SlideShare a Scribd company logo
1 of 15
Legal issues voor startups
Sjoerd Mol, 17 november 2014
Introductie Sjoerd Mol - Benvalor
 >10 jaar ervaring als advocaat ondernemingsrecht / M&A
 Veel ervaring met startups en investeerders
 Capital Waters – DCFA – internationaal – universiteit
 Partner Benvalor
 Benvalor -> niche-kantoor (10 advocaten) op het gebied van
ondernemingsrecht, arbeidsrecht en fiscaal recht, gevestigd
in Utrecht
 Juridische partner van UtrechtInc
Oprichting vennootschap
 Don’t incorporate a hobby.
 Altijd een vennootschap oprichten bij: 2 of meer
oprichters/aandeelhouders, IP, risico’s, investeerders,
werknemers
 Ondernemingsvormen:
- Eenmanszaak
- Vennootschap onder firma (Vof)
- Commanditaire vennootschap (CV)
- Besloten Vennootschap (Flex BV)
- Naamloze Vennootschap
Vennootschap onder firma vs.
Besloten Vennootschap
Vof
 Voordelen -> fiscale faciliteiten
 Nadelen -> persoonlijke aansprakelijkheid, IP, uitstraling
BV
 Voordelen -> beperkte aansprakelijkheid, IP, investeerders,
uitstraling
 Nadelen -> fiscaal minder gunstig tot bepaald winstniveau,
formaliteiten (wel veel minder als gevolg van flex bv)
Oprichting BV – must do’s
 Oprichtingsakte -> standaard document
 Naast oprichtingsakte is aandeelhoudersovereenkomst
noodzakelijk -> naar advocaat
 Een conflict met een aandeelhouder is de doodsteek voor
een startup: voorkom dat door due diligence en een goede
overeenkomst (penny wise, pound foolish)
 Het gaat niet (alleen) om de juridische afspraken maar om
het bespreken van de onderliggende waarden
 Ook als je beoogt geld op te halen bij friends, family, fools is
een goede structuur (oprichtingsakte +
aandeelhoudersovereenkomst) noodzakelijk
Aandeelhoudersovereenkomst
 Belangrijke bepalingen:
- Besluitvorming AVA
- Deadlock
- Lockup – Drag along – Tag along
- Bestuur – Goedkeuringsrechten
- Good leaver – Bad leaver
- Vervolgfinancieringen
- Non-concurrentie / geheimhouding
 Modelaandeelhoudersovereenkomst beschikbaar via
UtrechtInc-portal
Intellectual Property
 Octrooien – auteursrechten – merkrechten – licenties
 Zorg ervoor dat alle IP rights in de vennootschap zitten!
 Volgende fase -> oprichten werkmaatschappij, IP rights in
holding
 Gebruik Non-Disclosure Agreements! Model in UtrechtInc-
portal; ook bij gesprekken met investeerders
 Bescherming IP rights: (i) registratie, (ii) NDA’s, (iii) need to
know – basis
 Investeerders houden niet van NDA’s
Intellectual Property
 Waar gaat het fout?
- een (toen nog) bevriende ondernemer heeft je geholpen
met programmeren
- een van de oprichters zou zijn eerdere onderneming / IP
rights inbrengen, maar dit is niet goed vastgelegd
- iemand werkt al een paar maanden voor je bedrijf, maar er
is nog geen arbeidscontract of overeenkomst van opdracht
getekend (en hij vertrekt met ruzie)
- je hebt een licentie gekregen of verstrekt, maar het product
wordt doorontwikkeld
Werknemers
 Laat iemand altijd een arbeidsovereenkomst tekenen voordat
hij/zij in dienst treedt! -> model beschikbaar via UtrechtInc
 Er is geen contractsvrijheid in het arbeidsrecht, dus laat
overeenkomsten altijd checken (recent: omvangrijke
wijzigingen in het arbeidsrecht)
 Let op bij nul uren contracten en overeenkomsten van
opdracht –> arbeidsrechtelijke consequenties
 Werknemersparticipatie: SAR’s, certificaten, winstbewijzen,
opties, aandelen zonder stemrecht, gewone aandelen ->
juridische en fiscale verschillen zijn groot
Contracten algemeen
 Probeer zoveel mogelijk te standaardiseren
 Probeer altijd de partij te zijn die het eerste concept
aanlevert, als je dat niet doet, begin je op achterstand
 Let op dat de juiste wederpartij vermeld staat en deze door
de juiste persoon wordt vertegenwoordigd -> check
handelsregister
 Vergeet niet de bijlagen te checken en zorg ervoor dat je een
door beide partijen getekende versie hebt
 Gebruik heldere definities en keep it simple
 Teken een overeenkomst voordat er gewerkt wordt, dat geldt
ook voor je adviseurs!
Algemene voorwaarden / privacy policy
 Zorg dat deze tijdig opgesteld zijn en laat ze checken (of
opstellen) door een advocaat
 Prima om naar voorbeelden van concurrenten te kijken bij
het opstellen van algemene voorwaarden, maar a.u.b. geen
copy-paste
 Stuur algemene voorwaarden bij iedere rechtshandeling toe
als pdf voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst en
verklaar de voorwaarden van toepassing
 Wet Bescherming Persoonsgegevens van toepassing als er
sprake is van het verwerken van persoonsgegevens ->
privacy policy of privacy statement noodzakelijk (meer info
Renee Schipper, Ventoux Advocaten)
Investeerder
 Zorg dat je onderneming op orde is als je met een investeerder
in contact treedt
 Investeerders hebben een hekel aan verrassingen, dus wacht
niet te lang met het melden van eventuele problemen/risico’s
 Potentiele hickups: o.a. change of control clauses, onbeperkte
aansprakelijkheden, exclusieve distributie/licenties, ruziënde
aandeelhouders -> denk daaraan bij je bedrijfsvoering
 De Termsheet bepaalt alles voor 90%. Onderhandelingen
beginnen dus daarvoor, pas op voor dure breakup clausules
 Vergeet niet: de advocaat van de investeerder denkt niet aan
jouw belang, dus schakel tijdig een eigen advocaat in!
Sjoerd Mol
mol@benvalor.com
Leonoor Wijnbergen
wijnbergen@benvalor.com
Tel. 088-3030020
Benvalor B.V.
Burg. Reigerstraat 86, Utrecht
www.benvalor.com
Legal issues voor startups.17-11-2014

