Temel network bileşenlerini ve modellerini başlangıç seviyesinde konu alır.

1. AĞ TEMELLERİ

2. BEN KİMİM?
Mehmet Gürol ÇAY
MetaRoc siber güvenlik ekibi üyesi
GTÜ Bilgisayar Mühendisliği öğrencisi
mgurolcay.wordpress.com
gurolcay123@gmail.com

3. 1.
NETWORK
NEDİR?

4. Network Nedir?
▸Network (Ağ) birden
fazla bilgisayarın farklı
sebeplerden kaynaklı
birbirlerine bir yapı ile
bağlanmasına network
denir.

5. İnternet Nedir?
▸“Kendi aralarında bağlantılı
ağlar” anlamına gelen
Interconnected Networks
teriminin kısaltılmasıdır.
▸İnternet çok protokollü bir
ağ olup, birbirine bağlı olan
bilgisayar ağlarının tümüdür.
▸Binlerce akademik, ticari,
devlet vs. ağlarının birbirine
bağlanması ile oluşur.

6. Tarihçe
▸60'lı yıllarda savunma bakanlığının isteği
üzerine olası felaket senaryolarının (doğal
afet, nükleer saldırı) ardından dahi
işlevselliğini koruyabilecek bir iletişim
sistemi yaratmak amacı ile ARPANET adı
altında başlatılan askeri bir projedir. 70'li
yılların başında Amerikan üniversitelerinde
bu projeden yararlanma imkanı
verilmesinin ardından e-posta (SMTP) ve
NNTP uygulamaları yaygınlık kazanmaya
başlamıştır. Bunları FTP ve HTTP izlemiştir.

7. Bilgisayar Ağlarına Neden Gerek
Duyulmuştur?
▸Kaynakların paylaşımı
▸Bilgi paylaşımı

8. 2.
AĞ
SİSTEMİNİN
BİLEŞENLERİ

9. Bağlantı Araçları
▸Kılavuzlu iletim aracı: Çeşitli kablo
şekilleridir. Veri sinyalleri bir noktadan
diğerine giderken takip edeceği yol belli
olduğu için bu şekilde isimlendirilir.
▸Klavuzsuz iletim aracı: Sinyal belli bir yol
izlesede, sinyalin hangi material üzerinden
aktarıldığı belli değildir. Su ve hava gibi
ortamlardan aktarılabilir.

10. Bağlantı ve İletişim Elemanları
▸Ethernet (Network Interface Card -NIC):
▹Yerel ağların oluşturulmasında kullanılır
▹100 Megabit veri transferleri yapabilir
▹PCI veya ISA yuvalarına takılır
▹BNC veya RJ45 konnektörleri kullanılır.

11. ▸Kablolar: Twsistedpair (UTP) veya Koaksiye(BNC)
▸Hub: Ağın temel dağıtım elemanı
▸Switch: Hub gibi ancak very anahtarlama ve
iletinin güçlendirilmesini sağlar
▸Gateway: Haberleşme kontrolünü üstlenir.
▸Repeaters: Kablodaki sinyali yükseltir. Veri
transferi için ek yazılıma ihtiyaç duymaz.
▸Bridges: Repeaterlara göre daha akıllı. Farklı
topoloji kullanan ağları data-link seviyesinde
birbirine bağlar.
▸Routers: Routerlar repeaterlardan bir üst
seviyede işlem yapar
▸Modem: Uzak ağ sistemlerine erişimi sağlayan
aygıttır. Modulation Demodulation’dan gelir.

12. ▸Sunucular(Server):
▹Dosya sunucusu (Filer server)
▹Veri tabanı sunucusu (Database Server)
▹Web sunucusu (web server)
▹Yazıcı sunucusu (printer server)
▹Proxy Server
▸İstemci(Client)
▹Sistemdeki bilgisayarlar

13. Fiziksel Topolojiler
▸Doğrusal (Bus)
Topoloji: Bütün
bilgisayarlar
doğrusal bir
kabloyla bağlanırlar.
▸Halka (Ring)
Topolojisi: Bir ağ
üzerindeki
bilgisayarlar halka
şeklinde yer alan bir
kabloyla bağlıdırlar.
▸Yıldız (Star)
Topolojisi: Bütün
bilgisayarlar
merkezi bir
sunucuya direk
olarak bağlanırlar.

