HACCP concept in Pashto language

1. ‫هسپ )‪ (HACCP‬د خطر تحلیل او مهمی انتقادی نقطی‬
‫لیکونکی : سید محمد نعیم خالد‬
‫هسپ د لمړی ځل لپاره د ناسا لخوا په 1919 کی د ناسا لخوا استعمال‬
‫شو او رسته بیا د نړیوال معیار په توګه باندی قبول شو. چی نن ورځ د ‪ codex‬او ‪،ISO 22000 ،BRC‬‬
‫‪ IFS‬او ‪ Global GAP‬په معیارونو کی ورڅخه استفاده کیږی. دا یوه وسیله (‪ )tool‬ده چی د غذایی توکو د‬
‫مصؤنیت په برخه کی ورڅخه استفاده کیږی. بیا هم د غذایی توکو د مصؤنیت د ټول سیستم نمایندګی نه شی کولی.‬
‫هسپ یوازی د غذایی توکو دمصؤنیت په برخه کی خاصه نتیجه نلری نو ځکه باید الندی پروګرامونه هم پکښی شامل‬
‫وی:‬
‫۱.ښه تولیدی عملیات - یعنی په کافی اندازه پاکی اوبه موجودی وی. په کافی اندازه برق یا رڼا موجوده وی، دیوالونه او څمکه په‬
‫آسانۍ سره د پاکولو وړتیا ولری، د حشراتو او نورو آفاتو په مقابل کی باید مجادله وشی.‬
‫۲.حفظ الصحوی معیارونه - السونه باید ووینځل شی، د خوړو په سر باندی باید ټوخی صورت ونه نیسی، ټول خایونه باید د‬
‫پاکولو د پالن مطابق پاک شی، د هواو د ایستلو لپاره باید مناسب تخلیوی سیستم وجود ولری.‬
‫۳.عملیاتی طرزلعملونه - پدی برخه باید ووایاست چی زه دا مو موخه ده، دا کارونه فعال کوو او دا اسناد به یی په خپل الس کی‬
‫ولرو.‬
‫۴.او د کارکوونکو حفظ الصحه باید د هسپ سره جوغت په پام کی ونیول شی - نوکان باید قطع شی، ویښتان باید پټ وی، ساعت‬
‫او لښتۍ ، غواړکۍ او چارګل باید د کار په وخت کی په الس باندی نه وی.‬
‫هسپ د ۲۱ مراحلو په ترسره کولو سره چی ۷ آخری مراحل د هسپ د اساساتو په نوم سره یادیږی او په الندی ډول دی:‬
‫۱. د هسپ ټیم باید تشکل شی - دا ټیم باید د کمپنۍ د هری برخه څخه وی ، څکه چی یوازی د هسپ مسؤل په ټولو شیانو بندی نه پوهیږی.‬
‫۲. ټول هغه محصوالت چی کمپنۍ جوړوی باید ولیکل شی - د محصوال معرفی چی څنکه ، د څه شی څخه د چا لپاره او په کوم وخت او په‬
‫څومره مقدار سره جوړیږی ، ولیکل شی.‬
‫۳. د مستهلک یا مصرف کوونکی شرح - پدی برخه باید تاسی دا واضح کړی چی خپل محصول مو چاته جوړ کړی دی او د ‪YOPI‬‬
‫اصطالح په پام کی و نیسی چی تنکی ځوانان، زاړه ، حامله داری ښځی او د معافتی سیستم څخه ضعیف خلک باید ورپکښی شرح شی.‬
‫۴. د هر محصول هغه جوړیدو مراحل باید د یو چارت په شکل سره واضح شی - پدی برخه کی باید ځینی خاص د اندازی وړ تکی لکه‬
‫حرارت ، وخت، پی اچ او داسی نور په پام کی ونیول شی.‬
‫۵. د جوړ شوی چارت تصدیق کول - کوم چارتونه چی په څلورمه مرحله کی جوړ شوی دی ، هغه باید په ساحه د تولید کی عملی شی او کوم‬
‫تغیرات چی اړین وی هغه پکښی رواستل شی.‬
‫هسپ د ۷ اساساتو څخه تشکیل شوی دی:‬
‫۶.دخطر تحلیل او تجزیه کول ( پدی برخه کی باید فزیکی، بیولوژیکی او کیمیاوی خطرونه د 9‪ M‬میتود یا خامو مواد تحلیل، د‬
‫ماشین آالتو تحلیل، د چاپیلایر تحلیل، د افرادو تحلیل تر سره شی). او ورسته د هغه د هغه لپاره د مخنیوی ټکی تعین شی.‬

