ใบความรู้ ใบกิจกรรม สังคม ป.4-6+477+dltvsocp5+T2 p4 6-soc_sheet

1. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
136
“ข้าพเจ้าขอขอบคุณท่านนายกรัฐมนตรี และผู้แทนของข้าราชการทุกหมู่เหล่า ทั้งฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ
ฝ่ายตุลาการทหารตำ�รวจพลเรือนรวมทั้งผู้แทนของสภาสมาคมองค์กรต่างๆซึ่งล้วนเป็นกลไกสำ�คัญในการขับเคลื่อน
บ้านเมืองของเรา ให้เจริญก้าวหน้า รวมทั้งนิสิต นักศึกษา และประชาชน จำ�นวน ๑๕,๓๐๔ คน ที่มาชุมนุมพร้อมกัน ณ
ที่นี้ เพื่ออวยพรวันเกิดให้แก่ข้าพเจ้า ซึ่งมีอายุครบ ๗๙ ปี ไม่ใช่น้อย
ท่านทั้งหลายก็เป็นกำ�ลังใจให้มาก ขอขอบคุณผู้ที่ส่งจดหมาย และคำ�ประพันธ์จำ�นวนมาก ไปอวยพรข้าพเจ้า
ขอขอบคุณหน่วยงานและบริษัทห้างร้านหลายแห่งที่ส่งคำ�อวยพรผ่านทางโทรทัศน์วิทยุหนังสือพิมพ์และสื่อสารมวลชน
แขนงต่างๆ บางหน่วยงาน บำ�เพ็ญสาธารณกุศล หรือบำ�เพ็ญประโยชน์แก่บ้านเมืองเพื่อข้าพเจ้า เช่น โรงพยาบาลที่จัดทำ�
โครงการช่วยชีวิตคนไข้เป็นจำ�นวนมาก
หน่วยงานที่จัดพิธีอุปสมบทพระภิกษุและบรรพชาสามเณรหรือจัดเลี้ยงอาหารแก่ผู้ด้อยโอกาสเพื่อเป็นกุศลแก่
ข้าพเจ้าข้าพเจ้าได้รับทราบหมดแล้วด้วยความขอบคุณและซาบซึ้งใจยิ่งอีกทั้งในวันนี้ยังมีผู้ใจบุญที่ทราบว่ามีประชาชน
เดินทางมาอวยพรแก่ข้าพเจ้านับหมื่นคน จึงขอมีส่วนช่วยดูแลประชาชน โดยจัดส่งอาหาร และเครื่องดื่มนานาชนิดมาให้
จนไม่อาจกล่าวถึงได้ครบถ้วน
ข้าพเจ้าซาบซึ้ง ขอขอบคุณในนํ้าใจไมตรีของทุกท่านไว้ ณ ที่นี้ด้วยเช่นกัน สำ�หรับผู้ที่ส่งดอกไม้ และสิ่งของ
ต่างๆ มาถวาย เพื่อเป็นกำ�ลังพระทัย แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นประจำ�ทุกวัน ที่โรงพยาบาลศิริราช ข้าพเจ้า
ขอแจ้งว่า ขณะนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงสบายขึ้นมากแล้ว เพียงแต่แพทย์ยังแนะนำ�ให้ทรงทำ�กายภาพบำ�บัด
ต่อไป เพื่อให้ทรงพระดำ�เนินได้แข็งแรง
พระองค์ท่านทรงงานได้เพิ่มขึ้นทรงติดตามโครงการต่างๆโดยเฉพาะอย่างยิ่งระยะนี้ที่มีฝนตกหนักเพราะเป็น
หน้าฝน เกิดปัญหานํ้าท่วมในภาคเหนือ และภาคอีสาน ก็ทรงเป็นห่วงมาก ได้พระราชทานสิ่งของไปช่วยเหลือประชาชน
ในพื้นที่นํ้าท่วมหลายแห่ง และทรงเชิญหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาประชุมปรึกษาหารือถึงแนวทางที่จะช่วยเหลือประชาชน
ส่วนการบรรเทาความเดือดร้อนเฉพาะหน้า โดยเร่งด่วนนั้น ข้าพเจ้าได้เห็นหน่วยราชการ ทหาร ตำ�รวจ ตำ�รวจ
ตระเวนชายแดน และองค์กรกุศลต่างๆ ได้ออกไปช่วยเหลือประชาชนอย่างเต็มกำ�ลัง ทำ�ให้ข้าพเจ้าซาบซึ้งใจมากว่า
คนไทยไม่เคยทอดทิ้งกัน ในยามทุกข์ยากเลย ไม่ว่าจะเป็นยามเกิดภัยแล้ง หรือนํ้าท่วมก็ตาม เจ้าหน้าที่ทุกหน่วย ดูแล
ราษฎรในพื้นที่ของตนเองอย่างสุดชีวิต จนบางครั้งเกิดเรื่องเศร้าสลดใจขึ้น เช่น เมื่อคราวนํ้าท่วม จ. สงขลา วันที่
๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๓ เราต้องสูญเสีย ร.ต. วัชรัตน์ บุญฤทธิ์ ปลัดอำ�เภอจะนะ จ.สงขลา ไปพร้อมกับเจ้าหน้าที่อีก
๑ ท่าน เพราะถูกนํ้าพัดไประหว่างออกไปช่วยเหลือประชาชน ทุกวันที่ ๑๑ สิงหาคม ที่ท่านทั้งหลาย มาชุมนุมกัน เพื่อ
อวยพรวันเกิดให้ข้าพเจ้าข้าพเจ้าก็จะมีโอกาสเล่าเรื่องอะไรต่อมิอะไรให้ท่านทั้งหลายฟังครั้งหนึ่งซึ่งมีทั้งเรื่องดีและเรื่อง
ร้ายที่เกิดขึ้นในรอบปีที่ผ่านมา
พระราชดำ�รัส
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
เนื่องในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๑๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔
ทรงมีพระราชดำ�รัสถึงพระอาการพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

2. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
137
รวมทั้งบางเรื่องที่นำ�มาเล่าซํ้าเพราะตั้งใจที่จะเตือนความทรงจำ�ของท่านทั้งหลายด้วยเรื่องแรกเป็นเรื่องโศกเศร้า
ของบ้านเมืองคือการสิ้นพระชนม์ของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาสิริโสภาพัณณวดีพระราชธิดาองค์
เดียว ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ และพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี
สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอฯ พระองค์นี้ ทรงพระเมตตากรุณาต่อประชาชนชาวไทย มาตลอดพระชนม์ชีพของ
พระองค์ ข้าพเจ้าจึงขอขอบคุณรัฐบาล ที่จะจัดงานพระศพอย่างสมพระเกียรติยศ และขอขอบคุณหน่วยงาน ทั้งภาครัฐ
ภาคเอกชน และประชาชนทั้งหลาย ที่ทยอยกันไปถวายบังคม และฟังสวดพระอภิธรรมในงานพระศพอย่างไม่ขาดสาย
ข่าวเศร้าอีกข่าวหนึ่ง ก็เป็นข่าวใหญ่ที่เกิดขึ้น ในเดือนที่แล้วเช่นเดียวกัน คือ ข่าวเฮลิคอปเตอร์ของกองทัพบก
ตกในบริเวณอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ถึง ๓ ลำ� สูญเสียกำ�ลังพลไป ๑๖ นาย และช่างภาพโทรทัศน์ช่อง ๕ อีก ๑ นาย
ข้าพเจ้าเศร้าเสียใจ และรู้สึกเห็นใจครอบครัว ของผู้สูญเสียทั้ง ๑๗ รายนี้อย่างยิ่ง
ผู้สูญเสียทุกคน ล้วนอยู่ในวัยที่เป็นกำ�ลังแข็งแกร่งของประเทศชาติ หลายคนมีลูกเล็กๆ ที่ยังไร้เดียงสา ซึ่งจากนี้
ผู้เป็นแม่ ก็คงต้องรับหน้าที่เป็นทั้งพ่อและแม่ต่อไปให้ดีที่สุด แต่กรณีนี้เข้าใจว่า ทางราชการคงดูแลครอบครัว ของบุคคล
เหล่านี้อย่างเต็มที่ เพราะทุกท่านปฏิบัติหน้าที่ อันสืบเนื่องมาแต่ภารกิจปกป้องผืนป่าของประเทศไทย ชาวไทยทั้งหลาย
จึงควรระลึกถึงความดีของท่าน และร่วมกันปกป้องผืนป่าไว้ให้คงอยู่ต่อไป อย่าให้สูญเสียครั้งยิ่งใหญ่นี้ต้องเป็นความ
สูญเปล่า
ข้าพเจ้าได้ติดตามข่าวนี้มาโดยตลอด ทราบว่าเจ้าหน้าที่ที่เดินป่า เข้าไปลำ�เลียงผู้เสียชีวิตออกมานั้น ทำ�งานด้วย
ความเหน็ดเหนื่อย และยากลำ�บากแสนสาหัส ต้องทำ�งานแข่งกับเวลา ที่จะมืดคํ่าลงในป่าที่รกทึบ ชื้นแฉะ และมีฝนตก
ตลอดเวลา อากาศก็หนาวเย็น ยังเต็มไปด้วยทาก และฝูงแมลงที่มาเกาะกินเลือดทั่วร่างกาย
ชาวไทยทุกคนที่ติดตามข่าวนี้ก็คงเอาใจช่วยเจ้าหน้าที่ทุกท่านเช่นเดียวกับข้าพเจ้าพอทราบว่าทุกท่านออกจาก
