE YÜK YOLNUN GENİŞLİĞİ YOL
BOYUNCA EN AZ 75 Cm. DEN AZ OLMAYACAKTIR.

• MONARAL VE PORTAL VİNÇLERDE, KABİN KAPILARININ SAHANLIK VE
GEÇİT SEVİYESİNDEN 30 Cm. DEN DAHA YÜKSEK İSE, BU KAPILARIN
ÖNÜNE UYGUN BİR BASAMAK YAPILACAKTIR,
• KABİN KAPILARINDAN ÜZERİNE İNİLEN SAHANLIK VE YÜRÜYÜŞ
YERİNİN GENİŞLİĞİ EN AZ 45 Cm. DEN AŞAĞI OLMAYACAKTIR.
• VİNÇ KABİNLERİNDE MUHAKKAK YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI
BULUNACAKTIR,
2- KULLANIMINDA ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
 VİNÇ ÇALIŞMALARINDA YETİŞMİŞ VE TECRUBELİ OPERATÖR VE
MANEVRACILAR(İŞARETCİLER) KULLANILMALI,
 OPERATÖR VİNCİ ÇALIŞTIMADAN ÖNCE, TÜM VİNÇ ORGANLARINI,
KONTROL ETMELİDİR,
 YÜKLERİN KALDIRILMASI,İNDİRİLMESİ VE TAŞINMASINDA YETİŞMİŞ
MANEVRACILAR KULLANILMALIDIR,
 OPERATÖRLER, MANEVRACININ İŞARETLERİNE GÖRE HAREKET
ETMELİDİRLER.
 BİR TEHLİKE ANINDA MANEVRACININ DUR İŞARETİNE, OPERATÖR
VİNCİ HEMEN DURDURACAKTIR,
 BİR YÜKÜ 2 VİNÇ KADIRMAK MECBURİYETİNDE KALDIĞINDA BU İKİ
VİNCE BİR İŞARETCİ KUMANDA EDECEKTİR.

• İNDİRİLEN BİR YÜKÜN ALTINDAN SAPAN VE HALATLARIN ÇEKİLMESİ İÇİN İŞARET
VERMEDEN ÖNCE İŞARETÇİ İŞÇİLERİN GÜVENLİĞİNİ SAĞLANMALIDIR,
• OPERATÖR, KADIRMA MAKİNELERİNDE, BİR YÜK ASILI OLDUĞU MÜDDET İÇERİSİNDE
MAKİNESİNİN BAŞINDAN AYRILMAYACAKTIR,
• VİNÇLERDE YÜK ÜZERİNDE İNSAN TAŞINMAYACAKTIR,
• KALDIRILAN VE TAŞINAN YÜKLER, İNSAN ÜZERİNDEN GEÇİRİLMEYECEKTİR,
• YÜKLER TAŞINIRKEN YÜKÜN SALLANMAMASI İÇİN GEREKLİ ÖNLEMLER
ALINACAKTIR,
• VİNÇ ÇALIŞMAYA BAŞLARKEN SESLİ SİREN VE IŞIKLI İKAZ SİSTEMİ
ÇALIŞRIRILMALIDIR . SİREN SESİ ÇEVREDEKİ SESLERİ BASTIRACAK ŞİDDETTE
OLMALIDIR,
• ELKTRO-MAĞNETİK(MIKNATISLI) VİNÇLERLE ÇALIŞMALAR VE ERGİMİŞ MADEN
POTASI TAŞIMA İŞLERİNDE, İŞÇİLERİN ÇALIŞMA SAHASINDA BULUNMAMALARI
SAĞLANMALIDIR,
• MİKNATISLI VİNÇLER ÇALIŞMADIĞI ZAMANDA,MİKNATISLI GÖVDE YÜKARIDA ASILI
DURMAMALI, BİR PLATFOM ÜZERİNE İNDİRİLMELİDİR, VİNÇ ÇALIŞMADIĞI
ZAMANLARDA MİNATISLI GÖVDE VİNÇTEN ÇİKARILMALIDIR,
• YÜKLER ASLA ASKIDA BIRAKILMAMALIDIR,
• YÜK DİK OLARAK TAŞIMALIDIR. ANCAK YÜKÜN MEYİLLİ TAŞINMASI MECBURİYETİ
VARSA, MANEVRACILARIN , SORUMLU BİR YETKİLİNİN NEZARETİNDE, GERKLİ
GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ALINMASI İLE TAŞIMA İŞLEMLERİ YAPILABİLİR,
• VİNCİN BAKIM VE ONARIM SIRASINDA ELEKTRİK AKIMI KESİLMELİDİR,
• OPERATÖR VİNCİ TERK ETMEDEN TÜM KUMANDA KOLUNU SIFIRLAYARAK, ANA
ÇALTERİ DE KAPADACAKTIR,
• KULE, MOBİL, VE AÇIKSAHADA ÇALIŞAN TÜM VİNÇLER, 50 Km.HIZLI RÜZGARDA
ÇALIŞMALARI DURDURACAKTIR,

