SlideShare a Scribd company logo
1 of 103
Download to read offline
ËUSIN ÄERBAWI
SOPHONISBE
Idurar ireqmanen
(Tadyant)
Sophonisbe
(Tadyant)
Ëusin Äerbawi
Sophonisbe
(Tadyant)
7
8
Tamawt n umaru
Tadyant-agi tettwaxdem deg unebdu n 1989. Tu$-itt isem-is
"Ajenwi n lâahed", tu$al ”Sophonisbe”.
Di dujember 2004, tettureqqeâ u teffe$-d, i tikelt
tamenzut, s ufus n Usqamu Unnig n Timmuz$a
(HCA). Deg unebdu n 2013, nu$al $er-s, nules-as akk tira u
nerna-yas-d aêric aneggaru (tibratin).
9
« Oui, comme ma mère l’Afrique mille fois
Conquise, mais qui demeure immuablement
Elle-même... »
Taos Amrouche,
« Solitude ma mère »
10
Tin$eft1
Tadyant tewwi-d $ef Sophonisbe, yelli-s n Asdrubal,
tameîîut n Syphax, agellid n Imasisiliyen, a$ref amazi$.
Syphax niqal tu$-it d amdakkel n Rruman. Akken a t-id-
twexxer fell-asen, Carthage, ihi, ad tekker tnaseb-it, tefk-
as Sophonisbe ; xas akken baba-s yeqqen-as yakan deg-s
i Massinissa, agellid n Imasiliyen, u d$a akkenni ara s-
ddukklen i Rome u a tt-nna$en di tmurt n Lispan.
Massinissa i tu$ si tama-s d amdakel n Carthage di
teswiât-nni, asmi ara ysell s wayagi, A t-yeqreê lêal u ad
yegzem assa$en yellan gar-as d Carthage. Rome mi
akken ara t-wali di Syphax texser-it dayen, ad d-tezzi $er
Massinissa wa ad tewwet a t-id-terr $ef llemm-is. D$a
Massinisa ad yernu $er Scipion, ad yenna$ Syphax, yernu-
t, yesse$vel tamana$t-is, Cirta. Di Sophonisbe, mi ara
tmuqel akken, ad tessuter di Massinissa ya$-itt ne$ yen$-
itt wala ad d-te$li gar yifassen n Rruman. D$a Massinissa,
yi$ilen Syphax yemmut deg umennu$, a s-yeddu leb$i u
ad yerr fell-as tame$ra d umatu. Maca, ayagi ur t-
iqebbel ara Scipion i yugaden $ef Massinissa ammar d
anda t-tessefra$ Sophonisbe u ad asen-t-id-terr d azrem
uqelmun, am akken texdem yakan d ugellid Syphax. Ad
iâeddi, ihi, yagi-yas, wa a t-iêettem ad yu$al deg wayen
akka iga. Massinissa, mi ara yeîîilli maççi d ayen d-
ifeddu di Sophonisbe, ad yekker iceggeâ-as taqerâunt n
ssem akken ad teg lêed i lmeêna-s.
1 Tin$eft : Argument.
11
12
Imyurar
Syphax, agellid n Numidya.
Massinissa, agellid-nniven n Numidya.
Sophonisbe, yellis n Asdrubal, tameîîut n Syphax.
Scipion, asastan n Rome.
Taqeddact n Sophonisbe.
Akli n Masnsn.
Ihellalen.
Am$ar azemni.
Tagnit di Sirîa, Qsenîina n wass-a, tamana$t n Numidya.
13
14
Asekkir amenzu.
Asayes amenzu.
Am$ar azemni.
Macahu !
Tellem cahu !
Irgazen yekkaten awal
Yetturaren tamedyazt
At tmedyazt d amawal
N ddunit teb$iv ssnat
Lmeâna tetta$ awal
Ad dergen mazal tekkat
15
Asayes II
Ihellalen
(Lheffa n yilfan)
— D ilfan-nne$
(Kifkif)
A lferê-nne$
Ilfan-nne$
Nettagad-iten
D$a ma jerêen
Glun yes-ne$
Lebêayer-nni
Kfant irkel
Leâtab-nni
Iruê d asfel
àçet ternum
Tuççêa fiêel
Nekkni nennum
Nerou wabel
Ilfan-nne$
Ifen akk ilfan
Cebêen seêêan
Di tmurt-nne$
16
Tamduct-nni
Deg i la nses
Tlu$ dayen
Kecmen deg-s
Swan aman
Teqqel i yives
Qeyylen tekkan
Deg later-ines
Ilfan-nne$
Fehmen d aya
£ran yerna
Ula
ay d-wwte$
Ilfan-nne$
Segwasmi d-necfa
Akka
i $-d-ufan
I ten-id-nufa
Deg-sen laman
I ak-nenna
Wi
i ten-isuman
Yak aql-a$ da
Ilfan-nne$
D nutni
i d nutni
Rebbi de
g yi
genni
Nutni nnig-ne$
17
Asayes III.
Sophonisbe, taqeddact-is.
Sophonisbe.
Sel a Favma
a wletma sel
Bqaâlaxir a éérubat
Aâdaw fell-ane$ i d-yen$el
Am teérut deg tkessart
Tikelt-a
ixdem-a$ d cc$el
Ur cukke$ ad d-negri
a tinnat
D$a
argaz-nni
iêeqqa
Wissen amek tevra yid-s
Yemmut ur yemmut ara
Tessegra-t-id deffir-s
Ne$ iruê yeooa-yi-d da
Ula wi
irnun $er $ur-s
Aâdaw yewwev-d dayenni
Ssefk a tamgervt i lmus
Ur di-i$av ur di-nerzi
Ar gma
i s-d-iîîfen afus
Lbaz $ef nedda
ur neb$i
I nexdem $ef tmurt drus
Xas êemmle$-t tamurt tif-it
Nni$-as i wul-iw : err !
D$a
am zzayla nenher-it
D nnif-is a wer tt-yekker
Akken ad as-d-te
gri tmeddit
Carthage ad tezher teâmer
18
Nni$ ad yim$ur yefhem
Yini
-as ur tevlim ara
Xas di tazwara
ad yasem
èri$ maççi d menwala
Ad yeqlileê yessusem
Yekk-d sennig tyita
Lli-d ul-im a m-êku$
Mmle$-am tin yevran yid-i
A lbavna-w ad am-bru$
Alse$-d i yâeddan fell-i
Ma drus a wletma
i yettru$
Nna$ i tewâer tayri
Sin n
yergazen gar-asen
Yiwen de
g wul wayev de
g leâqel
Amek ara sen-ddu$ akken
Ul-iw di tlemmast iwêel
Yerna i sin d atmaten
D weâdaw yeb$a
a tt-yecâel
Nni$ i baba qeble$
Ay ansi i teb$u tekk
èri$ d am$ar ara
a$e$
Ur tufiv ara yi-d-yefk
Ulad nekk ula
i s-fke$
D igellilen am netta
am nekk
19
Asmi yeddi$ i s-nni$
A s-rre$ tablavt i wul
Nekk d umeâzuz ssali$
Axxam ur a$-yesdukul
Yettmekti-d ad d-ttmekti$
Mi $-tu$ d arrac nesmuhbul
D Rome i yeb$an akka
I $-yerran $er tseffit
Aâdaw-is anga yella
A t-id-nqewwer na$-it
Awi-d kan a s-yebdded da
Ad as-yesfunneg targit
20
Taqeddact.
Ay axbir i a$-d-iwwven
D ugellid amek tevra
D ajedâun-is i yjerrêen
Infev-it-id $er
lqaâa
Deg widenni
am y
igudar
Lhedda fell-as d-zzin
Ad t-ééu$ren am w
akrar
Si$ertemt a tulawin
Nnan ma
ur
skaddben ara
£ef Cirîa te$li dayen
Ëevru-ten-id $er da tura
A ssaddat d iâessasen
Rnu rnan nnan-iyi
Anwa
i asen-d-yezwaren
D aêbib-im n zik-nni
A tita deg-ne$ yersen
21
Ni$ ugade$ ad yerr ttar
D ccama teooiv deg-s
Yezlu-kem sdat umnar
Ya$-d lêeq i wul-ines
Yewâer ubrid n tayri
Weâren wuguren i t-yessan
Drus i s-yessnen tikli
D leqlil t-id-iâeddan
22
Asayes IV.
Sophonisbe, iman-is.
Di lêebs ideg lli$
Yella lexyal-ik
Ssarame$ a n-ff$e$
Ad wali$ udem-ik
Di lêebs ideg lli$
Lehna
ur a$-tufi
Lweqt ittâeddin
Amek ara yâeddi
Di lêebs ideg lli$
Tiwwura
ur
ttagint
A ééher ay sâi$
Anda ddi$ llint
Di lêebs ideg lli$
Arruz d ssnasel
D acu
ara k-ini$
A ééher imqeggel
Di lêebs ideg lli$
èélent tirga-yiw
Ugint ad aysent
Cennunt tuff$a-yiw
Di lêebs ideg lli$
D keçç i ttaâu$
Sani rri$ d udem-ik
Amek ara k-ttu$
23
Asayes V.
Masnsn, iman-is.
Ay ass yufraren ay ass-a
Ay ul-iw freê ternuv
Tamurt n jeddi d baba
Tu$al-ik-id ma
ad tettruv
Fell-as i nnejla$ nnfi$
D tagmat i di yi-infan
£ef u
qerru-w amcum rri$
Bdi$ inig d ameéyan
Ff$e$ ur xdime$ ara
Imi d-ssutre$ lêeq-iw
I d-yekkren $ur-i d gma
Yenna-k wagi d ayla-yiw
Rou
a tamurt a n-knu$
Ad d-ssudne$ akal-im
Si lferê anef-iyi
ad ru$
Tu$alev-iyi-d a cwiîîeê-iw
Ay ass yufraren ay ass-a
Ay ul-iw freê ternuv
S kra nesâedda yâedda
D nnuba-k tura
ad tezhuv
24
Asekkir II.
Asayes I.
Sophonisbe, Masnsn.
Sophonisbe.
Ah ! d keççini… !
Amek tettiliv ?
Masnsn.
Mi tenniv…
La tettwaliv
La heddre$ fell-am
Ten$a-yi l$iba-m
Wali
anda d-gri$
Mi tenniv…
La tettwaliv
Fell-am la cennu$
Äeddi ma
a kem-ttu$
Seg wasmi d-cfi$
25
Mi tenniv…
La tettwaliv
Mi ruêe$ ttu$-kem
Ad d-zzi$ $ur-m
A kem-id-mmekti$
Mi tenniv…
La tettwaliv
Di tirga svave$
Deg yi
sefra xeddme$
Wid i m-d-ttawi$
Mi tenniv…
Wiss ma tecfiv
£ef lehdur-nni
Tenniv ass-nni
A kem-id-smekti$
Sophonisbe.
D acu k-nni$ ?
Xas ini-yi-d
Ttu$ ay aêbib
Smekti-yi-d
26
Masnsn.
Tenniv-iyi:
Ulac tayri!
D lekdeb irkelli
Tu$al am laman-
Nni wwin waman
Tenniv-iyi:
Ulac tayri!
Ass-a ne$ ivelli
D tirga n teméi
Simi
ara tâeddi
Tenniv-iyi:
Ulac tayri!
Ttu-tt a wlidi
D timucuha kan
N wid yestufan
Tenniv-iyi:
Ulac tayri!
Ruê henni-yi
Nni$-am:
Ten$iv-iyi
Susem a tayri!!!
27
Sophonisbe.
Sli$ i wayen ad d-issawal
Fell-ak i d-bdan awal
Ur nqebbel widen ixanen
Nnif wi
ur as-ngi
azal
Labudda
a s-yebru wakal
Acêal mu tevra d yiwen
Argaz ur
nêezzeb i lmuêal
Sseg-s ara
d-yezwir ccwal
A t-wwten wid yettewten
Ay a gma
ar k-nhu$ cfu
Tefkiv lâahed ur tettu
Adrum-ik êed ma
a t-yeêqer
Kker ma
ad teréev asalu
S leâtab mebla
asteâfu
S tid-ik vewwel-as later
Ur êebbes akud la yleêêu
A lhejna ass-en mi
ara
d-yejbu
Wi
ad d-yerren jeddi
a s-yeêver
28
Ur tettu lbaîel iâeddan
D tewwurt i a$-d-réan
U$alen-a$-d si tesga
Neffe$ axxam i $-d-irebban
Neooa-t ibeddel imawlan
Nettru
ass-a mi d-nemmekta
I yevran d wayen ivran
Nugem-d si lmeêna
am waman
Nerwa-tt ur
$-tectaq ara
Bedde$ $ef tizi n
tmeddit
Wala$ azekka
amack-it
Wi
iêrezn asirem-is a t-yaf
A k-ini$ awal ales-it
Qqar-it ttâawad-it
Alamma yger-d ixulaf
Wi
iooan talaba n tnaslit
Ad yecbu i$es di tessirt
R tesga
a t-êazen i$uraf
29
Masnsn.
Win ara yemmten yella
Win ara yeddern ulac
Am teméin i a$-tevra
Tid mu qqaren timeclac
Ansi
i a$-d-te
kka tyita
Necba
iger nerna
alewwac
A wihin la ytell$en kan
Ta d lêentit ta d tamment
A tisselbi ten-yuman
Kkren i yilel kerrzen-t
Ay asmi fkant iéuran
Nbeddel ssmid s takemt
30
Sophonisbe.
Zerrâen lxuf d lbaîel
Teffe$ lmut d tineqqalin
Leqmen lwerd d inijel
Am ééerb i tmu$liwin
Yal mi
ara nekker a nmuqel
D tider$elt ay nedder$el
Anida nbedd d tasraft
La ttheggin deg tekmamin
Ttverriqen di l$ulat
La $-tt$izin timevlin
Yefti uzaglu $ef sin
Sers wa teddmev wihin
Rran-a$ imru d azrem
Lka$ev icuba $e
r lekfen
Leâqel di tselbi
itellem
Ayagi deg yi
derwicen
Rran asirem $e
r yilem
Armi yuyes ad yessirem
Rran ccek di tyemmat
Mmi-s ma d mmi-s
N$an tavat di tavat
Rnan tasusmi-s
Gren annar di tegmat
Wer tufi
iman-is
R tmucuha n zik rnan-tt
Teâdem ussan-is
31
Masnsn.
Tiwwura begêent axxam
Asemmiv la yettcali
Ccer itturar $e
f y
ideknan
Asirem iddaddac tikli
Mi
akken yettnerni
ittim$ur
Ittazzal ye$li yiwwas
Mi ye$li yerreé de
g uzagur
Nu$al nettazzal fell-as
Axxam iêgen-it îîlam
Ala
avu la yettseffir
Laé $ef yimi n
ikufan
Deg ulac la d-yettâemmir
Tilufa $e
r yiri n
lkanun
Lêif yeééel di tesga
Leêzen yerra-d aqelmun
Mebâid i la d-yettavsa
Lehwa la tzeggwi de
g uxxam
Adfel yerna-d tigad-is
Lweêc ur yeooi amkan
Kkes-d $ef ayeg ur iris
Lehna tekmec di te$mert
Ccwal isseêma
abendir
Lxiq yurar ti$er$ert
Ma d iîij mazal yekkir
32
Sophonisbe.
A$-iyi
a gma ne$ en$-iyi
Imi
akkagi
i a$-yura
Ur yi-ittaooa
i uberrani
Ddel ur as-zmire$ ara
Ma swi$ $e
r $ur-k (tibselt
Yerkan)-nni qqaren akken
Ur tent-ttaooa
ad d-nezhent
Sut Rome deg mm y
ixelxalen
Lmut $ef medden irkelli
Xersum d gma
ad iyi-ine$
Win d-itturebban yid-i
Win d-tefka tmurt-nne$
Aâdaw ur
k-t-mmale$ ara
Ma di $li$-d gar y
ifassen-is
D rreêma ur tt-issin ara
Deg-i ixdem rray-is
Teériv d acu
i a$-yeroan
Tessnev tisselbi n Rrum
Zzin-d akk yes-si iberdan
Snezhen-d deg-i adrum
S y
ixf-ik d yixf n tayri-k
D kra nurar zik-nni
A k-d-ssudne$ avar-ik
Ttxil-k ay aêbib qil-iyi
33
Masnsn.
(Ad yezzi akin udem-is.)
Ay$er d-t
u$alev
Ruêe$ ttu$-kem
Itêaya-d wul-iw
Eoo-it ttxil-m
Ay$er d-t
u$alev
A yi-d-te
smektiv kan
Truêev dayen
D acu
i kem-id-yerran
Ay$er d-t
u$alev
Ula
i di-tiniv
Te$leq tektabt-im
Äeddi ma
ad tâeddiv
(Yawi s wawal…)
34
Ma tettu
a tayri
Smektay-itt-id
I teqsivt-nni
Ttawi-yas-tt-id
Asmi
akken ulac-itt
Yenna wul b$i$-tt
Jehle$ d amecîuê
Afus-a yemsel-itt
Wagi yessels-itt
Rri$-as rruê
T$abev am lexyal
Gri$-d weêd-i
Am llamba n
uzal
Ur tu$ ur texsi
Gar tili d tili
Ur tban fell-i
Ma vsi$ ne$ ttru$
Gar tayri d tayri
Ur yi-iban sani
D acu
ara m-d-rnu$
35
Sophonisbe.
Ad ruêe$ a tamurt
Ul-iw ur yeddi
Ad ruêe$ a tamurt
Ur iban sani
Ad ruêe$ a tamurt
Igiooi n
uâarus
Ad ruêe$ a tamurt
Uqbel a nimsus
Ad ruêe$ a tamurt
Tenîerrev nîerre$
Ad ruêe$ a tamurt
Ula
i am-xedme$
Ad ruêe$ a tamurt
D inig i $-d-ifnan
Ad ruêe$ a tamurt
Ula wi
i kem-iglan
36
Masnsn.
Amek ara truêev
Sani
ara têarev
D ayen i $-ifaten
I a$-immalen
Tikwal am w
akken
Acemma
ur ittfat
Kra
ur ittmettat
Mi yexsint tergin
Ma tmuqlev akin
D acu
i d-iqqimen
Lweqt ittâeddi
Leâmer di$enni
Leâmer d lfani
Lweqt d lmuêal
Tegriv kem…
Mi ruêe$ ttu$-kem
Ad ya$ lêal
Teftiv $ef w
acêal
37
Ttxil-m a tayri
Ur ttruê ara
Qim yid-i
Ur yi-ittaooa
ara
Qim ar nemwanas
Ard yali wass
Ur
la ggane$ ara
Am uferîeîîu
D win ay cbi$
Kemmi d tiniri
Tagrest anebdu
Di later-im r$i$
Ijdi iîij d tayri
38
Masnsn.
Amzun tu$alev-d
Amzun tbedlev aîas
Amzun tenniv-d
Ar tin xedme$ nedme$-as
Amzun tu$alev-d
Ar laman-nni d layas
Amzun tu$alev-d
Tenniv ul-iw d aterras
Yettraou-k kecm-d
D lferê ad yagar fell-as
Amzun tu$alev-d
Ar tayri-nni
-inem d layas
Amzun tu$alev-d
Yu$al-d kulci de
g yiwwas
Tettruv teqqarev-d
Ul-iw tgezmev tasa-s
Amzun tu$alev-d
Ar ussan-nni d layas
39
Sophonisbe.
Ul-iw tzed$ev-t
Keçç a t-id-te
ssuturev
A nniyya tmelkev-t
Xas u$e$ wayev
F tmurt âzizen
Ur yi-d-tettsaêev
Ma ooi$-k ay afrux
F îîejra n
ubelluv
Maççi d menwala
Tin i$e
f tettrusuv
Ata d keççini
D acu
ara s-teb$uv
Ma ooi$-k ay ukyis
£ef udem n tmurt-iw
Meyyze$ ssali$
Fki$ ccerî-iw
Talaba n
lêerma-w
D tin i d leohaz-iw
40
Asayes II.
Ihellalen.
Ay akal rundu tettruv
Ma drus i yâeddan fell-ak
Ur yelli deg-k ma tettuv
Ula $er tirga ddant-ak
D acu k-mazal ad t-ternuv
A rrezg-nne$ anda fell-ak
Irgazen wid tt-iêemmlen
En$-iten ur
s-t-qqaren ara
£er daxel ay rran êerqen
Nnehta
ur tt-id-giren ara
Irgazen wid tt-iâebden
Ma
ur tt-urgan ur
gganen ara
Lasel-ik am tecrav ye$man
Maççi d lêenni
ad yekkes
Seg wasmi d-bdan wussan
I tt-id-wwin deffir-s
S kra n triwa yellan
Tara-nne$ a medden weêd-s
41
Asayes III.
Am$ar azemni.
Amedyaz iger aéeîîa
D taqbaylit i yga d ustu
Awal izger s lmeâna
Iferreq rruê iteddu
Wwet ay amedyaz wwet
èwer-k kkes-a$-d asefru
Wi
i s-yennan yemmut lêeq
Xas ad inadi fell-as
Ula d iîij a $-yeâreq
A win mu teâreq yemma-s
Ini
-as i zzit ad te$req
Nnan-t-id nettâawad-as
42
Asekkir III.
Asayes amenzu.
Syphax, Scipion.
Scipion.
Wali wali wi
i d-yusan
D agellid s timmad-is
Ahaw zi$ egt-as amkan
Xas akka meqqer ccan-is
Ya êesra
ay ussan-nni
Anida-k anida-ten
Asmi i k-tu$ d ilelli
Am lbaz $ef y
i$allen
£ef yisem-ik êebsen waman
Wi
ara d-yinin maççi
akka
Tirrugza nnif d ayen kan
S yes-k tzux Tferka
43
A k-d-rnu$ $e
f ddula-nni
Nekk mu d-te
zziv aârur-ik
Anida-tt tdukli-nni
D kra neçça de
g uxxam-ik
Lemmer di heddren yetran
Id$a$en lemmer neîqen
Ad ak-inin di Lispan
Anwa din i k-iêudden
Kra din iruê mavi
Yewwet ugeffur iâedda
£ef teqcict n yivelli
Tenniv ur
kwen-ssine$ ara
D$a
ihi yelha wakka
Muqel tagnit deg d-te
griv
I yivulan-ik tura
Ruê awi-ten-id mi tenniv
Ini
-as ad d-nadin fell-ak
Xersum yiwet n lemêella
Tessawalev sâuéégen-ak
Ini
-as a k-êudden tura
Di$ netta
amzun b$an-ak-tt
Ruê yerreé yiwen n
usennan
Ay ageswaê nndin-ak-tt
D asfel i a$-k-id-fkan
44
Syphax.
Ay ass amcum d ass-nni
Asmi yu$e$ ti$irdemt
Ad tezzi tezzi-d-fell-i
Teqqes-i teoo-i-d tisiqest
Segmi d-tewwev d a$izi
Teqqar-i eoo leêbab-ik
Lmerqa ye$li yizi
Äiwed ay argaz leêsab-ik
Siwa
ul-iw ara llumme$
D netta
i terwi ssifa-s
Mi s-nni$ a tin xedme$
Yenna-yi sellbe$ fell-as
Tekkes-i leêbab d imawlan
D kra i yi-xedmen lxir
Amek tezdiv d izerman
Tenna d wigad-iw axir
Tegla ula s uâdaw-iw
Tger-iyi-t-id $er tesga
Yekcem-d ff$e$ axxam-iw
I nnâi-w terra tame$ra
45
Asayes II.
Syphax, iman-is.
Ay ixf-iw rfed s yixf-ik
Ayagi deg yi
rgazen
Ulac lâib di tiréi-k
Zdi lqedd-ik $ef u
sawen
Tarkeft ini
-as tâedda
Kenwi
ay ivan sgelfet
D ilelliyen anda nedda
Yir tudert axir nemmet
£ef tmurt i $li$ yecbeê
Maççi f tukerva
i ttwaîîfe$
I umezruy ma
ad yewwet nneê
Ad âyu$ ttubedre$
Qerreb-d a lmut wer ttagad
Yya-d a m-gre$ irebbi
Mi d tudert ur d-ttâawad
Xersum d rrwaê s y
ibeddi
Ay areé ikeccmen ta$rast
Yettwakkes sser $ef u
gellid
Yu$al wayla-$ di têerrast
Tizizwa ff$emt i ubrid
46
Hder ay asefru nîeq
Fakk-iten-id ur ttkukru
Argaz yettna$ $ef lêeq
I umzabni $ef w
acu
Ih d nekk d nekkini
I wen-issalin tisiwa
D dadda-k ay Arumi
Xas akka seddu ssnesla
Nekkini
aql-i ad mmte$
Ma d kenwi cfut fell-i
Nekk lule$-d ad d-qqime$
Di kenwi xas ne$t-iyi
47
Asayes III.
Sophonisbe, Syphax.
Syphax.
Sophonisbe muqel-d deg-i
Ula
ay d-te
rnuv tigad-im
Ma âerqe$-am d nekkini
Ih a wletma d argaz-im
Maççi $er tuzzma
i d-usi$
D ul-im ula
i nexdem ara
Ur ifat ad am-t-ini$
Lexyal-im ur
ggane$ ara
Fell-am i ssudne$ azrem
I srewte$ tirgin êafi
Ula mi
akka d ini$em
Mazal lemêibba-m deg-i
I wul-iw nn$ant tesmin
Nni$-as zi$ testafev
A wi
isâan seg ul-is sin
Wi
iqquren ad d-yilqiq wayev
Jebde$-d ssif-iw muqle$
D udem-im i wala$ deg-s
S u$ilif-im ttna$e$
Wiss amek tevra yid-s
48
S y
ixf-im d yixf n tayri
A wletma $urem i txeddmev
Ruê nekki teççur-iyi
I kem acimi
ara temmtev
èri$ d tiâdewt n Rum
I kem-id yerran $er $ur-i
Tayri n tiddas ur tettdum
Ayen din akk d lxaîi
èri$ weroin yi-têemmlev
Akka
i d-ufrare$ $ef ul-im
D ul-iw kan
i tesseêrartev
Mazal-it di loerra-yim
49
Sophonisbe.
Ussan iâeddan âeddan
A lukan ad d-u$alen
A s-d-alse$ i wayen ivran
Ur d-kki$ ansi-nniven
Lfayda n wawal d ta
Tallit d-sâedda$ yid-k
Ini$ ur s-ndime$ ara
Yak ur sewqe$ deffir-k
Tu$ev taluft-iw u$e$-k
Tayri terna-d s ufella
Di ddunit-iw ni$ cerke$-k
Ooi$-d ulad dderya
Awal-agi beddel awal
Ayen yevran yak yevra
Tamu$li s ayen d-mazal
Lemmer di $-yelli
uzekka
Maâni ulac n
u$ilif
Ula wi
izwiren zdat-k
Keçç ruê ay adrar n nnif
Nekk aql-iyi-n deffir-k
50
Asekkir IV.
Asayes amenzu.
Scipion, Masnsn.
Scipion.
D acu
akka sli$ ini-yi
Ruê ay abeêri meqqrev
D tidet tzewoev akkagi
Yernu anita
i tu$ev !
Buh ay amdakel buh buh
Waqila yeffe$-ik leâqel
Ini
-as i wul-ik ttfuh
Atayen yeb$a a k-yesfel
Anda-t deg-k urgaz-nni
Yebdan tem$er d amecîuê
I tmeddit i teg tizi
Ur neqbil tirrugza
ad truê
D lebda yeîîef iman-is
Ini
-as ad teêren tnefsit
Yettarra-tent $er wul-is
Wala
ad yeoo si teqbaylit
51
Nnif tessnev azal-is
Maççi d nekk ara k-yemlen
Tayri-yagi de
g umviq-is
Ur tufiv wi
i k-iêettmen
Ruê teqqimev d yiman-ik
Teérev ma yecbeê waya
Ayen d-te
ssasev i yiri-k
Nekk cfu
ur
stehza$ ara
Syphax irreé dayenni
D Rome i yesâa lexsem
S kra i d-yeooa
irkelli
Tura d ayla-$ a t-neddem
S netta s tmeîîut-is
D tmurt-nni
ideg yeêkem
Rnu-d ulad a$ref-is
Wi
i ittalasen ad d-iqeddem
D$a i tgellidt-agi
Wi tt-illan ma di tceffuv
Tettuv wi d baba-s âni
Ne$ tura dayen tettuv
D nettat akk kra da
I yegren i$es gar-ane$
Wigi d lehdur n tsumta
Tetti-d argaz fell-ane$
52
D$a
anef-as tura
ad tsellek
Tsellek aqdim d umaynut
Aâejmi n Rome a tt-yeârek
Ar temmet s yir lmut
I tikelt taneggarut
£urek ay aêbib i txeddmev
£ef ul-ik mdel tawwurt
Ma
ulac ad yames tamsev
53
Masnsn.
Lemmer d wayev ma s-ssle$
Maççi di lehdur i nxus
Imi d keçç ad ssusme$
Ayen ara d-t
iniv drus
Ulêal txedmev-tt yagi
Terriv i flan tameîîut
Akka
i d tirrugza
a wali
D iêiqel d-te
ooa tsekkurt
Yerreé-n uâdaw tâetqev-t
Tenniv ar nnif ala
Tezwarev ul-ik tennu$ev-t
Ay izem d-te
ooa tsedda
Tenniv lêerma telha
A nenna$ kan akken ilaq
Maççi di teégi
ay nella
A lhiba n
lbaz aremmaq
Maca …
Kkes a$ilif wer ttagad
Te$liv-d de
g udrar n nnif
D lâez hatat i lmendad
Ur i-t-temmalev ay uvrif
54
Lasmaê i yir tawenza
I d-ye$lin gar yeâdawen
Ma di d tudert ay teb$a
Ilaq ad tefren yiwen
Yegra-d a tagi
ay tenniv
Uyse$-tt asmi di yi-truê
Kkes a$ilif tethenniv
Alma d asmi
ara
yeffe$ rruê
Ma rri$ tame$ra fell-as
Maççi d zzhu
i a$-d-ifnan
Di leb$i kan ddi$-as
èri$ tsedda
i tt-yeroan
Maâni
ur tfehmev ara
Taqbaylit ééeg ssendu
Ruê ur a$-temmlev ara
Win k-iêemmlen a k-yesru !
55
Asayes II.
Masnsn, iman-is.
A ru ay ul-iw fell-i
Ne$ anef-iyi
ad ru$ fell-ak
Fiêel nni$-ak tenniv-i
A tesrugmutev sli$-ak
A ru ay ul-iw fell-i
Tt$ave$ la tett$avev
D lqebla n teméi-k te$li
Sani $er ara teééallev
A ru ay ul-iw fell-i
Di nekk d lâib a ten-ru$
A s-inin terna-t tayri
Ay asmi te
nt-tu$ ur tsu$ !
A ru ay ul-iw fell-i
Xersum d keçç d amwanes
Aql-a$ nebzeg wer neksi
Ur nemzil ur nemmurves
56
Asayes III.
Ihellalen.
D nekkni
i d-yesse$valen iv
D nekkni
i d-yessalayen ass
D nekkni
i yecban lêiv
D nekkni
i yecban lsas
D nekkni
i yekkaten awal
I la ssusumen warrac
D nekkni
i yekkaten uzzal
D nekkni
i yesraw wulac
D nekkni
i n tizi n litta
D nekkni
i n tizi n îîiq
D nekkni
i n tizi n lehna
D nekkni
i n tizi n y
i$erriq
D nekkni
i d arraw n tmurt
Nekkni
i d amayeg ufella
D nekkni
i yecban tawwurt
D nekkni
i yecban tasga
57
Asayes IV.
Masnsn, akli.
Msnsn.
Ruê ay axudi heggi2
-d
Heggi-d êellej$ar-nni
Awi-yas-t i Sophonisbe
Ternuv-as tabrat-agi
Ha $urek efk-as-t s tuffra
Tini
v-as ur yezmir ad d-yas
A wer nelhi d tiyita
I yelhan d ssmaê ini
-as
Asayes V.
Sophonisbe, akli.
Akli.
Ax a lalla ttucegâe$-d
Si $ur Sidi-w i d-kki$
£er $ur-m aql-i ssawve$-d
Steqsi-yi-d a m-ini$
2 Heggi ne$ heyyi (aheyyi).
58
A m-ini$ d acu
a m-ini$
A kra yezzan ur yettru
Armi d ass-agi
ay éri$
Azal-im ay asaru
Ata wacu yi-d-yewwin
Yerna-yam-d tabrat-a
La m-yeqqar Sidi ax-tt-in
Rebbi
irad tuzzma tekfa
Sophonisbe.
I netta anda yella
Ayen akka ur d-innunnet
Ccedha$-t ur
zmire$ ara
A wi
iéran udem-is yemmet
Sophonisbe
(ad d-t$er.)
Attayen tebrat-agi
A wletma d taneggarut
Xas ar nekkini
ayes-iyi
Ulamek i m-nekke$ tawwurt
Lâahed amenzu yerreé
Ma d wis sin îîfe$ deg-s
Ini
-as ul-iw am u
fareé
Ayes-it ay imelli
-ines
59
Ini
-as ax tarzeft-agi
Ugade$ a wletma
a neênet
Ibeddi bedde$ ass-agi
Am kemmini zzman fayet
£ef tmurt tefkiv teméi-m
Wala a tt-yennal uâdaw
Ma teqqimev d yiman-im
Ula nekk ass-a d nnuba-w
Ulad nekk $ef tmurt-iw
Menna$ a wletma tfehmev
Dayen maççi deg u
fus-iw
Ur tektibev ur tkettbev
Lemmer di s-yehwi
i lmektub
Tili si zik i nemlal
A tazart ittin d aêbub
Ay ixf-iw d acu d-mazal
Tayri-nne$ d tagi
i d nettat
Nefka-tt d asfel i tsertit
Nettmettat ur tettmettat
Tennak d acu d ddunit
A wletma
awal efk-iyi-t
Aêbib nnan am teâkemt
Anida teâyiv sers-it
D akessar ne$ d tasawent
60
Sophonisbe.
Ini
-as tarzeft-ik îîfe$-tt
Ma
ala aya i gar y
ifassen-is
Ula ma réaget qeble$-tt
Mi d-tekka si tama-yis
Ini
-as ulac n
u$ilif
Yessefk umayeg i tyita
Tame$ra ne$ nnâi kifkif
Mi d fell-a$ akka
i yura
Ini
-as ayen akka
ur d-te
rziv
Xersum d udem-ik nwali-t
Ad ruêe$ wer di-tenniv
Awal-n
ni
i$e
f tebna ddunit
Ini
-as i lbaz aremmaq
Ula
i ylum deg y
iman-is
Nekk yid-s yak nemsewwaq
Yal ta$awsa s wazal-is
Yal ta$awsa s ssuma-s
Ini
-as baîel $er t$irdemt
I $-d-te
wwi nedma fell-as
Wi
ib$an ad yidir yemmet !
61
Asekkir V
Asayes I.
Masnsn, iman-is.
Masnsn.
Tayri-nne$...
Tekker-d am u
jeooig
Acemma
ur tt-ixus
Txus-itt tefsut
Tayri-nne$...
Tekker-d tettinig
Seg ufus $e
r ufus
Alarmi temmut
Tayri-nne$...
Fell-as ad tenwer
Tenêaf d tileméit
Tini
ad im$ure$
Tayri-nne$...
Tekker tafejrit
Tesker tameddit
Tekk tawwurt teffe$
62
Tayri-nne$...
Ur terni deffir teméi
Tu$al am tergit
Lhedda texsi
Tayri-nne$...
Tger i dunnit irebbi
Tu$al am targit
Tu$al-d irkelli
(Tsew ssem.)
63
Asayes II.
Masnsn, Sophonisbe.
(Tettmettat gar yifassen-is
Netta la yteddu yeéri-s.)
Masnsn.
Tusiv-d ssusme$
Truêev ssusme$
Imi
ara d-neîqe$
D acu
ara d-ini$
Mm$i$-d qqure$
Valle$-d u$ale$
Imi
ara
im$ure$
Anef ad ggani$
Ad ggani$ tawwurt
Ahat a kem-id-tefk
D kemmini
i d tasarut
Afus-is d nekk
Tusiv-d ssusme$
Truêev ssusme$
Imi
ara d-neîqe$
D acu
ara d-ini$
Mm$i$-d qqure$
Valle$-d u$ale$
Imi
ara
im$ure$
Anef ad sâeddi$
Ad sâeddi$ idurar
Ad d-$lin fell-i
Gar usawen d ukessar
Tizi d kemmini
64
Tusiv-d ssusme$
Truêev ssusme$
Imi
ara d-neîqe$
D acu
ara d-ini$
Mm$i$-d qqure$
Valle$-d u$ale$
Imi
ara
im$ure$
Anef ad d-mmekti$
Ad d-mmekti$ i yâeddan
Tbeâdev fell-i
Ad d-mmekti$ i d-yernan
Kem baqi
akkenni
Tusiv-d ssusme$
Truêev ssusme$
Imi
ur d-nîiqe$
D acu d-ssali$
Mm$i$-d qqure$
Valle$-d u$ale$
Imi
ara ssusme$
Anef-iyi
ad d-ini$ :
65
Sophonisbe.
D acu
ara d-tiniv ?
Masnsn.
B$i$ a m-êku$
Ur
kem-ufi$ ara
B$i$ a kem-argu$
Ur
la ggane$ ara
Anida
ara ddu$
Si tayri am ta
£ef w
acu
ay nennu$
Ur wala$ ara
Nni$ a kem-ttu$
Lexyal-i
m ata-ya
Yufa-yi-d ttru$
Akken i di yi-iooa
Mmlalen ivudan deg ufus-iw
Nekk yid-m ur nemlal ara
Dduklen sin deg ul-iw
Nekk y
id-m ur neddukel ara
Sophonisbe.
Ma têemmlev-iyi ?
66
Masnsn.
Tusiv-d kan
Issenîi lferê-iw
Ufi$ iman-iw
Kkren ivudan
D tira
ay bdan
Truêev kan
U$alen l
a êettben ussan
Tusiv-d kan
Attan tu$ teméi-w
Iwwet ikker ééher-iw
Ruêen i$eblan
D$a rnan wurfan
Truêev kan
Atna-ya zzin-d akken llan
Tusiv-d kan
Mmlale$ d wul-iw
Tejjuooeg tayri-w
Ur d-igri u$ilif
Iquc akk lêif
Truêev kan
Iâawed asenîi
am lexrif
I kemmini ?
Sophonisbe.
èer keççini… !
67
Masnsn.
Tin b$u$ ssne$-tt
Lamççi
am kemmini
Kemmini
iman-im
Ulac lemtel-im
Kemmini d tayri mi
ara tâellem
Kemmini d ssut-im
D sser-im
D kulci-yim
Kemmini d tayri mi
ara teqdem
Tin b$u$ êemmle$-tt
Lamççi
am kemmini
Kemmini weêd-m
Ulac sennig-m
Kemmini d tayri mi
ara trekkem
Kemmini
ulac am kem
Ulac deg udem
Ulac deg y
isem
Kemmini d tayri mi
ara tessusem
Tin b$u$ vegâe$-tt
Lamççi
am kemmini
Kemmini
ala kem
Anta
ur nettasem
Kemmini d tayri mi
ara d-te
évem
Kemmini wi
ib$un yersem
Tissent s$ur-m
Isefra yes-sem
Kemmini d tayri mi
ara tsellem
68
Asayes III.
Ihellalen.
Ata-ya ata-ya wavu
Ata-ya yekka-d tizi
La yettseffir icennu
Wexret-as ad iâeddi
Ata-ya ata-ya wavu
Ixav tamurt irkelli
Ata-ya ata-ya wavu
Yekka-d timura n medden
