3. 1.Halk Hikayesi Tanımı
2.Halk Hikayelerinin Özellikleri
4.Halk Hikayelerinin Yapısı
3.Halk Hikayelerinin Konuları
6.Halk Hikayelerinin Kaynakları
5.Halk Hikayelerinin Coğrafi Yayılışları
4. Nazım-nesir karışık, gerçek
olayların yanı sıra hayali olayların
da anlatıldığı uzun anlatmalardır.
Konularının kaynağını genellikle
tarihten, günlük hayattan alır,
musannif adı verilen aşıklarca
düzenlenir. Halk hikayelerinde
aşk ve kahramanlık konuları
işlenir. Hikayeleri genellikle saz
çalıp söyleyerek meddah
edasıyla aşıklar anlatır.
1.Halk hikayesi nedir?
5. A. Şekil Özellikleri
Nazım- nesir karışık olarak yazılır. Hikayenin anlatım ve
tasvir kısmı mensur, duygu ve heyecanı ifade eden
bölümler ise manzum olarak söylenir. Anlatıcı mensur
kısmında değişiklik yapabilirken manzum kısmında
değişiklik yapamaz.
Hikayenin girişinde kalıplaşmış ifadeler vardır.
Hikayenin dili sade ve anlaşılırdır.
2.Halk Hikayelerinin Özellikleri
6. Yazma halk hikayeleri sözlü halk hikayelerine
göre daha uzun ve şiir kısmı daha fazladır.
Güzellerin ve çirkinlerin tasviri masallardaki
gibi kalıplaşmış cümlelerle ifade edilir.
Bir halk hikayesi metni içinde masal, efsane,
fıkra, dua, deyim, bilmece vs. örneklerine
rastlanabilir.
7. B. Muhteva Özellikleri
Konuları genellikle aşk ve kahramanlık bazen de her iki konu
birlikte işlenir.
Halk hikayelerini meydana getiren hadiseler gerçek veya
gerçeğe yakındır.
Kahramanların başından geçmiş gibi görünen pek çok
hadisede olağanüstülük vardır.
Kahramanlar genellikle bade içerek, aynı evde büyüyen
kahramanlar kardeş olmadıklarını öğrenince, resme bakarak
ve ilk görüşte olmak üzere dört şekilde birbirlerine aşık
olurlar.
8. Kahramanlar genellikle tek olup olağanüstü bir şekilde
dünyaya gelirler.
Hikayelerin hususi anlatıcıları vardır ve bazı bölümlerinde
dinleyiciler için dualar da yer alır.
Kahramanlar bazen insan dışındaki varlıklarla da
konuşurlar.
Genellikle mutlu sonla biter ve kahramanlar tarafından
yapılan dua ve beddualar mutlaka gerçekleşir.
Halk hikayelerinde mekan dünyadır.
9. a. Kahramanlık hikayeleri; Dede Korkut Hikayeleri,
Köroğlu Hikayesi vs.
b. Aşk hikayeleri; Âşık Garip, Kerem ile Aslı, Arzu ile
Kamber vs.
c. Aşk ve kahramanlık hikayeleri; Şah İsmail, Elif ile
Mahmut vs.
3.Halk Hikayelerinin Konuları
10. • Fasıl bölümü: Âşık bu bölümde dinleyiciyi
hazırlamak, ustalığını göstermek veya
dinleyenlerin isteklerine cevap vermek için bir
divani söyler. Ardından cinaslı bir türkü, bunun
ardından da bir tekerleme ve mizahi karakterde
uzun bir şiir okunur.
• Döşeme bölümü: Saz faslı bittikten sonra
mensur tekerleme başlar ve aşık olmayacak bir
olayı sanki kendi başından geçmiş gibi mizahi
üslupla bir anlatır.
4.Halk Hikayelerinin Yapısı
11. • Asıl hikaye: Hikaye kalıplaşmış bir dua ile başlar ve
hikaye mensur- manzum kısımlardan oluşur.