• RAYLAR ÜZERİNDE ÇALIŞAN TÜM VİNÇLERDE, RAYLARIN BAŞINDA VE
SONUNDA, TEKERLEK YARI ÇAPINDAN KÜÇÜK OLMAYACAK STOP
TAKOZLARI BULUNMALIDIR,
• KABİNLİ VİNÇLERDE KABİNLER, BULUNDUĞU ÇEVRENİN FİZİKSELVE
KİMYASAL ÖZELLİKLERİNE GÖRE,OPERATÖRÜ KORUYUCU ÖNLEMLER
ALINMALIDIR,
• AÇIK HAVADA ÇALIŞAN VİNÇLERDE, OPEATÖRÜN FIRTINALI HAVADAN
ETKİLENMEMESİ İÇİN RÜZGAR EMNİYET DÜZENEKLERİNE SAHİP
OLMALIDIR,
• BİR TEHLİKE ANINDA, VİNCİN TÜM HAREKETLERİNİ ANİDEN
DURDURMAK İÇİN GÖRÜLECEK VE ANİDEN ULAŞILABİLECEK BİR
ŞALTER BULUNMALIDIR,
• BİR TEHLİKE ANINDA, OPERATÖRÜN VİNCİ ÇABUCAK TERK ETMESİNİ
SAĞLAYACAK BİR SİSTEM BULUNMALIDIR,
• İLGİLİLER, VİNÇ DURUKEN OPERATÖT VE İŞARETCİLER,
İŞARETLEŞEREK VİNÇLERE ÇIKIP İNMELİDİRLER,
• AÇIK HAVADA ÇALIŞAN VİNÇLERDE, YILDIRIMA KARŞI PARATÖNER
SİSTEMİ BULUNMALIDIR,
• TÜM BAKIM – ONARIMLAR, PERYODİK KONTROLLAR, BAKIM SİCİL
KARTINA İŞLENMELİDİR,
• KADIRMA MAKİNELERİ İŞ BİTİMİNDE VEYA YÜKSÜZ HAREKETLERİNDE,
İSTİFCİ, SAPANCI VE İŞARETCİ, OPERATÖRE HAREKET İŞARETİNİ
VERMEDEN ÖNCE, BAĞLAMA PARÇALARINI,SAPANLAR,ZİNCİRLERİ
TOPLAYARAK KANCAYA TAKMALILAR. OPERATOR DE BUNLAERI
UYGUN YÜKSEKLIĞE KALDIRARAK , VİNÇ UYGUN BİR YERE ÇEKİLİR,

• TAMBURLARA SARILAN VEYA KASNAK ÜZERİNDEN GEÇEN ZİNCİRLER
VE HALATLAR BELİRLİ DEVRELERDE YAĞLANACAKTIR. ANCAK
DÖKÜMHANELERDE, TOZLU YERLERDE ÇALIŞAN VİNÇLERİN HALAT VE
ZİNCİRLERİ YAĞLAMAYACAKTIR,
• YÜKLERİ SARAN ZİNCİR VE HALATLARDA KIVRILMA VE KUŞ GÖZU
OLMAYACAKTIR. YÜKÜN KESKİN KÖŞELERİNE GELEN ZİNZİR VE
HALATIN ARASINA YASTIK VAZFESİ GÖRECEK BİR MALZEME
KONACAKTIR,
• KIRILAN ZİNCİR VE HALATLAR BİRBİRLERİNE TELLERLE VEYA
CİVATALARLA BİRLEŞTİRİLMEYECEKTİR.