ป่ามาได้โดยปลอดภัยก็รู้สึกโล่งใจและซาบซึ้งในความเสียสละของทุกท่านข้าพเจ้าคิดว่าบุญกุศลที่ท่านลำ�บากตรากตรำ�ไป
นำ�ผู้เสียชีวิตออกมาคืนสู่ครอบครัวของเขาคงเป็นอานิสงส์ส่งให้ทุกท่านมีสุขภาพแข็งแรงตลอดจนมีความเจริญก้าวหน้า
ในหน้าที่การงานต่อไปอย่างแน่นอน
เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมานี้เอง ม.จ. ภีศเดช รัชนี ได้เชิญให้ข้าพเจ้าไปเปิดงานโครงการหลวงครบรอบปีที่ ๔๒ ที่
ห้างเซ็นทรัลเวิลด์ โครงการหลวง เป็นโครงการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงสละพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์
จัดตั้งขึ้นตั้งแต่พ.ศ.๒๕๑๒โดยมีม.จ.ภีศเดชรัชนีสนองพระบรมราชโองการในตำ�แหน่งประธานมูลนิธิโครงการหลวง
ในการดำ�เนินงาน ได้รับความร่วมมือจากอาสาสมัคร และหน่วยงานต่างๆ ต่อมารัฐบาลได้ให้การสนับสนุน
งบประมาณส่วนหนึ่ง จากนั้นองค์กร ประเทศ และรัฐบาลต่างประเทศ ที่สนใจเข้ามาดูงาน ก็ให้การสนับสนุนเพิ่มเติม
ก่อนที่จะเป็นโครงการหลวงนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ไปตามดอยต่างๆ ไม่ทราบว่ากี่ร้อยครั้ง ลงจาก
รถพระที่นั่ง หรือเฮลิคอปเตอร์ แล้วก็ต้องทรงพระดำ�เนินต่อไปอีกหลายกิโลเมตร
พระราชประสงค์ที่ทรงจัดตั้งโครงการหลวง ก็เพื่อที่จะช่วยชาวไทยภูเขา ให้เขาสามารถช่วยตนเองได้ ในการ
เลี้ยงชีพ ปลูกพืชที่มีประโยชน์ เช่น พืช ผัก ผลไม้ และไม้ดอกเมืองหนาวมากกว่า ๒๐๐ ชนิด ทดแทนการปลูกพืชเสพติด
ช่วยสร้างรายได้ให้ชาวไทยภูเขา สามารถเลี้ยงครอบครัวของเขาได้ดีกว่าแต่ก่อน และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
นอกจากนั้นโครงการหลวงยังช่วยลดการทำ�ลายทรัพยากรธรรมชาติโดยเฉพาะป่าไม้ซึ่งเป็นแหล่งต้นนํ้าลำ�ธาร
ของไทย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รับสั่งว่า ถ้าเราช่วยชาวไทยภูเขาให้อยู่ดีกินดี โดยไม่ต้องปลูกพืชเสพติด เท่ากับ
ช่วยบ้านเมืองของเรา ให้ปลอดภัยได้ทั่วประเทศ และได้รักษาป่าไม้ รักษาดินให้เป็นประโยชน์ต่อไป ซึ่งประโยชน์อันนี้
จะยั่งยืนมาก

3. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
138
ขณะนี้ โครงการหลวงกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำ�คัญ ที่มีทั้งชาวไทย และชาวต่างชาติ นิยมไปท่องเที่ยว
และพักผ่อนจำ�นวนมากทุกปี ผลงานของโครงการหลวง เป็นที่ประจักษ์ไปทั่วโลก หลายประเทศมาขอรับคำ�แนะนำ� จน
กลายเป็นต้นแบบของการพัฒนาพื้นที่สูงให้แก่หลายประเทศไปแล้ว
นอกจากโครงการหลวงแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ยังทรงมีโครงการพระราชดำ�ริอีกมากมาย โครงการ
ทั่วประเทศ ซึ่งข้าพเจ้าขอกล่าวอย่างกว้างๆ พอให้ท่านทั้งหลายทราบว่า พระองค์ท่านทรงห่วงใยประชาชน ทุกภูมิภาค
โดยเท่าเทียมกัน และการที่พระองค์เสด็จฯ ไปในพื้นที่ทุรกันดารด้วยพระองค์เอง ทำ�ให้ทรงเข้าถึงปัญหาของแต่ละพื้นที่
และหาวิธีแก้ไขได้ตรงจุด
ทั้งนี้ทรงเชิญนักวิชาการต่างๆมาร่วมปรึกษาหารือและช่วยดำ�เนินโครงการต่างๆโครงการพระราชดำ�ริโครงการ
แรกเกิดที่ภาคกลาง โดยทรงเริ่มโครงการอ่างเก็บนํ้าที่เขาเต่า อ. หัวหิน จ. ประจวบคีรีขันธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๖ เพื่อช่วย
ชาวบ้านเขาเต่าที่ขาดแคลนนํ้าระหว่างประทับที่วังไกลกังวลทรงพบว่าปัญหาของพื้นที่ในจ.เพชรบุรีและประจวบคีรีขันธ์
คือ ดินเป็นทราย ปลูกพืชไม่ค่อยขึ้น จึงทรงริเริ่มโครงการเกษตรขึ้น เช่น ที่หุบกระพง และดอนขุนห้วย ต่อมาทรงตั้งศูนย์
ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย จ. เพชรบุรี เพื่อทดลองการปรับปรุงบำ�รุงดิน และมีการสร้างอ่างเก็บนํ้าไว้ใช้ในพื้นที่ด้วย
เมื่อไม่กี่ปีนี้ก็โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ที่ จ. ลพบุรี และเขื่อนขุนด่านปราการชล ที่ จ. นครนายก
เพื่อแก้ปัญหาภัยแล้ง และนํ้าท่วม ให้กรุงเทพฯ และปริมณฑล ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นพื้นที่ราบสูง ขาดแคลนนํ้า
และสภาพดินเป็นดินทรายแห้งแล้ง จึงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างอ่างเก็บนํ้า พร้อมคลองส่งนํ้าขึ้นหลายแห่ง
ต่อมา ทรงสร้างศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน จ. สกลนคร เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้การรักษา และฟื้นฟูสภาพป่า
ต้นนํ้าลำ�ธาร และการบำ�รุงดิน เป็นต้น ที่ภาคใต้ เฉพาะอย่างยิ่งที่ จ. นราธิวาส พระองค์ท่านประทับเรือไปในเขตพรุ ซึ่งมี
พื้นที่มหาศาลนํ้าในพรุนั้นมองดูใสสะอาดแม้แต่วัวยังหลงไปกินและปากก็เปื่อยเป็นแผลนานเพราะนํ้านั้นมีฤทธิ์เป็นกรด
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะทรงสั่งให้เตรียมขวดนํ้า และทรงตักนํ้าด้วยพระองค์เอง เพื่อนำ�นํ้ามาให้
กรมชลประทานทดสอบคุณภาพ พระองค์ท่านมีพระราชประสงค์ จะทรงเพิ่มพื้นที่ปลูกข้าวในภาคใต้ โดยทรงมี
พระราชดำ�ริว่า พื้นที่ตามขอบพรุนั้น น่าจะปรับปรุงให้เป็นพื้นที่เพาะปลูกได้ จึงทรงปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหลายหน่วยงาน
เช่น กรมพัฒนาที่ดิน กรมชลประทาน กรมวิชาการเกษตร เป็นต้น เพื่อให้ขุดคลองระบายนํ้าในพรุออก โดยให้มีประตู
ระบายนํ้า เพื่อควบคุมระดับนํ้าในพรุ และพระราชทานคำ�แนะนำ�ในการแก้ปัญหาดินเปรี้ยว จนสามารถปรับปรุงที่นา
ที่ถูกทิ้งมาถึง ๒๐ - ๓๐ ปี ให้นำ�มาใช้ประโยชน์ ได้มากกว่าแสนไร่ เช่น ที่นราธิวาสได้ ๒๐,๐๐๐ กว่าไร่ นครศรีธรรมราช
๒๐,๐๐๐ กว่าไร่ ปัตตานี ๑๐,๐๐๐ กว่าไร่ เป็นต้น แต่เดิมชาวบ้านปลูกข้าวได้แค่ไร่ละ ๔ - ๕ ถัง เดี๋ยวนี้เพิ่มเป็น ๕๐ ถัง
แล้ว และยังปลูกพืชผักผลไม้ได้อีกหลายชนิด รวมทั้งเลี้ยงสัตว์ด้วย ซึ่งชาวบ้านกราบบังคมทูล ขอพระราชทาน ให้ทรงทำ�
ในเขตพรุต่อไปอีก ก็รับสั่งว่า ถ้าทำ�ให้พื้นที่พรุแห้ง เพิ่มมากเกินไปในที่ใกล้ๆ กันนี้ อาจจะเกิดไฟลุกขึ้นในพรุซึ่งจะเป็น
อันตรายได้
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงติดตามงานทุกโครงการโดยตลอด และทรงงานละเอียดมากทุกอย่าง ภาพที่
