a

1. บทความทางวิชาการ
เรื่อง ต้องคาพิพากษาให้จาคุก แต่รอลงอาญา จะถือว่าถูกลงโทษจาคุกหรือไม่
โดย พ.ต.ท.วิโรจน์ โลหะเวช
เมื่อยี่สิบกว่าปีมาแล้ว มีคดีที่เกิดขึ้นกับจ่าสิบตารวจนายหนึ่ง ภายหลังจากที่ยิงต่อสู่กับคนร้ายๆถูก
ตารวจนายนั้นยิงถึงแก่ความตาย คดีนี้จึงเป็นคดีวิสามัญฆาตกรรม ซึ่งเป็นการกระทาเพื่อป้องกันตัว
พอสมควรแก่เหตุจึงไม่มีความผิด แต่นายตารวจผู้นี้ถูกดาเนินคดีในข้อหามีอาวุธปืนไว้ในความครอบครองโดย
ไม่ได้รับอนุญาต จนศาลพิพากษาตัดสินให้จาคุกแต่รอลงอาญา ที่ต้องถูกดาเนินคดีข้อหาดังกล่าวนี้ก็เพราะว่า
นายตารวจผู้นี้ได้ยืมอาวุธปืนของญาติซึ่งเป็นอาวุธปืนที่มีทะเบียนมาใช้ในการยิงต่อสู้กับคนร้าย เพราะตัวเอง
ไม่มีอาวุธปืนใช้ ต่อมานายตารวจผู้นี้สอบเลื่อนเป็นนายตารวจชั้นสัญญาบัตรได้และเข้ารับการฝึกอบรมเป็น
นายตารวจชั้นสัญญาบัตรจนสาเร็จเสร็จสิ้นการฝึกอบรม แต่ปรากฎว่า ไม่สามารถบรรจุแต่งตั้งให้ผู้นี้เป็นว่าที่
ร้อยตารวจตรีได้ เนื่องจากขาดคุณสมบัติข้อหนึ่งที่ว่า ต้องไม่เป็นผู้ที่ต้องคาพิพากษาของศาลถึงที่สุดให้จาคุก
นายตารวจผู้นี้เข้าร้องทุกข์ต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยในสมัยนั้น ซึ่งสมัยนั้น สานักงานตารวจ
แห่งชาติยังขึ้นอยู่กับกระทรวงมหาดไทย เพื่อขอให้ตีความคาพิพากษานี้ว่า การที่ศาลพิพากษาว่า ให้จาคุก
แต่รอลงอาญานั้น ไม่ทาให้เขาขาดคุณสมบัติที่จะได้รับการแต่งตั้งเป็นนายตารวจชั้นสัญญาบัตร เพราะหาก
จะขาดคุณสมบัติข้อนี้นั้น ตนจะต้องถูกจาคุกจริงๆ แต่ตนไม่ได้ถูกจาคุกเลย เพราะศาลให้รอลงอาญา แต่
กระทรวงมหาดไทยก็ยืนยันว่าขาดคุณสมบัติในข้อนี้ไม่สามารถบรรจุแต่งตั้งให้ได้ และนายตารวจผู้นี้ก็
พยายามร้องทุกข์ต่อกรมตารวจและรัฐมนตรีมหาดไทยหลายๆ สมัยต่อๆ มา ก็ไม่สมหวังจนเลิกลาเป็นจ่าสิบ
ตารวจเหมือนเดิม ความจริงแล้วปัญหานี้ไม่น่าจะเป็นปัญหา ถ้าหากว่าการเขียนกฎระเบียบต่างๆ เขียนด้วย
ภาษาที่รัดกุมชัดเจน ไม่ต้องตีความให้สับสนเป็นสองทางสามทางนาไปสู่ความขัดแย้งกัน จนบางครั้งถึงกับแต่
ละคนแต่ละฝ่ายต่างก็ตีความเพื่อให้เข้าประโยชน์ของตนเอง หรือกล่าวอีกอย่างว่า ตีความไปตามที่ตนจะได้
ประโยชน์ ซึ่งเรื่องแบบนี้ไม่น่าจะเกิดขึ้นในสังคมของการใช้กฎระเบียบอยู่เสมอๆ หรือหากจะเกิดก็ควรจะให้
เกิดขึ้นน้อยที่สุด บางครั้งการเขียนกฎระเบียบที่คลุมเครือก็สามารถทาให้ชีวิตทั้งชีวิตพังพินาศ หมดอนาคต
สูญเสียอิสรภาพ ดังตัวอย่างที่กล่าวมาแล้วในตอนต้น
การรอลงอาญานั้น เป็นการรอการลงโทษ หรือการรอการลงโทษมีเฉพาะโทษจาคุก เจตนารมย์ของ