3-BAKIM-ONARIMDA ALINACAK
GÜVENLİKTEDBİRLERİ
 VİNÇ ÜZERİNDE HERHANGİ BİR BAKIM VE ONARIMA BAŞLAMADAN
ÖNCE, TÜM KUMANDA DUĞMELERİ VE LEVYELER 0 NOKTASIN
GETİRİLMELİ,
 İKİ ŞALTER AÇILARAK BİRİSİ KİLİTLENMELİ,
 VİNÇ ÜZERİNE VE GÖRÜNÜR YERİNE GÖZE ÇARPACAK ŞEKİLDE BAKIM
YAPILIYOR LEVHASI ASILAZAK,
 AYNİ RAYLAR ÜZERİNDE BİRDEN FAZLA VİNÇLER ÇALIŞIYORSA, BU
VINÇLERİN BİRBİRİNE ÇARPMAMASI İÇİN RAY ÜZERİNDE UYGUN
YERLERE DURDURMA TAKOZLARI KONMALI VEYA AYNİ İŞİ YAPACAK
BAŞKA DÜZENEKLER YAPILMALI,
 HALAT TAMBURLARININ, MİLLERİNİN VEYA MOTORLARININ
SÖKÜLMESİNDEN ÖNCE KALDIRMA HALATLARI TAMBURUN
ÜZERİNDEN SÖKÜLMELİDİR. ANCAK BUNUN SAĞLANAMADIĞI
DURUMLARDA, TANBURUN DÖNMESİ ÖNLENMELİDİR,
 BAKIM-ONARIMIN BİTİMİNDE, SÖKÜLEN TÜM KORUYUCULAR
YERLERİNE TAKILMALIDIR.VİNÇ HAREKETE GEÇİRİLMEDEN ÖNCE
BAKIM VE ONARIMDA KULLANILAN TAKIMLAR, ARAÇ VE GEREÇLER
TEMİZLENEREK YERLERİNE KONMALIDIR,
 VİNÇ ÜZERİNDE YAPILAN TÜM İŞLEMLER, BAKIM DEFTERİNE
İŞLENMELİDİR.

KALDIRMA VE İLETME MAKİNALARININ
ÇALIŞTIRILMASINDA DİKKAT EDİLECEK GÜVENLİK
ÖNLEMLERİ
 Tüm kaldırma makinelerinin tamburları max. Yüke dayanıklı ve her iki tarafında
üzerine sarılan halat çapının 2.5 katı yüksekliğinde flanş bulunacaktır,
 Halat tambura sağlam olarak tespit edilecek, yük ağılığının, halat tespit yerine
intikal etmemesi için, yük en aşağı seviyeye geldiğinde, tambur üzerinde en az
2 dolam halat sarılı bulunmalıdır,
 Tüm vinçlerde, yükü min. Ve max. Seviyelerde durduracak bir sistem
bulunmalıdır,
 Tüm vinçlerde, çalışmaya başlamadan, operatöru tarafından kancalar, halatlar,
zincirler, sapanlar, tamburlar, kasnak ve frenler, otomatik durdurucular kontrol
edilecektir. Bu kontrol iş yerindeki makinenin dosyasına konacaktır,
 Tüm kaldırma makineleri kullanılırken muhakkak bir işaretçi kullanılacaktır.
Yükün kaldırılması, taşınması ve indirilmesi operatör işaretçi anlaşması ile
yapılacaktır. Operatör, işaretçinin her işaretine harfiyen uyaaktır.
 Kaldırma makineleri çalışmaya başlamadan bir siren sesi vererek etrafın
uyaracaktır,
 Yükler hiçbir zaman işçiler üzerinden geçirilmeyecektir. Miknatıslı vinçler ve
ergimiş maden taşıyan vinçler çok dikkatli kullanılmalıdır.
 Yük indirilirken, yük altında kalan halat,sapan ve bağlama ve sarma bantlarının
çekilmesi sırasında, yük indirilmeden işaretçi va sapancıların güvenliği
sağlanmalıdır.