คุ้นตาประชาชน คือ ภาพที่ทรงถือแผนที่ที่ติดพระองค์เป็นประจำ� แม้เวลาประทับบนเฮลิคอปเตอร์ หรือเวลาที่ทรงขับ
รถยนต์พระที่นั่ง จะทรงวางแผนที่ไว้ข้างพระองค์ และทอดพระเนตรสภาพพื้นที่จริงเทียบกับแผนที่ และทรงซักถาม
ชาวบ้านถึงชื่อหมู่บ้าน ถนน แม่นํ้าลำ�คลอง ทรงทำ�เครื่องหมายไว้ และเพิ่มเติมข้อมูลใหม่ลงไปเสมอ ในห้องทรงงานที่
พระตำ�หนักทุกแห่ง จะมีแผนที่ประเทศไทยขนาดใหญ่ติดผนังห้องไว้ ทำ�ให้ทุกพื้นที่ในประเทศไทยอยู่ในสายพระเนตร
ตลอดเวลา

4. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
139
ธนาคารข้าวเป็นโครงการหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำ�ริให้ตั้งขึ้น เพื่อให้ราษฎรที่ประสบ
ความเดือดร้อนมาขอยืมข้าวได้เมื่อทำ�นาและมีข้าวเหลือจะนำ�มาใช้คืนโดยให้ชาวบ้านดูแลจัดการกันเองในเวลาต่อมาเมื่อ
ข้าพเจ้าได้มีโอกาสไปเยี่ยมราษฎรพื้นที่ภาคเหนือแทนพระองค์ ข้าพเจ้าได้ยึดถือแนวทางที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ทรงจัดตั้งโครงการช่วยเหลือชาวไทยภูเขามาเป็นต้นแบบ โดยได้รับความร่วมมือจากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อม อนุญาตให้ใช้พื้นที่ที่ถูกแผ้วถางจนโล่งเตียนหมดแล้ว จัดตั้งเป็นสถานีเกษตรที่สูง เพื่อช่วยเหลือชาวไทยภูเขา
ให้หยุดการทำ�ไร่เลื่อนลอย และเปลี่ยนแปลงพื้นที่ที่เคยใช้ปลูกพืชเสพติด มาเป็นแปลงเกษตร ปลูกพืชเมืองหนาว และ
จัดตั้งฟาร์มตัวอย่างขึ้นในพื้นที่ จ. เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน พะเยา น่าน เป็นต้น
บางพื้นที่จัดทำ�เป็นโครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ เพื่อช่วยอนุรักษ์ป่าไม้ มีหลายพื้นที่ที่ราษฎรได้ตระหนักถึง
ภัยธรรมชาติ ที่เคยเกิดขึ้นจากการที่ป่าส่วนมากถูกทำ�ลาย จนเป็นสาเหตุให้เกิดนํ้าป่าไหลหลาก และแผ่นดินถล่มลงมา
ทับถมบ้านเรือนในยามที่เกิดพายุและฝนตกหนักราษฎรจึงได้ช่วยกันปลูกป่าและคืนผืนป่าให้แก่ทางราชการดังตัวอย่าง
เช่น ที่ดอยอมพาย อ. แม่แจ่ม จ. เชียงใหม่ และที่บ้านกอก - บ้านจูน อ. ปัว จ. น่าน ราษฎรได้คืนผืนป่าให้ทางราชการ
เป็นจำ�นวนหลายพันไร่ โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ บ้านห้วยหญ้าไทร อ. แม่สรวย จ. เชียงราย ก็สามารถช่วยฟื้นฟูสภาพ
ป่าได้นับหมื่นไร่เช่นเดียวกัน
ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ข้าพเจ้าได้ขอความร่วมมือจากหน่วยทหารในพื้นที่ หน่วยทหารพัฒนาของ
กองทัพไทย และส่วนราชการต่างๆ จัดตั้งโครงการป่ารักนํ้า โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ฟาร์ม
ตัวอย่าง และฝึกราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ป่า เพื่อช่วยกันอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะป่าต้นนํ้าลำ�ธาร ให้กลับ
ฟื้นคืนสภาพเป็นป่าที่สมบูรณ์ดังเดิม ทั้งนี้ก็เพื่อให้ป่าไม้เป็นแหล่งดูดซับนํ้า และช่วยชะลอการไหลของนํ้า มิให้เกิดนํ้าป่า
ไหลหลาก ทำ�ให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรง ดังที่เป็นข่าวในปัจจุบัน (ขอโทษนะที่นานหน่อย ยังอีกนานเลย มีโอกาส
แสดงก็เลยนานหน่อย)
เมื่อครั้งที่ภาคกลางเกิดอุทกภัยครั้งใหญ่ ทำ�ให้ที่อยู่อาศัย และพื้นที่ทำ�กินของราษฎร ได้รับความเสียหายหนัก
โดยเฉพาะที่ จ. พระนครศรีอยุธยา อ่างทอง และสิงห์บุรี ข้าพเจ้าได้ปรึกษา พล.อ. ณพล บุญทับ รองสมุหราชองครักษ์
ขอให้ไปหาที่จัดตั้งฟาร์มตัวอย่างขึ้นที่ อ. บางระจัน จ. สิงห์บุรี อ. แสวงหา จ. อ่างทอง และ อ. นครหลวง จ. พระนครศรี-
อยุธยา เพื่อช่วยให้ราษฎรมีงานทำ� ได้แก่ การเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์ และงานศิลปาชีพ เป็นการทำ�ตามแนวพระราชดำ�ริ
ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่เคยมีพระราชปรารภกับข้าพเจ้า ว่า การแจกของในยามที่ราษฎรประสบภัยพิบัติ
ต่างๆ เป็นการช่วยเหลือแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ได้เพียงชั่วเวลาสั้นๆ มิใช่การแก้ปัญหาอย่างถาวร การแก้ปัญหาอย่างถาวร
ต้องช่วยให้ราษฎรมีอาชีพ มีงานทำ�อย่างถาวร จึงจะเรียกว่าเป็นการช่วยที่ยั่งยืน
ดังนั้นโครงการฟาร์มตัวอย่างและโครงการศิลปาชีพจึงเป็นการช่วยให้ราษฎรมีอาชีพยั่งยืนตามแนวพระราชดำ�ริ
นั่นเอง สำ�หรับงานศิลปาชีพ เป็นงานที่ข้าพเจ้าภูมิใจมาก เพราะว่าเป็นงานที่ทำ�ให้ข้าพเจ้าทราบว่า คนไทยของเราเก่ง
มีสายเลือดของช่างฝีมืออยู่ทุกคน ไม่ว่าจะเป็นชาวนา ชาวไร่ หรือมีอาชีพใด อยู่สารทิศใด คนไทยเรามีความละเอียดอ่อน
และฉับไวต่อการรับศิลปะทุกชนิด ขอเพียงแต่ให้เขามีโอกาสได้เรียนรู้และฝึกฝน เขาก็จะแสดงความสามารถออกมาให้
เห็นได้ ดังผลงานที่ปรากฏเป็นที่ประจักษ์ ซึ่งข้าพเจ้าได้ให้นำ�มาจัดแสดงไว้ ให้ประชาชนและชาวต่างชาติชม ณ พระที่นั่ง
อนันตสมาคม ผลงานอย่างนี้เป็นผลงานชั้นเลิศ ที่ถือได้ว่าเป็นสมบัติของแผ่นดิน ชาวต่างชาติต่างๆ ซึ่งเป็นแขกของ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และข้าพเจ้า ได้มีโอกาสมาเยี่ยมชม ต่างก็แสดงความคิดเห็นว่า ผลงานทุกชิ้น ที่แสดงอยู่ที่
พระที่นั่งอนันตสมาคม เป็นฝีมือของศิลปินชั้นเอกของโลก ไม่น่าเชื่อ ว่าจะเป็นฝีมือของลูกหลานชาวนา ชาวไร่ อันนี้เป็น
ความจริง คนไทยเราเก่งจริงๆ

5. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
140
ต่อไปก็เป็นเรื่องโขน เรื่องต่อเป็นเรื่องการทำ�นุบำ�รุงศิลปวัฒนธรรมไทย ทราบว่า ท่านทั้งหลายในทีนี้อาจได้ไป
ชมโขนชุดศึกมัยราพ ปีนี้จัดแสดงต่อเนื่องตั้งแต่วันที่ ๑๕-๓๑ กรกฎาคม และยังได้เพิ่มรอบการแสดงต่อไป จนถึงวันที่ ๗
สิงหาคม เพิ่งลาโรงไปไม่กี่วันนี้เอง
การจัดแสดงโขนไม่ใช่เรื่องง่าย คณะครูผู้เชี่ยวชาญการโขน ศิลปินแห่งชาติ ผู้แสดง และผู้จัดการแสดง ต่างก็
ทุ่มเทฝีมือ ความคิด และแรงกายแรงใจ อย่างสุดกำ�ลัง ทำ�ให้โขนออกมาสนุก ตื่นเต้นและสวยงามมาก มีฉากที่สร้างอย่าง
