T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Banu Tuncay Yıldız

1. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
KADINLARIN KARAR ALMA MEKANİZMALARINA KATILIMI
Banu TUNCAY YILDIZ

2. Türkiye’de kadın milletvekili oranları
Seçim yılı
Parlamentodaki
milletvekili sayısı
Kadın
milletvekili sayısı
Toplam
pay (%)
1935
395
18
4.6
1939
400
15
3.8
1943
435
16
3.7
1946
455
9
2.0
1950
487
3
0.6
1954
535
4
0.7
1957
610
7
1.1
1961
450
3
0.7
1965
450
8
1.8
1969
450
5
1.1
1973
450
6
1.3
1983
400 (1 boş)
12
3.0
1987
450
6
1.3
1991
450
8
1.8
1995
550
13
2.4
1999
550
22
4.0
2002
550
24
4.4
2007
550
50
9.1
2011
550
79
içindeki
14.4
2

3. Dünyada Durum
•
•
•
UN Women verilerine göre
– 1975-1995 yılları arasındaki Ulusal parlamentolardaki kadın oranı %1’lik
artış göstermiş
– 1998-2008 yılları arasında küresel düzeyde %10’luk bir artış
yaşanmıştır.
Parlamentolar Arası Birlik (IPU) 2013 yılı verilerine göre
– Kadınların ulusal parlamentolarda temsil oranı dünya genelinde %21,4
– Nordik ülkeleri %42
– En düşük oranın Pasifik ülkeleri %12,8
Dünya Ekonomik Forumu 2013 Toplumsal Cinsiyet Uçurum Raporu
kadınların ulusal parlamentoda temsil oranları
– İsveç %44,7 (1919)
– Finlandiya % 42,5 (1906)
– İzlanda % 39,7 (1915)
– Norveç % 39,6 (1913)
3

4. Türkiye siyasal katılım yasal durum
• 1930 yerel seçimlerde
• 1934 milletvekili seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını erkeklerle eşit bir
biçimde elde edilmiştir.
• Türkiye’de kadınların siyasal karar alma süreçlerine eşit katılımları Anayasa
ve diğer ilgili yasalar ile güvence altına alınmış durumdadır.
– Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10 uncu maddesi eşitliği
düzenlemektedir
– Anayasanın 67, 68 ve 70 inci maddelerinde yerel ve milletvekili
seçimlerinde “seçme ve seçilme”, “siyasi parti kurma”, “usulüne göre
partilere girme ve partilerden ayrılma”, “halkoylamasına katılma”,
“kamu hizmetlerine girme” haklarını,
– 25, 26, 28, 29, 33 ve 34 üncü maddelerinde ise “düşünce ve kanaat
hürriyeti”, “düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti”, “basın hürriyeti”,
“toplantı hak ve hürriyetleri” ayrım gözetmeksizin tüm vatandaşlara
tanınmasını düzenlemiştir.
4

5. Türkiye siyasal katılım yasal durum
• Siyasal yaşamı ilgilendiren Kanunlarımızda da, cinsiyet
ayırımı içeren hükümler bulunmamaktadır.
– 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 83 üncü
maddesinde “siyasal partilerin, herkesin dil, ırk, renk,
cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve
benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun
önünde eşit olduğu prensibine aykırı amaç
güdemeyeceği” bildirilerek, cinsiyet ayrımcılığına
yönelik parti çalışmaları engellenmiştir.
5

6. 29 Mart 2009 Yerel Yönetimler Seçim Sonuçları Tablosu
Erkek
Kadın
Toplam
Belediye Başkanı Sayısı
2.921
27
2.948
Belediye Meclis Üye Sayısı
30.450
1.340
31.790
İl Genel Meclis Üye Sayısı
3.269
110
3.379
Köy Muhtar Sayısı
34.210
65
34.275
Köy İhtiyar Meclis Üyesi Sayısı
137.848
329
138.177
Mahalle Muhtar Sayısı
18.178
429
18.607
Mahalle İhtiyar Heyeti Üye Sayısı
71.174
1.409
72.583
TOPLAM
298.050
3.709
301.759
6