More Related Content

Viewers also liked

Teatro ilusion bar
Teatro ilusion barTeatro ilusion bar
Teatro ilusion barLaura Isern
 
Место человека
Место человекаМесто человека
Место человекаLotosPlay
 
Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...
Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...
Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...Rafael Vilela López
 
Pm sbl fact_sheet_12 31 15
Pm sbl fact_sheet_12 31 15Pm sbl fact_sheet_12 31 15
Pm sbl fact_sheet_12 31 15Loren Heger
 
入門 Chef Server #biglobetechtalk
入門 Chef Server #biglobetechtalk入門 Chef Server #biglobetechtalk
入門 Chef Server #biglobetechtalkBIGLOBE Tech Talk
 
The industrial revolution (day 2)
The industrial revolution (day 2)The industrial revolution (day 2)
The industrial revolution (day 2)mbrilla
 
Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方
Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方
Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方Yoshimi Tominaga
 
PM [10] Energy in Motion
PM [10] Energy in MotionPM [10] Energy in Motion
PM [10] Energy in MotionStephen Kwong
 
Cosmic Adventure Episode 2.06 MM Experiment
Cosmic Adventure Episode 2.06 MM ExperimentCosmic Adventure Episode 2.06 MM Experiment
Cosmic Adventure Episode 2.06 MM ExperimentStephen Kwong
 
презентація мр
презентація мрпрезентація мр
презентація мрnovoarhnvk1
 

Viewers also liked (11)

Teatro ilusion bar
Teatro ilusion barTeatro ilusion bar
Teatro ilusion bar
 
Место человека
Место человекаМесто человека
Место человека
 
4 p curso acuerdo 592
4 p curso acuerdo 5924 p curso acuerdo 592
4 p curso acuerdo 592
 
Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...
Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...
Diseño y cálculo de instalaciones eléctricas de baja tensión en un edificio m...
 