ยิ่งใหญ่ เป็นที่ประทับใจคนดู เช่น ฉากหนุมานอมพระพลา เป็นต้น ทุกครั้งที่จัดการแสดงโขน คณะกรรมการจะคัดเลือก
นักแสดงรุ่นใหม่มาเป็นผู้สร้างร่วม เพื่อเปิดโอกาสให้เยาวชนได้มาฝึกฝนศิลปะการแสดงชั้นยอดของไทยจากปรมาจารย์
โดยตรง เมืองไทยจะได้มีนักแสดงฝีมือดี สืบทอดวิชาต่อไป
ขณะเดียวกันต้องมีการจัดสร้างเครื่องแต่งกายและฉากใหม่ๆทำ�ให้ได้ช่างฝีมือหลายประเทศประเทศที่มีความ
สามารถเพิ่มขึ้นตามลำ�ดับ รวมทั้งวงดนตรีปี่พาทย์ ผู้ขับร้อง และผู้พากย์บทด้วยกัน ขณะนี้จึงพอมีความหวังแล้วว่าโขน
ซึ่งเป็นศิลปะการแสดงชิ้นเอกของไทยคงไม่สูญหายไป เพื่อนของข้าพเจ้าซึ่งเป็นชาวอเมริกันได้ไปดูโขน และแสดงความ
ตื่นเต้นอย่างมาก ซึ่งเป็นผู้ชาย และบอกว่า โขนน่าจะลองนำ�ไปแสดงที่ลอสแอนเจลิสบ้าง เพราะเชื่อว่า คนต่างประเทศ
จะชื่นชมมาก เป็นศิลปะที่เก่าแก่ งดงาม ข้าพเจ้าปลื้มใจมาก ที่ทราบว่า มีผู้เข้าชมมากมายจากทั่วประเทศ เสียงชื่นชม
ทุกสารทิศที่ว่า โขนชุดนี้จัดได้ดีมาก เป็นที่ประทับใจผู้ชมทุกเพศ ทุกวัย ทำ�ให้ข้าพเจ้า และคณะผู้จัดมีกำ�ลังใจยิ่งขึ้นที่จะ
จัดโขนชุดต่อไปในปีหน้า
ต่อไปข้าพเจ้าขอแจ้งให้ทราบถึงโครงการจัดสร้างพระพุทธเมตตาประชาไทยไตรโลกนาถคันธารราษฎร์อนุสรณ์
วัดทิพย์สุคนธาราม อ.ห้วยกระเจา จ.กาญจนบุรี โครงการนี้เกิดจากความริเริ่มของเจ้าพระคุณสมเด็จพระมหาธีราจารย์
อดีตเจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม ซึ่งเมื่อวันวิสาขบูชาปีที่แล้ว ข้าพเจ้าได้ไปทำ�บุญฟังเทศน์ ที่วัดชนะสงคราม สมเด็จพระ-
มหาธีราจารย์ท่านได้ปรารภกับข้าพเจ้าเรื่องความตั้งใจที่จะสร้างพระพุทธรูปองค์สำ�คัญขึ้นวัตถุประสงค์คือเพื่อเป็นศูนย์
รวมความเคารพของพุทธศาสนิกชนอีกแห่งหนึ่ง และเพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงพระพุทธรูปแห่งบามิยัน ประเทศอัฟกานิสถาน
ซึ่งถูกระเบิดทำ�ลายไป เป็นข่าวใหญ่สะเทือนใจชาวพุทธทั่วโลกเมื่อหลายปีก่อน รวมทั้งเพื่อเฉลิมพระเกียรติ พระบาท
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา กับเพื่อเป็นเกียรติแก่ข้าพเจ้าที่จะมีอายุ ๘๐
ไปในปีหน้า แหม รีบบอก เพิ่งจะ ๗๙ ปีนี้ บอก ๘๐ เมื่อข้าพเจ้าได้ทราบ ข้าพเจ้าก็รับปากกับเจ้าพระคุณสมเด็จฯ ว่า
ข้าพเจ้าจะขอร่วมทำ�บุญ และจะพยายามสนับสนุนโครงการนี้ ให้ดำ�เนินไปจนสำ�เร็จ
บัดนี้ สมเด็จพระมหาธีราจารย์ ท่านได้มรณภาพแล้ว เมื่อไม่กี่เดือนมานี้เอง ข้าพเจ้าจึงรับเป็นผู้อุปถัมภ์โครงการ
และปวารณาว่าจะดำ�เนินการให้ลุล่วงดั่งความตั้งใจของเจ้าพระคุณสมเด็จพระมหาธีราจารย์ผู้เป็นพระเถระชั้นผู้ใหญ่และ
มีอุปการะคุณแก่คณะสงฆ์ไทย และพุทธศาสนิกชนอย่างยิ่ง พระพุทธรูปองค์นี้
สมเด็จพระมหาธีราจารย์ ท่านเป็นผู้ออกแบบ ดูแลแก้ไข และเลือกทำ�เลที่จะประดิษฐานด้วย ตามแบบเป็น
พระพุทธรูปปางคันธารราษฎร์ หรือที่เรียกว่า ปางขอฝน หล่อด้วยโลหะสัมฤทธิ์ จะสูง ๓๒ เมตร ซึ่งแทนความหมายถึง
อาการแห่งกายครบ ๓๒ ประการของมนุษย์ ยืนบนฐานที่สูงประมาณ ๘ เมตร มีพุทธลักษณะงามมาก
สมเด็จพระมหาธีราจารย์ ตั้งชื่อว่า “พระพุทธเมตตาประชาไทย ไตรโลกนาถ คันธารราษฎร์อนุสรณ์” มีความ
หมาย ๓ ประการคือ
๑. เป็นพระพุทธรูป ซึ่งเป็นที่พึ่งของประชาชนชาวไทย และชาวโลก และเป็นพระพุทธรูป
๒. ซึ่งเป็นที่พึ่งของสามโลก ได้แก่ โลกสวรรค์ โลกมนุษย์ และยมโลก
๓. เป็นพระพุทธรูปที่สร้างขึ้น เพื่อระลึกถึงพระพุทธรูปแห่งบามิยัน ประเทศอัฟกานิสถาน

6. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
141
ก่อนที่พระพุทธรูปใหญ่แห่งบามิยันประเทศอัฟกานิสถานจะถูกระเบิดทำ�ลายประชาชนทั้งโลกทั้งศาสนาพุทธ
หรือไม่ใช่พุทธศาสนา ต่างก็ขอร้องไปที่ประเทศอัฟกานิสถาน ว่า ขออย่าให้ระเบิดท่านเลย พระพุทธรูปแห่งบามิยัน
เพราะท่านอายุตั้ง ๒,๐๐๐ ปีแล้ว อย่าระเบิดเลย แต่เขาก็ระเบิดอยู่ดี เพราะฉะนั้น สมเด็จท่านเลยคิดว่า ชาวไทยพุทธต้อง
ช่วยกันสร้างพระพุทธรูปนี้ขึ้นแทนจากองค์ที่ถูกระเบิดไปที่ประเทศอัฟกานิสถานโครงการนี้ต้องใช้ระยะเวลาดำ�เนินการ
๔ ปี จึงจะแล้วเสร็จ ที่ข้าพเจ้านำ�มาเล่าให้ท่านทั้งหลายฟัง ก็เพื่อจะบอกกล่าวแก่พุทธศาสนิกชนได้ทราบโดยทั่วกันว่า
บ้านเมืองเรากำ�ลังจะมีพระพุทธรูปองค์ใหญ่มาก เกิดขึ้นในเวลาไม่ช้า ไม่นานนี้
เรื่องสำ�คัญอีกเรื่องหนึ่ง ที่ข้าพเจ้าอยากขอความร่วมมืออย่างจริงจังจากรัฐบาล และคนไทยทั้งชาติ นั่นคือ การ
แก้ปัญหายาเสพติด ที่บ่อนทำ�ลายสังคมไทยมาหลายสิบปี และนับวันแต่จะรุนแรงขึ้น สมัยก่อนชาวไทยภูเขาเคยปลูกฝิ่น
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงอุตส่าห์อาบเหงื่อต่างนํ้า ตั้งโครงการหลวงขึ้นมาแก้ไข ชวนชาวไทยภูเขาให้หันมาปลูก
พืชเมืองหนาวแทน จนขณะนี้พวกเขาเลิกปลูกฝิ่นไปแล้ว พืชเมืองหนาวทำ�รายได้ดีกว่ามาก
ข้าพเจ้าก็นึกว่าจะเบาใจเรื่องยาเสพติดไปได้ ที่ไหนได้ กลับมีผู้ใช้ประเทศไทยเป็นทางผ่านของยาเสพติด และยัง
มีผู้ลักลอบผลิตอีกด้วย โดยเฉพาะชนิดที่แพร่ได้เร็วยิ่งกว่าเชื้อโรคคือ ยาบ้า เพราะสารตั้งต้นในการผลิตยาบ้าหาได้ง่าย ผล
ก็คือ คนไทยตกเป็นทาสยาบ้าแล้วล้านๆ คน ทุกคนมีสุขภาพทรุดโทรม ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญาเสื่อมถอยยาบ้าและยา
เสพติดทั้งหลาย กำ�ลังทำ�ลายสังคมไทยอย่างน่ากลัว
ข้าพเจ้าไม่สบายใจเลยที่มีข่าวว่ายาบ้ามีขายทุกตรอกซอกซอยแม้กระทั่งในโรงเรียนหรือในวัดผู้ผลิตยาเสพติด
และผู้ขายกำ�ลังทำ�ตัวเป็นฆาตกร ฆ่าลูกหลานไทยอย่างเยือกเย็น น่าเป็นห่วงเหลือเกิน
เมื่อ พ.ศ.๒๕๔๖ ข้าพเจ้าได้เคยมอบเงินจำ�นวนหนึ่งให้แก่ สำ�นักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปราม
ยาเสพติด เพื่อสนับสนุนการแก้ปัญหายาเสพติด ต่อมาสำ�นักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติดได้นำ�
เงินนี้ไปสมทบกับงบประมาณของสำ�นักงาน จัดตั้งเป็นกองทุนต่อต้านยาเสพติดขึ้น โดยขอใช้ชื่อว่า กองทุนแม่ของ
แผ่นดิน มอบให้หมู่บ้านที่เข้าร่วมการแก้ปัญหายาเสพติดในปี พ.ศ.๒๕๔๗ จำ�นวน ๖๗๒ หมู่บ้าน
