De Groest Toen en nu in Hilversum

Colofon
Tepper
De Groest Toen en nu in Hilversum
Meindert Tepper
J.Geradts A.Brouwer

Colofon
De Groest, Toen en nu in Hilversum © Meindert Tepper 2023
Samenstelling en vormgeving: Meindert Tepper (m.e.tepper@gmail.com)
Gemaakt in MS Word, lettertype Calibri 14
Bindwijze: Geniet, Eindformaat: Proefschrift (170 x 240 mm)
Materiaal: Houtvrij gesatineerd mc (glanzend)
Drukkerij: Online via Drukwerkdeal.nl in Deventer
Met dank aan
Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, inzage in archief Sint Annagesticht
Lammers, Erwin, foto’s van portret Antonius Brouwer, kelk en monstrans
Povel, Winfried, nazaat van Anton Povel
Zijtveld, Cees van, bijdragen Groest 33 en 36
Geraadpleegde bronnen
Albertusperk.nl
ANP (Foto Rita Reys)
Archief Gooi en Vechtstreek
BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen )
Collectie Gemeente Hilversum
Delpher.nl
Dudokarchitectuurcentrum.nl
Gedenkboek Hilversum 1424 – 1924
Gooi-en Eemlander
Grachten van Amsterdam, 400 jaar bouwen, wonen, werken en leven
Hengst, J. den. , tekeningen Groest 33 en Groest 67
Monumenten in Hilversum, deelgebied Centrum, 1990
Nanneshilversum.nl
Notulen raadsvergaderingen
Pouwels, P., tekening Groest 104 - 106
Rexhilversum.nl
Stichting Hilversum Pas Op
Stichting Sobibor
U.S., Dutch Christian Reformed Church Records, 1856-1970
Vida.nl
Vyrhilversum.nl

Inhoudsopgave
Lees na de inleiding o.a. meer over:
1 Groest 16/18/20
Restaurant Wijnbar Vida Vineria
2 Groest 21
De Gooi-en Eemlander/Vyr
3 Groest 23
New York Bioscoop Theater/Rex
4 Groest 25/27
Nannes
5 Groest 33
Souvenirwinkel Johanna Smit/Muze
6 Groest 36
Danscafé Benelux/Dille en Kamille
7 Groest 52
De Duif/Casa
8 Groest 55/57
Barend van de Weijer
Pizzabakkers/G- Spot
9 Groest 62
Struikelstenen/Backwerk
10 Groest 67
Café Vue Grandige
11 Groest 71
Politiebureau
12 Groest 80
Hotel de Karseboom/
Hotel Concordia/
Hilvertshof
13 Groest 83
Antonius Brouwer
14 Groest 97/99/101
Sint Annagesticht
15 Groest 104/106/108
Bakermat NSF
16 Groest 116
Fabrikeur Joh’s van Rhijn Azn.
17 Gijsbert Haan
18 Elias David Gans
19 Wist u dat?
20 Bestrating Groest 1850
Maquette Groest 1850
21 Nostalgie
Foto’s van o.a. de koeien- en
bloemenmarkt op de Groest
Geniet ervan!

Inleiding
De Groest is een winkel- en
uitgaansstraat in het centrum van
Hilversum.
De Groest loopt vanaf het kruispunt
met de Stationsstraat en
Naarderstraat tot aan de rotonde
met daaraan de Langestraat,
Schapenkamp en de Emmastraat.
Zijstraten zijn de Nieuwe
Doelenstraat, Oude Doelen,
Kerkstraat, Herenstraat, Veerstraat,
Prins Bernhardstraat, Smidsteeg,
Spuisteeg, Biersteeg, Spoorstraat en
de Leeuwenstraat. De Groest is
grotendeels voetgangersgebied en
heeft tal van rijksmonumenten,
waaronder een voormalige
fabrikeurswoning op nummer 104-
106. Hier had van 1918 tot 1921 de
NSF (Nederlandsche Seintoestellen
Fabriek) een onderkomen.
Dit complex wordt daarom
beschouwd als de bakermat van
Hilversum als Mediastad.
Andere markante gebouwen zijn het
voormalige kantoor van De Gooi- en
Eemlander op nummer 21 en
daarnaast op nummer 23 de uit
1913 stammende bioscoop New
York, later vanaf 1935 Rex.
Na sluiting in 1984 kreeg dit
gemeentelijk monument een
bestemming als restaurant.
Op de hoek met de Veerstraat op
nummer 116 staat nog een
voormalige fabrikeurswoning,
behorende bij de tapijtfabriek NV
Stoomtapijtfabriek Nederland.
Ook dit gebouw is een gemeentelijk
monument.
De straatnaam Groest komt alleen in
Hilversum voor. Groes of groeze is
een oud woord voor ‘drassige
weiland’. Het is verwant met de
woorden gras, groen en groeien.
Ten tijde van Jan van Beieren (1373-
1425) lag in de omgeving van de
tegenwoordige Groest een
moerassige vlakte, die later Groeze
werd genoemd. Er liep een groep
(greppel) door, waardoor het
overtollige regenwater, dat bij
stortbuien van de heuvels
afstroomde, van het dorp werd
afgevoerd. Het overtollige water
werd dan weer via de Spuisteeg naar
de Kampstraat gespuid.
De naam Groest is niet helemaal
uniek in Nederland. Een Groes (of
De Groes) is aan te treffen in vijf
gemeenten. Nog twee andere
hebben een Groeze; onder andere
Malden, dat op een kleine afstand
ligt van Groesbeek.
Hilversum, 2023, Meindert Tepper

Het witte pandje (1880) met zijn
karakteristieke topgevel ziet er uit
als een boerderijtje. In 2015 is het
volledig gerenoveerd. In het
verleden hebben hier o.a. expeditie-
bedrijf van Bremken en De Vringer,
boekhandel Schipper en parfumerie
en bijouterie City Shop gezeten.
Het pand heeft 2 huisnummers, de
voordeur heeft nummer 16 en in de
serre zit een deur met huisnummer
18 (zie inzet foto rechterpagina).
Doordat het pand een monumenten
status heeft, mag deze deur niet
verwijderd worden.
Het huis (1901) in de stadstuin heeft
huisnummer 20.
Vida Vineria is een knusse,
internationale wijnbar met een
stadstuin van 1000 vierkante meter.
Op de menukaart staat precies
hetzelfde als op de menukaart van
naastgelegen Tapasbar Vida
(Naarderstraat 7). Alleen is hier iets
meer kennis als het over wijn gaat.
Restaurant VIDA is ontstaan uit de
liefde van de eigenaren voor Spanje.
Het land geeft Edwin en Eefje
Spitsbaard en hun team het gevoel
van warmte, gemoedelijkheid en
heerlijke specialiteiten.
Viva la Vida! Leve het Leven!
1. Groest 16/18/20
Restaurant Wijnbar Vida Vineria

2.. Groest 21
Architect Jacobus (Co) van Laren (1877 – 1953)
Glas-in-loodramen van J. van Staveren van atelier Winkelman & Van der Bijl

Gebouwd in 1928 in de stijl van de
Amsterdamse school. De gevelrand
is uitgevoerd in siermetselwerk en
aan de linkerzijde staat nog een
vlaggenstok in een decoratieve
smeedijzeren houder.
De iets schuin lopende voorgevel
bevat op de begane grond
schuifdeuren, die de oorspronkelijke
tourniquet hebben vervangen.
De deuren vensterkozijnen van de
vensters, die de ingang flankeren,
zijn van natuursteen. Links en rechts
een venster met gekleurd glas-in-
loodraam met voorstellingen uit het
drukproces (links zetter achter een
zetmachine, rechts een drukpers).
Boven de ingang bevindt zich een
draagconstructie, voorzien van zes
beeldhouwwerkjes. Ze verwijzen
naar kunst, wetenschap, handel,
recht, industrie en landbouw..
Daarboven bevatten drie vensters
gekleurde glas-in-loodramen met
voorstellingen uit het drukproces
(matrijzenmachine, de uitvinder van
de drukkunst L.J. Coster? en
loodsmelterij). In het gebouw was
tot 2006 dagblad de Gooi-en
Eemlander gevestigd, vanaf 2006
Grand Café-Restaurant Le Journal.
Nu zetelt fine dining restaurant Vyr
(fonetisch voor Vuur) van Roy
Brouwer er.

