Արիանա Հովհաննիսյան, Արևմտյան դպրոց-պարտեզ 1.1 դասարան
Կառլոս Մեծ
1.
2. Կառլոսը Պիպին Կարճահասակի ավագ որդին էր: Մինչև 771 թ.
կառավարել է եղբոր՝ Կառլոմանի հետ, նրա մահից հետո դար-
ձել է Ֆրանկական պետության միանձնյա կառավարիչը: Բազ-
մաթիվ հաղթական պատերազմներից հետո իր իշխանությունը
տարածել է Արևմտյան Եվրոպայի մեծ մասի վրա: 773–774 թթ-
ին Հյուսիսային Իտալիայում նվաճել է Լանգոբարդների թագա-
վորությունը, այնուհետև` Բավարիայի դքսությունը: Ֆրանկնե-
րին հաջողվել է ամրանալ նաև Պիրենեյների հարավային լանջե-
րին, որտեղ ստեղծել են սահմանային` Իսպանական Մարկ
դքսությունը: Շուրջ 30 տարի պատերազմել են սաքսերի դեմ,
որոնք բնակվում էին Հռենոսի և Էլբայի շրջաններում:
VIII դարի 70-ական թվականներին ֆրանկներն իրենց են են-
թարկել արևմտյան սաքսերին, վեստֆալներին, օստֆալներին:
777 թ-ին սաքսերի ցեղերի մեծ մասի առաջնորդները Կառլոս
Մեծին հավատարմության երդում են տվել և պարտավորվել
մկրտվել, սակայն շուտով ապստամբել են՝ փորձելով տապալել
ֆրանկների լուծը: Ապստամբությունը դաժանորեն ճնշվել է:
3.
4. 778 թ-ին Կառլոս Մեծն արշավել է Իսպանիա և հասել մինչև
Սարագոսա: Սակայն, հանդիպելով արաբների համառ դիմադ-
րությանը, նահանջել է: Հետդարձի ճանապարհին լեռնցի բաս-
կերը շրջապատել են ֆրանկների վերջապահ գունդը, որի հրա-
մանատարն էր կոմս Ռոլանդը, և ոչնչացրել: Ճակատամարտում
Ռոլանդի անձնուրաց սխրագործությունը հետագայում դարձել
է ֆրանսիական «Երգ Ռոլանդի մասին» (1100–25 թթ.) էպոսի
հիմքը, որը համաշխարհային դյուցազներգական գրականու-
թյան գլուխգործոցներից է:
Կառլոս Մեծի տերությունը զբաղեցրել է Արևմտյան Հռոմեա-
կան կայսրության հիմնական տարածքը, որը հիմք է հանդիսա-
ցել կայսեր տիտղոսի վերականգնման համար: 800 թ-ի վերջին
Հռոմի Սբ Պետրոս տաճարում Լևոն III պապը Կառլոս Մեծին
թագադրել է կայսր: Ֆրանկական պետությունը հռչակվել է իբրև
Հռոմեական կայսրություն: Շուտով Կառլոս Մեծի կայսերական
իշխանությունը ճանաչել է նաև Բյուզանդիայի կայսրը:
