rain

1. เมฆ (Cloud) และฝน
(rain)
By
Ukrit Chaimongkon
Demonstration School
University of Phayao

2. เมฆ คือ อนุภาคน้าหรือผลึกน้าแข็ง
ขนาดเล็กลอยอยู่ในอากาศ ประกอบไป
ด้วย
 น้าหรือน้าแข็ง หรือ น้าและน้าแข็ง
เมฆเกิดจาการกลั่นตัวของไอน้าขณะ
ลอยตัวขึ้นและเย็นลง “สิ่งที่ช่วยให้ไอน้า
กลั่นตัวเป็ นก้อนเมฆ คือ ฝุ่ นผงเล็ก ๆ
หรือเกลือในบรรยากาศ”
เมฆ (Cloud) และฝน
(rain)

3.  เมื่อใช้ความสูงของฐานเมฆเป็ นเกณฑ์สามารถแบ่งเมฆ
ได้เป็ น 4 ประเภทดังนี้
- เมฆชั้นสูง (High Could) มีความ
สูงของฐานเมฆ 7,000 – 10,000 m
มียอดสูงไม่แน่นอน เช่น
1. เมฆซีร ์รัส (Cirrus)
2. เมฆซีร ์โรคิวมูลัส
(Cirrocumulus)
ชนิดของเมฆ

4. มีความสูงของฐานเมฆ 7,000 – 10,00 m
ภาพ 1 แสดงกลุ่มเมฆชั้นสูง (High Cloud)

5. -เมฆชั้นต่า (Low Could) มีความสูงของ
ฐานเมฆ 2,000 m
-มีความสูงยอดเมฆ 6,000 m เช่น
1. เมฆอัลโตคิวมูลัส
(Altocumulus)
2. เมฆอัลโตสเตรตัส
ชนิดของเมฆ

6. ภาพ 2 แสดงกลุ่มเมฆชั้นกลาง (Medium Clo
ความสูงของฐานเมฆ 2,000 m

7. - เมฆชั้นต่า (Low Could) มีความสูงของยอด
เมฆ 2,000 m เช่น
1. เมฆสเตรตัส (Stratus)
2. เมฆสเตรโตคิวมูลัส
(Stratocumulus)
3. เมฆนิมโบสเตรตัส
ชนิดของเมฆ

8. ภาพ 3 แสดงกลุ่มเมฆชั้นต่า (Low Cloud)
ความสูงของยอดเมฆ 2,000 m

9. - เมฆที่ก่อตัวในแนวตั้ง (Vertical development
cloud) มี ความสูงของเมฆเฉลี่ย 500 m (ความสูง
ของยอดเมฆเฉลี่ยถึงระดับเมฆซีร ์รัส) เช่น
1. เมฆคิวมูลัส (Cumulus)
2. เมฆคิวมูโลนิมบัส
(Cumulonimbus)
ชนิดของเมฆ

10. ภาพ 4 แสดง เมฆที่ก่อตัวในแนวตั้ง (Vertical develop

11.  เมฆนั้นแบ่งเป็ น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ แบบเป็ น
ชั้น (layered) ในแนวนอน และ แบบลอยตัว
สูงขึ้น (convective) ในแนวตั้ง โดยจะมีชื่อ
เรียกว่า สเตรตัส (stratus ซึ่งหมายถึงลักษณะ
เป็ นชั้น) และ คิวมูลัส (cumulus ซึ่งหมายถึงทับ
ถมกันเป็ นกอง) ตามลาดับ นอกจากนี้แล้วยังมี
คาที่ใช้ในการบอกลักษณะของเมฆอีกด้วย
 สเตรตัส (stratus) หมายถึง ลักษณะเป็ นชั้น
 คิวมูลัส (cumulus) หมายถึง ลักษณะเป็ นกองสุม
 ซีร ์รัส (cirrus) หมายถึง ลักษณะเป็ นลอนผม หรือ
เป็ นริ้ว ๆ คล้ายขนสัตว์
 นิมบัส (nimbus) หมายถึง ฝน
เมฆ (Cloud)

12.  เมฆซีร ์โรสเตรตัส ทาให้เกิด
ดวงอาทิตย์ทรงกรด หรือดวง
จันทร ์ทรงกรด
ดวงอาทิตย์ทรงกรด
หรือดวงจันทร ์ทรงกรด
เกิดจาก แสงอาทิตย์
หรือแสงจันทร ์ส่องมา
กระทบกับเกล็ดน้าแข็ง
ในเมฆซีร ์โรสเตรตัสใน
มุมที่เหมาะสม ทาให้
เมฆ (Cloud)

13. เมฆเมฆนิมโบสเตรตัส (Nimbostratus)
ทาให้เกิด ฝนพรา ๆ ต่อเนื่องเป็ น
เวลานาน
เมฆ (Cloud)

14. เมฆเมฆคิวมูโลนิมบัส
(Cumulonimbus) ทาให้เกิด ฝน
ตกหนัก ลมแรง เกิดพายุฟ
้ า
คะนอง
เมฆ (Cloud)

15. ส่วนประกอบของเมฆใน
แต่ละระดับ
เมฆที่อยู่ในระดับสูง (ตั้งแต่ 6000
m ขึ้นไป) ประกอบไปด้วยผลึก
น้าแข็งเกือบทั้งหมด
เมฆที่อยู่ในระดับปานกลาง (ตั้งแต่
2000-6000 m) ประกอบไปด้วยผลึก
น้าแข็งและอนุภาคของน้า

16. ลักษณะของเมฆแต่ละชนิดทา
ให้ทราบถึง
แนวโน้มลักษณะของสภาวะอากาศที่จะ
เกิดขึ้นล่วงหน้าเช่น
ถ้าเมฆในท้องฟ
้ ามีเมฆคิวมู
โลนิมบัส จะหมายถึงการเกิด
พายุฟ
้ าคะนอง จะทาให้เกิดฝน
ตกหนัก มีฟ
้ าแลบ ฟ
้ าร้อง
ฟ
้ าผ่า เมฆชนิดนี้เป็ นอันตราย
่

17. นักอุตุนิยมวิทยาใช้ปริมาณเมฆในท้องฟ
้ า
บอกสภาพอากาศดังนี้
ลักษณะท้องฟ
้ า ปริมาณเมฆ
1. ท้องฟ
้ าแจ่มใส ไม่มีเมฆ หรือมีน้อยกว่า 1 ส่วน
2. ท้องฟ
้ าโปร่ง
มากกว่า 1/10 ส่วนแต่ไม่
เกิน 3/10 ส่วน
3. เมฆบางส่วน
มากกว่า 3/10 ส่วนแต่ไม่เกิน
5/10 ส่วน
4. เมฆเป็ น
ส่วนมาก
มากกว่า 5/10 ส่วนแต่ไม่เกิน
8/10 ส่วน
5. เมฆมาก
มากกว่า 8/10 ส่วนแต่ไม่เกิน
9/10 ส่วน
6. เมฆเต็ม
ท้องฟ
้ า
10/10 ส่วน
•ละอองน้าในเมฆมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ
20 ไมโครเมตร
•หยดน้าฝนมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2000
ไมโครเมตร
ดังนั้นหยดน้าฝนมีเส้นผ่านศูนย์กลางเป็ น 100
เท่าของ ละอองน้า

18. น้าฟ
้ า
•คือ ฝน หิมะ หรือลูกเห็บที่ตกลงมา เกิดจาก
อนุภาคน้าหรือเกร็ดน้าแข็งในเมฆที่มีขนาดใหญ่
ขึ้นและมีความหนาแน่นมากขึ้น จนอากาศไม่
สามารถอุ้มน้าหรือน้าแข็งไว้ในเมฆได้ น้าฟ
้ าที่
ตกมาในเมืองไทยส่วนใหญ่คือ ฝน แต่บางครั้งจะ
มีลูกเห็บตกลงมาด้วย
* หมอก น้าค้าง น้าค้างแข็งไม่ใช่
หยาดน้าฟ
้ า เพราะไม่ได้ตกลงมา
จากบรรยากาศ
* ในประเทศไทยมีปริมาณฝนเฉลี่ยมากที่สุดในเดือน
กันยายน และน้อยสุดในเดือนกุมภาพันธ ์

19. ลูกเห็บ
•คือ ฝนที่ตกลงมาแล้วถูกลมพัดกลับไปในชั้น
บรรยากาศที่มีอุณหภูมิต่า ทาให้หยดน้าฝน
กลายเป็ นก้อนน้าแข็งแล้ว ถูกลมหอบกลับขึ้นไป
อีกครั้งจนกว่าลมจะหอบกลับขึ้นไปไม่ได้ จึงตก
ลงมาเป็ นลูกเห็บ

20. การวัดปริมาณน้าฝน
•เมื่อเรานาภาชนะทรงกระบอกที่เหมือนกัน แต่มี
ขนาดต่างกันไปวางรับน้าฝน ณ ช่วงเวลา
เดียวกัน พบว่า ความสูงของน้าในภาชนะทั้ง
สองเกือบเท่ากัน แต่เมื่อพิจารณาปริมาตร
พบว่าภาชนะทรงกระบอกที่มีขนาดใหญ่กว่าจะมี
ปริมาณน้าที่มากกว่า
เครื่องวัดปริมาณน้าฝน หน่วยที่ใช้วัด
ปริมาณน้าฝน
คือ “มิลลิเมตร
(mm)”

21. การวัดปริมาณน้าฝน
•เกณฑ์ ในการวัดปริมาณน้าฝนภายใน 24 hr
เป็ นดังนี้
ฝนตกเล็กน้อย Slight rain มีปริมาณ 0.1
- 10 มิลลิเมตร
ฝนตกปานกลาง Moderate rain มีปริมาณ
10.1 - 35 มิลลิเมตร
ฝนตกหนัก Heavy rain มีปริมาณ
35.1 - 90 มิลลิเมตร
ฝนตกหนักมาก Very Heavy rain มีปริมาณ
90.1 มิลลิเมตร ขึ้นไป

22. Thank you for Your Attention !