Pm sbl fact_sheet_12 31 15
Pm sbl fact_sheet_12 31 15Pm sbl fact_sheet_12 31 15
Pm sbl fact_sheet_12 31 15
 
入門 Chef Server #biglobetechtalk
入門 Chef Server #biglobetechtalk入門 Chef Server #biglobetechtalk
入門 Chef Server #biglobetechtalk
 
The industrial revolution (day 2)
The industrial revolution (day 2)The industrial revolution (day 2)
The industrial revolution (day 2)
 
Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方
Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方
Chef, Ansible, Consul, … 自働化ツールとその組み合わせ方
 
PM [10] Energy in Motion
PM [10] Energy in MotionPM [10] Energy in Motion
PM [10] Energy in Motion
 
Cosmic Adventure Episode 2.06 MM Experiment
Cosmic Adventure Episode 2.06 MM ExperimentCosmic Adventure Episode 2.06 MM Experiment
Cosmic Adventure Episode 2.06 MM Experiment
 
презентація мр
презентація мрпрезентація мр
презентація мр
 

Similar to Legal issues voor startups.17-11-2014

Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?
Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?
Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?Rabobank Rotterdam
 
Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'
Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'
Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'BlueLegal
 
De kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuur
De kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuurDe kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuur
De kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuurDLA Piper Nederland N.V.
 
Bedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrechtBedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrechtchristophehermans
 
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak Kortrijk
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak KortrijkIA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak Kortrijk
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak KortrijkIkinnoveer
 
Hoe bescherm ik mijn idee of merk?
Hoe bescherm ik mijn idee of merk?Hoe bescherm ik mijn idee of merk?
Hoe bescherm ik mijn idee of merk?Marleen Kuiper
 
Drieluik pact privacy - 2 pagina's
Drieluik pact privacy - 2 pagina'sDrieluik pact privacy - 2 pagina's
Drieluik pact privacy - 2 pagina'sSebyde
 
Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011
Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011
Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011mhussem
 
Bedrijfspresentatie Almere
Bedrijfspresentatie AlmereBedrijfspresentatie Almere
Bedrijfspresentatie Almereguest9d234
 

Similar to Legal issues voor startups.17-11-2014 (20)

Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?
Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?
Presentatie Rabobank Rotterdam - Starterworkshops Jurdisch alles goed geregeld?
 
Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'
Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'
Blue Legal: seminar 'Het Nieuwe Werken'
 
De kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuur
De kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuurDe kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuur
De kunst van het bepalen van de optimale transactiestructuur
 
Bedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrechtBedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrecht
 
Workshop ict contracten in de zorg 10 11 10
Workshop ict contracten in de zorg 10 11 10Workshop ict contracten in de zorg 10 11 10
Workshop ict contracten in de zorg 10 11 10
 
Zzp workshop
Zzp workshopZzp workshop
Zzp workshop
 
Zzp Workshop
Zzp WorkshopZzp Workshop
Zzp Workshop
 
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak Kortrijk
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak KortrijkIA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak Kortrijk
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 3. Hans Braquene. Kulak Kortrijk
 
Whitepapers Growing Games
Whitepapers Growing GamesWhitepapers Growing Games
Whitepapers Growing Games
 
Hoe bescherm ik mijn idee of merk?
Hoe bescherm ik mijn idee of merk?Hoe bescherm ik mijn idee of merk?
Hoe bescherm ik mijn idee of merk?
 