 Kaldırma makinelerinin yüksüz hareketlerinde, önce yük sarma araçları olan
halatlar, sapanlar, kanca ve zincirler, vinç kancasına uygunca asılacak;
operatör bunları uygun yükseklikte ve müsait bir yerde tutacaktır,
 Operatör yüklü olan vincin başından hiçbir zaman ayrılmayacaktır,
 Mıgnatıslı vinçlerde dinlenme aralıklarında, miknatıslı aparatı vinç üzerinde
bırakmayacaklar, kendi yeri olan platforma koyacaklar, kullanılmadıkları
zamanlarda vinç üzerinden çıkarılacaktır.
 Açık havada çalışan vinç kabinleri kapalı olacak, soğuğa-sıcağa karşı,
boğucu asidik ve bazik ortama karşı koruyuculu olacak,
 Vinç operatörleri, kabine kimseyi almayacak, yük üzerine kimsenin
asılmasına müsaade etmeyecek,
 Açık havada ray üzerinde çalışan vinçlerde rüzgarın etkisi hesaplanarak,
takozlama ve bağlama yapılacak, gereğinde sürgülü güvenlik fren sistemi
kullanılacaktır.
 Köprü vinçlerinde, yük arabalarının altında, yürüyüş geçit ve sahanlıkları ile
tavan arasında en az 180 Cm. açıklık bulunacak,
 Kabinlerde yangın söndürme cihazları bulunacak,
 Tehlike anında, ana şalterden başka kabin tavanı üzerinde, geçitlerde
operatörün çabuk ulaşabileceği yerde vincin çalışmasını durduracak ikinci
bir şalter bulunacaktır,
 Tüm vinçlerde kancayı aydınlatacak bir sistem bulunacak,
 Köprülü ve raylı vinçlerde, köprüyü ve arabayı durduracak el ve ayak freni
bulunacak,

 Asma vinç kaidelerinde, tekerleklerden, tekerlek koruyucularını ve vinç
caraskalını tespinde yararlanacak bir sistem bulunmalıdır.
 Monaray vinçlerde, ana çalteri açmadan önce öperatör, tüm levye ve hareket
düğmelerinin 0 noktasında olduğunun kontrolünü yapacak, Elektrik akımı
kesildiğinde de kumanda levyeleri ve düğmeler 0 noktasına getirilecektir.
 Yüklerin taşınması sırasında işaretçiler ve sapancılar her hangibir kaza
riskine karşı gerekli güvenlik önlemlerini alacaklar,
 Monaray vinçlerin bakım ve onarımında. Vinçlerin altına döşemeli bir iskele
veya bir ağ çekilecektir,
 Bakım ve onarım sırasında tüm tekerler takozlanacaktır,
 Vince ait ağır parçaların kaldırılması ve indirilmesinde kullanılacak seyyar
caraskalın takılması için vinç arabasında çelik kollar ve halkalar bulunmalı,
 Oklu vinclerde, ok üzerinde vincin max. Kaldıracağı yükü gösteren bir levha
bulunmalı ve max. Yükün üzerindeki yüklemelerde de bir ikaz sistemi
bulunmalı,
PERYODİK KONTROLA TABİ OLAN KALDIRMA ARAÇLARI
 Forkliftler
 Tüm vincler
 Liftler
 Asansörler

