A.cs552
- 1. АРХИНД ДОНТОХ ЭМГЭГ ӨВЧИНД
АМЬЖИРГААНЫ ТҮВШИН НӨЛӨӨЛӨХ НЬ
(A.CS 5523 Судалгааны арга зүй)
Илтгэгч:
сонсогч Д. ОЧБАЯР
код А.РА10М405
ажил СЭМҮТөв
албан тушаал Нябо
- 2. 1. СЭДЭВ СОНГОХ
а. Ерөнхий сэдэв сонгох
Архинд
донтох
өвчинд
нөлөөлөх
хүчин
зүйлс
4/11/2012 2
- 3. б. Ерөнхий сэдвээс ойлголт ялгаж авах
нөлөөлөх
өвчин хүчин
зүйлс
архинд архинд
донтох нь донтох нь
өвчин өвчний
болох нь тухай
4/11/2012 3
- 4. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
– Өвчин
Хүний эрүүл мэнд доройтож, зовж шаналахыг
илэрхийлдэг ерөнхий нэр томьёо. Өвчин нь бие
махбодийн үйл ажиллагааны алдагдал буюу эрхтэн,
эрхтэний тогтолцоо, бие махбодийн гэмтэл гэж
тодорхойлж болох бөгөөд энэ нь өвөрмөц шинж тэмдэг,
хам шинжээр илэрч, шалтгаан нь ихэнхи тохиолдолд
тодорхой байдаг.
Өвчин гэдэг нь физиологийн буюу сэтгэцийн үйл
ажиллагааны алдагдал, эмгэг гэдэг нь өвчний улмаас
хүний нийгмийн үйл ажиллагаа алдагдах,
өөрчлөгдөхийг илэрхийлдэг нэр томьёо юм.1
1 Машбадрах Б., Болормаа Т., Бүжин Ц. нар, Нийгмийн эрүүл
мэндийн түгээмэл нэр томьёоны англи-монгол тайлбар толь,
Улаанбаатар, 2007, 39 дэх тал.
4/11/2012 4
- 5. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
Архинд донтох нь өвчин болох нь
F10 Архины шалтгаант сэтгэцийн
болон зан үйлийн эмгэг (mental and
behavioural due to use of alcohol)1
F10.2 Архинд донтох өвчин (alcoholism)2
1 Баатаржав О., Сэтгэцийн эмчийн өврийн дэвтэр,
Улаанбаатар, 2010, 21 дэх тал.
2 Эрдэнэбаяр Л., Сэтгэцийн эрүүл мэнд судлалын нэр
томьёоны тайлбар, Улаанбаатар, 2010, 204 дэх тал.
4/11/2012 5
- 6. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
Архинд донтох өвчний тухай
Архинд донтох өвчний эмнэл зүйг анх 1852
онд Шведийн эмч Магнус Гус тодорхойлон
бичжээ. Архинд донтох өвчин гэдэг нь спиртийн төрлийн
ундааг удаан хугацаагаар хортойгоор хэтрүүлэн
хэрэглэсэнээс архи уух эмгэг дур донтой болсноор бие
организм, мэдрэлийн систем, сэтгэцийн үйл
ажиллагаанд засрахад төвөгтөй буюу засаршгүй
өөрчлөлтүүдийг үүсгэдэг эмгэгийг хэлнэ.1
Архинд донтох өвчин бол ужиг явцтай, нэгдүгээр буюу
эхний(альфа), хоёрдугаар буюу дунд (бетта),
гуравдугаар буюу төгсгөлийн (гама) хэмээх гурван үе
шат дамжин явагддаг сэтгэцийн архаг эмгэг өвчин юм.2
1 Эрдэнэбаяр Л., Сэтгэцийн эрүүл мэнд, Улаанбаатар, 2008, 282 дахь тал.
2Бямбасүрэн С., Сэтгэцийн эмгэг судлал, Улаанбаатар, 2007, 478 дахь тал.