7. Üst düzey yönetici konumunda kadınlar

Öğretim elemanı % 41,1

Profesör

Doçent % 46,9

Öğretim görevlisi %38,8 (TUİK, 2011-2012)

162 Üniversite 9 kadın rektör (TUİK, 2011)

Mimarların % 39,8’i (Mimarlar Odası, Mart 2013)

Avukatların % 38’i (Türkiye Barolar Birliği, Aralık 2011)

Bankacıların % 50,1’i (Türkiye Bankalar Birliği, Aralık 2012)

Polislerin % 5,5’i (TÜİK, 2012) kadındır.
% 28,2
7

8. Kamuda Durum
Başbakanlık, Bakanlıklar, Üniversiteler,
Kuvvet Komutanlıkları,
Müsteşarlıklar, Başkanlıklar, Genel
Müdürlükler, Üst Kurullar ve
Diğer Statülü Kurumlar, Kit'ler
Kadın
Erkek
Toplam
Toplam Çalışan
Çalışan
Oranı(%)
933.215
36,11
1.651.408
63,89
2.584.623
100,00
8

9. Kamuda Durum
Cinsiyet Ayrımlı Üst Düzey* Memur Sayıları
Yıl
Toplam
Kadın
Kadın%
Erkek
Erkek%
2008
5.512
480
8,71
5.032
91,29
2009
5.555
515
9,27
5.040
90,73
2010
5.149
478
9,29
4.668
90,71
2011
4.797
446
9,30
4.351
90,70
2012
5.857
564
9,63
5.293
90,37
2013
6.197
585
9,44
5.612
90,56
(Devlet Personel Başkanlığı)
(*) Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, Valiler, Başkanlık Müşaviri, Bağlı Kurum Başkanı, Balı
Kurum Başkan Yardımcısı, Bakanlık Bünyesindeki Genel Müdürler, Bağlı Kurum Genel
Müdürleri, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı, Kurul Başkanı, Kurul Üyeleri, Kurum
Bünyesinde Başkan, Daire Başkanı Ünvanları, Bölge Müdürlerii Bölge Müdür Yardımcıları, İl
Müdürleri
9

10. Kamuda Kadın
Kadın Vali, Vali Yardımcısı, Kaymakam Sayıları
Kadın Vali Sayısı
1 (81 il Valiliğinde)
Kadın Vali Yardımcısı Sayısı
6 (470 Vali Yardımcısı içinde)
Kadın Kaymakam Sayısı
21 (860 Kaymakam içinde)
Kadın Kaymakam Adayı Sayısı
3 (241 Aday içinde)
İçişleri Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü Mart 2013 verileri
Toplam
Kadın
Erkek
TÜİK 2012 verileri
Kadın Büyükelçi Sayısı
189
22
167
10

11. Türkiye Geneli Hakim ve Savcı Kadro Durumu
Erkek
Erkek %
Kadın
Kadın %
Hakim
5147
65,5
2706
34,5
Savcı
4034
92,8
314
7,2
Toplam
9181
75,2
3020
24,8
(HSYK, Haziran 2012)
Adli Yargı Hakim ve Cumhuriyet savcısı Kadro Durumu
Erkek
Erkek %
Kadın
Kadın %
Hakim
3673
64,4
2014
35,4
Savcı
3783
93,7
256
6,3
Toplam
7456
76,7
2270
23,3
(HSYK, Haziran 2012)
11

12. Danıştay Üye, Hakim ve Savcı Kadro Durumu
Erkek
Erkek %
Kadın
Kadın %
Üye
114
76,5
35
23,5
Tetkik Hakimi
170
60,3
112
39,7
Savcı
38
53,5
33
46,5
Toplam
322
64,1
180
35,9
( HSYK, Haziran 2012)
Yargıtay Üye, Hakim ve Cumhuriyet Savcısı Kadro Durumu
Erkek
Erkek %
Kadın
Kadın %
Üye
322
85,0
57
15,0
Tetkik Hakim
580
57,8
423
42,2
Savcı
213
89,5
25
10,5
Toplam
1115
68,8
505
31,2
( HSYK, Haziran 2012)