14. Fiziksel Topolojiler
▸Mesh Topoloji:
Networkte bulunan
bütün bilgisayarlar
diğer bütün
bilgisayarlara direk
bağlıdır.
▸Hiyerarşik
Topoloji: Üzerinde
bus topoloji ve yıldız
topoloji özellikleri
taşır.

15. Mantıksal Topolojiler
▸Broadcast
Topoloji: Bir
bilgisayar
gönderdiği bir veriyi
diğer bütün
bilgisayarların
alacağı şekilde
yapar. Yayın bütün
terminalleri tek tek
dolaşır.
▸Token Passing Topoloji: Burada
taşıyıcı görevinde olan bir token
her bir terminale uğrayarak ağ
ortamında dolaşır. Uğradığı
terminal ekleyeceği bir data varsa
onu token’ a ekleyerek, ekleyecek
bir datası yoksa direk bir sonraki
terminale aktarır. Bu şekilde
çalıştığında bir repeater görevi de
üstlenmiştir.

16. 3.
AĞ TÜRLERİ

17. Peer-To-Peer
Network
▸Yerel ağ sistemi içinde
yer alan bilgisayarların
birbirlerini görerek bilgi
aktarmasını sağlar.

18. LAN (Local Area
Network)
▸Yerel ağ sistemidir. Bir
kuurm veya kuruluşta,
bir oda içerisinde; kablo
ve sonlayıcı veya Hub ile
oluşturlan sistemdir.

19. MAN
(Metropolitan /
Middle Area
Network)
▸Orta ölçekli bir ağ
sistemidir. Bir kampus içinde
veya şehir içinde yönlendirme,
güçlendirme veya doğrulama
işlemleri için yardımcı ağ
aygıtlarına ihtiyaç duyar.
▸Birden çok LAN sistemi
barındırabilir.
▸İntranet

20. WAN (Wide Area
Network)
▸Geniş kapsamlı ağ
sistemidir. Birden fazla
MAN sisteminden oluşur.
Bu ağa modemlar
yardımıyla bağlanılabilir.
▸İnternet

21. 4.
OSI REFERANS
MODELİ

22. OSI Nedir?
▸Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) bir
çok ağ yapısını inceleyerek 1983 yılında OSI referans
modelini geliştirdi.
▸7 katmanlı bir yapısı vardır.
▹7. Uygulama Katmanı (Application Layer)
▹6. Sunum Katmanı (Presentation Layer)
▹5. Oturum Katmanı (Session Layer)
▹4. Nakil Katmanı (Transport Layer)
▹3. Ağ Katmanı (Network Layer)
▹2. Data Link Katmanı (Data Link Layer)
▹1. Fiziksel Katman ( Physical Layer)

23. Uygulama Katmanı (Application Layer)
▸Kullanıcı tarafından çalıştırılan tüm uygulamalar
burada tanımlıdır:
▹FTP
▹TFTP
▹Telnet
▹SMTP
▹SNMP
▹HTTP

24. Sunum Katmanı (Presentation Layer)
▸Uygulama katmamına sunarken veri üzerinde
kodlama ve dönüştürme yapar.
▸Veri transferinin güvenli olması için şifreleme
de yapılır.
▸Data formatları:
▹MPEG
▹GIF
▹JPEG
▹ASCII

25. Oturum Katmanı ( Session Layer)
▸İletişim kuran bilgisayarlar arasında oturum açar
ve oturum sonlandırır.
▸Veri gönderilmesinde hata oluşmuş ise tekrar
gönderilmesini sağlar.
▸Şu servisler örnek verilebilir:
▹SQL (Structured Query Language)
▹ASP (AppleTalk Session Protocol)
▹NFS (Network Files System)
▹Telnet

26. Nakil Katmanı (Transport Layer)
▸Verinin bozulmadan gönderilmesinden
sorumludur.
▸Üst katmandan gelen bilgiyi alt katmanlara
ulaştırır.
▸Alt katmandan gelen veriyi üst katmanlara
ulaştırır.
▸Bu katmanda çalışan protokollere:
▹TCP
▹UDP

27. Nakil Katmanı (Transport Layer)
▸En önemli iki foksiyonu: Güvenlilik ve Akış
kontrolü
▸Güvenlilik verinin bozulmadan gönderilmesi,
gönderilemediği taktirde tekrar gönderilmesidir.
▸İletişim halindeki bilgisayarlarda datayı gönderen
bilgisayar alıcının kapasitesinden üzerinde
▸datalar gönderebilirler. Böyle bir durumda datayı
alan bilgisayar alamadığı paketleri yok edecektir
▸ki önlemek için Nakil Katmanı Ara Bellekleme,
tıkanıklıktan Kaçınma ve Pencereleme metodlarını
▸kullanarak akış kontrolünü sağlar.