4/11/2012
- 7. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
Архинд донтох өвчинд нөлөөлөх хүчин зүйлс
Нийгэмд эзлэх байр суурь
Хамт олон
Найз нөхөд (эрэгтэйчүүдийн 60%)
Гэр бүл (эмэгтэйчүүдийн 30%)
Шилжилтийн нас
Зан заншил
Нас
Хүйс
Нийгмийн байдал 1
1 Эрдэнэбаяр Л., Архинд донтох өвчин, Улаанбаатар, 2009, 94 дахь тал.
Мөн тэнд 95 дахь тал.
4/11/2012
- 8. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
Архинд донтох өвчинд нөлөөлөх хүчин зүйлс
Хамт олон
Найз нөхөд
Гэр бүл
Зан заншил
Нас
Хүйс
Нийгмийн байдал
Ажлын байр
Эрхэлж буй ажил1
1Бямбасүрэн С., Сэтгэцийн эмгэг судлал, Улаанбаатар, 2007, 483 дахь тал.
4/11/2012
- 9. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
Архинд донтох өвчинд нөлөөлөх хүчин зүйлс
Удамшил
Хамт олон
Найз нөхөд
Гэр бүл
Шилжилтийн нас
Зан заншил
Нас
Хүйс
Нийгмийн байдал
Ажлын байр
Стресс
Дам өвчлөл1
1 Сэтгэл зүйн оюун санааны эмчилгээний хөтөлбөр, Улаанбаатар, 2009, 98 дахь тал.
Мөн тэнд 111 дэх тал.
4/11/2012
- 10. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
Архинд донтох өвчинд
нөлөөлөх хүчин зүйлс
• Нийгэмд эзлэх байр суурь Хүйс
• Хамт олон Стресс
• Найз нөхөд Нийгмийн байдал
• Гэр бүл Ажлын байр
• Шилжилтийн нас Эрхэлж буй ажил1
• Зан заншил Удамшил
• Нас Дам өвчлөл
Амьжиргааны түвшин
Мэргэжил
Боловсрол
4/11/2012 10
- 11. в. Ойлголтуудыг тайлбарлах
• Өрхийн амьдралын зайлшгүй
хэрэгцээг хангахад зарцуулж байгаа
хэрэглээний зардлын тоо хэмжээний харилцан адилгүй
байдлыг амьжиргааны түвшин гэнэ.1
• Àмьжиргааны энгийн хэрэгцээ гэдэг нь хүний бие
махбодид зайлшгүй шаардлагатай хоол хүнсийг хэлнэ.
(өдөртөө зарцуулсан энергиэ нөхөж өсөлтөнд шаардагдах
үндсэн энерги цуглуулах) Амьжиргааны энгийн хэрэгцээ
хангагдах байдлыг амьжиргааны түвшин гэнэ.2
1 Ариунтуяа Х., Эдийн засгийн онолын лекцүүд,
Улаанбаатар, 2009, 48 дахь тал.
2Солонго А., Хүний хөгжил ба Ядуурал, МУИС, Улаанбаатар, 2010.
үзсэн 2011.01.17. ptrc.ses.edu.mn.
4/11/2012 11
- 12. Амьжиргааны түвшин гэдэг нь:
Монгол Улсын хуулийн дагуу тухайн оны эхний улиралд
багтаан тэр жилд амьжиргааны баталгаажих доод
түвшин хэд байхыг шинэчлэн тогтоох ёстой.
Шинэчлэн тогтоосон жишгээр Улаанбаатар хотод
амьжиргааны баталгаажих доод түвшин 118100 төгрөг
байгаа бөгөөд 2010 оныхоос 17000 төгрөгөөр нэмэгджээ.
Энэ нь насанд хүрсэн нэг хүний идэх, уух, өмсөх,
нийтийн тээврээр зорчих нэг сарын хэрэглээний
хамгийн доод хэмжээ юм.1
1Дэлгэрцэцэг
Ө., Амьжиргааны доод түвшинг шинэчлэн
тогтоох тухай, МУИС, Улаанбаатар, 2010.