13. İdari Yargı Hakimi
Erkek
Hakim
Erkek %
Kadın
Kadın %
701
82,5
149
17,5
(HSYK, Haziran 2012)
Anayasa Mahkemesi Raportörü (Hakim Sınıfından) Kadro Durumu
Erkek
Hakim
Erkek %
Kadın
Kadın %
23
74,2
8
25,8
( HSYK, Haziran 2012)
Yargı Alanında Kadınlar
Kadın
Hakim ve Savcılar
%24,8
Danıştay üyeleri
%23,5
Yargıtay üyeleri
%15
Anayasa Mahkemesi Raportörleri
%25,8
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Haziran 2012 verileri
Erkek
%75,2
%76,5
%85
%74,2

14. • Kadın Girişimciler Kurulu
• Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Odası Kadın
Çalışma Grubu
• Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuk Komisyonu
• 2009 yılında kurulan Kadın Erkek Fırsat Eşitliği
Komisyonu
14

15. Biz Ne Yapıyoruz
• Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı
• Liderlik Projesi
• İşte Eşitlik Platformu
Bakanlığımız, Avrupa Birliği Bakanlığı, ve TBMM
Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu işbirliğiyle
2-3
Aralık
2013
«Kadınların
Yetki
Mekanizmalarına
tarihlerinde
ve
Katılımı
Karar
İzmir’de
Alma
Çalıştayı»
düzenlenecektir.
15

16. İş’te Eşitlik Platformu
İş’te Eşitlik Platformu 04 - 06 Haziran 2012’de İstanbul’da düzenlenen Orta Doğu, Kuzey Afrika ve
Avrasya konulu Dünya Ekonomik Forumu’nda, Bakanlığımız başkanlığında ve Hacı Ömer Sabancı Holding
ve Doğuş Holding liderliğinde “Türkiye Cinsiyet Eşitliği Görev Gücü” adıyla kurulmuştur.
Amacımız: Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu’nda yer alan Türkiye’nin 0,414’lik ekonomik katılım ve fırsatlar
uçurumunu önümüzdeki 3 yıl içerisinde 10%’a kadar azaltmaktır.
15 Ocak 2013 tarihinde “Türkiye Cinsiyet Eşitliği Görev Gücü” “İş’te Eşitlik Platformu”na dönüşmüştür.
 Türkiye’nin önde gelen 55 şirketi platforma üye olmuştur.
 İşte Eşitlik Bildirgesi oluşturulmuştur.
 Platformun İngilizce ve Türkçe web sitesi oluşturuldu.
 Platforma elektronik olarak üyelik söz konusudur. http://www.isteesitlikplatformu.gov.tr
 2013 Toplumsal Cinsiyet Uçurum Raporuna göre Türkiye genel indeks sıralamasında 136 ülke arasında 120.
sırada yer almaktadır. 2012 yılına göre kıyasladığımızda Türkiye genel sıralamada 4 basamak yükselmiştir.
 2013 yılında, ulaşılması gereken nihai hedefin yaklaşık %31’i gerçekleştirilmiştir.
16

17. • Dünya Bankası Araştırması
– Kadın liderler tarafından yönetilen şirketlerin daha
uzun ömürlü olduğu
– Kriz yönetimi konusunda erkeklerden daha iyi
– Olaylara çok yönlü bakabilme
– Karşısındakini dinlemeye odaklanabilme, empati
kurabilme
– Sürekli yeni şeyler öğrenmeye kararlı
17

18. • Fortune 500 şirketinde
• Kadın YK üyesi % 17
• CEO % 4
• Avrupadaki şirketlerde
• Kadın YK üyesi % 16
• CEO % 9
• Türkiyede ilk 500 şirket içinde CEO %2
• Türkiyede ilk 100 şirket içinde YK %10
• Türkiyede bankacılık sektöründe CEO % 18
• Satış, insan kaynakları, pazarlama ve finans
18

19. Teşekkürler
19