2. ‫د هر ځه نه مخکی باید د تولیدی محصول ټول مراحل ولیک شی. د بیلګی په توګه که موږ غواړو زردآلو‬
‫غواړو وچ کړو نو د هغه ټول هغه مراحل چی د محصول د رفع حاصل څخه را نیولی تر مارکیت او بیا تر‬
‫مشتری پوری باید ولیکل شی .‬
‫ورسته د هغه باید وپوهیږو چی چی په خوړ کی کوم خطرونه موجود دی. ټول خطرونه د نن ورځ په‬
‫دریو برخو ویشل کیږی .‬
‫۱ - بیولوژیکی خطرونه : پدی برخه کی بکتریا ، ویروس، قارچونه، پرازیتونه او یا هم ددی یادو شوو‬
‫فکتورونو زهریات.‬
‫۲ - کیمیاوی خطرونه : پدی برخه کی ټول هغه کیمیاوی مواد چی د تخم د مرحلی څخه آن تر بسته‬
‫بندی پوری استعمالیږی په پام کی ونیول شی. د مثال په توګه دهقان حشره کش استعمالوی،‬
‫ورسته بیا د قارچونو ضد کیمیاوی مواد استعمالوی، د پروسس په کمپنی کی د ځایونو د پاکولو‬
‫محلولونه او یا د ضد عفوی موادو پاتی برخی باید په پام کی ونیول شی.‬
‫۳ - فزیکی خطرونه :پدی برخه کی ټول هغه شیان چی د نهایی محصول د مشخصاتو په ورقه کی‬
‫نه وی لیکل شوی باید په پام کی ونیول شی. د مثال په توګه د لرګی ټوټه ، شیشه، ویښته، نوکان،‬
‫تکه یا پالستیک او یا هم د بیلګی په توګه د مڼو په کوتی کی زردآلو وی نو هغه ټول د فزیکی خطر په‬
‫جمع کی راځی .‬
‫هغه د 5 ‪ M‬تشریح پداسی ډول ده:‬
‫کارمندان‪- Man‬‬
‫، چاپیریال،‪- Milieu‬‬
‫خام مواد، ‪- Material‬‬
‫ماشین آالت ،‪- Machine‬‬
‫د تولید میتود‪- Methode‬‬
‫د خطر‬
‫تولیدی مرحله‬ ‫د خطر عامل‬ ‫دخطر مخنیوی‬
‫نوعیت‬
‫اوبه باید پاکی وی، کارمند کارمند ، چاپیریال، میکروبیولوژی‬
‫وینځل‬
‫ک‬ ‫خام مواد‬ ‫باید صحی وی‬
‫تشریح :‬
‫په پورته مثال کی وینی چی مرحله * د میوی وینځل دی* د خطر نوعیت * میکروبیولوژیک* او عوامل‬
‫یی * کارمند ، چاپیریال، خام مواد * دی. عالوتا باید ددی څخه ورسته دهغه د مخنوی او د حل الره هم‬
‫ورته وویل شی. پدی شکل سره د ټولو تولیدی مراحلو لپاره باید دا کار صورت ونیسی چی دی پروسی‬
‫ته د خطر تحلیل وایی .‬

3. ‫معموال کله چی مالی وضع ښه وه نو ماشین آالت دا کارونه ټول کولی شی. فرضا بکتریولوژیک‬
‫تیستونه، کیمیاوی ټیستونه او یا هم د فزیکی ټیستونو لپاره ماشین االت شته دی. که چیری پیسی‬
‫نه وی نو بیا باید کتابونو او نورو معلوماتو ته مخ واړول شی تر ځو ورته معلومات راټول شی او دهغه له‬
‫مخی د خطر تحلیل او د هسپ نوری مرحلی په مخ یوړل شی .‬
‫۷.د انتقادی کنترولیدونکو نقطو تعینول (‪ )critical control point‬ددی برخی لپاره باید د ‪ CCP‬د تصمیم نیونی د ونی په‬
‫اساس چی د ۴ سوالو څځه جوړ شوی دی، استفاده وشی او د هغه له الری هغه تعین شی.‬
‫۸.د انتقادی محدودی تشکیلول - پدی برخی کی باید داسی ټکی وټاکل شی که چیری د هغه رعایت ونشی نو ددی امکان شته چی‬
‫د فزیکی، کیمیاوی او مایکروبیولوژیکی خطرونو زیاتیدل صورت ونیسی. د بیلګی توګی د حرارت -وخت کنترول. د پی اچ‬
‫کنترول او یا د اوبو د فعالیت کنترول.‬
‫۹. د تشکیل شوو انتقادی نقطو مانیتورینک - دا هغه برخه ده چی باید د جوړ شویو انتقادی ټکیو د ځارنی لپاره باید پروسیجر‬
‫جوړ کړی. د بیلکی په توګه د د ظرفونو د وینځلو او تعقیم کولو د پروسی د مقدیت برسی د نظری کنترول او مایکروبیولوژیکی‬
‫ټیسټ کول دی. چی پدی طریقه کولو شو هغه کنترول کړو.‬
‫۱۱.داصالحی فعالیتونه تشکیلول - په هغه صورت کی چیری مشکل او یاستونزی سره د کار په جریان کی مخامخ شو نو ځه باید‬
‫وکړو. د بیلګی په توګه که چیری دمنفی یخی خونی د حرارت درجه د منفی ۵۱ څخه کښته شی نو څه باید وکړو؟ پدی صورت‬
‫کی باید د یخ ورکونی منبع چک شی، او که چیری خرابه وی نو باید ذر تر زره جوړ شی او یا باید ټول یخ شوی خواړیزه توګه‬
‫بلی منفی یخی خونی د ۲ ساعتو څخه کم وخت کی انتقال ومومی.‬
‫۱۱.د اسنادو ساتنه - ټول هغه اسناد چی د هسپ اړوند وی باید ذخیره او د یو معین وخت لپاره وساتل شی . د بیګلی په توګه د‬
‫چیپسو د غوړیو د حرارت د درجی فورم، د مثبتی او منفی یخو خونو د حرارت فورم او داسی نور.‬
‫۲۱.تایید - دا هغه مرحله ده چی ټول پورته ذکر شوی کارونه تر سره شی نو دا باید د یوی واکمنی او باصالحیته داخلی او یا‬
‫باندنی اداری لخوا صورت ومومی تر څو و پوهیږو چی زموږ د هسپ میتود مفید او موثر دی.‬
‫اځځنه ( ۲۱ فبروری-99):‬
‫‪http://www.fsis.usda.gov/oa/background/keyhaccp.htm‬‬
‫‪karana.blogfa.com‬‬
‫‪afghanfoodscience.blogspot.com‬‬