จากนั้นรัฐบาลที่แล้ว รัฐบาลของคุณอภิสิทธิ์ ได้นำ�ไปขยายผลจัดตั้งหมู่บ้านกองทุนแม่ของแผ่นดินขึ้นทั่ว
ประเทศ เวลานี้มีหมู่บ้านเปล่าๆ เข้าร่วมโครงการแล้วจำ�นวน ๑๒,๑๘๙ หมู่บ้าน และรัฐบาลนายกฯ อภิสิทธิ์ ได้จัดงาน
หาเงินสมทบทุนโครงการนี้ ได้เป็นเงินประมาณ ๓๐๐ ล้านบาท ซึ่งเมื่อเร็วๆ นี้ ข้าพเจ้าได้มอบเงินดังกล่าว แก่ผู้ว่าราชการ
จังหวัดทุกจังหวัด สำ�หรับนำ�ไปดำ�เนินการโครงการหมู่บ้านกองทุนแม่ของแผ่นดิน
ข้าพเจ้าเชื่อแน่ว่า รัฐบาลต่อไปจะสานต่อโครงการนี้ อนึ่ง ถ้าสังคมไทยปล่อยให้รัฐบาลทำ�งานฝ่ายเดียว คงไม่
สำ�เร็จ คนไทยทุกคนต้องผนึกกำ�ลังมาช่วยกัน โดยเริ่มจากคนในครอบครัวก่อน ต่อจากนั้นคือ คนในสังคมทั้งหมดต้อง
ช่วยกันเป็นหูเป็นตาให้แก่กันและกันควรต่อต้านและประณามผู้ผลิตและผู้ค้ายาเสพติดรวมทั้งแจ้งให้เจ้าหน้าที่ดำ�เนินการ
ทำ�ไมปล่อยให้ลูกหลานติดยา โดยไม่พาไปรักษา ท่านต้องให้เวลา และกำ�ลังใจในการฟื้นฟูลูกหลานที่ติดยา เพื่อให้เขา
กลับคืนมาเป็นคนที่มีคุณภาพของสังคม และเป็นกำ�ลังของครอบครัวต่อไป
มีอีกเรื่อง ข้าพเจ้ามีเรื่องอยากจะขอปรึกษาท่านทั้งหลาย ที่มีใจเมตตามาในงานของข้าพเจ้าในวันนี้ เกี่ยวกับ
เหตุการณ์ทางภาคใต้ ที่ข้าพเจ้าทราบมาว่า มีผู้ก่อความไม่สงบลอบทำ�ร้ายพระสงฆ์ขณะออกบิณฑบาตตามท้องถนน เป็น
เหตุให้พระสงฆ์มรณภาพไปหลายรูป บางรูปทุพพลภาพ ต้องลาสิกขาบทจากสมณเพศ ความจริงการบิณฑบาตของพระ
สงฆ์ถือเป็นการปฏิบัติกิจทางศาสนาตามพุทธบัญญัติและเป็นประเพณีของชาวพุทธที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่โบราณกาล
ในอดีตที่ผ่านมา ไม่เคยมีประวัติการทำ�ร้ายพระสงฆ์ ในขณะออกบิณฑบาต เพราะพระสงฆ์ไม่ได้สร้างความ
เดือดร้อนให้แก่สังคมแต่อย่างใด การทำ�บุญใส่บาตร เป็นไปด้วยความสมัครใจ เมื่อมีเหตุการณ์ทำ�ร้ายพระสงฆ์เกิดขึ้น
ทำ�ให้ข้าพเจ้าตกใจ และรู้สึกเสียใจเป็นอย่างยิ่ง

7. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
142
ถ้าเรามองย้อนกลับไปดูประวัติศาสตร์ของบ้านเรา ตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาล
ที่ ๔ มีพวกมิชชันนารี นิกายศาสนาต่างๆ คาทอลิก โปรเตสแตนต์ เข้ามาชักชวนพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ขอให้พระองค์ทรงเข้ารีตนับถือศาสนาคริสต์ ก็ทรงรับฟัง และทรงพระเมตตา พระราชทานที่ดิน ให้จัดสร้างโบสถ์คริสต์
ขึ้นในประเทศไทยพร้อมยังทรงขอร้องให้เข้ามาช่วยสอนภาษาอังกฤษและภาษาละตินเพื่อจะได้ทรงศึกษาให้เข้าพระทัย
ถึงแก่นแท้ของแต่ละศาสนา นอกจากนั้น ยังได้ทรงเชิญให้คณะมิชชันนารี ร่วมเดินทางไปดูสุริยุปราคาที่ ต. หว้ากอ
อ.เมือง จ.ประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งพระองค์ทรงคำ�นวณด้วยพระองค์เองว่า จะเกิดสุริยุปราคาเต็มดวง และเห็นได้อย่างชัดเจน
ที่ ต.หว้ากอ อย่างแม่นยำ� ทรงได้รับการยกย่อง ให้เป็นพระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย ด้วยนํ้าพระทัยที่เปิดกว้าง และ
เปี่ยมด้วยพระเมตตา ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ดังกล่าวแล้ว ทำ�ให้ประเทศไทยของเรา เป็นที่เลื่องลือ
ไปในนานาประเทศว่า เป็นประเทศที่มีเสรีภาพ ในการนับถือศาสนาเรื่อยมาจนบัดนี้
จะได้เห็นว่า ในกรุงเทพมหานครของเรา มีวัดพุทธ มีโบสถ์คริสต์ มีมัสยิดอิสลาม โบสถ์พราหมณ์ ที่เสาชิงช้า
วัดแขกที่สีลม และศาลเจ้าต่างๆ มากมาย โดยที่ทุกศาสนาต่างเพื่อปฏิบัติศาสนกิจของตนไปตามความเชื่อถือ ศรัทธา
ของแต่ละบุคคล ไม่เบียดเบียนกัน จึงทำ�ให้ประเทศไทยได้รับการยกย่องจากประชาชนโลก ว่าเป็นประเทศที่น่าอยู่
น่าท่องเที่ยว ประชาชนมีอัธยาศัยไมตรีดีงาม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งทำ�ให้กรุงเทพมหานครได้รับการคัดเลือกให้เป็นเมืองน่า
ท่องเที่ยวอันดับ ๑ ของโลกในปัจจุบัน
สำ�หรับพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ เยี่ยมประชาชนไปตาม
หมู่บ้านในชนบท ที่มีมัสยิด หรือโบสถ์ ในวัดพุทธ จะพระราชทานความช่วยเหลือ ทนุบำ�รุงทุกศาสนาอย่างเท่าเทียมกัน
มีการพระราชทานรางวัล แก่บรรดาโต๊ะอิหม่าม และครูสอนศาสนาอิสลามเป็นประจำ�ทุกปี
เมื่อข้าพเจ้ามีโอกาสได้ไปเยี่ยมประชาชนแทนพระองค์ในเวลาต่อมาข้าพเจ้าก็ยึดถือปฏิบัติเช่นเดียวกับที่พระบาท
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงเคยปฏิบัติมา ข้าพเจ้ายังจำ�ภาพที่ชาวไทย -มุสลิม แต่ละหมู่บ้านมายืนจุดเทียน รอส่งเสด็จ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในยามดึกดื่นค่ำ�คืนด้วยความห่วงใยเพราะเกรงว่าจะมีอันตรายเกิดขึ้นกับพระองค์ในขณะ
ที่ทรงขับรถผ่านพื้นที่อันตรายต่างๆ
ข้าพเจ้ารู้สึกประทับใจ ซาบซึ้งในความมีนํ้าใจของราษฎรชาวไทย - มุสลิม อยู่เสมอมิเคยลืม เมื่อข้าพเจ้าได้
ทราบว่า ขณะนี้มีเหตุการณ์ทำ�ร้ายพระสงฆ์ เกิดขึ้นอยู่เนืองๆ ในขณะออกบิณฑบาต ตามหมู่บ้านของชุมชนไทยพุทธ
ไม่เฉพาะแต่พระสงฆ์เท่านั้นที่ถูกลอบทำ�ร้าย แม้แต่ราษฎรชาวไทย และชาวไทยมุสลิมเอง ตลอดจนข้าราชการครู ทหาร
ตำ�รวจ พ่อค้า ประชาชน ถูกลอบทำ�ร้ายเช่นเดียวกัน
สำ�หรับข้าราชการครูที่อยู่นอกพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ที่อาสาลงไปสอนหนังสือในพื้นที่เสี่ยงภัยนั้นข้าพเจ้า
ได้นำ�เงินที่ท่านทั้งหลายมอบให้ข้าพเจ้าและเป็นของขวัญวันเกิดข้าพเจ้าได้นำ�เงินที่ท่านมอบให้ไปจัดสร้างศูนย์ครูใต้ขึ้น
ที่ จ.ปัตตานี
โดยมีการรักษาความปลอดภัยอย่างดีมีห้องสมุดห้องประชุมอเนกประสงค์และห้องสันทนาการต่างๆสำ�หรับ
ครูที่ลงไปสอนที่จังหวัดต่างๆภาคใต้ได้พักผ่อนหย่อนใจแลกเปลี่ยนความรู้กันและมีอินเทอร์เน็ตเตรียมไว้สำ�หรับติดต่อ
กับเพื่อนครู และญาติพี่น้องทางบ้าน มีโรงเรียนในนั้นด้วย
สำ�หรับลูกหลานของครู และในบริเวณเดียวกัน มีฟาร์มตัวอย่างสำ�หรับประชาชน เพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ด้วย
ข้าพเจ้าจึงมีความซาบซึ้งในทุกๆ ท่านมาก ที่วันเกิด ท่านได้มอบเงินให้แก่ข้าพเจ้า เป็นของขวัญ ข้าพเจ้าอยากจะบอกกับ