үзсэн 2011.01.17. http://www.eagle-tv.mn/
4/11/2012 12
- 13. Амьжиргааны түвшин гэдэг нь:
"хүн амын амьжиргааны доод
түвшин“ гэж хэрэглээний доод
хэмжээг мөнгөн хэлбэрээр
илэрхийлснийг хэлнэ.2
Амьжиргааны түвшин гэдэг нь хүний анхан шатны
хэрэглээг хангахад зарцуулагдаж байгаа зардлын
хэмжээгээр илэрхийлэгдэх бөгөөд зайлшгүй
хэрэглээнд зарцуулагдах тогтоосон зардлаас бага
хэмжээгээр зарцуулж байгаа байдлыг
амьжиргааны түвшин доогуур, их бол дээгүүр
хэмээн тодорхойлдог.
2 Хүн амын амьжиргааны доод түвшинг тодорхойлох
тухай Монгол Улсын хууль, 2009, 3.1.1 заалт.
4/11/2012 13
- 15. 2. СУДАЛГААНЫ АСУУДАЛ
ТОДОРХОЙЛОХ
Монгол Улсын нийт насанд
хүрсэн хүний 52% нь архинд
донтох өвчтэй байна. 1
Иймд хүн амын эрүүл мэндийг доройтуулж, нийгэм, эдийн засагт
аюул учруулж, цаашид өсөн нэмэгдэх хандлагатай байгаа
архинд донтох эмгэг өвчин нь улс орны хувьд анхаарал
хандуулах асуудлуудын нэг болсон нь дээрх статистик тоо
баримтаас харагдаж байна. Тэгвэл энэ өвчинд нөлөөлж байгаа
хүчин зүйлийг судалснаар архинд донтох өвчний тархалт,
өвчинд өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх арга замуудыг
тодорхойлох суурь нөхцлийг хангах боломжийг бүрдүүлнэ.
1 Өглөөний сонин. Манай насанд хүрсэн иргэдийн 52% нь архинд донтох өвчтэй болжээ.
http://zindaa.mn/fs3 2012.01.30, үзсэн.
4/11/2012 15
- 16. 2. СУДАЛГААНЫ АСУУДЛААС АСУУЛТ
Архинд донтох эмгэг өвчинд өртөхөд амьжиргааны
түвшин нөлөөлөх үү?
3. СУДАЛГААНЫ ЗОРИЛГО
• Архинд донтох эмгэг өвчинд өртөхөд
амьжиргааны түвшин нөлөөлж байгааг судлах.
4. СУДАЛГААНЫ ТААМАГЛАЛ
Архинд донтох эмгэг өвчинд амьжиргааны түвшин
доогуур иргэд илүү өртөж байна.
4/11/2012 16
- 17. 5. СУДАЛГААНЫ ТААМАГЛАЛААС ХУВЬСАГЧ
ЯЛГАНА.
Архинд донтох эмгэг өвчинд амьжиргааны түвшин
доогуур иргэд илүү өртөж байна.
ХУВЬСАГЧ:
1. Архины эмчилгээнд хамрагдсан байдал (тийм, үгүй)
2. Амьжиргааны түвшний байдал (дээгүүр, доогуур)
4/11/2012 17
- 18. 6. ХУВЬСАГЧААС ХЭМЖИХ НЭГЖ
ОЛНО.
1. Архины эмчилгээнд хамрагдсан байдал
2. Амьжиргааны түвшний байдал
Хэмжих нэгж
1. Архины эмчилгээнд станционарт
(хэвтэн) F10.2 оношоор эмчлүүлсэн эсэх
2. Амьжиргааны анхан шатны хэрэгцээг
хангаж байгаа эсэх
4/11/2012 18
- 20. Хэмжих нэгж - Амьжиргааны анхан шатны
хэрэгцээг хангаж байгаа эсэх
4/11/2012 20
- 21. 7. ХЭМЖИХ НЭГЖЭЭС АРГА СОНГОНО.
Хэмжих нэгж 1.