Binnen hangen twee gedenkstenen. Een natuurstenen plaquette met daarop
alle wapens van de gemeenten waar de Gooi en Eemlander in 1928, het
bouwjaar van het pand, verscheen. De tekst op de plaquette luidt:
'1928/de Gooi en Eemlander werd/in 1870 opgericht als weekblad door
Johannes Geradts en verschijnt sinds 1922 als/dagblad onder leiding van/H.G.
van der Wijk directeur en/A. Klene. cossa pres. coms-'.
De andere plaquette met man op
paard was een geschenk toen de
krant in 1946 75 jaar bestond.
Ook is aanwezig een gesneden
beeldhouwwerk van een steenbok
met vrouw op de balustrade.

Restaurant VYR opende in het
voorjaar van 2022 haar deuren en
biedt lekker eten in een
ongedwongen sfeer. Gerechten
worden bereid volgens een open
vuur concept, uniek voor de regio
Hilversum
Venster met gekleurd glas-in-loodraam
met voorstelling uit het drukproces:
zetter achter een zetmachine

Johannes Geradts, geboren op 12
januari 1837 te Zierikzee, vestigde
zich op 19 april 1856 als typograaf in
Hilversum. Hij nam in 1859 de in de
eerste helft van de 20 e eeuw
opgerichte drukkerij van de heer
P.M. van Cleef aan de Vaartweg over.
Op 11/11/1871) gaf hij het eerste
weekbladnummer van “Het
Gooische Nieuwsblad" uit, de
voorloper van De Gooi- en Eem-
lander. De opzet van het blad is nog
bescheiden. Geradts is redacteur,
hoofdredacteur, administrateur én
drukker tegelijkertijd.
Het nieuwsblad drukt hij op een
eenvoudig drukpersje op zolder.
Vanaf 1901 verschijnt de krant
tweemaal per week en van 1922 6x
per week. Aanvankelijk werd de
inhoud van de krant nagenoeg
geheel door hem persoonlijk
verzorgd.
Hilversummer Jacob Peet (1831-
1914) vormde een twee-eenheid
met Johannes Geradts, zij trouwden
beiden met een meisje Nierman,
Peet met Louise Maria, Geradts met
Elisabeth. Ze waren dus zwagers.
Peet hielp zijn zwager financieel met
het overnemen van boekdrukkerij
Van Cleef en later in 1871 met het
oprichten van het Gooische
Nieuwsblad, dat al snel De Gooi- en
Eemlander ging heten.
Jacob Peet, kon al wel over een flink
kapitaal beschikken, doordat de
slagerij aan de Herenstraat (nr. 69,
het huis staat er nog, maar is niet
meer als voormalige winkel
herkenbaar) al heel lang een
goedlopend bedrijf was.
Jacob Peet leende hem een flink
kapitaal, dat jaren later weer keurig
door Geradts werd terugbetaald.
In 1890 was er net genoeg geld om
de Sint Vitus kerk te bouwen.
Maar niet voor een toren. Enkele
invloedrijke dorpsbewoners vonden
dat maar niets en zamelden met de
‘katholieke penning-vereniging’ ruim
70.000 gulden in. Een fortuin in die
dagen. Eén van hen was Johannes
Geradts, oprichter van De Gooi- en
Eemlander. De ander was Jacob
Peet. Geradts stopte met zijn werk
in 1901. Van 3 september 1901 tot 2
september 1919 had Johannes
Geradts zitting in de gemeenteraad.
Hij zat in diverse (katholieke)
besturen en instellingen, zoals het
zangkoor van de Sint Vituskerk.
Hij is overleden op 19 januari 1925.
Hij werd begraven op de
begraafplaats aan de Sint
Annastraat. Deze begraafplaats
moest later het veld ruimen voor de
aanleg van de Schapenkamp.
Johannes Geradts is in 1955
opgenomen in het Gulden Boek van
Hilversum. De Johannes Geradtsweg
is naar hem vernoemd.

Aan de Groest 23 opende in 1913 de
eerste bioscoop van Hilversum de
deuren onder de naam New York
Bioscoop Theater met 390 plaatsen
in de zaal en 127 op het balkon.
Het toneel (met plaats voor de
muzikanten) was een belangrijk
onderdeel van een bioscoop in die
begintijd. Eind juli 1935 ging het
gebouw grotendeels tegen de vlakte
en verrees een nieuwe bioscoop,
ontworpen door de architecten
vader en zoon Bakker. Het kreeg een
gepleisterde, zakelijk expressi-
onistische gevel. In de gepleisterde
gevels zijn links en rechts lange
stalen raampartijen geplaatst,
waarvan per raam twee glazen
kolommen uitsteken. Boven deze
raampartijen werden siermasten
aangebracht. De bioscoop was
voorzien van de nieuwste snufjes:
de modernste projectie- en
geluidsapparatuur, een ingewikkeld
buizennet voor luchtverversing en
toevoer van koude of warme lucht.
Bij de opening in november 1935
sierde de naam Rex aan de gevel.
Het kreeg de naam Rex (Latijn voor
Koning). De directie wilde destijds
haar bezoekers koninklijke
programma’s presenteren in een
koninklijke omgeving. De voorgevel
van het gebouw geeft een impressie
van voornaamheid en het warme
interieur verstrekt die indruk.
In 1974 nam Tuschinski de
exploitatie over, in maart 1984 was
de laatste voorstelling.
Het pand werd daarna verbouwd tot
gokhal en is nu een restaurant, foyer
en een club onder één dak.
Ontwerper Eric Kuster was
verantwoordelijk voor de kosmo-
politische, on-Nederlandse en
chique uitstraling van REX.
In REX kun je brunchen, lunchen,
borrelen, dineren, dansen in stijl,
urenlang natafelen of een cocktail
drinken aan de bar dit alles onder
het genot van de tunes van een DJ
in het weekend. Het Art Deco
gebouw heeft een aparte entree, die
naar Club Rex leidt. De club heeft
een glamoureuze uitstraling,
waarbij goud, zwart en paars elkaar
ontmoeten in een lichtsetting
geïnspireerd op Lenny Kravitz’s ‘Are
you gonna go my way’.
Er staat een indrukwekkend
geluidssysteem van Function One en
horeca wordt op een hoog niveau
bedreven. Ervaren bartenders
voorzien de gasten van de meest
heerlijke cocktails.
Het restaurant heeft een rustieke
warme ambiance waarbij natuurlijke
elementen geruisloos in elkaar
overlopen, het heeft de uitstraling
van een luxueus grand-café.
De keuken serveert herkenbare
gerechten met een eigentijdse
knipoog. Al deze gerechten worden
met tijd en aandacht bereid in de
volledig open keuken. De keuken
zorgt ervoor dat gasten kunnen zien
wat er gebeurt.

Alardus Scholten, bijnaam Nannes
of Nardus
Nol Bollongino, Marco van
Velthooven en Casper van
Tatenhove openden begin april 2023
met hun horecagroep VVHG
Nannes. De voormalige panden van
Soulkitchen en Nul Vijf En Dertig zijn
samengevoegd tot een nieuwe
café/bar/bistro.
De naam verwijst naar de bekende
en iconische Hilversumse zwerver
Nannes*.
* Nannes is geboren op 8 augustus
1929 in Giethoorn.
Overleden op 31 mei 2010 in Baarn,
hij was toen 80 jaar oud.
Hij is begraven op 7 juni 2010 op de
begraafplaats aan de Bosdrift in
Hilversum.
Veel mensen kennen NANNES als
schillenboer. Hij stond op de bok van
zijn kar en haalde schillen, fruit en
oud brood op. Vaak at hij het oude
brood zo vanuit de kar! Nannes was
jarenlang een begrip in Hilversum.
Voor het oude postkantoor aan de
Oude Torenstraat hielp hij mensen
met inparkeren en riep dan zijn
gevleugelde uitspraak ‘Kom maar
hoor, achteruit maar hoor. Hoo’.
Begin jaren 80 kwam hij geregeld
langs bij de Esso op de Vaartweg.
Voor koffie of om even op te
warmen. Als je hem de vraag stelde
'Waar slaap je nou, Nannes?' 'Dan
gaf hij als antwoord ‘In een bed, net
als jij'. Op Koninginnedag kocht hij
een blikje bier. En dan nog één, want
'op 1 been kun je niet lopen, zei hij'.
Hij was een markant persoon met
een warm hart voor iedereen.

Op deze plek zat jarenlang de
souvenirwinkel van Joh.(=Johanna)
Smit. De oorspronkelijke uitbater
van Groest 33 was Cornelis Smit.
Hij had voor de start van de
souvenirwinkel op hetzelfde adres
een winkel in sigaren en pijptabak
met diverse soorten pijpen.
Later, in de jaren 30, is hij naast
eerder genoemde artikelen ook
hengelsport artikelen gaan
verkopen. Op Groest 33 stond toen
de enige winkel in de hele regio
waar hengelsport artikelen werden
verkocht. Johanna Smit was één van
de dochters van Cornelis Smit en is
na zijn overlijden enige tijd later de
souvenirwinkel begonnen.
De verkoopsters in de winkel Gerda
en Jos Lazoe waren de dochters van
Johanna Smit, die getrouwd was
met Rinus Lazoe.
5. Groest 33
Nu theatercafé Muze

Achter de voormalige winkel-
woonhuis (grutterij) waren
oorspronkelijk 3 arbeiderswoningen.
In het eerste woonde een bakker
(de oven is later teruggevonden).
In het tweede huisje woonde een
wever, in het derde huisje een
arbeider. Het eerste huisje bevatte
een in 1946 gemaakte serreachtige
uitbouw. Het verhaal gaat dat deze
uitbouw is gemaakt voor de toen-
malige bewoonster wier gezond-
heid het niet toeliet om de straat op
te gaan. In de serre kon zij toch zien
wat er op de Groest gebeurde.
Alle huisjes behoren nu toe aan
theatercafé Muze (zie inzet foto) en
de serre is verdwenen.
Muze zit sinds 5 mei 2022 op deze
plek . Voormalig Ierse Pub The
Guardian werd omgebouwd tot
Muze. Lekker eten én genieten van
voorstellingen van beginnende
theatermakers, dat is het idee
achter het Hilversumse theatercafé
Muze. Livemuziek, kleinkunst en
licht theater. Ook zijn er op
woensdag- en zaterdagmiddag
voorstellingen voor kinderen.
Ook is er programmering van
Engelstalig aanbod één of twee keer
per week. Er zijn inmiddels heel veel
expats in Hilversum. Met het
hoofdkantoor van Nike, Media-
monks en een goede International
School zijn dat er steeds meer
geworden.
Podium

Het pand is gebouwd als winkelhuis
ter plaatse van een afgebroken
pand. Het pand verrees in 1904 naar
een ontwerp van de architect M.
Geldmaker. In 1923 is aan de
achterzijde van het winkelpand een
meubelmakers werkplaats
toegevoegd, die was ontworpen
door C. de Groot.
Het winkelhuis is gebouwd in een
aan de Chaletstijl verwante
bouwwijze. De winkelpui is reeds
meerdere malen verbouwd.
Danscafé Benelux en de NTU
(Nederlandse Tapijt Unie) hebben er
ook gezeten, nu zit er een filiaal van
de keten Dille & Kamille.
6. Groest 36

In danscafé Benelux waren vaak drukbezochte jazz optredens
van Rita Reys. Op de foto burgemeester Boot bij het bekijken
van de hoes van haar nieuwe lp “Congratulations in Jazz“
(maart 1965). Rechts op de foto Nico Boer van Phonogram.

De Duif (woninginrichting, manufacturen en kleding), was een begrip in
Hilversum. De foto is uit 1948. De Hilversumse vestiging was erg succesvol.
De panden op de foto werden afgebroken en vervangen door nieuwbouw.
De oprichters (de Duiste broers Meemken) hadden geen opvolgers en het filiaal
werd gesloten in 1973. Daarna zat o.a. Roobol en Xenos er tot de laatste werd
omgebouwd tot interieurwinkel Casa.
7. Groest 52
Nu Casa
Groest 52

Groest 52
Als je vanuit de Leeuwenstraat de
Groest oploopt is een groot Tv-
scherm het eerste dat je ziet.
Tot voor kort hing dat op een trespa
achtergrond. Dat vonden de
initiatiefnemers een gemiste kans
om je welkom te heten in Hilversum
Mediastad. Door relatief heel simpel
een muurschildering te maken
verandert de uitstraling enorm.
Op het Tv-scherm wordt content
van bedrijven en creatievelingen uit
Hilversum getoond. Door het
kunstwerk achter het Tv-scherm
trekt het extra aandacht. Mensen
kijken eerder naar boven en zo
wordt het scherm een makkelijker
kanaal om creatieve content te
delen. Met de mediakunst wordt de
binnenstad meer met media
verbonden en tegelijkertijd heeft
het communicatiekanaal een
prominente plek.
Op de muurschildering staan o.a.
Loeki de Leeuw, meneer De Uil en
andere tv-iconen. Naast bekende tv-
figuren, staan op het kunstwerk ook
een aantal architectuuriconen van
Hilversum (o.a. de Sint Vituskerk en
de televisietoren), omringd door
veel natuur, bomen, vogels, insecten
en zelfs een eekhoorn. Eric van der
Vegt heeft het gemaakt. Het hele
kunstwerk is ongeveer 9x14 meter.
Ruim 125 vierkante meter. Op de
muur onderaan de muurschildering,
een QR Code, waarop staat hoe een
filmpje kan worden ingestuurd.
Het is de bedoeling, dat hier filmpjes
van Hilversummers te zien zijn.
Op de website staat aan welke eisen
het filmpje moet voldoen, zowel qua
lengte als de technische specifi-
caties. Na het insturen van het
filmpje wordt het gescreend en kan
het na één of twee weken op het
scherm verschijnen.

In het jaar 1848 vestigde zich op
Groest 55 Barend van de Weijer (zie
inzet foto links) uit Nijkerk met een
(hoef) smederij. In 1921 werd het
oude huis afgebroken en vervangen
door het pand wat er nu staat.
Jarenlang zat hier de firma L.J. van
de Weijer met een showroom met
haarden, fornuizen en kachels.
Op deze locatie nu een filiaal van de
keten van de Pizzabakkers. Zie foto
rechts. De ambachtelijke pizza’s
worden gebakken in Italiaanse
houtovens. Door het complexe
deegbereidingsproces is de bodem
krokant, dun en vol van smaak.
Groest 57
In dit pand links zat vroeger o.a.
Boulabgerie en Patisserie Paul C.
Kaiser. Nu dansen nachtclub Night
Bar G-Spot. (G staat voor Groest)

9. Groest 62 ((Bakery BackWERK)
STOLPERSTEINE / STRUIKELSTENEN
Op 15-02-2017 zijn hier 2
Stolpersteine gelegd voor:
Bertha Troostwijk-de Vries en
Betje Troostwijk.
De Duitse kunstenaar Gunter
Demnig begon in 1997 met het
leggen van de eerste Stolperstein in
de Berlijnse wijk Kreuzberg.
Inmiddels liggen er in vele landen al
Stolpersteine.
Het is een herinnering aan de
Holocaust in de Tweede
Wereldoorlog.
Een Stolperstein is een betonnen
steen van 10 x 10cm, met aan de
bovenkant een messing plaatje,
waarin de naam, geboorte- en
overlijdensdatum en de plaats van
overlijden wordt gestanst.
De Stolperstein wordt geplaatst in
de stoep voor het voormalige
woonhuis van het slachtoffer.
Gunter Demnig geeft zo ieder
slachtoffer een eigen monument.
Zijn motto is: 'EEN MENS IS PAS
VERGETEN ALS ZIJN OF HAAR NAAM
VERGETEN IS'.
In 1932 worden Bertha Troostwijk-
de Vries en haar dochter Betje
ingeschreven op adres Groest 62, ze
komen uit Amsterdam. Betje werkte
in Hilversum als kassière bij de firma
Gerzon.
Als Hilversum in 1942 ‘Jodenvrij’
gemaakt wordt, moeten de Joodse
inwoners van de gemeente naar
Amsterdam verhuizen. Niet meer
dan wat hoogstnoodzakelijk is,
mogen ze meenemen.
Na het gedwongen vertrek naar
Amsterdam, vinden ze daar
woonruimte in de Zanddwarsstraat.
Op 7 mei 1943 omstreeks kwart
voor vier in de middag worden
moeder en dochter opgepakt door
een ambtenaar van de Sicherheits-
dienst (SD). Wat de reden is, is niet
bekend. Na een paar dagen
hechtenis worden Bertha en Betje
doorgestuurd naar kamp
Westerbork. Daar zijn ze 11 mei
1943 ingeschreven. Op dinsdag 18
mei staat een trein klaar in het
kamp. De avond daarvoor hebben
ruim 2500 mannen, vrouwen en
kinderen te horen gekregen, dat ze
zich de volgende morgen moeten
melden voor vertrek. Ook Bertha en
Betje staan op de lijst. Niemand
weet wat de bestemming is. “Een
werkkamp in het oosten”, is wat
altijd weer gezegd wordt. Na drie
dagen en nachten bereikt de trein
de eindbestemming. Het is Sobibor,
waar de gaskamer wacht. Hier
worden Bertha Troostwijk-de Vries
en haar dochter Betje Troostwijk na
aankomst vermoord.

Bertha Troostwijk-de Vries
Geboortedatum: 10-08-1894
Overlijdensdatum: 21-05-1943
Plaats van overlijden: Sobibor
Reden van overlijden: Joods
Betje Troostwijk
Geboortedatum: 27-04-1920
Overlijdensdatum: 21-05-1943
Plaats van overlijden: Sobibor
Reden van overlijden: Joods
In Sobibor zijn 180.000 mensen vermoord, onder wie 34.000 Nederlandse
Joden. Dit is een derde van alle Nederlandse Joden, die in de oorlog
omkwamen. De namen van Bertha en Betje komen ook voor op het
Holocaust Namenmonument aan de Weesperstraat in Amsterdam.

Oorspronkelijk was dit gebouw
(1900) een combinatie van een
woonhuis net een werkplaats.
De dakkapellen zijn later gebouwd.
Het heeft een zogenaamde topgevel
aan de voorzijde en het is een
rijksmonument. Jarenlang zat
antiekzaak Hemelrijk er. Voordat Vue
Grandige erin zat, zaten hier o.a.
eetcafé ‘t Heertje, restaurant De
Verleiding en een pannen-
koekenrestaurant.
Vue betekent uitzicht en Grandige is
een synoniem voor politie.
Aangezien het café naast het
politiebureau staat, heeft men voor
deze naam gekozen.
10. Groest 67
Café Vue Grandige

11. Start nieuwbouw politiebureau
28 oktober 2022
De genodigden werden op de
bouwlocatie feestelijk onthaald met
muziek door muziekgezelschap
Excelsior. Niet toevallig: deze
muzikanten speelden 47 jaar
geleden ook op deze plek, op
dezelfde diepte, om de start van de
nieuwbouw van het vorige gebouw
luister bij te zetten.
Leo Douven, plaatsvervangend
sectorhoofd district Gooi- en
Vechtstreek: “De geschiedenis
herhaalt zich. Net als in 1975, staan
wij ook nu weer hier in het gat.
Met dat verschil dat we vandaag
herinneringen gaan maken. We gaan
een tijdcapsule ingraven.”
De burgemeester van Hilversum,
Gerhard van den Top gaf in zijn
toespraak aan blij te zijn om hier te
staan: “Op dit dieptepunt van de
bouwlocatie, wat ook meteen een
hoogtepunt is, na een hele
hobbelige weg. Voor onze gemeente
is dit een ontzettend betekenisvolle
ontwikkeling. Het politiebureau
keert weer terug naar het hart van
onze stad. Een duurzaam gebouwd
politiebureau, centraal gelegen waar
ook de meldkamer en het
Interregionaal Coördinatiecentrum
van de veiligheidsregio’s Flevoland
en Gooi en Vechtstreek in zitten.
Eén van de grote werkgevers in onze
gemeente, met meer dan 700
mensen op deze locatie. Ik denk dat
Hilversum ontzettend blij mag zijn,
dankbaar mag zijn, trots mag zijn,
dat dit hier gebeurt.”
De tijdcapsule werd gevuld met
kenmerkende voorwerpen en
boodschappen of wensen voor de
toekomst: boekje met de politie
eed, een spreeksleutel van de
meldkamer, de partituur met de
politiemars Waakzaam en
Dienstbaar van Muziekgezelschap
Excelsior, een horloge met logo van
de gemeente Hilversum,
handgeschreven briefjes, een
speelgoed brandweerauto,
politiewagen en ambulance, een
MH-17 beeldje en de krant De Gooi-
en Eemlander van 28 oktober.

Waar nu winkelcentrum Hilvertshof
is, stonden o.a. hotel Concordia
(Groest 78) en Café -restaurant
De Karseboom (Groest 80).
Winkelcentrum Hilvertshof is
geopend op 25 maart 1973 en was
daarmee het eerste geheel
overdekte meerlaagse
winkelcentrum van Nederland.
Op 24 september 1973 opende
Hoog Catharijne in Utrecht.
Hilvertshof is tussen 2015 en 2017
ingrijpend verbouwd naar ontwerp
van architect Rijnboutt.
Licht, lucht en ruimte zijn daarin de
belangrijkste veranderingen.
De metamorfose van het
winkelcentrum heeft het mogelijk
gemaakt, dat verschillende retailers
grotere winkels huren, zoals H&M,
Zara, Blokker, Mango, Bever en
Primark.
12. Groest 80
Afgebroken

Op het adres Groest 80 woonde in
1900 de familie H. Bomas. De klein-
zoon leeft nog en weet, dat er toen
een boerderijachtige woning stond.
Later op deze plek Hotel Cramm en
daarna Café Restaurant De Karse-
boom. Hotel Concordia (Groest 78)
van de familie G.H. te Nuyl is in 1949
samengevoegd met De Karseboom.
De Karseboom beschikte over een
bijzonder servies met het eigen logo
– een gestileerde K – en een
grappige voorstelling.
De Karseboom sloot in 1968. Begin
jaren 70 is alles gesloopt t.b.v. bouw
winkelcentrum Hilvertshof.

Antonius
Brouwer 18/7/1827 - 4/7/1908 (Zelfportret)
13. Groest 83

Groest 83 en 85. Brouwer woonde in het linker gedeelte, het pand moest
afgebroken worden voor de aanleg van de Prins Bernhardstraat.
Tafereel (koemarkt) uit 1903. Pentekening van Maarten Betlem.
Huis in het midden is huis van Brouwer: Groest 83

Antonius Brouwer, geboren te
Nijkerk op 18 juli 1827, overleden te
Hilversum op 4 juli 1908, begon zijn
loopbaan als rijtuig- en huisschilder
en ontwikkelde zich tot
kunstschilder. Ook heeft hij zijn
stempel gedrukt op de Sint Vitus, die
tot ver buiten Hilversum Mediastad
te zien is. Hij maakte een groot
panorama van Jeruzalem en de berg
Golgotha. Hij studeerde van 1849
tot 1855 aan de Rijksacademie te
Amsterdam onder leiding van J.W.
Pieneman en was vanaf 1856 in
Hilversum woonachtig. In 1856 ging
hij de religieuze kunst van de
Düsseldorfer schilderschool
bestuderen en van 1859 tot 1861
vergrootte hij zijn bekwaamheden
door lessen aan de Tekenacademie
in München te volgen. Zijn praktijk
bestond vooral uit de levering van
kruiswegstaties aan kerken
(Hilversum, Bussum, Naarden,
Baarn, Den Bosch, Haarlem, Den
Haag, Tilburg, Boskoop, Breda,
Helmond en talloze andere
plaatsen). Hij leverde ook
tekeningen voor lithografieën en
gravures als boekillustraties.
In de Sint Vitus in Hilversum hangen
o.a. 14 grote schilderijen, de
zogenaamde “kruiswegstaties”.
Deze schilderwerken in de kerk zijn
ook ouder dan het huidige gebouw.
Ze hingen al in de kleinere
voorganger van deze kerk.
Op deze schilderijen is de lijdens-
weg, de kruisiging en de graflegging
van Jezus Christus afgebeeld.
Deze schilderijen werden
vervaardigd in de periode, dat
Brouwer in München studeerde.
Hij was daartoe in staat gesteld door
het echtpaar Bernard Anton Povel
en Clara Frederika Brück.
Uit dankbaarheid heeft Brouwer hun
beeltenissen verenigd op de
twaalfde statie (zie inzet foto op de
rechterpagina). De familie Povel-
Brück erfde in 1848 De Winkel van
Sinkel*. Anton Povel was de
assistent van Anton Sinkel.
Het echtpaar behoorde tot de
katholieke Amsterdamse elite en
woonde op de Herengracht 164 in
Amsterdam. In 1858 werd in het
grote achterhuis een kapel ingericht.
Villa Hilverheuvel op Veenstraat 35
(nu Emmastraat) was hun buitenhuis
voor de zomer. De villa is afgebroken
in 1903. Nu staat daar Hotel Ravel.
Er is een straat naar Brouwer
vernoemd en hij staat ingeschreven
in het Gulden Boek van Hilversum.
*De Winkel van Sinkel staat bekend als het
eerste warenhuis in Nederland.

Kelk ca. 1893
Verguld zilver
Hoogte 22,8 cm
Diameter voet 18,4 cm
Diameter cuppa 11 cm
De cuppa is het komvormig
bovendeel van de miskelk.
Gemaakt door de firma
edelsmidse Brom in Utrecht.
Het is een schenking van de
schoonouders van Antonius
Brouwer aan de Sint Vitus.
De briljanten zijn afkomstig
van de schoonmoeder van
Brouwer.
In de 6 lobbige voet zijn
symbolen zichtbaar van
Jozef, Christus, Maria,
Antonius , Cornelia en
Bernardus.

Torenmonstrans* ca 1893
Verguld zilver
Hoogte, 71,1 cm
Breedte 27,7 cm
Diameter voet 25,8 cm
Gemaakt door de firma
edelsmidse Brom in Utrecht.
Het is een schenking van
Antonius Brouwer en zijn
echtgenote Cornelia v.d. Heijden
aan de Sint Vitus ter gelegenheid
van de priesterwijding van hun
enige zoon.
De briljanten zijn afkomstig van
een collier van de moeder
van Brouwer.
Op de ronde voet gegraveerde
bladmotieven en Christus symbolen.
Ook aanwezig beeltenissen van
Christus met het heilig hart
op zijn borst, Vitus, Bernardus en
Antonius.
*Houder van de heilige hostie in de
katholieke kerk, van verguld koper, zilver
of goud, rijk bewerkt en soms versierd met
edelstenen.

In het begin van de jaren zestig van
de 19e eeuw verhuisden 5
“liefdezusters” * uit de Langestraat,
waar zij op 13 juni 1853 een naai- en
bewaarschool waren begonnen,
naar het toen pas nieuwe gemeen-
schapshuis (Sint Annagesticht), waar
zij hun onderwijs voortzetten en ook
oude vrouwen verpleegden.
* Het waren zusters Franciscanessen
uit Oirschot, het huis op Langestraat
118 – 122 heette destijds het St.
Franciscushuis.
Op de rechterpagina een
opsomming van feiten en
gebeurtenissen in chronologische
volgorde door de jaren heen.
Het archief van het Sint Anna-
gesticht ligt niet in Hilversum, maar
in het kruisherenklooster Sint
Agatha, vlakbij Cuijk. In het klooster
zit het Erfgoedcentrum voor het
Nederlands Kloosterleven.
De Stichting Sint Anna Gesticht
bestaat anno 2023 nog steeds.
14. Groest 97/99/101
Sint Annagesticht
Afgebroken