กฎหมายก็เพื่อไม่ให้ผู้กระทาความผิดที่ยังไม่เคยได้รับโทษจาคุก ต้องได้รับผลร้ายจากโทษจาคุก โดยยังมี
โอกาสกลับตัวเป็นพลเมืองดี สาหรับโทษอย่างอื่น จึงไม่มีเหตุผลที่จะรอการลงโทษจาคุกไว้ จึงเป็นเรื่องที่ศาล
พิพากษาให้ลงโทษจาคุก แต่ไม่ได้รับโทษจาคุกจริงๆ จึงถือไม่ได้ว่า จาเลยได้รับโทษจาคุกมาก่อน
เราจะเห็นว่าในการรับสมัครบุคคลเข้ารับราชการ มักจะมีคุณสมบัติอยู่ข้อหนึ่งที่ปรากฎอยู่เสมอ เช่น
“ผู้ที่จะเข้าเป็นข้าราชการพลเรือนได้ จะต้องไม่เป็นผู้ที่เคยต้องรับโทษจาคุก โดยคาพิพากษาถึงที่สุดให้จาคุก
เพราะกระทาความผิดทางทาญา เว้นแต่เป็นโทษสาหรับความผิดที่กระทาโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ”
“ไม่เป็นผู้ต้องเคยรับโทษจาคุกโดยคาพิพากษาถึงที่สุดให้จาคุกเพราะกระทาความผิดทางอาญา เว้นแต่เป็น
โทษสาหรับความผิดที่ได้กระทาโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ”

2. -๒-
หรือ ตามระเบียบในเรื่องคุณสมบัติของข้าราชการครู ที่ระบุว่า “ต้องไม่เคยต้องโทษจาคุกโดยคาพิพากษา
ถึงที่สุดให้จาคุก” ข้อความที่คล้ายคลึงกันหรือต่างกันเล็กน้อยตามที่ยกตัวอย่างมานี้ ล้วนแล้วแต่มีเจตนารมย์
เดียวกัน คือ ห้ามเฉพาะผู้ที่เคยรับโทษจาคุกจริงๆ ซึ่งก็หมายถึงเคยติดคุกมาแล้วจริงๆ ดังนั้น การที่ศาล
พิพากษาให้รับโทษจาคุก แต่รอลงอาญา ก็สรุปได้ว่าผู้นั้นไม่ขาดคุณสมบัติในการเข้ารับราชการตามที่ระเบียบ
กาหนด
อย่างไรก็ดี แม้จะถูกจาคุกจริงๆ แต่ถ้าเพราะได้กระทาผิด ประมาท หรือลหุโทษก็ไม่ขาดคุณสมบัติ
นอกจากนี้ยังมีการตีความของสานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาเกียวกับเรื่องถูกศาลพิพากษาให้รับ
โทษจาคุก แต่รอลงอาญา ไว้ ซึ่งพอจะนามาใช้เป็นหลักเทียบเคียงกับเรื่องคุณสมบัติการเข้ารับราชการได้ แม้
จะเป็นเรื่องของการขาดคุณสมบัติที่ต้องไล่ออกจากราชการ แต่ก็เป็นประเด็นเดียวกันกับเรื่องคุณสมบัติของ
การเข้ารับราชการ โดยมีรายละเอียดซึ่งสานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตีความเป็นบรรทัดฐานไว้ ดังนี้
เลขเสร็จ
78/2490
เรื่อง
บันทึก
เรื่อง การตีความในพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ. 2485
----------------
เนื้อหา
เลขาธิการ ก.พ. ได้มีหนังสือที่ 2784/2490 ลงวันที่ 2 มิถุนายน 2490ว่า ก.พ.ได้พิจารณาเห็นมี
ปัญหาเป็นที่สงสัยว่าความในมาตรา 61 (ข) และมาตรา 61(ฉ) แห่งพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพล
เรือน พุทธศักราช 2485 มีความหมายเพียงใด กรณีที่ข้าราชการกระทาผิดทางอาญาถูกศาลพิพากษาให้