1. Эмхэтгэсэн өгөгдөл судлахуй
2. Контент шинжилгээний арга
Хэмжих нэгж 2.
1. Эмхэтгэсэн өгөгдөл судлахуй
2. Контент шинжилгээний арга
4/11/2012 21
- 22. 8. ТҮҮВЭРЛЭЛТ .
а. Үндэслэл:
Тухайн өвчинд өртөхөд амьжиргааны
түвшин нөлөөлж байгаа эсэхийг
тодруулахын тулд төрөлжсөн нарийн
мэргэжлийн эмнэлэгт хандаж байгаа үйлчлүүлэгчдийн
өвчний түүхээс судлах нь судалгааны үнэн бодит байдлыг
хангаж, судалгааны үнэ цэнийг тодорхойлно.
Улмаар дээрх чиглэлийн үйл ажиллагаа явуулдаг эрүүл
мэндийн байгууллагуудын он дараалал архивын
баримтаас хэсэгчлэн сонгох замаар судалгааны үнэн бодит
байдлыг хангахын оновчтой түүвэрлэлтийг ашиглах.
4/11/2012 22
- 23. 8. ТҮҮВЭРЛЭЛТ.
Түүврийн субьект:
1. 18 – 50 эмэгтэй
2. 18 – 55 эрэгтэй
3. Дээрх насны стационарт
үйлчлүүлсэн иргэд
Түүврийн обьект:
1. Сэтгэцийн Эрүүл Мэндийн
Үндэсний Төв
Түүврийн хамрах хүрээ:
1. 2010 он
2. 2011 он
4/11/2012 23
- 24. СТРАТФИКАЦИ ТҮҮВЭРЛЭЛТ
а. Эх олонлог
2010 2011 нийт
Эх олонлог
он он дүн
Сэтгэцийн Эрүүл
Мэндийн
Үндэсний Төв
1200 1207 2407
(СЭМҮТ)
Наркологийн
Эмнэлэг 1156 1189 2345
(НЭ)
Мааньтын
Албадан
Эмчилгээний Газар
700 727 1427
(МАЭГ)
Дүн 3056 3123 6179
- 25. Оношийн F 10-аар эмчлүүлэгчийн тоо
ДЭД ЭХ ОЛОНЛОГ нарийвчлал
2010 он 2011 он нийт тоо Эзлэх хувь
F 10 4 0 4 0.17%
F 10.0 25 6 31 1.29%
F 10.1 70 58 128 5.32%
F 10.2 664 805 1469 61.03%
F 10.3 148 77 225 9.35%
F 10.4 87 135 222 9.22%
F 10.5 187 115 302 12.55%
F 10.6 1 3 4 0.17%
F 10.7 13 8 21 0.87%
НЭ СЭМҮТ F 10.8 1 0 1 0.04%
Дүн 1200 1207 2407 100%
МАЭГ
- 26. ТҮҮВЭР ҮҮСГЭХ ПРОЦЕСС
F10.2 оношоор эмчлүүлэгчид
Хүйс
эзлэх
2010 он 2011 он нийт
хувь
эрэгтэй 583 728 1311 89.24%
эмэгтэй 81 77 158 10.76%
дүн 664 805 1469 100%
- 27. ТҮҮВЭР ҮҮСГЭХ ПРОЦЕСС
эрэгтэй 2010 2011 нийт
17-оос доош 0 0 0
18-55 542 664 1206
56-ээс дээш 41 64 105
Дүн 583 728 1311
эмэгтэй 2010 2011 нийт
17-оос доош 1 0 1
18-50 52 55 107
51-ээс дээш 28 22 50
Дүн 81 77 158
- 28. ЭНГИЙН САНАМСАРГҮЙ ТҮҮВЭР
он 2010 2011 Нийт
Эмэгтэй 52 55 107
Эрэгтэй 542 664 1206
Субьектийн
тоо 594 719 1313
СТРАТИФИКАЦИЙН ТҮҮВЭР
Хэвтэн Зорилтот
Насны
эмчүүлдэг СЭМҮТ F10 онош F 10.2 субьект
хязгаар
эмнэлэг 1313
- 35. Түүвэрлэлтийн
- тоо :
2010 онд – 594 - 299
2011 онд – 719 - 327
Нийт 1313 - 626
түүх судлах
- хэлбэлзэл - 4
4/11/2012 35