Groest 97-101 het Sint Annagesticht aan de Groest met
complex van katholieke scholen en klooster
Een chronologisch overzicht
13 -6-1853 begin Stichting Sint Anna Gesticht
11-11-1861 Aanbesteding voor locatie Groest
(De gebeitelde eerste steen (gelegd door Maria Moorman
op 26/3/1862) is bewaard gebleven en bevindt zich in de
tuin van de Sint Vituskerk tegen de muur van de sacristie)
26-4-1863 Scholen worden na inzegening geopend
1871 Verbouwing
11-8-1873 Oplevering Piusschool bewaarschool
28-5-1879 Inwijding kapel
1889 Bouw verdieping op de Piusschool
1894 en 1899 Uitbreidingen
In 1894 kwam er een verbinding tussen het
oudste gebouw en de Piusschool
1903 Bouw nieuwe vleugel
Het R.K. onderwijs voor meisjes wordt gesplitst
in afdelingen voor minvermogenden (Armenschool),
Tussenschool en Burgerschool, elk bestaande uit een
bewaarschool en de klassen voor lager onderwijs
In dit jaar een mijlpaal: 1014 leerlingen: op de lagere
school 567 en op de bewaarschool 447
Het “Kerstkindje”
Vóór Kerstmis was het op de Annascholen gewoonte om één van de kinderen –
bij voorkeur van een groot gezin - uit te kiezen om “kerstkindje” te zijn.
Er werd op school geld ingezameld om zo’n leerling van de school eens goed in
de kleren te steken. Het kerstkindje ging met een zuster alle klassen rond.
1917 Alle lokalen krijgen elektra
1919 Oprichting Burgeravondschool
1926 Samenvoeging Piusschool met tussenschool
1931 Opening St. Catharinaschool (Mulo onderwijs) Groest 95
1932 Inrichten Montessori lokalen
6-6-1953 Viering eeuwfeest (1853 – 1953)
1958 Vervanging kolenverwarming door oliestook
1964/1965 Afschaffing catechismus
1970/1971 Afbraak voor aanleg rondweg (Schapenkamp)
1976 Oplevering appartementencomplex Vitusflat

9-2-1964 Prinses Irene brengt samen met haar verloofde Hugo
Carlos de Bourbon Parma (zie inzet foto linksboven) een
bezoek aan de Kapel van het St. Annagesticht.
Prinses Irene bracht vaker een bezoek aan de kapel.
Kapel
St. Annastraat vanuit de Schapenstraat;
rechtsaf gaat naar de Groest.
Sint Annagesticht Groest 97/101
Kruising Groest/Langestraat, links is nog de St. Catharinaschool te zien
Beeld van Sint Anna

Het Beeld van Sint Anna
(moeder Anna met het kind Maria)
Dit beeld is mede een geschenk van
de leerlingen ter gelegenheid van
het zilveren professiefeest van de
Eerwaarde Moeder Theresia van
Liempt. Het beeld is gemaakt in het
atelier van Hubert Jungblut,
beeldhouwer te Utrecht. Het is
vervaardigd in vroeg gotische stijl,
gehakt uit Udelfanger zandsteen.
Bij de afbraak (1970) van het Sint
Annagesticht is het beeld van de
gevel van het middengebouw
verwijderd. Momenteel staat het in
de hal van het Parochiehuis Sint
Annagebouw, dat gelegen is in de
tuin van de Sint Vituskerk.

15. Groest 104/106/108
Rijksmonumenten

De voordeur heeft aan de rand
geel/zwart/rode plavuizen met
meandermotief (zie inzet foto).
Boven het glas-in-loodraam bevindt
zich een beschilderd paneel met
leeuwenkop met takken in de bek.
Het gebouw (1850) wordt
omschreven als ‘baksteen-
ornamentiek met classicistische
elementen’. Het zadeldak wordt
enigszins ontsierd door later
gebouwde dakkapellen. Het pand
kreeg vermoedelijk in de tweede
helft van de negentiende eeuw zijn
kenmerkende neorenaissance
uiterlijk. Decoratieve muurankers
verlevendigen de gevel. Aan de
straatzijde is een ijzeren spijlenhek
met rijk gedecodeerde pijlers.
De linker zijgevel bevat in het
opgetrokken geveldeel in het midden
een rijk versierde houten deur met
ijzerwerk met bloemmotieven voor
de ramenassen.

De vestiging van de Nederlandsche
Seintoestellen Fabriek (NSF) heeft
de kiem gelegd voor de latere
ontwikkeling van Hilversum als
omroepstad.
De NSF werd op 27 februari 1918 in
Amsterdam opgericht door een
aantal reders. De reders hadden
belang bij telecommunicatie
apparatuur voor radioverbindingen
tussen wal en schip. De onderneming
vestigde zich in datzelfde jaar in
Hilversum. In afwachting van
nieuwbouw werd een leegstaande
tapijtfabriek aan de Groest betrok-
ken. Op het perceel aan de Groest
was al in 1808 een weverij met
ververij gevestigd, waarvan Jan
Bijlard de eigenaar was. Het lang--
gerekte pand Groest 108 is ook een
Rijksmonument (zie foto rechtsonder
op de cover van dit boekje) en
bevatte de ververijen van de firma.
In juni 1918 startte de NSF met de
productie van zend- en ontvangst-
apparatuur. Op de zolder van de
fabrikeurswoning zat de tekenkamer,
het ’laboratorium’, de administratie
en de hoofdboekhouding. Aan de
Groestzijde zat de directie in een
serre. Al in maart 1919 breidde de
onderneming, die inmiddels zo’n
tachtig personeelsleden telde, uit
met een montageafdeling in het
voormalige tentoonstellingsgebouw
Trianon (nu Foodhall & Brouwerijcafé
Mout) aan de Naarderstraat 8.
In mei 1920 werd de exploitatie-
afdeling ondergebracht in een
huurpand aan de Groest 76.
Op 1 juli 1921 verhuisde de hele
onderneming naar een nieuw
complex op de hei aan de oostkant
van Hilversum, aan de Jan van der
Heijdenstraat. Nu zit daar winkel-
centrum Seinhorst.
De percelen Groest 104 t/m 108
bleven in bezit van de nazaten van
Jan Bijlard, totdat eén van hen het
aan de R.K. Kerk legateerde, die het
onderbracht in de Stichting Sint
Vitushuis. Deze stichting bleef tot in
de éénentwintigste eeuw eigenaar
van het complex. In de loop van de
twintigste eeuw werd het pand
verhuurd aan diverse culturele en
maatschappelijke instellingen,
waaronder de R.K. Openbare
Leeszaal en Bibliotheek St. Vitushuis,
Stichting voor Sociaal Cultureel Werk,
het KIS (Krisis Interventie Sentrum)
en de Telefonische Hulpdienst.
Ook werd het pand deels door
particulieren bewoond. In de jaren
tachtig werd het verbouwd tot
bedrijfsruimte en tegenwoordig
huisvest het gebouw een aantal
bedrijfjes (o.a. Sonos Europe
Headquarters) en het Expertise-
centrum voor Zorg en Onderwijs
B.V.).). In het witte bijgebouw
(Groest 108) zit sinds 2016 New
Styling Bruidsmode. Hier kun je de
trouwjurk van je dromen vinden.

De fabrikeurswoning (Villa Haardstee)
behoorde bij de stoomtapijtfabriek
Nederland van Johan Van Rhijn Azn.
en werd in 1888 gebouwd naar het
ontwerp van gemeente architect
Rietbergen. De fabrikeurswoning is
nog steeds een beeldbepalend
element in het centrum aan de
Groest. De heer van Rhijn woonde er
tot 1940 met zijn gezin met 11
kinderen. De tapijtfabriek met zijn
hoge schoorsteen werd in 1965
gesloopt. Na het vertrek van de
bewoners werd er een antiekzaak
gevestigd. In 2006 volgde een
ingrijpende restauratie en verbouw
tot jongerenappartementen door
Dudok Wonen. In het interieur
bevinden zich mooie decoraties in
Jugendstil. Boven in de fronton (nok
aan de voorzijde) zit een inscriptie
met de letters RS, R staat voor Rhijn
en S staat voor Stoomtapijtfabriek.
Fronton
16. Groest 116/Architect J. Rietbergen

1860 - 1942
Joh’s van
Rhijn Azn.