Selt-as i la yettsuvu
Ixlef-d a$ebbar s allen
Ata-ya ata-ya wavu
Yusa-d ad yeglu yes-wen
Ata-ya ata-ya wavu
Yekka-d sennig lkanun
La yesgerwiê irennu
Ëbes-it-id ay aâeggun
Ata-ya ata-ya wavu
Ur vmine$ i d-iteddun
69
Asayes IV.
Am$ar azemni.
Macahu tellem cahu
Taqbaylit ayen i k-nnan
Iwa$ezniwen n
usefru
Lmeâna anda
ur
tt-walan
Lâebd ittas-d ittruêu
Ar awal ittas-d kan
Amedyaz yekker $e
r lebni
Wi
ixaqen irfed acewwiq
Deg wawalen la ysenni
La yettâawad yettêeqqiq
Mi t-steqsa$ yenna-yi
Taqbaylit tett$acca îîiq
Ifsiêen asif d amsaâef
A s-tiniv ulac deg-s
Netta zi$ ar k-id-yeîîef
I yruêen di tsusmi
-ines
Anef i ubujad iskw
efkw
ef
Ayen din akk d asmusses
70
71
Idaren
72
Mêemmalen seg wasmi llan meééiyit.
Wwin-tt akken armi d asmi meqqrit.
Ma teqqarev ivudan n ufus, nutni akter. Lêasun, ulac win
ur ten-nessin, meééi meqqer. Niqal mmyexvaben akk ya.
Melmi kan, tu$-it ittaru-yas tibratin. Atenta kra seg-sent :
73
Tibratin
74
75
Yennayer 215 S.S.Ä
Attan tusa-d
Tayri d tmucuha-s d aêric
Nettat d wayev
Terna-d azgen di leâmer-iw
I mi
ara thedder ...
Amzun d ass mi
ara d-yali
Tettu$al-d de
g wawal-iw
I mi
ara tessusem...
Amzun d iv mi
ara d-ye$li
Yiwen yiîij ay yellan
Wayev d kemmini
Tettâayar iîij
Tessekreh i tizzya-s lemri
Tettâayar irrij
Tessa$ uvan irkelli
Anwa
ur tt-nettêemmil
Iîij d wayyur di sin
Nettat iman-is
76
Me$res, 215 S.S.Ä
Tayri-m tewwi-yi
Hemmle$ am tagut
Tayri-m tesru-yi
Tessken-iyi lmut
Tayri-m d asennan
Nekk ul-iw êafi
Tayri-m d iberdan
Ssâerqen-iyi
Tayri-m ay telha
Ay tess$er deg-i
Tayri-m ay ter$a
Ay d-te
ooa
a ccwami
Tayri-m d ddunit
Nekk ur
d-lule$ ara
Tayri-m d targit
Ur nesgan ara
Tayri-m am lehwa-
Nni tarqaqant
Ur as-faqe$ ara
Bezge$ s tawant
Tayri-m d loennet
Kulci yella deg-s
Tayri-m d laxert
D ajajiê n tmes
77
Magu 215 S.S.Ä
Ma kfant-i tirga
Yiwet-im ad tili
Ma tegra tnafa
Ësu
i kemmini
Fell-am ul yeêfa
Tesseêfa-t tayri
Fell-am ul yufa
Yufa
i yettnadi
Ma kfan-i lehdur
Ttre$ tasusmi
Ula ma d lbur
Lêeq-im ad yili
Fell-am ul yeççur
Ur t-ilêiq yimi
Fell-am ul yeqqur
Ur t-telêiq tayri
78
£uct 215 S.S.Ä
Yif-itt yiv
Anda
ur telliv
D kem i d itri
ur yewwi
igenni
D kem i d udem yugaren allen
D kem ur d-nlul nekk $ile$ d kemmini
D kem ur nemmut nekk $ile$ dayenni
D kem ur neroi nekk $ile$ teroiv-iyi
D kem ur nfut nekk $ile$ teooiv-iyi
D kem ur âqile$ nekk $ile$ ssne$-kem
D kem ur ssine$ nekk $ile$ ttu$-kem
£ef udem n uglim-im teééu$...
Teééu$...
Ayen i mu semma$ nekk later
Maâni kra din...
Yu$al ssin
79
Yennayer 214 S.S.Ä
Nekk ôwi$ deg-m tavsa
Teqqimev kan
Tbeddelv-iyi
Nekk ôwi$ deg-i tavsa
Qqime$ kan deg yiwet-nni
Nekk ôwi$ deg-ne$ tavsa
Anwa
ur nevsi
ara
Kkes-d ulad kemmini
Yu$al usefru d wayev
Seg wasmi truêev
D nekk d anadi fell-am
Ttargu$-kem tikwal
Tmeqqiv-d de
g uzzal
Alamma s wawal
I la kwen-ferqe$
Ttargu$-kem tikwal
Tmeqqiv-d de
g wawal
Alamma s wuzzal
I la kem-âeqle$
80
Yebrir 214 S.S.Ä
Tikwal...
Akken a kem-id-mmekti$
Reggw
le$ $ef medden
Reggw
le$ fell-asen
Weêdi i tt$imi$
Mi d-gri$ weêd-i
Miga
ad bdu$...
Ad âerve$ ad d-îîfe$
Udem-im
Ssut-im
Lheffa-m
Ulad rriêa-m
Ulac
Ittargu wayyur tafukt !
Uêeq kra $-icerken
D kra $-iferqen
Uêeq ul-iw i d-iruêen
A s-teffungev ad yu$al
Uêeq kra
ifaten
D kra d-yeqqimen
Uêeq afus i kem-ikettben
Ittcerrig-ikem tikwal
Uêeq amayeg ufella
Necba di tmurt-a
Uêeq ass-en d wass-a
Ar ul-iw deg-m i t-mazal
81
Yulyu 214 S.S.Ä
Ddunit ma tella tayev
D kemmini
Iîij d win tifev
Xas ad yexsi
Yu$al lxiq d askikev
Mi
ara
kem-iwali
Tegra-d tyerza n
lka$ev
D kemmini
Targit ma tella tayev
D kemmini
Tayri fell-am ay telmed
Selmed-iyi
Tayri fell-am ay telqev
Selqev-iyi
Tegra-d tyerza n
lka$ev
D kemmini
82
Tuber 214 S.S.Ä
Yal asefru d kemmini
Kemmini d asefru-ynu
Ssne$-kem tessnev-iyi
Am tmes lakked usafu
Ass-a
a m-ini$ semmeê-iyi
Fell-am awal ma yteddu
Ula ma êki$-d a tayri
Ur yeéri êed $ef w
acu
Yal awal d kemmini
Kemmini d awal-inu
Tvaq ddunit yess-i
Yeb$a wul ad am-yeêku
D idlisen kan akkenni
A m-n-iqqar kem ttaru
Xas ad te
n-taruv a tayri
Ur yeéri êed $ef w
acu
Yal adlis d kemmini
Kemmini d adlis-inu
Ssne$-kem tessnev-iyi
Am lka$ev akked yemru
Ass-a
a m-ini$ dayenni
Awal fell-am ad yekfu
Xas ssusme$ a tayri
Ur yeéri êed $ef w
acu
83
Dujember 214 S.S.Ä
Anda teddiv
Anda d-tegriv
Asmi telliv
Ulac ajeooig ur neftiê
Ifreê yiîij yettmerriê
Inîeq wul i kem-iccedhan
D acu
i yettmenni
Ahat d tayri-m t-irêan
Ne$ aha d kem mavi
Ahat d ass-nni
Seg ussan i $-d-iqqimen
Akka d asawen
Nekk yid-m...
Tugi tayri !
84
Yebrir 213 S.S.Ä
Rnan-d wussan $ef wiyav
Armi ttu$ lexyal-inem
Yu$al wul-iw d asemmav
Ig yella akka
i yrekkem
Tayri
ad am-tt-mmle$
D iv mi
ara d-yesbeê
Akken truê targit
D$a kem tejbiv-d
Times tasusamt
Zi$ tewwev $e
r yi$es
Tâedda-d tagut
£ile$ d kemmini
Ata-ya lexrif
Wi
ara $-ikerrzen
Ulawen-nni-nne$
D tayuga mmuten
85
Yebrir 213 S.S.Ä
Amzun d kem i d-yusan
Turiv i m-yehwan
Tenniv akka
i di yi-ihwa
Amzun d kem i d-yusan
Tenîelv allen-iw deg waman
Tiqit ur tt-ctaqe$ ara
Amzun d kem i d-yusan
Tleqvev akk itran
Itri
ur
yi
-t-id-te
ooiv ara
Amzun d kem i d-yusan
Ivra wayen ivran
Tkemmlev ur d-te
êbisev ara
86
Magu 213 S.S.Ä
Ur yi-ittaooa
ara
Ugade$ ad d-gri$ weêd-i
Ur nemmu$ ara
Yid-m ay u$e$ tanumi
Ur yi-ittaooa
ara
Atta tmurt ata
igenni
Beîîu
ulamek ara
A tin âzizen fell-i
Ur yi-ittaooa
ara
Fell-am ur sebbre$ teériv
Ur dmi$ ara
Maççi
akkagi
i di-tenniv
Ur yi-ittaooa
ara
Am tili-m i di-terriv
Yak u lli$ ara
A tayri-w anda
ur telliv
Ur yi-ittaooa
ara
Aîas i d-nelêa
akkenni
Ur
d-mazal ara
Meêsub newwev dayenni
Ur yi-ittaooa
ara
Teqqimev-iyi-d kemmini
Ma terniv tura
Amek ara tevru yid-i
87
Yulyu 213 S.S.Ä
èri$ a yi-teooev
Am tmes iooa ddexxan
Deg-i
ur tecliâev
Aêaruq n win yer$an
èri$ a yi
-teooev
Maççi $ur-i
i d-tettedduv
Imi yi
-d-te
mlalev
Tenniv-as ad testeâfuv
èri$ a yi
-teooev
Ad d-gri$ nekk d wul-iw
Am w
asmi d-tewvev
I d-izaden d lemêayen-iw
èri$ a yi
-teooev
Kem âziz lweqt-inem
Kker ma
ad truêev
Semmeê-iyi ma âeîle$-kem
88
Nunember 213 S.S.Ä
D ul-iw i kem-id-yemmektan
D ul-iw maççi d nekkini
Xas akka âeddan wussan
R $ur-i
amzun d ivelli
R $ur-i
amzun d ivelli
Asmi nettdukul akken
Cfi$-as tenniv-iyi
Ala lmut i $-izemren
Taggara teooiv-iyi
D ulac i a$-iferqen
D ulac i a$-iferqen
Anida-ten lehdur-im
Inzef wul i kem-iêemmlen
Tessenzef-it l$iba-yim
Öwi$ akessar d usawen
Öwi$-tent di loerra-yim
89
Furar 212 S.S.Ä
Yu$al-iyi-d wul fell-am
Yu$al yi$es d agergis
Yu$al lqut d aréagan
Kem baqi ur d-t
u$alev
Yu$al-iyi-d wul fell-am
Yu$al yeéri-w s imeîîi-s
U$alen idammen d aman
Kem baqi ur d-t
u$alev
Yu$al-iyi-d wul fell-am
Yu$al yixf-iw am yilis
Yu$al wul-iw d i$essan
Kem baqi ur d-t
u$alev
Yu$al-iyi-d wul fell-am
Yu$al kulci s amviq-is
Yu$al leêrir d asennan
Kem baqi ur d-t
u$alev
90
Yebrir 212 S.S.Ä
Tenniv ma txemmev asefru
Llan wid ara
yxemmen kter
Fell-i ma truv abandu
Llan wid ara
yrun lebêer
Akka
i d nekk i d tayri-inu
Ar lehdur wi
ib$un yehder
Asmi nemlal ay éri$
Ay éri$ ur tektibev
D leb$i kan ay s-ddi$
I wul-iw yugin tayev
Ass-a nekk yid-m ar s-ini$
Rwu rray-ik tuklalev
èri$ teb$iv ad truêev
Xas ruê ulac n
u$ilif
D lêeq-im ad textirev
Gar teslent d wes$ersif
Reggw
le$ la yi
-d-te
îîafarev
I s-tenna ccetwa
i lexrif
91
Menna$-am lehna n kullas
Menna$ ad tafev iman-im
A wer txaqev ula yiwwas
Siwa zzhu di ddunit-im
Fell-am ul-iw d aâessas
Yerwu-tent deg umviq-im
Ur am-qqare$ ad tnedmev
Ahat ur tevlimev ara
Ahat si lhem tmenâev
Ahat ur am-laqe$ ara
Lxir ara yi-terrev
Ttu-yi
ur
yi
-d-ttmekti
ara
92
£uct 212 S.S.Ä
Ttu$-am udem-im amek-it
Ttu$-t a m-neqqar
Ttu$-t a tayri mel-iyi-t
Fekker-iyi-d meqqar
Dli$ $ef ul-iw ufi$-t
Yuli-t u$ebbar
Ufi$ a$ebbar yuli-t
Yu$al d a$urar
Dli$ $ef ul-iw ufi$-t
Temdel-as tewwurt
Annect-a deg-s ulac-it
Isfillit i lmut
Sani s-tu$alev a ddunit
D wasmi ittkuffut
Kra din yekka
am targit
Yufrar am tagut
Ddunit d tizza
Tizi-m a tayri tâedda
A ruê di lehna
Tanfev i kra nesâedda
93
Tuber 212 S.S.Ä
Deg sin i tt-nebda
Gri$-d weêd-i
Ur s-zmire$ ara
U$al-d a tayri
U$al-d a tayri
Uma di tnafa
Leâmer yettâeddi
D acu nesâedda
Deg sin i tt-nebna
Aéru $ef w
ayev
Ur tfuk ara
Asmi tt-thuddev
Asmi tt-thuddev
D acu yi-d-yegran
Gran-i-d wussan
Lukan ad teérev
Deg sin i tt-neééa
Zi$ kem ad truêev
Cfi$ am w
ass-a
Asmi tt-tqelâev
Asmi tt-tqelâev
Tenniv yehwa-yi
èéi$-tt i wayev
Maççi
i keççini
94
Deg sin i tt-nura
Weêd-m i tt-te$riv
Tekkiv di tme$ra
N wasmi tt-ten$iv
N wasmi tt-ten$iv
Nekk ur
ttu$ ara
Nekk ur
kki$ ara
Weêd-m i tt-tekfiv
95
Yennayer 211 S.S.Ä
Ur mazal ara
Ad hedre$ fell-am
Tu$ac isefra
Yak tewwiv ayla-m
Tayri dayenni
Tâedda nnuba-m
Iîij mi ye$li
Rnu-t $er îîlam
Tbeddel twerqet
Ibeddel lawan
Ivelli d times
Ass-a d ddexxan
Tayri dayenni
Ooan-i wussan
Times mi texsi
Rnu-tt $er waman
Äedda$-d i tizi-m
Aql-i $ef tayev
Tekfa ddula-yim
Xas ad d-tu$alev
Tayri dayenni
Xas ruê ad truêev
Awal mi yewwi
Rnu-t $er
lka$ev
96
Furar 211 S.S.Ä
S kra n tin wala$
A kem-id-mmekti$
Zi$ s kra nuda$
D kem i ttnadi$
Armi
i am-âedda$
I kem-id-ttmenni$
Amek akken tura
Ur d-te
ooiv deg-i
Ruê a lemêibba
Ggulle$ ass-nni
Nekk yid-m alamma
Tefreq-a$ tayri
Ma cbi$ imelli
Tecbiv afareé
Tesâeb tdukli
Alamma nerreé
97
Magu 211 S.S.Ä
Qqiment-i-d tebratin-im
D awal-im mi
ara yeîîes
D acu d-rebêe$ di later-im
Siwa a$bel-iw weêd-s
Yeqqim-iyi-d lexyal-im
La tettawi$ d amwanes
Kra
iruê kra yeqqim
Am yi$ed deffir tmes
Teqqim-iyi-d targit-im
Ttu$ale$-d $er $ur-s
Teqqim-iyi-d tayri-yim
La leqme$ deg tara-ynes
Teqqim-iyi-d teqsivt-im
A tin iketben tekkes
Iqqim-iyi-d waîîan-im
Nekk saêe$-as-d d ayla-ynes
98
Tuber 211 S.S.Ä
Mazal-iyi ttqellibe$
Fell-am ahat a kem-aâu$
Nuda$ a kem-id-mlile$
Ula di tirga ttargu$
Nuda$ armi dayen uyse$
Zzi$-d i l$iba-m ttru$
Ib$a wul a kem-immeslay
Izlu-yam-d akk imetman
Mazal-t a kem-id-ittmektay
Yusa-d am win yenne$nan
Wiyyam lweqt ittâedday
Di leâmer d acu
i yellan
Ma la yi-d-t
sellev err-iyi-d
Axi
ini-yi-d henni-yi
Ma
ur teskiddibev ini-yi-d
Melmi
ara d-tezziv $ur-i
Kem truêev nekk gri$-d
Am ureqqas ma ytezzi
Ivelli bedde$ i umkan
I umkan deg i kem-ssne$
D abrid kan i di yi-ifkan
Nni$-as ar t-id-ddehme$
Rri$-d ul-iw d iceqfan
Am lkas i as-serrêe$
99
Ufi$-n akken nett$imi
Mazal later-im $ef teéra
Sanda valle$ d kemmini
Lexyal-im ala netta
Ya êesra ay ussan-nni
Amzun ur âeddan ara
Am teméi i d-tessawvev
Am nettat i di-teooiv
Am ifeîîiwej i tnesrev
Ur éri$ ansi tekkiv
èri$ ala
akken truêev
Maççi d lêal ad d-te
zziv
Anwa
ara steqsi$ fell-am
Wi
ara
yi-d-yawin lexbar-im
Am win ittnadin i îîlam
Icâel allen-is ne$ yeqqim
Teqqim-iy-id l$iba-m
A tt-rwu$ deg umviq-im
Menna$ a wi
i kem-id-yerran
Xersum d lhedda n
lâali
Iêreq wul i kem-iccedhan
Ittru la kem-id-yettmekti
Äyan ttâeddin wussan
Lemêibba-m tugi
ad tâeddi
Yuyes wul ad s-d-t
u$alev
Yu$al iserreê i wawal
Ittu seg wasmi t$abev
Ad yayes ume$bun d uzzal
Äni s ayyur i truêev
Yevêa-d ibâed-am lêal
100
Yennayer 210 S.S.Ä
Vegre$ afus-iw $e
r îîlam
Anida-kem
A yewwet-d wul-iw fell-am
Ulac-ikem
F y
imîîi ttnusu$
Ttargu$ ttru$
Ttru$ la ttnadi$
Anida telliv
Aql-iyi xaqe$
Meêsub mmute$
Aql-iyi ttlawi$
Ayen di-d te
ooiv
Ttdekkire$ isem-im
Tefée$ di tayri-m
Ëerqe$ i m-nni$
Anida teddiv
Tasusmi lheffat
Ala
ul-iw yekkat
La kem-id-ttmekti$
Anida d-te
griv
101
Me$res 210 S.S.Ä
Tiydert n teméin
F i zzint twevfin
Zzi$-d i tili-m !
Taxxamt n uârus
I$san n
ufeqqus
Ttawi$ tayri-m !
Aql-a$ di yebrir
Meskw
er yettdeggir
Ccedha$ udem-im !
Azger yesrugmut
Awi-yi-d tatut
Wagi d lexyal-im !
Uraw n tirga
Ar temmed tnafa
Wagi d ssut-im !
Jjiê afriwen
Ay iberriqen
Tvul l$iba-m !
102
103
Tarugezt taruddirt3
Ilul ass n 25 di tuber 1968 di t$iwant n Ccerfa (Tubiret). Ëusin
Äerbawi d amedyaz. Ittekka deg waîas n tfaskiwin n tmedyazt
anida yewwi arrazen, am tfaska ta$elnawt n tmedyazt Si Muêend
Umêend, i d-yellan deg unebdu n 1989 di Äin n lêemmam lakked
tfaska n tmedyazt n Bgayet anida d-yella d inebgi n lêerma. Am
wakken i d-yella di$en d inebgi, i ssnat n tikal, n tedwilt “Imru d
Usefru” n Rabeê Gerruj di Rradyu tis ssnat. Di Decembre 2004,
yessufe$-d adlis-is amenzu (Sophonisbe, tadyant tudyizt) s ufus n
Usqamu Unnig n Timmuz$a.
3 Notice biographique.

