2. Yerleşme düzeninin önemi
• Üretim araçlarının ,yardımcı tesislerin,iş
istasyonlarının ve taşıma ,depolama, kalite
kontrolü gibi üretimle ilgili faaliyetlerin fiziksel
konumları açısından bir bütün olarak
koordinasyonuna Fabrika Düzenleme denir.
• Fabrika düzenlemenin amacı ,fabrika içinde
üretime yönelik faaliyetlerde yer alan canlı ve
cansız varlıkların tümünün hareket miktarını
minimum düzeye indirmektir
3. Yerleşme Düzeninden Doğan
Aksaklıkların Belirtileri şöyle
sıralanabilir
• Malzeme,parça ve yarı mamullerin gereksiz yerde
yığılması
• İş akışının ,işçinin ve malzemenin kontrolünde
etkisiz kalınması
• Üretim periyodunun uzaması,siparişlerin tesliminde
gecikmeler
• Kalifiye işçilerin gereksiz taşıma işlerini yapması ve
boş beklemesi
• Fabrika alanında bir telaş ve kargaşalık havasının
hakim olması
• Fabrika alanından tam yararlanma
4. Yerleşme Düzeninin Üretim
Sistemine Etkileri
• Üretim sistemlerinde fiziksel yapı ve faaliyetlerin
yerleşme düzeninden etkilendiği noktalar
şunlardır:
• Üretim Departmanları arasındaki uzaklıklar
• Alan ve Hacimden yararlanma oranı ,kullanma
verimliliği
• Taşıma işlerinde kullanılan araç ve gereçlerin
tipleri ve maliyetleri
• Fabrika içindeki ana ve ara depoların yerleri ve
büyüklükleri
5. • Gözlem sıklığı ve ustabaşı gibi amirlerin
nitelikleri
• Üretim planlama ve kontrol işlemleri
• Gözlem ve düzeltici karar arasında geçen
süre,yönetimin etkinliği
• İşçinin Genel çalışma verimi.Gereksiz taşımalar
gibi verimi etkileyen faktörler
• Tezgahlardan Yararlanma oranı ,yatırım ve
işçilik maliyetleri açısından verimlilik
6. Fabrika düzenlemenin Amaçları
• Makine araç ve gereçler her şeyden önce mantığa ve basit
kurallara uygun bir düzen içinde yerleştirilmeli ve etkin bir
üretim sistemi içinde entegre edilmelidir
• Malzeme ve insan hareketleri basit,az ve kolay kontrol
edilebilecek biçimde yapılmalıdır.
• Yardımcı tesisler mantığa uygun ,ihtiyacı karşılayacak yerde
bulunmalıdır.
• Gelecekteki genişleme veya değişiklik ,isteklerini
karşılayacak esnek bir yerleştirme düzeni kurulmalıdır
• İşçiler rahat ve emniyetli çalışabilmeli,gözlemciler az
yorularak etkili bir kontrol yapabilmelidir
7. Fabrika Binası
Fabrika düzenleme mevcut bir bina içerisinde
yapılacaksa bu binaya ve tesislere ait ayrıntılı
bilgilerin toplanıp analiz edilmesi gerekir.Örnek
verecek olursak;
- Binanın kapı,bölme,pencere,merdiven asansör vb.
ayrıntılarını gösteren mimari planlar
- Mevcut makine ve gereçlerin yerleşme durumları
- Bina çevresinin durumu
- Binanın çeşitli noktalarından alınmış kesit
resimleri
8. İş Akışı ve Yerleşme Tipleri
• Proseses göre yerleşme
• Yararlı yanları
• Makine ve insan gücünün kullanılmasında
esneklik
• Makinalar çok çeşitli işlerde kullanılabilir
• Gözlem ve kontrol iyi yetişmiş kişiler tarafından
yapıldığı için etkinlik yüksek
• İş çeşidi fazla
9. sakıncaları
• Taşıma miktarı fazla
• Yarı mamul stokları yüksek
• Makine ve işçinin boş bekleme olasılığı
yüksek
• Kalifiye eleman kullanma zorunluluğu var
• Toplam üretim süreci uzun
10. Mamule göre yerleşme
• Yararlı yanları
• İş akışı düzgün
• Taşımazlar az
• Toplam üretim süresi kısa
• Yan mamul stoktan az
• Gözlem ve kontrol kolay
• Kalifiye olmayan işçi kullanılabilir
11. sakıncaları
• Esneklik az
• Üretim akış hızı en yavaş makine ye bağlı
• Makine veya yarı mamul cinsinden yedek
kapasite bulundurma zorunluluğu var
• Gözlem ve kontrol kolay olmakla beraber
uzmanlaşmış değildir
12. Sabit pozisyonlu mamule göre
yerleşme
• Yararlı yanları
• Malzeme hareketi minimumdur
• Ekip çalışması yapıldığından iş dağıtımı gözlem ve
kontrol kolaydır
• Toplam üretim süresini kısaltacak önlemler almak
mümkündür
• Sakıncaları
• Makine ve techizatın mamülün bulunduğu yere
taşınması güç ve pahalı olabilir
• Makine ve techizattan yararlanma oranı düşük
• Kalifiye işçiye ihtiyaç var
13. Üretim hattı dengeleme kuralları
• A,B,C gibi işlemlerden oluşan bir sistemde A,B
eşit C nin süresinin bunlardan büyük olduğunu
düşünürsek
• Sisteme C işlemini gören paralel tezgah
eklenebilir
• C işlemi ikiye bölünür,sisteme seri olarak yeni bir
tezgah eklenir
• İş basitleştirme ile C nin süresi kısaltılmaya
çalışılır
• Ave B yi oluşturan faaliyetlerden bazıları Cye
aktarılır
• Cnin yapıldığı tezgahın hızı azaltılır
14. İşçilik yükünün dengelenmesinde
başvurulacak yöntemler
• İki veya daha fazla tezgahta bir işçi
çalıştırmak
• İki kısa işlemin bir işçi tarafından
yapılması
• İşçinin yükünü artırmak
• İşçileri çalışma hızlarına göre dizmek
15. Aynı işleri gören tezgah gruplarının
saptanmasında izlenecek yollar
• Mamuller ve imalat yöntemlerine ait geçmiş bilgi
ve tecrübelere dayanarak pratik yoldan yapılan
gruplama
• Malzeme cinsi,kalite düzeyi,miktar gibi
kriterlerden biri yada bir kaçına göre gruplamak
ve sonra bunları işleyecek tezgahları saptamak
• Parçaların fabrika içinde izlediği yolları
inceleyerek işlemleri sınıflandırmak ve bu
sınıflara göre tezgah grupları bulmak
17. Departmanlarda Gruplama
• Rota kartlarında işlemlerin yeniden
numaralanması
• Departman içindeki rotaların gruplaması
• İş-parçası-Tezgah gruplarının bulunması
• İş yükü ve tezgah kapasitelerinin dağılımı
• Gruplaşmaya uymayan istisnaların incelenmesi
• Üretim akışına son şeklinin verilmesi ve kontrol
18. Tezgah gruplarının
yerleştirilmesinde yapılacak işler
• basit ve yardımcı işlerde dahil olmak üzere
işlemler numaralandırılır
• Tezgah-işlem frekans tablosu kurulur.
• Tezgahlar nümerik veya alfabetik esasa göre
kodlanır
• Grup içi iş akışı diyagramı çizilir
• İşlem rota numaraları bulunur ve analiz edilir
• Mümkün olan en basit akış sistemi bulunur
• İş yükü ve tezgah kapasitelerinin kontrolü yapılır