De heer Johannes van Rhijn,
geboren op 10 Augustus 1860 in
Hilversum, kwam als jongen bij een
familielid om het weversvak te
leren. Reeds op 20-jarige leeftijd
besloot hij voor eigen rekening
zaken te gaan doen en liet in 1881
enige kleine Saksische boerderijtjes
aan de Groest inrichten tot
handweverij. Hoewel slechts met
een aantal handtouwen begonnen
werd, floreerde dit handbedrijf in
korte tijd: het breidde zich hoe
langer hoe meer uit en had na enige
jaren dringend expansie nodig .
In 1885 verrees dan ook het eerste
fabrieksgebouw, waarin de
gestreepte koeharenkarpetten op
grotere schaal werden gefabriceerd.
Zeven jaren later werd het wederom
nodig de fabriek uit te breiden en
nadat het nieuwe gebouw voltooid
was, kwam het machinale bedrijf tot
stand in de vorm van aandrijving
door een gasmotor. De laatste
expansiemogelijkheid werd benut
door weer enige jaren later het
derde fabrieksgebouw te laten
zetten en in die tijd was het tevens,
dat de gasmotor werd vervangen
door een stoomketel en de
stoomtapijtfabriek ontstond.
Tegelijkertijd begon men zich toe te
leggen op het vervaardigen van de
zg. tapis-belgle, het artikel dat
jarenlang de specialiteit van het
bedrijf is gebleven.
Op 13 maart 1918 werd de N.V.
opgericht en werd de firma
gedreven onder de naam: NV
Stoomtapijtfabriek “Nederland” v.h.
Joh’s v. Rhijn Azn.
In die tijd nam de fabriek reeds een
zeer belangrijke plaats in de
tapijtindustrie in. Vier jaar later
werd weer behoefte aan uitbreiding
gevoeld en daar geen voldoende
ruimte meer ter beschikking was om
een nieuw gebouw te plaatsen, liet
men het oudste fabrieksgebouw
vergroten door het aanbrengen van
twee nieuwe verdiepingen.
De heer van Rhijn heeft zitting
gehad in tal van besturen van
Hilversumse verenigingen.
Hij overleed op 24/2/1942 en ligt
begraven op begraafplaats Sint
Barbara in Hilversum.

17. Gijsbert Haan
Gijsbert
Haan 1801 – 1874

12 juni 1836
In Hilversum was een verboden kerk
(schuilkerk) van protestanten, die
hun kerk niet streng genoeg vonden.
Het zat in het achterhuis van
Gijsbert Haan op de hoek van de
Groest/Herenstraat, later het pand
van de Hilversumse melkinrichting.
Op Zondag 12 Juni 1836 zou Ds. H. J.
Budding uit Bunschoten prediken.
Burgemeester Barend Andriessen
had ervan gehoord en vergezeld van
notaris en gemeentesecretaris
Albertus Perk, twee veldwachters
en bode Jacob van Wielick begaven
zij zich tegen half tien naar het huis
van Haan. Het gezelschap werd
gevolgd door een nieuwsgierige
menigte, die niet van het beste
allooi was en evenmin veel goeds in
de zin had. Andriessen, met naast
zich Perk, verzocht de aanwezigen
een paar keer om weg te gaan.
Gijsbert Haan was niet geneigd zijn
huis te ontruimen en ds. Budding
verzocht de aanwezigen Psalm 27: 1
en 2 te zingen. De godsdienst-
oefening kon op de gewone wijze
eindigen. Buiten joelde de menigte.
De twee veldwachters werden voor
het pand gezet. Andriessen, Perk en
de gemeentebode verwijderden
zich. Ze waren nog maar enkele
meters op de terugtocht of de eerste
steen vloog door de ruiten van het
huis van Haan. Er volgden er meer.
Maar gelukkig zette de agressie niet
door. De ochtend eindigde in een
zekere rust. Maar die middag was er
opnieuw een dienst. In hetzelfde
huis. Door dezelfde predikant.
‘s Middags begaven Perk en
Andriessen zich opnieuw naar het
huis van Haan, terwijl de schutterij
in reserve werd gehouden.
Toen Gijsbert Haan niet geneigd
bleek te wezen om zijn huis te
ontruimen, gaf de burgemeester
opdracht de schuur met harde hand
te ontruimen. Deze maatregel liep
echter uit op een vechtpartij,
waaraan ook de voor het huis
verzamelde menigte actief ging
deelnemen. Voortaan gingen de
Afgescheidenen soms ’s nachts
vergaderen en ook werden er
kinderen ’s nachts gedoopt.
Gijsbert Haan verhuisde later naar
Laanstraat 11 en daar vonden ook
kerkdiensten plaats.
Hij emigreerde in 1847 met zijn
vrouw en 9 kinderen naar Amerika
en werd de leider in de Afscheiding
van Nederlands-Amerikanen van de
Gereformeerde Kerk in Amerika en
de oprichter van de Christian
Reformed Church in de Verenigde
Staten en Canada. Hij ligt begraven
in Grand Rapids Michigan USA.
In Amerika beschikt men nog over
correspondentie van burgemeester
Andriessen met Gijsbert Haan.

18. Elias David Gans Landschapsschilder*
Geboren in Hilversum op 25
augustus 1832, overleden
Amsterdam 1 juli 1874.
Hij was de zoon van Hartog David
Gans (winkelier in textiel en hoeden)
en Anna Barend Kleijn.
Het Nederlands-Israëlitische** gezin
woonde in een huis op de Groest
tussen de Herenstraat en het
huidige “Hilversthof”.
Hij woonde en werkte in Hilversum,
verbleef in 1852 een half jaar in
Amsterdam, vestigde zich op 8
november 1856 voorgoed aldaar.
Hij woonde in Amsterdam o.a. op de
Nieuwe Amstelstraat, het Water-
looplein en Uilenburgerstraat 94.
Hij genoot zijn opleiding aan de
Koninklijke Academie van Beeldende
Kunsten in Amsterdam
Hij heeft o.a. “De Sint Nicolaaskapel
op het Valkhof met gezicht op de
stad Nijmegen en rivier de Waal” en
“Landschap met arbeiderswoning”
geschilderd. Zie afbeelding op
rechterpagina. Het schilderij (1850)
hangt in het Joods Museum in
Amsterdam.
Het heeft als voorstelling een
boerderijtje op een heuvel.
Links naast het huis een waslijn met
wasgoed. Op de achtergrond wit
huisje en doorkijkje naar de
(Zuider)zee. Op de voorgrond geit en
man met mand en vrouw met tas,
wandelend op een pad langs
waterpartijtje.
* Toen op 1 januari 1850 in het dorp
Hilversum de bevolking opnieuw
geregistreerd was naar wijk,
woonhuisnummer, geboortejaar,
burgerlijke afkomst, godsdienst,
gemeente van afkomst en beroep,
bleek dat 7 dorpelingen zich hadden
opgegeven als zijnde kunstschilder.
Vier van hen waren geboren en
getogen Hilversummers.
** In 1850 woonden er volgens het
bevolkingsregister 182 joodse
mannen, vrouwen en kinderen in
Hilversum. De Joden woonden
voornamelijk op de Groest, de
Zeedijk, de Leeuwenstraat en de
Oude Doelen. Er waren destijds
zeven joodse winkeliers in Hilver-
sum. Levie Benjamin de Leeuw
woonde op Groest 110. Hij handelde
in huisraad, servies, meubilair,
linnengoed en kleding. Hij was ook
koopman, taxateur en veiling-
meester.