ท่านว่า ได้นำ�เงินนั้นไปสร้างศูนย์ครูใหญ่แล้ว ซึ่งเป็นที่พึ่งของครูไทย ที่ต้องไปสอนที่จังหวัดภาคใต้ เข้าไปอยู่ในศูนย์ครู
และปลอดภัยทุกประการ เพราะว่าข้าพเจ้าได้จัดให้มีผู้อารักขา ล้อมรอบที่อยู่ปลอดภัย มีสตรีชาวไทยมุสลิม ที่สูญเสีย

8. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
143
สามี ได้มาขอความช่วยเหลือ ขอเข้ามาอาศัยในหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง บ้านรอตันบาตู จ.นราธิวาส ที่ข้าพเจ้าได้ใช้
เงินที่ท่านทั้งหลาย ให้ข้าพเจ้าในโอกาสวันเกิด โดยข้าพเจ้าได้สร้างขึ้น เพื่อไว้ช่วยเหลือประชาชน ที่ประสบภัยที่ภาคใต้
จากความเดือดร้อนดังกล่าว
ข้าพเจ้าไม่อยากเชื่อว่า จะเป็นการกระทำ�ของชาวไทยมุสลิมที่มีนํ้าใจเมตตา ดังที่ข้าพเจ้าได้เคยรู้จักมาก่อน ใน
การที่ทำ�ร้ายพระสงฆ์ จึงรู้สึกไม่สบายใจมาก ไม่คิดว่าเหตุการณ์รุนแรงเช่นนี้ จะเกิดขึ้นในบ้านเมืองของเรา บ้านเมืองของ
เราซึ่งได้ชื่อไปทั่วโลก ว่า เป็นประเทศประชาธิปไตย เพราะการกีดกันไม่ให้มีการใส่บาตรเช่นนี้ ต้องถือว่าเป็นการลิดรอน
สิทธิเสรีภาพของประชาชน ในการประกอบกิจทางศาสนา
ข้าพเจ้ามีความเชื่อมั่นว่า เมื่อท่านทั้งหลายได้ยินข่าวเหล่านี้ คงมีความรู้สึกสะเทือนใจเช่นเดียวกับข้าพเจ้า และ
คงไม่อยากให้เหตุการณ์รุนแรงเช่นนี้เกิดขึ้นในบ้านเมืองของเราอีกต่อไป ข้าพเจ้าจึงขอโอกาส ขอความร่วมมือจากท่าน
ทั้งหลายในวันนี้ที่มาอวยพรวันเกิดข้าพเจ้าได้ช่วยกันมีส่วนร่วมกันในความคิดหาวิธีที่จะนำ�ความสงบสันติสุขกลับมาสู่
ดินแดนภาคใต้ของเรา ให้ได้โดยเร็วที่สุด
ข้าพเจ้าขอขอบคุณชาวไทยทั้งประเทศ ที่ตั้งใจทำ�ความดี และสร้างบุญกุศลในเดือนสิงหาคม เพื่อเป็นของขวัญ
วันเกิดแก่ข้าพเจ้า ขอให้กุศลจากการคิดดีทำ�ดีของคนไทยทั้งหลาย จงคุ้มครองคนไทยทุกคน ให้แคล้วคลาดจากภยันตราย
ทั้งปวง ขอให้ประเทศไทยเราร่มเย็นเป็นสุข รอดพ้นจากภัยธรรมชาติ และประชาชนทุกภาค สามารถทำ�มาหาเลี้ยงชีพ
ได้อย่างปกติสุข มีกำ�ลังกาย มีกำ�ลังสติปัญญาที่จะนำ�พาประเทศชาติของเราให้เจริญก้าวหน้ายิ่งๆ ขึ้นสืบไป และขอให้
ทุกท่าน เดินทางกลับบ้านโดยปลอดภัยทุกๆ คน ขอขอบคุณ”
w w w w w w w w

9. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
144
จังหวัดบึงกาฬ จังหวัดที่ ๗๗ ของไทย
เมื่อวันที่ ๒๓ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๕๔ สถานีวิทยุ สถานี
โทรทัศน์และหนังสือพิมพ์ พากันรายงานข่าว จังหวัดใหม่ จังหวัดที่ ๗๗
ของไทย คือจังหวัดบึงกาฬ กันอย่างพร้อมเพรียง
จังหวัดบึงกาฬ จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติตั้งจังหวัด
บึงกาฬ พุทธศักราช ๒๕๕๔ ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ วันที่ ๒๓
มีนาคม ๒๕๕๔ เป็นต้นไป พระราชบัญญัตินี้กำ�หนดให้แยกอำ�เภอ
บึงกาฬ อำ�เภอเซกา อำ�เภอโซ่พิสัย อำ�เภอบุ่งคล้า อำ�เภอบึงโขงหลง
อำ�เภอปากคาด อำ�เภอพรเจริญ และอำ�เภอศรีวิไล ออกจากการปกครอง
ของจังหวัดหนองคาย และตั้งขึ้นเป็นจังหวัดบึงกาฬ
ความดำ�ริก่อตั้ง จังหวัดบึงกาฬ เริ่มขึ้นตั้งแต่พุทธศักราช
๒๕๓๗ นายสุเมธ พรหมพันข่าว สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จังหวัด
หนองคาย พรรคเสรีธรรม ได้เสนอให้จัดตั้งจังหวัดบึงกาฬ โดยแยก
อำ�เภอบึงกาฬ อำ�เภอปากคาด อำ�เภอโซ่พิสัย อำ�เภอพรเจริญ อำ�เภอ
เซกา อำ�เภอบึงโขงหลง อำ�เภอศรีวิไล และอำ�เภอบุ่งคล้า ออกจาก
จังหวัดหนองคาย รวมพื้นที่ ๔,๓๐๕ ตารางกิโลเมตร มีประชากร
ประมาณ ๓๙๐,๐๐๐ คน แต่ในครั้งนั้น กระทรวงมหาดไทยยังไม่มีแผน
ที่จะยกฐานะอำ�เภอบึงกาฬ และอำ�เภอต่างๆ ตามที่เสนอขึ้นเป็น
จังหวัด เนื่องจากมีปัญหาด้านงบประมาณและการเพิ่มกำ�ลังคนภาครัฐ
ซึ่งขณะนั้นคณะรัฐมนตรีมีมติให้สงวนการเพิ่มกำ�ลังคน
โครงการดังกล่าวเงียบไปนานถึง ๒๐ ปี จนถึงพุทธศักราช ๒๕๕๓ กระทรวงมหาดไทยรื้อฟื้นโครงการจัดตั้ง
จังหวัดบึงกาฬ นำ�เสนอที่ประชุมคณะรัฐมนตรีใหม่เพื่อยกร่าง พระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดบึงกาฬ และได้สำ�รวจ
ความเห็นของประชาชน ในจังหวัดหนองคาย ผลปรากฏว่าประชาชนร้อยละ ๙๘.๘๓ เห็นด้วยกับเรื่องดังกล่าว และ
คณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบการจัดตั้งจังหวัดบึงกาฬ ในการประชุมเมื่อวันที่ ๓ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๕๓ โดย
เหตุผลว่าเป็นไปตามหลักเกณฑ์การจัดตั้งจังหวัดโดยมีอำ�เภอจำ�นวนประชากรและลักษณะพิเศษของจังหวัดจะส่งผลให้
การให้บริการแก่ประชาชนสะดวกดีขึ้น เป็นผลดีต่อการรักษาความมั่นคงของพื้นที่ชายแดนติดแม่นํ้าโขง รวมทั้งไม่มี
ผลกระทบในด้านการจัดอัตรากำ�ลังบุคลากร
เมื่อรัฐสภาลงมติเห็นชอบ ร่างพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดบึงกาฬ พ.ศ. ๒๕๕๔ ในวันที่ ๗ กุมภาพันธ์
พุทธศักราช ๒๕๕๔ แล้ว รัฐบาลโดย นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี จึงทูลเกล้าฯ ถวายร่างพระราชบัญญัติ
แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งได้ทรงลงพระปรมาภิไธย เมื่อวันที่ ๑๑ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๕๔ ต่อจากนั้น
ได้นำ�ประกาศพระราชบัญญัติ ตั้งจังหวัดบึงกาฬ พ.ศ. ๒๕๕๔ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา ๑๒๘ ฉบับที่ ๑๘ ก. เมื่อ
วันที่ ๒๒ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๕๔ กำ�หนดบังคับใช้พระราชบัญญัตินี้ในวันถัดมา คือ ๒๓ มีนาคม พุทธศักราช
๒๕๕๔ โดยมีเหตุผลในการประกาศพระราชบัญญัติ ปรากฏตามมาตรา ๓ ว่า
แผนที่แสดงที่ตั้งจังหวัดบึงกาฬ

10. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
145
“เนื่องจากจังหวัดหนองคาย เป็นจังหวัดที่มีท้องที่ติดชายแดน และมีลักษณะเป็น
แนวยาวทำ�ให้การติดต่อระหว่างอำ�เภอที่ห่างไกลและจังหวัดเป็นไปด้วยความยากลำ�บากใช้
ระยะเวลาเดินทางมากเกินควรดังนั้นเพื่อประโยชน์ในการจัดระเบียบการปกครองการรักษา
ความมั่นคง และการอำ�นวยความสะดวกให้แก่ประชาชนในท้องที่...”