28. Ağ Katmanı (Network Layer)
▸Veri paketlerinin ağ adreslerini kullanarak bu
paketlerin uygun ağlara yönlendirme işini yapar
▸Adresleme işlemlerini yürütür. Dinamik veya
statik olarak yapılır.
▸En iyi yol seçimi yapar (Router)
▸Bu katmanda kullanılan protokoller:
▹IP
▹ARP
▹IPX

29. Data Link Katmanı (Data Link Layer)
▸Fiziksel adreslemenin ve datanın nasıl
taşınacağının tanımlandığı katmandır.
▸Fiziksel adresleme --> MAC (Media Access
Control) adresidir.
▸Ağ katmanın gelen very paketlerine hata control
bitleri ekleyerek iletir.
▸İletilen paketin hatalı olup olmadığını kontrol
eder. Hatalı ise tekrar gönderimini sağlar.

30. Data Link Katmanı (Data Link Layer)
▸Veriyi gönderirken CSMA/CD (Carrier Sense
Multiple Access with Collision Detect) adı verilen
bir algoritma kullanır:
▹Hattın boş olup olmadığını dinler,
▹Boşsa veriyi gönderir,
▹Doluysa bekler ve dinler
▹Veri transferinde çarpışma olursa durur ve
dinlemeye devam eder.

31. Fiziksel Katman (Physical Layer)
▸Veri dijital rakamlara dönüştürülerek
aktarım yapılır.
▸Repeater cihazlar, kablolar, hublar bu
katmanda yer alır.

33. Katman Kullanılan Verinin Adı
Uygulama Data (Veri)
Sunum Data
Oturum Data
Taşıma Segment (Bölüm)
Ağ Packet (Paket)
Veri İletimi Frame (Çerçeve)
Fiziksel Bits (Bit)

34. 5.
TCP / IP Modeli

35. TCP / IP’de Nedir?
▸İlk olarak DARPA ( Defense Advanced Research
Projects Agency) ve Bekeley Software Dsitribution
tarafından geliştirilen UNIX’de kullanılan bir
protokoller grubudur.
▸Transmission Control Protocol / Internet Protocol
▸4 katmanlı bir yapıdır:
▹Uygulama Katmanı
▹Nakil Katmanı
▹Internet Katmanı
▹Ağa Giriş Katmanı

36. Uygulama Katmanı
▸OSI modelindeki uygulama, oturum ve
sunum katmanlarına karşılık gelir.
▸TFTP, FTP, SMTP, SNMP gibi protokoller
çalışır.

37. Nakil Katmanı
▸OSI modelindeki naki katmanıyla
birebirdir.
▸TCP ve UDP protolleri kullanılır

38. Internet Katmanı
▸OSI modelindeki network katmanına denktir.
Adresleme en iyi yol seçimi işlemlerini yerine getirir.
▸IP(Internet Protocol), ICMP Internet Control
Message Protocol), DHCP (Dynamic Host
Configuration Protocol) gibi protokoller bu katmanda
çalışır.

39. Ağa Giriş Katmanı
▸OSI modelindeki data-link ve fiziksel
katmana denk gelir

40. 6.
TCP / IP
PROTOKOLLERİ

41. TCP (Transmission Control Protocol)
▸Başlıca özellikleri:
▹Bağlantının kurulması ve sonlandırılması
(Connection)
▹Güvenilir paket dağıtımın sağlanması (Reliable)
▹Akış kontrolü (flow control) ile veri taşımının
engellenmesi
▹Bozulmuş veya ikilenmiş verinin düzeltilmesi
▹Demultiplexing yapılması

42. ▸İnternet ortamındaki işlevleri:
▹Temel veri aktarımı (Basic Data Transfer)
▹Güvenilirlik (Reliability)
▹Uçtan uca akış kontrolü (End to end flow control)
▹Çoğullama (Multiplexing)
▹Bağlantılar (Connections)
▹Tam çift yönlü işlem (Full Duplex Process)

43. ▸TCP bağlantısı Three Way Handshake sonucunda
gerçekleşir:
▹İstemci, sunucuya bağlantı isteğini içeren paket
gönderir
▹Sunucu cevap verir
▹İstemci, isteğine karşılık bulduğunda onay
paketi gönderir.
▸Böylece bağlantı kurulur.