19. Wist u dat ……………
1. de Groest van 17/11/1829 tot 2/5/1876 ‘Groost’ heette.
2. van 1888 tot 1931 op de Groest de veemarkt werd gehouden, in 1931
verhuisde de markt naar het Langgewenst.
3. volgens oude verhalen in de winter van 1813 op de kop van de Groest
Kozakken gebivakkeerd hebben. Ze haalden de koeien uit de boerderijen
om ze te slachten en op te eten. Ze braken de houten hekken van de
erven af om aan brandstof te komen voor het klaarmaken van hun
etenspotje.
4. in de raadsvergadering van 13 februari 1969 gesproken werd tot het
bouwen van een cultureel centrum aan de Groest ten noorden van de
Prins Bernhardstraat. Architect W.M. Dudok kreeg opdracht tekeningen
te maken.
5. de gemeenteraad in 1899 besloot om de kermis, die toen op de Groest
werd gehouden, wegens overmatig alcoholgebruik in de kroegen af te
schaffen. Dat zette echter kwaad bloed bij een groot deel van de
bevolking. Boze Hilversummers trokken naar het Susannapark (nu De
Rijklaan), waar de toenmalige burgemeester Gülcher woonde. Alle ruiten
van zijn woning moesten eraan geloven. Op 7 augustus 1900 besloot de
gemeenteraad met negen stemmen voor en vijf tegen tot “weder-
invoering” van de jaarlijkse kermis op de Groest.
6. op de Groest twee keer een grote brand ontstond. Vroeger waren veel
gebouwen van hout en hadden een rieten dakbedekking. De brandweer
was uiterst primitief. De eerste brand was op 30 april 1725 en ontstond in
een huis, waar men een bruiloft aan het vieren was. De brand sloeg over
op huizen in de omgeving. In totaal werden 60 huizen verwoest.
De tweede brand was op 25 juni 1766, volgens de overlevering in
hetzelfde huis (Groest 110). Bij het smelten van vet was de vlam in de
ketel geslagen. Ook de kerk en het Regthuis op de Kerkbrink werden een
prooi van de vlammen. 157 huizen en 46 schuren werden verwoest.
7. op 13 november 1993 de heropening plaatsvond van de nieuw ingerichte
Groest. Ook werd de Groest gedeeltelijk autovrij.
8. de heer J. Dekker op 17 mei 1909 75 jaar in dienst was bij tapijtfabriek
Tijmen de Wit en Zoon op Groest nr. 81. Op dezelfde dag herdacht de
jubilaris ook zijn 84 ste geboortedag. Ook na deze dag bleef hij gewoon
doorwerken. Hij woonde op Herenstraat 26.

9. op 26 februari 1941 misschien wel tienduizend mensen op de Groest
verzameld waren om hun protest te uiten tegen de vervolging van de
Joodse Nederlanders die de Duitse bezetters op gang hadden gebracht.
De demonstratie was het hoogtepunt van twee dagen van stakingen in
vele bedrijven in Hilversum.
Door de staking wisten de Duitsers dat ze het Nederlandse volk niet mee
konden krijgen en dat pogingen om Nederland als een soort broedervolk
aan de zijde van de nationaalsocialisten te krijgen op een faliekante
mislukking waren uitgelopen. De staking is de start geweest van blijvend
verzet tegen de Duitse bezetting.
10. snackbar & bakkerij Roos (Groest 31) vernoemd is naar Rosita, de
echtgenote van de eigenaar. Hij noemt haar altijd Roos.
11. het kruispunt Groest/Kerkstraat/Spoorstraat vroeger ‘Allemansbrug’
genoemd werd. Het was een geliefde plek voor jong en oud om elkaar te
ontmoeten voor een praatje of om zo maar te staan. Zie foto hieronder.

20. Bestrating van de Groest
Uit de kleine Hilversumse kroniek
van 1850. (Samengesteld op grond
van de bewaarde notulen van de
gemeenteraad.)
1 januari: Het aantal inwoners
bedraagt 5.500.
1 maart: Er is een aanbiedingsbrief
binnengekomen van
keienleveranciers in Rotterdam in
verband met de bestrating van de
Groest.
1 mei: Besloten wordt tot
aanbesteding van de bestrating van
de Groest.
8 mei: In een brief aan de
gouverneur (de Commissaris des
Konings) wijst het gemeentebestuur
op de noodzaak van bestrating van
de Groest. Nodig zijn 228.000
moppen van de Waal (fl. 2280) over
een lengte van 525 el (1 el = 60 cm)
en een breedte van 4,25 el.
Het totale bedrag zal (inclusief
rijlonen) fl. 3190 worden. Maar er
zijn ook fl. 1500 inkomsten,
waaronder fl. 764 van
belanghebbenden en fl. 211 voor de
verkoop van hout.
16 mei: De leverantie van stenen
voor de bestrating van de Groest
wordt aanbesteed.
8 juni: Het Raadslid Jhr. J.W. Janssens
deelt mee dat de aannemer van de
bestrating van de Groest zijn werk
niet goed verstaat. Janssens wil dat
het werk overgedaan wordt door J.
Groenhuizen.
17 juli: Na afloop van de vergadering
zijn burgemeester en leden
aanwezig bij het leggen van de
laatste steen op de Groest.
11 december: De burgemeester
geeft een overzicht van de financiële
toestand als grondslag voor de
beraadslagingen over de Begroting
1851. Er moet bezuinigd worden op
het onderhoud van gebouwen,
wegen, bruggen, brandspuiten,
scholen en op de kosten voor de
doorgraving van de Vaart.
Men wil daarmee een
buitengewone uitgave van fl. 1500
dekken voor de bestrating van de
Groest en het nadelig saldo van
fl. 506,28 van de voorgaande dienst.
Twee omstandigheden hebben de
kosten voor de bestrating van de
Groest verhoogd: de ziekte van de
rijksopzichter Kaptijn tengevolge
waarvan oponthoud ontstond en
herstel van verkeerd werk nodig was
en de noodzaak tot meerdere
uitgraving voor een goede
waterafloop.

Maquette
Groest 1850
Nu Mout
Kerkstraat

21. Nostalgie
Op deze plekken naast het oude politiebureau staat
nu appartementengebouw Groesterborgh

Hier zat o.a. in het verleden Tejater Achterom. Op de gevel was een wandreliëf van een dansend
figuur van de kunstenaar Pieter van Velzen. De plek is nu de kop van de markt. Links Naarderstraat.

Groest 17 B, voormalig café-pension (1904) Architect J. Vixseboxse Foto is uit 1928
Nu Subway en links de Stofzuigercentrale Groest 17a

1930 Markt hoek Groest/Herenstraat
1902 Koeienmarkt op de Groest
De
Groest

De Groest Toen en nu in Hilversum

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to De Groest Toen en nu in Hilversum

Similar to De Groest Toen en nu in Hilversum (14)

De Groest Toen en nu in Hilversum