พระราชบัญญัติดังกล่าว กำ�หนดให้แยกอำ�เภอทั้ง ๘ อำ�เภอ ออกจากการปกครองของจังหวัดหนองคาย จัดตั้ง
เป็นจังหวัดบึงกาฬ และมาตรา ๔ ของพระราชบัญญัตินี้ ยังกำ�หนดให้เปลี่ยนชื่ออำ�เภอบึงกาฬ เป็นอำ�เภอเมืองบึงกาฬ
เพื่อให้สอดคล้องกับการจัดตั้งจังหวัดด้วย
จังหวัดบึงกาฬ แรกจัดตั้งในพุทธศักราช มี สมพงษ์ อรุณโรจน์ปัญญา ดำ�รงตำ�แหน่ง ผู้ว่าราชการจังหวัด
คนแรก
จังหวัดบึงกาฬ มีชื่ออักษรโรมันว่า BuengKan
คำ�ขวัญประจำ�จังหวัด
“สองนางศาลศักดิ์สิทธิ์ อิทธิฤทธิ์หลวงพ่อใหญ่
แหล่งนํ้าใสหนองกุดทิง สุดใหญ่ยิ่งแข่งเรือยาว
หาดทรายขาวเป็นสง่า นำ�ทัศนาแก่งอาฮง
งามนํ้าโขงที่บึงกาฬ สุขสำ�ราญที่ได้ยล”
จังหวัดบึงกาฬ มีพื้นที่ ๔,๓๐๕ ตารางกิโลเมตร ใหญ่เป็นอันดับที่ ๕๒ ลักษณะภูมิศาสตร์ พื้นที่ทอดยาวไป
ตามลำ�นํ้าโขง จากทิศตะวันออกไปถึงทิศตะวันตก ระยะทาง ๓๕๐ กิโลเมตร
เขตติดต่อของจังหวัด
ทิศเหนือ ติดต่อกับกำ�แพงนครเวียงจันทน์ ของประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีแม่นํ้า
โขงเป็นแนวพรมแดน
ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดสกลนคร
ทิศตะวันออก ติดต่อกับประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และจังหวัดนครพนม
ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดหนองคาย
จังหวัดบึงกาฬแบ่งการปกครองเป็น ๘ อำ�เภอ (ดังกล่าวเบื้องต้นและแยกการปกครองเป็น ๒ ส่วน คือการ
ปกครองส่วนท้องถิ่นและการปกครองส่วนภูมิภาค)
สถาบันอุดมศึกษา ในจังหวัดบึงกาฬ ปัจจุบันมี
– มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ศูนย์การศึกษาบึงกาฬ
แก่งอาฮง

11. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
146
– วิทยาลัยการอาชีพเซกา อำ�เภอเซกา
– วิทยาลัยการอาชีพบึงกาฬ อำ�เภอเมืองบึงกาฬ
ชื่อ บึงกาฬ ของจังหวัดลำ�ดับที่ ๗๗ นี้ มีความหมายว่า บึงที่มีสีดำ� บึง แปลว่า แหล่งนํ้า กาฬ แปลว่า ดำ�
กล่าวกันว่า คำ�ว่า กาฬ นี้มาจากนิลกาฬ ซึ่งเป็นชื่อของพลอย ซึ่งเป็นอัญมณีชนิดหนึ่งมีสีดำ�
จังหวัดบึงกาฬ มีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจจำ�นวนมาก ดังเช่นที่ ว่าที่ร้อยตรี อภิชาต จันทวรรณ ปลัดอำ�เภอ
ภูกระดึง ได้ประมวลไว้ ดังนี้
๑. หลวงพ่อใหญ่วัดโพธาราม อยู่ที่วัดโพธาราม ตำ�บลและอำ�เภอเมืองบึงกาฬ
๒. หาดทรายขาว ริมฝั่งแม่นํ้าโขง
๓. กุดทิง แหล่งนํ้าขนาดใหญ่ มีปลานํ้าจืดจำ�นวนมาก เหมาะสำ�หรับพักผ่อน ชมวิวทิวทัศน์อันสวยงาม
๔. ศาลเจ้าแม่สองนาง เชื่อกันว่า เป็นที่สิงสถิตของดวงวิญญาณ เจ้าแม่สองนางลุ่มแม่นํ้าโขง ซึ่งมีความ
ศักดิ์สิทธิ์เป็นที่เคารพนับถือของประชาชน
๕. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว แหล่งต้นนํ้าลำ�ธารที่สำ�คัญ เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่มีสภาพสมบูรณ์
๖. นํ้าตกเจ็ดสี เดิมชื่อนํ้าตกกะอาม อยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว เป็นนํ้าตกสี่ชั้น ไหลตกจากหน้าผาสูงลง
กระทบแก่งหินเป็นละอองฝอย กระทบประกายแสงแดดเกิดเป็นสีต่างๆ งดงาม
๗. นํ้าตกชะแนน เป็นนํ้าตกใหญ่และสวยงามที่สุดในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว แต่การเดินทางไปชมให้ถึง
นํ้าตกไปได้ยากลำ�บากมาก เดินทางไปได้โดยรถขับเคลื่อนสี่ล้อและทางเรือ ที่นํ้าตกชะแนน มีสะพานหินซึ่งมีสายนํ้า
ลอดผ่านหายไปใต้แนวหินยาวประมาณ ๑๐๐ เมตร แนวหินเบื้องบนจึงมีลักษณะเหมือนสะพานหิน เหนือนํ้าตกมีบึง
ขนาดใหญ่เรียกว่า บึงจระเข้ และเหนือขึ้นไปอีก ๓๐๐ เมตร มีหาดทรายกว้างริมบึง นักท่องเที่ยวใช้เป็นที่พักแรมได้
๘. นํ้าตกธารทิพย์ อยู่ห่างอำ�เภอสังคมประมาณ ๙ กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข ๒๑๑ ทางเข้าสู่นํ้าตก
อยู่บริเวณกิโลเมตรที่ ๗๗ - ๗๘ เข้าไปอีกประมาณ ๒ กิโลเมตร มีลานจอดรถ จากนั้นต้องเดินเท้าอีกประมาณ ๑๐๐
เมตร จะถึงนํ้าตกธารทิพย์ ซึ่งเป็นนํ้าตกสูงสามชั้น ชั้นแรกสูงประมาณ ๓๐ เมตร ชั้นที่สองสูงประมาณ ๑๐๐ เมตร
ชั้นที่สามสูงประมาณ ๗๐ เมตร มีนํ้าไหลตกตลอดปี
๙. วัดสว่างอารมณ์ ที่อำ�เภอปากคาด วัดตั้งอยู่บริเวณลานหินเนินเขา มีต้นไม้ร่มรื่น และมีลำ�ธารไหลผ่าน
บริเวณใต้โขดหินใหญ่เป็นที่ประดิษฐานพระนอน ซึ่งมีผู้คนมาเคารพสักการะ บนโขดหินมีอุโบสถทรงระฆังควํ่า หาก
ขึ้นไปถึงยอดเขาด้านบน จะชมทิวทัศน์ของประเทศลาวได้
นอกจากนี้ ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวแก่งอาฮงที่บริเวณวัดอาฮงศิลาวาส หมู่บ้านอาฮง ตำ�บลหอคำ� จังหวัดบึงกาฬ
เป็นแหล่งที่เชื่อกันว่าเป็นจุดเกิดบั้งไฟพญานาคหลังสุดเป็นถํ้าลึกที่สุดของแม่นํ้าโขงเรียกว่าสะดือแม่นํ้าโขงในหน้าแล้ง
เคยมีคนวัดความลึกของถํ้าโดยเอาก้อนหินผูกเชือกหย่อนลงไปจนสุดความลึก วัดได้ลึกถึง ๙๘ วา
วัดอาฮงศิลาวาส นี้มีอายุเก่าแก่ แต่ไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่า ก่อตั้งขึ้นเมื่อใด มีคำ�บอกเล่าต่อๆ กันมาว่า เดิมเป็น