More Related Content

What's hot (19)

H. arbaoui. adhar d uzar
H. arbaoui. adhar d uzarH. arbaoui. adhar d uzar
H. arbaoui. adhar d uzar
 
5592
55925592
5592
 
3808
38083808
3808
 
993
993993
993
 
742
742742
742
 
737
737737
737
 
4511
45114511
4511
 
1436
14361436
1436
 
740
740740
740
 
1141
11411141
1141
 
1364
13641364
1364
 
868
868868
868
 
986
986986
986
 
1201
12011201
1201
 
904
904904
904
 
1167
11671167
1167
 
1125
11251125
1125
 
411
411411
411
 
ضاد صدى الصمت - 19
ضاد صدى الصمت - 19ضاد صدى الصمت - 19
ضاد صدى الصمت - 19
 

Viewers also liked

H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)
H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)
H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)Hussein Arbaoui
 
Kavonta & ke'shawna power point.
Kavonta & ke'shawna power point.Kavonta & ke'shawna power point.
Kavonta & ke'shawna power point.kavontarichardson
 
Tai lieu-thiet-ke-web-15-joomla
Tai lieu-thiet-ke-web-15-joomlaTai lieu-thiet-ke-web-15-joomla
Tai lieu-thiet-ke-web-15-joomlaTú Trâm
 
Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014
Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014
Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014Ryan Mendonca
 
Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016
Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016
Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016Ryan Mendonca
 
Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014
Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014
Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014Ryan Mendonca
 
respiratory diseases ppt
respiratory diseases pptrespiratory diseases ppt
respiratory diseases pptkishore
 
Commercially use GIS & REMOTE SENSING Software
Commercially use GIS & REMOTE SENSING SoftwareCommercially use GIS & REMOTE SENSING Software
Commercially use GIS & REMOTE SENSING Softwareanuj4849
 
Kyoto protocol (Pre/Post)
Kyoto protocol (Pre/Post)Kyoto protocol (Pre/Post)
Kyoto protocol (Pre/Post)anuj4849
 
H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)
H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)
H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)Hussein Arbaoui
 
iRexM3 Brochure Integrated Retail Limited
iRexM3 Brochure Integrated Retail LimitediRexM3 Brochure Integrated Retail Limited
iRexM3 Brochure Integrated Retail LimitedNeil Mulkern
 
The benefits of xigua
The benefits of xiguaThe benefits of xigua
The benefits of xiguachristinakas
 
Taste Of Tradition
Taste Of TraditionTaste Of Tradition
Taste Of TraditionTzvika Dor
 
Company profile luic group
Company profile luic groupCompany profile luic group
Company profile luic groupAshadud Zaman
 

Viewers also liked (19)

H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)
H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)
H. Arbaoui. Ungal n Wuccen. (Extraits)
 
Garcia rapport
Garcia rapportGarcia rapport
Garcia rapport
 
Kavonta & ke'shawna power point.
Kavonta & ke'shawna power point.Kavonta & ke'shawna power point.
Kavonta & ke'shawna power point.
 
