Kh version

1. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 1
I. សេចក្តីស្តើម
ស្រូវជាដំណំសរបៀងមួយរំខាន់ររាប់ររជាជនកមពុជា ដដលចូលរួមចំណែកកនុងផលិត
ផលកនុងស្រុកននផលិតផលដំណំររាែ ៤៥% ។ ចាប់ពីឆ្
ន ំ ១៩៩៦ មកកមពុជាានរល់ស្រូវររាប់
ន ំសចញ ជាក់ណរតងនផទដីដ ំស្រូវបានសកើនស ើងពី ២.៣៧ លានហិ កតា សដយទិននផលស្រូវ ២.១ សតាន/
ហិ កតា សៅកនុងឆ្
ន ំ ២០០៤។ បានសកើនស ើងដល់ ២.៦១ លានហិ កតា សដយទទួលបានទិនផលស្រូវ
២.៧៤ សតាន/ហិ កតា សៅកនុងឆ្
ន ំ ២០០៨ ។ កនុងឆ្
ន ំ ២០០៨ កនលងសៅសនេះសយើងរសរមចបានផលស្រូវ
ររុបររាែជាង ៧.១៧៥ លានសតាន សដយសយើងានរល់សរបៀងករមិតជាតិ ៣.១៦៤ លានសតាន
ស្រូវ សរមើនឹង ២.០២ លានសតានអងករ (រករួងករិកមម ដែសមសា ឆ្
ន ំ២០០៩) ដំណំស្រូវសៅកមពុជាដចក
សចញជា ៤ ររព័នធកសរតបរ ិ
សា
ា នគឺទី ១ ស្រូវដស្រទំនបពឹងសដយរបបទឹកសភលៀងដដលនផទដីររាែ
២.១ លានហិ កតា ទី២ ស្រូវស ើងទឹកាននផទដីររាែ ៩៥.១០០ ហិ កតា ទី៣ ស្រូវចំការាននផទដី
៥២.២៩០ ហិ កតា និងទី ៤ ស្រូវររំងររាែ ៣៣៤.៧៩០ ហិ កតា។ សៅកមពុជានផទដីណស្រទំនបពឹង
សដយទឹកសភលៀងានររាែ ២.១ លានហិ កតា ឬ ៩៣% នននផទដីដ ំដុេះសៅរដូវររាានររាែ
២.៥០ លានហិ កតា (រាិតិករិកមម រករួងករិកមម ដែ សមសា ឆ្
ន ំ២០០៩) ដដលបានដ ំដុេះ រគប់សែតត
ទ ំ
ងអរ់សៅកមពុជា។ ស្រូវររសភទសនេះរតូវបានដ ំដុេះសៅសលើររសភទដីសផសងៗគ្ន
ន សហើ យសដយដផអកសៅ
តាមរយៈសពលននការលូតលារ់ ឬសៅសពលសចញផ្ក
ក សដយដចកររសភទពូជស្រូវជាបីររសភទរំខាន់ៗ
គឺ ររសភទពូជស្រូវស្សាល ស្រូវកណ
ត ល និងស្រូវធ្ងន់ ។ សៅកនុងឆ្
ន ំ ២០០៨ នផទដីដ ំដុេះស្រូវានររាែ
៥២៧.០០០ ហិ កតា ស្រូវកណ
ត លាន ១.០៣ លានហិ កតា និងស្រូវធ្ងន់ាន ៥៤៦.៤៦៤ ហិ កតា។
កនុងបរ ិ
ការែ
៍ សនេះ សរកាមការជួយឧបតាមភគ្នំរទពីធានគ្នអភិវឌ្ឃន៍អារុី ADB នឹងានកិចច
រហការពីវ ិ
ទាសា
ា នស្សាវរជាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ករិកមមកមពុជា CARDI នយកដ
ា នផសពវផាយករិកមម

2. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 2
បានសរៀបចំសបាេះពុមពកូនសរៀវសៅរតីពីផលិតកមមស្រូវស្សាលររសដញទឹក និងស្រូវររំង ដដលានពូជ
ស្រូវដរនពិសដរ អុីនអ៊ៃសកររ អុីណអ ៦៦ អុីណអ ៧២ រគូ រហាត់ជលសារ រ ំ
សពរ និងពូជស្រូវបារាយែ
៍
កនុងសគ្នលបំែងសលើករទួយ និងជួយដល់ររជាករិករដដលររកបការងារដ ំដុេះដំណំស្រូវជាមូលដ
ា ន
ឧយានជីវភាពធ្ូរធារតាមរយៈការបរាបបសចចកវ ិ
ទាករិកមមតាមររព័នធផសពវផាយសាធារែៈ។

3. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 3
ពូជស្រូវដរនពិសដរ អុីណអ៊ៃសកររ អុីណអ ៦៦ អុីណអ ៧២ រគូ រហាត់ជល់សារ រ ំ
សពរ និងពូជស្រូវ
បារាយែ
៍ ជាពូជស្រូវស្សាល (អាយុកាលែលី) រកអូប និងមិនររកាន់រដូវដដលបានសធ្វើការរ ំ
សដេះ និង
ផសពវផាយសដយវ ិ
ទាសា
ា នស្សាវរជាវ និងអភិវឌ្ឃន៍ករិកមមកមពុជា នដែសមសា ឆ្
ន ំ ២០០២ ។ បចចុរបនន
ពូជស្រូវទ ំ
ងសនេះ បាននិងកំពុងរ ី
កសាយភាយសៅកនុងរពេះរាជាណចរកកមពុជា សដយពូជស្រូវសនេះ ផតល់
ទិននផលែពរ់ ានកលិនរកអូប គុែភាពអងករលអានភាពថ្ល
ល ដវង
រលូន និងបាយទន់ឆ្
ង ញ់ពិសារសទៀតផង។ ជាពិសររសៅសទៀត ជា
ពូជដដលានររសភទអងករានតំនលែពរ់សៅសលើទីផារជាតិ និង
អនតរជាតិ។
II. លក្ខណៈពិសេេៗរេប់ពូជស្េូវ អីអអ៊ែសក្េរ អីអអ៊ែ
៦៦ អីអអ ៧២ស្រូ រហាត់ ជលសារ រំសពរ និងពូជស្េូវបារាយណ៍
សដយសារពូជស្រូវទ ំ
ងសនេះ ជាពូជមិនររកាន់រដូវ ដូចសនេះ
ពូជសនេះអាចសចញផ្ក
ក បានរគប់សពលសវលា ដរាបណល័កខែ ័ែ
ឌ ដ ំ
ដុេះអំសណយផល។ អាស្រ័យសហតុផលខាងសលើសនេះសទើបពូជស្រូវ
ដរន អុីណអ៊ៃសកររ អុីណអ៊ៃ ៦៦ អុីណអ៊ៃ ៧២រគូ រហាត់ ជលសាររ ំ
សពរ

4. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 4
និងពូជស្រូវបារាែ
៍ អាចដ ំដុេះសៅសដើមរដូវវរា (ដំណំទីមួយននរដូវ ឬស្រូវសដើមរដូវ) កនុងរដូវវរា
(ដំណំទីពីរននរដូវ) ចុងរដូវវរា ស្រូវររសដញទឹក (ដំណំចសន
ល េះរដូវវរានិងរដូវររំង) និងលកខែ ័ែ
ឌ
ររំងសស្សាចស្រព។ ររសភទពូជស្រូវស្សាលសនេះានអាយុកាលចាប់ពីន្ងសាប រហូតដល់ន្ងររមូល
ផលពី ១១០ - ១២០ ន្ង។ កំពរ់សដើមរបរ់ពូជសនេះដររររួលពី ៩៥ - ១១០ រ.ម និងចំនួនសដើមដបកគឺ
ចាប់ពី ៥ - ២០ សដើមកនុង ១គុមព។ ចំនួនរគ្នប់កនុងមួយគួរានចាប់ពី ១១០ - ១៧០ រគ្នប់ និងានររដវង
គួរ ២០ - ៣០ រ.ម។ រ ី
ឯទិននផលរបរ់វាវ ិ
ញ គឺអាចទទួលបានចាប់ពី ៣,៥ សតាន សៅ ៥,៥ សតានកនុង
នផទដី ១ ហិ កតា។
III. បសចេក្សេេដាំដុះ
១. ការជ្រើសជរើសពូរ
- សររើរររ់រគ្នប់ពូជដដលរុទធលអ និងានអរតាដំែ
ុ េះែពរ់។
- កំរ ិ
តបរ ិ
ាែ រគ្នប់ពូជចាំបាច់ ៣០ - ៥០ គ .រក កនុងមួយហិ កតា រំរាប់ស្រូវរទូង និង ៨០ -
១២០ គ.រក កនុង ១ ហិ កតា រំរាប់ស្រូវពរងួរ។
- ទីរំណបរតូវសធ្វើសៅជិតររភពទឹក ដតរតូវឆ្
ង យពីមលប់ស ើ ឬកដនលងានសភលើងអគគិរនីសដើមបី
សចៀរវាងការបំផ្ក
ល ញពីរតវលអិតចនរង។
- នផទដីរំរាប់សាបគឺ ១ គ.រក នផទដី ១៥ - ២០ ដមរតកាសរ ៉េ
។
- ជាការលអគួររទូងរំណបដដលានអាយុ ២០ - ២៥ ន្ង សហើ យកនុង ១ គុមព កនុងចសន
ល េះ ២០
រ.ម x ២០ រ.ម ។
- គួរសរៀបចំដីសអាយបានលអមុនរទូង។ ការភជួររារ់ គួរដតសធ្វើសអាយបាន ២-៣ សារជាការលអ ។
សបើរិនដស្រសយើងអាចបសច
ច ញទឹកបាន សពលស្រូវដបកគុមពរតូវបសច
ច ញទឹកសអាយអរ់ពី
កនុងដស្រកនុងរយៈសពល ២-៤ ន្ង រួចសទើប បច
វូ លទឹកស ើងវ ិ
ញ សដើមបីសធ្វើសអាយស្រូវកាន់ណត
ដបកគុមពលអ

5. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 5
២. ការជរៀបចំថ្ន
ា លសំណាប និង្រប់្រងសំណាប
- សរជើរសរ ី
រដីសធ្វើថ្ល
ន លរំណបឧយជិតររភពទឹក សហើ យជាដីណស្រដដលសរៀបសរមើលអ និងាន
ជីជាតិបងគួរ សៅលអ និងភជួររារ់ឧយបានពីរសៅបីដង រួចសគៀរដីឧយរាបសរមើ និងសររើជីធ្មមជាតិ
ឧយបានសរចើន។
- ថ្ល
ន លរំណបអាចសរៀបចំជាថ្ល
ន លទឹក ឬជាថ្ល
ន លសគ្នក តាមសា
ា នភាពជាក់ណរតង (ដតជា
ទូសៅករិករនិយមថ្ល
ន លទឹកសដយសររើរគ្នប់ពូជរុទធលអ ដដលានដំនុេះរគ្នប់ពី ៩០% សៅ
៩៥%)សហើ យរតូវរតាំរគ្នប់ស្រូវ ២៤ សា
៉េ ង និងផ្ក
អ ប់ពី ២៤ សៅ ៤៨ សា
៉េ ង សដើមបីឧយរគ្នប់
ស្រូវដុេះពនលកលអ។ ថ្ល
ន លរំណបរតូវសលើកជារងតូចៗកំពរ់ពី ១០ សៅ ២០ រ.ម ទទឹង
ែនងរង ១ដម៉េរត និងបសណ
ត យរង ១០ ដម៉េរត អាចសាបរគ្នប់ជាជួរ ឬ សររេះរគ្នប់សដយសររើ
ពូជពី ១៥ សៅ ២០ គ.រក រំរាប់រទូង ១ ហិ កតា ឬ សាប ១ គ.រក កនុង ១០ ដម៉េរតកាសរ ៉េឬ
មួយរង សររេះឧយសរតើង សដើមបីឧយរំណបសថ្ល
ល រលអ។

6. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 6
- រតូវដ្ទ ំ
ថ្ល
ន លរំណបជាររចាំរកាទឹក និងការរររតវលអិតបំផ្ក
ល ញដូចជាពពួកមាច
សតា
ោ ត មមុង (រទើប) ដងកូវបំពង់កាត់រលឹក និងដងកូវហវូងជាសដើម អាយុរំណបអាចរតឹម
១៥-២០ ន្ងអាចដកសៅរទូង ដតរតូវដកភា
ល មយកសៅរទូងភា
ល មកនុងន្ងដតមួយ។
៣. ការជរៀបចំស្រសសនទូង និងការសទូង
រតូវសរៀបចំដីណស្រឧយបាន ២សៅ ៣ដង សដយភជួររារ់ដី ១ ដង ភជួររារ់ ១ - ២ ដងសៅមុនសពល
រទូងនិងសគៀរារ់ដីណស្រឧយរាបសរមើលអ និងសលើកភលឺ

7. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 7
ដស្រឧយបានធ្ំ ែពរ់ និងជាប់លអ ងាយស្រួលកនុងការរគប់រគងទឹក ។ រទូង ១ សដើម សៅ ៣ សដើម កនុង ១ គុមព
ជាជួរ ឬ ធ្មមតា(ជាមុំចង្រ្ងា
ក ន) សដយចសន
ល េះ ២៥ រ.ម x ២៥ រ.ម ឬ រទូង ២០ គុមពកនុង ១ ដម៉េរតកាសរ ៉េ
រទូងជាជួរជាការអនុវតតលអររសរើរមួយ គឺងាយស្រួលកនុងការដ្ទ ំ
រនទូង។ រតូវសធ្វើការជួររនទូងចំសរេះ
គុមពណដដលបាត់សរកាយពីរទូងពី ៥ សៅ ៧ ន្ង ។

8. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 8
ពូររសូវ អ៊ីស្អ៊ែ ៦៦ និងពូររសូវស្សនពិជោរ
៤. ការជ្បើ្ាស់រ៊ី

9. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 9
- សររើរររ់ឧយបាន ៣ ដង សៅកនុងរយៈសពលលូតលារ់របរ់ដំណំស្រូវគឺ សររើជីរទប់បាត
មុនសពលរទូង ១ ដង និងសររើជីបំប៉េន ២ ដង គឺ សៅសរកាយសពលរទូង ៣០ ន្ង បាចមតង និងសៅសពល
ស្រូវកំែកំសែ
ើ តកួរ ឬស្រូវមូរសដើម ១ ដង
- សររើជីរទប់បាតសៅមុនសពលរទូង ១ ន្ង ឬសៅសពលជាមួយរទូង សដយភជួរ និងរារ់ជីកប់
សៅកនុងដី។ សររើជីរទប់បាតសៅសលើដីលាយែាច់គឺ ជីកំប៉េុរត ពី
៥ សៅ ១០ សតាន (តាមលទធភាពរកបាន) និងជី សដ. អា. សប៉េ ចំនួន ៥០ គ.រក និង ជីប៉េូតារយូមកលរួ ៥០
គ.រក កនុង ១ ហិ កតា។

10. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 10
- សររើជីបំប៉េនសលើកទី ១ សៅសរកាយសពលរទូង ៣០ ន្ង សៅកនុងដំណក់កាលដបកគុមព សដើមបី
ជួយឧយស្រូវដបកសដើមសរចើនសដយសររើជីអ៊ៃុយសរ ៉េ២២ គ.រក កនុង ១ ហិ កតា។
- បាចសលើកទី ២ កនុងដំណក់កាលស្រូវកសកើតកួរ ឬមូរសដើម សដើមបីឧយស្រូវានកួរដវងាន
រគ្នប់សរចើននិងស្រូវដក់រគ្នប់សពញលអ សដយសររើជីអ៊ៃុយសរ ៉េ២២ គ.រក សទៀតកនុង ១ហិ កតា
IV. ការអែទាំ
- រតូវចុេះពិនិតយដស្រ និងតាមដនការលូតលារ់របរ់ដំណំស្រូវជារបចាំសរកាយសពលរទូង
រួច។ រតូវសធ្វើការជួររនទូងនូវគុមពណដដលបាត់ សរកាយសពលរទូងពី ៥ សៅ ៧ ន្ង និងដ្ទ ំ
ទឹក សបាច
សម
ម និងរតួតពិនិតយររជាករកតា
ត ចនរងសផសងៗដូចជា រតវលអិត ជំងឺ សម
ម ចនរង និងរតវលអិតាន
ររសោជន៍ សៅកនុងដស្រជាររចាំ។ ជាពិសរររតូវតាមដនវតតានរតវលអិតបំផ្ក
ល ញរំខាន់ សដើមបីាន
វ ិ
ធានការការររ និងកំចាត់ តាមវគគលូតលារ់របរ់ដំណំស្រូវដូចជាកនុងដំណក់កាលលូតលារ់
(រនទូង) ានមាចសតា
ោ ត ដងកូវបំពង់កាត់រលឹក ដងកូវរុីរូងសដើម ដងកូវហវូង។ល។ ដំណក់កាលដក់ទឹក
សដេះានដងកូវមូររលឹក ស្រឹង កែ
តុ រ និងរតវចាបជាសដើម។

11. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 11
- រតូវរកាទឹកឧយានកនុងដស្រជាររចាំតាមកំរ ិ
តកមពរ់ ៥ សៅ ១០ រ.មរហូតដល់ស្រូវទុំសា
ល ប
សរក ជាពិសររ សៅដំណក់កាលស្រូវកសកើតគួរ ឬមូរសដើម រ ឺ
ឯភលឺណស្រក៏រតូវានរភាព
ជាប់និងជិតលអ។
- រតូវសធ្វើការជួររនទូងនូវគុមពណដដលបាត់សរកាយសពលរទូង។

12. អត្ថបទ នឹងរូបភាពដោយវិទាស្ថ
ថ នស្រស្ថវជ្រាវ និង អភិវឌ្ឍន៍កសិកមមកមពុា 12
V. ការស្បមូល្ល
- រតូវសធ្វើការរចូតកាត់សៅរវាង ៣០ - ៣៥ ន្ងបន
ទ ប់ពីស្រូវហាលផ្ក
ក ស្រុេះ ឬ សពលដដល
ររាែ ៨៥% ននរគ្នប់ស្រូវទុំ។
- រតូវហាល ២ - ៣ ន្ង សដើមបីបនាយរំសែ
ើ មសៅកនុងរគ្នប់សអាយសៅ ១៤ ភាគរយនឹងទុក
ជាការលអ។ រូមយករគ្នប់ស្រូវមកខា ំសដើមបីកំែត់សបើរគ្នប់ស្រូវសនេះបាក់គឺ ានន័យថ្ល
រគ្នប់ស្រូវរងួតលអ។
- ពូជរតូវរចកទុកសៅកនុងបាវរកសជ ជាការររសរើរ
- ការទុកដក់ពូជរតូវានកំែល់ មិនរតូវដក់បាវពូជផ្ក
ទ ល់និងឥដាសទ។
- ររសររស្
ម េះពូជ និង ន្ងដែរចូតកាត់ដក់សលើបាវ។