สำ�นักสงฆ์ ตั้งอยู่ในป่ารกทึบ เรียกกันว่า วัดป่า หลวงพ่อลุน เป็นผู้เริ่มสร้างวัดนี้ ท่านถึงแก่มรณภาพไปเมื่อพุทธศักราช
๒๕๐๖ ด้วยโรคชรา ต่อมากลายเป็นวัดร้าง ไม่มีพระภิกษุสงฆ์จำ�พรรษา มีแต่แม่ชีอยู่ดูแลรักษาวัดให้ดำ�รงอยู่
(ข้อมูล : เว็บไซต์ไทยสบาย, เว็บไซต์ วิกีพีเดีย, พระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดบึงกาฬ พ.ศ. ๒๕๕๔ ฯลฯ)
w w w w w w w w

12. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
147
หมวกสีขาว
แสดงถึงข้อมูลข่าวสารและข้อเท็จจริงต่างๆ
ตัวอย่างคำ�ถาม
– เรามีข้อมูลอะไรบ้าง
– เราต้องการข้อมูลอะไรบ้าง
– เราได้ข้อมูลที่ต้องการมาด้วยวิธีใด
เกิดคลื่นสึนามิ
พัดกระแทกเข้าหาฝั่ง
ผู้คนล้มตายจำ�นวนมหาศาล
เกิดเด็กกำ�พร้ามากมาย
คนไม่มีที่อยู่อาศัย
มีชาวต่างประเทศหลายชาติมาตาย
และสูญหายที่ประเทศไทย
เปลือกโลกใต้ท้องทะเล
มีการเคลื่อนตัวออกจากกัน
ธุรกิจหลายแห่งล้มละลาย
การท่องเที่ยวซบเซา
เศรษฐกิจตกตํ่า
คนตกงานมากมาย
ทฤษฎีเดอโบโน
หมวก ๖ ใบ
แนะนำ�เทคนิคการใช้โดย อ. สุทธาสินี วิเวกานนท์
เหตุการณ์
สึนามิ
หมวกสีแดง
แสดงถึงความรู้สึกที่เกิดขึ้นขณะนั้น ความประทับใจ ความโกรธ ความสนุก ความอบอุ่น และความพอใจ
ตัวอย่างคำ�ถาม
– เรารู้สึกอย่างไร
– นักเรียนมีความรู้สึกอย่างไรกับสิ่งที่ทำ�
– นักเรียนมีความรู้สึกอย่างไรกับเหตุการณ์/ความคิดนี้
คำ�ถาม
นักเรียนรู้สึกอย่างไรกับเหตุการณ ์ที่เกิดขึ้น เช่น

13. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
148
– ภาพเหตุการณ์ที่คนหนีตาย
– ภาพบ้านเรือนได้รับความเสียหาย
– คนไปคุ้ยเขี่ยหาศพญาติพี่น้อง
– คนช่วยกันเก็บศพ ห่อศพ ชันสูตรศพ
หมวกสีเหลือง
แสดงถึงเหตุผลด้านบวก ความสว่างไสว เราใช้หมวกสีเหลืองเป็นส่วนหนึ่งของการประเมิน แล้วจึงใช้หมวก
สีดำ�
ตัวอย่างคำ�ถาม
– จุดที่ดีคืออะไร
– ผลดีคืออะไร
คำ�ถาม
สิ่งดีงามที่ตามมา หลังจากเกิดเหตุการณ์สึนามิ คืออะไร
– พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อดูแลช่วยเหลือผู้ประสบภัย
– พระราชวงศ์ทุกพระองค์ทรงห่วงใยประชาชน ทรงประสานงานทุกหน่วยงานเพื่อให้ความร่วมมือช่วยเหลือ
ประชาชนเป็นการเร่งด่วนเฉพาะหน้าได้ทันท่วงที
– มูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ในพระราชูปถัมภ์ ดูแลนักเรียนที่ไม่มีที่อยู่ที่เรียน โดยซ่อมแซมและปรับปรุง
โรงเรียนเดิมและสร้างโรงเรียนใหม่เพิ่มหลายโรงเรียนในพื้นที่จังหวัดที่ประสบภัย รวมถึงขยายโรงเรียนเดิม
ให้มีถึงระดับมัธยม เพื่อเด็กกำ�พร้ามีที่อยู่ที่เรียน
– คนไทยเป็นคนมีนํ้าใจ รักใคร่ช่วยเหลือกัน คนไทยไม่เคยทิ้งกัน
– คนต่างชาติประทับใจ และซาบซึ้งในการช่วยเหลือของคนไทย
– นํ้าทะเลมีการหมุนเวียน นํ้าทะเลชายฝั่งใสสะอาดขึ้น
หมวกสีดำ�
แสดงถึงความมืดครึ้มเหตุผลด้านลบเป็นความคิดอย่างมีวิจารณญาณหาข้อบกพร่องหรือจุดอ่อนและสามารถ
มองปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นได้ ช่วยป้องกันไม่ให้เราคิด หรือตัดสินใจที่เสี่ยง
ตัวอย่างคำ�ถาม
– อะไรคือจุดอ่อน
– อะไรคือสิ่งที่ยุ่งยาก
– อะไรคือสิ่งที่ผิดพลาด
– เรื่องนี้มีจุดอ่อนตรงไหน
คำ�ถาม
– ทำ�ไมจึงมีคนตายมากมายจากเหตุการณ์นี้
แปลการตอบของเด็ก
– ไม่มีสัญญาณเตือนภัย

14. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
149
– ไม่มีความรู้เรื่องการลดตัวของนํ้าทะเล
– สังเกตธรรมชาติของสัตว์ไม่เป็น
– ทำ�ไมมีสิ่งปลูกสร้างพังทลายมากมาย
– การสร้างรุกลํ้าเข้าไปใกล้ชายฝั่งมากเกินไป
– ไม่มีจิตสำ�นึกในการอนุรักษ์ธรรมชาติ
หมวกสีเขียว
แสดงถึงความคิดสร้างสรรค์ และความคิดใหม่
ตัวอย่างคำ�ถาม
– นักเรียนจะนำ�ความคิดนี้ไปทำ� (สร้าง ปรับปรุง พัฒนา) อะไรได้
– ถ้าจะให้สิ่งนี้ (ดีขึ้น) จะต้องเปลี่ยนแปลงอย่างไร
คำ�ถาม
เรามีหนทางแก้ไขไม่ให้เกิดเหตุการณ์นี้ได้อย่างไร
แนวทางการตอบของเด็ก
– สร้างสัญญาณเตือนภัยประสานงานกับประเทศที่มีความรู้ความชำ�นาญด้านการเกิดแผ่นดินไหวตลอดเวลา
– มีข้อมูลข่าวสารเก็บไว้เป็นสถิติตลอด
– สร้างตำ�ราเรียนให้ความรู้กับนักเรียนทุกระดับ
– ทำ�สารคดีให้ความรู้เป็นระยะๆ
– สถานที่ท่องเที่ยวริมทะเล (มีแผนที่การหนีภัย มีการซ้อมการหนีภัยให้กับชาวบ้านและนักท่องเที่ยว)
– ไม่สร้างสิ่งปลูกสร้าง (โรงแรม) ใกล้อันตรายของการเกิดคลื่น
หมวกสีฟ้า
แสดงถึงความเยือกเย็น ท้องฟ้า ซึ่งอยู่เหนือทุกสิ่งทุกอย่าง จึงหมายถึงการจัดระเบียบ กระบวนการและ
ขั้นตอน
ตัวอย่างคำ�ถาม
– การคิดอะไรที่ต้องการ
– ขั้นตอนต่อไปคืออะไร
– การคิดอะไรที่ทำ�ไปก่อนแล้ว
เทคนิคการตั้งคำ�ถาม โดยใช้หมวก ๖ ใบ
หมวกสีขาว แสดงความเป็นกลาง หมายถึง ตัวเลข ข้อเท็จจริงต่างๆ
ตัวอย่างการตั้งคำ�ถามหมวกสีขาว
– เรามีข้อมูลอะไรบ้าง
– เราต้องการข้อมูลอะไรบ้าง
– เราได้ข้อมูลที่ต้องการมาด้วยวิธีใด