44. “▸TCP ve UDP üst protokollerle
bağlantıda portları kullanırlar.
▸FTP:21
▸Telnet: 23
▸SMTP: 25 …
▸Adres dağıtımı NIC ( Network
Information Center) tarafından yapılır
▸Türkiye’de bu görev ODTÜ-TUBİTAK
yapmaktadır

45. UDP (User Datagram Protocol)
▸UDP, onay gönderip alacak yapıya sahip değildir.
▸Güvenilir veri aktarımı sağlamaz.

46. FTP (File Transfer Protocol)
▸TCP tabanlı dosya transfer protokolüdür.
▸21 numaralı port kullanılır.

47. IP (Internet Protocol)
▸Bağlantısız bir protokoldür.
▸Datanın hedefe ulaşması için gidebileceği en iyi
yolu bulur ve gelen paketlerin IP başlıklarını
okuyarak bilgisayarların yerlerini belirler.
▸Bu başlıklarda gönderilecek verinin yaşam süresi,
verinin gönderilmesini sağlayan protokol, kaynak ve
hedef ip gibi bilgiler vardır.

48. IPv4
▸Yaygın olarak kullanılır.
▸4 adet 8 bitlik sayı ile ifade edilir.
▹10000000 10011100 00001110 00000111
▹128.156.14.7
▸232
=yaklaşık 4 milyar kadardır.
▸Loopback IP (127.x.x.x) : Sistemin kendisine ait IP
adresidir.
▸Apipa IP (169.254.0.0/16): Sistemin IP alamaması
durumunda kendine atadığı adrestir.
▸Local IP Aralıkları: Yerel ağlarda tanımlanan
adreslerdir:
▹10.0.0.0 – 10.255.255.255
▹172.16.0.0 – 172.31.255.255
▹192.168.0.0 – 192.168.255.255

49. IPv6
▸IPv6 = 128 bit
▸2128 = 3,4 ∗ 1038 kadardır.
▸162lık tabanda
▸1234:5678:9ABC:DEF0:1234:5678:9ABC:DEF
0

50. ARP ( Address Resolotion Protocol)
▸IP adreslerinin fiziksel adrese dönüştürmek için
kullanılır.
▸Bilgisayardan çıkan bir paketin nereye gideceğine
MAC adresi belirler. Bu adres ip adresi kullanılarak
elde edilir.
▸MAC adresi, diğer cihazın IP adresinde ARP
request göndererek MAC adresinin iletilmesini
ister. ARP Reply paketi ile iletişim tamamlanır.
▸MAC adresi ARP tablosuna yerleştirilir.

51. MAC Adresi
▸Ethernet kartına üretici tarafından kodlanmış
adres bilgileridir.
▸Ağ donanımının tanımlanmasını sağlar.
▸48 bitlik bir adrestir. Bu yüzden 248 adet vardır.
▸6 oktetten oluşur. İlk 3 oktet üretici firmayı işaret
eder, sonraki 3 oktet donanımı işaret eder.
▸ 24-0A-64-92-7A-DF

52. ICMP (Internet Control Message Protocol)
▸Kontrol amaçlı oluşturulmuş bir protokoldür.
▸Network üzerindeki hatalar bur protokol ile kolaylıkla
tespit edilir.
▸Ping komutu bu protokol ile iletişim kurar.

53. SSH (Secure Shell Protocol)
▸Güvenli veri iletimi için kriptografik ağ
protokülüdür.
▸Ağa bağlı iki bilgisayar güvensiz bir ağda
veri aktarımı yapar.

54. “▸DNS (İngilizce: Domain Name System, T
ürkçe: Alan Adı Sistemi),
internet uzayını bölümlemeye, bölümleri
adlandırmaya ve bölümler
arası iletişimi organize etmeye yarayan,
bilgisayar, servis, internet veya özel bir
ağa bağlı herhangi bir kaynak için
hiyerarşik dağıtılmış bir adlandırma
sistemidir.

55. Kaynaklar
▸http://www.slideshare.net/cnrkrglu/a-temelleri-
caner-krolu
▸https://tr.wikipedia.org
▸http://www.tcpipguide.com/free/t_TCPIPProcesse
sMultiplexingandClientServerApplicati-2.htm
▸http://bilgisayarnedir.com/bilgisayar-aglari.html
▸Cisco CCNA Eğitim Notları

56. Teşekkürler 