มัทนะพาธา no.5

1. และมัทนาไม่ต้องกลับไปเป็นดอกกุหลาบอีก แต่
เมื่อชัยเสนพามัทนาไปยังเมืองหัสตินาปุระของ
พระองค์ พระนางจัณฑีมเหสีของชัยเสนหึงหวง
และแค้นใจมาก นางขอให้พระบิดาซึ่งเป็นแคว้น
มคธยกทัพมาตีหัสตินาปุระ จัณฑียังใช้ให้นางค่อม
ข้าหลวงทากลอุบายว่า มัทนารักกับศุภางค์ทหาร
เอกของชัยเสน ชัยเสนหลงเชื่อจึงสั่งให้
ประหารมัทนาและศุภางค์ แต่เพชฌฆาตได้ปล่อย
นางหนีไปเพราะความสงสาร ส่วนศุภางค์นั้น ด้วย
ความจงรักภักดีต่อท้าวชัยเสน ก็ออกสนามรบกับ
ท้าวชัยเสนเป็นครั้งสุดท้ายในฐานะไพร่ทหารเลว
และตายในที่รบ
วรรณคดีไทย
เรื่อง
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
มัทนาหนีกลับมายังป่าหิมวัน และได้ทาพลีกรรม์บูชา
สุเทษณ์เทพบุตร จนสุเทษณ์เทพบุตรเสด็จมา และเอ่ย
ปากจะช่วยให้คืนสวรรค์ สุเทษณ์เทพบุตรได้ขอความ
รักจากนางอีก แต่มัทนามิสามารถจะรักใครได้อีกแล้ว
และปฏิเสธไป สุเทษณ์เทพบุตรกริ้วนักจึงสาปนางให้
เป็นกุหลาบไปตลอดชีวิต
ฝ่ายท้าวชัยเสน ต่อมาเมื่อรบชนะท้าวมคธ และ
ได้รู้ความจริงทั้งหมด ก็กริ้วพระมเหสีจัณฑีมาก และได้
ลงอาญาไป ก่อนจะออกไปตามหามัทนาในป่า แต่สิ่งที่
พบ ก็เพียงแต่กุหลาบกอใหม่อันขึ้นอยู่ยังกองกูณฑ์บูชา
สุเทษณ์เทพบุตรเท่านั้น ท้าวชัยเสนทาอะไรไม่ได้อีก
ต่อไป แต่ด้วยความรักสุดจะรัก จึงนากุหลาบมัทนา
กลับไปปลูกใหม่ยังสวนขวัญ
จัดทาโดย
นางสาวสุภาภรณ์ ผึ้งเถื่อน รหัส 5681124028 เลขที่ 5
D.2

2. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรด
ละครพูดตามแบบตะวันตกมาก พระองค์ทรงนิพนธ์บท
ละครพูดไว้หลายเรื่องและบทละครพูดเพียงเรื่องเดียวที่
พระองค์ทรงนิพนธ์เป็นคาฉันท์คือ เรื่องมัทนะพาธา
หรือตานานแห่งดอกกุหลาบ
มัทนะพาธาเป็นบทละครพูดที่พระบาทสมเด็จ
พระ-มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงคิดเรื่องขึ้นเอง มิได้นา
เนื้อเรื่องหรือตัดต่อมาจากเรื่องใดๆ เมื่อจะเริ่มทรงพระ
ราชนิพนธ์ ได้ทรงพยายามหาคาบาลีสันสฤตสาหรับ
ชื่อดอกกุหลาบ พระสารประเสริฐ (ตรี นาคะประทีป)
ค้นได้ศัพท์ภาษสันสฤตว่า กุพฺชก แต่ได้ทรงพระราช
วินิจฉัยว่า ถ้าจะให้เป็นชื่อนางเอกอาจต้องเปลี่ยนเสียง
แต่จะไปตรงกับศัพท์ที่แปลว่า นางค่อม จึงทรง
เลือกใช้คาว่า มัทนา เป็นชื่อนางเอก มัทนา มา
จากศัพท์ มทน แปลว่า ความลุ่มหลงหรือความรัก
เมื่อทรงพบศัพท์ “มทนพาธา” จากพจนานุกรมสัน
สฤตซึ่งมีความหมายว่า “ความรักหรือเดือดร้อน
แห่งความรัก” ซึ่งตรงกับแก่นเรื่องของบทละคร
เรื่องนี้ จึงทรงใช้ชื่อว่า มัทนะพาธาหรือตานานแห่ง
ดอกกุหลาบ
มัทนะพาธา
มัทนะพาธาเป็นเรื่องสมมุติว่าเกิดใน
อินเดียโบราณ เนื้อเรื่องกล่าวถึงเหตุการณ์บน
สวรรค์ เทพบุตรสุเทษณ์หลงรักเทพธิดามัทนา แต่
นางไม่ปลงใจด้วย อุเทษณ์จึงขอให้วิทยาธรมายา
วินใช้มนตร์สะกดเรียกนางมา มัทนาเจรจาตอบสุ
เทษณ์อย่างคนไม่รู้สึกตัวสุเทษณ์จึงไม่โปรด เมื่อ
ขอให้มายาวินคลายมนตร์ มัทนาก็รู้สึกตัวและตอบ
ปฏิเสธสุเทษณ์ สุเทษณ์จึงโกรธจึงสาปให้นางจุติ
ไปเกิดในโลกมนุษย์ มัทนาขอไปเกิดเป็นดอก
กุหลาบ สุเทษณ์กาหนดว่าให้กุหลาบดอกนั้น
กลายเป็นมนุษย์เฉพาะวันเพ็ญเพียงวันเดียวและคืน
เดียว ต่อเมื่อมรความรักจะพ้นสภาพจากดอกไม้
และหากเป็นทุกข์เพราะความรักก็ให้วิงวอนต่อ
พระองค์ พระองค์จะช่วย
ณ กลางป่าหิมะวัน ฤษีกาละทรรศินพบ
ต้นกุหลาบจึงขุดไปปลูกไว้ที่อาศรม เมื่อมัทนะ
พาธากลายเป็นมนุษย์ก็เลี้ยงดูรักใคร่เหมือนลูก
ท้าวชัยเสนกษัตริย์แห่งเมืองหัตินาปุระเสด็จไปล่า
สัตว์ ได้พบมัทนาก็เกิดความรัก ทั้งสองจึง
สารภาพรักต่อกัน
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว