1. Derywaty pogodowe jako narzędzie zarządzania
ryzykiem pogodowym w OZE
Cel wystąpienia: prezentacja instrumentu umożliwiającego ograniczenie
ryzyka pogodowego.
Plan wystąpienia:
1. Charakterystyka ryzyka.
2. Wpływ ryzyka pogodowego na branże związane z OZE.
3. Zabezpieczenie przed ryzykiem pogodowym.
4. Pogodowe instrumenty pochodne.
5. Praktyczne przykłady zastosowania derywatów pogodowych w poszczególnych
branżach.
6. Wykorzystanie derywatów pogodowych a OZE.
7. Podsumowanie.
Autor:
mgr Dorota Michalak
2. Charakterystyka ryzyka
Ryzyko jest obecne we wszystkich dziedzinach działalności człowieka, wówczas,
kiedy ludzie nie są w stanie kontrolować, albo dokładnie
przewidzieć przyszłości. Ryzyko jest więc elementem, który towarzyszy
w większym lub mniejszym stopniu prowadzeniu każdej
działalności gospodarczej. Ryzyko utożsamiane jest z możliwością
występowania skutków negatywnych, jak i pozytywnych, a więc
możliwością wystąpienia stanu innego od zaplanowanego.
Rodzaje ryzyka:
I. Ryzyko społeczne.
II. Ryzyko przyrodnicze-szczególny rodzaj tego typu ryzyka to ryzyko
pogodowe, które dzielimy na:
A) ryzyko o charakterze katastroficznym,
B) ryzyko o charakterze niekatastroficznym.
3. Wpływ ryzyka pogodowego na poszczególne
branże
• Szacunki Międzynarodowego Stowarzyszenia Zarządzania Ryzykiem
Pogodowym (WRMA) wskazują, że około 60% wszystkich firm jest
bezpośrednio lub pośrednio uzależniona od warunków pogodowych.
• Nie wszystkie sektory są wrażliwe w 100%, a niektóre
w ogóle nie są narażone na ryzyko pogodowe. Jednak łączna wartość
poszczególnych sekcji narażonych na ryzyko w 2000 roku to blisko 40%
wartości PKB.
Do sektorów najbardziej narażonych na ryzyko pogodowe należy:
energetyka,
rolnictwo,
przemysł spożywczy i browarniczy,
budownictwo,
przemysł rozrywkowy i turystyczny,
transport,
miejskie służby porządkowe.
4. Wpływ ryzyka pogodowego na poszczególne
branże
• Elektrociepłownie
ryzyko zmiany poziomu sprzedaży produktu (energii cieplnej).
• Rolnictwo:
ryzyko ceny,
ryzyko dochodu,
ryzyko zdarzeń pogodowych.
• Budownictwo:
ryzyko dochodu,
ryzyko zdarzeń pogodowych.
5. Zabezpieczenie przed ryzykiem pogodowym
• Instrumenty mające na celu ochronę poszczególnych branż gospodarki można
podzielić na dwie grupy. Pierwszą obejmującą ubezpieczenia oraz drugą oferującą
instrumenty pochodne.
• Instrumentami, które są najlepszym zabezpieczeniem przed ryzykiem pogodowym o
charakterze niekatastroficznym są pochodne instrumenty pogodowe (derywaty
pogodowe).
• Derywaty pogodowe są to dwustronne kontrakty terminowe, które są rozliczane na
podstawie warunków atmosferycznych, takich jak indeksy temperatury, opady czy
prędkość wiatru. Jest to umowa pomiędzy dwoma stronami, która określa warunki
płatności pomiędzy zawierającymi transakcję, w zależności od zajścia określonych
zdarzeń pogodowych w okresie trwania kontraktu. Klasyczny pochodny instrument
pogodowy można opisać za pomocą kontrakt typu forward, future, opcji lub swap.
• Ważny jest czas trwania kontraktu, określenie stacji pogodowej, która dostarcza dane
meteorologiczne oraz indeks pogodowy stanowiący podstawę transakcji. Ponadto
należy określić ceny wykonania transakcji oraz (w przypadku opcji) wartość premii za
kontrakt.
6. Instrumenty zarządzania ryzykiem pogodowym
Ubezpieczenia:
rozwiązania długoterminowe,
wysokie ryzyko i niskie prawdopodobieństwo,
jednorazowa kwota odszkodowania.
Derywaty pogodowe:
rozwiązania krótkoterminowe,
niskie ryzyko i wysokie prawdopodobieństwo,
wypłata proporcjonalna do wielkości zdarzenia.
7. Derywaty pogodowe
SPOSÓB DZIAŁANIA:
• identyfikacja i pomiar narażenia danego podmiotu na ryzyko o charakterze
niekatastroficznym;
• konstrukcja indeksu;
• ustalenie wartości jednego punktu z powstałego indeksu;
• wybór instrumentu finansowego.
ZALETY:
• prosta konstrukcja,
• skuteczne narzędzie zabezpieczające dochody podmiotów gospodarczych,
• atrakcyjny element dywersyfikacji portfela.
WADY:
• problem z wyceną,
• problem z wiarygodnością danych,
• wysoki koszt pozyskania informacji.
8. Praktyczne przykłady zastosowania instrumentów
pochodnych
• Energetyka:
Nowy Jork bez prądu.
• Rolnictwo:
Producenci owoców cytrusowych na Florydzie,
Produkcja wina w Kalifornii.
• Budownictwo:
Biurowce Petronas-Towers w Kuala Lumpur w Malezji.
• Przemysł spożywczy:
Produkcja piwa w Australii,
Coeney&Barrow.
• Turystyka
Włochy lato 2006,
Bombardier.
9. OZE
Rynek OZE jest bardzo wrażliwy na nietypowe wahania pogody, każde
odchylenie od przeciętnej może pociągnąć za sobą
duże straty finansowe. Niestety, mimo dużego potencjału, derywaty
pogodowe nie znalazły dotąd zastosowania dla OZE, jest to
nowe rozwiązanie, które wymaga opracowania oraz jak
najszybszego wprowadzenia.