Tai lieu-thiet-ke-web-15-joomla
Tai lieu-thiet-ke-web-15-joomlaTai lieu-thiet-ke-web-15-joomla
Tai lieu-thiet-ke-web-15-joomla
 
Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014
Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014
Tecumseh Soccer Club 06 Girls Parent Meeting Presentation - September 30, 2014
 
1 masuria and baltic sea
1 masuria and baltic sea1 masuria and baltic sea
1 masuria and baltic sea
 
Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016
Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016
Tecumseh Soccer Club 2015 - 2016
 
Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014
Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014
Tecumseh Soccer Club - 04 Girls Parent Meeting - Presentation Oct. 1, 2014
 
La albufera de Valencia
La albufera de ValenciaLa albufera de Valencia
La albufera de Valencia
 
respiratory diseases ppt
respiratory diseases pptrespiratory diseases ppt
respiratory diseases ppt
 
Commercially use GIS & REMOTE SENSING Software
Commercially use GIS & REMOTE SENSING SoftwareCommercially use GIS & REMOTE SENSING Software
Commercially use GIS & REMOTE SENSING Software
 
Kyoto protocol (Pre/Post)
Kyoto protocol (Pre/Post)Kyoto protocol (Pre/Post)
Kyoto protocol (Pre/Post)
 
H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)
H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)
H. Arbaoui. Tiggad n Inisi. (Extraits)
 
new CV
new CVnew CV
new CV
 
iRexM3 Brochure Integrated Retail Limited
iRexM3 Brochure Integrated Retail LimitediRexM3 Brochure Integrated Retail Limited
iRexM3 Brochure Integrated Retail Limited
 
The benefits of xigua
The benefits of xiguaThe benefits of xigua
The benefits of xigua
 
Taste Of Tradition
Taste Of TraditionTaste Of Tradition
Taste Of Tradition
 
Company profile luic group
Company profile luic groupCompany profile luic group
Company profile luic group
 
