1. ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ERRANTIA POLYCHAETA ΤΗΣ
ΦΑΣΗΣ ΤΟΥ Cystoseira barbata ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Εισαγωγή
Υλικά και Μέθοδοι
Αποτελέσματα
Σταυρακίδης Ζάχου Ορέστης, Χιντήρογλου Σαρλ Χαρίτων
Το αρχείο της πολυχαιτοπανίδας στις φάσεις των Μαλακών Φωτόφιλων Φυκών στο Αιγαίο είναι ελλιπές και τα σημεία αναφοράς υψηλής ποιότητας από
αδιατάρακτους βιοτόπους περιορισμένα, ενώ λόγω των άμεσων πιέσεων που δέχεται, η μελέτη της φάσης του Cystoseira barbata κρίνεται επιτακτική.
Πρόκειται για Φαιοφύκος του σκληρού υποστρώματος που αποτελεί δείκτη αδιατάρακτων οικοσυστημάτων, ενώ λόγω συρρίκνωσης των πληθυσμών του η
εξάπλωση του Ανατολική Μεσόγειο πλέον περιορίζεται σε μια στενή βαθυμετρική ζώνη (<10m). Προκύπτει η ανάγκη διερεύνησης σχέσεων μεταξύ
ταξινομικών ομάδων προς αναζήτηση αξιόπιστων υποκαταστατών βιοποικιλότητας που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μελέτες βιοπαρακολούθησης
εφαρμοσμένου χαρακτήρα.
Περιοχή μελέτης: Όρμος "Αλμύρα", δυτική ακτογραμμή κόλπου Καβάλας (εικόνα 1)
Μέθοδος δειγματοληψίας : Συλλογή συνολικά 9 δειγμάτων από 3 σταθμούς στις 6-10-2012.
Αυτόνομη κατάδυση και χρήση πρότυπου δειγματολήπτη- πλαισίου εμβαδού 400 cm2
(Χιντήρογλου, 1987).
Επεξεργασία δειγμάτων: Συντήρηση (φορμόλη 10%), διαχωρισμός, ταξινόμηση ειδών με χρήση
εξειδικευμένων συγγραμμάτων και κλειδών ταξινόμησης και καταμέτρηση ατόμων.
Ανάλυση δεδομένων με χρήση γνωστών βιοκοινοτικών μεθόδων (Antoniadou & Chintiroglou 2005)
Συνολικά συλλέχθηκαν 3.933 άτομα που ταξινομήθηκαν σε 33 είδη που κατανέμονται σε 24 γένη και 8 οικογένειες (εικόνα 2).
17 είδη καταγράφονται για πρώτη φορά στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου της Καβάλας και μάλιστα η παρουσία τριών εξ αυτών (Neanthes
fucata, Syllides longocirrata και Sphaerodoridium claparedii) πιστοποιείται για πρώτη φορά στο Βόρειο Αιγαίο.
Tο μοντέλο γραμμικής παλινδρόμησης που εφαρμόστηκε μεταξύ του αριθμού ειδών και γενών υποδεικνύει ισχυρή θετική συσχέτιση (εικόνα 3).
Συσχετίσεις μεταξύ αριθμού γενών-οικογενειών και ειδών-οικογενειών δεν έδωσαν στατιστικά σημαντικές σχέσεις με τιμές p=0.051 και p=0.009
Εικόνα 1: Ορμος «Αλμύρα», δυτικό τμήμα κόλπου Καβάλας
Τομέας Ζωολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Σχολή Θετικών Επιστημών, ΑΠΘ, 54124, Θεσσαλονίκη
ΤομέαςΖωολογίας-ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης
Συζήτηση
Συσχετίσεις μεταξύ αριθμού γενών-οικογενειών και ειδών-οικογενειών δεν έδωσαν στατιστικά σημαντικές σχέσεις με τιμές p=0.051 και p=0.009
αντίστοιχα.
Ανάλογες εκτιμήσεις ποικιλότητας με χρήση υποκατάστατων έχουν χρησιμοποιηθεί και σε άλλες βενθικές ομάδες οργανισμών όπως τα Τρηματοφόρα
(Parcharidou et al. 2010, Δέλλιου 2013)και τα Μαλάκια (Tsikopoulou et al. 2010) με παρόμοια αποτελέσματα.
Στους Πλάνητες πολύχαιτους φαίνεται οτι το επίπεδο του γένους αποτελεί ασφαλή υποκαταστάτη εκτίμησης της βιοποικιλότητας μιας περιοχής, ενώ
διατηρούνται επιφυλάξεις για τη χρήση του ταξινομικού επιπέδου της οικογένειας για το σκοπό αυτό.
Ενδείκνυται χρήση του γένους ως υποκαταστάτη σε μελέτες βιοπαρακολούθησης της ποιότητας των παράκτιων οικοσυστημάτων.
Προτείνεται η διερεύνηση των σχέσεων αυτών και για τους Εδραίους πολύχαιτους.
Εικόνα 3 : Διάγραμμα διασποράς ανάμεσα στον αριθμό των γενών και ειδών των
Πλάνητων πολυχαίτων που καταγράφηκαν στο σύνολο των σταθμών δειγματοληψίας.
Antoniadou C. & Chintiroglou C., 2005. Biodiversity of zoobenthic hard-substrate sublittoral communities in the Eastern Mediterranean (North Aegean Sea). Estuarine, Coastal and
Shelf Science, 62:637-653.
Pecharidou E., Damianidis P. & Chintiroglou C., 2010. Qualitative study of benthic Foraminifera. Department of Zoology, School of Biology.
Δέλλιου Α.Β., 2013. Βενθικά Τρηματοφόρα ως εργαλείο βιοπαρακολούθησης των παράκτιων οικοσυστημάτων στο Βόρειο Αιγαίο. Μεταπτυχιακή διατριβή ειδίκευσης, Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Χιντήρογλου Χ., 1987. Βιονομική μελέτη των θαλάσσιων Ανεμώνων (ACTINARIA, ANTHOZOA) του Θερμαϊκού Κόλπου. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης.
Βιβλιογραφία
29.47
18.48
18.15
12.38
3.56
2.42
2.39
2.36
1.53 1.42 1.12
7.86 Exogone dispar
Nereis zonata
Syllis prolifera
Platynereis dumerilii
Syllis hyalina
Sphaerosyllis capensis
Eumida sanguinea
Exogone verugera
Sphaerodoridium claparedii
Grubeosyllis clavata
Lumbrineris latreilli
Διάφορα
Εικόνα 2 : Μέση αφθονία των ειδών με ποσοστιαία συμμετοχή μεγαλύτερη του 1%
για το σύνολο των δειγμάτων.
36o Επιστημονικό Συνέδριο, 8-10 Μαΐου 2014, Ιωάννινα