จาคุก แต่ให้รอการลงอาญาไว้ จะเข้ากรณีที่อาจไล่ออกจากราชการตามมาตรา 61 (ข) แห่งพระราชบัญญัติ
ระเบียบข้าราชการพลเรือน พุทธศักราช 2485 หรือไม่ ถ้าหากไม่เข้ากรณีที่อาจไล่ออกจากราชการตาม
มาตรา 61 (ข) จะถือเป็นกรณีประพฤติชั่วอย่างร้ายแรงซึ่งอาจไล่ออกจากราชการตามมาตรา 61 (ฉ) ได้
หรือไม่ ก.พ.จึงลงมติให้เสนอคณะกรรมการกฤษฎีกาพิจารณาตีความในมาตรา 61 (ข) และ มาตรา 61 (ฉ)
แห่งพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พุทธศักราช 2485 ตามปัญหาสงสัยที่กล่าวมาแล้ว
คณะกรรมการกฤษฎีกา (กรรมการร่างกฎหมาย กองที่ 1) ได้พิจารณาแล้ว
มีความเห็นดังต่อไปนี้
พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ. 2485 มาตรา 61
บัญญัติว่า

3. -๓-
"การไล่ออกนั้น จะกระทาได้ต่อเมื่อข้าราชการพลเรือนผู้ใดกระทาผิดวินัยอย่างร้ายแรง ดังระบุไว้
ดังต่อไปนี้
(ข) ทาความผิดถึงต้องรับอาญาจาคุกโดยคาพิพากษาต้องโทษจาคุก เว้นแต่ความผิดในลักษณะฐาน
ลหุโทษ หรือความผิดอันใดกระทาโดยประมาท
(ค) ประพฤติชั่วอย่างร้ายแรง
อย่างไรก็ดี การที่ศาลพิพากษาให้รอลงอาญา ก็มิได้หมายความว่าบุคคลผู้นั้น จะไม่ขาดคุณสมบัติ
การเข้ารับราชการเสมอไป เพราะถ้าหากหน่วยงานที่รับนั้น กาหนดคุณสมบัติว่า จะต้องไม่เคยต้องหา
คดีอาญา หรือต้องเป็นผู้ที่มีความประพฤติดีไม่เสื่อมเสียต่อศีลธรรมอันดี ดังนั้น แม้จะเป็นการรอลงอาญา
ผู้นั้นก็อาจขาดคุณสมบัติในการรับราชการของหน่วยงานนั้นได้ เพราะการรอลงอาญาบางคดีนั้น แสดงว่า
ผู้นั้นต้องหาคดีอาญามาแล้ว หรือผู้กระทาผิดอาจมีการกระทาที่เป็นการเสื่อมเสียศีลธรรมก็ได้
-------------------------------

4. -๔-
เอกสารอ้างอิง
คาแนะนาสานักงานทนายความ ทนายคลายทุกข์. ๒๕๕๒. รอลงอาญาถือว่าเป็นการต้องโทษ.
[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.decha.com/main/showTopic.php?id=8553.
(วันที่ค้นข้อมูล : ๒๘ มิถุนายน ๒๕๕๕).
คาแนะนาสานักงานทนายความ ทนายคลายทุกข์. ๒๕๕๓. จาคุกกับการรอลงอาญามีความหมายอย่างไร.
[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.decha.com/main/showTopic.php?id=6113.
(วันที่ค้นข้อมูล : ๒๘ มิถุนายน ๒๕๕๕).
สานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. ๒๕๕๐. การตีความการไล่ออกกรณีรับโทษจาคุก. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้
จาก : http://www.lawreform.go.th/lawreform/images/th/jud/th /deca/2490/
c2_0078_2490.htm. (วันที่ค้นข้อมูล : ๒๘ มิถุนายน ๒๕๕๕).