KALDIRMA ARAÇLARINDA ALINACAK GÜVENLİK
ÖNLEMLERİ TÜZÜK
 Bu bölümde ana hatlarıyla İş Sağlığı Ve Güvenliği
Tüzüğünün ön gördüğü zorunlu olarak yerine getirilmesi
gereken maddeler üzerinde durulacaktır:
VİNÇ TAMBURLARI
 Madde 373 - Normal vinçler ile oklu, raylı, köprülü, ayaklı köprülü,
tek raylı, motorlu seyyar, seyyar atölye vinçleri ve platformlu
kaldırıcı arabalar, maçunalar, elektrikli, pnömatik, hidrolik zincirli
ve halatlı palangalar gibi kaldırma makineleri ve araçların
tamburları, kaldıracağı yüke ve kullanılacak halatın çap, nitelik ve
sargı sayısına uygun olarak yapılacak ve iki yanı gerekli
yükseklikte faturalı olacaktır.
HALAT UZUNLUĞU
 Madde 374 - Kaldırma makinelerinin çelik halat uçları, tambur içine
sağlam bir şekilde bağlanacak ve halat üzerindeki kaldırma
kancaları en aşağı seviyede olduklarında, tambur üzerinde en az iki
tam devir yapacak boyda halat sarılı kalmış bulunacaktır.

ÜST – ALT SINIR FİREN TERTİBATI
 Madde 375 - Elektrikle çalışan kaldırma makinelerinde, belirtilen
üst ve alt noktalar geçildiğinde, elektrik akımını otomatik olarak
kesecek ve tamburun hareketini otomatik şekilde frenleyecek bir
tertibat bulunacaktır.
YÜK FİRENLERİ
 Madde 376 - Kaldırma makineleri, kabul edilen en ağır yükün en az
1, 5 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda
tutabilecek güçte olacak ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli
yük frenleri bulunacaktır.
HALAT DAĞINIKLIĞI
 Madde 377 - Elektrik veya basınçlı hava ile çalışan ve yerden
kumanda edilen kaldırma makinelerinin manevra halatlarında,
dolaşmaları önleyecek gerekli tedbirler alınacaktır.
KALDIRMA ARAÇLARININ PERYODİK KONTROLU
 Madde 378 - Kaldırma makineleri ve araçları her çalışmaya
başlamadan önce, operatörleri tarafından kontrol edilecek ve çelik
halatlar, zincirler, kancalar, sapanlar, kasnaklar, frenler ve otomatik
durdurucular, yetkili teknik bir eleman tarafından üç ayda bir bütünüyle
kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi düzenlenerek işyerindeki özel
dosyasında saklanacaktır.

İŞARETÇİ
 Madde 379 - Kaldırma makinelerinde yüklerin kaldırılmaları,
indirilmeleri veya taşınmaları, yetiştirilmiş manevracılar tarafından
verilecek el ve kol işaretlerine göre yapılacaktır.
İŞARETÇİYE UYUM
 Madde 380 - Bir kaldırma makinesinde birden çok işçi görevli
bulunduğu hallerde, kaldırma makinesi operatörü, bağlayıcı, sapancı
veya diğer görevlilerden yalnız birinden işaret alacak ve işaretçi,
operatör tarafından kolayca görülebilecek yerlerde
duracaktır. Operatör, her kim tarafından verilirse verilsin, her dur
işaretini daima yerine getirecektir.
YÜKLERİN DİK KALDIRILMASI
 Madde 381 - Yükler dik olarak kaldırılacaktır. Bunların eğik olarak
kaldırılması zorunlu olduğu hallerde manevralar, sorumlu bir
elemanın gözetiminde yapılacak ve yük sallanmalarına ve yükün
kötü durumuna, karşı, gerekli tedbirler alınacaktır.

UYARMA ZİLİ
 Madde 382 - Kaldırma makinelerinin operatörleri, özellikle eritilmiş
maden potaları veya elektrikli mıknatıslarla taşınan parçaları ve
benzeri tehlikeli yükleri, çalışanlar üzerinden geçirmeyeceklerdir.Bu
gibi yükler taşınmadan önce, operatör tarafından sesli bir sinyal
verilecek ve işçiler tehlikeli bölgeden ayrılıncaya kadar, kaldırma ve
taşıma işleri durdurulacaktır.
SAPAN HALATI ÇEKİMİ
 Madde 383 - İndirilen bir yükün altından sapan halatının çekilmesi
için kumanda vermeden önce işaretçi, işçilerin güvenliğini
sağlayacaktır.
YÜKSÜZ HAREKET
 Madde 384 - Kaldırma makinelerinin yüksüz hareket ettirilmeleri
gerektiğinde, istifçi veya sapancılar, işaretçiye hareket işaretini
vermeden önce, denk veya sapan halatlarını kancalara uygun bir
şekilde takacaklar ve operatörler de kancaları, yeter bir yükseklikte
tutacaklardır.