- 36. СУДАЛГААНЫ ЗАРДЛЫН ТӨСӨВ
• Судалгааны зорилго :
Амьжиргааны түвшин архинд донтох
эмгэг өвчинд нөлөөлж байгааг судлах
• Хугацаа :
2012.01.04 - 2012.03.03
• Байршил :
Монгол Улс, Улаанбаатар хот
• Хаана :
Сэтгэцийн Эрүүл Мэндийн Үндэсний Төв
• Хандах хүн :
Архив бичиг хэргийн ажилтан С.Тунгалагтамир
• Хэдэн судлаач оролцох :
2 судлаач, 6 сонсогч
• Яаж судлах :
2010, 2011 оны өвчтний түүх судлах (санамсаргүй сонгогдсон)
4/11/2012 36
- 37. ЗАРДЛЫН ТӨСӨВ
Ажлын нэгж давтамж,
Д.д Зардлын утга Хугацаа о. тоо нийт үнэлгээ Тайлбар
цаг үнэлгээ тоо
1. Судалгааны өмнөх зардал
Мэдээлэл цуглуулах ажлын 5 өдөр, өдөрт 3 цаг, ажлын цагийн
1 1400 - 1730 6 836 15 76240
ажлын хөлс үнэлгээний доод жишиг
2 Өдрийн хоол 12.01.04 1530 - 1600 6 3000 1 18,000
- Нэг талдаа 2 дамжих нийтийн тээврийн тарифт
3 Тээврийн зардал 12.01.12 6 400 4 9.,00
зардал
Тараах материалын хэвлэлт
4 Бичиг хэргийн зардал 6 100 40 4,000
(цаасны үнэ багтсан, 20%)
Цуглуулсан мэдээллийг
5 1400 - 1730 6 826 48 163,548 ажлын 16 өдөр, өдөрт 3 цаг
нэгтгэх ажлын хөлс
6 Өдрийн хоол 12.01.13 1530 - 1600 6 3000 1 18,000
- Нэг талдаа 2 дамжих нийтийн тээврийн тарифт
7 Тээврийн зардал 12.02.02 6 400 4 9,600
зардал
Тараах материалын хэвлэлт
8 Бичиг хэргийн зардал 6 100 36 3,600
(цаасны үнэ багтсан, 12%)
1 хэсгийн дүн 285,588
2. Судалгаа гүйцэтгэлийн зардал
ажлын 10 өдөр, өдөрт 8 цаг, судлаачийн ажлын
9 Ажлын хөлс 900 - 1800 2 1844 80 295,040
цагийн үнэлгээний доод жишиг
10 Өдрийн цай 1330 - 1430 2 5000 10 100,000
12.02.03
11 Тээврийн зардал - 2 700 400 560,000 Замын ОО цэгээс СЭМҮТ 10 км, 2 талдаа
12.02.16 2010 оны өвчтний түүхээс 299, 2011 оныхоос 327
12 Бичиг хэргийн зардал 2 100 626 62,600
түүх судлах
2 хэсгийн дүн 1,017,640
4/11/2012 37
- 38. ЗАРДЛЫН ТӨСӨВ
Ажлын нэгж давтамж,
Д.д Зардлын утга Хугацаа о. тоо нийт үнэлгээ Тайлбар
цаг үнэлгээ тоо
3. Судалгаа боловсруулалтын зардал
ажлын 5 өдөр, өдөрт 8 цаг, судлаачийн ажлын
13 Ажлын хөлс 900 - 1800 2 1844 40 147,520
цагийн үнэлгээний доод жишиг
30 30
14 Өдрийн хоол 12.02.17 13 - 14 2 5000 1 10,000
15 Тээврийн зардал - 2 700 6 8,400 Замын ОО цэгээс ТУА 3 км, 2 талдаа
12.02.23 Тараах материалын хэвлэлт (цаасны үнэ багтсан,
16 Бичиг хэргийн зардал 2 100 40 8,000
20%)
3 хэсгийн дүн 173,920