eCertificate
eCertificateeCertificate
eCertificate
 

H. arbaoui. sophonisbe. ii

  • 2.
  • 3.
  • 5.
  • 7. 7
  • 8. 8 Tamawt n umaru Tadyant-agi tettwaxdem deg unebdu n 1989. Tu$-itt isem-is "Ajenwi n lâahed", tu$al ”Sophonisbe”. Di dujember 2004, tettureqqeâ u teffe$-d, i tikelt tamenzut, s ufus n Usqamu Unnig n Timmuz$a (HCA). Deg unebdu n 2013, nu$al $er-s, nules-as akk tira u nerna-yas-d aêric aneggaru (tibratin).
  • 9. 9 « Oui, comme ma mère l’Afrique mille fois Conquise, mais qui demeure immuablement Elle-même... » Taos Amrouche, « Solitude ma mère »
  • 10. 10 Tin$eft1 Tadyant tewwi-d $ef Sophonisbe, yelli-s n Asdrubal, tameîîut n Syphax, agellid n Imasisiliyen, a$ref amazi$. Syphax niqal tu$-it d amdakkel n Rruman. Akken a t-id- twexxer fell-asen, Carthage, ihi, ad tekker tnaseb-it, tefk- as Sophonisbe ; xas akken baba-s yeqqen-as yakan deg-s i Massinissa, agellid n Imasiliyen, u d$a akkenni ara s- ddukklen i Rome u a tt-nna$en di tmurt n Lispan. Massinissa i tu$ si tama-s d amdakel n Carthage di teswiât-nni, asmi ara ysell s wayagi, A t-yeqreê lêal u ad yegzem assa$en yellan gar-as d Carthage. Rome mi akken ara t-wali di Syphax texser-it dayen, ad d-tezzi $er Massinissa wa ad tewwet a t-id-terr $ef llemm-is. D$a Massinisa ad yernu $er Scipion, ad yenna$ Syphax, yernu- t, yesse$vel tamana$t-is, Cirta. Di Sophonisbe, mi ara tmuqel akken, ad tessuter di Massinissa ya$-itt ne$ yen$- itt wala ad d-te$li gar yifassen n Rruman. D$a Massinissa, yi$ilen Syphax yemmut deg umennu$, a s-yeddu leb$i u ad yerr fell-as tame$ra d umatu. Maca, ayagi ur t- iqebbel ara Scipion i yugaden $ef Massinissa ammar d anda t-tessefra$ Sophonisbe u ad asen-t-id-terr d azrem uqelmun, am akken texdem yakan d ugellid Syphax. Ad iâeddi, ihi, yagi-yas, wa a t-iêettem ad yu$al deg wayen akka iga. Massinissa, mi ara yeîîilli maççi d ayen d- ifeddu di Sophonisbe, ad yekker iceggeâ-as taqerâunt n ssem akken ad teg lêed i lmeêna-s. 1 Tin$eft : Argument.
  • 11. 11
  • 12. 12 Imyurar Syphax, agellid n Numidya. Massinissa, agellid-nniven n Numidya. Sophonisbe, yellis n Asdrubal, tameîîut n Syphax. Scipion, asastan n Rome. Taqeddact n Sophonisbe. Akli n Masnsn. Ihellalen. Am$ar azemni. Tagnit di Sirîa, Qsenîina n wass-a, tamana$t n Numidya.
  • 13. 13
  • 14. 14 Asekkir amenzu. Asayes amenzu. Am$ar azemni. Macahu ! Tellem cahu ! Irgazen yekkaten awal Yetturaren tamedyazt At tmedyazt d amawal N ddunit teb$iv ssnat Lmeâna tetta$ awal Ad dergen mazal tekkat
  • 15. 15 Asayes II Ihellalen (Lheffa n yilfan) — D ilfan-nne$ (Kifkif) A lferê-nne$ Ilfan-nne$ Nettagad-iten D$a ma jerêen Glun yes-ne$ Lebêayer-nni Kfant irkel Leâtab-nni Iruê d asfel àçet ternum Tuççêa fiêel Nekkni nennum Nerou wabel Ilfan-nne$ Ifen akk ilfan Cebêen seêêan Di tmurt-nne$
  • 16. 16 Tamduct-nni Deg i la nses Tlu$ dayen Kecmen deg-s Swan aman Teqqel i yives Qeyylen tekkan Deg later-ines Ilfan-nne$ Fehmen d aya £ran yerna Ula ay d-wwte$ Ilfan-nne$ Segwasmi d-necfa Akka i $-d-ufan I ten-id-nufa Deg-sen laman I ak-nenna Wi i ten-isuman Yak aql-a$ da Ilfan-nne$ D nutni i d nutni Rebbi de g yi genni Nutni nnig-ne$
  • 17. 17 Asayes III. Sophonisbe, taqeddact-is. Sophonisbe. Sel a Favma a wletma sel Bqaâlaxir a éérubat Aâdaw fell-ane$ i d-yen$el Am teérut deg tkessart Tikelt-a ixdem-a$ d cc$el Ur cukke$ ad d-negri a tinnat D$a argaz-nni iêeqqa Wissen amek tevra yid-s Yemmut ur yemmut ara Tessegra-t-id deffir-s Ne$ iruê yeooa-yi-d da Ula wi irnun $er $ur-s Aâdaw yewwev-d dayenni Ssefk a tamgervt i lmus Ur di-i$av ur di-nerzi Ar gma i s-d-iîîfen afus Lbaz $ef nedda ur neb$i I nexdem $ef tmurt drus Xas êemmle$-t tamurt tif-it Nni$-as i wul-iw : err ! D$a am zzayla nenher-it D nnif-is a wer tt-yekker Akken ad as-d-te gri tmeddit Carthage ad tezher teâmer
  • 18. 18 Nni$ ad yim$ur yefhem Yini -as ur tevlim ara Xas di tazwara ad yasem èri$ maççi d menwala Ad yeqlileê yessusem Yekk-d sennig tyita Lli-d ul-im a m-êku$ Mmle$-am tin yevran yid-i A lbavna-w ad am-bru$ Alse$-d i yâeddan fell-i Ma drus a wletma i yettru$ Nna$ i tewâer tayri Sin n yergazen gar-asen Yiwen de g wul wayev de g leâqel Amek ara sen-ddu$ akken Ul-iw di tlemmast iwêel Yerna i sin d atmaten D weâdaw yeb$a a tt-yecâel Nni$ i baba qeble$ Ay ansi i teb$u tekk èri$ d am$ar ara a$e$ Ur tufiv ara yi-d-yefk Ulad nekk ula i s-fke$ D igellilen am netta am nekk
  • 19. 19 Asmi yeddi$ i s-nni$ A s-rre$ tablavt i wul Nekk d umeâzuz ssali$ Axxam ur a$-yesdukul Yettmekti-d ad d-ttmekti$ Mi $-tu$ d arrac nesmuhbul D Rome i yeb$an akka I $-yerran $er tseffit Aâdaw-is anga yella A t-id-nqewwer na$-it Awi-d kan a s-yebdded da Ad as-yesfunneg targit
  • 20. 20 Taqeddact. Ay axbir i a$-d-iwwven D ugellid amek tevra D ajedâun-is i yjerrêen Infev-it-id $er lqaâa Deg widenni am y igudar Lhedda fell-as d-zzin Ad t-ééu$ren am w akrar Si$ertemt a tulawin Nnan ma ur skaddben ara £ef Cirîa te$li dayen Ëevru-ten-id $er da tura A ssaddat d iâessasen Rnu rnan nnan-iyi Anwa i asen-d-yezwaren D aêbib-im n zik-nni A tita deg-ne$ yersen
  • 21. 21 Ni$ ugade$ ad yerr ttar D ccama teooiv deg-s Yezlu-kem sdat umnar Ya$-d lêeq i wul-ines Yewâer ubrid n tayri Weâren wuguren i t-yessan Drus i s-yessnen tikli D leqlil t-id-iâeddan
  • 22. 22 Asayes IV. Sophonisbe, iman-is. Di lêebs ideg lli$ Yella lexyal-ik Ssarame$ a n-ff$e$ Ad wali$ udem-ik Di lêebs ideg lli$ Lehna ur a$-tufi Lweqt ittâeddin Amek ara yâeddi Di lêebs ideg lli$ Tiwwura ur ttagint A ééher ay sâi$ Anda ddi$ llint Di lêebs ideg lli$ Arruz d ssnasel D acu ara k-ini$ A ééher imqeggel Di lêebs ideg lli$ èélent tirga-yiw Ugint ad aysent Cennunt tuff$a-yiw Di lêebs ideg lli$ D keçç i ttaâu$ Sani rri$ d udem-ik Amek ara k-ttu$
  • 23. 23 Asayes V. Masnsn, iman-is. Ay ass yufraren ay ass-a Ay ul-iw freê ternuv Tamurt n jeddi d baba Tu$al-ik-id ma ad tettruv Fell-as i nnejla$ nnfi$ D tagmat i di yi-infan £ef u qerru-w amcum rri$ Bdi$ inig d ameéyan Ff$e$ ur xdime$ ara Imi d-ssutre$ lêeq-iw I d-yekkren $ur-i d gma Yenna-k wagi d ayla-yiw Rou a tamurt a n-knu$ Ad d-ssudne$ akal-im Si lferê anef-iyi ad ru$ Tu$alev-iyi-d a cwiîîeê-iw Ay ass yufraren ay ass-a Ay ul-iw freê ternuv S kra nesâedda yâedda D nnuba-k tura ad tezhuv
  • 24. 24 Asekkir II. Asayes I. Sophonisbe, Masnsn. Sophonisbe. Ah ! d keççini… ! Amek tettiliv ? Masnsn. Mi tenniv… La tettwaliv La heddre$ fell-am Ten$a-yi l$iba-m Wali anda d-gri$ Mi tenniv… La tettwaliv Fell-am la cennu$ Äeddi ma a kem-ttu$ Seg wasmi d-cfi$
  • 25. 25 Mi tenniv… La tettwaliv Mi ruêe$ ttu$-kem Ad d-zzi$ $ur-m A kem-id-mmekti$ Mi tenniv… La tettwaliv Di tirga svave$ Deg yi sefra xeddme$ Wid i m-d-ttawi$ Mi tenniv… Wiss ma tecfiv £ef lehdur-nni Tenniv ass-nni A kem-id-smekti$ Sophonisbe. D acu k-nni$ ? Xas ini-yi-d Ttu$ ay aêbib Smekti-yi-d
  • 26. 26 Masnsn. Tenniv-iyi: Ulac tayri! D lekdeb irkelli Tu$al am laman- Nni wwin waman Tenniv-iyi: Ulac tayri! Ass-a ne$ ivelli D tirga n teméi Simi ara tâeddi Tenniv-iyi: Ulac tayri! Ttu-tt a wlidi D timucuha kan N wid yestufan Tenniv-iyi: Ulac tayri! Ruê henni-yi Nni$-am: Ten$iv-iyi Susem a tayri!!!
  • 27. 27 Sophonisbe. Sli$ i wayen ad d-issawal Fell-ak i d-bdan awal Ur nqebbel widen ixanen Nnif wi ur as-ngi azal Labudda a s-yebru wakal Acêal mu tevra d yiwen Argaz ur nêezzeb i lmuêal Sseg-s ara d-yezwir ccwal A t-wwten wid yettewten Ay a gma ar k-nhu$ cfu Tefkiv lâahed ur tettu Adrum-ik êed ma a t-yeêqer Kker ma ad teréev asalu S leâtab mebla asteâfu S tid-ik vewwel-as later Ur êebbes akud la yleêêu A lhejna ass-en mi ara d-yejbu Wi ad d-yerren jeddi a s-yeêver
  • 28. 28 Ur tettu lbaîel iâeddan D tewwurt i a$-d-réan U$alen-a$-d si tesga Neffe$ axxam i $-d-irebban Neooa-t ibeddel imawlan Nettru ass-a mi d-nemmekta I yevran d wayen ivran Nugem-d si lmeêna am waman Nerwa-tt ur $-tectaq ara Bedde$ $ef tizi n tmeddit Wala$ azekka amack-it Wi iêrezn asirem-is a t-yaf A k-ini$ awal ales-it Qqar-it ttâawad-it Alamma yger-d ixulaf Wi iooan talaba n tnaslit Ad yecbu i$es di tessirt R tesga a t-êazen i$uraf
  • 29. 29 Masnsn. Win ara yemmten yella Win ara yeddern ulac Am teméin i a$-tevra Tid mu qqaren timeclac Ansi i a$-d-te kka tyita Necba iger nerna alewwac A wihin la ytell$en kan Ta d lêentit ta d tamment A tisselbi ten-yuman Kkren i yilel kerrzen-t Ay asmi fkant iéuran Nbeddel ssmid s takemt
  • 30. 30 Sophonisbe. Zerrâen lxuf d lbaîel Teffe$ lmut d tineqqalin Leqmen lwerd d inijel Am ééerb i tmu$liwin Yal mi ara nekker a nmuqel D tider$elt ay nedder$el Anida nbedd d tasraft La ttheggin deg tekmamin Ttverriqen di l$ulat La $-tt$izin timevlin Yefti uzaglu $ef sin Sers wa teddmev wihin Rran-a$ imru d azrem Lka$ev icuba $e r lekfen Leâqel di tselbi itellem Ayagi deg yi derwicen Rran asirem $e r yilem Armi yuyes ad yessirem Rran ccek di tyemmat Mmi-s ma d mmi-s N$an tavat di tavat Rnan tasusmi-s Gren annar di tegmat Wer tufi iman-is R tmucuha n zik rnan-tt Teâdem ussan-is
  • 31. 31 Masnsn. Tiwwura begêent axxam Asemmiv la yettcali Ccer itturar $e f y ideknan Asirem iddaddac tikli Mi akken yettnerni ittim$ur Ittazzal ye$li yiwwas Mi ye$li yerreé de g uzagur Nu$al nettazzal fell-as Axxam iêgen-it îîlam Ala avu la yettseffir Laé $ef yimi n ikufan Deg ulac la d-yettâemmir Tilufa $e r yiri n lkanun Lêif yeééel di tesga Leêzen yerra-d aqelmun Mebâid i la d-yettavsa Lehwa la tzeggwi de g uxxam Adfel yerna-d tigad-is Lweêc ur yeooi amkan Kkes-d $ef ayeg ur iris Lehna tekmec di te$mert Ccwal isseêma abendir Lxiq yurar ti$er$ert Ma d iîij mazal yekkir
  • 32. 32 Sophonisbe. A$-iyi a gma ne$ en$-iyi Imi akkagi i a$-yura Ur yi-ittaooa i uberrani Ddel ur as-zmire$ ara Ma swi$ $e r $ur-k (tibselt Yerkan)-nni qqaren akken Ur tent-ttaooa ad d-nezhent Sut Rome deg mm y ixelxalen Lmut $ef medden irkelli Xersum d gma ad iyi-ine$ Win d-itturebban yid-i Win d-tefka tmurt-nne$ Aâdaw ur k-t-mmale$ ara Ma di $li$-d gar y ifassen-is D rreêma ur tt-issin ara Deg-i ixdem rray-is Teériv d acu i a$-yeroan Tessnev tisselbi n Rrum Zzin-d akk yes-si iberdan Snezhen-d deg-i adrum S y ixf-ik d yixf n tayri-k D kra nurar zik-nni A k-d-ssudne$ avar-ik Ttxil-k ay aêbib qil-iyi
  • 33. 33 Masnsn. (Ad yezzi akin udem-is.) Ay$er d-t u$alev Ruêe$ ttu$-kem Itêaya-d wul-iw Eoo-it ttxil-m Ay$er d-t u$alev A yi-d-te smektiv kan Truêev dayen D acu i kem-id-yerran Ay$er d-t u$alev Ula i di-tiniv Te$leq tektabt-im Äeddi ma ad tâeddiv (Yawi s wawal…)
  • 34. 34 Ma tettu a tayri Smektay-itt-id I teqsivt-nni Ttawi-yas-tt-id Asmi akken ulac-itt Yenna wul b$i$-tt Jehle$ d amecîuê Afus-a yemsel-itt Wagi yessels-itt Rri$-as rruê T$abev am lexyal Gri$-d weêd-i Am llamba n uzal Ur tu$ ur texsi Gar tili d tili Ur tban fell-i Ma vsi$ ne$ ttru$ Gar tayri d tayri Ur yi-iban sani D acu ara m-d-rnu$
  • 35. 35 Sophonisbe. Ad ruêe$ a tamurt Ul-iw ur yeddi Ad ruêe$ a tamurt Ur iban sani Ad ruêe$ a tamurt Igiooi n uâarus Ad ruêe$ a tamurt Uqbel a nimsus Ad ruêe$ a tamurt Tenîerrev nîerre$ Ad ruêe$ a tamurt Ula i am-xedme$ Ad ruêe$ a tamurt D inig i $-d-ifnan Ad ruêe$ a tamurt Ula wi i kem-iglan
  • 36. 36 Masnsn. Amek ara truêev Sani ara têarev D ayen i $-ifaten I a$-immalen Tikwal am w akken Acemma ur ittfat Kra ur ittmettat Mi yexsint tergin Ma tmuqlev akin D acu i d-iqqimen Lweqt ittâeddi Leâmer di$enni Leâmer d lfani Lweqt d lmuêal Tegriv kem… Mi ruêe$ ttu$-kem Ad ya$ lêal Teftiv $ef w acêal
  • 37. 37 Ttxil-m a tayri Ur ttruê ara Qim yid-i Ur yi-ittaooa ara Qim ar nemwanas Ard yali wass Ur la ggane$ ara Am uferîeîîu D win ay cbi$ Kemmi d tiniri Tagrest anebdu Di later-im r$i$ Ijdi iîij d tayri
  • 38. 38 Masnsn. Amzun tu$alev-d Amzun tbedlev aîas Amzun tenniv-d Ar tin xedme$ nedme$-as Amzun tu$alev-d Ar laman-nni d layas Amzun tu$alev-d Tenniv ul-iw d aterras Yettraou-k kecm-d D lferê ad yagar fell-as Amzun tu$alev-d Ar tayri-nni -inem d layas Amzun tu$alev-d Yu$al-d kulci de g yiwwas Tettruv teqqarev-d Ul-iw tgezmev tasa-s Amzun tu$alev-d Ar ussan-nni d layas
  • 39. 39 Sophonisbe. Ul-iw tzed$ev-t Keçç a t-id-te ssuturev A nniyya tmelkev-t Xas u$e$ wayev F tmurt âzizen Ur yi-d-tettsaêev Ma ooi$-k ay afrux F îîejra n ubelluv Maççi d menwala Tin i$e f tettrusuv Ata d keççini D acu ara s-teb$uv Ma ooi$-k ay ukyis £ef udem n tmurt-iw Meyyze$ ssali$ Fki$ ccerî-iw Talaba n lêerma-w D tin i d leohaz-iw