YÜKLÜ MAKİNE BAŞINDAN AYRILMA
 Madde 385 - Operatörler, kaldırma makinelerinda bir yük asılı
bulunduğu sürece makinelerinin başından ayrılmayacaklardır.
MIKNATISLI VİNÇLER
 MADDE 386 - ELEKTRİKLİ mıknatıslı vinç, dinlenme halinde iken,
mıknatıslar vinç üzerinde asılı olarak yüksekte bırakılmayacak,
bunlar ya doğrudan doğruya yere değdirilecek veya bu iş için
yapılmış platformlar üzerine indirilecektir. Mıknatıslar
kullanılmadıklarında, vinç üzerinden çıkarılacaktır.
VİNÇ KABİNLERİ
 Madde 387 - Açık havada çalışan vinçlerin kabinleri kapalı olacak
ve bunların operatöre en geniş görüş alanını sağlayacak şekilde
yukarı kaldırılabilen sürgülü pencereleri bulunacak ve soğuk
havalarda, uygun şekilde ısıtılacaktır.
HAREKET HALİNDEKİ VİNÇ KABİNLERİ
 Madde 388 - Hareket halindeki vinç kabinleri içinde veya vinç
arabaları üzerinde, yalnız görevli kimseler bulunacak ve vinç
operatörleri, hiç bir kimsenin yük üzerine binmesine veya boş halat
veya kancalara asılmasına izin vermeyecektir.

KANCALARIN GÜVENLİK KATSAYISI
 Madde 389 - Kaldırma araçlarının kancalarının güvenlik kat sayısı
(taşıma gücü), taşıyacakları yükün en az; el ile çalıştırılanlarda 3 katına,
mekanik olarak çalışanlarda 4 katına ve erimiş maden veya yakıcı veya
aşındırıcı (korozif) maddeler gibi tehlikeli yükleri taşıyanlarda ise, 5
katına eşit olacaktır.
RAYLI VİNÇLERDE TAKOZLAMA
 Madde 390 - Açık havada ray üstünde çalışan vinçlerde, rüzgarın etkisi
hesaplanacak ve bunlarda takozlama, bağlama yapılacak ve sürgü
güvenlikli fren tertibatı bulunacaktır.
GÜVENLİK BAĞLANTISI
 Madde 391 - Tek raylı askılı vinçlerde askı milinin kopması halinde,
yükü askıya alabilecek bir veya birkaç güvenlik bağlantısı
bulunacaktır.
RAYLARDA SINIR TAKOZU
 Madde 392 - Ray üstünde çalışan vinçlerde, vincin ve vinç arabasının
üzerinde gidip geldikleri rayların her iki başında ve en az tekerleklerin
yarı çapı yüksekliğinde takozlar bulunacak, köprülü ve asma vinçlerin,
köprü ve vinç arabası tekerleklerinde, uygun el, kol ve ayak
koruyucuları bulunacaktır.
•

TEK RAYLI VİNÇLERİN YOLU
 Madde 393 - Tek raylı vinçlerin geçtikleri yollar, serbest tutulacak ve
bu yollar, çizgilerle açıkça belirtilecektir.
VİNÇ KÖPRÜ GEÇİDİ
 Madde 394 - Ray üstünde çalışan vinçlerde, vinç kabinine ve vinç
köprü geçitlerine çıkmayı sağlayan sabit merdivenlerle vinç
köprülerin her iki tarafında ve köprü boyunca en az 45 santimetre
genişliğinde geçit veya sahanlıklar bulunacaktır.
GEÇİTLERİN SABİT TESİSLERE UZAKLIĞI
 Madde 395 - Vinç arabalarının geçit ve sahanlıkları ile bunların
altına ve üstüne rastlayacak sabit tesisler arasında 180
santimetreden az açıklık bırakılmayacaktır.
KÖPRÜ AYAKLI VİNÇLERİN YOLU
 Madde 396 - Köprü ayaklı gezer vinçlerin geçtiği yol boyu ve
rayların her iki tarafı sürekli olarak serbest tutulacak ve buralar en az
75 santimetre eninde olacaktır.