Mijn merk is goud waard
Mijn merk is goud waardMijn merk is goud waard
Mijn merk is goud waard
 
Drieluik pact privacy - 2 pagina's
Drieluik pact privacy - 2 pagina'sDrieluik pact privacy - 2 pagina's
Drieluik pact privacy - 2 pagina's
 
Presentatie Marius Dekkers
Presentatie Marius DekkersPresentatie Marius Dekkers
Presentatie Marius Dekkers
 
Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011
Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011
Webwinkel Kennisontbijt RRA 12-07-2011
 
Presentatie workshop inkoop ICT door overheden Dirkzwager advocaten & notaris...
Presentatie workshop inkoop ICT door overheden Dirkzwager advocaten & notaris...Presentatie workshop inkoop ICT door overheden Dirkzwager advocaten & notaris...
Presentatie workshop inkoop ICT door overheden Dirkzwager advocaten & notaris...
 
Bedrijfspresentatie Almere
Bedrijfspresentatie AlmereBedrijfspresentatie Almere
Bedrijfspresentatie Almere
 
Presentatie IPC
Presentatie IPC Presentatie IPC
Presentatie IPC
 
Jan hart - BBIE
Jan hart - BBIEJan hart - BBIE
Jan hart - BBIE
 
Jan hart bbie
Jan hart bbieJan hart bbie
Jan hart bbie
 
Governance in een dochtervennootschap
Governance in een dochtervennootschapGovernance in een dochtervennootschap
Governance in een dochtervennootschap
 

