Miloš Marijanović predstavlja komponente koje su sastavni deo svake tehnologije.

1. KOMPONENTE
bez kojih ne može
Miloš Marjanović 16. april 2015. Elektronski fakultet Niš

2. BEST week - Komponente za POČETNIKE 2
KOMPONENTE
bez kojih ne može

3. BEST week - Komponente za POČETNIKE 3
Hamletovo kolo
... pitanje je sada 

4. BEST week - Komponente za POČETNIKE 4
Razmatramo...
I
V
Kolika struja protiče kroz sijalicu?
KOMPONENTE
bez kojih ne može

5. Teži način...
BEST week - Komponente za POČETNIKE 5

6. Umesto toga, lakši način...
BEST week - Komponente za POČETNIKE 6
F
a?
Ja Vas pitam: Koliko je ubrzanje?
Vi mene brzo pitate: Kolika je masa?
Ja kažem: m
Vi odgovorite: a=F/m
Gotovo!!!
Tačan odgovor, ali nismo razmotrili:
• Oblik objekta
• Njegovu temperaturu
• Njegovu boju
• Polje njegove primene

7. Umesto toga, lakši način...
7
Dakle, sijalicu možemo zameniti:
da bi izračunali struju...
Ne brinemo o:
• Kako struja protiče kroz vlakno
• Kolika je temperatura
• Kakav je oblik vlakna
• ...
A
B
Razmatramo vlakno sijalice...
𝐼 =
𝑉
𝑅
... jedino je R od značaja
ZAŠTO
KOMPLIKOVANO
KAD MOŽE
JEDNOSTAVNO?!

8. BEST week - Komponente za POČETNIKE 8

9. Otpornici
BEST week - Komponente za POČETNIKE 9

10. Otpornici
BEST week - Komponente za POČETNIKE 10
LDR...
NTC...
PTC...
VDR...

11. Osigurači
BEST week - Komponente za POČETNIKE 11
Kad kažem OSIGURAČ mislim:
Kad pitam google.com kaže:

12. Osigurači
BEST week - Komponente za POČETNIKE 12
• Spori osigurači izržavaju desetostruku nazivnu struju celu sekundu.
• Brzi osigurači izdržavaju petostruku nazivnu struju desetinku sekunde.

13. Kondenzatori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 13
𝐶 = 𝜀0 𝜀 𝑟
𝑆
𝑑

14. Kondenzatori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 14
τ = 𝑅𝐶 = 𝜌𝜀0 𝜀 𝑟

15. Kondenzatori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 15
RF impedance and material analyzer Agilent E4991A

16. Kondenzatori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 16
Bypass (decoupling)
kondenzator
za smanjenje uticaja
slučajnih signala visoke
učestanosti i sprečavanje
pojave oscilacija
Blok (Coupling) kondenzator
propušta AC signale iz jednog dela kola u
drugi, a blokira DC signale
Filtarski kondenzatori
High-Pass, Low-Pass, Power Supply filter,
Spike Remover

17. Kalemovi
BEST week - Komponente za POČETNIKE 17
... ili: gde je kalem tu je i dioda

18. Diode
BEST week - Komponente za POČETNIKE 18
• pn spoj ...
• Usmerački spoj...
• Si – diode: u ispravljačima napona, kliperi i klamperi,
diodna logika... (napon vođenja: 0.6-0.7V)
• TVS diode, Šotkijeve diode, ..., LED diode
Kod LED dioda boja zračenja (talasna dužina emitovane
svetlosti) zavisi od širine energetskog procepa materijala – EG
𝐸 𝐺 = ℎ𝜗 = ℎ
𝑐
𝜆
, 𝜆 = ℎ
𝑐
𝐸 𝐺
Kad kažem DIODA mislim:

19. LED Diode
BEST week - Komponente za POČETNIKE 19
Bela svetlost se stvara indirektno. Plavi LED emituje
svetlost koja pobuđuje tzv. YAG fosfor, a on emituje
žutu svetlost; kombinacija te žute i izvorne plave
svetlosti u odgovarajućoj proporciji daje belu svetlost.
Nobelova nagrada
As the Nobel Foundation said when they awarded the prize to Isamu Akasaki, Hiroshi
Amano, and Shuji Nakamura—the three inventors for the blue light-emitting diode—
“Incandescent light bulbs lit the 20th century; the 21st century will be lit by LED lamps.”

20. LED Diode
BEST week - Komponente za POČETNIKE 20
• The Blue LED Has Many Parents
• Nobel Shocker: RCA Had the First Blue LED in 1972
• No Nobel for the Father of the LED
• Inventors of Blue LED Win Nobel Prize in Physics
• The LED’s Dark Secret
• LED Lighting: Blue + Yellow = White

21. Diode
BEST week - Komponente za POČETNIKE 21

22. Bipolarni tranzistori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 22
• BJT se NE može dobiti spajanjem
dve diode!
• Nobelova nagrada: 1956.
• Kao prekidač:
• Otvoren (BJT zakočen)
• Zatvoren (BJT u zasićenju)
• Kao pojačavač:
• BJT u NAO
• IC=βIB

23. Bipolarni tranzistori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 23

24. MOS tranzistori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 24
n n
p

25. MOS tranzistori
BEST week - Komponente za POČETNIKE 25

26. Tačka: RAZNO
BEST week - Komponente za POČETNIKE 26
FET-ovi:
• IGFET - Insulated-Gate FET
• JFET - Junction FET
• MESFET - Metal-Semiconductor FET
• MOSFET - Metal-Oxide-Semiconductor
FET
• MISFFET - Metal-Insulator-
Semiconductor FET
• HFET - Heterojunction FET
• MODFET - Modulation-Doped FET
• HIGFET − Heterojunction Insulated-
Gate FET
Ostale PPK:
• Solarne ćelije
• UJT – Uni-Junction Transistor
• Fototranzistor
• Optokapler
Višeslojne poluprovodničke
komponente:
• Tiristor (Thyristor) ili SCR (Silicon-
Controled Rectifier)
• SCS (Silicon-Controled Switch)
• Programabilni jednospojni tranzistor
(PUT – Programmabile Unijunction
Transistor)
• GTO (Gate Turn-Off Switch)
• LASCR (Light Activated SCR)
• Šoklijeva dioda ili BOD (Break-Over
Diode)
• Dijak
• Trijak
• RCT (Reverse Conducting Thyristor)
• GATT (Gate Assisted Turn-off Thyristor)
Nano: ???

27. I ovo su važne komponente
BEST week - Komponente za POČETNIKE 27
Prekidači
Releji

28. I ovo su važne komponente
BEST week - Komponente za POČETNIKE 28
Da li znate šta je unutra?
Filter za konduktivne smetnje –
feritna prigušnica

29. I ovo su važne komponente
BEST week - Komponente za POČETNIKE 29
Kristal kvarca
Piezo-efekat i inverzni piezoefekat
Zujalica

30. Bez podnaslova
BEST week - Komponente za POČETNIKE 30
Kako izgleda operacioni pojačavač?

31. Možda su i dalje samo ovo...
BEST week - Komponente za POČETNIKE 31

32. Hvala na pažnji!
27. oktobar 2014.
Miloš Marjanović
... a možda i ne. Pitanja?