  • 40. 40 Asayes II. Ihellalen. Ay akal rundu tettruv Ma drus i yâeddan fell-ak Ur yelli deg-k ma tettuv Ula $er tirga ddant-ak D acu k-mazal ad t-ternuv A rrezg-nne$ anda fell-ak Irgazen wid tt-iêemmlen En$-iten ur s-t-qqaren ara £er daxel ay rran êerqen Nnehta ur tt-id-giren ara Irgazen wid tt-iâebden Ma ur tt-urgan ur gganen ara Lasel-ik am tecrav ye$man Maççi d lêenni ad yekkes Seg wasmi d-bdan wussan I tt-id-wwin deffir-s S kra n triwa yellan Tara-nne$ a medden weêd-s
  • 41. 41 Asayes III. Am$ar azemni. Amedyaz iger aéeîîa D taqbaylit i yga d ustu Awal izger s lmeâna Iferreq rruê iteddu Wwet ay amedyaz wwet èwer-k kkes-a$-d asefru Wi i s-yennan yemmut lêeq Xas ad inadi fell-as Ula d iîij a $-yeâreq A win mu teâreq yemma-s Ini -as i zzit ad te$req Nnan-t-id nettâawad-as
  • 42. 42 Asekkir III. Asayes amenzu. Syphax, Scipion. Scipion. Wali wali wi i d-yusan D agellid s timmad-is Ahaw zi$ egt-as amkan Xas akka meqqer ccan-is Ya êesra ay ussan-nni Anida-k anida-ten Asmi i k-tu$ d ilelli Am lbaz $ef y i$allen £ef yisem-ik êebsen waman Wi ara d-yinin maççi akka Tirrugza nnif d ayen kan S yes-k tzux Tferka
  • 43. 43 A k-d-rnu$ $e f ddula-nni Nekk mu d-te zziv aârur-ik Anida-tt tdukli-nni D kra neçça de g uxxam-ik Lemmer di heddren yetran Id$a$en lemmer neîqen Ad ak-inin di Lispan Anwa din i k-iêudden Kra din iruê mavi Yewwet ugeffur iâedda £ef teqcict n yivelli Tenniv ur kwen-ssine$ ara D$a ihi yelha wakka Muqel tagnit deg d-te griv I yivulan-ik tura Ruê awi-ten-id mi tenniv Ini -as ad d-nadin fell-ak Xersum yiwet n lemêella Tessawalev sâuéégen-ak Ini -as a k-êudden tura Di$ netta amzun b$an-ak-tt Ruê yerreé yiwen n usennan Ay ageswaê nndin-ak-tt D asfel i a$-k-id-fkan
  • 44. 44 Syphax. Ay ass amcum d ass-nni Asmi yu$e$ ti$irdemt Ad tezzi tezzi-d-fell-i Teqqes-i teoo-i-d tisiqest Segmi d-tewwev d a$izi Teqqar-i eoo leêbab-ik Lmerqa ye$li yizi Äiwed ay argaz leêsab-ik Siwa ul-iw ara llumme$ D netta i terwi ssifa-s Mi s-nni$ a tin xedme$ Yenna-yi sellbe$ fell-as Tekkes-i leêbab d imawlan D kra i yi-xedmen lxir Amek tezdiv d izerman Tenna d wigad-iw axir Tegla ula s uâdaw-iw Tger-iyi-t-id $er tesga Yekcem-d ff$e$ axxam-iw I nnâi-w terra tame$ra
  • 45. 45 Asayes II. Syphax, iman-is. Ay ixf-iw rfed s yixf-ik Ayagi deg yi rgazen Ulac lâib di tiréi-k Zdi lqedd-ik $ef u sawen Tarkeft ini -as tâedda Kenwi ay ivan sgelfet D ilelliyen anda nedda Yir tudert axir nemmet £ef tmurt i $li$ yecbeê Maççi f tukerva i ttwaîîfe$ I umezruy ma ad yewwet nneê Ad âyu$ ttubedre$ Qerreb-d a lmut wer ttagad Yya-d a m-gre$ irebbi Mi d tudert ur d-ttâawad Xersum d rrwaê s y ibeddi Ay areé ikeccmen ta$rast Yettwakkes sser $ef u gellid Yu$al wayla-$ di têerrast Tizizwa ff$emt i ubrid
  • 46. 46 Hder ay asefru nîeq Fakk-iten-id ur ttkukru Argaz yettna$ $ef lêeq I umzabni $ef w acu Ih d nekk d nekkini I wen-issalin tisiwa D dadda-k ay Arumi Xas akka seddu ssnesla Nekkini aql-i ad mmte$ Ma d kenwi cfut fell-i Nekk lule$-d ad d-qqime$ Di kenwi xas ne$t-iyi
  • 47. 47 Asayes III. Sophonisbe, Syphax. Syphax. Sophonisbe muqel-d deg-i Ula ay d-te rnuv tigad-im Ma âerqe$-am d nekkini Ih a wletma d argaz-im Maççi $er tuzzma i d-usi$ D ul-im ula i nexdem ara Ur ifat ad am-t-ini$ Lexyal-im ur ggane$ ara Fell-am i ssudne$ azrem I srewte$ tirgin êafi Ula mi akka d ini$em Mazal lemêibba-m deg-i I wul-iw nn$ant tesmin Nni$-as zi$ testafev A wi isâan seg ul-is sin Wi iqquren ad d-yilqiq wayev Jebde$-d ssif-iw muqle$ D udem-im i wala$ deg-s S u$ilif-im ttna$e$ Wiss amek tevra yid-s
  • 48. 48 S y ixf-im d yixf n tayri A wletma $urem i txeddmev Ruê nekki teççur-iyi I kem acimi ara temmtev èri$ d tiâdewt n Rum I kem-id yerran $er $ur-i Tayri n tiddas ur tettdum Ayen din akk d lxaîi èri$ weroin yi-têemmlev Akka i d-ufrare$ $ef ul-im D ul-iw kan i tesseêrartev Mazal-it di loerra-yim
  • 49. 49 Sophonisbe. Ussan iâeddan âeddan A lukan ad d-u$alen A s-d-alse$ i wayen ivran Ur d-kki$ ansi-nniven Lfayda n wawal d ta Tallit d-sâedda$ yid-k Ini$ ur s-ndime$ ara Yak ur sewqe$ deffir-k Tu$ev taluft-iw u$e$-k Tayri terna-d s ufella Di ddunit-iw ni$ cerke$-k Ooi$-d ulad dderya Awal-agi beddel awal Ayen yevran yak yevra Tamu$li s ayen d-mazal Lemmer di $-yelli uzekka Maâni ulac n u$ilif Ula wi izwiren zdat-k Keçç ruê ay adrar n nnif Nekk aql-iyi-n deffir-k
  • 50. 50 Asekkir IV. Asayes amenzu. Scipion, Masnsn. Scipion. D acu akka sli$ ini-yi Ruê ay abeêri meqqrev D tidet tzewoev akkagi Yernu anita i tu$ev ! Buh ay amdakel buh buh Waqila yeffe$-ik leâqel Ini -as i wul-ik ttfuh Atayen yeb$a a k-yesfel Anda-t deg-k urgaz-nni Yebdan tem$er d amecîuê I tmeddit i teg tizi Ur neqbil tirrugza ad truê D lebda yeîîef iman-is Ini -as ad teêren tnefsit Yettarra-tent $er wul-is Wala ad yeoo si teqbaylit
  • 51. 51 Nnif tessnev azal-is Maççi d nekk ara k-yemlen Tayri-yagi de g umviq-is Ur tufiv wi i k-iêettmen Ruê teqqimev d yiman-ik Teérev ma yecbeê waya Ayen d-te ssasev i yiri-k Nekk cfu ur stehza$ ara Syphax irreé dayenni D Rome i yesâa lexsem S kra i d-yeooa irkelli Tura d ayla-$ a t-neddem S netta s tmeîîut-is D tmurt-nni ideg yeêkem Rnu-d ulad a$ref-is Wi i ittalasen ad d-iqeddem D$a i tgellidt-agi Wi tt-illan ma di tceffuv Tettuv wi d baba-s âni Ne$ tura dayen tettuv D nettat akk kra da I yegren i$es gar-ane$ Wigi d lehdur n tsumta Tetti-d argaz fell-ane$
  • 52. 52 D$a anef-as tura ad tsellek Tsellek aqdim d umaynut Aâejmi n Rome a tt-yeârek Ar temmet s yir lmut I tikelt taneggarut £urek ay aêbib i txeddmev £ef ul-ik mdel tawwurt Ma ulac ad yames tamsev
  • 53. 53 Masnsn. Lemmer d wayev ma s-ssle$ Maççi di lehdur i nxus Imi d keçç ad ssusme$ Ayen ara d-t iniv drus Ulêal txedmev-tt yagi Terriv i flan tameîîut Akka i d tirrugza a wali D iêiqel d-te ooa tsekkurt Yerreé-n uâdaw tâetqev-t Tenniv ar nnif ala Tezwarev ul-ik tennu$ev-t Ay izem d-te ooa tsedda Tenniv lêerma telha A nenna$ kan akken ilaq Maççi di teégi ay nella A lhiba n lbaz aremmaq Maca … Kkes a$ilif wer ttagad Te$liv-d de g udrar n nnif D lâez hatat i lmendad Ur i-t-temmalev ay uvrif
  • 54. 54 Lasmaê i yir tawenza I d-ye$lin gar yeâdawen Ma di d tudert ay teb$a Ilaq ad tefren yiwen Yegra-d a tagi ay tenniv Uyse$-tt asmi di yi-truê Kkes a$ilif tethenniv Alma d asmi ara yeffe$ rruê Ma rri$ tame$ra fell-as Maççi d zzhu i a$-d-ifnan Di leb$i kan ddi$-as èri$ tsedda i tt-yeroan Maâni ur tfehmev ara Taqbaylit ééeg ssendu Ruê ur a$-temmlev ara Win k-iêemmlen a k-yesru !
  • 55. 55 Asayes II. Masnsn, iman-is. A ru ay ul-iw fell-i Ne$ anef-iyi ad ru$ fell-ak Fiêel nni$-ak tenniv-i A tesrugmutev sli$-ak A ru ay ul-iw fell-i Tt$ave$ la tett$avev D lqebla n teméi-k te$li Sani $er ara teééallev A ru ay ul-iw fell-i Di nekk d lâib a ten-ru$ A s-inin terna-t tayri Ay asmi te nt-tu$ ur tsu$ ! A ru ay ul-iw fell-i Xersum d keçç d amwanes Aql-a$ nebzeg wer neksi Ur nemzil ur nemmurves
  • 56. 56 Asayes III. Ihellalen. D nekkni i d-yesse$valen iv D nekkni i d-yessalayen ass D nekkni i yecban lêiv D nekkni i yecban lsas D nekkni i yekkaten awal I la ssusumen warrac D nekkni i yekkaten uzzal D nekkni i yesraw wulac D nekkni i n tizi n litta D nekkni i n tizi n îîiq D nekkni i n tizi n lehna D nekkni i n tizi n y i$erriq D nekkni i d arraw n tmurt Nekkni i d amayeg ufella D nekkni i yecban tawwurt D nekkni i yecban tasga
  • 57. 57 Asayes IV. Masnsn, akli. Msnsn. Ruê ay axudi heggi2 -d Heggi-d êellej$ar-nni Awi-yas-t i Sophonisbe Ternuv-as tabrat-agi Ha $urek efk-as-t s tuffra Tini v-as ur yezmir ad d-yas A wer nelhi d tiyita I yelhan d ssmaê ini -as Asayes V. Sophonisbe, akli. Akli. Ax a lalla ttucegâe$-d Si $ur Sidi-w i d-kki$ £er $ur-m aql-i ssawve$-d Steqsi-yi-d a m-ini$ 2 Heggi ne$ heyyi (aheyyi).
  • 58. 58 A m-ini$ d acu a m-ini$ A kra yezzan ur yettru Armi d ass-agi ay éri$ Azal-im ay asaru Ata wacu yi-d-yewwin Yerna-yam-d tabrat-a La m-yeqqar Sidi ax-tt-in Rebbi irad tuzzma tekfa Sophonisbe. I netta anda yella Ayen akka ur d-innunnet Ccedha$-t ur zmire$ ara A wi iéran udem-is yemmet Sophonisbe (ad d-t$er.) Attayen tebrat-agi A wletma d taneggarut Xas ar nekkini ayes-iyi Ulamek i m-nekke$ tawwurt Lâahed amenzu yerreé Ma d wis sin îîfe$ deg-s Ini -as ul-iw am u fareé Ayes-it ay imelli -ines
  • 59. 59 Ini -as ax tarzeft-agi Ugade$ a wletma a neênet Ibeddi bedde$ ass-agi Am kemmini zzman fayet £ef tmurt tefkiv teméi-m Wala a tt-yennal uâdaw Ma teqqimev d yiman-im Ula nekk ass-a d nnuba-w Ulad nekk $ef tmurt-iw Menna$ a wletma tfehmev Dayen maççi deg u fus-iw Ur tektibev ur tkettbev Lemmer di s-yehwi i lmektub Tili si zik i nemlal A tazart ittin d aêbub Ay ixf-iw d acu d-mazal Tayri-nne$ d tagi i d nettat Nefka-tt d asfel i tsertit Nettmettat ur tettmettat Tennak d acu d ddunit A wletma awal efk-iyi-t Aêbib nnan am teâkemt Anida teâyiv sers-it D akessar ne$ d tasawent
  • 60. 60 Sophonisbe. Ini -as tarzeft-ik îîfe$-tt Ma ala aya i gar y ifassen-is Ula ma réaget qeble$-tt Mi d-tekka si tama-yis Ini -as ulac n u$ilif Yessefk umayeg i tyita Tame$ra ne$ nnâi kifkif Mi d fell-a$ akka i yura Ini -as ayen akka ur d-te rziv Xersum d udem-ik nwali-t Ad ruêe$ wer di-tenniv Awal-n ni i$e f tebna ddunit Ini -as i lbaz aremmaq Ula i ylum deg y iman-is Nekk yid-s yak nemsewwaq Yal ta$awsa s wazal-is Yal ta$awsa s ssuma-s Ini -as baîel $er t$irdemt I $-d-te wwi nedma fell-as Wi ib$an ad yidir yemmet !
  • 61. 61 Asekkir V Asayes I. Masnsn, iman-is. Masnsn. Tayri-nne$... Tekker-d am u jeooig Acemma ur tt-ixus Txus-itt tefsut Tayri-nne$... Tekker-d tettinig Seg ufus $e r ufus Alarmi temmut Tayri-nne$... Fell-as ad tenwer Tenêaf d tileméit Tini ad im$ure$ Tayri-nne$... Tekker tafejrit Tesker tameddit Tekk tawwurt teffe$
  • 62. 62 Tayri-nne$... Ur terni deffir teméi Tu$al am tergit Lhedda texsi Tayri-nne$... Tger i dunnit irebbi Tu$al am targit Tu$al-d irkelli (Tsew ssem.)
  • 63. 63 Asayes II. Masnsn, Sophonisbe. (Tettmettat gar yifassen-is Netta la yteddu yeéri-s.) Masnsn. Tusiv-d ssusme$ Truêev ssusme$ Imi ara d-neîqe$ D acu ara d-ini$ Mm$i$-d qqure$ Valle$-d u$ale$ Imi ara im$ure$ Anef ad ggani$ Ad ggani$ tawwurt Ahat a kem-id-tefk D kemmini i d tasarut Afus-is d nekk Tusiv-d ssusme$ Truêev ssusme$ Imi ara d-neîqe$ D acu ara d-ini$ Mm$i$-d qqure$ Valle$-d u$ale$ Imi ara im$ure$ Anef ad sâeddi$ Ad sâeddi$ idurar Ad d-$lin fell-i Gar usawen d ukessar Tizi d kemmini
  • 64. 64 Tusiv-d ssusme$ Truêev ssusme$ Imi ara d-neîqe$ D acu ara d-ini$ Mm$i$-d qqure$ Valle$-d u$ale$ Imi ara im$ure$ Anef ad d-mmekti$ Ad d-mmekti$ i yâeddan Tbeâdev fell-i Ad d-mmekti$ i d-yernan Kem baqi akkenni Tusiv-d ssusme$ Truêev ssusme$ Imi ur d-nîiqe$ D acu d-ssali$ Mm$i$-d qqure$ Valle$-d u$ale$ Imi ara ssusme$ Anef-iyi ad d-ini$ :
  • 65. 65 Sophonisbe. D acu ara d-tiniv ? Masnsn. B$i$ a m-êku$ Ur kem-ufi$ ara B$i$ a kem-argu$ Ur la ggane$ ara Anida ara ddu$ Si tayri am ta £ef w acu ay nennu$ Ur wala$ ara Nni$ a kem-ttu$ Lexyal-i m ata-ya Yufa-yi-d ttru$ Akken i di yi-iooa Mmlalen ivudan deg ufus-iw Nekk yid-m ur nemlal ara Dduklen sin deg ul-iw Nekk y id-m ur neddukel ara Sophonisbe. Ma têemmlev-iyi ?
  • 66. 66 Masnsn. Tusiv-d kan Issenîi lferê-iw Ufi$ iman-iw Kkren ivudan D tira ay bdan Truêev kan U$alen l a êettben ussan Tusiv-d kan Attan tu$ teméi-w Iwwet ikker ééher-iw Ruêen i$eblan D$a rnan wurfan Truêev kan Atna-ya zzin-d akken llan Tusiv-d kan Mmlale$ d wul-iw Tejjuooeg tayri-w Ur d-igri u$ilif Iquc akk lêif Truêev kan Iâawed asenîi am lexrif I kemmini ? Sophonisbe. èer keççini… !
  • 67. 67 Masnsn. Tin b$u$ ssne$-tt Lamççi am kemmini Kemmini iman-im Ulac lemtel-im Kemmini d tayri mi ara tâellem Kemmini d ssut-im D sser-im D kulci-yim Kemmini d tayri mi ara teqdem Tin b$u$ êemmle$-tt Lamççi am kemmini Kemmini weêd-m Ulac sennig-m Kemmini d tayri mi ara trekkem Kemmini ulac am kem Ulac deg udem Ulac deg y isem Kemmini d tayri mi ara tessusem Tin b$u$ vegâe$-tt Lamççi am kemmini Kemmini ala kem Anta ur nettasem Kemmini d tayri mi ara d-te évem Kemmini wi ib$un yersem Tissent s$ur-m Isefra yes-sem Kemmini d tayri mi ara tsellem
  • 68. 68 Asayes III. Ihellalen. Ata-ya ata-ya wavu Ata-ya yekka-d tizi La yettseffir icennu Wexret-as ad iâeddi Ata-ya ata-ya wavu Ixav tamurt irkelli Ata-ya ata-ya wavu Yekka-d timura n medden Selt-as i la yettsuvu Ixlef-d a$ebbar s allen Ata-ya ata-ya wavu Yusa-d ad yeglu yes-wen Ata-ya ata-ya wavu Yekka-d sennig lkanun La yesgerwiê irennu Ëbes-it-id ay aâeggun Ata-ya ata-ya wavu Ur vmine$ i d-iteddun