Legal issues voor startups.17-11-2014

  • 1.
  • 2. Legal issues voor startups Sjoerd Mol, 17 november 2014
  • 3. Introductie Sjoerd Mol - Benvalor  >10 jaar ervaring als advocaat ondernemingsrecht / M&A  Veel ervaring met startups en investeerders  Capital Waters – DCFA – internationaal – universiteit  Partner Benvalor  Benvalor -> niche-kantoor (10 advocaten) op het gebied van ondernemingsrecht, arbeidsrecht en fiscaal recht, gevestigd in Utrecht  Juridische partner van UtrechtInc
  • 4. Oprichting vennootschap  Don’t incorporate a hobby.  Altijd een vennootschap oprichten bij: 2 of meer oprichters/aandeelhouders, IP, risico’s, investeerders, werknemers  Ondernemingsvormen: - Eenmanszaak - Vennootschap onder firma (Vof) - Commanditaire vennootschap (CV) - Besloten Vennootschap (Flex BV) - Naamloze Vennootschap
  • 5. Vennootschap onder firma vs. Besloten Vennootschap Vof  Voordelen -> fiscale faciliteiten  Nadelen -> persoonlijke aansprakelijkheid, IP, uitstraling BV  Voordelen -> beperkte aansprakelijkheid, IP, investeerders, uitstraling  Nadelen -> fiscaal minder gunstig tot bepaald winstniveau, formaliteiten (wel veel minder als gevolg van flex bv)
  • 6. Oprichting BV – must do’s  Oprichtingsakte -> standaard document  Naast oprichtingsakte is aandeelhoudersovereenkomst noodzakelijk -> naar advocaat  Een conflict met een aandeelhouder is de doodsteek voor een startup: voorkom dat door due diligence en een goede overeenkomst (penny wise, pound foolish)  Het gaat niet (alleen) om de juridische afspraken maar om het bespreken van de onderliggende waarden  Ook als je beoogt geld op te halen bij friends, family, fools is een goede structuur (oprichtingsakte + aandeelhoudersovereenkomst) noodzakelijk
  • 7. Aandeelhoudersovereenkomst  Belangrijke bepalingen: - Besluitvorming AVA - Deadlock - Lockup – Drag along – Tag along - Bestuur – Goedkeuringsrechten - Good leaver – Bad leaver - Vervolgfinancieringen - Non-concurrentie / geheimhouding  Modelaandeelhoudersovereenkomst beschikbaar via UtrechtInc-portal
  • 8. Intellectual Property  Octrooien – auteursrechten – merkrechten – licenties  Zorg ervoor dat alle IP rights in de vennootschap zitten!  Volgende fase -> oprichten werkmaatschappij, IP rights in holding  Gebruik Non-Disclosure Agreements! Model in UtrechtInc- portal; ook bij gesprekken met investeerders  Bescherming IP rights: (i) registratie, (ii) NDA’s, (iii) need to know – basis  Investeerders houden niet van NDA’s
  • 9. Intellectual Property  Waar gaat het fout? - een (toen nog) bevriende ondernemer heeft je geholpen met programmeren - een van de oprichters zou zijn eerdere onderneming / IP rights inbrengen, maar dit is niet goed vastgelegd - iemand werkt al een paar maanden voor je bedrijf, maar er is nog geen arbeidscontract of overeenkomst van opdracht getekend (en hij vertrekt met ruzie) - je hebt een licentie gekregen of verstrekt, maar het product wordt doorontwikkeld
  • 10. Werknemers  Laat iemand altijd een arbeidsovereenkomst tekenen voordat hij/zij in dienst treedt! -> model beschikbaar via UtrechtInc  Er is geen contractsvrijheid in het arbeidsrecht, dus laat overeenkomsten altijd checken (recent: omvangrijke wijzigingen in het arbeidsrecht)  Let op bij nul uren contracten en overeenkomsten van opdracht –> arbeidsrechtelijke consequenties  Werknemersparticipatie: SAR’s, certificaten, winstbewijzen, opties, aandelen zonder stemrecht, gewone aandelen -> juridische en fiscale verschillen zijn groot
  • 11. Contracten algemeen  Probeer zoveel mogelijk te standaardiseren  Probeer altijd de partij te zijn die het eerste concept aanlevert, als je dat niet doet, begin je op achterstand  Let op dat de juiste wederpartij vermeld staat en deze door de juiste persoon wordt vertegenwoordigd -> check handelsregister  Vergeet niet de bijlagen te checken en zorg ervoor dat je een door beide partijen getekende versie hebt  Gebruik heldere definities en keep it simple  Teken een overeenkomst voordat er gewerkt wordt, dat geldt ook voor je adviseurs!
  • 12. Algemene voorwaarden / privacy policy  Zorg dat deze tijdig opgesteld zijn en laat ze checken (of opstellen) door een advocaat  Prima om naar voorbeelden van concurrenten te kijken bij het opstellen van algemene voorwaarden, maar a.u.b. geen copy-paste  Stuur algemene voorwaarden bij iedere rechtshandeling toe als pdf voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst en verklaar de voorwaarden van toepassing  Wet Bescherming Persoonsgegevens van toepassing als er sprake is van het verwerken van persoonsgegevens -> privacy policy of privacy statement noodzakelijk (meer info Renee Schipper, Ventoux Advocaten)
  • 13. Investeerder  Zorg dat je onderneming op orde is als je met een investeerder in contact treedt  Investeerders hebben een hekel aan verrassingen, dus wacht niet te lang met het melden van eventuele problemen/risico’s  Potentiele hickups: o.a. change of control clauses, onbeperkte aansprakelijkheden, exclusieve distributie/licenties, ruziënde aandeelhouders -> denk daaraan bij je bedrijfsvoering  De Termsheet bepaalt alles voor 90%. Onderhandelingen beginnen dus daarvoor, pas op voor dure breakup clausules  Vergeet niet: de advocaat van de investeerder denkt niet aan jouw belang, dus schakel tijdig een eigen advocaat in!
  • 14. Sjoerd Mol mol@benvalor.com Leonoor Wijnbergen wijnbergen@benvalor.com Tel. 088-3030020 Benvalor B.V. Burg. Reigerstraat 86, Utrecht www.benvalor.com