KABİNLER
 Madde 397 - Raylı vinçlerde kumanda tertibatının ve operatörlerin
bulunduğu kabinler, yanmaz malzemeden ve açık havada
çalışanlarınki de ayrıca dış etkilere dayanıklı malzemeden yapılmış
olacaktır. Kabinler, operatörün bütün manevra alanını kolaylıkla
görmesini sağlayacak ve manevra için tehlikesizce dışarıya
sarkabileceği şekilde yapılmış olacaktır.
Kabinlerde, operatörleri yakıcı ve korozif maddelerin sıçramasına
karşı koruyacak tedbirler alınacak ve bunlar, zararlı uçucu
maddelerle, zehirli duman, gaz ve buharlardan en uygun ve etkili
şekilde korunacaktır.
Kabinler, titreşimleri önlemek için, iyi ve sağlam bir şekilde tespit
edilmiş olacaktır.
Arıza halinde vinç operatörünün, kabini güvenlikle terk edebilmesi
için; kabinde lüzumlu halat, ip merdiven veya diğer uygun bir inme
aracı bulundurulacaktır.

KABİNLERDE YANGIN SÖNDÜRME ARACI
 Madde 398 - Raylı vinçlerin kabin kapılarının sahanlık veya geçit
seviyesinden 30 santimetreden daha yüksekte bulunduğu hallerde,
bu kapıların önüne uygun basamaklar yapılacak ve kabinlerde, kum
dolu bir kova veya elektrik akımı iletmeyen madde ile doldurulmuş
bir yangın söndürme aleti bulundurulacaktır.
VİNCE İKİNCİ ANA ŞALTER
 Madde 399 - Raylı vinç kabinleri içinde bulunan ana şalterden
başka, kabin damı üzerine ve geçitten kolay erişilir bir yere veya
işyeri tabanının uygun bir yerine, yalnız vinci durduran ikinci bir ana
şalter konulacaktır.
ÜST SINIRLAYICI TERTİBAT
 Madde 400 - Raylı vinçlerin yükseltmeyi sınırlayıcı tertibatı,
doğrudan doğruya vincin kasnağı veya kancası tarafından harekete
geçirilecek uygun akım kesme tertibatlı ve yükün, beklenmedik bir
anda inmesini önleyebilecek şekilde yapılmış olacaktır. Bu tertibat,
vincin, fren tesisatına bağlı olarak çalışacak ve raylı vinç
operatörlerin çalışmaya başlamadan önce ve çalışmanın bitiminde,
bu tertibatı çalıştırarak kontrol edeceklerdir.

ÇİFT FREN
 Madde 401 - 5 ton veya daha fazla yük kaldıran raylı vinçlerde, 2 elektrikli fren
veya bir elektrikli ve bir mekanik fren bulundurulacaktır.
Kabinleri terk etmeden önce, raylı vinç operatörleri, bütün kumanda tertibatını
stop durumuna ve ana şalterleri de açık duruma getireceklerdir.
VİNÇ KANCASINA AYDINLATMA
 Madde 402 - Açık havada çalışan raylı vinçlerde, yük kancasını sürekli olarak
aydınlatabilecek ve vinç üzerine bağlanmış lambalar bulunacaktır.
VİNÇ KÖPRÜLERİNE FREN
 Madde 403 - Vinç köprülerinin hareketlerini kontrol için, bu köprülerde kollu el
frenleri veya pedallı ayak frenleri bulunacaktır.
ASMA VİNÇ KAİDESİNİN TEKERLEK KORUYUCULARI
 Madde 404 - Asma vinç kaidelerinin tekerleklerinden, tekerlek koruyucuları ve
bunların yanında vinci tespit için uygun tertibat bulunacaktır.
VİNÇTE UYARMA ZİLİ
 Madde 405 - Vincin veya kaldırılan yükün hareketi esnasında çalışanları
uyarmak için operatör, sesi açıkca işitilebilen zil, çan ve benzerleriyle işaret
verecek ve bunlar hareket halinde devamlı olarak çalacaktır.
•