Mensur kısımda aşık asıl hikayeden kopmamak
şartıyla hikayesini istediği gibi biçimlendirir. Nazım
kısmı esas konuyu oluşturduğundan dinleyici
değişikliği istemez
• Duvak kapama bölümü: Hikayesini mutlu sonla
bitiren aşık adına «toy» denilen neşeli bir türkü
söyler. Sevdalıların birbirine kavuşamadığı
hikayelerde acıklı türküler söylenir.
12. • Anadolu da bilinen halk hikayeleri;
Kozanoğlu, Sümmani ile Gülperi vs.
• Türk dünyasının bir bölümünde bilinen halk
hikayeleri; Çora Batur vs.
• Türk dünyasının genelinde bilinen halk
hikayesi; Köroğlu, Tahir ile Zühre vs.
5.Halk Hikayelerinin Coğrafi Yayılışları
13. • Türk kaynaklı hikâyeleri: Dede Korkut, Köroğlu
Aşık Garip vs.
• Arap, Fars ve Hint kaynaklı hikâyeleri: Yusuf ü
Züleyha, Ferhat ile Şirin…
• Masal-efsane kaynaklı hikâyeleri: Kirman
Şah, Şah İsmail vs.
• Âşıkların hayatından kaynaklanan halk
hikayeleri: Kerem ile Aslı, Kurbani ve peri,
Ercişli Emrah ile Selvi Han vs.
6.Halk Hikayelerinin Kaynakları
14.
15. 1.) Aşağıdaki seçeneklerde halk hikayeleriyle ilgili verilen
bilgilerden hangisi yanlıştır?
A. Konularının kaynağını genellikle tarihten, günlük
hayattan alır.
B. Musannif adı verilen aşıklarca düzenlenir.
C. Halk hikayelerinde aşk ve kahramanlık konuları işlenir.
D. Hikayeleri genellikle saz çalıp söyleyerek meddah
edasıyla aşıklar anlatır.
E. Milletleri derinden etkileyen tarihî ve sosyal olayları
anlatan çoğunlukla manzum şekilde olan edebî eserlere
denir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
16. 2.) Aşağıdaki seçeneklerden hangisi halk
hikayelerinin şekil özelliklerinden biri değildir?
A. Nazım- nesir karışık olarak yazılır.
B. Hikayenin girişinde kalıplaşmış ifadeler vardır.
C. Konuları genellikle aşk ve kahramanlık bazen de
her iki konu birlikte işlenir.
D. Güzellerin ve çirkinlerin tasviri masallardaki gibi
kalıplaşmış cümlelerle ifade edilir.
E. Bir halk hikayesi metni içinde masal, efsane,
fıkra, dua, deyim, bilmece vs. örneklerine
rastlanabilir.
17. 3.) Aşağıdaki bölümlerden hangisi halk
hikayelerinin bölümlerinden biri değildir?
A. Duvak kapama bölümü.
B. Asıl hikaye bölümü.
C. Fasıl bölümü.
D. Muhavere bölümü.
E. Döşeme bölümü.
18. 4.) Saz faslı bittikten sonra mensur tekerlemenin
başladığı ve aşığın olmayacak bir olayı sanki kendi
başından geçmiş gibi mizahi üslupla bir anlattığı
bölümdür.
Yukarıda tanımı verilen ve halk hikayelerinin
yapısını oluşturan bölümlerden biri olan bölüm
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A. Muhavere bölümü.
B. Fasıl bölümü.
C. Döşeme bölümü.
D. Asıl hikaye bölümü.
E. Duvak kapama bölümü.
19. 5.) Aşağıdaki halk hikayelerinin hangisi Türk
kaynaklı halk hikayelerimizdendir?
A. Yusuf ü Züleyha
B. Ferhat ile Şirin
C. Veysel Karani
D. Şah İsmail
E. Aşık Garip