4. Судалгааны тайлангийн зардал
ажлын 5 өдөр, өдөрт 8 цаг, судлаачийн ажлын
17 Ажлын хөлс 900 - 1800 2 1844 40 147,520
цагийн үнэлгээний доод жишиг
18 Өдрийн хоол 1330 - 1430 2 5000 1 10,000
19 Тээврийн зардал 12.02.24 2 700 6 8,400 Замын ОО цэгээс ТУА 3 км, 2 талдаа
20 Бичгийн цаас А4 - 100 1000 - 1 судлаачид 1 боодол цаасаар тооцов
Хавтаслах бэлдэх 12.03.03
21 5 1000 200 хуудастай 4% материал, ноорогийн хамт
(цоолох)
22 Хавтас, нуруу, слайд 100 20 2,000
4 хэсгийн дүн 167,920
12.01.02
Төлөвлөгдөөгүй зардал
23 - 164,417 нийт төсөвлөгдсөн зардлын 10%
(эрсдлийн зардал)
12.03.03
Нийт судалгааны зардал дүн 1,827,575
4/11/2012 38
- 41. Судалгааны үр дүнг боловсруулан, тайланг гаргах
• SPSS 16.0 for Windows программаар судалгааны
үр дүнг түүвэрлэлтийн субьектийн нөхцлүүдийг
оруулж (yes, no) хариултын хувилбараар хүчин
зүйлийн хамаарлыг диаграмм, схем, графикаар
илэрхийлнэ.
• Судалгааны тайланг Microsoft Word бичвэрийн
программд, Microsoft Office Excel программын
тусламжтайгаар А4 хэвлэлийн цаасан дээр
бэлтгэн гаргана.
• Шаардлагатай эх сурвалжуудыг тайлангийн ард
хавсаргана.
4/11/2012 41
- 42. Ном зүй
Монгол Улсын хуулиуд
1. Хүн амын амьжиргааны доод түвшинг тодорхойлох тухай Монгол Улсын
хууль, 2009.
Ном хэвлэл
1. Ариунтуяа Х., Эдийн засгийн онолын лекцүүд, Улаанбаатар, 2009.
2. Баатаржав О., Сэтгэцийн эмчийн өврийн дэвтэр, Улаанбаатар, 2010.
3. Бямбасүрэн С., Сэтгэцийн эмгэг судлал, Улаанбаатар,2007.
4. Машбадрах Б., Болормаа Т., Бүжин Ц. нар, Нийгмийн эрүүл мэндийн түгээмэл
нэр томьёоны англи-монгол тайлбар толь, Улаанбаатар, 2007.
5. Сэтгэл зүйн оюун санааны эмчилгээний хөтөлбөр, Улаанбаатар, 2009.
6. Эрдэнэбаяр Л., Сэтгэцийн эрүүл мэнд, Улаанбаатар, 2008.
7. Эрдэнэбаяр Л., Сэтгэцийн эрүүл мэнд судлалын нэр томьёоны тайлбар,
Улаанбаатар, 2010.
Сайтууд
1. Дэлгэрцэцэг Ө., Амьжиргааны доод түвшинг шинэчлэн тогтоох тухай, МУИС,
Улаанбаатар, 20108, үзсэн 2011.01.17. http://www.eagle-tv.mn/
2. Өглөөний сонин. Манай насанд хүрсэн иргэдийн 52% нь архинд донтох өвчтэй
болжээ. үзсэн http://zindaa.mn/fs3 2012.01.30 .
3. Солонго А., Хүний хөгжил ба Ядуурал, МУИС, Улаанбаатар, 2010.
үзсэн 2011.01.17. ptrc.ses.edu.mn.
4/11/2012 42
- 43. АНХААРАЛ
ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА!
4/11/2012 43