VİNCİ ÇALIŞTIRMA VE KAPATMADA KONTROL
 Madde 406 - Raylı vinçlerde ana şalterleri açmadan önce operatörler,
bütün kumanda kol ve düğmelerinin stop durumunda olduğunu kontrol
edecekler ve elektrik akımının kesildiği hallerde, bütün kumanda
sistemini stop durumuna getirecekler ve bu durumu, akım tekrar
verilinceye kadar değiştirmeyeceklerdir.
ÇİFT RAYLI VİNÇ
 Madde 407 - Aynı yükü kaldırmak için, iki raylı vincin birlikte
çalıştırılması halinde, her iki vinç operatörüne, yalnız bir işaretçi
tarafından kumanda verilecek ve vinçlerin hareketlerinde ahengi
sağlayacak özel tedbirler alınacaktır.
YÜK ÖNÜNDE ENGEL
 Madde 408 - Yüklerin, vinçlerle asılı olarak taşınmasında
görevlendirilen işaretçi veya işçiler, yüklerinin önünde gidecek, ray
makaslarını kontrol edecek ve yüklerin bir kimseye veya herhangi bir
engele çarpmayacak bir yükseklikte taşınmasını sağlayacaklardır.
ONARIMDA GÜVENLİK
 Madde 409 - Raylı vinçlerin onarımında, bu vinçlerin altına döşemeli
bir iskele kurulacak veya bir ağ çekilecek ve tekerlekleri içten ve dıştan
uygun şekilde takozlanacaktır.

VİNCE CARASKAL
 Madde 410 - Vince ait ağır parçaların indirilip kaldırılması için vinç
üzerinde caraskal veya makaraların takılabileceği çelik kollar,
halkalar veya benzerleri bulunacaktır.
VİNÇLERİN ONARIMINDA ŞALTER POZİSYONU
ÇİFT VİNÇ ARASINA TAKOZ
 Madde 411 - Raylı vinçler üzerinde herhangi bir onarıma
başlamadan önce, bütün kumanda tertibatı, stop durumuna
getirilecek, iki ana şalter açılacak ve bunlardan biri, sıkıca
bağlanacaktır. Vinç üzerine ve uygun yerlere, onarım yapıldığına
dair uyarma levhaları konulacaktır.
Aynı ray şebekesi üzerinde başka vinçler çalıştığında, bunları
uygun uzaklıkta durduracak takozlar konulacak veya aynı işi
görecek başka tedbirler alınacaktır.

ONARIMDA TAMBUR HALATI
 Madde 412 - Halat tamburlarının ve millerinin veya motor
bobinlerinin sökülmesinden evvel kaldırma halatları, tamburlar
üzerinden çıkarılacaktır. Ancak, bunun sağlanamadığı hallerde,
tamburun ani olarak dönmesi önlenecektir.
VİNCİN ONARIMI SONRASI GÜVENLİK
 Madde 413 - Raylı vinçlerde yapılan onarımın bitiminde, bütün
koruyucuları yerlerine takılacak ve vinç harekete geçirilmeden önce,
onarımda kullanılan bütün araç, gereç ve malzeme kaldırılmış
olacaktır.
MOTORLU VİNÇTE MAKSİMUM YÜK
 Madde 414 - Motorlu seyyar vinçlerin kaldıracakları en ağır yükler,
kabinlerin içinde veya dışında yazılı olarak belirtilecek ve kollu
vinçlerde ayrıca yatıklık ve ok mesafelerine göre kaldırılmasına izin
verilen en ağır yükler, aynı şekilde gösterilecek ve bunlardan en ağır
yükten fazlası kaldırıldığında, durumu bildiren sesli ve ışıklı otomatik
bir uyarma tertibatı bulundurulacaktır.

Kaldirma araclarinde is sagligi ve guvenligi

Kaldirma araclarinde is sagligi ve guvenligi

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

More from Teknikakademiisg

More from Teknikakademiisg (20)

Kaldirma araclarinde is sagligi ve guvenligi

Editor's Notes