  • 69. 69 Asayes IV. Am$ar azemni. Macahu tellem cahu Taqbaylit ayen i k-nnan Iwa$ezniwen n usefru Lmeâna anda ur tt-walan Lâebd ittas-d ittruêu Ar awal ittas-d kan Amedyaz yekker $e r lebni Wi ixaqen irfed acewwiq Deg wawalen la ysenni La yettâawad yettêeqqiq Mi t-steqsa$ yenna-yi Taqbaylit tett$acca îîiq Ifsiêen asif d amsaâef A s-tiniv ulac deg-s Netta zi$ ar k-id-yeîîef I yruêen di tsusmi -ines Anef i ubujad iskw efkw ef Ayen din akk d asmusses
  • 70. 70
  • 72. 72 Mêemmalen seg wasmi llan meééiyit. Wwin-tt akken armi d asmi meqqrit. Ma teqqarev ivudan n ufus, nutni akter. Lêasun, ulac win ur ten-nessin, meééi meqqer. Niqal mmyexvaben akk ya. Melmi kan, tu$-it ittaru-yas tibratin. Atenta kra seg-sent :
  • 74. 74
  • 75. 75 Yennayer 215 S.S.Ä Attan tusa-d Tayri d tmucuha-s d aêric Nettat d wayev Terna-d azgen di leâmer-iw I mi ara thedder ... Amzun d ass mi ara d-yali Tettu$al-d de g wawal-iw I mi ara tessusem... Amzun d iv mi ara d-ye$li Yiwen yiîij ay yellan Wayev d kemmini Tettâayar iîij Tessekreh i tizzya-s lemri Tettâayar irrij Tessa$ uvan irkelli Anwa ur tt-nettêemmil Iîij d wayyur di sin Nettat iman-is
  • 76. 76 Me$res, 215 S.S.Ä Tayri-m tewwi-yi Hemmle$ am tagut Tayri-m tesru-yi Tessken-iyi lmut Tayri-m d asennan Nekk ul-iw êafi Tayri-m d iberdan Ssâerqen-iyi Tayri-m ay telha Ay tess$er deg-i Tayri-m ay ter$a Ay d-te ooa a ccwami Tayri-m d ddunit Nekk ur d-lule$ ara Tayri-m d targit Ur nesgan ara Tayri-m am lehwa- Nni tarqaqant Ur as-faqe$ ara Bezge$ s tawant Tayri-m d loennet Kulci yella deg-s Tayri-m d laxert D ajajiê n tmes
  • 77. 77 Magu 215 S.S.Ä Ma kfant-i tirga Yiwet-im ad tili Ma tegra tnafa Ësu i kemmini Fell-am ul yeêfa Tesseêfa-t tayri Fell-am ul yufa Yufa i yettnadi Ma kfan-i lehdur Ttre$ tasusmi Ula ma d lbur Lêeq-im ad yili Fell-am ul yeççur Ur t-ilêiq yimi Fell-am ul yeqqur Ur t-telêiq tayri
  • 78. 78 £uct 215 S.S.Ä Yif-itt yiv Anda ur telliv D kem i d itri ur yewwi igenni D kem i d udem yugaren allen D kem ur d-nlul nekk $ile$ d kemmini D kem ur nemmut nekk $ile$ dayenni D kem ur neroi nekk $ile$ teroiv-iyi D kem ur nfut nekk $ile$ teooiv-iyi D kem ur âqile$ nekk $ile$ ssne$-kem D kem ur ssine$ nekk $ile$ ttu$-kem £ef udem n uglim-im teééu$... Teééu$... Ayen i mu semma$ nekk later Maâni kra din... Yu$al ssin
  • 79. 79 Yennayer 214 S.S.Ä Nekk ôwi$ deg-m tavsa Teqqimev kan Tbeddelv-iyi Nekk ôwi$ deg-i tavsa Qqime$ kan deg yiwet-nni Nekk ôwi$ deg-ne$ tavsa Anwa ur nevsi ara Kkes-d ulad kemmini Yu$al usefru d wayev Seg wasmi truêev D nekk d anadi fell-am Ttargu$-kem tikwal Tmeqqiv-d de g uzzal Alamma s wawal I la kwen-ferqe$ Ttargu$-kem tikwal Tmeqqiv-d de g wawal Alamma s wuzzal I la kem-âeqle$
  • 80. 80 Yebrir 214 S.S.Ä Tikwal... Akken a kem-id-mmekti$ Reggw le$ $ef medden Reggw le$ fell-asen Weêdi i tt$imi$ Mi d-gri$ weêd-i Miga ad bdu$... Ad âerve$ ad d-îîfe$ Udem-im Ssut-im Lheffa-m Ulad rriêa-m Ulac Ittargu wayyur tafukt ! Uêeq kra $-icerken D kra $-iferqen Uêeq ul-iw i d-iruêen A s-teffungev ad yu$al Uêeq kra ifaten D kra d-yeqqimen Uêeq afus i kem-ikettben Ittcerrig-ikem tikwal Uêeq amayeg ufella Necba di tmurt-a Uêeq ass-en d wass-a Ar ul-iw deg-m i t-mazal
  • 81. 81 Yulyu 214 S.S.Ä Ddunit ma tella tayev D kemmini Iîij d win tifev Xas ad yexsi Yu$al lxiq d askikev Mi ara kem-iwali Tegra-d tyerza n lka$ev D kemmini Targit ma tella tayev D kemmini Tayri fell-am ay telmed Selmed-iyi Tayri fell-am ay telqev Selqev-iyi Tegra-d tyerza n lka$ev D kemmini
  • 82. 82 Tuber 214 S.S.Ä Yal asefru d kemmini Kemmini d asefru-ynu Ssne$-kem tessnev-iyi Am tmes lakked usafu Ass-a a m-ini$ semmeê-iyi Fell-am awal ma yteddu Ula ma êki$-d a tayri Ur yeéri êed $ef w acu Yal awal d kemmini Kemmini d awal-inu Tvaq ddunit yess-i Yeb$a wul ad am-yeêku D idlisen kan akkenni A m-n-iqqar kem ttaru Xas ad te n-taruv a tayri Ur yeéri êed $ef w acu Yal adlis d kemmini Kemmini d adlis-inu Ssne$-kem tessnev-iyi Am lka$ev akked yemru Ass-a a m-ini$ dayenni Awal fell-am ad yekfu Xas ssusme$ a tayri Ur yeéri êed $ef w acu
  • 83. 83 Dujember 214 S.S.Ä Anda teddiv Anda d-tegriv Asmi telliv Ulac ajeooig ur neftiê Ifreê yiîij yettmerriê Inîeq wul i kem-iccedhan D acu i yettmenni Ahat d tayri-m t-irêan Ne$ aha d kem mavi Ahat d ass-nni Seg ussan i $-d-iqqimen Akka d asawen Nekk yid-m... Tugi tayri !
  • 84. 84 Yebrir 213 S.S.Ä Rnan-d wussan $ef wiyav Armi ttu$ lexyal-inem Yu$al wul-iw d asemmav Ig yella akka i yrekkem Tayri ad am-tt-mmle$ D iv mi ara d-yesbeê Akken truê targit D$a kem tejbiv-d Times tasusamt Zi$ tewwev $e r yi$es Tâedda-d tagut £ile$ d kemmini Ata-ya lexrif Wi ara $-ikerrzen Ulawen-nni-nne$ D tayuga mmuten
  • 85. 85 Yebrir 213 S.S.Ä Amzun d kem i d-yusan Turiv i m-yehwan Tenniv akka i di yi-ihwa Amzun d kem i d-yusan Tenîelv allen-iw deg waman Tiqit ur tt-ctaqe$ ara Amzun d kem i d-yusan Tleqvev akk itran Itri ur yi -t-id-te ooiv ara Amzun d kem i d-yusan Ivra wayen ivran Tkemmlev ur d-te êbisev ara
  • 86. 86 Magu 213 S.S.Ä Ur yi-ittaooa ara Ugade$ ad d-gri$ weêd-i Ur nemmu$ ara Yid-m ay u$e$ tanumi Ur yi-ittaooa ara Atta tmurt ata igenni Beîîu ulamek ara A tin âzizen fell-i Ur yi-ittaooa ara Fell-am ur sebbre$ teériv Ur dmi$ ara Maççi akkagi i di-tenniv Ur yi-ittaooa ara Am tili-m i di-terriv Yak u lli$ ara A tayri-w anda ur telliv Ur yi-ittaooa ara Aîas i d-nelêa akkenni Ur d-mazal ara Meêsub newwev dayenni Ur yi-ittaooa ara Teqqimev-iyi-d kemmini Ma terniv tura Amek ara tevru yid-i
  • 87. 87 Yulyu 213 S.S.Ä èri$ a yi-teooev Am tmes iooa ddexxan Deg-i ur tecliâev Aêaruq n win yer$an èri$ a yi -teooev Maççi $ur-i i d-tettedduv Imi yi -d-te mlalev Tenniv-as ad testeâfuv èri$ a yi -teooev Ad d-gri$ nekk d wul-iw Am w asmi d-tewvev I d-izaden d lemêayen-iw èri$ a yi -teooev Kem âziz lweqt-inem Kker ma ad truêev Semmeê-iyi ma âeîle$-kem
  • 88. 88 Nunember 213 S.S.Ä D ul-iw i kem-id-yemmektan D ul-iw maççi d nekkini Xas akka âeddan wussan R $ur-i amzun d ivelli R $ur-i amzun d ivelli Asmi nettdukul akken Cfi$-as tenniv-iyi Ala lmut i $-izemren Taggara teooiv-iyi D ulac i a$-iferqen D ulac i a$-iferqen Anida-ten lehdur-im Inzef wul i kem-iêemmlen Tessenzef-it l$iba-yim Öwi$ akessar d usawen Öwi$-tent di loerra-yim
  • 89. 89 Furar 212 S.S.Ä Yu$al-iyi-d wul fell-am Yu$al yi$es d agergis Yu$al lqut d aréagan Kem baqi ur d-t u$alev Yu$al-iyi-d wul fell-am Yu$al yeéri-w s imeîîi-s U$alen idammen d aman Kem baqi ur d-t u$alev Yu$al-iyi-d wul fell-am Yu$al yixf-iw am yilis Yu$al wul-iw d i$essan Kem baqi ur d-t u$alev Yu$al-iyi-d wul fell-am Yu$al kulci s amviq-is Yu$al leêrir d asennan Kem baqi ur d-t u$alev
  • 90. 90 Yebrir 212 S.S.Ä Tenniv ma txemmev asefru Llan wid ara yxemmen kter Fell-i ma truv abandu Llan wid ara yrun lebêer Akka i d nekk i d tayri-inu Ar lehdur wi ib$un yehder Asmi nemlal ay éri$ Ay éri$ ur tektibev D leb$i kan ay s-ddi$ I wul-iw yugin tayev Ass-a nekk yid-m ar s-ini$ Rwu rray-ik tuklalev èri$ teb$iv ad truêev Xas ruê ulac n u$ilif D lêeq-im ad textirev Gar teslent d wes$ersif Reggw le$ la yi -d-te îîafarev I s-tenna ccetwa i lexrif
  • 91. 91 Menna$-am lehna n kullas Menna$ ad tafev iman-im A wer txaqev ula yiwwas Siwa zzhu di ddunit-im Fell-am ul-iw d aâessas Yerwu-tent deg umviq-im Ur am-qqare$ ad tnedmev Ahat ur tevlimev ara Ahat si lhem tmenâev Ahat ur am-laqe$ ara Lxir ara yi-terrev Ttu-yi ur yi -d-ttmekti ara
  • 92. 92 £uct 212 S.S.Ä Ttu$-am udem-im amek-it Ttu$-t a m-neqqar Ttu$-t a tayri mel-iyi-t Fekker-iyi-d meqqar Dli$ $ef ul-iw ufi$-t Yuli-t u$ebbar Ufi$ a$ebbar yuli-t Yu$al d a$urar Dli$ $ef ul-iw ufi$-t Temdel-as tewwurt Annect-a deg-s ulac-it Isfillit i lmut Sani s-tu$alev a ddunit D wasmi ittkuffut Kra din yekka am targit Yufrar am tagut Ddunit d tizza Tizi-m a tayri tâedda A ruê di lehna Tanfev i kra nesâedda
  • 93. 93 Tuber 212 S.S.Ä Deg sin i tt-nebda Gri$-d weêd-i Ur s-zmire$ ara U$al-d a tayri U$al-d a tayri Uma di tnafa Leâmer yettâeddi D acu nesâedda Deg sin i tt-nebna Aéru $ef w ayev Ur tfuk ara Asmi tt-thuddev Asmi tt-thuddev D acu yi-d-yegran Gran-i-d wussan Lukan ad teérev Deg sin i tt-neééa Zi$ kem ad truêev Cfi$ am w ass-a Asmi tt-tqelâev Asmi tt-tqelâev Tenniv yehwa-yi èéi$-tt i wayev Maççi i keççini
  • 94. 94 Deg sin i tt-nura Weêd-m i tt-te$riv Tekkiv di tme$ra N wasmi tt-ten$iv N wasmi tt-ten$iv Nekk ur ttu$ ara Nekk ur kki$ ara Weêd-m i tt-tekfiv
  • 95. 95 Yennayer 211 S.S.Ä Ur mazal ara Ad hedre$ fell-am Tu$ac isefra Yak tewwiv ayla-m Tayri dayenni Tâedda nnuba-m Iîij mi ye$li Rnu-t $er îîlam Tbeddel twerqet Ibeddel lawan Ivelli d times Ass-a d ddexxan Tayri dayenni Ooan-i wussan Times mi texsi Rnu-tt $er waman Äedda$-d i tizi-m Aql-i $ef tayev Tekfa ddula-yim Xas ad d-tu$alev Tayri dayenni Xas ruê ad truêev Awal mi yewwi Rnu-t $er lka$ev
  • 96. 96 Furar 211 S.S.Ä S kra n tin wala$ A kem-id-mmekti$ Zi$ s kra nuda$ D kem i ttnadi$ Armi i am-âedda$ I kem-id-ttmenni$ Amek akken tura Ur d-te ooiv deg-i Ruê a lemêibba Ggulle$ ass-nni Nekk yid-m alamma Tefreq-a$ tayri Ma cbi$ imelli Tecbiv afareé Tesâeb tdukli Alamma nerreé
  • 97. 97 Magu 211 S.S.Ä Qqiment-i-d tebratin-im D awal-im mi ara yeîîes D acu d-rebêe$ di later-im Siwa a$bel-iw weêd-s Yeqqim-iyi-d lexyal-im La tettawi$ d amwanes Kra iruê kra yeqqim Am yi$ed deffir tmes Teqqim-iyi-d targit-im Ttu$ale$-d $er $ur-s Teqqim-iyi-d tayri-yim La leqme$ deg tara-ynes Teqqim-iyi-d teqsivt-im A tin iketben tekkes Iqqim-iyi-d waîîan-im Nekk saêe$-as-d d ayla-ynes
  • 98. 98 Tuber 211 S.S.Ä Mazal-iyi ttqellibe$ Fell-am ahat a kem-aâu$ Nuda$ a kem-id-mlile$ Ula di tirga ttargu$ Nuda$ armi dayen uyse$ Zzi$-d i l$iba-m ttru$ Ib$a wul a kem-immeslay Izlu-yam-d akk imetman Mazal-t a kem-id-ittmektay Yusa-d am win yenne$nan Wiyyam lweqt ittâedday Di leâmer d acu i yellan Ma la yi-d-t sellev err-iyi-d Axi ini-yi-d henni-yi Ma ur teskiddibev ini-yi-d Melmi ara d-tezziv $ur-i Kem truêev nekk gri$-d Am ureqqas ma ytezzi Ivelli bedde$ i umkan I umkan deg i kem-ssne$ D abrid kan i di yi-ifkan Nni$-as ar t-id-ddehme$ Rri$-d ul-iw d iceqfan Am lkas i as-serrêe$
  • 99. 99 Ufi$-n akken nett$imi Mazal later-im $ef teéra Sanda valle$ d kemmini Lexyal-im ala netta Ya êesra ay ussan-nni Amzun ur âeddan ara Am teméi i d-tessawvev Am nettat i di-teooiv Am ifeîîiwej i tnesrev Ur éri$ ansi tekkiv èri$ ala akken truêev Maççi d lêal ad d-te zziv Anwa ara steqsi$ fell-am Wi ara yi-d-yawin lexbar-im Am win ittnadin i îîlam Icâel allen-is ne$ yeqqim Teqqim-iy-id l$iba-m A tt-rwu$ deg umviq-im Menna$ a wi i kem-id-yerran Xersum d lhedda n lâali Iêreq wul i kem-iccedhan Ittru la kem-id-yettmekti Äyan ttâeddin wussan Lemêibba-m tugi ad tâeddi Yuyes wul ad s-d-t u$alev Yu$al iserreê i wawal Ittu seg wasmi t$abev Ad yayes ume$bun d uzzal Äni s ayyur i truêev Yevêa-d ibâed-am lêal
  • 100. 100 Yennayer 210 S.S.Ä Vegre$ afus-iw $e r îîlam Anida-kem A yewwet-d wul-iw fell-am Ulac-ikem F y imîîi ttnusu$ Ttargu$ ttru$ Ttru$ la ttnadi$ Anida telliv Aql-iyi xaqe$ Meêsub mmute$ Aql-iyi ttlawi$ Ayen di-d te ooiv Ttdekkire$ isem-im Tefée$ di tayri-m Ëerqe$ i m-nni$ Anida teddiv Tasusmi lheffat Ala ul-iw yekkat La kem-id-ttmekti$ Anida d-te griv
  • 101. 101 Me$res 210 S.S.Ä Tiydert n teméin F i zzint twevfin Zzi$-d i tili-m ! Taxxamt n uârus I$san n ufeqqus Ttawi$ tayri-m ! Aql-a$ di yebrir Meskw er yettdeggir Ccedha$ udem-im ! Azger yesrugmut Awi-yi-d tatut Wagi d lexyal-im ! Uraw n tirga Ar temmed tnafa Wagi d ssut-im ! Jjiê afriwen Ay iberriqen Tvul l$iba-m !
  • 102. 102
  • 103. 103 Tarugezt taruddirt3 Ilul ass n 25 di tuber 1968 di t$iwant n Ccerfa (Tubiret). Ëusin Äerbawi d amedyaz. Ittekka deg waîas n tfaskiwin n tmedyazt anida yewwi arrazen, am tfaska ta$elnawt n tmedyazt Si Muêend Umêend, i d-yellan deg unebdu n 1989 di Äin n lêemmam lakked tfaska n tmedyazt n Bgayet anida d-yella d inebgi n lêerma. Am wakken i d-yella di$en d inebgi, i ssnat n tikal, n tedwilt “Imru d Usefru” n Rabeê Gerruj di Rradyu tis ssnat. Di Decembre 2004, yessufe$-d adlis-is amenzu (Sophonisbe, tadyant tudyizt) s ufus n Usqamu Unnig n Timmuz$a. 3 Notice biographique.